ธาตุและสารประกอบ (elements and compound)

www.themegallery.com

LOGO

ธาตและสารประกอบ ว 22102 วทยาศาสตร 4

ระดบชนมธยมศกษาปท 2 โดย ครเสกสรรค สวรรณสข

www.kruseksan..com

จดประสงคการเรยนร สบคนขอมลและตรวจสอบสมบตของธาต สารประกอบและธาตกมมนตรงส

ทดลอง จ าแนกและอธบายสมบตของธาตโลหะ อโลหะ กงโลหะ

ระบชนดของธาตและสารประกอบ พรอมอธบาย การเกดสารประกอบได

บอกสมบตและประโยชนของธาตและ สารประกอบได

Concept Maps (ผงมโนทศน)

ประโยชน ธาต (element)

สมบต ของธาต

ธาต กนมนตรงส

สารประกอบ (compound)

การเกดสารประกอบ สตรเคม ประโยชน

ของธาต ประโยชน

สารประกอบ

ธาตและสารประกอบ

สารบรสทธ

สมบต สารประกอบ

1. การเกดอะตอม (Atoms) และธาต (element) อนภาคมลฐาน

e- , p+ , n

อะตอม อนภาคมลฐานรวมตวกนดวยอตราสวนตาง ๆ

Microscope

Macroscope

ธาต อะตอมชนดเดยวกนรวมตวกน

สารประกอบ อะตอมตางชนดกนรวมตวกน

สารละลาย สารบรสทธรวมตวกน

ทางกายภาพและผสมรวมกน เปนเนอเดยวกนได

คอลลอยด สารบรสทธรวมตวกน มสมบตกากงระหวาง

สารละลายและสารแขวนลอย

สารแขวนลอย สารบรสทธรวมตวกน

ทางกายภาพและเมอผสมแลว ไมรวมเปนเนอเดยวกน

2. ววฒนาการของแบบจาลองอะตอม

ผทดลอง การทดลอง การคนพบ แบบจาลอง

ดาลตน ไมไดทดลอง 1. อะตอมเปนองคประกอบทเลกทสด 2. อะตอมไมสามารถทาลายและสรางใหมได 3. อะตอมเดยวกนเหมอนกนและตางจากธาตอน

ทอมสน หลอดรงส

คาโทด 1. คนพบอเลกตรอน

รทเทอรฟอรด ยงอนภาคแอลฟา

ไปท แผนทองคาเปลว

1. คนพบนวเคยส

โบร เผาธาตและ

ศกษาสเปกตรม

1. อเลกตรอนแตละตวมระดบพลงงานทแนนอนไมเทากน 2. การจดเรยงอเลกตรอนเปนชน ๆ ของอะตอม

หมายถง อะตอมชนดเดยวกนรวมตวกนจานวนมาก ๆ ไมสามารถแยกสลายเปนสารอนไดโดยวธทางเคม “โดยธาตเดยวกนจะแสดงสมบตเฉพาะตวเหมอนกน และแตกตางจาก ธาตอน” ปจจบนมการคนพบแลว 118 ธาต ธาตทพบตามธรรมชาต 91 ธาต

“ในรางกายมนษยมธาตหลายชนดทมความสาคญตอการทางานของระบบตาง ๆ ในรางกายใหเปนไปตามปกต”

3. ธาต (element)


ความเปนโลหะ : ธาตแบงได 3 ประเภท

ไดแก โลหะ อโลหะ และกงโลหะ

จานวนโปรตอน : ธาตแตละธาต

จะมจานวนโปรตอนไมเทากนเลย

เปนสมบตเฉพาะตวสาคญทสด

การเขาทาปฏกรยา : ธาตจะม

ลกษณะการเขาทาปฏกรยากบธาต

อน เกดเปนสารประกอบเฉพาะตว

สมบตเฉพาะตว ของธาต

ธาตทพบในธรรมชาตสวนใหญ


ปรมาณธาตทเปนองคประกอบอยในรางกายมนษย

3.1 สมบตของธาต 1.สมบตทางกายภาพ (physical properties) คอ สมบตทสงเกตเหนไดหรอทดลองดวยวธงาย ๆได เชน ส กลน รส จดเดอด จดหลอมเหลว สถานะ การนาไฟฟา ความแขง เปนตน 2.สมบตทางเคม (chemical properties) คอ สมบตททราบไดเมอมการเปลยนแปลงทางเคม หรอ สมบตเฉพาะตวของธาตทเกยวของกบ การเกดปฏกรยาเคมนนเอง เชน ความเปนกรด-เบส การลกตดไฟ เปนตน

3.1 สมบตของธาต จาแนกธาตไดเปน 3 กลม คอ โลหะ อโลหะ และกงโลหะ 1. โลหะ (metal) เปนธาตทเกดจากอะตอมชนดเดยวกน เปนโครงผลก สวนใหญมสถานะเปนของแขง ผวมนวาว เหนยว สวนใหญมจดเดอดและจดหลอมเหลวสง ตวอยาง เชน Fe , Cu , Zn , Pb ฯลฯ 2. อโลหะ (non-metal) ประกอบดวยอะตอมของธาต ชนดเดยวกน มสถานะทงของแขง ของเหลว และแกส ผวไมเปนมนวาว 3. กงโลหะ (metalloid) เปนธาตทมสมบตทงโลหะและอโลหะ ตวอยาง เชน B , Si , Ge , Sb , Te , As ฯลฯ

3.1 สมบตของธาต ชนดของธาต

สมบต โลหะ อโลหะ กงโลหะ

สถานะ เปนของแขง ยกเวน ปรอท (ของเหลว)

มทงของแขง ของเหลว และแกส

ของแขง

การนาไฟฟา นาไฟฟาได เชน Ag นาไฟฟาไดดทสด

ไมนาไฟฟา ยกเวน แกรไฟต

บางชนดนาไฟฟา เชน B

นาความรอน นาความรอนไดด ไมนาความรอนหรอ นาความรอนนอย

บางชนดนา บางชนดไมนา

จดหลอมเหลว จดเดอด

สง ยกเวน Hg ตา ยกเวน C ทเปนโครงผลกรางตาขาย

บางชนด บางชนดคอนขางสง

3.1 สมบตของธาต ชนดของธาต

สมบต โลหะ อโลหะ กงโลหะ

ความเหนยว เหนยว ทบเปนแผนได

เปราะ เปราะ

ลกษณะผว เปนมนวาว ดาน บางชนดมนวาว

การเกดเสยงเมอเคาะ

ดงกงวาน ไมกงวาน ไมกงวาน

ความหนาแนน บางชนดมาก บางชนดนอย

ความหนาแนนนอย

บางชนดมาก บางชนดคอนขางมาก

ขอปฏบต ใหนกเรยน 1. ยกตวอยาง ของธาตทมสมบตเปนโลหะ อโลหะ และกงโลหะ แผนผงเวนน (Venn Diagram)

2. ท ากจกรรมตรวจสอบความเขาใจ 1 พรอม ตอบค าถาม 2 ขอ

3. เขยนตารางเปรยบเทยบสมบตบางประการของ โลหะ อโลหะ และกงโลหะ

4. ท ากจกรรมตรวจสอบความเขาใจ 2 และเขยน สญลกษณของธาตทขดเสนใตใหถกตอง

3.2 สญลกษณของธาต

3.3 เลขมวล เลขอะตอม และสญลกษณนวเคลยร

โครงสรางภายในอะตอม

อะตอมมลกษณะเปนทรงกลม ประกอบดวยอนภาคองคประกอบ 3 ชนด คอ โปรตอน อเลกตรอน นวตรอน เรยกวา “อนภาคมลฐาน”


อนภาค ประจ(หนวย) ประจ(C) มวล(g) มวล(amu)

อเลกตรอน -1 1.6 x 10-19 0.000549 9.1096 x 10-28

โปรตอน +1 1.6 x 10-19 1.007277 1.6726 x 10-24

นวตรอน 0 0 1.008665 1.6749 x 10-24

อเลกตรอน(Electron) สญลกษณ e- มประจลบ และมมวลนอยมาก โปรตอน (protron) สญลกษณ p+ มประจเปนบวก และมมวลมากกวา อเลกตรอน (เกอบ 2,000 เทา) นวตรอน (neutron) สญลกษณ n มประจเปนศนย และมมวลมากพอๆกบโปรตอน


โปรตอนและนวตรอน จะอยรวมกนภายในนวเคลยส อยกลางอะตอม อเลกตรอนซงมประจลบ จะเคลอนทอยรอบ ๆ นวเคลยส ดงรป

สญลกษณนวเคลยร (Nuclear Symbols) สญลกษณนวเคลยร (Nuclear Symbol , X) คอ สญลกษณของธาตทแสดงอนภาคมลฐานของอะตอม

ซงจะเขยนเลขอะตอมแทน จานวนโปรตอนและอเลกตรอน ไวทมมซายลางของสญลกษณ และเขยนเลขมวลไวทมมซายบน

ของสญลกษณ ดงน

เลขอะตอม (Atomic number : Z) เปนคาเฉพาะของธาตแตละชนดแสดงจานวนโปรตอนในนวเคลยส 1 อะตอมของธาตนน ซงอะตอมของธาตชนดเดยวกนตองมจานวนโปรตอนเทากนเสมอ

เลขอะตอม (Z) = จานวนโปรตอน (p)

เลขอะตอม (Atomic number)

เลขอะตอม (Atomic number)

http://www.sci.tamucc.edu/pals/morvant/genchem/atomic/page9.htm

เลขมวล (Mass number, A) เปนตวเลขแสดงผลบวก ของจานวนโปรตอนกบนวตรอนของธาต ถาทราบเลขอะตอม จะสามารถหาจานวนนวตรอนของอะตอมได โดยนา เลขอะตอม ไปลบ เลขมวล

เลขมวล(A) = จานวนโปรตอน (p) + จานวนนวตรอน (n)

เลขมวล (Mass number)

เลขมวล (Mass number)

จานวนนวตรอน (n) = เลขมวล (A) - จานวนโปรตอน(p)

หรอ = เลขมวล (A) - เลขอะตอม (Z)

ตวอยางสญลกษณนวเคลยรของธาต

สญลกษณนวเคลยรธาตออกซเจน (O) เลขมวล=16 เลขอะตอม= 8

สญลกษณนวเคลยรธาตนออน (Ne) เลขมวล=20 เลขอะตอม=10

การคานวณอนภาคมลฐานของอะตอมจากสญลกษณนวเคลยร

อะตอมของธาตเปนกลางทางไฟฟา คอ อะตอมของธาตทมจานวนโปรตอนเทากบจานวนอเลกตรอน เชน

ตวอยาง

- ไอโซโทป (Isotope) หมายถง ธาตเดยวกนทมจานวน นวตรอนไมเทากน (เลขมวลไมเทากน) - ไอโซโทน (Isotone) หมายถง ธาตคนละธาตกนทบงเอญมจานวน

นวตรอนเทากน - ไอโซบาร (Isobar) หมายถง ธาตคนละธาตกนทบงเอญมเลขมวล เทากน

- ไอโซอเลกทรอนกส (Isoelectronic) หมายถง ธาตคนละธาตกนท บงเอญมจานวนอเลกตรอนเทากน (ตวหนงตดประจ)

ไอโซโทป ไอโซโทน ไอโซโทน และไอโซอเลกทรอนกส

ไอโซโทป ไอโซโทน ไอโซโทน และไอโซอเลกทรอนกส

ไอโซโทป = โปรตอนเทา ไอโซโทน = นวตรอนเทา ไอโซบาร = ขางบน (เลขมวล) เทา ไอโซอเลกทรอนกส = อเลกตรอนเทา

Ex. และ เปน Isotope กน และ เปน Isotone กน และ เปน Isobar กน และ เปน Isoelectronic กน

3.4 การจดเรยงอเลกตรอนของธาต (electron configuration)

Q = ชนท 7 หรอ n = 7 P = ชนท 6 หรอ n = 6 O = ชนท 5 หรอ n = 5 N = ชนท 4 หรอ n = 4 M = ชนท 3 หรอ n = 3 L = ชนท 2 หรอ n = 2 K = ชนท 1 หรอ n = 1 Nucleus = P+ + n

จานวน e- มากทสดทมไดในวงโคจร = 2n2

เมอ n = เลขชนของวงโคจร 2 ตว (n=1) , 8 ตว (n=2) , 18 ตว (n=3) , 32 ตว (n=4) , 50 ตว (n=5) , 72 ตว (n=6) , 98 ตว (n=7)

พลงงานไอออไนเซชน ( Ionization Energy ; IE )

คอ พลงงานทใชในการทาใหอเลกตรอนหลดออกจาก อะตอมเมออะตอมอยในสภาวะแกส

Mg (g) Mg + (g) + e- IE1 Mg + (g) Mg +2 (g) + e- IE2

แบบจาลองอะตอมของโบร 1. อเลกตรอนแตละตวมระดบพลงงานท แนนอนไมเทากน 2. การจดเรยงอเลกตรอนเปนชน ๆ ของอะตอม

ธาตไฮโดรเจนมพลงงานไอออไนเซชนเทากบ 1,318 กโลจลตอโมล แสดงวาเราตองใหพลงงานแกธาตไฮโดรเจน 1,318 กโลจลตอโมล จงจะทาใหอเลกตรอนหลดออกมา

ธาตทมอเลกตรอนมากกวา 1 ตว เชน ธาตลเทยม(Li)

Li (g) Li+ (g) + e- IE1 = 520 kJ/mol Li+ (g) Li2+ (g) + e- IE2 = 7,394 kJ/mol Li2+ (g) Li3+ (g) + e- IE3 = 11,815 kJ/mol

• ธาตทมอเลกตรอน 1 ตว คอ ธาตไฮโดรเจน(H) H(g) H+

(g) + e- IE=1,318 kJ/mol


จากการสงเกต จากคาพลงงานไอออไนเซชนจะพบวา IE1 คอ พลงงานทใหแกอะตอมเพอดงอเลกตรอนทอยวงนอกสด(เวเลนซอเลกตรอน) มคานอยทสด เพราะอเลกตรอนทอยหางจากนวเคลยสหลดออกไดงาย ไมตองใชพลงงานมากเพราะไดรบแรงดงดดจากนวเคลยสนอย แตอเลกตรอนทอยใกลนวเคลยสจะถกดงดดไวเราตองใชพลงงานมาก เพอทจะทาใหอเลกตรอนนนหลดออกมา ดงนนคา IE3 จงมคามากทสด


p

n

n = 1

n = 2

n = 3 n = 4

แรงดงดดมาก

แรงดงดดนอย


เงอนไขการจดเรยงอเลกตรอน 1. การจดเรยงอเลกตรอนเขาระดบพลงงานทต ากวา กอน (K L M N O P Q)

2. อเลกตรอนวงนอกสด (Valence electron) ตองมอเลกตรอนไมเกน 8

3. จ านวนอเลกตรอนซ ากนได 1 ครง และ ถอยหลงได แตหามถอยขามขน

4. จ านวนระดบพลงงานองอะตอมของธาตจะบอกถง “คาบ” และ Valence electron บอก “หม”

H 1

1.00794

เลขอะตอม มวลอะตอม(เลขมวล)

4. ตารางธาต (Periodic Table of Element)

ตารางธาต

ววฒนาการของตารางธาต

โยฮนน เดอเบอไรเนอร

จอหน นวแลนดส

เมนเดเลเอฟ

ตารางธาตปจจบน

ธาต Representative element

ธาตทรานซชน ธาตทรานซชนชนใน

การจดเรยงอเลกตรอน

จานวนระดบพลงงาน เวเลนซอเลกตรอน

คาบ หม

โลหะ อโลหะ กงโลหะ

แลนทาไนด แอคทไนด

Lothar Meyer

(1830-1895)

Dmitri Mendeleev

(1834-1907)

The Father of the Periodic Table?

แนวคดการจดเรยงธาตของ Meyer

เรยงตามจานวนอเลกตรอนวงนอก (valence electron) และปรมาตรของอะตอมซงสมพนธกบขนาดของอะตอม

“ สมบตของธาตตางๆ เปน periodic function ของเลขอะตอม โดยขนอยกบ การจดเรยงตวของอเลกตรอนในอะตอมของธาตเหลานน”

Periodic Table

H 1

1.00794

เลขอะตอม มวลอะตอม(เลขมวล)

การตงชอธาตทคนพบใหม

การตงชอธาตทคนพบในยคแรกจะใชชอนกวทยาศาสตรทคนพบ ธาตบางธาตถกคนพบโดยนกวทยาศาสตรหลายคณะ ทาใหมชอเรยกและสญลกษณตางกน


การทคณะนกวทยาศาสตรตางคณะตงชอแตกตางกน ทาใหเกดความสบสน International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) จงไดกาหนดระบบการตงชอขนใหม โดยใชกบชอธาตทมเลขอะตอมเกน 100 ขนไป ทงนใหตงชอธาตโดยระบเลขอะตอมเปนภาษาละตน แลวลงทายดวย -ium

ระบบการนบเลขในภาษาละตนเปนดงน 0 = nil (นล) 1 = un (อน) 2 = bi (ไบ) 3 = tri (ไตร) 4 = quad (ควอด) 5 = pent (เพนท) 6 = hex (เฮกซ) 7 = sept (เซปท) 8 = oct (ออกต) 9 = enn (เอนน)


ตวอยางท1 จงอานชอตามระบบ IUPAC พรอมทงเขยนสญลกษณของธาตตอไปน 1. ธาตท 106 =____________________สญลกษณ___________ 2. ธาตท 208 =____________________สญลกษณ___________ 3. ธาตท 119 =____________________สญลกษณ___________ 4. ธาตท 135 =____________________สญลกษณ___________ 5. ธาตท 374 =____________________สญลกษณ___________

ตวอยางท 2 ธาตทมสญลกษณตอไปนมเลขอะตอมเทาไร

1. Uuq =________________

2. Ubo =_________________

ตารางธาตในปจจบน

1. จดเรยงธาตตามแนวนอนโดยเรยงลาดบเลขอะตอมทเพมขนจาก ซายไปขวา 2. ธาตซงเรยงตามลาดบเลขอะตอมทเพมขนและเปนแถว ตามแนวนอนเรยกวา คาบ ซงมทงหมด 7 คาบ

3. ธาตในแถวตามแนวตง มทงหมด 8 แถว เรยกวา หม ซงมตวเลข กากบ แบงออกเปนหมยอย A และ B โดยท หมยอย A ม 8 หม คอ หม IA จนถง VIII A หมยอย B ม 8 หม คอ หม IB จนถง VIII B แตเรยงเรมจากหม III B ถงหม II B ซง มชอเรยกวา ธาตแทรนซชน (Transition Elements)

Periodic table

4. ธาต 2 แถวลาง ซงแยกไวตางหากนน เรยกวา ธาตแทรนซชนชนใน (Inner transition elements)


ธาตแถวบน คอ ธาตทมเลขอะตอมตงแต 58 ถง 71 เรยกวา กลมธาต แลนทาไนด (Lanthanide series) ธาตกลมนควรจะอยในหม III B โดยจะเรยงตอจากธาต La

ธาตแถวลาง คอ ธาตทมเลขอะตอมตงแต 90 ถง 103 เรยกวา กลมธาตแอกทไนด (Actinide series) ธาตกลมนควรอยในหม III B โดยเรยงตอจากธาต Ac

Periodic table

5. ธาตไฮโดรเจนมสมบตบางอยางคลายธาตหม 1 และมสมบตบางอยาง คลายธาตหม 7 จงแยกไวตางหาก


6. ธาตทเปนโลหะและอโลหะถกแยกออกจากกนดวยเสนขนบนได โดยทางซายของเสนบนไดเปนโลหะ ทางขวาของเสนขนบนไดเปนอโลหะ สวนธาตทอยชดเสนบนไดจะมสมบตกากงระหวางโลหะกบอโลหะ เรยกธาตพวกนวา ธาตกงโลหะ (Metalloid)

ลกษณะสาคญของธาตภายในหมเดยวกน

1. ธาตทอยในหมเดยวกนมจานวนเวเลนซอเลกตรอนเทากน จงทาใหมสมบตคลายกน

เชน ธาตลเทยม (3Li) และธาตโซเดยม (11Na) ตางกมเวเลนซอเลกตรอนเทากบ 1 ทงสองธาตจงมคณสมบตคลายกน เปนตน

2. ธาตในหมยอย A (IA - VIIIA) มเวเลนซอเลกตรอนเทากบ เลขทของหม ยกเวน ธาตแทรนซชน

เชน ธาตในหม I จะมเวเลนซอเลกตรอนเทากบ 1 ธาตในหม II จะม เวเลนซอเลกตรอนเทากบ 2 เปนตน

3. ธาตแทรนซชนสวนใหญมเวเลนซอเลกตรอนเทากบ 2 ยกเวน บางธาต เชน Cr , Cu เปนตน จะมเวเลนซอเลกตรอนเทากบ 1

ลกษณะสาคญของธาตในคาบเดยวกน

1. ธาตในคาบเดยวกนมเวเลนซอเลกตรอนไมเทากน โดยมเวเลนซอเลกตรอนเพมขนจากซายไปขวา

ยกเวน ธาตแทรนซชนซงสวนใหญมจานวนเวเลนซอเลกตรอน เทากบ 2 เทากน จงมคณสมบตคลายกนทงในหมและ ในคาบเดยวกน

ดงนน ธาตในคาบเดยวกนจงมสมบตตางกน

2. ธาตในคาบเดยวกนมจานวนระดบพลงงานเทากน และ เทากบเลขทของคาบ

เชน ธาตในคาบท 2 ทกธาต (Li ถง Ne) ตางกมจานวนระดบ พลงงานเทากบ 2 คอ ชน K (n=1) และชน L (n=2) เปนตน

แนวโนมของขนาดอะตอม

ปจจยทมผลตอขนาดอะตอม

1. จานวนชนของอเลกตรอน 2. ถาชนอเลกตรอนเทากน ใหดทจานวนโปรตอน ถาจานวนโปรตอนมาก อะตอมหรอไอออนนนจะมขนาดเลก 3. อตราสวนของ P/e ถาไอออนของธาตใดมคา P/e มาก จะมขนาดเลกกวาไอออนทม P/e นอยกวา

แนวโนมของขนาดอะตอมในหมเดยวกน

ธาตในหมเดยวกน ขนาดอะตอมจะใหญขนจากบนลงลาง

แนวโนมของขนาดอะตอมในคาบเดยวกน

ขนาดของอะตอมจะเลกลงจากซายไปขวา

ในคาบเดยวกนมจานวนระดบพลงงานของอเลกตรอนเทากน แตจานวนโปรตอนเพมขน ทาใหอะตอมมขนาดเลกลง

แนวโนมของขนาดอะตอม

แนวโนมของขนาดไอออน

ขนาดของอะตอมเปรยบเทยบกบขนาดไอออนบวก ไอออนบวก คอ อะตอมทเสยอเลกตรอน ดงนน จะมจานวนอเลกตรอนนอยลง ในขณะทโปรตอนเทาเดม

โปรตอนดงเวเลนซอเลกตรอนไดแรงขน ---------> ไอออนบวกจะมขนาดเลกกวาอะตอมทเปนกลาง


ขนาดของอะตอมเปรยบเทยบกบขนาดไอออนลบ ไอออนลบมจานวนเวเลนซอเลกตรอนเพมขน แตจานวนโปรตอนเทาเดม

แรงดงดดระหวางโปรตอนกบเวเลนซอเลกตรอนลดลง ---------> ไอออนลบมขนาดใหญกวาอะตอมทเปนกลาง


ขนาดของไอออนทมอเลกตรอนเทากน

กรณน ขนาดของไอออนขนอยกบจานวนโปรตอน ไอออนใดมจานวนโปรตอนมาก จะยงมขนาดเลก

เชน 13Al3+, 12Mg2+ มจานวนอเลกตรอนเทากบ 10


ขนาดของไอออนบวกและลบในหมเดยวกน

ในหมเดยวกนไอออนบวกและไอออนลบจะมขนาดใหญขนจากบนลงลาง


ขนาดของไอออนในคาบเดยวกน ในคาบเดยวกน ทางซายเปนไอออนบวก ทางขวาเปนไอออนลบ

ในพวกไอออนบวก จะเลกลงจากซายไปขวา แลวจะโตขนเมอถงไอออนลบ จากนนจะเลกลงจากซายไปขวาเชนกน

แนวโนมของคาพลงงานไอออไนเซชน

ตามคาบ ในคาบเดยวกนพลงงานไอออไนเซชนลาดบท 1 จะเพมขนจากซายไปขวา

ตามหม ในหมเดยวกนพลงงานไอออไนเซชนจะมคาลดลงจากบนลงลาง



แนวโนมของคาอเลกโทรเนกาตวต Electronegativity (EN) คอ คาทแสดงถงความ สามารถในการดงดดอเลกตรอนครวมพนธะของอะตอมของธาตตางๆ ทรวมกนเปนสารประกอบ

ตามหม คาอเลกโทรเนกาตวตจะลดลงจากบนลงลาง เพราะขนาดของอะตอมใหญขนจากบนลงลาง

ตามคาบ คาอเลกโทรเนกาตวตจะเพมขนจากซายไปขวา เพราะขนาดของอะตอมเลกลงจากบนลงลาง

แนวโนมของคาอเลกโทรเนกาตวต

การจดเรยงอเลกตรอนในระดบพลงงานนอกสด

f orbital block

p orbital block

s orbital block

d orbital block

n=1 n=2 n=3 n=4

n=5 n=6 n=7

n=6 n=7

ชอทวไปของธาตในแตละหม (Group)

ธาตทเปนโลหะ (Metal Elements)

ธาตทเปนอโลหะ (Non-Metal Elements)

ธาตทเปนกงโลหะ (Semimetal Elements)

Periodic Classification of the Elements

ตวอยางท 1 จงเตมขอความตอไปนใหสมบรณ เลขอะตอม การจดเรยงอเลกตรอน คาบท หมท สญลกษณธาต 8 _________________ _____ _____ __________ 36 _________________ _____ _____ __________ 42 _________________ _____ _____ __________ 50 _________________ _____ _____ __________

4.1 สมบตของธาตและสารประกอบของธาต

ธาตหม IA (โลหะแอลคาไล) Li

Na

K

Rb

Cs

Fr

สมบตของธาตและสารประกอบของธาต (ตอ)

สมบตทสาคญของธาตหม IA

1. เปนของแขงทออน ใชมดตดได นาความรอนและไฟฟาไดด

2. เมอเปรยบเทยบกบธาตอนในคาบเดยวกน

- ธาตหม IA มความเปนโลหะมากทสด

- ธาตหม IA มขนาดอะตอมใหญทสด

- ธาตหม IA มคา IE1 และ EN ตาทสด

- ธาตหม IA เปนโลหะทเสยอเลกตรอนไดงายทสด

สมบตของธาตและสารประกอบของธาต (ตอ) สมบตทสาคญของธาตหม IA

3. มความหนาแนนตา ( Li, Na และ K หนาแนนนอยกวานา)

4. เมอรวมตวกบอโลหะไดสารประกอบไอออนก ซงธาตหม IA มเลขออกซเดชนเทากบ +1 5. เปนโลหะทวองไวในการเกดปฏกรยามาก

ทาปฏกรยารนแรงกบนาหรอไอนาในอากาศ ให H2 และความรอนจานวนมาก -----> จงตองเกบไวในนามน

สมบตของธาตและสารประกอบของธาต (ตอ)

สารประกอบของธาตหม IA ธาตหม IA อยในรปของสารประกอบมากมาย เชน LiCl,

NaCl, KCl, NaNO3, KNO3, Na2SO4, NaHCO3

สารประกอบของธาตหม IA ในธรรมชาตทพบมากทสด คอ สารประกอบของโซเดยม

เชน NaCl

ประโยชนของธาตหม IA

2. ใช Na (โซเดยม) และ K (โพแทสเซยม) ทาหนาทถายเท ความรอนจากเครองปฏกรณปรมาณ

1. Cs (ซเซยม) ใชทาโฟโตเซลลทเปลยนสญญาณแสงไป เปนสญญาณไฟฟา เพราะ Cs สามารถเสยอเลกตรอน ไดงายกวาโลหะหม IA ตวอนๆ

เชน ทใชในเครองวดความเขมแสงในกลองถายรป

ประโยชนของธาตหม IA

3. ใช Na บรรจในทอโพลเอทลน สาหรบใชแทนสายเคเบลอะลมเนยมหรอทองแดง เพราะเบากวา ถกกวา และมประสทธภาพดกวา

4. Li และ Na ใชในการเตรยมสารอนทรยหลายชนด

5. Na ใชการเตรยมโซเดยมเปอรออกไซด ซงใชทาสารฟอกส

เชน เตตระเอทลเลด เตรยมจากเอทลคลอไรดทาปฏกรยากบโลหะผสมระหวางโซเดยมกบตะกว

ธาตหม IIA (โลหะแอลคาไลน เอรท)

Be (เบรลเลยม)

Mg (แมกนเซยม)

Ca (แคลเซยม)

Sr (สทรอนเชยม)

Ba (แบเรยม)

Ra (เรเดยม)

สมบตทสาคญของธาตหม IIA

1. เปนของแขง มความหนาแนนมากกวาธาตหม IA จงม ความแขงมากกวา

2. เปนโลหะ แตนอยกวาธาตหม IA เมอเปรยบเทยบในคาบ เดยวกน

3. นาความรอนและไฟฟาไดด แตนอยกวาธาตหม IA ในคาบเดยวกน

4. มคา IE1 และ EN ตา แตสงกวาธาตหม IA

สมบตทสาคญของธาตหม IIA

5. มจดหลอมเหลวและจดเดอดสงกวาธาตหม IA ในคาบเดยวกน เพราะมพนธะโลหะทแขงแรงกวา

6. เสยอเลกตรอนไดงาย (ตวรดวซทด) แตไมดเทากบธาตหม IA ในคาบเดยวกน

7. เมอรวมตวกบอโลหะจะไดสารประกอบไอออนก ซงธาตหม IIA มเลขออกซเดชนเทากบ +2

8. ธาตหมนสามารถทาปฏกรยากบนา และสารอนไดหลายชนด เนองจากเปนธาตทวองไว และความวองไวเพมขน

เมอเลขอะตอมเพมขน

สารประกอบของธาตหม IIA

เนองจากธาตหม IIA เปนธาตทวองไวในการทาปฏกรยา สามารถรวมตวกบอโลหะเกดสารประกอบไดหลายชนดในธรรมชาต จงไมพบในรปของธาตอสระ

CaCO3 , MgSO4 , MgCl2 , BaCl2 , CaHPO4 , Ba(NO3)2

ประโยชนของธาตหม IIA

Mg + Al ใชทาสวนประกอบของเครองบน เพราะมนาหนก เบา

Mg ใชทาไสหลอดไฟแฟลตถายรป

Be + Cu ใชทาสวนประกอบของเรอเดนทะเล CaSO4 ใชในอตสาหกรรมปนปลาสเตอร Sr(NO3)2 ใชทาพล, ดอกไมเพลงสแดง Ba(NO3)2 ใชทาพล, ดอกไมเพลงสเขยว Mg(OH)2 ใชเปนสวนผสมในยาสฟน และใชเปนยาลดกรด

ในกระเพาะอาหาร

ตวอยางออกไซด: N2O, NO2, N2O4, N2O5, P4O6, P4O10

Arsenic(As)

Antimony(Sb)

Bismuth(Bi)

ตวอยางออกไซด: SO2, SO3 SO3(s) + H2O(l) H2SO4(aq)

Group 6A Elements

Oxygen (O) Sulphur (S) Selenium (Se) Tellurium(Te) Polonium (Po)

http://www.lispme.de/pse/big/84_Po_1.jpg

ธาตหม VIIA

F (ฟลออรน)

Cl (คลอรน)

Br (โบรมน)

I (ไอโอดน)

At (แอสทาทน)

สมบตสาคญทของธาตหม VIIA

1. ธาตในหมนมทง 3 สถานะ

กาซ ของเหลว ของแขง

I

สมบตสาคญทของธาตหม VIIA (ตอ)

2. ธาตแฮโลเจนทกชนดเปนพษ F2 เปนแกสพษอยางแรง , Cl2 เปนแกสพษมกลนฉนจด

3. ธาตทกตวเปนอโลหะ ไมนาไฟฟาทกสถานะ

4. โมเลกลของธาตแฮโลเจนประกอบดวย 2 อะตอม (diatomic molecule)

F2 Cl2 Br2 I2


5. มจดเดอด จดหลอมเหลวตา เพราะแรงยดเหนยวระหวางโมเลกลของธาตแฮโลเจนเปนแรงแวนเดอวาลส

6. IE , EN สง และมคาสงสดเมอเทยบกบธาตในคาบเดยวกน

แรงแวนเดอวาลส เปนแรงยดเหนยวระหวางโมเลกลทไมมขวกบไมมขว แรงนมคานอย แตจะมากขนเมอสารมมวลโมเลกลเพมขน


7. ละลายไดดในตวทาละลายอนทรยซงไมมขว เชน คารบอนเตตระคลอไรด (CCl4) , เฮกเซน (C6H14), เบนซน

(C6H6)

8. มเลขออกซเดชนหลายคา แตในสารประกอบสวนใหญธาตแฮโลเจนมเลขออกซเดชนเทากบ -1

9. ในหมเดยวกนความวองไวในการทาปฏกรยาลดลงจากบนลงลาง

สารประกอบของธาตหม VIIA

1. สามารถเกดไดทงสารประกอบไอออนกและ สารประกอบโคเวเลนต

สารประกอบไอออนก สารประกอบโคเวเลนต KBr , MgCl2 , CaF2 PCl5 , HCl , HBr

2. ธาตหม VIIA เกดสารประกอบทมเลขออกซเดชนไดหลายคา

3. สารประกอบออกไซดและสารประกอบซลไฟดของธาตหม VIIA เมอละลายนามสมบตเปนกรด เชน Cl2O Br2O

ประโยชนของธาตหม VIIA

1. ฟลออรนใชเตรยมสารประกอบฟลออโรคารบอน เชน ฟรออน ใชในเครองทาความเยน , เทฟลอน (CF2=CF2)

เคลอบภาชนะหงตม

ประโยชนของธาตหม VIIA

3. โบรมนใชเตรยมสารประกอบเอทลนไดโบรไมด เตมในนามนเพอหยดการสะสมตะกวในเครองยนต นอกจากนยงใช

ทาสยอมผา ฟลมถายรป (AgBr)

2. คลอรนใชในการเตรยมสารตางๆ เชน

NaOCl ใชในการฟอกสกระดาษใหขาว NaClO3 ใชเปนยากาจดวชพช

ใชฆาเชอจลนทรยในสระวายนา และในนาประปา

4. ไอโอดนปองกนโรคคอพอก ทงเจอรไอโอดน (ไอโอดนละลายในเอทานอล) ใชเปนยาฆาเชอโรค

กาซเฉอยหรอกาซมตระกล

กาซเฉอย (Inert gas) เปนธาตทมสถานะเปนกาซ ในธรรมชาตจะไมทาปฏกรยากบ

ธาตอน

1 โมเลกลม 1 อะตอม (เปนแกสอะตอมเดยว)

He (ฮเลยม)

Ne (นออน)

Ar (อารกอน)

Kr (ครปตอน)

Xe (ซนอน)

Rn (เรดอน)

ประโยชนของกาซเฉอย He ----> Balloon,

Deep sea diving,

สารหลอเยน

ใชบรรจในหลอดนออน

He ใหแสงสชมพ Ne ใหแสงสแดงสม

Ar ใหแสงสมวง Xe ใหแสงสนาเงน

- อารกอน ใชบรรจในหลอดไฟฟาแบบมไสแทนอากาศ

- ครปตอนใชในหลอดไฟแฟลช , ใชในเลเซอรบางชนด และใชในหลอดสตรอโบสโคป

- เรดอน ใชรกษาโรคมะเรง

ประโยชนของกาซเฉอย

1. กาซฮเลยม (He): เปนกาซทมมวลโมเลกลนอย ไมตดไฟจงใชบรรจบลลนแทนกาซไฮโดรเจนและใชผสมกบกาซออกซเจนในอตราสวน 4 ตอ 1 โดยปรมาตร เพอใชในการหายใจสาหรบผทลงไปทางานในทะเลลก

2. กาซนออน (Ne): ใชบรรจในหลอดไฟโฆษณาใหหลอดไฟสแดงเขม

3. กาซอารกอน (Ar): ใชเปนกาซบรรจในหลอดไฟฟาเพอใหไสหลอดมอายการใชงานนานมากขน ใชบรรจในหลอดไฟโฆษณาเพอใหแสงสมวงสนาเงน และใชในอตสาหกรรมการเชอมโลหะ

4. กาซครปทอน (Kr): ใชในหลอดไฟแฟลชสาหรบการถายรปดวยความเรวสง

5. ซนอน (Xe): เปนกาซทชวยใหสลบ แตมราคาแพงมาก

6. เรดอน (Rn): ใชรกษาโรคมะเรง

ประโยชนของกาซเฉอย

การละลายนาของสารประกอบธาตหม IA และ IIA

สารประกอบ ธาต ตวอยางสารประกอบ

หม IA หม IIA หม IA หม IIA

คลอไรด LiCl , NaCl MgCl2 , CaCl2 , BaCl2

ไนเตรต LiNO3 , KNO3 Ca(NO3)2 , Ba(NO3)2

ซลเฟต ยกเวน MgSO4

Na2SO4 , K2SO4 CaSO4 , BaSO4

คารบอเนต Li2CO3 , Na2CO3 MgCO3 , CaCO3

ไฮโดรเจนฟอสเฟต

Na2HPO4 , K2HPO4

MgHPO4 , BaHPO4

ธาตหม VIIA เรยกวา ธาตแฮโลเจน (halogen)

สารละลาย

ผลการเปลยนแปลงทสงเกตไดในชน CCl4

สารละลายคลอรนใน CCl4 ( ใสไมมส )

สารละลายโบรมนใน CCl4 ( สสม )

สารละลายไอโอดนใน CCl4 (ชมพแกมมวง)

KCl KBr KI

ไมมส สสม สชมพแกมมวง

สสม สสม สชมพแกมมวง

สชมพแกมมวง สชมพแกมมวง สชมพแกมมวง

Cl2 + 2KBr 2KCl + Br2

Cl2 + 2KI 2KCl + I2

Br2 ทาปฏกรยากบ I- ได ดงสมการ

Br2 + 2KI 2KBr + I2

สาหรบ I2 ไมทาปฏกรยากบ Cl- และ Br-

I2 + KCl ไมเกดปฏกรยา

I2 + KBr ไมเกดปฏกรยา

ตาแหนงของธาต H ในตารางธาต

สมบต ไฮโดรเจน ธาตหม IA ธาตหม VIIA

เวเลนตอเลกตรอน จานวนอะตอมในโมเลกล เลขออกซเดชนในสารประกอบ การนาไฟฟาในสถานะของแขง IE1 (kJ/mol) EN

1 2

-1, +1 ไมนาไฟฟา

1318 2.1

1 ไมแนนอน

+1 นาไฟฟา 382-526 1.0 - 0.7

7 2

-1,+1, +3, +5, +7 ไมนาไฟฟา 1015-1687 4.2 - 2.2

ธาต H อาจมลกษณะคลายกบธาตในหม IA และหม VIIA ไดดวย ดงขอเปรยบเทยบดงนคอ

ดงนน จงจด H ไวตางหาก คาบเกยวระหวาง หม IA และหม VIIA

ธาตแทรนซชน (Transition elememts)

B1 B2

ธาตแทรนซชน (Transition Metals)

สมบตของธาตแทรนซชน

1. เปนโลหะ มความแขง แวววาว สามารถตเปนแผนได แตม ความเปนโลหะนอยกวา IA และ IIA 2. แขง มจดเดอด จดหลอมเหลว และความหนาแนน สงกวาธาตหม IA และ IIA

3. นาความรอนและไฟฟาไดด 4. มสมบตคลายกนทงภายในหมและภายในคาบเดยวกน 5. มเลขออกซเดชนหลายคา เชน Fe มเลขออกซเดชน +2, +3 Cr มเลขออกซเดชน +6, +3, +2

ยกเวน หม IIB และ IIIB มเลขออกซเดชน +2 และ +3 ตามลาดบ

สมบตของธาตแทรนซชน (ตอ)

6. ไอออนและสารประกอบของธาตแทรนซชนมส

7. ขนาดอะตอมในคาบเดยวกนจะเลกลงจากซายไปขวา เลกนอย และขนาดอะตอมเลกกวาธาตหม IA และ IIA ในคาบเดยวกน 8. IE1 และ EN ตา แตสงกวาธาตหม IA และหม IIA ในคาบ เดยวกน

Table

สารประกอบของธาตแทรนซชน

1. ธาตแทรนซชนสวนใหญมเลขออกซเดชนไดหลายคา จง ทาใหธาตแทรนซชนสามารถเกดสารประกอบไดมากมาย หลายชนด Ti +4, +3, +2

V +5, +4 ,+3, +2

Mn +7, +6, +4, +3, +2

Co +3, +2

2. สารประกอบและไอออนของธาตแทรนซชนสวนใหญจะมส ตางๆ กน ซงขนอยกบ

- ชนดของธาตแทรนซชน - เลขออกซเดชน - ชนดและจานวนของสารทรวมตวกบ ธาตแทรนซชน


สทเหนนนเนองมาจากอเลกตรอนของธาตแทรนซชนสามารถดดกลนแสงในชวงทมองเหนได คลนแสงทไมถกดดกลนกคอสของสารประกอบหรอของไอออนนน

[Cr(OH)6]3- สเขยว

[Cr(NH3)6]3+ สมวง


ไอออน

ชอไอออน

เลขออกซเดชนของธาตแทรน

ซชน

ส

Cr2+

Cr3+

Cr2O7

CrO42-

โครเมยม(II)ไอออน โครเมยม(III)ไอออน

ไดโครเมตไอออน โครเมตไอออน

+2 +3 +6 +6

นาเงน เขยว สม

เหลอง


ธาตกมมนตรงส คอ ธาตทนวเคลยสของอะตอมแผรงสออกมา อยางตอเนองตลอดเวลา ซงเรยกวา กมมนตภาพรงส (Radioactivity) และธาตนนจะกลายเปนธาตใหม จนในทสดไดอะตอมทเสถยร ซงสวนใหญเปนธาตทมเลขอะตอมมากกวา 83 เชน U-238 Th-232 Rn-222

รงสทปลอยออกมาสวนใหญม 3 ชนด คอ รงสแอลฟา รงสบตา รงสแกมมา

กมมนตภาพรงส คอ เปนปรากฎการณทธาตแผรงสไดอยางตอเนอง

5. ธาตกมมนตภาพรงส (Radioactive Element)

บคคลทเกยวของกบธาตกมมนตรงส

ในป ค.ศ. 1896 อองตวน อองร เบกเคอเรล นกวทยาศาสตรชาวฝรงเศสพบวา เมอเกบแผนฟลมทหมดวยกระดาษสดาไวกบสารประกอบของยเรเนยม ฟลมจะมลกษณะเหมอนถกแสง และเมอทาการทดลองกบสารประกอบของยเรเนยมชนดอนๆ กไดผลเชนเดยวกน จงสรปวานาจะมรงสแผออกมาจากธาตยเรเนยม

ตอมาปแอร และมาร กร พบวาธาตพอโลเนยม เรเดยม และทอเรยม สามารถแผรงสไดเชนเดยวกน ปรากฏการณทธาตแผรงสไดเองอยางตอเนองเรยกวา กมมนตภาพรงส (Radioactivity)

รทเทอรฟอรดไดศกษาเพมเตมและแสดงใหเหนวารงสทธาตกมมนตรงสปลอยมาอาจเปน รงสแอลฟา รงสบตา หรอรงสแกมมา ซงมสมบตตางกน

รงสแอลฟา เปนนวเคลยสของฮเลยม มโปรตอนและนวตรอนอยางละ 2 อนภาค มประจไฟฟา +2 มอานาจทะลทะลวงตามาก กระดาษเพยงแผนเดยวกสามารถกนได

รงสบตา คอ อนภาคทมสมบตเหมอนอเลกตรอน คอ มประจไฟฟา -1 มมวลเทากบอเลกตรอน มอานาจทะลทะลวงสงกวารงสแอลฟา ประมาณ 100 เทา สามารถผานแผนโลหะบางๆ ได เชน แผนตะกวหนา 1 mm มความเรวใกลเคยงความเรวแสง

รงสแกมมา เปนคลนแมเหลกไฟฟาทมความยาวคลนสนมาก ไมมประจ ไมมมวล มอานาจทะลทะลวงสงสด สามารถทะลผานแผนไม โลหะและเนอเยอได แตถกกนไดโดยคอนกรต หรอแผนตะกวหนา

5. ธาตกมมนตภาพรงส (Radioactive Element)

ชนดและสมบตของรงสบางชนด

Type of Radiation Alpha particle Beta particle Gamma ray

Symbol a b

g (can look different, depends on the

font)

Mass (atomic mass

units) 4 1/2000 0

Charge +2 -1 0

Speed slow fast very fast (speed of

light)

Ionising ability high medium 0

Penetrating power low medium high

Stopped by: paper aluminium lead

อานาจการทะลทะลวงของรงส

อนภาค สญลกษณ ชนดของประจ มวล(amu)* แอลฟา + 2 4.00276 บตา - 1 0.000540

แกมมา 0 0

โพซตรอน + 1 0.000540

นวตรอน 0 1.0087

โปรตอน + 1 1.0073

สญลกษณ ชนดของประจ และมวลของรงส

* 1 amu = 1 atomic mass unit = 1.66 x 10-24 g.

ประโยชนของไอโซโทปกมมนตรงส

1. ดานธรณวทยา มการใช C-14 คานวณหาอายของวตถโบราณ หรออายของซากดกดาบรรพ

ประโยชนของไอโซโทปกมมนตรงส (ตอ)

Au-198 ใชตรวจตบและไขกระดก

3. ดานเกษตรกรรม ใช P-32 ศกษาความตองการปยของพช

4. ดานการถนอมอาหาร ใช Co-60 ในการถนอมอาหารใหมอายยาวนานขน เพราะรงสแกมมาชวยในการทาลายแบคทเรย

โซเดยม-24 ฉดเขาไปในเสนเลอด เพอตรวจการไหลเวยนของโลหต โดย โซเดยม-24 จะสลายใหรงสบตาซงสามารถตรวจวดได และสามารถบอกไดวามการตบตนของเสนเลอดหรอไม

1) ธาตโลหะ + ธาตโลหะ เกดสารประกอบโลหะ 2) ธาตโลหะ + ธาตอโลหะ เกดสารประกอบไอออนก 3) ธาตอโลหะ + ธาตอโลหะ เกดสารประกอบโคเวเลนต 4) หลกการเขาทาพนธะ : ธาตจะเขาทาพนธะกนเพอใหตวเองเกดความ เสถยรมากขน เปนไปตาม “กฎออกเตต”

ธาตทกธาตจะพยายามทาใหตวเองมจานวนอเลกตรอน วงนอกสด (Valence electron) เทากบ 8 e-

เมอธาตเขารวมกนดวยวธทางเคม (ทาพนธะ) จะเกดสารใหม เรยกวา “สารประกอบ”

6. สารประกอบ (Radioactive Element)

โลหะ + โลหะ

6.1 ชนดสารประกอบ

1. สารประกอบโลหะ

1.2 ลกษณะการเขาทาพนธะ

มการใชงานอเลกตรอนรวมกนทกอะตอม

1.3 ลกษณะทางกายภาพของสารประกอบ เปนของแขง , มนวาว , เคาะแลวมเสยงดงกงวาน , นาไฟฟาและความรอนไดด , เหนยวยดเปนเสนได

1.1 ธาตคพนธะ

อเลกตรอนอสระ

ไอออนโลหะ

โลหะ + อโลหะ


2. สารประกอบไอออนก


ธาตโลหะให e- และธาตอโลหะรบ e-

2.3 ลกษณะทางกายภาพของสารประกอบ แขงแตเปราะ , ไมนาไฟฟาในสถานะของแขง , นาไฟฟาไดดในสภาพของเหลว , จดเดอนคอนขางสง


ไอออนบวก

ไอออนลบ

อโลหะ + อโลหะ


3. สารประกอบโคเวเลนต


มการใชงาน e- รวมกนของ 2 อะตอม

2.3 ลกษณะทางกายภาพของสารประกอบ มสถานะของแขง ของเหลว และกาซ , ไมนาไฟฟา จดเดอดตา , ถาเปนสารมขวจะละลายนา


6.2 การอานชอสารประกอบ สารประกอบทตองมการอานชอ คอ สารประกอบไอออนก และโคเวเลนต

1. การอานชอสารประกอบไอออนก อานชอธาตไดเลยไมตองคานงถงเลขหอย และลงทายดวย “ide” ตวอยาง : Li2O อานวา ลเทยมออกไซด CaF อานวา แคลเซยมฟลออไรด MgS อานวา แมกนเซยมซลไฟด AgCl อานวา ซลเวอรคลอไรด

สาเหตทไมตองอานเลขหอยในสตรสารประกอบเปนเพราะ สตรสารประกอบ ไอออนก ของธาตคพนธะคหนง จะมไดสตรเดยวเสมอ เชน Li+O = Li2O เสมอ จะไมม LiO หรอ LiO2 หรอสตรอน ๆ

6.2 การอานชอสารประกอบ

1. การอานชอสารประกอบไอออนก - เมอรวมกบกลมไอออนไมตองอานชอลงทายดวย “ide” Li2SO4 อานวา ลเทยมซลเฟต.............SO4

2- อานวา ซลเฟตไอออนMg3(PO4)2 อานวา แมกนเซยมฟอสเฟต... PO4

3- อานวา ฟอสเฟตไอออน NaCN อานวา โซเดยมไซยาไนด......CN- อานวา ไซยาไนดไอออน CH3COONa อานวา โซเดยมอะซเตต....CH3COO- อานวา อะซเตตไอออน

ขอสงเกต : สตรสารประกอบไอออนก จะเขยนโลหะไวขางหนาและอะโลหะไวขางหลง ยกเวน สารประกอบออกซเตต

6.2 การอานชอสารประกอบ

2. การอานชอสารประกอบโคเวเลนต อานเลขหอยเปนภาษากรกแลวจงอานชอธาต ลงทายชอสารดวย “ide” ตวอยาง : N2O3 อานวา ไนโตรเจนไตรออกไซต Cl2O7 อานวา ไดคลอรนเฮปตะออกไซต N2O4 อานวา ไดไนโตรเจนเตตระออกไซต

อานภาษากรก

1 อานวา โมโน

2 อานวา ได

3 อานวา ไตร

4 อานวา เตตระ

5 อานวา เพนตะ

6 อานวา เฮกซะ

7 อานวา เฮปตะ

8 อานวา ออกตะ

9 อานวา โนนะ

10 อานวา เดคะ

ขอยกเวน 1. ถาธาตตวแรกเปนหอย 1 จะไมอาน mono เชน NO2 อานวา ไนรโตรเจนไดออกไซด 2. ถาธาต O หอยเลข 1 จะอานวา มอนนอกไซต เชน CO อานวา คารบอนมอนนอกไซต

6.3 อตราสวนของธาตทรวมกนเปนสารประกอบ

สญลกษณและสมบต ของธาตททาปฏกรยา

สตรเคมและสมบต

ของสารประกอบ

อตราสวนโมล อตราสวนอะตอม

1. ไฮโดรเจน (H) 2. ออกซเจน (O)

1. นา (H2O) 2. ไฮโดรเจนเปอรออกไซต (H2O2)

1. H2O - H:O = 1:8 2. H2O2

- H:O = 1:16

อตราสวนของจานวนอะตอม H:O = 1:8 อตราสวนของจานวนอะตอม H:O = 1:1

1. คารบอน (C) 2. ออกซเจน (O)

1. คารบอนมอนอกไซต (CO) 2. คารบอนไดออกไซต (CO2)

1. CO - C:O = 3:4 2. CO2

- C:O = 3:8

อตราสวนของจานวนอะตอม C:O = 1:1 อตราสวนของจานวนอะตอม C:O = 1:2

6.4 สตรเคม (Chemical formula)

สตรเคม คอ กลมสญลกษณทเขยนขนเพอแสดงจานวนอะตอมขอธาตทเปนองคประกอบของสาร ถาสารประกอบเปนโมเลกล จะเรยกวา “สตรโมเลกล” ตารางสารทเปนโมเลกล สารประกอบ สตรโมเลกล ธาตทเปนองคประกอบ

กรดคารบอนก H2CO3 H 2 อะตอม , C 1 อะตอม , O 3 อะตอม

กรดไฮโดรคลอรก (กรดเกลอ)

HCl H 1 อะตอม , Cl 1 อะตอม

กรดแอซตก (กรดนาสม)

CH3COOH C 2 อะตอม , H 4 อะตอม และ O 2 อะตอม

มเทน CH4 C 1 อะตอม , H 4 อะตอม

คารบอนไดออกไซต CO2 C 1 อะตอม , O 2 อะตอม

แอมโมเนย NH3 N 1 อะตอม , H 3 อะตอม

6.4 สตรเคม (Chemical formula) ตารางสารทเปนผลก

สารประกอบ สตรโมเลกล ธาตทเปนองคประกอบ

โซเดยมไฮดรอกไซต (โซดาไฟ)

NaOH Na 1 อะตอม , O 1 อะตอม , H 1 อะตอม

โพแทสเซยไฮดรอกไซต (ดางคล)

KOH K 1 อะตอม , O 1 อะตอม และ H 1 อะตอม

แคลเซยมไฮดรอกไซต (ปนขาว)

Ca(OH)2 Ca 1 อะตอม , O 2 อะตอม และ H 2 อะตอม

โซเดยมคลอไรด (เกลอแกง)

NaCl Na 1 อะตอม , Cl 1 อะตอม

โพแทสเซยเปอรแมงกาเนต (ดางทบทม)

KMnO4 K 1 อะตอม , Mn 1 อะตอม และ O 4 อะตอม

แคลเซยมคารบอเนต (หนปน)

CaCO3 Ca 1 อะตอม , C 1 อะตอม และ O 3 อะตอม

6.5 การเขยนสตรสารประกอบ

1. การเขยนสตรสารประกอบไอออนก หลกการ : สตรสารประกอบไอออนกตายตว เกดการคณไขว เลขออกซเดชนของไอออนบวก และไอออนลบ

ตวอยาง : Na + Cl >>> ขนท 1 ใสประจของธาตทงสอง ขนท 2 คณไวเลขประจมาเปนเลขหอย ขนท 3 ทาใหเปนเศษสวนอยางตา Na1Cl1 >>> NaCl (เลข 1 ไมเขยน)


2. การเขยนสตรสารประกอบโคเวเลนต หลกการ : สตรสารประกอบโคเวเลนตสามารถเขยนไดหลายรปแบบ ไมมวธการทแนนอน

ตวอยาง : N + O NO , NO2 , N2O , N2O3 C + O CO , CO2 Cl + F ClF , ClF3 , ClF5 , ClF7 C + H CH4 , C2H6 , C2H4 , C2H2


3. การเขยนสตรสารประกอบโลหะ หลกการ : โลหะเกาะกลมกนไมมทสนสด สตรสารประกอบจงเปน สตรสารประกอบจงเปนสตรอยางงาย (Empirical Formula)

ตวอยาง : Na10000 Na Mg30000 Mg Ca50000000 Ca

สตรอยางงายของโลหะ คอ ไมแสดงจานวนอะตอมของโลหะ ททาพนธะกน เพราะมเยอะมาก และเขาใจ ตรงกนวา ทกอะตอมทาพนธะกนหมด

www.themegallery.com

LOGO

Education

ธาตุและสารประกอบ (elements and compound)