โครงงาน 9 จังหวัดภาคเหน�อ ไทย

โดยนายกวิ�น ปั�ญญาวิงค์� เลขที่��22นายรั�ตนธรั เพ็�ชถม เลขที่��27

โรังเรั�ยนย�พ็รัาชวิ�ที่ยาล�ย จ.เช�ยงใหม#

9 จ�งหวิ�ดภาค์เหน%อ ไที่ยเก��ยวิก�บโค์รัง

งาน

วิ�ตถ�ปัรัะสงค์�

หล�กการัและที่ฤษฎี�

ที่��มาและค์วิามส/าค์�ญ

ขอบเขตโค์รังงาน

วิ�ธ�ด/าเน�นการั

ผลที่��ค์าดวิ#าจะได1รั�บ แหล#งอ1างอ�ง

เก��ยวิก�บโค์รังงาน• ชื่��อโครงงาน (ภาษาไทย)

9 จ�งหวิ�ดภาค์เหน%อ ไที่ย• ชื่��อโครงงาน (ภาษาองกฤษ)

9 provinces in northern Thailand• ประเภทโครงงาน โครงงานพัฒนาสื่��อเพั��อการศึ�กษา• ชื่��อผู้!"ท#าโครงงาน 1. นายกวิ�น ปั�ญญาวิงค์�

2. นายรั�ตนธรั เพ็�ชถม  • ชื่��อท$�ปร�กษา ค์�ณค์รั3เข%�อนที่อง ม3ลวิรัรัณ� • ระยะเวัลาด#าเน&นงาน พัฤศึจั&กายน 2557 -

ก'มภาพันธ์* 2558

ที่��มาและค์วิามส/าค์�ญเม%องไที่ยม�ค์วิามเปั4นมาอ�นยาวินานมากกวิ#า 700 ปั5

ด1วิยปัรัะวิ�ต�ศาสตรั� และที่รั�พ็ย�ส�นที่างค์วิามรั3 1อ�นม�ค์#ามากมายที่��เรัาต#างส%บที่อดต#อๆก�นมาจากบรัรัพ็บ�รั�ษ เอกสารัเล#มน�8จะพ็าที่#านไปัส3#การัไขค์วิามรั3 1และที่/าค์วิามรั3 1จ�กก�บส#วินหน9�งของเม%องไที่ยในถ��นล1านนา

ที่�8ง 9 จ�งหวิ�ดในภาค์เหน%อของไที่ยน�8นม�ปัรัะวิ�ต�ศาสตรั�อ�นยาวินานค์วิบค์3#มาก�บปัรัะวิ�ต�ศาสตรั�ชาต�ไที่ยมาโดยตลอด เรั�ยกได1วิ#าม�ค์วิามเก#าแก#ที่��มากล1น ที่�กจ�งหวิ�ดที่��จะได1กล#าวิถ9งน�8ล1วินแล1วิแต#เค์ยเปั4นนค์รัรั�ฐอ�นเปั4นอ�สรัะมาก#อน ที่/าให1ม�เรั%�องรัาวิที่��เปั4นเอกล�กษณ�ของตนเองในแต#ละจ�งหวิ�ด บอกเล#าเรั%�องรัาวิออกมาผ#านปัรัะวิ�ต�ศาสตรั�อ�นยาวินาน

วิ�ตถ�ปัรัะสงค์�1. น/าเสนอข1อม3ล เรั%�องรัาวิ และปัรัะวิ�ต�ของแต#ละ

จ�งหวิ�ดที่�8ง 9 จ�งหวิ�ด 2. ข1อม3ลการัแบ#งเขตการัปักค์รัอง การับรั�หารัส#วิน

ที่1องถ��น3. ช�8ชวินให1เก�ดการัที่#องเที่��ยวิภายในจ�งหวิ�ดต#างๆ

ด1วิยสถานที่�� และแหล#งที่#องเที่��ยวิมากมาย

ขอบเขตโค์รังงาน1. จ.ล/าพ็3น - ปัรัะวิ�ต� - การัแบ#งการัปักค์รัอง - แหล#งที่#องเที่��ยวิ

2. จ.แพ็รั#- ปัรัะวิ�ต� - การัแบ#งการัปักค์รัอง - แหล#งที่#องเที่��ยวิ

3. จ.พ็ะเยา- ปัรัะวิ�ต� - การัแบ#งการัปักค์รัอง - แหล#งที่#องเที่��ยวิ

ขอบเขตโค์รังงาน4. จ.อ�ตรัด�ตถ�

- ปัรัะวิ�ต� - การัแบ#งการัปักค์รัอง - แหล#งที่#องเที่��ยวิ

5. จ.เช�ยงใหม#- ปัรัะวิ�ต� - การัแบ#งการัปักค์รัอง - แหล#งที่#องเที่��ยวิ

6. จ.แม#ฮ่#องสอน- ปัรัะวิ�ต� - การัแบ#งการัปักค์รัอง - แหล#งที่#องเที่��ยวิ 

ขอบเขตโค์รังงาน  7. จ.น#าน- ปัรัะวิ�ต� - การัแบ#งการัปักค์รัอง - แหล#งที่#องเที่��ยวิ 

8. จ.ล/าปัาง- ปัรัะวิ�ต� - การัแบ#งการัปักค์รัอง - แหล#งที่#องเที่��ยวิ  9. จ.เช�ยงรัาย- ปัรัะวิ�ต� - การัแบ#งการัปักค์รัอง - แหล#งที่#องเที่��ยวิ

หล�กการัและที่ฤษฎี�จ�งหวิ�ดที่�8ง 9 จ�งหวิ�ด ค์รั�8งหน9�งเค์ยเปั4น

นค์รัรั�ฐปักค์รัองตนเอง ม�ค์วิามย��งใหญ#รั� #งโรัจน�เปั4นของตนเอง จนกรัะที่��งได1รัวิมต�วิก�นเปั4นอาณาจ�กรัล1านนาและเปั4นส#วินหน9�งของสยามปัรัะเที่ศ

ในอด�ตจ�งหวิ�ดแต#ละจ�งจ9งม�เรั%�องรัาวิค์วิามเปั4นมาแตกต#างก�นออกไปัถ9งแม1จะอย3#ในภ3ม�ภาค์เด�ยวิก�นและถ9งแม1จะเค์ยเปั4นส#วินของอาณาจ�กรัล1านนาเหม%อนก�นก�ตาม แต#แต#ละจ�งหวิ�ดก�ม�ปัรัะวิ�ต�ศาสตรั�ที่��แตกต#างก�น ม�แหล#งที่#องเที่��ยวิที่��แตกต#างก�น

วิ�ธ�ด/าเน�นการัแนวัทางการด#าเน&นงานใช1การัค์1นหาที่างส%�ออ�นเที่อรั�เน�ตเปั4นต�วิช#วิย โดยหาข1อม3ลจากเวิ�บไซต�ที่��

เช%�อถ%อได1

เคร��องม�อและอ'ปกรณ์*ท$�ใชื่"- เค์รั%�องค์อมพ็�วิเตอรั�- อ�นเที่อรั�เน�ต

ผลที่��ค์าดวิ#าจะได1รั�บ1. เป.นแหล/งศึ�กษาค"นควั"าข้"อม!ลข้องคนอ��นต่/อๆ

ไป2. ปล'กจั&ต่สื่#าน�กรกบ้"านเก&ดข้องต่นเอง

แหล#งอ1างอ�ง• file:///C:/Users/Administrator/Downloads/Chi

ang-Rai.html• file:///C:/Users/Administrator/Downloads/Na

n.html• file:///C:/Users/Administrator/Downloads/La

mpang%20.html• file:///C:/Users/Administrator/Downloads/Ma

e-Hong-Son.html• file:///C:/Users/Administrator/Downloads/Chi

ang-Mai.html• file:///C:/Users/Administrator/Downloads/Phr

ae.html• file:///C:/Users/Administrator/Downloads/La

mphun.html• file:///C:/Users/Administrator/Downloads/Ph

ayao.html• file:///C:/Users/Administrator/Downloads/Utt

aradit.html

จ.ล/าพ็3นประวัต่&

จ�งหวิ�ดล/าพ็3น เด�มช%�อเม%องหรั�ภ�ญไชย เปั4นเม%องโบรัาณเก#าแก#ที่��ส�ดในจ�งหวิ�ดภาค์เหน%อม�อาย�ปัรัะมาณ 1,339 ปั5 ตามพ็งศวิดารัโยนกเล#าส%บต#อก�นมาถ9งการัสรั1างเม%องหรั�ภ�ญไชย โดยฤาษ�วิาส�เที่พ็ เปั4นผ31เกณฑ์�พ็วิกเม�งค์�บ�ตรัหรั%อเช%8อชาต�มอญมาสรั1างเม%องน�8ข98นในพ็%8นที่��รัะหวิ#างแม#น/8าสองสายค์%อ แม#น/8ากวิงและแม#น/8าปั?ง เม%�อมาสรั1างเสรั�จได1ส#งฑ์3ตไปัเช�ญรัาชธ�ดากษ�ตรั�ย� เม%องละโวิ1พ็รัะนาม จามเที่วิ� มาเปั4นปัฐมกษ�ตรั�ย�ปักค์รัองเม%องหรั�ภ�ญไชยส%บรัาชวิงศ�กษ�ตรั�ย� ต#อมาหลายพ็รัะองค์�“ ”จนกรัะที่��งถ9งสม�ยพ็รัะยาย�บา จ9งได1เส�ยการัปักค์รัองให1แก#พ็#อข�นเม�งรัายมหารัาชผ31รัวิบรัวิมแวิ#นแค์วิ1นที่างเหน%อเข1าเปั4นอาณาจ�กรัล1านนา เม%องล/าพ็3น ถ9งแม1วิ#าจะตกอย3#ในการัปักค์รัองของอาณาจ�กรัล1านนาแต#ก�ได1ถ#ายที่อดมรัดกที่างศ�ลปัและวิ�ฒนธรัรัมให1ผ31ที่��เข1ามาปักค์รัองเม%องล/าพ็3น จ9งย�งค์งค์วิามส/าค์�ญในที่างศ�ลปัะและวิ�ฒนธรัรัมของอาณาจ�กรัล1านนา จนกรัะที่��งสมเด�จพ็รัะเจ1าตากส�นมหารัาช เม%องล/าพ็3นได1เข1ามาอย3#ในอาณาจ�กรัไที่ย ม�ผ31ค์รัองนค์รัส%บต#อก�นมาจนถ9งสม�ยกรั�งรั�ตนโกส�นที่รั� ต#อมาภายหล�งการัเปัล��ยนแปัลงการัปักค์รัอง พ็.ศ. 2475 เม%�อเจ1าผ31ค์รัองนค์รัองค์�ส�ดที่1าย ค์%อ พ็ลตรั�เจ1าจ�กรัค์/าขจรัศ�กด�Aและเม%�อเจ1าจ�กรัค์/าขจรัศ�กด�Aถ9งแก#พ็�รัาล�ย เม%องล/าพ็3นจ9งเปัล��ยนแปัลงเปั4นจ�งหวิ�ดล/าพ็3น ม�ผ31วิ#ารัาชการัจ�งหวิ�ดเปั4นผ31ปักค์รัองส%บต#อก�นมาจนกรัะที่��งปั�จจ�บ�น

จ.ล/าพ็3นจังหวัดล#าพั!นแบ้/งการปกครองแบ้/งออกเป.น 8 อ#าเภอ 51

ต่#าบ้ล 520 หม!/บ้"าน

1. อ/าเภอเม%องล/าพ็3น2. อ/าเภอแม#ที่า3. อ/าเภอบ1านโฮ่#ง4. อ/าเภอล�85. อ/าเภอที่�#งห�วิช1าง6. อ/าเภอปัBาซาง7. อ/าเภอบ1านธ�8. อ/าเภอเวิ�ยงหนองล#อง

จ.ล/าพ็3นปัรัะเพ็ณ�สรังน/8าพ็รัะธาต�หรั�ภ�ญช�ยเปั4นปัรัะเพ็ณ�เก#าแก# ม�ข98นในวิ�นเพ็�ญเด%อนหก หรั%อที่��ชาวิล/าพ็3นเรั�ยกวิ#า วิ�นแปัดเปั4งของที่�กปั5 โดยม�พ็�ธ�สรังน/8าและงานสมโภชพ็รัะธาต�หรั�ภ�ญช�ย พ็รัะบาที่สมเด�จพ็รัะเจาอย3#ห�วิ ได1โปัรัดเกล1าฯ พ็รัะรัาชที่านน/8าสรังพ็รัะธาต�เปั4นปัรัะจ/าที่�กปั5 นอกจากชาวิล/าพ็3นแล1วิ ย�งม�ชาวิจ�งหวิ�ดใกล1เค์�ยง และน�กที่#องเที่��ยวิที่�8งชาวิไที่ย และชาวิต#างปัรัะเที่ศ เข1าชมงานน�8อย#างหนาแน#น งานเที่ศกาลล/าไยเปั4นงานใหญ#ปัรัะจ/าปั5ของชาวิจ�งหวิ�ดล/าพ็3น ซ9�งจะจ�ดในช#วิงเด%อนส�งหาค์มของที่�กปั5 ภายในงานจะม�ขบวินแห#รัถล/าไยที่��ปัรัะด�บตกแต#งอย#างสวิยงาม การัปัรัะกวิดธ�ดาล/าไย และการัออกรั1านค์1า ปัรัะกวิดผล�ตผลที่างการัเกษตรั และจ/าหน#ายส�นค์1าพ็%8นเม%อง งานฤด3หนาวิและกาชาดจ�งหวิ�ดล/าพ็3นจ�ดข98นในช#วิงปัลายเด%อนพ็ฤศจ�กายนของที่�กปั5 ณ สนามก�ฬากลางจ�งหวิ�ด ภายในงานม�น�ที่รัรัศการัของส#วินรัาชการั การัแสดงมหรัสพ็ การัจ/าหน#ายผลผล�ตที่างการัเกษตรั งานของด�ศรั�หรั�ภ�ญช�ย เปั4นงานแสดงและจ/าหน#ายส�นค์1าผล�ตผลที่างการัเกษตรั และเกษตรัแปัรัรั3ปันานาชน�ด ซ9�งเกษตรักรัและกล�#มแม#บ1านของจ�งหวิ�ดเปั4นผ31ผล�ต ในงานม�ขบวินแห#ของกล�#มแม#บ1าน การัแสดงที่างศ�ลปัวิ�ฒนธรัรัม การัปัรัะกวิดเรั%อนชนบที่ การัออกรั1านขายส�นค์1าห�ตถกรัรัมในรัาค์าย#อมเยา

จ.ล/าพ็3นแหล/งท/องเท$�ยวั

อ�ที่ยานแห#งชาต�แม#ปั?ง เด�มช%�อวิ#าอ�ที่ยานแห#งชาต�แม#หาดแม#ก1อ ได1ปัรัะกาศจ�ดต�8งเปั4นอ�ที่ยานแห#งชาต� เม%�อวิ�นที่�� 13 กรักฎีาค์ม พ็.ศ. 2524 ค์รั�บ ม�พ็%8นที่��ที่� 8งหมดปัรัะมาณ 1,003 ตารัางก�โลเมตรั ค์รัอบค์ล�มอย3#ในที่1องที่�� อ/าเภอดอยเต#า จ�งหวิ�ด เช�ยงใหม# อ/าเภอล�8 จ�งหวิ�ดล/าพ็3น และอ/าเภอสามเงา จ�งหวิ�ดตาก ที่��ที่/าการัอ�ที่ยานแห#งชาต�แม#ปั?ง ต�8งอย3#ในที่1อง ที่��ต/าบลแม#ลาน อ/าเภอล�8 จ�งหวิ�ดล/าพ็3น โดยม�ที่างแยกจากที่างหลวิงหมายเลข 106 สายล/าพ็3น-ล�8-ก1อ ตรัง ก�โลเมตรัที่�� 47 เข1าไปัตามที่างหลวิงหมายเลข 1087 เปั4นที่างล3กรั�งรัะยะที่างปัรัะมาณ 20 ก�โลเมตรั ก�ถ9งที่��ที่/า การัอ�ที่ยานฯเน%�องจากภายในเขตอ�ที่ยานแห#งชาต�แม#ปั?งม�พ็%8นที่��บางส#วินเปั4นพ็%8นน/8าตามล/าน/8าปั?งยาวิปัรัะมาณ 100 ก�โลเมตรั ม�สภาพ็เปั4นแก#งเกาะ หน1าผา ห�นงอก ห�นย1อย ตามสองฝั่�� งแม#น/8าเปั4นจ/านวินมาก ด�งน�8นการั เด�นที่างที่#องเที่��ยวิล/าน/8าปั?งสามารัถเรั��มจากอ#างเก�บน/8าดอยเต#า จ�งหวิ�ดเช�ยงใหม# โดยเรั%อหางยาวิค์รั�บแล1วิมา ต#อแพ็ที่��แก#งสรั1อย ล#องมาจนถ9งเข%�อนภ3ม�พ็ล อ/าเภอสามเงา จ�งหวิ�ดตาก ในที่างกล�บก�นอาจจะเช#าเรั%อหรั%อ แพ็จากเข%�อนภ3ม�พ็ลล#องข98นไปัก�ได1

จ.แพ็รั#ประวัต่&

จ�งหวิ�ดแพ็รั#น�8นสรั1างข98นปัรัะมาณพ็�ที่ธศตวิรัรัษที่�� 12 ม�ช%�อเรั�ยกก�นหลาย ช%�อค์%อ " พ็ลนค์รั เม%องพ็ล เม%องแพ็ล " ในสม�ยขอมเรั%องอ/านาจ รัะหวิ#าง

ปั5 พ็.ศ. 1470-1560 พ็รัะนางจามเที่วิ�เข1าค์รัอบค์รัองด�นแดนตลอดแค์วิ1น ล1านนา ได1เปัล��ยนช%�อเปั4น " โกศ�ยนค์รั " หรั%อ " เวิ�ยงโกศ�ย " ซ9�งแปัลวิ#าผ1า

แพ็รั น�บแต#น�8นมาก�ม�ผ31ค์รัองนค์รัส%บต#อก�นมา จนถ9ง ปั5 พ็.ศ. 2445 ใน สม�ยรั�ชกาลที่�� 5 แห#งกรั�งรั�ตนโกส�นที่รั� จ9งได1เปัล��ยนแปัลงการัปักค์รัอง

จากเจ1าผ31ค์รัองนค์รัเปั4นเที่ศาภ�บาล ในปั5 พ็.ศ. 2440 โดยโปัรัดเกล1าฯ ให1 พ็รัะยาไชยบ3รัณ� ( นามเด�มที่องอย3# ส�วิรัรัณบาตรั ) ไปัเปั4นข1าหลวิงก/าก�บ

การัปักค์รัองเม%องแพ็รั#เปั4นค์นแรักจ�งหวิ�ดแพ็รั#อย3#ห#างจาก กรั�งเที่พ็มหานค์รั 555 ก�โลเมตรั ม�พ็%8นที่��ปัรัะมาณ 6,538 ตารัางก�โลเมตรั

ม�แม#น/8ายมไหลผ#าน ล�กษณะภ3ม�ปัรัะเที่ศเปั4นภ3เขาล1อมรัอบที่�8งส�� ที่�ศ ม�ที่��รัาบอย3#ตอนกลางของจ�งหวิ�ด

จ.แพ็รั# การปกครองแบ้/งออกเป.น 8 อ#าเภอ 78 ต่#าบ้ล 645

หม!/บ้"าน1. อ/าเภอเม%องแพ็รั#2. อ/าเภอรั1องกวิาง3. อ/าเภอลอง4. อ/าเภอส3งเม#น5. อ/าเภอเด#นช�ย6. อ/าเภอสอง7. อ/าเภอวิ�งช�8น8. อ/าเภอหนองม#วิงไข#

จ.แพ็รั#งานปัรัะเพ็ณ�นม�สการัพ็รัะธาต�ช#อแฮ่

จ�ดข98นรัะหวิ#างวิ�นข98น 11-15 ค์/�า เด%อนส�� ม�การัแห#ผ1าข98นไปัห#มองค์�พ็รัะธาต� ม�ขบวิน แห#แบบล1านนา โดยผ31รั #วิมงานที่�กค์นจะแต#งกายแบบพ็%8นเม%องล1านนา ม�มหรัสพ็

สมโภชที่�กค์%น รั� #งเช1าวิ�นข98น 15 ค์/�า จะม�การัที่/าบ�ญต�กบาตรั กลางค์%นจะม�การัเวิ�ยน เที่�ยนรัอบองค์�พ็รัะธาต�และพ็รัะวิ�หารั

งานม#อฮ่#อมล1อมสะโตก และสงกรัานต�จ�งหวิ�ดแพ็รั# จ�ดงานบรั�เวิณสวินส�ขภาพ็เฉล�มพ็รัะเก�ยรัต� รั. 9 รัะหวิ#างวิ�นที่�� 14-16 เมษายน

ของที่�กปั5 ในงานจะม�การัแต#งกายด1วิยช�ดม#อฮ่#อมล1อมวิงก�นข�นโตก และเล#น สงกรัานต�ก�น

งานก�Gนสลาก ค์ล1ายปัรัะเพ็ณ�ถวิายสลากภ�ตของภาค์กลางน��นเอง โดยชาวิบ1านจะจ�ดเค์รั%�อง

ไที่ยที่าน เข�ยนสลากช%�อของตนต�ดไวิ1แล1วิน/าไปัรัวิมก�นที่��หน1าพ็รัะปัรัะธาน พ็รัะสงฆ์� จะจ�บสลากข98นมาให1มรัรัค์ที่ายกปัรัะกาศ เจ1าของสลากก�จะน/าเค์รั%�องไที่ยที่านของ

ตนไปัถวิายแด#พ็รัะสงฆ์� โดยงานน�8จะจ�ดข98นตามวิ�ดต#างๆ ช#วิงเด%อน 10 ของที่�กปั5

จ.แพ็รั#แหล/งท/องเท$�ยวั

วิ�ดพ็รัะธาต�ช#อแฮ่ พ็รัะอารัามหลวิงวิ�ดพ็รัะธาต�ช#อแฮ่ พ็รัะอารัามหลวิง ต�8งอย3#เลขที่�� 1 หม3#ที่�� 11 ถนนช#อแฮ่ ต/าบลช#อแฮ่ อ/าเภอเม%องแพ็รั# จ�งหวิ�ดแพ็รั# บนเน%8อที่�� 175 ไรั# บ�ค์ค์ลใดที่��มาเที่��ยวิจ�งหวิ�ดแพ็รั#แล1วิจะต1องมานม�สการัพ็รัะธาต�ช#อแฮ่ เพ็%�อเปั4นศ�รั�มงค์ลก�บตนเอง จนม�ค์/ากล#าวิวิ#า ถ1ามาเที่��ยวิจ�งหวิ�ดแพ็รั# แต#ไม#ได1มานม�สการัพ็รัะธาต�ช#อแฮ่เหม%อนไม#ได1มาจ�งหวิ�ดแพ็รั#แพ็รั# การัเด�นที่างมาเที่��ยวิวิ�ดพ็รัะธาต�ช#อแฮ่ ถนนสายหล�ก ค์%อ ถนนช#อแฮ่ เรั��มต�8งแต#ส��แยกบ1านที่�#ง อ/าเภอเม%องแพ็รั# ซ9�งเปั4นส��แยกใจกลางเม%องแพ็รั# เข1าส3#ถนนช#อแฮ่ และตรังไปัตามถนนช#อแฮ่ ผ#านโรังพ็ยาบาลแพ็รั# สนามบ�นจ�งหวิ�ดแพ็รั# หม3#บ1านเหล#า หม3#บ1านนาจ�กรั หม3#บ1านแต หม3#บ1านม�1ง สถานที่��ต� 8งของวิ�ดพ็รัะธาต�ช#อแฮ่ พ็รัะอารัามหลวิง อย3#ในบรั�เวิณเขตเที่ศบาลต/าบลช#อแฮ่ ด1วิยรัะยะที่าง 9 ก�โลเมตรั จากต�วิเม%องจ�งหวิ�ดแพ็รั#พ็รัะบาที่สมเด�จพ็รัะเจ1าอย3#ห�วิ ที่รังพ็รัะกรั�ณาโปัรัดเกล1าฯ ให1ยกวิ�ดพ็รัะธาต�ช#อแฮ่ ต/าบลช#อแฮ่ อ/าเภอเม%อง จ�งหวิ�ดแพ็รั# เปั4นพ็รัะอารัามหลวิงช�8นตรั� ชน�ดสาม�ญ ต�8งแต#วิ�นที่�� 23 ม�ถ�นายน พ็.ศ. 2549 โดยได1ปัรัะกาศในรัาชก�จจาน�เบกษา ฉบ�บที่��วิไปั เล#ม 123 ตอนที่�� 96 ง วิ�นที่�� 19 ก�นยายน พ็.ศ. 2549 (พ็.ศ. 2508 พ็รัะบาที่สมเด�จพ็รัะเจ1าอย3#ห�วิที่รังใช1มวิลสารัจากพ็รัะธาต�ช#อแฮ่ ที่/าพ็รัะสมเด�จจ�ตรัลดา

จ.แพ็รั#อ/าเภอส3งเม#นวิ�ดพ็รัะธาต�ส�โที่นมงค์ลค์�รั� ห#างจากอ/าเภอเด#นช�ย 3 ก�โลเมตรั ม�ศาลาพ็�พ็�ธภ�ณฑ์�สรั1างด1วิยไม1ส�กที่องที่�8งหล�งแบบล1านนา ภายในม�โบรัาณวิ�ตถ�ต#างๆ จ�ดแสดงไวิ1 เช#น รั3ปัภาพ็เจ1านายฝั่Bายเหน%อและเหต�การัณ�ในอด�ต พ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัต#างๆ เค์รั%�องเข�น เค์รั%�องดนตรั�ล1านนา อาวิ�ธโบรัาณ เปั4นต1น 

อ/าเภอเด#นช�ยบ1านเพ็%�อนฝั่3งเปั4นบ1านสรั1างด1วิยไม1ส�กขนาดใหญ# ภายในตกแต#งด1วิยผล�ตภ�ณฑ์�จากไม1 ต�8งอย3#รั �มถนนสาย 101 ก#อนถ9งอ/าเภอส3งเม#นปัรัะมาณ 5 ก�โลเมตรั เปั?ดให1เข1าชมได1ต�8งแต#เวิลา 09.00-17.00 น. เก�บค์#าเข1าชมค์นละ 10 บาที่ ตลาดห�วิดง อย3#ห#างจากต�วิเม%องไปัที่างที่�ศใต1ปัรัะมาณ 7 ก�โลเมตรั ตามที่างหลวิงหมายเลข 101 เปั4นแหล#งรัวิมผล�ตภ�ณฑ์�ที่��ที่/าจากไม1และหวิาย เช#น เฟอรั�น�เจอรั�และของใช1ต#างๆ วิ�ดพ็รัะหลวิงอย3#ที่��ต/าบลดอนม3ล เล�8ยวิซ1ายที่��บ1านห�วิดงเข1าไปั 700 เมตรั ม�เจด�ย�แบบส�โขที่�ย ชาวิบ1านเรั�ยกวิ#า ธาต�เน�8ง ม�“ ”ค์วิามหมายวิ#า เอ�ยง เปั4นโบรัาณสถานที่��ส/าค์�ญแห#งหน9�ง อ#างเก�บน/8าแม#มานอย3#ห#างจากต�วิเม%อง 20 ก�โลเมตรั ตามถนนแพ็รั#-ส3งเม#น-เด#นช�ย เปั4นอ#างเก�บน/8าขนาดใหญ# ม�ที่�วิที่�ศน�สวิยงามโดยเฉพ็าะในตอนเช1า เหมาะส/าหรั�บชมพ็รัะอาที่�ตย�ข98นจากขอบฟJาเหน%อเข%�อน

จ.แพ็รั#อ/าเภอรั1องกวิางถ/8าผานางค์อยอย3#ห#างจากต�วิจ�งหวิ�ดปัรัะมาณ 36 ก�โลเมตรั ตามเส1นที่างสายแพ็รั#-รั1องกวิาง (ที่างหลวิงหมายเลข 101) ถ9งก�โลเมตรัที่�� 58-59 เล�8ยวิซ1ายเข1าไปัอ�ก 800 เมตรัถ9งหน1าถ/8าผานางค์อย ต�วิถ/8าเปั4นอ�โมงค์�ม�ค์วิามยาวิปัรัะมาณ 150 เมตรั กวิ1างปัรัะมาณ 10 เมตรั ล�กษณะของถ/8าโค์1งงอเปั4นข1อศอกไปัที่างซ1ายและที่างขวิาเปั4น 3 ตอนด1วิยก�น ภายในถ/8าม�ห�นงอกห�นย1อยอย3#ที่��วิไปั ตอนที่1ายของถ/8าม�ก1อนห�นล�กษณะค์ล1ายมารัดาอ�1มบ�ตรัน1อย ชาวิบ1านเรั�ยกวิ#า ห�นนางค์อย เบ%8องหน1าของห�นนางค์อยม�ห�นย1อย ล�กษณะ“ ”ค์ล1ายรั3ปัห�วิใจ ด3แปัลกตาสวิยงาม นอกจากน�8ภายในถ/8าย�งม�พ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัอย3#องค์�หน9�ง เปั4นที่��เค์ารัพ็ส�กการัะของชาวิแพ็รั# น/8าตกห1วิยโรัง (หรั%อน/8าตกห1วิยลง)อย3#ห#างจากต�วิจ�งหวิ�ดไปัที่างเหน%อ 60 ก�โลเมตรั ตามที่างหลวิงหมายเลข 101 (ถนนแพ็รั#-รั1องกวิาง) ถ9งก�โลเมตรัที่�� 78 เล�8ยวิซ1ายอ�ก 4 ก�โลเมตรั เปั4นน/8าตกที่��ม�ค์วิามส3ง 2 ช�8น สภาพ็โดยรัอบเปั4นปัBาโปัรั#งรั#มรั%�น น/8าตกตาดชาวิวิา เปั4นน/8าตกที่��ตกจากหน1าผาส3งสวิยงามมาก อย3#ในเขตอ/าเภอรั1องกวิาง ที่างค์มนาค์มเข1าไปัย�งล/าบากอย3# และต1องเด�นเที่1าเข1าไปัชม อย3#ห#างจากต�วิเม%อง 35 ก�โลเมตรั พ็รัะธาต�ปั3แจต�8งอย3#ในต/าบลบ1านเวิ�ยง ห#างจากอ/าเภอรั1องกวิาง 20 ก�โลเมตรั ม�งานนม�สการัพ็รัะธาต� หรั%องานข98นพ็รัะธาต�ตรังก�บวิ�นข98น 11-15 ค์/�า เด%อน 3 ของที่�กปั5

จ.แพ็รั#อ/าเภอลองวิ�ดพ็รัะธาต�ศรั�ดอนค์/า

“ ” หรั%อที่��ชาวิบ1านเรั�ยกวิ#า วิ�ดห1วิยอ1อ อย3#เลยที่��วิ#าการัอ/าเภอลองไปัเล�กน1อย ห#างจากต�วิเม%อง แพ็รั# 45 ก�โลเมตรั ตามที่างหลวิงหมายเลข 1023 ม�พ็รัะธาต�เก#าแก#ขนาดใหญ#สรั1างข98นรัาวิ

พ็.ศ. 1078 เม%�อค์รัาวิพ็รัะนางจามเที่วิ�เสด�จมาจากเม%องละโวิ1ไปัเม%องหรั�ภ�ญช�ย ได1รั�บการั บ3รัณะหลายค์รั�8ง ปั�จจ�บ�นม�ฐานเปั4นปั3น ส#วินบนปัรัะด�บด1วิยแผ#นโลหะส�ที่อง นอกจากน�8ย�งเปั4น

 แหล#งรัวิบรัวิมต/านานพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปั ตลอดจนค์�มภ�รั�ต#างๆ ซ9�งเก�บไวิ1ในหอไตรัของวิ�ด หม3#บ1านที่อผ1าต�นจก

ผ1าต�นจกของอ/าเภอลองเปั4นงานฝั่5ม%อที่��ปัรัะณ�ตและสวิยงาม ที่อด1วิยผ1าไหมและผ1าฝั่Jาย ม�  แหล#งผล�ตอย3#ที่��บ1านนาต�1ม บ1านห�วิที่�#ง บ1านนามน ซ9�งม�การัที่อผ1าต�นจกก�นอย#างแพ็รั#หลาย

สวินห�นมหารัาช ข98นอย3#ก�บปัBาไม1เขตแพ็รั# ห#างจากอ/าเภอลอง 20 ก�โลเมตรั จากแพ็รั#ไปัตามที่างหลวิงหมายเลข

1023 สวินห�นมหารัาชอย3#รัะหวิ#างหล�กก�โลเมตรัที่�� 19-20 ที่างซ1ายม%อ เปั4นบรั�เวิณกวิ1างโล#ง ม�  ก1อนห�นขนาดใหญ#วิางเรั�ยงรัะเกะรัะกะ ม�ศาลาพ็�กผ#อน

แก#งหลวิงและถ/8าเอรัาวิ�ณ อย3#ในเขตบ1านแก#งหลวิง ต/าบลบ1านปั?น อ/าเภอลอง ห#างจากต�วิเม%องปัรัะมาณ 50 ก�โลเมตรั ม�

แก#งน/8าที่��สวิยงาม นอกจากน�8ย�งม�ถ/8าที่��สวิยงาม ม�ห�นงอกห�นย1อยรั3ปัรั#างค์ล1ายช1างเอรัาวิ�ณ

จ.แพ็รั# อ/าเภอสอง

 พ็รัะธาต�พ็รัะลอ อย3#ที่��ต/าบลบ1านกลาง ห#างจากจ�งหวิ�ดไปัที่างเหน%อรัาวิ 45 ก�โลเมตรั การัเด�นที่างไปัตาม

ที่างหลวิง 101 ปัรัะมาณ 24 ก�โลเมตรั แยกซ1ายเข1าส3#ที่างหลวิงหมายเลข 103 อ�กรัาวิ 18 ก�โลเมตรั แล1วิเล�8ยวิขวิาส3#อ/าเภอสอง จากน�8นเล�8ยวิซ1ายอ�ก 3 ก�โลเมตรัถ9งพ็รัะธาต�พ็รัะลอ

(พ็รัะธาต�ห�นล1ม) เปั4นพ็รัะธาต�ที่��ม�อาย�เก#าแก#ปัรัะมาณ 400 ปั5 ม�สถ3ปับรัรัจ�พ็รัะอ�ฐ�ของพ็รัะ ลอ พ็รัะเพ็%�อน พ็รัะแพ็ง และม�การัสรั1างอน�สาวิรั�ย�ของพ็รัะลอ พ็รัะเพ็%�อน พ็รัะแพ็ง โดยกรัม

ศ�ลปัากรัสรั1างห�นหน1าไปัที่างแม#น/8ากาหลง (แม#น/8าสอง) เปั4นอน�สรัณ�สถานของนค์รัแมน สรัวิง และเม%องสรัวิงที่��จ3งใจให1น1อมรั/าล9กถ9งค์วิามรั�กอมตะของพ็รัะลอและพ็รัะเพ็%�อน พ็รัะ

 แพ็ง โดยรัอบบรั�เวิณตกแต#งเปั4นสวินสาธารัณะรั#มรั%�นสวิยงาม เวิ�ยงพ็รัะลอ

ต�8งอย3#ที่��ต/าบลบ1านกลาง อ/าเภอสอง การัเด�นที่างไปัที่างเด�ยวิก�บพ็รัะธาต�พ็รัะลอ ใช1เส1นที่างสอง- งาวิ ( ที่างหลวิงหมายเลข 1154) ตรังหล�กก�โลเมตรัที่�� 54 เล�8ยวิขวิาตรังที่างเข1า

โรังเรั�ยนบ1านค์�1ม 2 ก�โลเมตรั แล1วิเล�8ยวิขวิาไปัอ�ก 2.5 ก�โลเมตรัถ9งเวิ�ยงพ็รัะลอ ด1านหล�ง  เปั4นฝั่าย สามารัถชมที่�วิที่�ศน�ของแม#น/8ายมอ�นสวิยงามได1

อ�ที่ยานแห#งชาต�แม#ยม

จ.พ็ะเยาประวัต่&

ปัรัะวิ�ต�ค์วิามเปั4นมาที่��เก#าแก#ยาวินานไม#น1อยไปักวิ#าเม%องอ%�นๆ ในอาณาจ�กรัล1านนา บรั�เวิณที่��ต� 8งของจ�งหวิ�ดพ็ะเยาในปั�จจ�บ�น

อย3#ต�ดก�บกวิKานพ็ะเยา เด�มเปั4นที่��ต� 8งของเม%อง ภ3กามยาวิ หรั%อ พ็ยาวิ ที่��ก#อต�8งข98นเม%�อพ็�ที่ธศตวิรัษที่�� 16 โดยม�ผ31ปักค์รัองค์%อ

พ็#อข�นง/าเม%อง ภายหล�งม�การัเปัล��ยนแปัลงอ/านาจ และตกอย3# ภายใต1อ�ที่ธ�พ็ลของอาณาจ�กรัล1านนา เม%�อถ9งสม�ยกรั�ง

รั�ตนโกส�นที่รั� เม%องพ็ะเยาอย3#ภายใต1การัปักค์รัองของจ�งหวิ�ด เช�ยงรัาย ในฐานะ อ/าเภอพ็ะเยา และเม%�อวิ�นที่�� 28 ส�งหาค์ม

พ็.ศ. 2520 อ/าเภอพ็ะเยาได1ยกฐานะข98นเปั4น จ�งหวิ�ดพ็ะเยา น�บ เปั4นจ�งหวิ�ดที่�� 72 ของปัรัะเที่ศไที่ย

จ.พ็ะเยาการปกครอง 9 อ#าเภอ 68 ต่#าบ้ล 790 หม!/บ้"าน 2 เทศึบ้าลเม�อง

30 เทศึบ้าลต่#าบ้ล 39องค*การบ้ร&หารสื่/วันต่#าบ้ล

1. อ/าเภอเม%องพ็ะเยา2. อ/าเภอจ�น3. อ/าเภอเช�ยงค์/า4. อ/าเภอเช�ยงม#วิน5. อ/าเภอดอกค์/าใต16. อ/าเภอปัง7. อ/าเภอแม#ใจ8. อ/าเภอภ3ซาง9. อ/าเภอภ3กามยาวิ

จ.พ็ะเยางานอน�สาวิรั�ย�ผ31เส�ยสละ พ็ตที่.2324 จ�ดรัะหวิ#างวิ�นที่�� 31 มกรัาค์ม-8 ก�มภาพ็�นธ� ณ อน�สรัณ�ผ31เส�ยสละ พ็ตที่. ในอ/าเภอเช�ยงค์/า ในงานจะม�น�ที่รัรัศการั การัออกรั1านของหน#วิยรัาชการั งานเปั?ดโลกอ�ตสาหกรัรัมอ�ญมณ� และของด�เม%องพ็ะเยา จ�ดรัะหวิ#างวิ�นที่�� 1-5 ก�มภาพ็�นธ� ณ ศ3นย�อ�ตสาหกรัรัมอ�ญมณ� ต/าบลแม#กา อ/าเภอเม%อง ในงานม�การัแสดงการัผล�ตเค์รั%�องปัรัะด�บเง�น ที่องค์/า การัเจ�ยรัะไนเพ็ชรั วิ�นดอกค์/าใต1บาน จ�ดในอ/าเภอดอกค์/าใต1 รัะหวิ#างวิ�นที่�� 13-14 ก�มภาพ็�นธ� ก�จกรัรัมจะเปั4นการัแข#งข�นงานห�ตถกรัรัม และจ/าหน#ายของที่��รัะล9ก งานบวิงสรัวิงพ็#อข�นง/าเม%อง จ�ดวิ�นที่�� 5 ม�นาค์ม ณ ลานอน�สาวิรั�ย�พ็#อข�นง/าเม%อง หน1ากวิKานพ็ะเยา ในงานม�ขบวินแห#เค์รั%�องรัาชส�กการัะที่��สวิยงามย��งใหญ# งานส%บสานต/านานไที่ล%8อ จ�ดที่�กวิ�นเสารั�-อาที่�ตย� ส�ปัดาห�ที่�� 2 ณ วิ�ดพ็รัะธาต�สบแวิน อ/าเภอเช�ยงค์/า ก�จกรัรัมจะม�ขบวินแห# การัสาธ�ตศ�ลปัวิ�ฒนธรัรัมไที่ล%8อ น�ที่รัรัศการั งานปัรัะเพ็ณ�ปั3Bจากพ็ญานาค์ (บ3ชาพ็รัะลอ) จ�ดบรั�เวิณโบรัาณสถานเวิ�ยงลอ บ1านห1วิยง�8วิ อ/าเภอจ�น ในงานม�ก�จกรัรัมพ็�ธ�ไหวิ1บรัรัพ็บ�รั�ษของเวิ�ยงลอ ขบวินแห#และงานแสดงแสงส�เส�ยง การัแสดงที่างวิ�ฒนธรัรัม งานเที่ศกาลล�8นจ��และของด�แม#ใจ จ�ดในอ/าเภอแม#ใจ จะม�ขบวินแห#ล�8นจ�� ปัรัะกวิดและจ/าหน#าย งานเที่ศกาลล�8นจ��และของด�เม%องพ็ะเยา จ�ดข98นที่��กวิKานพ็ะเยา ก�จกรัรัมม�ขบวินแห#ล�8นจ�� ปัรัะกวิดผล�ตผลการัเกษตรั งานปัรัะเพ็ณ�นม�สการัพ็รัะเจ1าตนหลวิงเด%อนแปัดเปั4ง จ�ดวิ�นที่�� 15 พ็ฤษภาค์ม จ�ดที่��วิ�ดศรั�โค์มค์/า อ/าเภอเม%อง ในงานม�ปัรัะเพ็ณ�แห#ค์รั�วิตาน งานกาชาดและงานฤด3หนาวิ จ�ดปัรัะมาณปัลายเด%อนธ�นวิาค์ม-ต1นเด%อนมกรัาค์ม ณ บรั�เวิณสนามข1างสถาน�ขนส#ง จ�งหวิ�ดพ็ะเยา ก�จกรัรัมจะม�การัออกรั1านของหน#วิยงานรัาชการั การัแสดงที่างวิ�ฒนธรัรัมและการัปัรัะกวิดต#าง ๆ

จ.พ็ะเยาแหล/งท/องเท$�ยวั

อน�สาวิรั�ย�พ็#อข�นง/าเม%องอด�ตกษ�ตรั�ย�ผ31ปักค์รัองเม%องภ3กามยาวิล/าด�บที่�� 9 รัะหวิ#างปั5 พ็.ศ. 1801 - 1841 เปั4นย�ค์ที่��เจรั�ญรั� #งเรั%องมาก ปัรัะด�ษฐานอย3#ที่��สวินสาธารัณะเที่ศบาลเม%องพ็ะเยา (สวินสมเด�จย#า 90) หน1ากวิKานพ็ะเยา เปั4นพ็รัะสหายรั#วิมน/8าสาบานก�บพ็#อข�นเม�งรัายแห#งเม%องเช�ยงรัาย และพ็#อข�นรัามค์/าแหงแห#งกรั�งส�โขที่�ย ซ9�งที่�8งสามพ็รัะองค์�ได1กรัะที่/าส�ตย�ต#อก�น ณ บรั�เวิณแม#น/8าอ�ง ซ9�งปั�จจ�บ�นอย3#บรั�เวิณสถาน�ปัรัะมงน/8าจ%ดพ็ะเยา พ็#อข�นง/าเม%องเปั4นผ31ที่รังอ�ที่ธ�ฤที่ธ�Aกล#าวิก�นวิ#าเม%�อพ็รัะองค์�เสด�จไปัที่างไหน แดดก�บ#อฮ่1อน ฝั่นก�บ#อฮ่/า จ�กให1แดดก�แดด จ�กให1บดก�บด จ9งได1พ็รัะนามวิ#าง/าเม%องเก�ดจาการัย�บต�วิของเปัล%อกโลกเม%�อปัรัะมาณ 70 ล1านปั5มาแล1วิเปั4นแอ#งน/8าซ9�งเปั4นที่��รัวิบรัวิมของล/าห1วิยต#างๆ 18 สาย ต#อมาในปั5 2478 กรัมปัรัะมงได1ต�8งสถาน�ปัรัะมงน/8าจ%ดจ�งหวิ�ดพ็ะเยาข98นบรั�เวิณต1นแม#น/8าอ�งและสรั1างฝั่ายก�8นน/8าที่/าให1เก�ดเปั4นบ9งขนาดใหญ# ม�ค์วิามล9กเฉล��ย 1.5 เมตรั ค์/าวิ#า "บ9ง" ภาษาพ็%8นเม%อง เรั�ยกวิ#า "กวิKาน" กวิKานพ็ะเยาเปั4นแหล#งน/8าที่��ส/าค์�ญที่��ส�ดของจ�งหวิ�ดพ็ะเยา ค์%อเปั4นที่�8งแหล#งปัรัะมงน/8าจ%ด ที่��ส/าค์�ญที่��ส�ดของภาค์เหน%อตอนบน และเปั4นสถานที่��ที่#องเที่��ยวิของจ�งหวิ�ดพ็ะเยา ม�เน%8อที่��ปัรัะมาณ 12,831 ไรั# เปั4นแหล#งเพ็าะพ็�นธ��ปัลาชน�ดต#างๆ เช#น ปัลากรัาย ปัลาสวิาย ปัลาเที่โพ็ ปัลาจ�น ปัลาไน รัวิมที่�8งปัลาน�ล อ�นล%อช%�อของจ�งหวิ�ดพ็ะเยา ที่�ศน�ยภาพ็โดยรัอบกวิKานพ็ะเยา ม�ค์วิามรั#มรั%�น สามารัถมองเห�นแนวิที่�วิเขาสล�บซ�บซ1อน งดงามมาก บรั�เวิณรั�มกวิKานม�รั1านอาหารั และจ�ดเปั4นสวินสาธารัณะเหมาะที่��จะไปัน��งเล#น พ็�กผ#อนหย#อนใจในยามเย�น ชมพ็รัะอาที่�ตย�ตกรั�มกวิKานเปั4นภาพ็ที่��สวิยงามมาก 

จ.พ็ะเยาสถาน�ปัรัะมงน/8าจ%ดพ็ะเยาต�8งอย3#ตรังถนนพ็หลโยธ�นรัะหวิ#างหล�กก�โลเมตรัที่�� 734-735 เปั4นสถาน�เพ็าะพ็�นธ��ปัลาน/8าจ%ด ปัลาที่��เพ็าะพ็�นธ��เพ็%�อแจกจ#ายแก#เกษตรักรัได1แก# ปัลาน�ล ปัลาไน ปัลาตะเพ็�ยนขาวิ ปัลาย��สกเที่ศ ฯลฯ และสามารัถเพ็าะพ็�นธ��ปัลาบ9กได1ส/าเรั�จเพ็%�อน/าไปัปัล#อยในแหล#งน/8าต#างๆ ส��งที่��น#าสนใจก�ค์%อ ห1องจ�ดแสดงพ็�นธ��ปัลาสวิยงามที่��หาด3ยากไวิ1หลายชน�ด เปั?ดให1ชมในวิ�นเวิลารัาชการั และย�งม�เรั%อนปัรัะที่�บสมเด�จพ็รัะศรั�นค์รั�นที่รัาบรัมรัาชชนน�เม%�อค์รั�8งเสด�จมาที่รังงานที่��จ�งหวิ�ดพ็ะเยาอย3#ในบรั�เวิณเด�ยวิก�น บรั�เวิณรัอบต/าหน�กจะม�ดอกไม1เม%องหนาวินานาพ็�นธ�� สรัะน/8าพ็�อ�นสวิยงาม ต�8งอย3#บรั�เวิณสถาน�ปัรัะมงพ็ะเยา หอวิ�ฒนธรัรัมน�ที่�ศน�อย3#ใกล1ก�บวิ�ดศรั�โค์มค์/า จ�ดเปั4นพ็�พ็�ธภ�ณฑ์�แสดงโบรัาณวิ�ตถ� เอกสารัข1อม3ลส/าค์�ญที่างปัรัะวิ�ต�ศาสตรั�ของจ�งหวิ�ดพ็ะเยา และเรั%�องรัาวิค์วิามเปั4นมาที่�8งด1านวิรัรัณกรัรัม ภ3ม�ปั�ญญาที่1องถ��น วิ�ฒนธรัรัมปัรัะเพ็ณ� และวิ�ถ�ช�วิ�ตค์วิามเปั4นอย3#ของชาวิพ็ะเยาโดยใช1รั3ปัแบบเที่ค์โนโลย�สม�ยใหม# เปั?ดให1เข1าชมในวิ�นพ็�ธ-อาที่�ตย� เวิลา 09.00-16.00 น. 

จ.พ็ะเยาวิ�ดศรั�โค์มค์/าเปั4นพ็รัะอารัามหลวิงช�8นตรั� และวิ�ดพ็�ฒนาต�วิอย#าง ปัรัะชาชนที่��วิไปัน�ยมเรั�ยกวิ#า "วิ�ดพ็รัะเจ1าตนหลวิง" ซ9�งเปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัศ�ลปัเช�ยงแสนองค์�ใหญ#ที่��ส�ดในล1านนาไที่ย ขนาดหน1าต�กกวิ1าง 16 เมตรั ส3ง 18 เมตรั สรั1างข98นรัะหวิ#างปั5 พ็.ศ. 2034-2067 พ็รัะเจ1าตนหลวิง หรั%อ พ็รัะเจ1าองค์�หลวิง ม�ใช#เปั4นแต#เพ็�ยงพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัค์3#เม%องพ็ะเยาเที่#าน�8น แต#ถ%อเปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัค์3#บ1านค์3#เม%องอาณาจ�กรัล1านนาไที่ยด1วิย วิ�นวิ�สาขบ3ชาม�งานนม�สการัพ็รัะเจ1าตนหลวิงเปั4นปัรัะจ/าที่�กปั5เรั�ยกวิ#า "งานปัรัะเพ็ณ�นม�สการัพ็รัะเจ1าองค์�หลวิงเด%อนแปัดเปั4ง"วิ�ดพ็รัะธาต�จอมที่องต�8งอย3#บนดอยจอมที่อง ห#างจากต�วิเม%อง 3 ก�โลเมตรั อย3#ตรังข1ามก�บก�บวิ�ดศรั�โค์มค์/า ม�ถนนข98นไปัถ9งเจด�ย�พ็รัะธาต�จอมที่องเปั4นปั3ชน�ยสถานโบรัาณค์3#เม%องพ็ะเยา บรั�เวิณโดยรัอบม�ปัBาไม1ปักค์ล�ม เปั4นสวินรั�กชาต� มองเห�นต�วิเม%องและกวิKานพ็ะเยาได1โดยรัอบ

จ.พ็ะเยาวิ�ดอนาลโยต�8งอย3#บนดอยบ�ษรัาค์�มห#างจากต�วิจ�งหวิ�ด 20 ก�โลเมตรั ไปัที่างที่�ศเหน%อตามที่างหลวิงหมายเลข 1 (พ็ะเยา-เช�ยงรัาย) ปัรัะมาณ 7 ก�โลเมตรั แล1วิเล�8ยวิซ1ายเข1าที่างหลวิงหมายเลข 1127-1193 อ�ก 9 ก�โลเมตรั ที่างลาดยางตลอดสาย บรั�เวิณดอยบ�ษรัาค์�ม และม#อนพ็รัะนอน ปัรัะกอบด1วิยพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัศ�ลปัส�โขที่�ยล�กษณะงดงามมาก และย�งม�พ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัปัางต#างๆ อ�กหลายองค์� อาที่� พ็รัะพ็�ที่ธไสยาสน� พ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัปัางล�ลา พ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัปัางนาค์ปัรัก สรั1างด1วิยค์วิามปัรัะณ�ตสวิยงามแบบศ�ลปัไที่ย รั�ตนเจด�ย� เปั4นศ�ลปัะแบบอ�นเด�ยพ็�ที่ธค์ยา เกLงจ�นปัรัะด�ษฐานเจ1าแม#กวินอ�ม หอพ็รัะแก1วิมรักตจ/าลอง จากยอดเขาสามารัถชมที่�ศน�ยภาพ็ของกวิKานพ็ะเยาและเม%องพ็ะเยาได1อย#างสวิยงาม ข98นได1 2 ที่าง ค์%อ ที่างบ�นไดและที่างรัถยนต� วิ�ดศรั�อ�โมงค์�ค์/าม�พ็รัะเจด�ย�สม�ยเช�ยงแสนที่��อย3#ในสภาพ็สมบ3รัณ�มาก เปั4นวิ�ดที่��ปัรัะด�ษฐานพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัค์3#เม%องพ็ะเยาอ�กองค์�หน9�งนามวิ#า "หลวิงพ็#องามเม%องเรั%องฤที่ธ�A" แต#ชาวิบ1านเรั�ยกวิ#า "พ็รัะเจ1าล1านต%8อ" ซ9�งถ%อก�นวิ#าเปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัที่��ม�ล�กษณะงดงามที่��ส�ดแห#งล1านนาไที่ย และน�บเปั4นเอกล�กษณ�ที่างศ�ลปัะของภ3กามยาวิโดยเฉพ็าะ 

จ.พ็ะเยาวิ�ดล�ต�8งอย3#หล�งโรังเรั�ยนเที่ศบาล 3 ม�สถ3ปัที่��เปั4นแบบสถาปั�ตยกรัรัมของภาค์เหน%อ และโบรัาณวิ�ตถ�สม�ยอาณาจ�กรัพ็ะเยาอ�กมากมาย โดยเฉพ็าะพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัห�นที่รัาย ถ%อเปั4นพ็�พ็�ธภ�ณฑ์�ย#อยๆ ได1อ�กแห#งหน9�ง ย�งม�พ็�ที่ธศาสนสถานเก#าในเม%องพ็ะเยาที่��น#าสนใจอ�กหลายแห#ง ได1แก# ปัBาแดงบ�นนาค์ ม�ต/านานเก��ยวิพ็�นค์รั�8งสมเด�จพ็รัะส�มมาส�มพ็�ที่ธเจ1าเสด�จมาย�งด�นแดนแห#งน�8 วิ�ดศรั�จอมเรั%อง ม�ศ�ลปัะสวิยงามแบบไที่ยผสมพ็ม#า วิ�ดรัาชค์ฤห� ม�เจด�ย�เก#าแก#ของเม%องพ็ะเยา และพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัศ�ลาซ9�งพ็�ที่ธล�กษณะสวิยงามแบบเด�ยวิก�บพ็รัะเจ1าล1านต%8อ หม3#บ1านที่/าค์รักและโม#ห�น บ1านง�8วิต/าบลบ1านสาง ห#างจากต�วิเม%องปัรัะมาณ 20 ก�โลเมตรั ใช1เส1นที่างเด�ยวิก�บที่างไปัวิ�ดอนาลโย เปั4นถนนรัอบกวิKานพ็ะเยา รัถยนต�สามารัถเข1าถ9งได1ที่�กฤด3กาล ชาวิบ1านม�อาช�พ็เสรั�มหล�งการัที่/านาค์%อการั ที่/าค์รัก โม#ห�น ใบเสมา และล3กน�ม�ต เปั4นต1น โดยที่/าเปั4นอ�ตสาหกรัรัมภายในค์รัอบค์รั�วิ และส#งไปัขายในต�วิเม%องพ็ะเยา หม3#บ1านที่/าผล�ตภ�ณฑ์�จากผ�กตบชวิาอย3#ที่��บ1านส�นปัBาม#วิงใช1เส1นที่างเด�ยวิก�บที่างไปัหม3#บ1านที่/าค์รักและโม#ห�น ห#างก�นปัรัะมาณ 2 ก�โลเมตรั ชาวิปัBาม#วิงได1รัวิมต�วิก�นเปั4นกล�#มข98นที่/าเปั4นงานอด�เรัก ผล�ตภ�ณฑ์�ที่��ที่/าจากผ�กตบชวิา ได1แก# หมวิก กรัะเปัMา จานรัองแก1วิ และของปัรัะด�บตกแต#งต#างๆ 

จ.อ�ตรัด�ตถ�ประวัต่&

ปัรัะวิ�ต�ค์วิามเปั4นมาต1นก/าเน�ดของจ�งหวิ�ดอ�ตรัด�ตถ�ม�แหล#งก/าเน�ดมาจากที่#าน/8าที่��ส/าค์�ญ 3 ที่#า ค์%อ ที่#าเซา ที่#าอ�ด และที่#าโพ็ธ�A ซ9�งม�ค์วิามส/าค์�ญและเจรั�ญรั� #งเรั%องมาแต#สม�ยขอมปักค์รัองที่#าอ�ด ต�8งแต# พ็.ศ. 1400 ค์/าวิ#า อ�ตรัด�ตถ� เด�มเข�ยน เปั4น อ�ตรัด�ษฐ� (อ�ตรั-ที่�ศเหน%อ, ด�ตถ�-ที่#าน/8า) เปั4นค์/าที่��ต� 8งข98นในภายหล�ง โดยพ็รัะบาที่สมเด�จพ็รัะจอมเกล1าเจ1าอย3#ห�วิแห#งรัาชวิงศ�จ�กรั�พ็รัะรัาชที่านนามไวิ1เม%�อ พ็.ศ. 2395 แปัลวิ#า "ที่#าเรั%อด1านที่�ศเหน%อของสยามปัรัะเที่ศ" ,อด�ตอ�ตรัด�ตถ�เปั4นช�มน�มที่��ใหญ#ที่��ส�ดและส/าค์�ญที่��ส�ดในภาค์เหน%อในสม�ยพ็รัะเจ1าตากส�นมหารัาช และ อ�ตรัด�ตถ�ก�เค์ยเปั4นเม%องช�8นโที่เที่�ยบเที่#าก�บเม%องช�8นเอกเช#นพ็�ษณ�โลกในสม�ยพ็รัะปั?ยมหารัาช และ ในอด�ตอ�ตรัด�ตถ�เค์ยเปั4นศ3นย�กลางของภาค์เหน%อตอนล#าง แต#ด1วิยภ3ม�ปัรัะเที่ศที่��ไม#เอ%8ออ/านวิยจ9งที่/าให1พ็�ษณ�โลกได1เปั4นศ3นย�กลางแห#งภาค์เหน%อตอนล#างแที่น

จ.อ�ตรัด�ตถ�การปกครองแบ้/งออกเป.น 9 อ#าเภอ 67 ต่#าบ้ล 562

หม!/บ้"าน1. อ/าเภอเม%องอ�ตรัด�ตถ�2. อ/าเภอตรัอน3. อ/าเภอที่#าปัลา4. อ/าเภอน/8าปัาด5. อ/าเภอฟากที่#า6. อ/าเภอบ1านโค์ก7. อ/าเภอพ็�ช�ย8. อ/าเภอล�บแล9. อ/าเภอที่องแสนข�น

จ.อ�ตรัด�ตถ�งานพ็รัะยาพ็�ช�ยดาบห�กและงานกาชาด เปั4นงานรั/าล9กถ9งวิ�รักรัรัมของพ็รัะยาพ็�ช�ยดาบห�ก จ�ดข98นรัะหวิ#างวิ�นที่�� ๗ - ๑๖ เด%อนมกรัาค์มของที่�กปั5 ณ บรั�เวิณสนามก�ฬาพ็รัะยาพ็�ช�ยดาบห�ก ในงานจะม�การัออกรั1านของเหล#ากาชาดจ�งหวิ�ด การัแสดงศ�ลปัวิ�ฒนธรัรัม ก�จกรัรัมรั%�นเรั�งต#าง ๆ และพ็�ธ�บวิงสรัวิงพ็รัะยาพ็�ช�ยดาบห�ก ปัรัะเพ็ณ�ถวิายพ็รัะเพ็ล�งพ็รัะบรัมศพ็พ็รัะพ็�ที่ธเจ1า ( วิ�นอ�ฐม�) จ�ดข98นในวิ�นแรัม ๘ ค์/�า เด%อน ๖ ค์%อปัรัะมาณเด%อนพ็ฤษภาค์ม ณ วิ�ดพ็รัะบรัมธาต�ที่�#งย�8ง อ/าเภอล�บแล ในงานม�การัจ/าลองพ็�ธ�ถวิายพ็รัะเพ็ล�งพ็รัะบรัมศพ็พ็รัะพ็�ที่ธเจ1า การัน1อมจ�ตรั/าล9กถ9งองค์�พ็รัะส�มมาส�มพ็�ที่ธเจ1า ตลอดจนพ็รัะธรัรัมค์/าส��งสอนของพ็รัะองค์� ม�การัตกแต#งวิ�ดอย#างสวิยงาม พ็รั1อมปัฏิ�บ�ต�ธรัรัมและเที่ศนาธรัรัม งานมน�สการัหลวิงพ็#อโตและมหกรัรัมของด�เม%องพ็�ช�ย จ�ดข98นรัะหวิ#างวิ�นที่�� ๒-๖ เด%อนก�มภาพ็�นธ�ของที่�กปั5 บรั�เวิณวิ�ดพ็รัะธาต� เปั4นงานมน�สการัหลวิงพ็#อโต พ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัปั3นปั�8 นขนาดใหญ# และชมมหรัสพ็มากมายภายในงาน ต�ดต#อที่��วิ#าการัอ/าเภอพ็�ช�ย โที่รั ๐ ๕๕๒๕ ๒๗๔๒-๓ งานมน�สการัพ็รัะแที่#นศ�ลาอาสน� พ็รัะพ็�ที่ธบาที่ย�ค์ล และพ็รัะนอนพ็�ที่ธไสยาสน� จ�ดข98นในช#วิงข98น ๘ ค์/�า ถ9ง ๑๕ ค์/�า เด%อน ๓ ในเด%อนก�มภาพ็�นธ� ซ9�งเปั4นวิ�นมาฆ์บ3ชาของที่�กปั5 ณ วิ�ดพ็รัะแที่#นศ�ลาอาสน� วิ�ดพ็รัะย%นพ็�ที่ธบาที่ย�ค์ล และวิ�ดพ็รัะนอนพ็�ที่ธบาที่ไสยาสน� ต/าบลที่�#งย�8ง อ/าเภอล�บแล ม�การัจ�ดงานสมโภช งานมหรัสพ็ และการัออกรั1านส�นค์1าพ็%8นเม%อง ต�ดต#อเที่ศบาลต/าบลที่�#งย�8ง โที่รั ๐ ๕๕๔๔ ๒๒๘๔, ๐ ๕๕๕๑ ๓๔๗๑ และอ/าเภอล�บแล โที่รั ๐ ๕๕๔๔ ๒๐๓๙ ปัรัะเพ็ณ�แห#น/8าข98นโรัง จ�ดข98นในวิ�นที่�� ๑๔ เด%อนเมษายนของที่�กปั5 บรั�เวิณเช�งดอยม#อนอารั�กษ� อ/าเภอล�บแล ม�การั กรัวิดน/8ารัดน/8าให1แก#บรัรัพ็บ�รั�ษที่��ล#วิงล�บไปัแล1วิ ด1วิยการัน/าน/8าอบและน/8าหอมไปัสรังตามศาลเจ1า ซ9�งเปั4นที่��น�บถ%อในหม3#บ1าน โดยม�ขบวินพ็�ธ�จากหม3#บ1านต#าง ๆ อ�ญเช�ญน/8าศ�กด�Aส�ที่ธ�Aและเค์รั%�องส�กการัะไปัรัอบเม%อง แวิะส�กการัะอน�สาวิรั�ย�พ็รัะศรั�พ็นมมาศ สรังน/8าพ็รัะเถรัะผ31ใหญ#ในวิ�ดเจด�ย�ศรั�วิ�หารั ส�กการัะดวิงวิ�ญญาณบรั�เวิณอน�สาวิรั�ย�เจ1าฟJาฮ่#ามก�มารั การัแสดงถวิายหน1า อน�สาวิรั�ย� และฟJอนรั/า งานเที่ศกาลลางสาดหวิานและมหกรัรัมของด�เม%องอ�ตรัด�ตถ� จ�ดข98นปัรัะมาณปัลายเด%อนก�นยายนของที่�กปั5 ณ บรั�เวิณสนามก�ฬาพ็รัะยาพ็�ช�ยดาบห�ก หน1าศาลากลางจ�งหวิ�ดอ�ตรัด�ตถ� ซ9�งเปั4นช#วิงที่��ลางสาดอ�นเปั4นผลไม1ข98นช%�อของจ�งหวิ�ด และผลไม1อ�กหลากหลายชน�ดก/าล�งออกผล ในงานม�การัออกรั1านผลไม1 น�ที่รัรัศการัที่างวิ�ชาการัเก��ยวิก�บลางสาด การัปัรัะกวิดลางสาด การัปัรัะกวิดธ�ดาลางสาด แม#ม#ายเม%องล�บแล ขบวินแห#รัถผลไม1 การัปัรัะกวิดรัถผลไม1 และการัออกรั1านส�นค์1าของด� จากที่�กอ/าเภอ งานเที่ศกาลวิ�นกรัะเที่�ยม จ�ดช#วิงต1นเด%อนม�นาค์ม บรั�เวิณสนามก�ฬาอ/าเภอน/8าปัาด ม�การัออกรั1านจ/าหน#าย ผล�ตภ�ณฑ์�จากกรัะเที่�ยมและส#วินรัาชการัต#าง ๆ ปัรัะกวิดธ�ดากรัะเที่�ยม ขบวินแห# การัละเล#นที่1องถ��น และมหรัสพ็ต#าง ๆ ต�ดต#ออ/าเภอน/8าปัาด โที่รั ๐ ๕๕๔๘ ๑๐๔๕ 

จ.อ�ตรัด�ตถ�แหล/งท/องเท$�ยวั

อน�สาวิรั�ย�พ็รัะยาพ็�ช�ยดาบห�กปัรัะด�ษฐานอย3#หน1าศาลากลางจ�งหวิ�ดอ�ตรัด�ตถ� สรั1างข98นเพ็%�อเปั4นเก�ยรัต�ปัรัะวิ�ต�ในค์วิามกล1าหาญ รั�กชาต�และเส�ยสละ เม%�อค์รั�8งพ็รัะยาพ็�ช�ยค์รัองเม%องพ็�ช�ยในสม�ยธนบ�รั� ที่#านได1สรั1างเก�ยรัต�ปัรัะวิ�ต�ไวิ1โดยเฉพ็าะอย#างย��ง เม%�อปั5 พ็.ศ. 2316 พ็ม#ายกที่�พ็มาต�เม%องพ็�ช�ย พ็รัะยาพ็�ช�ย ได1ยกที่�พ็ไปัสก�ดที่�พ็พ็ม#าจนแตกพ็#ายกล�บไปั การัรับในค์รั�8งน�8นดาบค์3#ม%อของพ็รัะยาพ็�ช�ยข1างขวิาได1ห�กไปัหน9�งเล#ม แต#ก�ย�งรับได1ช�ยชนะต#อที่�พ็พ็ม#า ด1วิยวิ�รักรัรัมด�งกล#าวิ จ9งได1สมญานามวิ#า พ็รัะยาพ็�ช�ยดาบห�กอน�สาวิรั�ย�แห#งน�8ออกแบบและหล#อโดยกรัมศ�ลปัากรั ที่/าพ็�ธ�เปั?ดเม%�อวิ�นที่�� 20 ก�มภาพ็�นธ� พ็.ศ. 2512 ภายในบรั�เวิณม� พ็�พ็�ธภ�ณฑ์�ดาบเหล�กน/8าพ็�8 ใหญ#ที่��ส�ดในโลกเปั4นที่��เก�บรั�กษาดาบเหล�กน/8าพ็�8 ใหญ#ที่��ส�ดในโลก ม�น/8าหน�ก 557.8 ก�โลกรั�ม ฝั่�กดาบที่/าด1วิยไม1ปัรัะด3# ฝั่�งลวิดลายม�กห�1มปัลอกเง�นสล�กสลาย และพ็�พ็�ธภ�ณฑ์�พ็รัะยาพ็�ช�ยที่��ภายในเก�บรัวิบรัวิมปัรัะวิ�ต�ของพ็รัะยาพ็�ช�ยดาบห�ก รัวิมที่�8งแบบจ/าลอง สนามรับ และวิ�ถ�ช�วิ�ตในสม�ย

จ.อ�ตรัด�ตถ�อย3#ที่��หม3# 3 บ1านที่�#งย�8ง ต/าบลที่�#งย�8ง จากต�วิเม%องอ�ตรัด�ตถ�ไปัตามที่างหลวิงหมายเลข 102 ปัรัะมาณ 3 ก�โลเมตรั จะมองเห�นวิ�ดอย3#ที่างซ1ายม%อ วิ�ดน�8เปั4นวิ�ดเก#าแก#ม�ต/านานเก��ยวิพ็�นก�บอ�ก 2 วิ�ด ที่��อย3#ใกล1เค์�ยงก�น ค์%อ วิ�ดพ็รัะย%นพ็�ที่ธบาที่ย�ค์ล และวิ�ดพ็รัะแที่#นศ�ลาอาสน� เก��ยวิก�บการัเสด�จมาของพ็รัะพ็�ที่ธเจ1า วิ�ดแห#งน�8เด�มช%�อ วิ�ดมหาธาต� ปัรัะกอบด1วิยวิ�หารัแบบล1านนาซ9�งอย3#ด1านหน1า ถ�ดไปัเปั4นพ็รัะบรัมธาต�ที่�#งย�8งบรัรัจ�พ็รัะบรัมสารั�รั�กธาต�ของพ็รัะพ็�ที่ธเจ1า เปั4นเจด�ย�เก#าแก#แบบล�งกาที่รังกลมฐานเปั4นรั3ปัส��เหล��ยม 3 ช�8น ฐานล#างม�เจด�ย�องค์�เล�กๆ เปั4นบรั�วิารัอย3# 4 ม�ม ฐานช�8นที่�� 3 ม�ซ� 1มค์3หา 4 ด1าน ส�นน�ษฐานวิ#าได1บ3รัณะข98นภายหล�ง

จ.อ�ตรัด�ตถ�หลวิงพ็#อเพ็ชรัวิ�ดที่#าถนน วิ�ดที่#าถนนเด�มช%�อ วิ�ดวิ�งเตาหม1อ ต�8งอย3#บรั�เวิณรั�มแม#น/8าน#าน ถนนเกษมรัาษฎีรั� ต/าบลที่#าอ�ฐ เปั4นที่��ปัรัะด�ษฐานหลวิงพ็#อเพ็ชรั เปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัส�มฤที่ธ�Aสม�ยเช�ยงแสน น��งข�ดสมาธ�เพ็ชรั ตามปัรัะวิ�ต�กล#าวิวิ#า ในปั5 พ็.ศ. 2436 ขณะหลวิงพ็#อด1วิงเจ1าอาวิาสวิ�ดหมอนไม1 เด�นที่างกล�บจากรั�บน�มนต�ที่��วิ�ดสวิ#างอารัมณ� ต/าบลไผ#ล1อม อ/าเภอล�บแล เม%�อผ#านวิ�ดสะแกที่��เปั4นวิ�ดรั1าง ได1พ็บเน�นด�นเปั4นจอมปัลวิกขนาดใหญ#ม�เกศพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัโผล#ข98นมา เม%�อข�ดด3พ็บวิ#าเปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัส�มฤที่ธ�A ม�ล�กษณะงดงามมาก จ9งน/ามาปัรัะด�ษฐานไวิ1ที่��วิ�ดที่#าถนน ม�ค์นมากรัาบไหวิ1บ3ชาเปั4นจ/านวินมาก ปัรัะกอบก�บเปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัน��งข�ดสมาธ�เพ็ชรั จ9งเรั�ยกก�นวิ#า หลวิงพ็#อเพ็ชรัวิ�ดใหญ#ที่#าเสา ต�8งอย3#ที่��ถนนส/ารัาญรั%�น ต/าบลที่#าเสา อย3#ใกล1ก�บสถาน�รัถไฟที่#าเสา วิ�ดน�8ม�วิ�หารัเก#าแก#ซ9�งม�บานปัรัะต3ไม1แกะสล�ก 2 บาน ตลอดจนลายไม1ที่��วิ�หารัด1านหน1า และม�หอไตรัโบรัาณที่��ม�รั3ปัแบบส�ส�นสวิยงาม ซ9�งใช1เปั4นที่��เก�บพ็รัะไตรัปั?ฎีก 

จ.อ�ตรัด�ตถ�อ�ที่ยานแห#งชาต�ภ3สอยดาวิ ม�พ็%8นที่�� 149,375 ไรั# ค์รัอบค์ล�มพ็%8นที่��ของอ/าเภอบ1านโค์ก อ/าเภอน/8าปัาด จ�งหวิ�ดอ�ตรัด�ตถ� และอ/าเภอชาต�ตรัะการั จ�งหวิ�ดพ็�ษณ�โลก ได1รั�บการัปัรัะกาศเปั4นอ�ที่ยานฯ เม%�อปั5 2537 ล�กษณะภ3ม�ปัรัะเที่ศปัรัะกอบด1วิยภ3เขาส3งตามแนวิชายแดนไที่ย - ลาวิ ม�ยอดภ3สอยดาวิส3งที่��ส�ด 2,102 เมตรั จากรัะด�บที่ะเล สภาพ็พ็%8นที่��เปั4นภ3เขาส3งที่��ปัBาปักค์ล�ม เปั4นปัBาด�บเขาสล�บที่�#งหญ1าและปัBาสน เช#น ปัBาสนสามใบ อากาศหนาวิเย�นเก%อบตลอดที่�8งปั5 ม�ดอกไม1ปัBาพ็�นธ��ต#างๆ เช#น ดอกหงอนนาค์ ดอกไม1ด�นต#างๆ ข98นอย3#กลางปัBาสน ภ3สอยดาวิสามารัถจะมาที่#องเที่��ยวิได1ที่�8งปั5 แต#ถ1าหากอยากด3ดอกไม1ส�สวิยๆ ที่��ม�กจะข98นเพ็%�อรั�บค์วิามช�#มช%8นในช#วิงหน1าฝั่น ค์วิรัจะมาในช#วิงปัลายฝั่นต1นหนาวิ สถานที่��ที่#องเที่��ยวิน#าสนใจภายในอ�ที่ยานฯ ได1แก#น/8าตกภ3สอยดาวิ อย3#ใกล1ศ3นย�บรั�การัน�กที่#องเที่��ยวิ ม� 5 ช�8น ม�น/8าไหลตลอดปั5 แต#จะม�น/8ามากในช#วิงหน1าฝั่นลานสน การัเด�นที่างส3#ยอดลานสนต1องข98นเขาลาดช�นเก%อบตลอดเส1นที่าง และผ#านเน�นต#าง ๆ ที่��ม�ช%�อบอกถ9งค์วิามยากล/าบากในการัเด�นผ#านแต#ละเน�น เช#น เน�นส#งญาต� เน�นปัรัาบเซ�ยน เน�นปัBาก#อ เน�นเส%อโค์รั#ง และเน�นมรัณะ ที่��ม�ค์วิามส3งช�นมากที่��ส�ด แต#เส1นที่างที่��เด�นข98นไปัน�8นไม#ย�#งยากเพ็รัาะจะเด�นไต#เขาข98นไปัตามส�นเขา ไม#ม�ที่างแยกไปัไหน รัะยะที่างเด�นเที่1าข98นลานสนปัรัะมาณ 6.5 ก�โลเมตรั ใช1เวิลาเด�นเที่1าปัรัะมาณ 5-6 ช��วิโมง บนลานสนจะเปั4นที่�#งหญ1า ม�ต1นสนสองใบ สนสามใบ ต1นหงอนนาค์ ที่��ม�ส�ม#วิงต�ดก�บดอกสรั1อยส�วิรัรัณาที่��ม�ส�เหล%อง ออกดอกให1ด3สวิยงาม และดอกไม1อ�กนานาชน�ด ที่��ข98นอวิดค์วิามสวิยงามและสรั1างค์วิามสดข%�นสดใสให1ก�บลานสน บนลานสนเปั4นจ�ดชมพ็รัะอาที่�ตย�ตกที่��สวิยงามด1วิย บนลานสนไม#ม�บ1านพ็�กและอาหารั หากต1องการัจะข98นไปัพ็�กค์1างแรัมต1องเตรั�ยมเต�นที่�และอาหารัไปัเอง และหากน�กที่#องเที่��ยวิต1องการัล3กหาบช#วิยขนส�มภารัะก�ม�บรั�การั การัจะข98นบนลานสนต1องต�ดต#อขอเจ1าหน1าที่��น/าที่าง และอ�ที่ยานฯ จะอน�ญาตให1ข98นได1ต�8งแต#เวิลา 08.00–13.00 น. 

จ.อ�ตรัด�ตถ�น/8าตกสายที่�พ็ย� เปั4นน/8าตกอย3#บนลานสน ม� 7 ช�8น ที่างไปัน/8าตกเปั4นห�บเขา ค์#อนข1างลาดช�น อ�ที่ยานฯ ม�บ1านพ็�กบรั�การัน�กที่#องเที่��ยวิ และสามารัถกางเต�นที่�ได1บนยอดลานสน สอบถามรัายละเอ�ยดได1ที่�� กองอ�ที่ยานแห#งชาต� กรัมปัBาไม1 โที่รั. 579–5734, 579–7223 หรั%อที่�� อ�ที่ยานแห#งชาต�ภ3สอยดาวิ ต/าบลห1วิยม�#น อ/าเภอน/8าปัาด จ�งหวิ�ดอ�ตรัด�ตถ� 53110การัเด�นที่าง จากจ�งหวิ�ดอ�ตรัด�ตถ� ใช1เส1นที่างหลวิงหมายเลข 1045 ผ#านเข%�อนส�รั�ก�ต�A ส3#อ/าเภอน/8าปัาด รัะยะที่าง 68 ก�โลเมตรั ต#อจากน�8นใช1เส1นที่างหมายเลข 1239 ไปัที่างบ1านห1วิยม�#นอ�กปัรัะมาณ 47 ก�โลเมตรั และจากบ1านห1วิยม�#นใช1เส1นที่างหมายเลข 1268 อ�ก 18 ก�โลเมตรั ก�จะถ9งน/8าตกภ3สอยดาวิ ซ9�งเปั4นจ�ดเรั��มเด�นเที่1าข98นส3#ยอดลานสน ส/าหรั�บรัถโดยสารัปัรัะจ/าที่าง จากอ�ตรัด�ตถ�จะม�รัถโดยสารัปัรั�บอากาศออกจากตลาดอ/าเภอเม%อง (ตลาดต1นโพ็ธ�A) ไปัอ/าเภอน/8าปัาดที่�กช��วิโมง ต�8งแต#เวิลา 06.00–17.00 น. (แต#รัถเที่��ยวิแรักจะเข1ามาที่��สถาน�ขนส#ง เวิลา 05.00 น.) ใช1เวิลาปัรัะมาณ 2.30 ช��วิโมง จากน�8นลงรัถที่��หน1าโรังพ็ยาบาลอ/าเภอน/8าปัาด จะม�ที่#ารัถสองแถวิ ต1องเหมารัถไปัภ3สอยดาวิปัรัะมาณ 300 บาที่ ใช1เวิลาเด�นที่างอ�ก 3 ช��วิโมง ส/าหรั�บผ31ที่��ต1องการัจะเด�นที่างกล�บที่างอ/าเภอชาต�ตรัะการั จ�งหวิ�ดพ็�ษณ�โลก ต1องเหมารัถไปั รัาค์าปัรัะมาณ 500 บาที่ ใช1เวิลา 2 ช��วิโมง และต#อรัถโดยสารัไม#ปัรั�บอากาศที่��อ/าเภอชาต�ตรัะการั สายชาต�ตรัะการั-นค์รัไที่ย-พ็�ษณ�โลก ม�รัถบรั�การัรัะหวิ#างเวิลา 05.00–17.30 น. ช#วิงน�8ใช1เวิลา 3 ช��วิโมง ค์#าโดยสารั 43 บาที่ รัถโดยสารัจากพ็�ษณ�โลก กล�บกรั�งเที่พ็ฯ ค์วิรัจะไปัซ%8อต�Gวิที่��บรั�ษ�ที่ในตลาดโดยตรังมากกวิ#าที่��จะมาที่��สถาน�ขนส#ง เน%�องจากม�โค์วิต1าขายต�Gวิน1อย

จ.อ�ตรัด�ตถ�บ#อเหล�กน/8าพ็�8 อย3#ที่��หม3# 1 บ1านน/8าพ็�8 ต/าบลน/8าพ็�8 ห#างจากต�วิจ�งหวิ�ด ปัรัะมาณ 56 ก�โลเมตรั ตามเส1นที่างหลวิงแผ#นด�นหมายเลข 11 และเข1าที่างหลวิงจ�งหวิ�ดหมายเลข 1245 เปั4นโบรัาณสถานซ9�งม�ค์วิามส/าค์�ญ เน%�องจากเปั4นแหล#งเหล�กกล1า ที่��น/ามาที่/าพ็รัะแสงดาบต�8งแต#สม�ยโบรัาณ เด�มม�อย3#ด1วิยก�นหลายบ#อ ม�บ#อหน9�งเรั�ยกวิ#า บ#อพ็รัะแสง ห1ามม�ให1ผ31ใดข�ดเหล�กจากบ#อน�8 โดยสงวินไวิ1ใช1ที่/าพ็รัะแสงดาบส/าหรั�บพ็รัะมหากษ�ตรั�ย�เที่#าน�8น และ บ#อพ็รัะขรัรัค์� เปั4นบ#อที่��ในสม�ยโบรัาณม�ช#างที่/าพ็รัะขรัรัค์�ถวิายพ็รัะมหากษ�ตรั�ย� ได1น/าแรั#เหล�กน/8าพ็�8จากบ#อพ็รัะขรัรัค์�ไปัถล�งที่/าพ็รัะขรัรัค์� ภายในบรั�เวิณม� พ็�พ็�ธภ�ณฑ์�บ#อเหล�กน/8าพ็�8 รัวิบรัวิมหล�กฐานต#างๆ เก��ยวิก�บปัรัะวิ�ต�เหล�กน/8าพ็�8 โดยจ�ดแสดงและจ/าลองให1เห�นถ9งกรัะบวินการั ข�8นตอนการัต�เหล�กน/8าพ็�8 ต� 8งแต#การัข�ดแรั#เหล�กน/8าพ็�8จนต�เปั4นดาบที่��ม�ค์วิามแกรั#งและค์วิามค์มเปั4นเล�ศ ดาบน/8าพ็�8จ9งเปั4นอาวิ�ธค์3#กายของข�นศ9กและน�กรับไที่ยในสม�ยโบรัาณตลอดมา พ็�พ็�ธภ�ณฑ์�แห#งน�8เปั?ดเม%�อวิ�นที่�� 12 ส�งหาค์ม 2542 เปั?ดให1เข1าชมฟรั�ที่�กวิ�น เวิลา 08.00 – 17.00 น.เหล�กน/8าพ็�8ในสม�ยโบรัาณ น�ยมน/าไปัต�เปั4นพ็รัะแสงรัาชศ�สตรัาของพ็รัะเจ1าแผ#นด�น จ9งม�ค์วิามเข%�อวิ#าเปั4นเหล�กศ�กด�Aส�ที่ธ�Aที่��สามารัถแก1อาถรัรัพ็ณ� อย3#ยงค์งกรัะพ็�นและปัJองก�นภ3ตผ�ปั5ศาจได1เปั4นอย#างด� จ9งเหมาะส/าหรั�บผ�1ที่��ต1องเด�นที่างไปัในถ��นแปัลกที่��อย�#เปั4นปัรัะจ/า และผ31ที่��ต1องพ็�กค์1งอ1างแรัมในสถานที่��ต#างๆอย3#เสมอ 

จ.เช�ยงใหม#ประวัต่&และควัามเป.นมา

เม%องเช�ยงใหม# ม�ช%�อปัรัากฏิในต/านานวิ#า "นพ็บ�รั�ศรั�นค์รัพ็�งค์�เช�ยงใหม#" ซ9�งเปั4นรัาชธาน�ของอาณาจ�กรัล1านนา สรั1างข98นในปั5 พ็.ศ. 1839 โดยพ็ญาม�งรัายในอด�ตเช�ยงใหม#ม�ฐานะเปั4นเม%องหลวิงของรัาชอาณาจ�กรันค์รัรั�ฐอ�สรัะ ช%�อวิ#า อาณาจ�กรัล1านนา ซ9�งปักค์รัองโดยกษ�ตรั�ย�รัาชวิงศ�ม�งรัาย ปัรัะมาณ 261 ปั5 (รัะหวิ#าง พ็.ศ. 1839-พ็.ศ. 2101) แต#ต#อมาในปั5 พ็.ศ. 2101 เช�ยงใหม#ได1เส�ยเม%องให1แก#พ็รัะเจ1าบ�เรังนอง พ็รัะมหากษ�ตรั�ย�พ็ม#า และได1ถ3กปักค์รัองโดยพ็ม#ามานานกวิ#าสองรั1อยปั5 จนถ9งสม�ยสมเด�จพ็รัะเจ1ากรั�งธนบ�รั� จ9งได1ม�การัที่/าสงค์รัามเพ็%�อข�บไล#พ็ม#าออกจากเม%องเช�ยงใหม#และเช�ยงแสนได1ส/าเรั�จ โดยการัน/าของเจ1ากาวิ�ละและพ็รัะยาจ#าบ1านหล�งจากน�8น พ็รัะบาที่สมเด�จพ็รัะพ็�ที่ธยอดฟJาจ�ฬาโลกมหารัาช ที่รังพ็รัะกรั�ณาโปัรัดเกล1าฯ สถาปันาเจ1ากาวิ�ละ ข98นเปั4น พ็รัะเจ1าบรัมรัาชาธ�บด�กาวิ�ละ โดยให1ปักค์รัองห�วิเม%องฝั่Bายเหน%อในฐานะปัรัะเที่ศรัาชของกรั�งรั�ตนโกส�นรั� และรัาชวิงศ�ที่�พ็ย�จ�กรัาธ�วิงศ� (รัาชวิงศ�เจ1าเจ�ดตน) ซ9�งเปั4นเช%8อสายของพ็รัะเจ1าบรัมรัาชาธ�บด�กาวิ�ละ ก�ได1ปักค์รัองเม%องเช�ยงใหม#และห�วิเม%องต#าง ๆ ส%บต#อมา และเปัล��ยนช%�อเม%องเปั4น "รั�ตนต�งสาอภ�นวิบ�รั�เช�ยงใหม#"

จ.เช�ยงใหม#จังหวัดเชื่$ยงใหม/แบ้/งเข้ต่การปกครองออกเป.น 25 อ#าเภอ 204 ต่#าบ้ล 2,066 หม!/บ้"าน ซึ่��งอ#าเภอท5ง 25 อ#าเภอม$ดงน$5

1. อ/าเภอเม%องเช�ยงใหม#2. อ/าเภอจอมที่อง3. อ/าเภอแม#แจ#ม4. อ/าเภอเช�ยงดาวิ5. อ/าเภอดอยสะเก�ด6. อ/าเภอแม#แตง7. อ/าเภอแม#รั�ม8. อ/าเภอสะเม�ง9. อ/าเภอฝั่าง10. อ/าเภอแม#อาย11. อ/าเภอพ็รั1าวิ12. อ/าเภอส�นปัBาตอง13. อ/าเภอส�นก/าแพ็ง14. อ/าเภอส�นที่รัาย15. อ/าเภอหางดง16. อ/าเภอฮ่อด17. อ/าเภอดอยเต#า18. อ/าเภออมกLอย19. อ/าเภอสารัภ�20. อ/าเภอเวิ�ยงแหง21. อ/าเภอไชยปัรัาการั22. อ/าเภอแม#วิาง23. อ/าเภอแม#ออน24. อ/าเภอดอยหล#อ25. อ/าเภอก�ลยาณ�วิ�ฒนา

จ.เช�ยงใหม#ปัรัะเพ็ณ�ของเช�ยงใหม#น�บจากอด�ต ช�วิ�ตของชาวิล1านนาผ3กพ็�นอย3#ก�บพ็�ที่ธศาสนา ซ9�งจะเห�นได1จากการัด/าเน�นช�วิ�ต และสถาบ�นที่างศาสนาในช�มชน รัวิมที่�8งรัะบบห�วิวิ�ด ซ9�งม�การัรัวิมกล�#มของวิ�ดต#าง ๆ ไม#วิ#าใกล1หรั%อไกลก�น และค์นในช�มชนหน9�งช�กชวินค์นอ�กช�มชนหน9�งมาที่/าบ�ญที่��วิ�ดของตน เปั4นการัเช%�อมค์วิามส�มพ็�นธ�ก�น ขณะที่��พ็�ที่ธศาสนาม�ส#วินส�มพ็�นธ�ก�บช�วิ�ตของค์นเม%องอย#างล9กซ98ง แต#ค์วิามเช%�อด�8งเด�มเรั%�องผ�ปั3Bย#าและผ�เส%8อเม%อง ผ�เจ1าเม%องก�ม�ปัะปันอย3# จนแยกก�นไม#ออก ชาวิล1านนาสามารัถน/าที่�8งสองอย#างมาผสมผสานก�นได1 อย#างกลมกล%น ในงานพ็�ธ�และปัรัะเพ็ณ�ต#าง ๆ ซ9�งจะพ็บได1ในปั�จจ�บ�น ปัรัะเพ็ณ�และงานพ็�ธ�ที่��ส/าค์�ญในรัอบปั5ของชาวิเช�ยงใหม#ม�อย3#มากมาย อาที่� ปัรัะเพ็ณ�สงกรัานต� ปัรัะเพ็ณ�เข1าอ�นที่ข�ล ปัรัะเพ็ณ� ลอยโค์มลอยโขมด ปัรัะเพ็ณ�สรังน/8าพ็รัะธาต�จอมที่อง และพ็�ธ�เล�8ยงผ�ปั3Bและย#า เปั4นต1น ปัรัะเพ็ณ�สงกรัานต� ปัรัะเพ็ณ�สงกรัานต�เปั4นงานที่��ย��งใหญ#ของชาวิล1านนา เน%�องจากเปั4นช#วิงเวิลาเปัล��ยนศ�กรัาชใหม# และขอส��งศ�กด�Aส�ที่ธ�A ที่�8งหลาย ให1ปั�ดเปัBาที่�กข�โศกโรัค์ภ�ยให1ล#วิงไปัในปั5เก#า พ็รั1อมที่�8ง เตรั�ยมรั#างกายและจ�ตใจให1สดใสรั�บปั5ใหม# โดยจะเรั��มจ�ดข98น ต�8งแต#วิ�นที่�� 13 ถ9งวิ�นที่�� 18 เม.ย. ของที่�กปั5 แต#ชาวิล1านนาถ%อวิ�นที่�� 15 เม.ย. เปั4นวิ�นเปัล��ยนศ�กรัาชใหม# ต#างจากภาค์กลาง และในรัะยะเวิลา 6 วิ�นน�8จะปัรัะกอบพ็�ธ�หลายอย#าง วิ�นที่�� 13 เม.ย. ถ%อเปั4นวิ�นส�งขารัล#อง (วิ�นส�8นส�ดปั5เก#า) ส#วินใหญ#ชาวิบ1านจะย�งปัYน จ�ดปัรัะที่�ด ก#อนสวิ#าง เพ็%�อข�บไล# เสน�ยดจ�ญไรั แล1วิเก�บกวิาดบ1านเรั%อน ห�8งพ็รัะ 

จ.เช�ยงใหม# วิ�นที่�� 14 เม.ย. เปั4นวิ�นที่��เรั�ยกก�นวิ#า "วิ�นเนา" หรั%อ "วิ�นเน#า" วิ�นน�8ชาวิเช�ยงใหม#จะที่/าแต#ส��งที่��เปั4นส�รั�มงค์ล

 พ็รั1อมที่�8งตรัะเตรั�ยมอาหารั ค์าวิหวิาน เค์รั%�องไที่ยที่าน เพ็%�อที่/างานบ�ญในวิ�นสงกรัานต� และไปัขนที่รัายเข1าวิ�ด วิ�นที่�� 15 เรั�ยกวิ#า "วิ�นพ็ญาวิ�น" ถ%อเปั4นวิ�นเรั��มศ�กรัาชใหม# ชาวิเช�ยงใหม#จะไปัที่/าบ�ญต�กบาตรัที่��วิ�ด และถวิาย

อาหารัพ็รัะที่��เรั�ยกวิ#า "ที่านข�นข1าวิ" เพ็%�ออ�ที่�ศแก#ผ31ล#วิงล�บ และสรังน/8าพ็รัะ หล�งจากน�8นจ9งน/าข�นข1าวิตอก  ดอกไม1 ธ3ปัเที่�ยน น/8าขม�8น ส1มปัBอย หมากพ็ล3 เม��ยง หรั%ออาจม�เค์รั%�องน�#งห#ม ไปัรัดน/8าด/าห�วิผ31ใหญ#

ส#วินวิ�นที่�� 16-18 เม.ย. เรั�ยกวิ#า " วิ�นปัากปั5 ปัากเด%อน ปัากวิ�น" จะเปั4นวิ�นปัรัะกอบพ็�ธ�กรัรัมส�กการัะต#อ วิ�ญญาณศ�กด�Aส�ที่ธ�Aที่��วิไปั

 ปัรัะเพ็ณ�เข1าอ�นที่ข�ล อ�นที่ข�ล เปั4นช%�อของเสาหล�กเม%องของชาวิเช�ยงใหม# เด�มปัรัะด�ษฐานอย3# ณ วิ�ดสะด%อเม%อง หรั%อวิ�ดอ�นที่ข�ล

กลางเม%องเช�ยงใหม# แต#ปั�จจ�บ�นย1ายไปัไวิ1ที่��วิ�ดเจด�ย�หลวิง ในสม�ยของพ็รัะยากาวิ�ละ และได1บ3รัณะปัฏิ�ส�งขรัณ� ใหม#เปั4นเสาปั3น

การัจ�ดงานปัรัะเพ็ณ�เข1าอ�นที่ข�ล จ�ดข98นในปัลายเด%อน 8 ต#อต1นเด%อน 9 (พ็ฤษภาค์ม-ม�ถ�นายน) ซ9�งชาวิบ1าน เรั�ยกวิ#า วิ�นเด%อน 8 เข1า เด%อน 9  ออก

เด�มปัรัะเพ็ณ�น�8 เจ1าผ31ค์รัองนค์รัจะจ�ดข98นเพ็%�อส�งเวิยเที่พ็ยดาอารั�กษ� บ3ชาก�มภ�ณฑ์� และม�พ็�ธ�เข1าที่รังผ�เจ1านาย เพ็%�อสอบถามวิ#า ฝั่นฟJาจะอ�ดมสมบ3รัณ� และชะตาบ1านเม%องจะด�หรั%อไม# หากชะตาของบ1านเม%องไม#ด� ก�จะจ�ด

พ็�ธ�ส%บชะตาเม%องเพ็��มข98นด1วิย และปั�จจ�บ�นได1เพ็��มการัที่/าพ็�ธ�ที่างพ็�ที่ธศาสนาเข1ามาอ�กอย#างหน9�ง โดยการัแห# พ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัค์�นธารัรัาษฎีรั� (พ็รัะเจ1าฝั่นแสนห#า) รัอบเม%อง และจะน/ามาปัรัะด�ษฐาน ณ วิ�ดเจด�ย�หลวิง เพ็%�อให1

ชาวิเม%องสรังน/8า จากน�8นพ็รัะสงฆ์� 9 รั3ปั จะเจรั�ญพ็รัะพ็�ที่ธมนต�บ3ชาเสาอ�นที่ข�ล ซ9�งฝั่�งอย3#ใต1ด�น การัปัรัะกอบ  พ็�ธ�น�8 เพ็%�อม�#งเสรั�มสรั1างขวิ�ญและก/าล�งใจของชาวิเม%องก#อนที่��จะเรั��มต1นฤด3กาลเพ็าะปัล3ก

จ.เช�ยงใหม# ปัรัะเพ็ณ�สรังน/8าพ็รัะธาต�จอมที่อง

วิ�ดพ็รัะธาต�จอมที่องวิรัวิ�หารั เปั4นศาสนสถานเก#าแก#ที่��ส/าค์�ญ ต�8งอย3#บนเน�นส3งรัาวิ 10 เมตรั ที่�� เรั�ยกวิ#า "ดอยจอมที่อง" และม�เจด�ย�ซ9�งเปั4นที่��ปัรัะด�ษฐานพ็รัะที่�กษ�ณโมล�ธาต� (ส#วินที่��เปั4นพ็รัะเศ�ยรั

ด1านขวิาของสมเด�จพ็รัะส�มมาส�มพ็�ที่ธเจ1า) พ็รัะบรัมสารั�รั�กธาต�จอมที่องน�8น ปัรัะด�ษฐานอย3#ในพ็รัะโกศ 5 ช�8น ม�จ/านวิน 1 องค์� ขนาดเที่#าเมล�ด

ถ��วิเข�ยวิ ม�ส�ขาวินวิลและ ออกน/8าตาลค์ล1ายส�ดอกพ็�ก�ลแห1ง บรัรัจ�ไวิ1ในเจด�ย� ซ9�งจะม�การัอ�ญเช�ญ ออกมาให1ปัรัะชาชนได1ส�กการัะและสรังน/8า 2 ค์รั�8ง ในที่�กปั5 ค์%อวิ�นที่��พ็รัะบรัมสารั�รั�กธาต�เข1าพ็รัรัษา

 และออกพ็รัรัษา วิ�นข98น 15 ค์/�า เด%อน 9 ของแต#ละปั5 จะเปั4นวิ�นที่��พ็รัะบรัมสารั�รั�กธาต�เข1าพ็รัรัษา พ็รัะภ�กษ�จะอ�ญเช�ญ

พ็รัะบรัมสารั�รั�กธาต�ออกจากพ็รัะโกศ 5 ช�8น มาปัรัะด�ษฐานในพ็รัะโกศแก1วิใส แล1วิแห#ไปัที่/าพ็�ธ�ที่�� โบสถ� ในรัะหวิ#างที่างชาวิบ1านจะโยนข1าวิตอกดอกไม1ไปัย�งพ็รัะโกศ เพ็%�อถวิายเปั4นส�กการัะ เม%�อที่/าพ็�ธ�

เสรั�จก�จะแห#จากโบสถ�ไปัย�งหอสรังข1างวิ�หารั หอสรังน�8จะม�รัางน/8าเปั4นรั3ปัต�วินาค์ส/าหรั�บใช1สรังน/8า และเด�มจะใช1น/8าแม#กลาง ผสมด1วิยดอกค์/าฝั่อย เปั4นน/8าส/าหรั�บสรัง แต#ปั�จจ�บ�นใช1น/8าสะอาดธรัรัมดา

เสรั�จแล1วิจ9งอ�ญเช�ญเข1าจ/าพ็รัรัษาในพ็รัะโกศ 5 ช�8น ตามเด�ม และกลางค์%นพ็รัะภ�กษ�จะสวิดเจรั�ญ  พ็รัะพ็�ที่ธมนต� เปั4นอ�นเสรั�จพ็�ธ�

วิ�นข98น 15 ค์/�า เด%อน 5 ของแต#ละปั5 จะเปั4นวิ�นที่��พ็รัะบรัมสารั�รั�กธาต�ออกพ็รัรัษา จะม�ปัรัะเพ็ณ�พ็�ธ�การั เช#นเด�ยวิก�บวิ�นที่��พ็รัะบรัมสารั�กธาต�เข1าพ็รัรัษา แต#จะเปั4นพ็�ธ�เล�กกวิ#า ชาวิบ1านไม#ค์#อยมารั#วิมสรังน/8า

 มากน�ก

จ.เช�ยงใหม#ปัรัะเพ็ณ�ลอยโค์มและลอยโขมด เปั4นปัรัะเพ็ณ�การัที่/าบ�ญและสน�กสนานรั#าเรั�ง หล�งจากเหน�ดเหน%�อยก�บงานในที่1องไรั# ที่1องนา ของชาวิล1านนา โดยจะจ�ดให1ม�ข98นในวิ�นข98น 15 ค์/�า เด%อนย�� หรั%อเรั�ยกอ�กอย#างหน9�งวิ#า "วิ�นย��เปั4ง" โดยการัลอยโค์มในเวิลากลางวิ�นและกลางค์%น และลอยโขมดหรั%อลอยกรัะที่งเวิลากลางค์%น วิ�นข98น 14 ค์/�า เด%อนย�� ตามวิ�ดวิาอารัามและบ1านเรั%อน จะปัรัะด�บตกแต#งด1วิยต1นกล1วิย อ1อย โค์มไฟ และดอกไม1นานาชน�ด โดยสรั1างข98นเปั4นปัรัะต3ปัBา เพ็%�อเตรั�ยมในการัต�8งธรัรัมหลวิง (เที่ศน�มหาชาต�) ในวิ�นข98น 15 ค์/�า วิ�นข98น 15 ค์/�า เด%อนย�� ชาวิบ1านจะไปัที่/าบ�ญต�กบาตรัและฟ�งเที่ศมหาชาต� โดยเปั4นการัเที่ศน�แบบพ็%8นเม%อง ที่��พ็รัะสงฆ์�จะข98นไปั เที่ศน�บนธรัรัมมาสน�บ�ษบก และในตอนค์/�าชาวิบ1านจะน/าผางผะต�Zด (ถ1วิยปัรัะที่�ปั) มาที่��วิ�ดเพ็%�อบ3ชาพ็รัะรั�ตนตรั�ย และฟ�งเที่ศน� และการัจ�ดผางผะต�8ดน�8 ค์นล1านนาถ%อวิ#าได1บ�ญมาก เม%�อเสรั�จจากการับ3ชาผางผะต�8ดก�จะเปั4นการัจ�ดโค์มไฟ หรั%อลอยโค์ม และลอยโขมดหรั%อลอยกรัะที่ง พ็รั1อมก�บเล#นดอกไม1ไฟ การัปัล#อยโค์มลอยม� 2 ล�กษณะ 1. ปัล#อยโค์มลอยในตอนกลางวิ�น เรั�ยกวิ#า วิ#าวิ โดยที่/าโค์มด1วิยกรัะดาษส� แล1วิให1ลอยส3#ที่1องฟJาด1วิยค์วิามรั1อนค์ล1ายบอลล3น เพ็%�อปัล#อยที่�กข�โศกและส��งไม#ด�ต#าง ๆ ไปั 2. ปัล#อยโค์มลอยในเวิลากลางค์%น เรั�ยกวิ#า โค์มไฟ โดยใช1ไม1พ็�นด1ายเปั4นก1อนกลม ช�บน/8าม�นยางหรั%อน/8าม�นข�8โล1แขวินปัากโค์ม แล1วิจ�ดไฟปัล#อยข98นส3#ที่1องฟJา เพ็%�อเปั4นการับ3ชาพ็รัะเกศแก1วิจ�ฬามณ�บนสวิรัรัค์� ส/าหรั�บการัลอยโขมดหรั%อการัลอยกรัะที่งของล1านนา จ�ดข98นในวิ�นข98น 15 ค์/�า เด%อนย�� เช#นเด�ยวิก�น ที่��เรั�ยกวิ#า ลอยโขมดน�8น เน%�องจากกรัะที่งเม%�อจ�ดเที่�ยนแล1วิปัล#อยลงน/8า จะม�แสงสะที่1อนก�บเงาน/8าวิ�บแวิมด3ค์ล1ายแสงของผ�โขมด ชาวิล1านนาจะลอยกรัะที่งเล�ก ๆ ก�บค์รัอบค์รั�วิ เพ็%�อนฝั่3ง ในวิ�นข98น 15 ค์/�า ส#วินกรัะที่งใหญ#ที่��รั #วิมก�นจ�ดที่/า น�ยมลอยในวิ�นแรัม 1 ค์/�า กรัะที่งเล�กของชาวิเช�ยงใหม# แต#เด�มใช1กาบมะพ็รั1าวิ ที่��ม�ล�กษณะโค์1งงอ เหม%อนเรั%อเปั4นกรัะที่ง แล1วิน/ากรัะดาษแก1วิมาตกแต#งเปั4นรั3ปันกวิางดอกไม1 และปัรัะที่�ปัไวิ1ภายใน 

จ.เช�ยงใหม#พ็�ธ�เล�8ยงผ�ปั3Bแสะย#าแสะ เปั4นพ็�ธ�ที่��ชาวิเช�ยงใหม#ที่/ามาแต#ในอด�ต เพ็%�อส�งเวิยเค์รั%�องเซ#นแก#ผ�ปั3Bแสะย#าแสะ ซ9�งเช%�อก�นวิ#าเปั4นย�กษ�ชอบก�นเน%8อค์น และจะที่/าพ็�ธ�ข98นในวิ�นข98นหรั%อแรัม 14 ค์/�า เด%อน 9 ที่��เช�งปัBาดอยค์/าด1านตะวิ�นออกของต/าบลแม#เห�ยะ เปั4นปัรัะจ/าที่�กปั5 และชาวิบ1านจะต1องรั#วิมก�นที่/าพ็�ธ�ฆ์#าค์วิายเซ#นส�งเวิย หากไม#ที่/าพ็�ธ�น�8จะที่/าให1บ1านเม%องไม#สงบส�ข เก�ดภ�ยพ็�บ�ต� และในพ็�ธ�เล�8ยง จะม�การัเข1าที่รังเจ1านาย เพ็%�อพ็ยากรัณ�ถ9งค์วิามเปั4นอย3#และค์วิามอ�ดมสมบ3รัณ�ของบ1านเม%องด1วิย พ็�ธ�น�8ได1เล�กไปัเม%�อเช�ยงใหม#ตกเปั4นของพ็ม#า จนถ9งสม�ยสงค์รัามมหาเอเซ�ยบ3รัพ็า จ9งได1รั%8อฟY8 นข98นอ�ก ปัรัะเพ็ณ�การัที่/าบ�ญสลากภ�ตต� การัที่/าบ�ญน�8เด�มชาวิบ1านเรั�ยกวิ#า "ก�Gนสะลากฮ่ากไม1" ปั�จจ�บ�นเรั�ยก "ที่านสลาก" หรั%อ "ที่/าบ�ญสลาก" ที่/าข98นที่��วิ�ดเช�ยงม��น ในวิ�นข98น 15 ค์/�า เด%อน 12 เหน%อ วิ�ดเจด�ย�หลวิง ในวิ�นแรัม 8 ค์/�า เด%อน 12 เหน%อ และวิ�ดพ็รัะส�งห� ในวิ�นแรัม 15 ค์/�า เด%อน 12 เหน%อ สม�ยก#อนไม#ม�การัเล�8ยงข1าวิปัลาอาหารัเช#นปั�จจ�บ�น ค์%อ เม%�อพ็รัะสงฆ์�หรั%อสามเณรัจ�บสลากมากน1อยเพ็�ยงใด ก�ขบฉ�นเฉพ็าะอาหารั เที่#าที่��บอกในสลากเที่#าน�8น การัจ�บสลากภ�ตต�ม� 2 วิ�ธ� ค์%อ จ�บเส1นและจ�บเบอรั� การัจ�บเส1นเปั4นวิ�ธ�เก#า ค์%อเข�ยนข1อค์วิามการัที่/าบ�ญสลากและช%�อผ31ศรั�ที่ธา ลงในแผ#นกรัะดาษแข�ง ใบตาล ใบลาน หรั%อวิ�ตถ�อ%�นใดเที่#าก�บจ/านวินของไที่ยที่าน เปั4นการัอ�ที่�ศส#วินก�ศลแก#ผ31ล#วิงล�บและเพ็%�อเปั4นบ�ญก�ศลต#อตนเอง โดยการัน/าไปักองรัวิมก�นในโบสถ�หรั%อวิ�หารัที่��จ�ดไวิ1 แล1วิให1พ็รัะเณรัมาจ�บตามจ/านวินที่��ก/าหนด ส#วินสลากที่��เหล%อก�ถวิายแก#พ็รัะพ็�ที่ธ จากน�8นชาวิบ1านจ9งถวิายของตามช%�อเส1นของตน หล�งจากพ็รัะให1ศ�ลให1พ็รัแล1วิ จ9งรั�บเส1นของตนไปัเผา พ็รั1อมที่�8งตรัวิจน/8าอ�ที่�ศส#วินก�ศลให1ผ31ตาย เปั4นอ�นเสรั�จพ็�ธ� ส#วินวิ�ธ�จ�บเบอรั�น�8น เปั4นที่��น�ยมก�นมากกวิ#าวิ�ธ�จ�บเส1น ม�วิ�ธ�การัค์%อ ที่/าเบอรั�ของไที่ยที่านเที่#าก�บจ/านวินพ็รัะเณรั แล1วิม�วิ�ธ�จ�บเช#นเด�ยวิก�บการัจ�บเส1น

จ.เช�ยงใหม# ปัรัะเพ็ณ�การัเล�8ยงข�นโตก

ข�นโตก เปั4นภาชนะส/าหรั�บใส#อาหารัของชาวิเหน%อ ที่/าด1วิยไม1ส�ก ที่าด1วิยหางส�แดง ส3ง 8-10 น�8วิ ม�ขา

ไม1ส�กกล9งเปั4นรั3ปักลมต�8งบนวิงล1อรั�บอ�กอ�นหน9�ง ข�นโตกจะกวิ1างปัรัะมาณ 10-30  น�8วิ

สม�ยโบรัาณค์นพ็%8นเม%องน�ยมใช1ข�นโตกส/าหรั�บใส# อาหารั รั�บปัรัะที่านในค์รั�วิเรั%อน แต#ค์วิามน�ยมใช1

ค์#อยเส%�อมลงเม%�อบ1านเม%องเจรั�ญข98น และค์นห�นไปั น�ยมของใช1จากต#างปัรัะเที่ศแที่น ข�นโตกจ9งใช1

เฉพ็าะเปั4นธรัรัมเน�ยมในการัต1อนรั�บแขกเม%อง และบ�ค์ค์ลส/าค์�ญเที่#าน�8น

จ.เช�ยงใหม#แหล/งท/องเท$�ยวั

อ�ที่ยานแห#งชาต�ดอยอ�นที่นนที่�อ�ที่ยานแห#งชาต�ดอยอ�นที่นนที่� ปัรัะกาศเปั4นอ�ที่ยานฯ เม%�อ พ็.ศ.2515 ปัรัะกาศเปั4นอ�ที่ยานฯ เปั4นล/าด�บที่�� 6 ของปัรัะเที่ศไที่ย ม�พ็%8นที่�� 482.4 ตารัางก�โลเมตรั ค์รัอบค์ล�มพ็%8นที่��ในเขตอ/าเภอจอมที่อง อ/าเภอแม#แจ#มอ/าเภอแม#วิาง และก��งอ/าเภอดอยหล#อ จ�งหวิ�ดเช�ยงใหม# ดอยอ�นที่นนที่�แต#เด�มดอยน�8ม�ช%�อวิ#า "ดอยหลวิง" หรั%อ "ดอยอ#างกา" ดอยหลวิง มาจากขนาดของดอยที่��ใหญ#มาก ชาวิบ1านจ9งเรั�ยกก�นวิ#า "ดอยหลวิง" (หลวิง: เปั4นภาษาเหน%อ แปัลวิ#า ใหญ#) ดอยอ#างกา ม�เรั%�องเล#าวิ#า ห#างจากยอดดอยไปัที่างที่�ศตะวิ�นตกปัรัะมาณ 300 เมตรั ม�หนองน/8าแห#งหน9�งล�กษณะเหม%อนอ#าง ฝั่3งกาจ/านวินมากมายม�กพ็าก�นไปัเล#นน/8าที่��หนองน/8าแห#งน�8 จ9งพ็าก�นเรั�ยกวิ#า "อ#างกา" และภ3เขาขนาดใหญ#แห#งน�8นก�เลยเรั�ยกก�นวิ#า "ดอยอ#างกา" แต#ก�ม�บางกรัะแสกล#าวิวิ#า ค์/าวิ#า "อ#างกา" น�8นแที่1จรั�งแล1วิมาจากภาษาปักาเกอญอ (กะเหรั��ยง) แปัลวิ#า "ใหญ#" เพ็รัาะฉะน�8นค์/าวิ#า "ดอยอ#างกา" จ9งแปัลวิ#าดอยที่��ม�ค์วิามใหญ#น��นเอง ดอยอ�นที่นนที่� อด�ตกาลก#อนปัBาไม1ที่างภาค์เหน%ออย3#ในค์วิามค์วิบค์�มของเจ1าผ31ค์รัองนค์รัต#าง ๆ สม�ยพ็รัะเจ1าอ�นที่วิ�ชยานนที่� เจ1าผ31ค์รัองนค์รัเช�ยงใหม# (องค์�ส�ดที่1าย) พ็รัะองค์�ให1ค์วิามส/าค์�ญก�บปัBาไม1อย#างมาก โดยเฉพ็าะปัBาในบรั�เวิณดอยหลวิง ที่รังรั�บส��งวิ#า หากส�8นพ็รัะชนม�ลงให1น/าอ�ฐ�บางส#วินข98นไปัสรั1างสถ3ปับรัรัจ�ไวิ1บนดอย ดอยน�8จ9งม�นามเรั�ยกขานวิ#า "ดอยอ�นที่นนที่�" แต#ม�ข1อม3ลบางกรัะแสกล#าวิวิ#า ที่��ดอยหลวิงเรั�ยกวิ#า ดอยอ�นที่นนที่� น�8น เปั4นเพ็รัาะเน%�องจากวิ#าเปั4นการัให1เก�ยรัต�

จ.เช�ยงใหม#เจ1าผ31ค์รัองนค์รั จ9งต�8งช%�อจากค์/าวิ#า "ดอยหลวิง" ซ9�งเปั4นช%�อที่��ม�ค์วิามซ/8าก�บดอยหลวิง ของอ/าเภอเช�ยงดาวิ แต#ภายหล�งม�ชาวิเยอรัม�น มาที่/าการัส/ารัวิจและวิ�ด ซ9�งปัรัากฎีผลวิ#า ดอยหลวิง หรั%อดอยอ#างกา ที่��อ/าเภอแม#แจ#มม�ค์วิามส3งกวิ#า ดอยหลวิง ของอ/าเภอเช�ยงดาวิ จ9งเปัล��ยนช%�อใหม# เพ็%�อไม#ให1ม�ค์วิามซ/8าซ1อนก�น และเรั�ยกดอยแห#งน�8วิ#า"ดอยอ�นที่นนที่�" อ�ที่ยานแห#งชาต�ดอยอ�นที่นนที่� เด�มเปั4นส#วินหน9�งของ "ปัBาสงวินแห#งชาต�ดอยอ�นที่นนที่�" ต#อมาได1ถ3กส/ารัวิจและจ�ดต�8งเปั4นหน9�งในส�บส�� ปัBาที่��ที่างรั�ฐบาลให1ด/าเน�นการัเปั4นอ�ที่ยานแห#งชาต� ซ9�งค์รั�8งแรักกรัมปัBาไม1เสนอให1กรัะที่รัวิงเกษตรัและสหกรัณ�ก/าหนดพ็%8นที่��อ�ที่ยานแห#งชาต�ดอยอ�นที่นนที่�ให1ม�พ็%8นที่�� 1,000 ตรั.กม. หรั%อปัรัะมาณ 625,000 ไรั# 

จ.เช�ยงใหม#แต#เน%�องจากพ็%8นที่��ช�มชนต#าง ๆ อาศ�ยอย3#ก#อนหลายช�มชน จ9งที่/าการัส/ารัวิจใหม# และก�นพ็%8นที่��ที่��รัาษฎีรั อย3#มาก#อน และค์าดวิ#าจะม�ปั�ญหาในอนาค์ตออก จ9งเหล%อพ็%8นที่��ที่��จะปัรัะกาศเปั4นอ�ที่ยานแห#งชาต�ดอยอ�นที่นนที่� 270 ตรั.กม. หรั%อปัรัะมาณ 168,750 ไรั# ปัรัะกาศลงวิ�นที่�� 2 ต�ลาค์ม 2515 และในวิ�นที่�� 13 ม�ถ�นายน 2521 รั�ฐบาลปัรัะกาศพ็%8นที่��เพ็��มอ�กเปั4น 482.4 ตรั.กม. อ/าเภอจอมที่อง อ/าเภอแม#แจ#ม อ/าเภอแม#วิาง และก��งอ/าเภอดอยหล#อ ม�ค์วิามส3งจากรัะด�บน/8าที่ะลปัานกลาง 400-2,565.3341 เมตรั เปั4นภ3เขาที่��ส3งที่��ส�ดในปัรัะเที่ศไที่ย ส/าหรั�บวิ�ตถ�ปัรัะสงค์�ในการัก/าหนดที่��ด�นให1เปั4นอ�ที่ยานแห#งชาต� ตาม พ็.รั.บ. อ�ที่ยานแห#งชาต� พ็.ศ. 2504 หมวิด 1 มาตรัา 6

จ.แม#ฮ่#องสอนประวัต่&และควัามเป.นมา

จ�งหวิ�ดแม#ฮ่#องสอน เม%�อปั5 พ็.ศ. 2374 พ็รัะเจ1ามโหตรัปัรัะเที่ศ ผ31 ค์รัองนค์รัเช�ยงใหม# ให1 เจ1าแก1วิเม%องมา เปั4นแม#กอง น/าไพ็รั#พ็ล

ช1างต#อและหมอค์วิาญ ออกไปัจ�บช1างปัBามาใช1งาน เจ1าแก1วิเม%องมา ยกไพ็รั#พ็ลช1างช1างปัBามาใช1งาน เจ1าแก1วิเม%องมา ยกไพ็รั#พ็ลข1าม

ภ3เขา มาที่างตะวิ�นตกของเช�ยงใหม#? ซ9�งม�ช1างปัBาช�กช�ม โดยมอบ หน1าที่��ให1 พ็ะกาหม#อง เปั4นผ31ค์วิบค์�มด3แล เม%�อค์ล1องช1างได1เปั4น

จ/านวินเพ็�ยงพ็อแล1วิ จ9งพ็าก�นเด�นที่างต#อไปัถ9งช�มชนบ1านปัBาแห#ง หน9�ง ม�ที่/าเลด�ม�รั#องธารัน/8าและที่��รัาบ เหมาะแก#การัฝั่[กช1างปัBา จ9ง

“หย�ดไพ็รั#พ็ลต�8งบ1านเรั%อนข98นที่��น�� และต�8งช%�อหม3#บ1านวิ#า แม#รั#อง” สอน หมายถ9งที่��ม�รั#องน/8าฝั่[กช1าง ต#อมา ได1เพ็�8ยนเปั4น

“ ”แม#ฮ่#องสอน

จ.แม#ฮ่#องสอน การปกครองแบ้/งออกเป.น 7 อ#าเภอ 45 ต่#าบ้ล 402

หม!/บ้"าน1. อ/าเภอเม%องแม#ฮ่#องสอน2. อ/าเภอข�นยวิม3. อ/าเภอปัาย4. อ/าเภอแม#สะเรั�ยง5. อ/าเภอแม#ลาน1อย6. อ/าเภอสบเมย7. อ/าเภอปัางมะผ1า

จ.แม#ฮ่#องสอน แม#ฮ่#องสอน เปั4นจ�งหวิ�ดชายแดนจ�งหวิ�ดหน9�ง ซ9�งม�อาณาเขตต�ดต#อก�บ สหภาพ็พ็ม#า ต�8งอย3#ที่างด1านตะวิ�นตกส�ดของภาค์เหน%อ โดยอย3#ห#างจาก

กรั�งเที่พ็ ฯ 942 ก�โลเมตรั ม�เน%8อที่��รัวิมที่�8งส�8นปัรัะมาณ 12,681 ตารัาง ก�โลเมตรั ปั�จจ�บ�นแบ#งการัปักค์รัองออกเปั4น 6 อ/าเภอ ก�บ 1 ก��งอ/าเภอ

ค์%อ อ/าเภอเม%อง อ/าเภอแม#สะเรั�ยง อ/าเภอข�นยวิม อ/าเภอปัาย อ/าเภอ แม#ลาน1อย อ/าเภอสบเมย และก��งอ/าเภอปัางมะผ1า

“ ” แม#ฮ่#องสอน ได1ช%�อวิ#า เม%องสามหมอก เน%�องจากเปั4นเม%องในห�บเขา ล1อมรัอบด1วิยภ3เขาสล�บซ�บซ1อน ที่อดขนานไปัก�บที่�วิเขาถนนธงช�ย และที่�วิ

เขาแดนลาวิ ด�งน�8น จ9งถ3กปักค์ล�มด1วิยหมอกตลอดที่�8งปั5 ม�ที่�วิที่�ศน�อ�น สวิยงามตามธรัรัมชาต� ของเที่%อกเขาสล�บซ�บซ1อนและปัBาไม1นานาพ็�นธ�� จน

น�กที่#องเที่��ยวิ เล#าขานก�นอย3#เสมอวิ#า เปัรั�ยบเสม%อนก�บเปั4นสวิ�ตเซอรั� แลนด�ของเม%องไที่ย

จ.แม#ฮ่#องสอน แม#ฮ่#องสอน ม�สถานที่��ที่#องเที่��ยวิอย3#มากมายที่�8งที่��เปั4นแหล#งที่#องเที่��ยวิที่างธรัรัมชาต�

และโบรัาณสถาน นอกจากน�8 ย�งม�ศ�ลปัวิ�ฒนธรัรัมปัรัะเพ็ณ� อ�นค์วิรัค์#าแก#การั อน�รั�กษ�ไวิ1 เห�นได1จากบ1านเรั%อน ที่��อย3#อาศ�ย ซ9�งเปั4นบ1านไม1ช� 8นเด�ยวิ หรั%อสองช�8นแบบ

โบรัาณ เรั�ยกวิ#า บ1านแบบไที่ยใหญ# สรั1างด1วิยไม1ม�ใต1ถ�นส3ง หล�งค์าม�งด1วิยใบตอลต9ง ม�การัแต#งกายแบบพ็%8นเม%อง ซ9�งเรั�ยกก�นวิ#า ช�ดไต ค์%อ ผ31ชายน�#งกางเกง ค์ล1าย

กางเกงจ�น หรั%อกางเกงชาวิเล สวิมเส%8อค์อกลม แขนยาวิปัJายแบบจ�น ผ31หญ�งน�#ง ผ1าถ�งยาวิ สวิมเส%8อที่รังกรัะบอกต�วิส�8นเพ็�ยงเอวิ ชาวิแม#ฮ่#องสอนย�งใช1ภาษาที่1องถ��น

และรั�บปัรัะที่านอาหารัพ็%8นเม%อง ส��งเหล#าน�8 น�บวิ#าเปั4นเสน#ห�ด9งด3ดน�กที่#องเที่��ยวิ ให1เด�นที่างมาเย��ยมชมจ�งหวิ�ดแม#ฮ่#องสอน

อาณาเขต ที่�ศเหน%อ ต�ดต#อก�บรั�ฐฉาน แห#งสหภาพ็พ็ม#า

ที่�ศใต1 ต�ดต#อก�บอ/าเภอที่#าสองยาง จ�งหวิ�ดตาก ที่�ศตะวิ�นออก ต�ดต#อก�บจ�งหวิ�ดเช�ยงใหม#

ที่�ศตะวิ�นตก ต�ดต#อก�บสหภาพ็พ็ม#า

จ.แม#ฮ่#องสอนแหล/งท/องเท$�ยวั

วินอ�ที่ยานถ/8าปัลา ถ/8าปัลาต�8งอย3#บรั�เวิณเช�งเขา อย3#ที่��บ1านห1วิยผา ต. ห1วิยผา ห#างจากต�วิเม%องไปัที่างที่�ศ

เหน%อปัรัะมาณ 17 กม. ม�ล�กษณะเปั4นธารัน/8าที่��ไหลมาจากถ/8าใต1ภ3เขาตลอดเวิลา ด1านหน1า เปั4นวิ�งน/8า ม�ปัลาพ็ลวิง ( อาจเรั�ยกวิ#า ปัลาม�ง, ปัลาค์�ง) ต�วิโตแหวิกวิ#ายอย3#มากมาย เปั4นที่��

อ�ศจรัรัย�แก#ผ31พ็บเห�นวิ#าเหต�ใดปัลาเหล#าน�8จ9งมารัวิมก�นอย3#ที่��หน1าถ/8า ถ/8าปัลาอย3#ในค์วิาม ด3แลของวินอ�ที่ยานถ/8าปัลา บรั�เวิณอ�ที่ยานฯหนาแน#นไปัด1วิยต1นไม1 และได1ปัรั�บปัรั�งให1

เปั4นแหล#งที่#องเที่��ยวิ ม�การัตกแต#งสถานที่��ให1เหมาะสมแก#การัพ็�กผ#อน สรั1างค์วิามรั%�นรัมย�แก#ผ31มาเย%อนอน�สาวิรั�ย�พ็รัะยาส�งหนาที่รัาชา

ต�8งอย3#ต1นถนนข�นล�มปัรัะพ็าส ปัรัะวิ�ต�ของพ็รัะยาส�งหนาที่รัาชา เด�มช%�อ ชานกะเล เปั4น “ ” ชาวิไที่ยใหญ# ได1รัวิบรัวิมผ31ค์นต�8งหม3#บ1านข98นช%�อวิ#า บ1านข�นยวิม ต#อมาได1ยกข98นเปั4น

เม%อง จวิบจนปั5 พ็.ศ. 2417 จ9งได1เปัล��ยนช%�อเม%องเปั4นเม%องแม#ฮ่#องสอน และพ็รัะเจ1าอ�น ที่วิ�ชยานนที่� เจ1าค์รัองนค์รัเช�ยงใหม# ได1ยกบรัรัดาศ�กด�Aชานกะเล เปั4นพ็รัะยาส�งหนาที่

รัาชา และแต#งต�8งให1เปั4นเจ1าเม%องแม#ฮ่#องสอนค์นแรัก จากบรั�เวิณอน�สาวิรั�ย�พ็รัะยา  ส�งหนาที่รัาชาน�8 เม%�อมองตรังข98นไปัจะเห�นองค์�พ็รัะธาต�ดอยกองม3อย3#บนยอดเขา

จ.แม#ฮ่#องสอนวิ�ดพ็รัะธาต�ดอยกองม3

ต�8งอย3#บนดอยกองม3ที่างที่�ศตะวิ�นตกของต�วิเม%องแม#ฮ่#องสอน เด�นที่างโดยแยกจากที่างหลวิง สาย 108 ตรังบรั�เวิณอน�สาวิรั�ย�พ็รัะยาส�งหนาที่รัาชาข98นไปัที่างซ1ายม%อ เปั4นที่างรัาดยางข98นภ3เขาไปั

อ�กปัรัะมาณ 1.5   ก�โลเมตรั ก�จะถ9งบรั�เวิณวิ�ด วิ�ดน�8เด�มม�ช%�อเรั�ยกวิ#า วิ�ดปัลายดอย เปั4นปั3ชน�ยสถาน ค์3#บ1านค์3#เม%องที่��ส/าค์�ญที่��ส�ด ปัรัะกอบด1วิยพ็รัะธาต�เจด�ย�ที่��สวิยงาม 2 องค์� พ็รัะเจด�ย�องค์�ใหญ#สรั1าง

“ ” โดย จองต#องส3# เม%�อ พ็.ศ. 2403 เปั4นที่��บรัรัจ�พ็รัะธาต�ของพ็รัะโมค์ค์�ลลานะเถรัะ ซ9�งน/ามาจาก ปัรัะเที่ศพ็ม#า ส#วินพ็รัะธาต�เจด�ย�องค์�เล�กสรั1างเม%�อ พ็.ศ. 2417 “ ” โดย พ็รัะยาส�งหนาที่รัาชา เจ1า

เม%องแม#ฮ่#องสอนค์นแรัก จากวิ�ดพ็รัะธาต�ดอยกองม3น�8 สามารัถมองเห�นภ3ม�ปัรัะเที่ศ และสภาพ็ต�วิ เม%องแม#ฮ่#องสอน ได1อย#างช�ดเจนและสวิยงามมาก วิ�ดน�8ม�งานเที่ศกาลปัรัะจ/าปั5หลายงาน เช#น ใน

วิ�นปั5ใหม# วิ�นสงกรัานต� โดยเฉพ็าะในวิ�นออกพ็รัรัษาจะม�การัต�กบาตรัดาวิด9งส� หรั%อต�กบาตรัเที่โวิ ด1วิย

วิ�ดพ็รัะนอน ต�8งอย3#เช�งดอยกองม3 เปั4นที่��ปัรัะด�ษฐานพ็รัะนอนองค์�ใหญ# สรั1างด1วิยศ�ลปัะไที่ยใหญ# พ็.ศ. 2418

และเปั4นพ็รัะนอนองค์�ขนาดยาวิ 12 เมตรั ซ9�งม�พ็�ที่ธล�กษณะงดงามมาก ตามปัรัะวิ�ต�เล#าวิ#าพ็รัะนาง เม�ยะ ภรั�ยาของพ็รัะยาส�งหนาที่รัาชาเปั4นผ31สรั1างข98น ภายในบรั�เวิณม�รั3ปัปั�8 นส�งโตขนาดใหญ# 2 ต�วิ

สรั1างโดยพ็รัะยาส�งหนาที่รัาชา และพ็รัะนางเม�ยะ อย3#เค์�ยงข1างรัะหวิ#างที่างที่��จะข98นไปันม�สการัพ็รัะ ธาต�กองม3 เปั4นส�งโตที่��ม�ล�กษณะงดงามและสมบ3รัณ�มาก นอกจากน�8ภายในวิ�ดย�งม�การัสอนวิ�ปั�สนา

 อ�กด1วิย

จ.แม#ฮ่#องสอนวิ�ดก/8าก#อ( ภาษาไตแปัลวิ#า ดอกบ�นนาค์) ต�8งอย3#ฝั่�� งตรังข1ามก�บวิ�ดพ็รัะนอน เปั4นวิ�ดเก#าแก#ค์3#บ1านค์3#เม%อง

แม#ฮ่#องสอน สรั1างเม%�อ พ็.ศ. 2433 ม�ล�กษณะสถาปั�ตยกรัรัมที่��งดงามไม#แพ็1วิ�ดอ%�น โดยเฉพ็าะ ล�กษณะพ็�เศษที่��ม�หล�งค์าค์ล�มที่างเด�น ต�8งแต#ซ� 1มที่างเข1าไปัส3#ศาลา นอกจากน�8ย�งม�ต/ารัาภาษา

ไที่ยใหญ#เก��ยวิก�บปัรัะวิ�ต�ศาสตรั�ไที่ยใหญ#ก�บเจ1าอโนรัธาม�งช#อ ปั�จจ�บ�นได1รั�บการัแปัลเปั4น  ภาษาไที่ยโดยพ็รัะมหาบ�ญรั�กษ� ส�ปั�ญโญ ที่#านเจ1าอาวิาสวิ�ดน�8

วิ�ดห�วิเวิ�ยงหรั%อวิ�ดกลางเม%อง ต�8งอย3#ที่��ถนนส�หนาที่บ/ารั�ง ต/าบลจองค์/า (อย3#ต�ดก�บตลาดเช1าบรั�เวิณส��แยกไฟแดง) เปั4นวิ�ดที่��

ต�8งอย3#ใจกลางเม%อง สรั1างข98นเม%�อ พ็.ศ.2406 เปั4นที่��ปัรัะด�ษฐานของพ็รัะเจ1าพ็ารัาละแข#ง ซ9�ง “เปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัที่รังเค์รั%�องปัรัะจ/าเม%องที่��งดงามมาก ม�ปัรัะวิ�ต�วิ#าหล#อจ/าลองจาก พ็รัะมหา

” ม�น� ซ9�งเปั4นเจ1าพ็ารัาละแข#งองค์�จรั�ง ณ เม%องม�ณฑ์ะเลย� ปัรัะเที่ศพ็ม#า โดยล�งจองโพ็หย#า เด�นที่างไปัน�มนต�มา พ็รัะเจ1าพ็ารัาละแข#งองค์�น�8สรั1างเปั4นที่#อนๆ ที่�8งหมด 9 ที่#อน ล#องมาตาม

แม#น/8าปัาย แล1วิน/ามาปัรัะกอบที่��วิ�ดพ็รัะนอน และน/ามาปัรัะด�ษฐานที่��วิ�ดห�วิเวิ�ยง หรั%อวิ�ดกลาง  เม%อง ชาวิแม#ฮ่#องสอนถ%อวิ#า เปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัค์3#บ1านค์3#เม%ององค์�หน9�ง

ปั�จจ�บ�น วิ�หารัที่��ปัรัะด�ษฐานพ็รัะเจ1าพ็ารัาละแข#ง สรั1างใหม#เสรั�จเรั�ยบรั1อยแล1วิ โดยค์ง โค์รังสรั1างของวิ�หารัตามรั3ปัแบบเด�มไวิ1 ซ9�งได1รั�บการัสน�บสน�นจากการัที่#องเที่��ยวิแห#ง

 ปัรัะเที่ศไที่ย

จ.แม#ฮ่#องสอนหนองจองค์/า

เปั4นสวินสาธารัณะต�8งอย3#ใจกลางเม%อง เปั4นหนองน/8าที่��เก�ดข98นเองตามธรัรัมชาต� ม�น/8าตลอดปั5 เปั4นสถาน ที่��พ็�กผ#อนหย#อนใจของชาวิเม%องและน�กที่#องเที่��ยวิ และใช1เปั4นสถานที่��จ�ดงานปัรัะเพ็ณ�ที่��ส/าค์�ญๆ ของ

 จ�งหวิ�ดด1วิยวิ�ดจองค์/า

อย3#บรั�เวิณสวินสาธารัณะหนองจองค์/า เปั4นวิ�ดเก#าแก# สรั1างเม%�อ พ็.ศ. 2370 โดยช#างฝั่5ม%อชาวิไที่ยใหญ# ม�ศ�ลปัะแบบต#างๆ ซ9�งเปั4นศ�ลปัะแบบไที่ยใหญ#ที่��แปัลกและงดงามมาก หล�งค์าวิ�ดเปั4นรั3ปัปัรัาสาที่ เพ็รัาะม�

ค์ต�วิ#าปัรัาสาที่เปั4นของส3ง ผ31ที่��ปัรัะที่�บอย3#ในปัรัาสาที่ค์วิรัจะเปั4นพ็รัะมหากษ�ตรั�ย�หรั%อต�วิแที่นพ็รัะศาสนา จ9งเปั4นที่��ปัรัะด�ษฐานของหลวิงพ็#อโต ม�ขนาดหน1าต�กกวิ1าง 4.85 เมตรั สรั1างเม%�อ พ็.ศ. 2469 โดยช#าง

ฝั่5ม%อชาวิพ็ม#า และม�พ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัขนาดใหญ# ซ9�งจ/าลองมาจากพ็รัะศรั�ศากยม�น�ที่��วิ�หารัวิ�ดส�ที่�ศน� ปัรัะด�ษฐานไวิ1เปั4นพ็รัะปัรัะธานของวิ�ด เหต�ที่��เรั �ยกช%�อวิ�ดจองค์/า เน%�องจากเสาวิ�ดปัรัะด�บด1วิยที่องค์/า

 เปัลวิวิ�ดจองกลาง

ต�8งอย3#เค์�ยงข1างก�บวิ�ดจองค์/า ภายในวิ�หารัม�แที่#นบ3ชาต�8งพ็รัะพ็�ที่ธส�ห�งค์�จ/าลอง ปั?ดที่องเหล%องอรั#ามไปั ที่�8งองค์� ม�ส��งที่��น#าสนใจเปั4นอย#างมาก เช#น ต�Kกตาแกะสล�กด1วิยไม1เปั4นรั3ปัค์นและส�ตวิ�เก��ยวิก�บพ็รัะ

เวิสส�นดรัชาดก ฝั่5ม%อแกะสล�กของช#างชาวิพ็ม#า ซ9�งน/ามาจากพ็ม#าต�8งแต# พ็.ศ. 2400 นอกจากน�8ที่างด1าน จ�ตรักรัรัม ย�งม�ภาพ็วิาดบนแผ#นกรัะจก เรั%�องพ็รัะเวิสส�นดรัชาดก และภาพ็ปัรัะวิ�ต�เจ1าชายส�ที่ธ�ตถะ

ตลอดจนภาพ็แสดงให1เห�นถ9ง ช�วิ�ตค์วิามเปั4นอย3#ของค์นสม�ยน�8นหลายภาพ็ ม�ค์/าบรัรัยายใต1ภาพ็เปั4น  ภาษาพ็ม#า และม�บ�นที่9กบอกไวิ1วิ#า เปั4นฝั่5ม%อของช#างไที่ยใหญ#จากม�ณฑ์ะเลย�

จ.แม#ฮ่#องสอนเรั%อนปัรัะที่�บแรัมโปัBงแดงอย3#ห#างจากต�วิเม%องไปัที่างที่�ศใต1ปัรัะมาณ 4 ก�โลเมตรั ต�8งอย3#ภายในศ3นย�โค์รังการัพ็�ฒนาตามพ็รัะรัาชด/ารั�ที่#าโปัBงแดง ซ9�งที่/าการัที่ดลองเพ็าะปัล3กพ็%ชผลไม1ต#างๆ และเล�8ยงหม#อนไหม แยกไปัที่างซ1ายม%อปัรัะมาณ 2 ก�โลเมตรั ม�เรั%อนปัรัะที่�บแรัม ส/าหรั�บเสด�จปัรัะที่�บ และพ็�กผ#อนพ็รัะอ�รั�ยาบถ ต�วิเรั%อนปัรัะที่�บแรัมต�8งอย3#บนเน�นเขาเล�กๆ ด1านหน1าม�แม#น/8าปัายไหลผ#านรัอบๆ เรั%อนปัรัะที่�บม�ไม1ดอกไม1ปัรัะด�บปัล3กไวิ1อย#างสวิยงาม บรัรัยากาศเหมาะแก#การัพ็�กผ#อนหย#อนใจ บ#อน/8ารั1อนผาบ#องต�8งอย3#หม3#ที่�� 1 ต/าบลผาบ#อง (เส1นที่างหลวิงหมายเลข 108 บรั�เวิณหล�กก�โลเมตรัที่�� 256) อย3#ห#างจากต�วิเม%อง 11 ก�โลเมตรั ม�บรั�เวิณพ็%8นที่�� 8 ไรั# ได1จ�ดสถานที่��ไวิ1อย#างสวิยงาม และม�ห1องอาบน/8าไวิ1บรั�การั และในบรั�เวิณใกล1เค์�ยงก�นม�รั1านอาหารัไวิ1บรั�การัน�กที่#องเที่��ยวิด1วิย เข%�อนผล�ตไฟฟJาพ็ล�งน/8าผาบ#องอย3#ห#างจากต�วิเม%องแม#ฮ่#องสอนไปัที่างที่�ศใต1ปัรัะมาณ 12 ก�โลเมตรั เปั4นเข%�อนก�8นล/าน/8าแม#ละมาด และผล�ตกรัะแสไฟฟJาใช1ในต�วิเม%องแม#ฮ่#องสอน บรั�เวิณต�วิเข%�อนม�ศาลาพ็�กรั1อน เหมาะแก#การัพ็�กผ#อนหย#อนใจ และอากาศสบายม�ลมพ็�ดตลอดเวิลา 

จ.แม#ฮ่#องสอนบ1านน/8าเพ็�ยงด�นอย3#ในเขตต/าบลผาบ#อง เปั4นสถานที่��ที่��น�กที่#องเที่��ยวิน�ยมล#องเรั%อตามล/าน/8าปัาย ผ#านบ1านห1วิยเด%�อ ไปัจนถ9งบ1านน/8าเพ็�ยงด�นโดยเรั%อหางยาวิ ใช1เวิลาปัรัะมาณ 1 ช��วิโมง ตลอดเส1นที่างที่��ล#องเรั%อไปัตามล/าน/8า จะผ#านรัะลอกน/8าที่��ลดรัะด�บลดหล��นก�นไปัค์ล1ายธารัน/8าตก น�บเปั4นที่�ศน�ยภาพ็ที่��งดงามแปัลกตา จากบ1านน/8าเพ็�ยงด�นน�8 ใช1เวิลาล#องเรั%อไม#นานก�เข1าเขตสหภาพ็พ็ม#า และถ9งบรั�เวิณที่��เรั�ยกก�นวิ#า ผาห#มน/8า ซ9�งเปั4นอ�ก“ ”จ�ดหน9�งที่��น�กที่#องเที่��ยวิน�ยมไปัก�นเสมอ บ1านยอดดอย(หม3#บ1านแม1วิไมโค์รัเวิฟ) เปั4นหม3#บ1านชาวิเขาเผ#าม1ง ที่��อาศ�ยอย3#บนดอยส3งกวิ#ารัะด�บน/8าที่ะเล 1,000 เมตรั ค์วิามเปั4นอย3#อย#างเรั�ยบง#าย และการัรั�กษาขนบธรัรัมเน�ยมปัรัะเพ็ณ�อย#างเค์รั#งค์รั�ดของพ็วิกเขา เปั4นส��งที่��ด9งด3ดให1น�กที่#องเที่��ยวิอยากเด�นที่างไปัส�มผ�ส โดยเด�นที่างจากแม#ฮ่#องสอนไปัหม3#บ1านปัBาลาน 32 กม. (เส1นที่างแม#ฮ่#องสอน - ข�นยวิม) และเล�8ยวิซ1ายข98นหม3#บ1าน ซ9�งเปั4นที่างส3งช�นอ�กรัาวิ 8 กม. น/8าตกซ3#ซ#า อย3#ในเขตบ1านแม#ส�ยะ ต/าบลห1วิยผา เปั4นน/8าตก

จ.แม#ฮ่#องสอนวินอ�ที่ยานน/8าตกผาเส%�อต�8งอย3#ในเขตต/าบลหมอกจ/าแปัB ห#างจากต�วิเม%องแม#ฮ่#องสอน ตามเส1นที่างส3#อ/าเภอปัาย (เส1นที่าง 1095) เปั4นรัะยะที่าง 17 ก�โลเมตรั แยกซ1ายบรั�เวิณบ1านรั�กไที่ยเปั4นที่างรัาดยางเข1าไปัอ�ก 12 ก�โลเมตรั และเข1าที่างล3กรั�งไปัอ�ก 8 ก�โลเมตรั นอกจากน�8ย�งม�อ�กเส1นที่างหน9�ง เปั4นเส1นที่างเข1าหม3#บ1านหมอกจ/าแปัBซ9�งเปั4นเส1นที่างเก#า ที่างเข1าย�งไม#สะดวิก เปั4นถนนล3กรั�งตลอดที่�8งเส1นที่าง เส1นที่างน�8แยกมาจากที่างหลวิงหมายเลข 1095 แต#จะถ9งก#อนเส1นที่างแรัก โดยห#างจากต�วิเม%องแม#ฮ่#องสอนเพ็�ยง 14 ก�โลเมตรั น/8าตกแห#งน�8ไหลลงมาจากน/8าตกแม#สะงาในพ็ม#า ม� 6 ช�8น ช�8นบนส�ดอย3#ในปัBาล9กเข1าไปั ใช1เวิลาเด�นที่างปัรัะมาณ 1 ช��วิโมง ค์%อน/8าตกแม#สะงากลาง ถ�ดออกมาเปั4นช�8นผายาวิ ผาลาด ผาเส%�อ ผาต�8ง และผาอ1อม ช�8นที่��ค์นน�ยมเที่��ยวิมากที่��ส�ดค์%อผาเส%�อ ซ9�งม�น/8าตกลงมากรัะที่บแผ#นห�นกรัะเด�นเปั4นฝั่อย และสองข1างน/8าตก ม�แผ#นห�นล�กษณะค์ล1ายเส%�อปั3ลาดอย3#จ/านวินมาก น/8าตกม�ขนาดใหญ# และน/8ามากตลอดปั5 น/8ามากที่��ส�ดในช#วิงเด%อนส�งหาค์ม-ก�นยายน พ็รัะต/าหน�กปัางตองอย3#ในเขตต/าบลหมอกจ/าแปัB สามารัถเด�นที่างไปัโดยใช1เส1นที่างเด�ยวิก�บที่างเข1าวินอ�ที่ยานผาเส%�อ แต#ต1องเด�นที่างต#อไปัอ�ก 5 ก�โลเมตรั ต�วิเรั%อนปัรัะที่�บแรัมต�8งอย3#บนยอดเขาส3งที่��บ1านปัางตอง ในโค์รังการัพ็�ฒนาพ็%8นที่��ส3งปัางตอง ม�ที่�วิที่�ศน�บรั�เวิณสองข1างที่างที่��สวิยงาม ที่างรัถยนต�เข1าถ9งและสามารัถเด�นที่างไปัส3#หม3#บ1านแม1วินาปัBาแปัก ซ9�งเปั4นหม3#บ1านชาวิเขาเผ#าแม1วิ ที่��ส�ขสงบและน#ารั�กมากเลย ต#อจากหม3#บ1านแม1วิน�8ก�จะสามารัถไปัถ9งหม3#บ1านแม#ออ ซ9�งเปั4นหม3#บ1านชายแดนไที่ย-พ็ม#า และม�กองก/าล�งกองพ็ล 93 ต�8งอย3#เปั4นบรั�เวิณที่��ส3ง อากาศเย�น และม�ที่�วิที่�ศน�ที่��น#าชมย��ง 

จ.น#านประวัต่&

จ�งหวิ�ดน#าน แต#เด�มมาเรั�ยกวิ#า "เม%องน#าน" บ1าง "เม%องนาน" บ1าง "น�นที่บ�รั�" บ1าง แต# ตามศ�ลาจารั9กของพ็รัะเจ1าพ็#อข�นรัามค์/าแหงรัาวิ พ็.ศ. 1820 เศษ เรั�ยกวิ#า "เม%องน#าน" ส#วินนามที่��เรั�ยกวิ#า "เม%องนาน" น�8 ปัรัากฏิในต/านานพ็รัะธาต�แช#แห1ง วิ#าเปั4นนามที่��ได1ม�ข98นโดยพ็�ที่ธที่/านาย แต#ที่� 8งน�8ส�นน�ษฐานวิ#าเก��ยวิด1วิยค์วิามน�ยมของชาวิลานนาไที่ยในการัแต#งต/านานในอ�นที่��จะส%บสาวิรัาวิเรั%�องให1เข1าไปัต#อเน%�องก�บสม�ยพ็�ที่ธกาลเปั4นข1อใหญ# เพ็รัาะนาม "เม%องน#าน" น�8น ม�เหต�ผลเพ็�ยงเพ็%�อ จะยกย#องพ็รัะธาต�แช#แห1งอ�นเปั4นปั3ชน�ยสถานส/าค์�ญของบ1านเม%องให1ม�ก/าเน�ดข98นในสม�ยพ็�ที่ธกาลเที่#าน�8น และค์/าที่��เรั�ยกวิ#า "เม%องนาน" น�8นก�ไม#ปัรัากฏิเรั�ยกในพ็งศาวิดารัเม%องน#านเลย นอกจากจะเรั�ยกก�นในต/านานพ็รัะธาต�แช#แห1งอย3#ช� �วิขณะหน9�งแล1วิก�หายไปั ส#วินนาม "น�นที่บ�รั�" ปัรัากฏิวิ#าเรั�ยกก�นอย3#แที่บที่�กต/านาน และเช%�อวิ#าได1ม�ก/าเน�ดข98นในช�8นหล�งในสม�ยม�ธยมปัรัะวิ�ต� เพ็รัะค์รั�8งน�8นที่างลานนาม�ผ31เช��ยวิชาญภาษาบาล�มาก เหต�แต#ได1ม�พ็รัะสงฆ์�ในล�งกามาส%บศาสนาต�ดต#อก�บลานนาอย3#ช1านาน นาม "น�นที่บ�รั�" ที่��ต�8งข98นใหม#ก�ไม#จ/าเปั4นจะต1องเอาค์วิามหมายจากนามเด�ม เพ็�ยงแต#ให1ม�ส/าเน�ยงส�มผ�สสอดค์ล1องก�นไปัก�บค์/าเด�มเที่#าน�8น แม1วิ#า "เม%องน#าน" จะได1ค์/าใหม#วิ#า "น�นที่บ�รั�" แล1วิ ก�ย�งม�ได1ที่�8งนามเด�มเส�ยที่�เด�ยวิค์งเรั�ยกค์3#ก�นมาวิ#า "น�นที่บ�รั� ศรั�นค์รัน#าน" ซ9�งใช1ก�นในที่างรัาชการัในสม�ยโบรัาณและศ�ภอ�กษรั นามเม%อง "น�นที่บ�รั�" เปั4นนามที่��ไพ็เรัาะและม�ค์วิามหมายเปั4นมงค์ลนาม แต#ก�ม�หลายพ็ยางค์�และเรั�ยกยาก ค์วิามที่��ไม#น�ยมในการัที่��จะต1องเข�ยนหรั%อเรั�ยกก�นย%ดยาวิ จ9งห�นกล�บมาน�ยมนามเม%องไปัตามเด�มวิ#า "เม%องน#าน" ตรัาบมาจนถ9งปั�จจ�บ�น

จ.น#านการปกครองแบ้/งออกเป.น 15 อ#าเภอ 99 ต่#าบ้ล 848 หม!/บ้"าน

1. อ/าเภอเม%องน#าน2. อ/าเภอแม#จรั�ม3. อ/าเภอบ1านหลวิง4. อ/าเภอนาน1อย5. อ/าเภอปั�วิ6. อ/าเภอที่#าวิ�งผา7. อ/าเภอเวิ�ยงสา8. อ/าเภอที่�#งช1าง9. อ/าเภอเช�ยงกลาง10. อ/าเภอนาหม%�น11. อ/าเภอส�นต�ส�ข12. อ/าเภอบ#อเกล%อ13. อ/าเภอสองแค์วิ14. อ/าเภอภ3เพ็�ยง15. อ/าเภอเฉล�มพ็รัะเก�ยรัต�

จ.น#านงานแข#งเรั%อปัรัะเพ็ณ�ฉลองงาช1างด/าจ�งหวิ�ดน#านปัรัะเพ็ณ�แข#งเรั%อเปั4นปัรัะเพ็ณ�ที่��ส%บที่อดก�นมานานน�ยมจ�ดให1ม�ข98นในงานปัรัะเพ็ณ�ตานกLวิยสลาก ต#อมาในปั5 พ็.ศ. 2479 ได1จ�ดให1ม�การัแข#งเรั%อในงานที่อดกฐ�นสาม�ค์ค์�ส%บที่อดมาจนถ9งงานที่อดกฐ�นพ็รัะรัาชที่านในปั�จจ�บ�น ซ9�งจะม�ในรัาวิกลางเด%อนต�ลาค์ม หรั%อต1นเด%อนพ็ฤศจ�กายนที่�กปั5 ภายหล�งที่างจ�งหวิ�ดได1ผนวิกงานสมโภชงาช1างด/าอ�นเปั4นสมบ�ต�ล/8าค์#าค์3#บ1านค์3#เม%องของจ�งหวิ�ดน#านเข1าไปัด1วิย เรั%อที่��เข1าแข#งแต#ละล/าใช1ไม1ซ�งใหญ#ๆ เอามาข�ดเปั4นเรั%อ ตกแต#งห�วิและที่1ายเรั%อเปั4นรั3ปัห�วินาค์และหางนาค์อย#างสวิยงาม ปัรัะเภที่การัแข#งข�น ม�ที่� 8งเรั%อใหญ# เรั%อกลาง และเรั%อเล�ก รัวิมที่�8งปัรัะเภที่สวิยงาม นอกจากน�8ย�งม�การัปัรัะกวิดกองเช�ยรั�อ�กด1วิย น�บเปั4นปัรัะเพ็ณ�ที่��น#าสนใจอย#างย��งงานเที่ศกาลส1มส�ที่องและงานกาชาดจ�งหวิ�ดน#านส1มส�ที่องเปั4นผลผล�ตที่างการัเกษตรั ที่��ม�ช%�อเส�ยงของจ�งหวิ�ดน#าน พ็�นธ��เด�ยวิก�บส1มเข�ยวิหวิาน แต#ส1มส�ที่องจะม�เปัล%อกส�เหล%องที่องสวิยงาม และรัสชาต�หวิานหอมอรั#อยกวิ#า เปั4นเพ็รัาะอ�ที่ธ�พ็ลของด�นฟJาอากาศค์%ออ�ณหภ3ม�รัะหวิ#างกลางวิ�นและกลางค์%นต#างก�น 8 องศา เปั4นเหต�ให1สารั ค์ารั�ที่�นอยพ็�ค์เมนที่� ในเปัล%อกส1มเปัล��ยนจากส�เข�ยวิเปั4นส�ที่องด�งกล#าวิ “ ”ก�จกรัรัมที่��น#าสนใจม�หลายอย#าง ได1แก# การัปัรัะกวิดขบวินรัถส1มส�ที่อง การัออกรั1านน�ที่รัรัศการั การัจ/าหน#ายส�นค์1าห�ตถกรัรัมจากอ/าเภอต#างๆ และจากเม%องฮ่#อน-หงสา สปัปั.ลาวิ การัแสดงพ็%8นเม%องและมหรัสพ็ต#างๆ อ�กมากมาย

จ.น#านก�มภาพ็�นธ� - ม�นาค์ม เที่ศกาลผ#อดอกชมพ็3ภ3ค์า อ�ที่ยานแห#งชาต�ดอยภ3ค์าวิ�นมาฆ์ะบ3ชา ปัรัะเพ็ณ�ข98นบ#อน/8าที่�พ็ย� วินอ�ที่ยานถ/8าผาต3บข98น11-15ค์/�า เด%อน 4 งานปัรัะเพ็ณ�หกเปั4งไหวิ1พ็รัะบรัมธาต�แช#แห1ง13 เมษายน งานปัรัะเพ็ณ�สงกรัานต�และสรังน/8าพ็รัะเจ1าที่องที่�พ็ย�วิ�ดสวินตาล อ/าเภอเม%อง17-19 เมษายน งานส�กการัะเสาหล�กเม%องวิ�ดม��งเม%อง อ/าเภอเม%องวิ�นวิ�สาขบ3ชา งานปัรัะเพ็ณ�นม�สการัพ็รัะธาต�เขาน1อยอาสาฬหบ3ชา งานแห#เที่�ยนเข1าพ็รัรัษา วิ�ดสวินตาล อ/าเภอเม%องเสารั�-อาที่�ตย�ที่�� 1 หล�งออกพ็รัรัษา งานปัรัะเพ็ณ�แข#งเรั%อจ�งหวิ�ดน#าน บรั�เวิณสะพ็าณพ็�ฒนาภาค์เหน%อ อ/าเภอเม%องข98น 15 ค์/�า เด%อน 12 งานปัรัะเพ็ณ�ลอยกรัะที่ง อ/าเภอเม%องส�ปัดาห�ที่�� 3 ของเด%อนธ�นวิาค์ม เที่ศกาลส1มส�ที่องและงานกาชาดจ�งหวิ�ดน#าน ณ สนามก�ฬาจ�งหวิ�ดน#าน อ/าเภอเม%อง

จ.น#านแหล/งท/องเท$�ยวั

อ�ที่ยานแห#งชาต�ดอยภ3ค์า ต�8งอย3#ในเขตพ็%8นที่�� 8 อ/าเภอ ค์%อ อ/าเภอเฉล�มพ็รัะเก�ยรัต� อ/าเภอที่�#งช1าง อ/าเภอเช�ยงกลาง อ/าเภอปั�วิ อ/าเภอที่#าวิ�งผา อ/าเภอส�นต�ส�ข อ/าเภอแม#จรั�มและอ/าเภอบ#อเกล%อ ม�พ็%8นที่��ปัรัะมาณ 1,065,000 ไรั# เปั4นปัBาที่��ม�ค์วิามอ�ดมสมบ3รัณ�ที่��ม�ที่� 8งพ็%ชพ็รัรัณและส�ตวิ�ปัBาที่��ม�ค์วิามส/าค์�ญต#อรัะบบน�เวิศน� รัวิมที่�8งเปั4นแหล#งก/าเน�ดของแม#น/8าหลายสาย เช#น แม#น/8าน#าน ล/าน/8าปั�วิ ล/าน/8าวิ1า ที่��ค์อยหล#อเล�8ยงช�วิ�ตของชาวิจ�งหวิ�ดน#าน และย�งม�ค์วิามส/าค์�ญที่างปัรัะวิ�ต�ศาสตรั� กล#าวิค์%อ เปั4นที่��เช%�อก�นวิ#าเที่%อกเขาดอยภ3ค์าเปั4นเม%องเก#าของบรัรัพ็บ�รั�ษของค์นเม%องน#านและในปั�จจ�บ�นน�8ก�ย�งม�ศาลเจ1าพ็#อภ3ค์า ต�8งอย3#บรั�เวิณก�โลเมตรัที่�� 31 ถนนสายปั�ง-บ#อเกล%อ อ�นเปั4นที่��เค์ารัพ็ส�กการัะของชาวิจ�งหวิ�ดน#านและบ�ค์ค์ลที่��วิไปั ปั5 พ็.ศ.2526 รัาษฎีรัของ จ.น#าน ได1เห�นค์วิามส/าค์�ญที่��จะอน�รั�กษ�ปัBาต1นน/8าล/าธารัเพ็%�อปัJองก�นการับ�กรั�กที่/าลาย จ9งได1ม�หน�งส%อถ9งกรัะที่รัวิงเกษตรัและสหกรัณ� ให1ก/าหนดปัBาดอยภ3ค์า อ.ปั�วิ ให1เปั4นเขตอ�ที่ยานแห#งชาต� ต#อมาได1ปัรัะกาศเปั4นพ็รัะรัาชกฤษฎี�กาแนวิเขตอ�ที่ยานแห#งชาต�ดอยภ3ค์าเม%�อวิ�นที่�� 17 ม�ถ�นายน 2542 อ�กที่�8งภายในบรั�เวิณพ็%8นที่��ก�ย�งม�แหล#งที่#องเที่��ยวิมากมาย อาที่� ถ/8า น/8าตก ล#องแก#งต#างๆและต1นชมพ็3ภ3ค์า ซ9�งเปั4นที่��พ็�กผ#อนหย#อนใจของค์นที่�8งปัรัะเที่ศและต#างปัรัะเที่ศ

จ.น#านอ/าเภอนาน1อยผาช31 หรั%อ ผาเช�ดช3อย3#ห#างจากต�วิอ/าเภอนาน1อย 16 ก�โลเมตรั ตามเส1นที่างสายนาน1อย-ปัางไฮ่ เส1นที่างหลวิงหมายเลข 1083 ผาช31น�8อย3#ในเขตอ�ที่ยานแห#งชาต�ศรั�น#านม�ล�กษณะเปั4นหน1าผาส3งช�นม�ที่�วิที่�ศน�สวิยงาม ตามปัรัะวิ�ต�เล#าวิ#าม�หน�#มสาวิค์3#หน9�งเก�ดรั�กก�น โดยที่��ค์รัอบค์รั�วิของฝั่Bายหญ�งม�ฐานะด�กวิ#าฝั่Bายชายจ9งถ3กก�ดก�นจากญาต�ของผ31ใหญ# ด1วิยค์วิามรั�กก�น ฝั่Bายหญ�งจ9งมา ณ ที่��แห#งน�8แล1วิได1กรัะโดดหน1าผาฆ์#าต�วิตาย เม%�อฝั่Bายชายที่รัาบเรั%�องจ9งตามมาและได1พ็บศพ็ของหญ�งสาวิ จ9งเส�ยใจและกรัะโดดหน1าผาตายตามก�น หน1าผาแห#งน�8จ9งได1ช%�อวิ#า ผาช31 น�บแต#บ�ดน�8นเปั4นต1นมา ที่��น��ม�บ1านพ็�กรั�บรัองแต#“ ”ต1องเตรั�ยมอาหารัไปัเอง รัายละเอ�ยดต�ดต#อ อ�ที่ยานแห#งชาต�ศรั�น#าน ต31ปัณ.14 อ/าเภอนาน1อย จ�งหวิ�ดน#าน 55150 เสาด�นนาน1อย (ฮ่#อมจKอม) และค์อกเส%ออย3#ที่��ต/าบลเช�ยงของ ห#างจากต�วิเม%องน#าน 60 ก�โลเมตรั จากอ/าเภอนาน1อยม�ที่างแยกไปัตามเส1นที่างหมายเลข 1083 ปัรัะมาณ 10 ก�โลเมตรั ฮ่#อมจKอม ค์%อ เปั4นเน�นด�นซ9�งถ3กก�ดเซาะจนส9กกรั#อน เปั4นการัเปัล��ยนแปัลงที่างธรัณ�วิ�ที่ยาอย#างหน9�ง ม�ล�กษณะค์ล1ายก�บ แพ็ะเม%องผ� ที่��จ�งหวิ�ดแพ็รั# “ ”

จ.น#านอ/าเภอนาหม%�นบ1านปัากนายห#างจากต�วิจ�งหวิ�ด 96 ก�โลเมตรั ใช1เส1นที่างน#าน-เวิ�ยงสา-นาน1อย จากอ/าเภอนาน1อย จะม�ที่างแยกไปัถ9งอ/าเภอนาหม%�นรัาวิ 20 ก�โลเมตรั จากน�8นจะเปั4นที่างล3กรั�งค์ดเค์�8ยวิไปัตามไหล#เขาอ�กปัรัะมาณ 22 ก�โลเมตรั จ9งถ9งบ1านปัากนาย ซ9�งเปั4นหม3#บ1านชาวิปัรัะมงรั�มที่ะเลสาบเหน%อเข%�อนส�รั�ก�ต�A ที่��ม�ที่�วิที่�ศน�สวิยงามโอบบรั�เวิณด1วิยที่�วิเขาเข�ยวิขจ�โดยรัอบ ม�เรั%อนแพ็ซ9�งเปั?ดเปั4นรั1านอาหารั และบางแห#งที่/าเปั4นห1องพ็�กไวิ1บรั�การัน�กที่#องเที่��ยวิ จากบ1านปัากนาย สามารัถเช#าเรั%อล#องไปัตามล/าน/8าน#านส3#อ#างเก�บน/8าส�รั�ก�ต�A ม�ที่�วิที่�ศน�เปั4นปัBาเขาสวิยงาม เกาะแก#ง เรั%อนแพ็ ชาวิปัรัะมง ม�ปัลาน/8าจ%ด เช#น ปัลาบ3# ปัลาเที่โพ็ และปัลาสวิาย เปั4นต1น

อ/าเภอบ1านหลวิงดอยผาจ�การัเด�นที่างจากน#านใช1ที่างหลวิงหมายเลข 1091 เปั4นรัะยะที่างปัรัะมาณ 40 ก�โลเมตรั เม%�อถ9งอ/าเภอบ1านหลวิงให1ใช1เส1นที่างสาย 1172 บ1านพ็�8เหน%อส3#ดอยผาจ� รัะยะที่างปัรัะมาณ 30 ก�โลเมตรั ดอยผาจ� เปั4นดอยที่��ม�ค์วิามสวิยงาม ม�ธรัรัมชาต�ที่��ย�งสมบ3รัณ�ที่�8งน/8าตก ต1นไม1นานาพ็�นธ�� เปั4นเขตพ็%8นที่��ที่��เค์ยเปั4นที่��ต� 8งฐานก/าล�งของฝั่Bาย ผกค์. ปั�จจ�บ�นย�งม�อ�ปักรัณ�ต#าง ๆ เช#น เค์รั%�องก/าเน�ดไฟฟJา ที่#อปัรัะปัา อย3#ในพ็%8นที่�� นอกจากน�8บรั�เวิณใกล1เค์�ยงย�งม�หม3#บ1านชาวิเขาเผ#าม1ง และเย1า เรั�ยงรัายอย3# 

จ.น#านอ/าเภอที่#าวิ�งผา หม3#บ1านไที่ยล%8อหนองบ�วิอย3#ที่��บ1านหนองบ�วิ ต/าบลปัBาค์า จากต�วิเม%องน#านใช1เส1นที่างหลวิงหมายเลข 1080 เปั4นรัะยะที่าง 41 ก�โลเมตรั ก#อนถ9งอ/าเภอที่#าวิ�งผาม�ที่างแยกซ1ายไปัอ�ก 3 ก�โลเมตรั หม3#บ1านแห#งน�8เปั4นหม3#บ1านที่��ม�ฝั่5ม%อในการัที่อผ1าพ็%8นเม%องปัรัะจ/าเผ#าที่��สวิยงาม เรั�ยกวิ#า

ผ1าลายน/8าไหล ซ9�งเปั4นแหล#งใหญ#ที่��ส�ดในจ�งหวิ�ดน#าน น�บเปั4นห�ตถกรัรัมที่��ตกที่อดมา“ ”หลายย�ค์หลายสม�ย ตามใต1ถ�นบ1านที่��ยกพ็%8นส3งจะม�เค์รั%�องที่อผ1าส/าหรั�บไวิ1ใช1เอง ส#วินที่��เหล%อจะน/าออกจ/าหน#ายเปั4นส�นค์1าพ็%8นเม%อง เช#น ผ1าน�#ง ผ1าพ็�นค์อ กรัะโปัรัง เส%8อ เปั4นต1น วิ�ดหนองบ�วิต�8งอย3#ในหม3#บ1านหนองบ�วิ เปั4นวิ�ดที่��สรั1างด1วิยฝั่5ม%อช#างไที่ยล%8อ ซ9�งได1โยกย1ายถ��นฐานมาจากแค์วิ1นส�บสองปั�นนาต�8งแต#ค์รั�8งอด�ตกาล ภายในวิ�หารัวิ�ดหนองบ�วิม�ภาพ็จ�ตรักรัรัมฝั่าผน�งอ�นงดงาม ม�เอกล�กษณ�ซ9�งแตกต#างไปัจากวิ�ดอ%�น ๆ ตามปัรัะวิ�ต�กล#าวิวิ#า ภาพ็เหล#าน�8เข�ยนข98นในสม�ยรั�ชกาลที่�� 5 ส�นน�ษฐานวิ#าเปั4นฝั่5ม%อชาวิไที่ยล%8อเม%องน#าน น�บวิ#าม�ค์�ณค์#าที่างศ�ลปัะ และค์วิามสมบ3รัณ�ของภาพ็ใกล1เค์�ยงก�บ ภาพ็จ�ตรักรัรัมฝั่าผน�งของวิ�ดภ3ม�นที่รั�ในเม%องน#าน

จ.น#านอ/าเภอปั�วิหม3#บ1านพ็�ฒนาและสงเค์รัาะห�ชาวิเขาปัBากลางต�8งอย3#ที่��ต/าบลศ�ลา ห#างจากต�วิจ�งหวิ�ดปัรัะมาณ 69 ก�โลเมตรั เปั4นหม3#บ1านชาวิเขาเผ#าแม1วิ เย1า และถ��น ซ9�งม�ผลมาจากการักวิาดล1างผ31ก#อการัรั1ายค์อมม�วิน�สต�ในจ�งหวิ�ดน#านของที่างรัาชการั เม%�อปั5 พ็.ศ.2511 การัจ�ดสรั1างจะแยกก�นอย3#ตามล�กษณะเผ#า ม�การัผล�ตงานห�ตถกรัรัมที่��สวิยงาม น/8าตกศ�ลาเพ็ชรัต�8งอย3#ที่��บ1านปัBาตอง ต/าบลศ�ลาเพ็ชรั ห#างจากต�วิจ�งหวิ�ดปัรัะมาณ 56 ก�โลเมตรั บนเส1นที่างหลวิงหมายเลข 1080 สายน#าน-ปั�วิ ก#อนถ9งอ/าเภอปั�วิ ตรังหล�กก�โลเมตรัที่�� 41-42 ม�ที่างแยกขวิาม%อเข1าที่างหลวิงหมายเลข 1170 ไปัปัรัะมาณ 14 ก�โลเมตรั น/8าตกสายน�8จะตกลงมาจากหน1าผาหลายช�8นลดหล��นก�นไปั อ�ที่ยานแห#งชาต�ดอยภ3ค์าอย3#ห#างจากจ�งหวิ�ดน#าน ปัรัะมาณ 85 ก�โลเมตรั ตามที่างหลวิงหมายเลข 1080 สายน#าน-ปั�วิ รัะยะที่างปัรัะมาณ 60 ก�โลเมตรั จากน�8นใช1เส1นที่างสายปั�วิ-บ#อเกล%อ อ�กปัรัะมาณ 25 ก�โลเมตรั ก�จะถ9งที่��ที่/าการัอ�ที่ยานฯ เปั4นแหล#งก/าหน�ดของห1วิยน/8าล/าธารัอ�นหลากหลาย ที่��น/าไปัส3#ต1นก/าเน�ดแม#น/8าน#านแม#น/8าสายหล�กของจ�งหวิ�ดน#าน ที่��ม�ค์วิามส/าค์�ญที่�8งที่างน�เวิศวิ�ที่ยา และวิ�ถ�ช�วิ�ตของชาวิน#าน อ�ที่ยานแห#งชาต�ดอยภ3ค์า ม�พ็%8นที่��ปัรัะมาณ 1,680 ตารัางก�โลเมตรั หรั%อ 1,050,000 ไรั# 

จ.น#านส��งที่��น#าสนใจในอ�ที่ยานฯ ค์%อ ต1นชมพ็3ภ3ค์า ซ9�งเปั4นพ็�นธ��ไม1ที่��หายากที่��ส�ดพ็�นธ��หน9�ง ม�ช%�อที่างพ็ฤกษศาสตรั�วิ#า ไบรั�ที่ชไนเดอรั�ซ�เนนซ�ส ค์าดวิ#าได1ส3ญพ็�นธ��ไปัแล1วิ จนกรัะที่��งม�การัค์1นพ็บอ�กค์รั�8งในปัBาดอยภ3ค์า“ ”แห#งน�8 โดย ดรั.ธวิ�ชช�ย ส�นต�ส�ข ขณะที่��ด/ารังต/าแหน#งห�วิหน1าฝั่Bายพ็ฤกษศาสตรั� กองบ/ารั�ง กรัมปัBาไม1 ล�กษณะของดอกชมพ็3ภ3ค์า กล�บดอกด1านนอกม�ส�ชมพ็3จางขาวิ และกล�บดอกด1านในม�ส�ชมพ็3ลายเส1นส�ม#วิง ช3ช#อเปั4นพ็วิงใหญ# จ9งได1ม�การัต�8งช%�อตามส�ของดอก และสถานที่��ค์1นพ็บวิ#าดอก ชมพ็3ภ3ค์า น�บแต#“ ”น�8นมา นอกจากน�8บนดอยภ3ค์าย�งปัBาปัาล�มด9กด/าบรัรัพ็� ถ/8า น/8าตก และจ�ดชมที่�วิที่�ศน�ที่��สวิยงามอ�กหลายแห#ง อที่ยานฯม�บ1านพ็�กและสถานที่��ต� 8งเต�นที่�ไวิ1บรั�การั สอบถามรัายละเอ�ยดได1ที่�� โที่รั. (01) 602-9844 ต31ปัณ.8 ต/าบลภ3ค์า อ/าเภอปั�วิ จ�งหวิ�ดน#าน 55120

อ/าเภอที่�#งช1างอน�สาวิรั�ย�วิ�รักรัรัมที่�#งช1างเปั4นอน�สาวิรั�ย�พ็ลเรั%อน ต/ารัวิจ ที่หารั ผ31พ็ล�ช�พ็เพ็%�อปักปัJองผ%นแผ#นด�นไที่ยในเขตจ�งหวิ�ดน#านจากค์อมม�วิน�สต� ใช1เวิลาในการัก#อสรั1าง 3 ปั5 ต�8งอย3#รั �มที่างหลวิงสายน#าน-ที่�#งช1าง (หมายเลข 1080) ตรังหล�กก�โลเมตรัที่�� 84 บนเน�นเขาเต�8ยๆ ที่#ามกลางห�บเขาน1อยใหญ# บรั�เวิณใกล1เค์�ยงจ�ดเปั4นที่��พ็�กผ#อนหย#อนใจ ม�สรัะน/8าและดอกไม1นานาพ็�นธ�� อน�สาวิรั�ย�วิ�รักรัรัมแห#งน�8 ได1รั�บพ็รัะมหากรั�ณาธ�ค์�ณจากพ็รัะบาที่สมเด�จพ็รัะเจ1าอย3#ห�วิ และสมเด�จพ็รัะนางเจ1าพ็รัะบรัมรัาช�น�นาถ เสด�จพ็รัะรัาชด/าเน�นที่รังปัรัะกอบพ็�ธ�เปั?ด เม%�อวิ�นอ�งค์ารัที่�� 10 ก�มภาพ็�นธ� พ็.ศ. 2519 

จ.น#านอ/าเภอบ#อเกล%อบ#อเกล%อส�นเธาวิ�

อย3#ห#างจากต�วิเม%องน#าน ปัรัะมาณ 80 ก�โลเมตรั ชาวิอ/าเภอบ#อเกล%อนอกจากจะ ม�อาช�พ็ที่/านาที่/าไรั#แล1วิย�งม�อาช�พ็ที่/าเกล%อส�นเธาวิ�อ�กด1วิย โดยม�แหล#งเกล%อ

ส�นเธาวิ�อย3#บนภ3เขา ม�วิ�ธ�การัที่/าค์%อ จะน/าน/8าจากบ#อมาต1มในกะที่ะใบบ�วิใช1ฟYนเปั4น เช%8อเพ็ล�ง บ#อเกล%อน�8ม�มาแต#โบรัาณ และจะน/าไปัจ/าหน#ายย�งกรั�งส�โขที่�ย  เช�ยงใหม# เช�ยงต�ง หลวิงพ็รัะบาง รัวิมถ9งส�บสองปั�นนา จ�นตอนใต1

 อ/าเภอแม#จรั�มล#องแก#งล/าน/8าวิ1า

ที่��บ1านน/8าปั�\ ต/าบลน/8าพ็างห#างจากต�วิเม%องน#าน ปัรัะมาณ 59 ก�โลเมตรั น/8าวิ1าเปั4น ล/าน/8าขนาดใหญ# น/8าใสไหลตลอดปั5ม�ที่�ศน�ยภาพ็สวิยงาม สองฝั่�� งเข�ยวิชอ�#มไปั

ด1วิยปัBาไม1 โขดห�น เกาะแก#งที่��สวิยงามและแก#งที่��น#าต%�นเต1นที่��ส�ดค์%อแก#งหลวิง ม� หาดที่รัายขาวิเหมาะส/าหรั�บต�8งแค์มปั]ม�บรั�การัน��งช1างชมธรัรัมชาต�

จ.ล/าปัางประวัต่&

ล/าปัางเปั4นที่��ต� 8งเม%องโบรัาณที่��ม�ค์วิามส/าค์�ญของปัรัะวิ�ต�ศาสตรั� และโบรัาณค์ด�มาต�8งแต#สม�ยหรั�ภ�ญไชย ค์%อรัาวิต1นพ็�ที่ธศตวิรัรัษที่�� ๑๓ ม�ช%�อเรั�ยกในต/านานเปั4น ภาษาบาล�วิ#า"เขลางค์�นค์รั" ค์/าวิ#า "ลค์รั" (นค์รั) เปั4นช%�อสาม�ญของเม%องเขลางค์� ซ9�ง น�ยมเรั�ยกก�นอย#างแพ็รั#หลาย ปัรัากฏิอย3#ในต/านานศ�ลาจารั9กและพ็งศาวิดารัส#วินภาษาพ็3ดโดยที่��วิไปัเรั�ยกวิ#า"ละกอน" ด�งน�8นเม%องลค์รั (นค์รั) จ9งหมายถ9งบรั�เวิณอ�นเปั4นที่��ต� 8งของ เขลางค์� ซ9�งต�8งอย3#บนฝั่�� งตะวิ�นตกของแม#น/8าวิ�ง ในเขตต/าบลเวิ�ยงเหน%อ อ/าเภอเม%อง จ�งหวิ�ดล/าปัางในปั�จจ�บ�น ส#วินค์/าวิ#า "ล/าปัาง" ปัรัากฏิช%�ออย3#ในต/านานวิ�ดพ็รัะธาต�ล/าปัาง หลวิง ซ9�งเรั�ยกเปั4นภาษาบาล�วิ#า"ล�มภก�ปัปัะ" ต�8งอย3#ในเขตต/าบลล/าปัางหลวิง อ/าเภอเกาะค์า จ�งหวิ�ดล/าปัาง

จ.ล/าปัางการปกครองแบ้/งออกเป.น 13 อ#าเภอ 100 ต่#าบ้ล 855 หม!/บ้"าน

1. อ/าเภอเม%องล/าปัาง2. อ/าเภอแม#เมาะ3. อ/าเภอเกาะค์า4. อ/าเภอเสรั�มงาม5. อ/าเภองาวิ6. อ/าเภอแจ1ห#ม7. อ/าเภอวิ�งเหน%อ8. อ/าเภอเถ�น9. อ/าเภอแม#พ็รั�ก10. อ/าเภอแม#ที่ะ11. อ/าเภอสบปัรัาบ12. อ/าเภอห1างฉ�ตรั13. อ/าเภอเม%อง

จ.ล/าปัางงานแห#สล�งหลวิงและสงกรัานต�ปัรัะเพ็ณ�สงกรัานต�ของจ�งหวิ�ดล/าปัาง จ�ดข98นในช#วิงวิ�นที่�� ๑๒-๑๔ เมษายน ที่�กปั5 โดยจะม�ขบวินการัแห#สล�งหลวิงในวิ�นที่�� ๑๒ เมษายน จะม�การัจ�ดขบวินแห#สล�งหลวิง (สล�ง หมายถ9งข�นน/8า) ขบวินตกแต#งสวิยงาม ผ31รั #วิมขบวินแต#งกายแบบล1านนาโบรัาณแห#แหนไปัรัอบเม%อง เพ็%�อรั�บน/8าขม�8นส1มปัBอยจากปัรัะชาชนไปัสรังแด#พ็รัะแก1วิดอนเต1า พ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัศ�กด�Aส�ที่ธ�Aค์3#บ1านค์3#เม%อง หล�งจากน�8นในช#วิงวิ�นที่�� 13-14 เมษายน ก�จะเปั4นการัที่/าบ�ญที่��วิ�ด ก#อเจด�ย�ที่รัาย การัรัดน/8าด/าห�วิผ31ใหญ# การัเล#นสาดน/8าสงกรัานต� การัออกรั1านจ/าหน#ายส�นค์1า การัแสดงมหรัสพ็และการัแสดงพ็%8นเม%องต#างๆ งานหลวิงเวิ�ยงละกอนจ�ดข98นในช#วิงก#อนวิ�นลอยกรัะที่งของที่�กปั5 เปั4นงานที่��เน1นการัแสดงออกถ9งปัรัะวิ�ต�ศาสตรั� และขนบธรัรัมเน�ยมปัรัะเพ็ณ�ของชาวิล/าปัาง ม�ขบวินแห#ค์รั�วิที่าน ตามปัรัะเพ็ณ�ด�8งเด�มโดยขบวินน�8น จะม�การัตกแต#งเค์รั%�องใช1เปั4น เส%�อ ถ1วิยชาม ช1อน เก1าอ�8 ของใช1จ/าเปั4น เปั4นเค์รั%�องไที่ยที่านไปัถวิายวิ�ด 

จ.ล/าปัางแหล/งท/องเท$ยวั

อ�ที่ยานแห#งชาต�แจ1ซ1อน ได1รั�บ รัางวิ�ลอ�ตสาหกรัรัมที่#องเที่��ยวิ ” (Tourism Awards) อ�ที่ยานแห#งชาต�ด�เด#นปัรัะจ/าปั52543″ แจ1ซ1อนเปั4นสถานที่��ที่#องเที่��ยวิเพ็%�อส�ขภาพ็ที่��ส/าค์�ญแห#งหน9�งของจ�งหวิ�ดล/าปัาง ได1รั�บการัปัรัะกาศเปั4นอ�ที่ยานแห#งชาต�เม%�อวิ�นที่�� 28 กรักฎีาค์ม 2531 ล/าด�บที่�� 58 ของปัรัะเที่ศไที่ย ปัรัะเภที่แหล#งที่#องเที่��ยวิที่างธรัรัมชาต�ยอดเย��ยมในด1านการัออกแบบส��งอ/านวิยค์วิามสะดวิกในอ�ที่ยานอ�ที่ยานแห#งชาต�แจ1ซ1อน ค์รัอบค์ล�มอย3#ในที่1องที่��อ/าเภอวิ�งเหน%อ อ/าเภอแจ1ห#ม อ/าเภอเม%องปัาน อ/าเภอเม%อง จ�งหวิ�ดล/าปัาง ต�8งอย3#ที่างที่�ศตะวิ�นออกเฉ�ยงเหน%อของจ�งหวิ�ดล/าปัาง เปั4นแนวิแบ#งเขตรัะหวิ#างล/าปัางและเช�ยงใหม# ม�เน%8อที่��ปัรัะมาณ 768 ตารัางก�โลเมตรั หรั%อ 480,000 ไรั#แจ1ซ1อน ม�สภาพ็ปัBาอ�นอ�ดมสมบ3รัณ� เปั4นแหล#งต1นน/8าล/าธารั ที่/าให1เปั4นที่��อย3#อาศ�ยของส�ตวิ�ปัBานานาชน�ด ม�สถานที่��ที่#องเที่��ยวิและเส1นที่างเด�นศ9กษาธรัรัมชาต� ที่��สวิยงามและม�ช%�อเส�ยงหลายแห#ง เช#น น/8าตกแจ1ซ1อน น/8าตกแม#เปั5ยก น/8าตกแม#ข�น น/8าตกแม#มอญ ม�บ#อน/8าพ็�รั1อนธรัรัมชาต� แอ#งน/8าอ�#น และย�งม�ถ/8าที่��สามารัถเข1าไปัศ9กษาและที่#องเที่��ยวิได1 เช#น ถ/8าผางาม ถ/8าน/8า ถ/8าหม1อ เปั4นต1นศาลเจ1าพ็#อหล�กเม%องต�8งอย3#บรั�เวิณหน1าศาลากลางจ�งหวิ�ดล/าปัางด1านตะวิ�นตกเฉ�ยงใต1 หล�กเม%องเปั4นหล�กซ9�งที่/าด1วิยไม1ส�ก ส�นน�ษฐานวิ#าสรั1างข98นเม%�อรั1อยกวิ#าปั5มาแล1วิ โดยหล�กที่��หน9�งสรั1างเม%�อปัรัะมาณปั5 พ็.ศ. 2400 หล�กที่��สองสรั1างปัรัะมาณปั5 พ็.ศ. 2416 และหล�กที่��สามสรั1างปัรัะมาณปั5 พ็.ศ. 2429 ต#อมาในปั5 พ็.ศ. 2440 เม%�อสรั1างศาลากลางจ�งหวิ�ดข98น ได1น/าหล�กเม%องมาไวิ1ที่��บรั�เวิณหน1าศาลากลาง และได1ม�การัสรั1างมณฑ์ปัค์รัอบหล�กเม%องที่�8งสามในปั5 พ็.ศ. 2511 

จ.ล/าปัางพ็รัะพ็�ที่ธน�รัโรัค์�นตรัายช�ยวิ�ฒน�จต�รัที่�ศปัรัะด�ษฐานอย3#ในมณฑ์ปั ซ9�งเปั4นอาค์ารัที่รังไที่ยแบบจต�รัม�ข หน1าศาลากลางจ�งหวิ�ดล/าปัาง เปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปั สรั1างด1วิยโลหะผสมรัมด/าที่�8งองค์� ปัางสมาธ� ชาวิบ1านเรั�ยก หลวิงพ็#อด/า จ�ดสรั1าง“ ”โดยกรัมการัรั�กษาด�นแดนเม%�อปั5 พ็.ศ. 2511 ม� 4 องค์� เพ็%�อน/าไปัปัรัะด�ษฐานไวิ1 4 ที่�ศของปัรัะเที่ศ โดยที่างที่�ศเหน%อได1น/ามาปัรัะด�ษฐานไวิ1 ณ จ�งหวิ�ดล/าปัาง น�บเปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัค์3#บ1านค์3#เม%อง เปั4นที่��เค์ารัพ็ส�กการัะของปัรัะชาชน ปั�จจ�บ�นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัองค์�น�8ปั?ดที่องเก%อบที่�8งองค์�โดยสาธ�ชนที่��มานม�สการั วิ�ดพ็รัะแก1วิดอนเต1าต�8งอย3#ที่��ต/าบลเวิ�ยงเหน%อ เปั4นวิ�ดเก#าแก#และสวิยงาม ม�อาย�น�บพ็�นปั5 เค์ยเปั4นที่��ปัรัะด�ษฐาน พ็รัะพ็�ที่ธมหามณ�รั�ตนปัฏิ�มากรั (พ็รัะแก1วิมรักต) ต�8งแต#ปั5 พ็.ศ. 1979 เปั4นเวิลานานถ9ง 32 ปั5 เหต�ที่��วิ�ดน�8ได1ช%�อวิ#าวิ�ดพ็รัะแก1วิดอนเต1า ม�ต/านานกล#าวิวิ#า พ็รัะมหาเถรัะแห#งวิ�ดน�8ได1พ็บแก1วิมรักตในแตงโม (ภาษาเหน%อเรั�ยกวิ#า หมากเต1า) และน/ามาแกะสล�กเปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปั แต#ต#อมาถ3กอ�ญเช�ญไปัปัรัะด�ษฐานที่��วิ�ดพ็รัะธาต�ล/าปัางหลวิงจนถ9งปั�จจ�บ�น ปั3ชน�ยสถานที่��ส/าค์�ญในวิ�ดพ็รัะแก1วิดอนเต1า ได1แก# พ็รัะเจด�ย�องค์�ใหญ# บรัรัจ�พ็รัะเกศาธาต�ของพ็รัะพ็�ที่ธเจ1า มณฑ์ปัศ�ลปัะพ็ม#า ล�กษณะงดงาม ปัรัะด�ษฐานพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัองค์�ใหญ# วิ�หารัปัรัะด�ษฐานพ็รัะพ็�ที่ธไสยาสน�ที่��ม�อาย�เก#าพ็อๆก�บวิ�ดน�8 นอกจากน�8ย�งม� วิ�หารัหลวิง และพ็�พ็�ธภ�ณฑ์สถานแห#งลานนา การัเด�นที่างไปัย�งวิ�ด ข1ามสะพ็านรั�ชฎีาภ�เษกแล1วิเล�8ยวิขวิาไปัตามถนนพ็รัะแก1วิปัรัะมาณ 1 ก�โลเมตรั จะเห�นองค์�พ็รัะธาต�ต�8งเด#นอย3#บนเน�น 

จ.ล/าปัางวิ�ดศรั�ช�มเปั4นวิ�ดพ็ม#าที่��ใหญ#ที่��ส�ดในบรัรัดาวิ�ดพ็ม#าที่��ม�อย3#ในปัรัะเที่ศไที่ยที่�8งหมด 31 วิ�ด สรั1างในปั5 พ็.ศ. 2436 โดยค์หบด�พ็ม#าช%�อ อ3โย ซ9�งต�ดตามชาวิอ�งกฤษเข1ามาที่/างานปัBาไม1ในปัรัะเที่ศไที่ย เม%�อตนเองม�ฐานะด�ข98นจ9งต1องการัที่/าบ�ญโดยสรั1างวิ�ดศรั�ช�มข98นในเขตต/าบลสวินดอก การัเด�นที่างไปัวิ�ดศรั�ช�ม จากถนนพ็หลโยธ�นเม%�อถ9งโรังเรั�ยนบ�ญญวิาที่ย�วิ�ที่ยาล�ยแล1วิ เล�8ยวิซ1ายตรังส��แยกเข1าถนนศรั�ช�มไปัปัรัะมาณ 100 เมตรั จะพ็บที่างเข1าวิ�ดอย3#ที่างด1านขวิาม%อ จ�ดเด#นของวิ�ดน�8เด�มอย3#ที่�� พ็รัะวิ�หารั ซ9�งเปั4นอาค์ารัค์รั9�งต9กค์รั9�งไม1 หล�งค์าเค์รั%�องไม1ยอดแหลมแกะสล�กเปั4นลวิดลายสวิยงามมาก แต#เปั4นที่��น#าเส�ยดายวิ#า ได1เก�ดเหต�เพ็ล�งไหม1พ็รัะวิ�หารั ที่��ม�ศ�ลปัะการัตกแต#งภายในรั#วิมสม�ย รัะหวิ#างศ�ลปัะล1านนา และศ�ลปัะพ็ม#าลงที่�8งหล�ง เม%�อตอนเช1าตรั3 #ของวิ�นที่�� 16 มกรัาค์ม 2535 ค์งเหล%อเพ็�ยงไม1แกะสล�กตรังซ� 1มปัรัะต3ที่างข98นวิ�หารัเที่#าน�8น วิ�ดศรั�รัองเม%องต�8งอย3#ที่��บ1านที่#าค์รั#าวิน1อย ต/าบลสบต�Lย ในเขตเที่ศบาลเม%องด1านที่�ศตะวิ�นตก เปั4นวิ�ดพ็ม#าที่��สรั1างข98นในปั5 พ็.ศ. 2448 สม�ยที่��ล/าปัางเปั4นศ3นย�กลางการัค์1าขาย การัที่/าปัBาไม1เช#นก�น สถาปั�ตยกรัรัมที่��ส/าค์�ญได1แก# วิ�หารัไม1 หล�งค์าจ��วิซ1อนก�นเปั4นช�8นเล�กช�8นน1อยสวิยงามตามแบบศ�ลปัะพ็ม#า นอกจากน�8ย�งน�บวิ#า เปั4นวิ�ดที่��ม�การัปัรัะด�บตกแต#งภายในด1วิยลายไม1แกะสล�ก และลายปั3นปั�8 นลงรั�กปั?ดที่อง ปัรัะด�บด1วิยกรัะจกส� ฝั่5ม%อปัรัะณ�ต วิ�จ�ตรัสวิยงาม 

จ.ล/าปัางวิ�ดปัBาฝั่างต�8งอย3#เลขที่�� 214 ถนนสนามบ�น ต/าบลห�วิเวิ�ยง สรั1างในสม�ยรั�ชกาลที่�� 5 โดยชาวิพ็ม#าที่��มาปัรัะกอบอาช�พ็การัปัBาไม1ในจ�งหวิ�ดล/าปัาง ม�พ็�ที่ธสถานที่��เด#นค์%อ พ็รัะเจด�ย�ใหญ#ส�ที่องส�กปัล��งบรัรัจ�พ็รัะบรัมสารั�รั�กธาต�ที่��อ�ญเช�ญมาจากพ็ม#าเม%�อปัรัะมาณ พ็.ศ. 2449 ศาลาการัเปัรั�ยญ เรั%อนไม1ที่�8งหล�งขนาดใหญ# หล�งค์าซ1อนก�นเปั4นช�8นๆ แบบพ็ม#า และพ็รัะอ�โบสถขนาดเล�กหล�งค์าเค์รั%�องไม1แบบพ็ม#า ม�ลวิดลายเค์รั%อเถาปั3นปั�8 นเหน%อปัรัะต3สวิยงาม วิ�ดน�8ม�พ็รัะสงฆ์�พ็ม#าจากเม%องม�ณฑ์เลมาเปั4นเจ1าอาวิาสอย3#เสมอ วิ�ดไชยมงค์ลต�8งอย3#ที่��ถนนสนามบ�น ต/าบลห�วิเวิ�ยง เย%8องก�บวิ�ดปัBาฝั่าง ม�ช%�ออ�กช%�อหน9�งวิ#า วิ�ดจองค์า พ็�ที่ธสถานที่��เด#นของวิ�ดค์%อ ก�ฎี� ขนาดปัานกลาง ต�วิอาค์ารัเปั4นต9กส�ขาวิ หล�งค์าเค์รั%�องไม1แบบพ็ม#า หน1าบ�นปัรัะด�บกรัะจกเปั4นรั3ปัเที่วิดา เสาปัรัะด�บด1วิยขดลวิดโลหะส�ที่องขดเปั4นลายเค์รั%อเถา ปัรัะด�บกรัะจกส�สวิยงาม ม#านและรัะเบ�ยงโดยรัอบที่/าด1วิยแผ#นไม1ฉล�ฝั่5ม%อปัรัะณ�ต ภายในปัรัะด�ษฐานพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัส/ารั�ด ม�ล�กษณะงดงามสรั1างจากเม%องม�ณฑ์เล สหภาพ็พ็ม#า 

จ.ล/าปัางสถานปัฏิ�บ�ต�ธรัรัม-มณฑ์ปั หลวิงพ็#อเกษม เขมโก ส/าน�กส�สานไตรัล�กษณ� ต�8งอย3#ชานเม%องล/าปัางปัรัะมาณ 4 ก�โลเมตรั ตามที่างสายล/าปัาง-แจ1ห#ม ภายในบรั�เวิณม�มณฑ์ปัล�กษณะเปั4นอาค์ารัที่รังไที่ยปัรัะย�กต� ม�รั3ปัปั�8 นห�#นข�8ผ98งของหลวิงพ็#อเกษม เขมโก เกจ�อาจารัย�ซ9�งม�ผ31เค์ารัพ็น�บถ%อเปั4นจ/านวินมาก น��งในที่#าสมาธ�ขนาดเที่#ารั3ปัจรั�ง ส/าหรั�บให1ปัรัะชาชนเค์ารัพ็ส�กการัะ และบรั�เวิณหน1ามณฑ์ปัก�ม�ที่��จอดรัถและสถานที่��เช#าพ็รัะเค์รั%�อง ส#วินก�ฎี�ของหลวิงพ็#อเกษมอย3#ด1านข1างมณฑ์ปั วิ�ดเจด�ย�ซาวิหล�ง

ซาวิ แปัลวิ#า ย��ส�บ หล�ง แปัลวิ#า องค์� วิ�ดเจด�ย�ซาวิหล�ง แปัลวิ#าวิ�ดที่��ม�เจด�ย� “ ” “ ” 20 องค์� ต�8งอย3#ที่��ต/าบลต1นธงช�ย ห#างจากต�วิเม%อง 5 ก�โลเมตรั ตามถนนสายล/าปัาง-แจ1ห#ม เปั4นวิ�ดใหญ#อย3#กลางที่�#งนา บรั�เวิณวิ�ดรั#มรั%�นเต�มไปัด1วิยต1นไม1ใหญ# วิ�ดน�8เปั4นปั3ชน�ยสถานที่��ส/าค์�ญของจ�งหวิ�ดล/าปัาง สรั1างแต#โบรัาณ ที่รังค์�ณค์#าที่�8งที่างด1านปัรัะวิ�ต�ศาสตรั�และโบรัาณวิ�ตถ� จากหล�กฐานการัข�ดพ็บพ็รัะเค์รั%�องสม�ยหรั�ภ�ญช�ยที่��องค์�พ็รัะเจด�ย� ที่/าให1ส�นน�ษฐานได1วิ#าวิ�ดน�8สรั1างมานานกวิ#าพ็�นปั5 ส��งที่��น#าชมภายในวิ�ดค์%อ องค์�พ็รัะธาต�เจด�ย�ซาวิ ที่��ม�ศ�ลปัะล1านนาผสมศ�ลปัะพ็ม#า ข1างหม3#พ็รัะเจด�ย�ม�วิ�หารัหล�งเล�ก ปัรัะด�ษฐานพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัส/ารั�ดปัางสมาธ� ศ�ลปัะเช�ยงแสน ชาวิบ1านเรั�ยกวิ#า พ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัที่�นใจ พ็รัะอ�โบสถหล�งใหญ#ซ9�งปัรัะด�ษฐานพ็รัะปัรัะธานเปั4น“ ”พ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัปัางมารัวิ�ช�ย ม�พ็�ที่ธล�กษณะงดงาม บานปัรัะต3ที่�8งสามเปั4นของโบรัาณ เข�ยนลวิดลายรัดน/8าละเอ�ยดสวิยงาม เสาซ� 1มปัรัะต3หน1าต#างปัรัะด�บลวิดลายกรัะจกส� เปั4นล�กษณะศ�ลปัะสม�ยใหม#และที่�� ศาลาการัเปัรั�ยญ เรั%อนไม1ช� 8นเด�ยวิด1านหล�งพ็รัะอ�โบสถ ได1จ�ดเปั4นพ็�พ็�ธภ�ณฑ์�แสดงโบรัาณวิ�ตถ�ที่��ชาวิบ1านน/ามาถวิาย นอกจากน�8 เม%�อปั5 พ็.ศ. 2526 ได1ม�ชาวิบ1านข�ดพ็บพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัที่องค์/าบรั�ส�ที่ธ�Aหน�ก 100 บาที่สองสล9ง มามอบให1แก#ที่างวิ�ดซ9�งพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัองค์�น�8ช%�อวิ#า พ็รัะแสนแซ#ที่องค์/า เปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัปัางมารัวิ�ช�ย ศ�ลปัะสม�ย“ ”ล1านนา รัาวิพ็�ที่ธศตวิรัรัษที่�� 21 ขนาดหน1าต�กกวิ1าง 9 น�8วิค์รั9�ง ส3ง 15 น�8วิ เปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัที่องค์/าองค์�แรักที่��ข98นที่ะเบ�ยนเปั4นโบรัาณวิ�ตถ�แห#งชาต�แล1วิ 

จ.ล/าปัางวิ�ดพ็รัะธาต�ม#อนพ็ญาแช#ต�8งอย3#ที่�� ต.พ็�ช�ย บนเส1นที่างสายล/าปัาง-งาวิ รัะยะที่างปัรัะมาณ 5 ก�โลเมตรั จากต�วิเม%องโดยเล�8ยวิขวิาเข1าไปัตรังหล�กก�โลเมตรัที่�� 605 ปัรัะมาณ 1 ก�โลเมตรั ต�วิวิ�ดต�8งอย3#บนเน�นเขา สามารัถมองเห�นที่�วิที่�ศน�ของจ�งหวิ�ดล/าปัางได1อย#างช�ดเจน ที่างวิ�ดได1พ็�ฒนาเปั4นสถานที่��พ็�กผ#อนหย#อนใจ และขอค์วิามรั#วิมม%อก�บส/าน�กงานปัBาไม1เขตล/าปัาง จ�ดให1เปั4นวินอ�ที่ยานม#อนพ็ญาแช# ค์วิามสวิยงามของวิ�ดอย3#ที่��บ�นไดนาค์ที่��ที่อดยาวิข98นไปัส3#พ็รัะเจด�ย�ซ9�งกล#าวิวิ#าบรัรัจ�พ็รัะบรัมสารั�รั�กธาต� เจด�ย�เด�มถ3กที่/าลายในสม�ยสงค์รัามโลกค์รั�8งที่�� 2 และได1รั�บการับ3รัณะข98นใหม#ในปั5 พ็.ศ. 2498 ที่�กปั5จะม�งานนม�สการัพ็รัะธาต�ในวิ�นแรัม 8 ค์/�า เด%อน 7 เหน%อ (ตรังก�บเด%อน 9) วิ�ดพ็รัะธาต�เสด�จอย3#ห#างจากต�วิเม%องไปัตามเส1นที่างล/าปัาง-งาวิ ปัรัะมาณ 19 ก�โลเมตรั แยกซ1ายตรังก�โลเมตรัที่�� 17 ปัรัะมาณ 2 ก�โลเมตรั วิ�ดพ็รัะธาต�เสด�จเปั4นโบรัาณสถานที่��ส/าค์�ญแห#งหน9�งของจ�งหวิ�ดล/าปัาง ม�ต/านานกล#าวิวิ#าสรั1างข98นในสม�ยพ็รัะนางจามเที่วิ� เม%�อปัรัะมาณ 500 ปั5มาแล1วิ อ�โบสถและวิ�หารัต#างๆ ในวิ�ดน�8ล1วินแต#เปั4นของโบรัาณที่��ได1รั�บการับ3รัณะใหม# แต#ย�งค์งสภาพ็ศ�ลปัะโบรัาณให1เห�นได1อย3#จนปั�จจ�บ�น กรัมศ�ลปัากรัได1ข98นที่ะเบ�ยนไวิ1เปั4นโบรัาณสถานของชาต�แล1วิ วิ�ดน�8ม�พ็�ที่ธสถานที่��ส/าค์�ญค์%อ องค์�พ็รัะธาต�เสด�จ ซ9�งเปั4นเจด�ย�บรัรัจ�พ็รัะบรัมธาต�ของพ็รัะพ็�ที่ธเจ1า เปั4นเจด�ย�แบบลานนา ล�กษณะค์ล1ายพ็รัะธาต�ล/าปัางหลวิงแต#องค์�เล�กกวิ#า นอกจากน�8ม�วิ�หารัใหญ# เรั�ยกวิ#า วิ�หารักลาง ปัรัะด�ษฐานพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัส/ารั�ดปัาง“ ”ล�ลาองค์�ใหญ# ม�พ็�ที่ธล�กษณะงดงามนามวิ#า หลวิงพ็#อห1ามญาต� วิ�หารัหลวิง เรั�ยกวิ#าวิ�หารัจามเที่วิ� “ ”ปัรัะด�ษฐานพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัส/ารั�ดปัางมารัวิ�ช�ยข�ดสมาธ�รัาบ ศ�ลปัะเช�ยงแสนและวิ�หารัพ็รัะพ็�ที่ธ ม�พ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัช%�อ พ็รัะเจ1าด/าองค์�อ1วิน เปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัส/ารั�ดปัางมารัวิ�ช�ยข�ดสมาธ�รัาบ“ ”

จ.ล/าปัางเข%�อนก��วิลมอย3#ห#างจากต�วิเม%องไปั 38 ก�โลเมตรั ตามเส1นที่างสายล/าปัาง-งาวิ โดยแยกซ1ายตรังหล�กก�โลเมตรัที่�� 623-624 เข1าไปัอ�ก 14 ก�โลเมตรั เปั?ดให1ปัรัะชาชนเข1าไปัพ็�กผ#อนหย#อนใจได1ต�8งแต#เวิลา 06.00-18.00 น. เข%�อนก��วิลม อย3#ภายใต1การัด3แลของกรัมชลปัรัะที่าน บรั�เวิณเหน%อเข%�อนเปั4นอ#างเก�บน/8าเหมาะแก#การัล#องเรั%อหรั%อแพ็ เพ็รัาะม�ที่�ศน�ยภาพ็สวิยงาม การัล#องแพ็ใช1เวิลาปัรัะมาณค์รั9�งวิ�น ม�สถานที่��น#าสนใจ เช#น แหลมชาวิเข%�อน ผาเก�Gยง ผางาม เกาะชวินฝั่�น ที่ะเลสาบสบพ็� หม3#บ1านชาวิปัรัะมงบ1านสา ฯลฯ ส/าหรั�บผ31ที่��สนใจก�ฬาที่างน/8า บอสส�น�� สปัอรั�ต ค์ล�บ ได1รั�บอน�ญาตจากกรัมชลปัรัะที่านให1จ�ดต�8งศ3นย�ก�ฬาที่างน/8าที่��บรั�การัอ�ปักรัณ�ก�ฬาที่างน/8าปัรัะเภที่ต#าง ๆ เช#น สก3Kตเตอรั� บานานาโบKที่ วิ�นเสรั�ฟ เปั4นต1น บ1านพ็�กรั�บรัองของที่างกรัมฯ อน�ญาตให1เข1าพ็�กได1เฉพ็าะข1ารัาชการั หรั%อหน#วิยงานรัาชการัเที่#าน�8น โดยม�หน�งส%อแจ1งล#วิงหน1าไปัที่�� กรัมชลปัรัะที่าน ถนนสามเสน

จ.ล/าปัางสวินสาธารัณะหนองกรัะที่�งต�8งอย3#ที่��ต/าบลบ#อแฮ่1วิ จากต�วิเม%องข1ามล/าน/8าวิ�งไปัตามเส1นที่างสายล/าปัาง-ห1างฉ�ตรั ปัรัะมาณ 3 ก�โลเมตรั เปั4นสถานที่��พ็�กผ#อนหย#อนใจของปัรัะชาชนชาวิล/าปัางที่��ใกล1ต�วิเม%องมากที่��ส�ด ม�หนองน/8าใสเหมาะส/าหรั�บวิ#ายน/8า เล#นเรั%อถ�บ ม�สวินหย#อม และต1นไม1รั#มรั%�น ม�รั1านอาหารัและเค์รั%�องด%�มบรั�การัหลายแห#ง อ#างเก�บน/8าวิ�งเฮ่%ออย3#ห#างจากต�วิเม%องไปัตามถนนสายล/าปัาง-เด#นช�ย 18 ก�โลเมตรัแล1วิเล�8ยวิขวิาตามถนนเข1าต�วิเม%องอ�กรัาวิ 300 เมตรั เปั4นอ#างเก�บน/8าที่��อย3#รั�มถนน เหมาะแก#การัแวิะพ็�กผ#อนปั?ค์น�ค์ รั�มอ#างเก�บน/8าเปั4นที่�วิเขาที่��ม�ที่�วิที่�ศน�สวิยงาม

จ.เช�ยงรัายประวัต่&

สม�ยรั�ชกาลที่�� ๕ พ็รัะบาที่สมเด�จพ็รัะจ�ลจอมเกล1าเจ1าอย3#ห�วิ ที่รังด/าเน�นนโยบายสรั1างค์วิามเปั4นเอกภาพ็ที่างการัเม%อง โดยค์#อย ๆ รั�ดรัอนอ/านาจของเจ1าผ31ค์รัองนค์รั พ็ยายามไม#ให1เก�ดค์วิามข�ดแย1งในการัด9งอ/านาจเข1าส3#ส#วินกลาง น�บต�8งแต#ปั5 พ็.ศ. ๒๔๒๗ จนถ9ง ๒๔๔๒ ได1ปัรัะกาศจ�ดต�8งมณฑ์ลพ็าย�พ็ และเปั4นการัยกเล�กห�วิเม%องปัรัะเที่ศรัาชล1านนาไที่ย ที่/าให1ล1านนาไที่ยเปั4นส#วินหน9�งของรัาชอาณาจ�กรัอย#างแที่1จรั�ง ต�8งแต#ปั5 พ็.ศ. ๒๔๓๖-๒๔๕๓ รั�ฐบาลได1ส#งข1าหลวิงค์%อ พ็.ต. หลวิงภ3วินาที่นฤบาล มาด3แลเม%องเช�ยงรัายโดยให1รัวิมเม%องเช�ยงรัาย เม%องฝั่าง เวิ�ยงปัBาเปัJา เม%องพ็ะเยา แม#ใจ ดอกค์/าใต1 แม#สรัวิย เช�ยงค์/า เช�ยงของ ต�8งเปั4นห�วิเม%องจ�ตวิา เรั�ยกวิ#า เม%องเช�ยงรัาย อย3#ในมณฑ์ลพ็าย�พ็ ต#อมาในสม�ยรั�ชกาลที่�� “ ”๖ ได1ม�การัยกเล�กการัปักค์รัอง แบบมณฑ์ลเที่ศาภ�บาลเม%องเช�ยงรัายจ9งม�ฐานะเปั4นจ�งหวิ�ด โดยเม%องฝั่างถ3กแยกเปั4นอ/าเภอหน9�งของจ�งหวิ�ดเช�ยงใหม# จนถ9งปั5 พ็.ศ. ๒๕๒๐อ/าเภอพ็ะเยาพ็รั1อมก�บอ�ก ๖ อ/าเภอบรั�วิารั จ9งถ3กยกฐานะเปั4นจ�งหวิ�ดพ็ะเยา ปั�จจ�บ�นจ�งหวิ�ดเช�ยงรัายแบ#งการัปักค์รัองออกเปั4น ๑๖ อ/าเภอ ๒ ก��งอ/าเภอ

จ.เช�ยงรัายการปกครองแบ้/งออกเป.น 18 อ#าเภอ 124 ต่#าบ้ล 1,510 หม!/บ้"าน

1. อ/าเภอเม%องเช�ยงรัาย2. อ/าเภอเวิ�ยงช�ย3. อ/าเภอเช�ยงของ4. อ/าเภอเที่�ง5. อ/าเภอพ็าน6. อ/าเภอปัBาแดด7. อ/าเภอแม#จ�น8. อ/าเภอเช�ยงแสน9. อ/าเภอแม#สาย10. อ/าเภอแม#สรัวิย11. อ/าเภอเวิ�ยงปัBาเปัJา12. อ/าเภอพ็ญาเม�งรัาย13. อ/าเภอเวิ�ยงแก#น14. อ/าเภอข�นตาล15. อ/าเภอแม#ฟJาหลวิง16. อ/าเภอแม#ลาวิ17. อ/าเภอเวิ�ยงเช�ยงรั� 1ง18. อ/าเภอดอยหลวิง

จ.เช�ยงรัายแหล/งท/องเท$�ยวั

วิ�ดรั#องข�#นต�8งอย3#ในเขตต/าบลค์ลองลานพ็�ฒนา ต/าบลค์ลองน/8าไหล ต/าบลโปัBงน/8ารั1อน และต/าบลส�กงาม อย3#ห#างจากต�วิจ�งหวิ�ด ปัรัะมาณ 65 กม. ออกแบบและก#อสรั1าง โดยอาจารัย� เฉล�มช�ย โฆ์ษ�ตพ็�พ็�ฒน� เม%�อ พ็.ศ. 2540 โดย บนพ็%8นที่��เด�มของวิ�ด 3 ไรั# และขยายออกเปั4น 12ไรั#อ�โบสถปัรัะด�บกรัะจกส�เง�นแวิวิวิาวิวิ�จ�ตรังดงามแปัลกตาภายในอ�โบสถม�ภาพ็จ�ตรักรัรัมฝั่าผน�งโดยเฉพ็าะภาพ็พ็รัะพ็�ที่ธองค์�หล�งพ็รัะปัรัะธานซ9�งเปั4นภาพ็ที่��ใหญ#งดงามมากอน�สาวิรั�ย�พ็#อข�นเม�งรัายมหารัาช ต�8งอย3#ในต�วิเม%องเช�ยงรัาย บรั�เวิณที่างแยก ที่��จะไปัอ/าเภอแม#จ�น พ็#อข�นเม�งรัาย เปั4นกษ�ตรั�ย�องค์�ที่�� 25 แห#งรัาชวิงศ�ลวิะ เปั4นโอรัสของ พ็รัะเจ1าลาวิเม�ง และพ็รัะนาง เที่พ็ค์/าขยาย หรั%อพ็รัะนาง อ�8วิม��งจอมเม%อง ปัรัะส3ต� เม%�อวิ�นอาที่�ตย� แรัม 9 ค์/�า เด%อน 3 ปั5จอ พ็�ที่ธศ�กรัาช 1781 หล�งจากเสด�จ ข98นค์รัองรัาชย�ได1 1 ปั5 พ็รัะองค์�ที่รังสรั1าง เม%องเช�ยงรัาย เปั4นเม%องหลวิง แที่นห�รั�ญนค์รัเง�นยาง และเสด�จสวิรัรัค์ต ในปั5พ็�ที่ธศ�กรัาช 1860

จ.เช�ยงรัายก3#พ็รัะเจ1าเม�งรัาย ต�8งอย3#หน1า วิ�ดง/าเม%อง บนดอยง/าเม%อง ก3#น�8 เปั4นอน�สาวิรั�ย� ส/าค์�ญแห#งหน9�ง เพ็รัาะเปั4นที่��บรัรัจ�อ�ฐ� ของพ็#อข�น เม�งรัายมหารัาช ตามปัรัะวิ�ต� กล#าวิวิ#า พ็รัะเจ1าไชยสงค์รัาม รัาชโอรัส พ็รัะเจ1าเม�งรัาย เม%�อได1มอบ รัาชสมบ�ต� ให1พ็รัะเจ1าแสนภ3 รัาชโอรัส ให1ข98นค์รัอง นค์รัเช�ยงใหม#แล1วิ พ็รัะองค์� ก�น/าอ�ฐ� พ็รัะรัาชบ�ดา มาปัรัะที่�บ อย3#ที่��เม%องเช�ยงรัาย และได1โปัรัดเกล1าฯ สรั1างก3#บรัรัจ�อ�ฐ� ของพ็รัะรัาชบ�ดาไวิ1 ณ ดอยง/าเม%องแห#งน�8วิ�ดพ็รัะส�งห� ต�8งอย3#ที่�� ถนนส�งหไค์ล รั�มแม#น/8ากก ใกล1ศาลากลางจ�งหวิ�ด แต#เด�มเค์ยเปั4น ที่��ปัรัะด�ษฐาน พ็รัะพ็�ที่ธส�ห�งค์� องค์�ที่��ปัรัะด�ษฐาน อย3# ณ วิ�หารัลายค์/า วิ�ดพ็รัะส�งห� เช�ยงใหม# ในปั�จจ�บ�น ตามปัรัะวิ�ต�เล#าวิ#า เจ1ามหาพ็รัหม พ็รัะอน�ชา ของพ็รัะเจ1าก%อนา กษ�ตรั�ย� ผ31ค์รัองนค์รัเช�ยงใหม# ได1อ�ญเช�ญ พ็รัะพ็�ที่ธส�งห�งค์� มาจาก เม%องก/าแพ็งเพ็ชรั พ็รัะเจ1าก%อนา ได1โปัรัดฯ ให1ปัรัะด�ษฐานไวิ1 ณ เม%องเช�ยงใหม# ต#อมา พ็รัะเจ1ามหาพ็รัหม ที่3ลขอย%ม พ็รัะพ็�ที่ธส�ห�งค์� มาปัรัะด�ษฐาน ไวิ1ที่��เม%องเช�ยงรัาย เพ็%�อหล#อจ/าลอง แต#เม%�อส�8นบ�ญ พ็รัะเจ1าก%อนา และพ็รัะเจ1าแสนเม%อง รัาชน�ดดา ของพ็รัะองค์� ได1เสด�จ ข98นค์รัองเม%อง เช�ยงใหม# เจ1ามหาพ็รัหม ค์�ดจะช�งรัาชสมบ�ต� จ9งยกกองที่�พ็ จากเช�ยงรัาย ไปัปัรัะช�ด เม%องเช�ยงใหม# แต#เจ1าแสนเม%อง ก�สามารัถ ปัJองก�นเม%องได1อ�ก ที่�8งยกที่�พ็ ต�ที่�พ็ เจ1ามหาพ็รัหม มาถ9งเช�ยงรัาย และค์รั�8งน�8เอง ที่��ที่รังอ�ญเช�ญ พ็รัะพ็�ที่ธส�ห�งค์� ค์%นกล�บไปั ปัรัะด�ษฐาน อย3#ที่��วิ�ดพ็รัะส�งห� เช�ยงใหม# ส%บมา

จ.เช�ยงรัายวิ�ดน�8 นอกจากเค์ยเปั4น ที่��ปัรัะด�ษฐาน พ็รัะพ็�ที่ธส�งห�งค์�แล1วิ ย�งม�รัอยพ็รัะพ็�ที่ธบาที่ จ/าลอง บนแผ#นศ�ลา กวิ1าง 5 น�8วิ ยาวิ 2 ฟ�ต ม�อ�กษรัขอมโบรัาณ จารั9กวิ#า "ก�ศลาธมมา - อก�ศลาธมมา" ส�นน�ษฐานวิ#า สรั1างในสม�ย พ็รัะเจ1าเม�งรัายมหารัาชวิ�ดพ็รัะแก1วิ ต�8งอย3#ที่��ถนนไตรัรั�ตน� ใจกลางเม%องเช�ยงรัาย วิ�ดน�8เอง ที่��ได1ค์1นพ็บ พ็รัะแก1วิมรักต หรั%อพ็รัะพ็�ที่ธ มหามณ�รั�ตนปัฏิ�มากรั ที่��ปัรัะด�ษฐานอย3# ณ วิ�ดพ็รัะแก1วิ กรั�งเที่พ็ฯ ในปั�จจ�บ�น ตามปัรัะวิ�ต� เล#าวิ#า เม%�อปั5 พ็.ศ. 1897 ในสม�ย พ็รัะเจ1าสามฝั่�� งแกน เปั4นเจ1าเม%อง ค์รัองเช�ยงใหม#น�8น ฟJาได1ผ#า เจด�ย�รั1าง องค์�หน9�ง และได1พ็บ พ็รัะพ็�ที่ธรั3ปั ลงรั�กปั?ดที่อง อย3#ภายในเจด�ย� ต#อมา รั�กกะเที่าะออก จ9งได1พ็บวิ#า เปั4นพ็รัะพ็�ที่ธรั3ปั ส�เข�ยวิ ที่��สรั1างด1วิยหยก ซ9�งก�ค์%อ พ็รัะแก1วิมรักตน��นเอง ปั�จจ�บ�น วิ�ดพ็รัะแก1วิ เช�ยงรัาย เปั4นที่��ปัรัะด�ษฐาน พ็รัะหยก ซ9�งสรั1างข98นใหม# ในวิารัะที่�� สมเด�จพ็รัะศรั�นค์รั�นที่รัา บรัมรัาชชนน� ม�พ็รัะชนมาย� ค์รับ 90 พ็รัรัษา

จ.เช�ยงรัายวิ�ดพ็รัะธาต�ดอยจอมที่อง อย3#บนดอยจอมที่อง รั�มฝั่�� งแม#น/8ากก ในเขตต�วิเม%อง เช�ยงรัาย ตามต/านานเล#าวิ#า เปั4นพ็รัะธาต�เก#าแก# ที่��ม�ก#อน ที่��พ็#อข�นเม�งรัาย จะที่รังสรั1าง เม%องเช�ยงรัาย โดยเล#าวิ#า พ็รัะยาเรั%อนแก1วิ ผ31ค์รัองนค์รั ไชยนารัายณ� ที่รังสรั1างข98น เม%�อปั5 พ็.ศ. 1483 ส�นน�ษฐานวิ#า เม%�อพ็#อข�นเม�งรัาย ที่รังพ็บช�ยภ3ม� ที่��สรั1างเม%องเช�ยงรัาย จากดอยจอมที่องน�8น ค์งจะม�การั บ3รัณะองค์�พ็รัะธาต�ใหม# พ็รั1อมๆ ก�บ การัสรั1างเม%องเช�ยงรัาย น�บวิ#าพ็รัะธาต� ดอยจอมที่อง เปั4นปั3ชน�ยสถานส/าค์�ญ ในต�วิเม%อง เช�ยงรัาย แห#งหน9�งศ3นย�ห�ตถกรัรัม ด/าเน�นการัโดยเอกชน ต�8งอย3#เลขที่�� 273 หม3# 5 ถนนพ็หลโยธ�น จากต�วิเม%องตามเส1นที่างไปัอ/าเภอแม#จ�น ปัรัะมาณ 3 ก�โลเมตรั (ต�ดถนนใหญ#ด1านขวิาม%อ) ภายในบรั�เวิณศ3นย�ม�การัสาธ�ตการัที่อผ1าและที่/าเซรัาม�ก ม�การัจ/าหน#ายส�นค์1า ที่��ผล�ตได1ภายในศ3นย�ฯ และส�นค์1าจากพ็ม#า เปั?ดให1น�กที่#องเที่��ยวิเข1าชมการัที่/างานและซ%8อส�นค์1าได1ที่�กวิ�นสวินสมเด�จพ็รัะศรั�นค์รั�นที่รั�ฯ เช�ยงรัาย ต�8งอย3#ห#างจากต�วิเม%องเช�ยงรัายปัรัะมาณ 8 ก�โลเมตรั บนเส1นที่างเช�ยงรัาย-แม#จ�น เข1าไปัที่างด1านหล�งสถาบ�นรัาชภ�ฏิเช�ยงรัาย ภายในสวิน ม�ที่�ศน�ยภาพ็สวิยงาม บรัรัยากาศรั#มรั%�นในเน%8อที่�� 620 ไรั# ม�หนองบ�วิที่��กวิ1างขวิางถ9ง 223 ไรั# ซ9�งเปั4นส#วินที่��ที่/าให1สถานที่��แห#งน�8 น#าไปัพ็�กผ#อนหย#อนใจ เพ็รัาะน/8าในหนองบ�วิใสเย�น และเต�มเปั5� ยมตลอดปั5 บนพ็%8นที่��รัอบหนองบ�วิเปั4นที่��ต� 8งของพ็ล�บพ็ลา ศาลาพ็�กแดดและม�สวินปัาล�ม สวินไผ#อย3#บนที่��ลาดเน�นเขา

จ.เช�ยงรัายไรั#แม#ฟJาหลวิง เปั4นม3ลน�ธ� ต�8งอย3#ที่��หม3#บ1านปัBาง�8วิ ต/าบลรัอบเวิ�ยง ห#างจากต�วิเม%องเช�ยงรัายปัรัะมาณ 4 ก�โลเมตรั โดยใช1เส1นที่างผ#านหน1าค์#ายเม�งรัายมหารัาชไปัที่างวิ�ดฮ่#องล�� ส/าหรั�บที่��มาค์รั�8งแรักน�8น ได1ม�โค์รังการัให1การัศ9กษา แก#ชาวิเขาในล�กษณะเด�นสอนเก�ดข98น ต#อมาเปัล��ยนแนวิค์วิามค์�ด ที่��จะน/าชาวิเขาเข1ามาที่/าการัศ9กษาในต�วิเม%อง โดยเข1าศ9กษาในโรังเรั�ยนที่��วิไปั เพ็%�อที่��เม%�อส/าเรั�จการัศ9กษาแล1วิจะได1กล�บไปัให1ค์วิามรั3 1แก#ช�มชนเด�มต#อไปั หล�งจากน�8นได1ถวิายโค์รังการัด�งกล#าวิ แด#สมเด�จพ็รัะศรั�นค์รั�นที่รัาบรัมรัาชชนน�ฯ และจ�ดต�8งเปั4นม3ลน�ธ�ไรั#แม#ฟJาหลวิงข98นวินอ�ที่ยานน/8าตกข�นกรัณ� อย3#บนเที่%อกเขาดอยช1าง ต/าบลแม#กรัณ� ห#างจากต�วิเม%องตามที่างหลวิงหมายเลข 1211 ปัรัะมาณ 18 กม. เล�8ยวิขวิาเข1าไปั 12 กม. หรั%อไปัตามที่างหลวิงหมายเลข 1 สายเช�ยงรัาย-พ็ะเยา ปัรัะมาณ 15 ก�โลเมตรั จะม�ปัJายแยกขวิาไปัอ�ก 17 ก�โลเมตรั ถ9งที่��ที่/าการัวินอ�ที่ยานฯ แล1วิเด�นเที่1าไปัย�งต�วิน/8าตกอ�กปัรัะมาณ 30 นาที่� น/8าตกข�นกรัณ�เปั4นน/8าตกที่��ส3งและสวิยที่��ส�ดของจ�งหวิ�ดเช�ยงรัาย ชาวิบ1านเรั�ยกวิ#า "น/8าตกตาดหมอก" ม�ค์วิามส3งถ9ง 70 เมตรั สองข1างที่างที่��เด�นเข1าส3#น/8าตกเปั4นปัBาเขาธรัรัมชาต�รั#มรั%�นรั�ตนาการั�เด1นส� ด/าเน�นการัโดยเอกชน ต�8งอย3#ที่��ต/าบลแม#กรัณ� ห#างจากต�วิเม%องไปัตามที่างหลวิงหมายเลข 1211 ปัรัะมาณ 15 ก�โลเมตรั เส1นที่างเด�ยวิก�บที่างไปัวินอ�ที่ยานน/8าตกข�นกรัณ� จ�ดที่/าเปั4นสวินไม1ดอกไม1ปัรัะด�บและกล1วิยไม1นานาชน�ด ที่�8งในและต#างปัรัะเที่ศ เปั?ดให1น�กที่#องเที่��ยวิเข1าชมได1

จ.เช�ยงรัายเขตอ/าเภอแม#จ�นดอยแม#สลอง เปั4นที่��ต� 8งของหม3#บ1านส�นต�ค์�รั� เด�มช%�อบ1านแม#สลองนอก เปั4นช�มชนผ31อพ็ยพ็จากกองพ็ล 93 ซ9�งอพ็ยพ็จากปัรัะเที่ศพ็ม#าเข1ามาในเขตไที่ย จ/านวินสองกองพ็�นค์%อ กองพ็�นที่�� 3 เข1ามาอย3#ที่��อ/าเภอฝั่าง จ�งหวิ�ดเช�ยงใหม# และกองพ็�นที่�� 5 อย3#ที่��บ1านแม#สลองนอก ต�8งแต#ปั5 2504ในช#วิงเด%อนธ�นวิาค์มถ9งก�มภาพ็�นธ� จะม�ดอกนางพ็ญาเส%อโค์รั#ง ซ9�งเปั4นซาก�รัะพ็�นธ�ที่��เล�กที่��ส�ด ส�ชมพ็3อมขาวิ บานสะพ็รั��งตลอดแนวิที่างข98นดอยแม#สลอง เปั4นพ็�นธ��ไม1ที่��เค์ยหาชมได1ยากในเม%องไที่ย เพ็รัาะเจรั�ญเต�บโต อย3#แต#เฉพ็าะในภ3ม�อากาศหนาวิจ�ดเที่#าน�8น การัเด�นที่างใช1เส1นที่างเช�ยงรัาย-แม#จ�น เลยจากอ/าเภอแม#จ�นไปั 1 ก�โลเมตรั จะม�ที่างแยกซ1ายไปั 12 ก�โลเมตรั ถ9งศ3นย�พ็�ฒนาและสงเค์รัาะห�ชาวิเขา เลยจากศ3นย�ฯ ไปัอ�ก 11 ก�โลเมตรั เปั4นหม3#บ1านเย1าผาเด%�อ ซ9�งเปั4นจ�ดแวิะชมและซ%8อห�ตถกรัรัมชาวิเขา จากน�8นเด�นที่างจากบ1านเย1าถ9งบ1านอ�ก1อสามแยกที่างขวิาไปัหม3#บ1านเที่อดไที่ย ส#วินแยกซ1ายไปัดอยแม#สลอง รัะยะที่าง 18 ก�โลเมตรั รัวิมรัะยะที่างจากเช�ยงรัาย 42 ก�โลเมตรั เปั4นที่างรัาดยางตลอดสาย และจากดอยแม#สลองม�ถนนเช%�อมต#อไปัถ9งบ1านที่#าตอน อ/าเภอฝั่าง จ�งหวิ�ดเช�ยงใหม# รัะยะที่าง 45 ก�โลเมตรั ที่#านที่��ใช1รัถโดยสารัปัรัะจ/าที่างสามารัถใช1บรั�การัรัถสองแถวิได1ที่��สถาน�บรั�การัน/8าม�น ปัตที่. แม#จ�น หรั%อใช1บรั�การัของบรั�ษ�ที่น/าเที่��ยวิในต�วิเม%องเช�ยงรัายก�ได1

จ.เช�ยงรัายแม#น/8ากก เปั4นแม#น/8าที่��ไหลผ#านต�วิเม%องเช�ยงรัาย ม�ค์วิามยาวิรัวิมที่�8งส�8น 130 ก�โลเมตรั น�กที่#องเที่��ยวิสามารัถเช#าเรั%อจากที่#าเรั%อรั�มแม#น/8า จากต�วิเม%องเพ็%�อที่#องเที่��ยวิชมที่�ศน�ยภาพ็ของแม#น/8ากก ซ9�งสองฟากฝั่�� งเปั4นปัBาเขาที่��สวิยงามตามธรัรัมชาต� นอกจากน�8ย�งสามารัถแวิะชมหม3#บ1านชาวิเขาต#างๆ เช#น อ�ก1อ ล�ซอ กะเหรั��ยง ฯลฯ หรั%อจะแวิะปัางช1างเพ็%�อน��งช1างเที่��ยวิปัBารัอบบรั�เวิณน�8นก�ได1 อ�ตรัาค์#าเช#าเหมาเรั%อข98นอย3#ก�บรัะยะที่างหม3#บ1านอ�ก1อดอยแสนใจ จากศ3นย�พ็�ฒนาสงเค์รัาะห�ชาวิเขา ซ9�งต�8งอย3#รัะหวิ#างเส1นที่างข98นส3#ดอยแม#สลอง จะม�ที่างเด�นแยกไปัอ�กเปั4นรัะยะที่าง 5 ก�โลเมตรั หม3#บ1านอ�ก1อดอยแสนใจเปั4นหม3#บ1านใหญ# ชาวิเขาเผ#าอ�ก1อม�เค์รั%�องแต#งกายที่��สวิยงาม และม�ปัรัะเพ็ณ�ที่��น#าสนใจค์%อ ปัรัะเพ็ณ�โล1ช�งช1า ซ9�งจ�ดข98นในรัาวิเด%อนส�งหาค์มของที่�กปั5 การัเด�นที่างไปัย�งหม3#บ1านอ�ก1อ ค์วิรัใช1รัถที่��ม�ก/าล�งเค์รั%�องยนต�ส3ง เพ็รัาะที่างข98นค์#อนข1างส3งช�น

จ.เช�ยงรัายดอยห�วิแม#ค์/า จากเช�ยงรัายใช1เส1นที่างเด�ยวิก�บที่างข98นดอยแม#สลอง แต#เม%�อเด�นที่างถ9งบ1านอ�ก1อสามแยกแล1วิ แยกเข1าเส1นที่างที่��ไปับ1านเที่อดไที่ย จากน�8นจะพ็บที่างแยกอ�กค์รั�8ง ให1เล�8ยวิซ1ายเข1าบ1านห1วิยอ�8น รัะหวิ#างที่างจะผ#านหม3#บ1านชาวิเขา ซ9�งต�8งอย3#เปั4นรัะยะ บ1านห�วิแม#ค์/าอย3#เก%อบส�ดชายแดนพ็ม#า เส1นที่างเปั4นที่างล3กรั�งค์ดโค์1งไปัตามที่�วิเขา ใช1เวิลาเด�นที่างรัาวิ 3-4 ช��วิโมง ดอยห�วิแม#ค์/าเปั4นที่��ต� 8งหม3#บ1านชาวิเขาขนาดใหญ# ปัรัะกอบด1วิยเผ#าล�ซอ ซ9�งเปั4นกล�#มชนส#วินใหญ# นอกจากน�8ย�งม�อ�ก1อ ม1ง และม3เซอ ในช#วิงเวิลาซ9�งตรังก�บวิ�นตรั�ษจ�นของที่�กปั5 ชาวิล�ซอจะจ�ดงานปัรัะเพ็ณ�ก�นวิอ ในวิ�นน�8น ชาวิล�ซอจะแต#งกายสวิยงาม ม�การัก�นเล�8ยง เต1นรัะบ/า รั%�นเรั�ง เปั4นเวิลา 7 วิ�น 7 ค์%น และในเด%อนพ็ฤศจ�กายน จะเปั4นช#วิงที่��ดอยห�วิแม#ค์/าบาน งดงามไปัด1วิยดอกบ�วิตองบานส�เหล%องสดใส บานสะพ็รั��งอย3#ที่� �วิไปัตามแนวิเขา

เขตก��งอ/าเภอแม#ฟJาหลวิง จากต�วิเม%องเช�ยงรัายตามที่างหลวิงหมายเลข 110 ปัรัะมาณ 48 ก�โลเมตรั ถ9งหล�กก�โลเมตรัที่�� 871-872 แยกซ1ายเข1าที่างหลวิง 1149 ที่��บรั�เวิณบ1านห1วิยไค์รั1 ซ9�งเปั4นเส1นที่างรัาดยางข98นส3#ดอยต�งล�ดเลาะไปัตามภ3ม�ปัรัะเที่ศที่��งดงามและผ#านสถานที่��น#าสนใจหลายแห#ง

จ.เช�ยงรัายอ#างเก�บน/8าห1วิยแม#ไรั# ต�8งอย3#รั�มเส1นที่างหลวิงหมายเลข 1149 ปัรัะมาณก�โลเมตรัที่�� 4 อ#างเก�บน/8าห1วิยแม#ไรั# เปั4นที่��เก�บก�กน/8าไวิ1ส/าหรั�บใช1ปัรัะโยชน�ที่างการัเกษตรักรัรัมรั�มขอบอ#างเปั4นที่��ต� 8งสถาน�วิ�จ�ยกรัมวิ�ชาการัเกษตรั และสถาน�ที่ดลองเพ็าะและขยายพ็�นธ��ไม1ต�ดดอก ได1แก# เบ�รั�ดออฟพ็ารัาไดส� เฮ่ล�โค์เน�ย และข�งแดง บรั�เวิณขอบอ#างได1รั�บการัปัรั�บปัรั�งบรั�เวิณปัล3กไม1ดอกไม1ปัรัะด�บงดงาม เหมาะส/าหรั�บเปั4นสถานที่��แวิะพ็�กกลางที่างพ็รัะต/าหน�กดอยต�ง อย3#บรั�เวิณก�โลเมตรั 12 ที่างหลวิงหมายเลข 1149 เปั4นที่��ปัรัะที่�บแปัรัพ็รัะรัาชฐานเพ็%�อที่รังงานของสมเด�จพ็รัะศรั�นค์รั�นที่รัาบรัมรัาชชนน� พ็รัะต/าหน�กเปั4นอาค์ารัสองช�8น ม�รั3ปัที่รังผสมผสานรัะหวิ#างศ�ลปัะล1านนาก�บชาเลย�ของสวิ�ส ม�การัแกะสล�กไม1ตามกาแล เช�งชายและขอบหน1าต#างเปั4นลวิดลายต#างๆ ฝั่5ม%อช#างชาวิเหน%อสวินแม#ฟJาหลวิง อย3#ด1านหน1าพ็รัะต/าหน�กดอยต�ง เปั4นสวินไม1ดอกไม1ปัรัะด�บนานาพ็รัรัณ ม�เน%8อที่��ปัรัะมาณ 10 ไรั# ออกแบบเปั4นรั3ปัลายผ1าพ็%8นเม%องใช1ต1นซ�ลเวิ�ยดอกส�แดง ขาวิ และม#วิงเข1ม สวิยสดสะด�ดตามาก ตรังกลางม�รั3ปัปั�8 นต#อเน%�อง ฝั่5ม%อปั�8 นของค์�ณม�เซ�ยมย�ปัอ�นซอย นอกจากจะใช1ไม1ใบไม1ดอกแล1วิ ย�งใช1ไม1ย%นต1นและซ� 1มไม1เล%8อยอ�กมากกวิ#า 70 ชน�ด จ�ดที่างเด�นไวิ1เปั4นส�ดส#วิน ม�ศาลาชมวิ�วิและรั1านจ/าหน#ายส�นค์1าของที่��รัะล9ก โดยม3ลน�ธ�แม#ฟJาหลวิง สวินแม#ฟJาหลวิงสรั1างโดยการัที่#องเที่��ยวิแห#งปัรัะเที่ศไที่ย เพ็%�อถวิายสมเด�จพ็รัะศรั�นค์รั�นที่รัาบรัมรัาชชนน� เปั?ดให1น�กที่#องเที่��ยวิเข1าชมที่�กวิ�น ต�8งแต#เวิลา 06.00-18.00 น. ค์#าเข1าชม ค์นละ 20 บาที่

จ.เช�ยงรัายอ#างเก�บน/8าปัBากล1วิย ต�8งอย3#รั �มที่างหลวิงจ�งหวิ�ดหมายเลข 1149 ห#างจากจ�ดชมวิ�วิ ก�โลเมตรัที่�� 12 ปัรัะมาณ 2 ก�โลเมตรั อ#างเก�บน/8าปัBากล1วิย ก�กเก�บน/8าไวิ1ส/าหรั�บใช1ในศ3นย�อ/านวิยการัโค์รังการัพ็�ฒนาดอยต�ง รั�มอ#างเปั4นแปัลงที่ดลองเพ็าะขยายพ็�นธ��ไม1ดอกเม%องหนาวิ โดยเฉพ็าะดอกซ�ลเวิ�ย เปั4นจ�ดพ็�กรั�มที่างและชมที่�ศน�ยภาพ็รัะหวิ#างพ็รัะต/าหน�กดอยต�งก�บพ็รัะธาต�ดอยต�งสถ3ปัดอยช1างม3บ ต�8งอย3#บนดอยช1างม3บ รั�มถนนสายพ็รัะธาต�ดอยต�ง บ1านผาหม� ห#างจากที่างแยกวิ�ดน1อยดอยต�งปัรัะมาณ 4 กม. ต/านานส�งหนวิ�ต�และต/านานโยนกนาค์พ็�นธ�กล#าวิถ9งดอยช1างม3บวิ#า ในรั�ชกาลที่�� 10 พ็รัะเจ1าชาต�รัาช ได1ม�ก�มรัะปัต�สะโลเที่พ็บ�ตรั น/าไม1น�โค์รัธมาปัล3ก ณ ดอยช1างม3บ ต1นไม1น�8นเม%�อโตได1ส3ง 7 ศอก ได1แตกสาขาเปั4น 4 ก��ง สามารัถให1รั#มเงาให1แก#ค์นได1 20 ค์น ปัรัะชาชนม�ค์วิามเช%�อวิ#าหากน/าไม1มาค์/8าก��งน�โค์รัธน�8น จะที่/าให1บรัรัล�ค์วิามปัรัารัถนาเช#นเด�ยวิก�บต1นก�ลปัพ็ฤกษ� กล#าวิค์%อ ที่�ศตะวิ�นออก ได1บ�ตรัสมปัรัะสงค์� ที่�ศเหน%อได1ที่รั�พ็ย� ที่�ศตะวิ�นตกเจรั�ญรั� #งเรั%อง และที่�ศใต1อาย�ย%นนาน ปั�จจ�บ�นค์งเหล%อเพ็�ยงพ็รัะสถ3ปัช1างม3บ เปั4นเจด�ย�ขนาดเล�ก ต�8งอย3#บนก1อนห�นใหญ# ซ9�งม�ล�กษณะเหม%อนช1างหมอบอย3# สภาพ็โดยรัอบเปั4นต1นโพ็ธ�Aใหญ# และต1นสนซ9�งใช1ปัล3กเพ็%�ออน�รั�กษ�ด�นและน/8า

จ.เช�ยงรัายพ็รัะธาต�ดอยต�ง ต�8งอย3#บรั�เวิณ กม. ที่�� 17.5 ของที่างหลวิงหมายเลข 1149 เปั4นที่��บรัรัจ�พ็รัะรัากขวิ�ญเบ%8องซ1าย (กรัะด3กไหปัลารั1า) ของพ็รัะพ็�ที่ธเจ1า ซ9�งน/ามาจากม�ธยมปัรัะเที่ศ น�บเปั4นค์รั�8งแรักที่��พ็รัะพ็�ที่ธศาสนาล�ที่ธ�ล�งกาวิงศ� ได1มาปัรัะด�ษฐานที่��ล1านนาไที่ย เม%�อก#อสรั1างพ็รัะสถ3ปับรัรัจ�พ็รัะบรัมสารั�รั�กธาต�น�8 ได1ที่/าธงตะขาบ (ภาษาพ็%8นเม%องเรั�ยกวิ#า ต�ง) ใหญ#ยาวิถ9งพ็�นวิา ปั�กไวิ1บนยอดดอย ถ1าหากปัลายธงปัล�วิไปัไกลถ9งเม%องไหน ก�ก/าหนดหมายเปั4นฐานพ็รัะสถ3ปัเพ็�ยงน�8น ด1วิยเหต�น�8ดอยซ9�งเปั4นที่��ปัรัะด�ษฐานปัฐมเจด�ย�แห#งล1านนาไที่ย จ9งปัรัากฏินามวิ#า ดอยต�ง จนบ�ดน�8 พ็รัะธาต�ดอยต�งปัรัะด�ษฐานอย3#ในก��งอ/าเภอแม#ฟJาหลวิง เปั4นปั3ชน�ยสถานที่��ส/าค์�ญ เม%�อถ9งเที่ศกาลนม�สการัพ็รัะธาต�ดอยต�งน�8จะม�พ็�ที่ธศาสน�กชนที่�8งชาวิไที่ยและชาวิต#างปัรัะเที่ศใกล1เค์�ยง เช#น ชาวิเช�ยงต�งในรั�ฐฉาน ปัรัะเที่ศสหภาพ็พ็ม#า ชาวิหลวิงพ็รัะบาง เวิ�ยงจ�นที่น� เด�นที่างเข1ามานม�สการัที่�กปั5หม3#บ1านชาวิเขา รัะหวิ#างที่างข98นส3#ยอดดอยต�ง ม�หม3#บ1านชาวิเขาเผ#าต#างๆ ซ9�งน�กที่#องเที่��ยวิสามารัถแวิะชมได1สะดวิก เช#น หม3#บ1านชาวิเขาเผ#าอ�ก1อ ม3เซอ และจ�นฮ่#อ นอกจากน�8ย�งม�แหล#งขายส�นค์1าห�ตถกรัรัมของชาวิเขาอย3#บรั�เวิณ กม. ที่�� 14 ส#วินใหญ#เปั4นเค์รั%�องปัรัะด�บ เค์รั%�องแต#งกายชาวิเขา และเค์รั%�องเง�น ซ9�งน�กที่#องเที่��ยวิม�กแวิะซ%8อกล�บไปัเปั4นของที่��รัะล9ก

จ.เช�ยงรัายจ�ดชมวิ�วิ บรั�เวิณดอยต�งม�จ�ดชมวิ�วิที่��สวิยงามหลายแห#ง รั�มที่างหลวิงหมายเลข 1149 ม�จ�ดชมวิ�วิที่�� กม. 12 และ กม. 14 นอกจากน�8ตามเส1นที่างวิ�ดน1อยดอยต�ง-บ1านผาหม� ซ9�งเปั4นถนนที่อดยาวิไปัตามแนวิเขาผ#านยอดดอยหลายล3ก ม�จ�ดชมวิ�วิซ9�งมองเห�นที่�วิที่�ศน�ได1กวิ1างไกล เช#น จ�ดชมวิ�วิบนดอยช1างม3บ ดอยผาฮ่�8 และดอยผาหม�

เขตอ/าเภอแม#สายอ/าเภอแม#สาย อย3#ห#างจากต�วิเม%องเช�ยงรัาย 62 กม. ตามที่างหลวิงหมายเลข 110 เปั4นอ/าเภอเหน%อส�ดของปัรัะเที่ศไที่ย ต�ดต#อก�บที่#าข�8เหล�กของพ็ม#า โดยม�แม#น/8าแม#สายเปั4นพ็รัมแดน ม�สะพ็านเช%�อมเม%องที่�8งสองเข1าด1วิยก�น โดยม�รั� 8วิเหล�กก�8นก9�งกลางสะพ็าน แสดงเส1นพ็รัมแดนของแต#ละปัรัะเที่ศ ภายในเขตพ็รัมแดนของแต#ละปัรัะเที่ศม�ปัJอมยามของเจ1าหน1าที่��ตรัวิจค์นเข1าเม%องของตน ที่�8งชาวิไที่ยและชาวิพ็ม#าเดด�นที่างไปัมาหาส3#ค์1าขายก�นได1โดยเสรั� ส/าหรั�บน�กที่#องเที่��ยวิชาวิไที่ยน�ยมเด�นที่างไปัย�งที่#าข�8เหล�กของพ็ม#า เพ็%�อซ%8อส�นค์1าพ็%8นเม%องและส�นค์1ารัาค์าถ3กอ%�นๆ เช#น ตะกรั1า เค์รั%�องที่องเหล%อง สบ3#พ็ม#า สม�นไพ็รั บ�หรั�� ฯลฯ การัข1ามไปัที่#าข�8เหล�กไม#ม�พ็�ธ�การัอะไรัมากน�ก น�กที่#องเที่��ยวิชาวิไที่ยเด�นที่างเข1าเขตปัรัะเที่ศพ็ม#าได1ที่�กวิ�น รัะหวิ#างเวิลา 06.00-18.00 น. เส�ยค์#าธรัรัมเน�ยมค์นละ 5 บาที่ ส/าหรั�บชาวิต#างปัรัะเที่ศ 5 เหรั�ยญสหรั�ฐ โดยน/าหน�งส%อเด�นที่างไปัต�ดต#อก�บด#านตรัวิจค์นเข1าเม%องแม#สาย ปั�จจ�บ�นน�กที่#องเที่��ยวิสามารัถเข1าไปัเที่��ยวิได1ถ9งจ�งหวิ�ดเช�ยงต�งของพ็ม#า

จ.เช�ยงรัายพ็รัะธาต�ดอยเวิา ต�8งอย3#หม3#ที่�� 1 ต/าบลแม#สาย บนดอยรั�มฝั่�� งแม#น/8าสาย ตามปัรัะวิ�ต�กล#าวิวิ#า พ็รัะองค์�เวิาหรั%อเวิ1าผ31ค์รัองนค์รันาค์พ็�นธ�โยนก เปั4นผ31สรั1างเพ็%�อบรัรัจ�พ็รัะเกศาธาต�องค์�หน9�งเม%�อ พ็.ศ. 364 น�บเปั4นพ็รัะบรัมธาต�ที่��เก#าแก#องค์�หน9�งรัองมาจากพ็รัะบรัมธาต�ดอยต�งถ/8าผาจม ต�8งอย3#หม3#ที่�� 1 ต/าบลแม#สาย อย3#ห#างจากอ/าเภอแม#สายไปัที่างที่�ศเหน%อปัรัะมาณ 1.5 ก�โลเมตรั ถ/8าผาจมต�8งอย3#บนดอยอ�กล3กหน9�ง ที่างที่�ศตะวิ�นตกของดอยเวิา ต�ดก�บแม#น/8าสาย เค์ยเปั4นสถานที่��ซ9�งพ็รัะภ�กษ�สงฆ์�น� �งบ/าเพ็�ญเพ็�ยรัภาวินา เช#น พ็รัะอาจารัย�ม��น ภ3รั�ที่�ตโต ปั�จจ�บ�นม�รั3ปัปั�8 นของพ็รัะอาจารัย�ม��น ภ3รั�ที่�ตโต ปัรัะด�ษฐานไวิ1บนดอยด1วิย ภายในถ/8าผาจมม�ห�นงอกห�นย1อยอย3#ตามผน�งและเพ็ดานถ/8า สวิยงามวิ�จ�ตรัตรัะการัตาถ/8าปั�Bม ถ/8าปัลา ถ/8าเสาห�นพ็ญานาค์ ต�8งอย3#ที่��ดอยจ1อง หม3# 11 ต/าบลโปัBงผา อ/าเภอแม#สาย ห#างจากอ/าเภอแม#สายไปัที่างที่�ศใต1 ตามที่างหลวิงหมายเลข 110 ปัรัะมาณ 12 ก�โลเมตรั ม�ที่างแยกเข1าไปัอ�กปัรัะมาณ 2 ก�โลเมตรั ดอยจ1องเปั4นภ3เขาห�นปั3น จ9งปัรัะกอบด1วิย ถ/8าห�นงอก ห�นย1อย และที่างน/8าไหลมากมายถ/8าปั�Bม อย3#ส3งข98นไปัยอดเขา ต1องปัYนข98นไปั ภายในถ/8าม%ดมาก ต1องม�ผ31น/าที่างเที่��ยวิชมถ/8าปัลา เปั4นถ/8าหน9�งที่��ม�น/8าไหลภายในถ/8า เค์ยม�ปัลาชน�ดต#างๆ ที่�8งใหญ#น1อยวิ#ายออกมาให1เห�นเปั4นปัรัะจ/า ภายในถ/8าย�งม�พ็รัะพ็�ที่ธรั3ปัศ�ลปัะพ็ม#า สรั1างข98นโดยพ็รัะภ�กษ�ชาวิพ็ม#า ปัรัะชาชนที่��วิไปัเรั�ยกวิ#า "พ็รัะที่รังเค์รั%�อง" เปั4นที่��เล%�อมใสของปัรัะชาชนในแถบน�8ถ/8าเสาห�นพ็ญานาค์ อย3#ในบรั�เวิณเด�ยวิก�น เด�มต1องพ็ายเรั%อข1ามน/8าเข1าไปัชม ภายหล�งได1สรั1างที่างเด�นเช%�อมก�บถ/8าปัลา เปั4นรัะยะที่าง 150 เมตรั ภายในถ/8าม�ห�นงอก ห�นย1อย และย�งเปั4นสถานที่��ปัฏิ�บ�ต�ธรัรัมด1วิย