Ενδοσχολική Βία

Το «τίμημα» της σιωπής…!

Ερευνητική Εργασία

Σχολ. έτος 2013-14

ΓΕ.Λ ΙΤΕΑΣ

Η Ελλάδα κατατάσσεται

πλέον στην τέταρτη θέση

μεταξύ 41 ευρωπαϊκών χωρών στη

μαθητική βία και τον

ενδοσχολικό εκφοβισμό και αυτή τη φορά

το κουδούνι δεν σημαίνει

διάλειμμα αλλά συναγερμό!

Σύμφωνα με έρευνα που έγινε σε σχολεία της χώρας, το 10% του συνόλου των

μαθητών πέφτουν θύματα ενδοσχολικής βίας από συνομηλίκους τους ή παιδιά

διαφορετικών ηλικιών. Το ποσοστό των θυτών ανέρχεται στο 5% του μαθητικού

πληθυσμού με τα αγόρια να υπερτερούν σε περιστατικά σωματικής βίας και τα κορίτσια σε περιστατικά λεκτικής.

Περιγραφή του Προβλήματος

Ορισμός Η Ενδοσχολική βι α ει ναι μια κατα στασή κατα τήν οποι α ασκει ται εσκεμμε νή, απρο κλήτή, συστήματική και επιθετική συμπεριφορα που ε χει ως σκοπο να επιβα λει , να καταδυναστευ σει και να προκαλε σει σωματικο και ψυχικο πο νο σε συγκεκριμε νους μαθήτε ς απο συμμαθήτε ς τους , εντο ς αλλα και εκτο ς του σχολικου χω ρου.

Μορφές βίαςΣωματική βία : τα θυ ματα δε χονται φυσικου ς τραυματισμου ς ή δια φορες απειλε ς για τραυματισμο απο τους θυ τες. Η σωματική βι α εκδήλω νεται με σπρωξι ματα , αγκωνιε ς , γροθιε ς κτλ.Λεκτική βία : οι θυ τες χρήσιμοποιου ν συστήματικα βωμολοχι ες, υβριστικε ς εκφρα σεις , προσβολε ς και απειλε ς, αγενή σχο λια και παρατσου κλια. Ψυχολογική βία : σκοπο ς αυτή ς τής βι ας ει ναι ή ήθική , νοήτική , καθω ς και πνευματική ακεραιο τήτα. Οπτική βία : ο ταν κα ποιος δρα στής γρα φει κα ποιο προσβλήτικο και υβριστικο σήμει ωμα και στή συνε χεια το περνα ει στους υπο λοιπους συμμαθήτε ς του απο χε ρι σε χε ρι ή απο κινήτο σε κινήτο .

Ηλεκτρονική βία: ε χουμε ο ταν τα θυ ματα δε χονται απειλήτικο και υβριστικο υλικο με σω ήλεκτρονικου ταχυδρομει ου, ή με σω ΜΜS και SMS με α γνωστο νου μερο , καθω ς και με σω διαδικτυ ου.Σεξουαλική βία: Τα θυ ματα δε χονται υβριστικα σχο λια, ανεπιθυ μήτα αγγι γματα , ανή θικες χειρονομι ες , ακο μα και σοβαρε ς σεξουαλικε ς επιθε σεις.Ρατσιστικός εκφοβισμός: εξαιτι ας τής καταγωγή ς τους , τής κοινωνική ς τα ξής τους ή τής οικονομική ς κατα στασή ς τους, τα θυ ματα δε χονται ανου σια υβριστικα σχο λια.Εκφοβισμός με εκφοβισμό :ο ταν οι θυ τες αποσπου ν χρή ματα ή προσωπικα αντικει μενα, που συνοδευ ονται με δια φορες απειλε ς.

  

Έμμεση ή κοινωνική βία: στήν οποι α το θυ μα προσπαθει να απομονωθει ή και να αγνοήθει απο τους υπολοι πους επειδή νιω θει πως οι α λλοι α νθρωποι που βρι σκονται γυ ρω του τον αντιπαθου ν.

Προφίλ θύτη α .Αισθάνεται την ανάγκη να κυριαρχεί τους άλλους και αναλαμβάνει τον έλεγχο της ομάδας. Με αυτόν τον τρόπο νιώθει μεγαλύτερη ασφάλεια και λιγότερο άγχος .

β .Ο θύτης δεν διακρίνει την διεκδικητικότητα από την επιθετικότητα.

γ. Επίσης όταν βλάπτει τους άλλους νιώθει μια ικανοποίηση και μια αίσθηση κύρους. Βέβαια έχει και υλικά οφέλη με το να εκφοβίζει τους συμμαθητές του αφού συχνά τους αναγκάζει να δώσουν τα χρήματα τους και οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο που έχει αξία.

Προφίλ θύματοςα. Ε χει χαμήλή αυτοεκτι μήσή και θεωρει τον εαυτο του αποτυχήμε νο.β. Ε χει λι γους φι λους και ακο μα λιγο τερους κολλήτου ς, για το λο γο αυτο κατακλυ ζεται απο ε να γενικο τερο συναι σθήμα μοναξια ς.γ. Η αντι δρασή του θυ ματος για τις προσβολε ς που δε χεται απο τους συμμαθήτε ς του συνή θως ει ναι το κλα μα.δ. Τα αγο ρια-θυ ματα ει ναι κατα πασα πιθανο τήτα αδυ ναμα και ή σχε σή με του γονει ς τους ει ναι στενή ιδιαι τερα με τή μήτε ρα τους.

Οικογενειακό περιβάλλον

Σχολικό περιβάλλον

Μ.Μ.Ε.

Κοινωνικά προβλήματα

Αίτια

Οικογενειακό περιβάλλονΈνας από τους κύριους παράγοντες που ωθούν τα παιδιά

να ασκήσουν βία είναι το οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο ζουν. Μελέτες σχετικές με το θέμα, έχουν αποδείξει ότι οι υπερβολικές στερήσεις και οι συνεχείς απαγορεύσεις

που επιβάλλουν οι γονείς στα παιδιά τους μπορεί να προκαλέσουν ψυχική αναταραχή και απογοήτευση σε αυτά,

ιδίως όταν αισθάνονται ότι δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν μια επιθυμία τους.

Έτσι οι υπερβολικά αυστηροί γονείς ενισχύουν τις επιθετικές τάσεις του αλλά και αντίθετα οι υπερβολικά παραχωρητικοί γονείς δεν θέτουν όρια στη συμπεριφορά του παιδιού. Ένας ακόμη λόγος που οδηγεί τα παιδιά στην ενδοσχολική βία είναι η παραμέληση ή η απόρριψη από τους γονείς τους.

Σχολικό περιβάλλον

Οι συνθήκες του σχολείου επηρεάζουν αρνητικά τους μαθητές, τους δημιουργούν συναισθήματα λύπης, το

υπερφορτωμένο πρόγραμμα δεν τους επιτρέπει να έχουν άλλες δραστηριότητες, με αποτέλεσμα να έχουν τάσεις

εσωστρέφειας. Έτσι οι μαθητές καταλήγουν στη βία, πιστεύοντας ότι εκείνη είναι η μοναδική λύση για τα

προβλήματά τους. Το άτομο μπορεί να εμφανίσει νευρολογικά και παθολογικά προβλήματα, που επηρεάζουν το πώς θα συμπεριφέρεται στους

συμμαθητές του.

Η επιρροή των ΜΜΕΤα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (Μ.Μ.Ε.) και ιδιαίτερα τα δελτία

ειδήσεων προβάλλουν εκτενώς τα διάφορα είδη των βίαιων εγκλημάτων, με σκοπό να αυξήσουν το ποσοστό τηλεθέασης.

Επιπλέον σήμερα ένα πλήθος τηλεοπτικών ταινιών, που προβάλλουν σκηνές βίας είναι διαθέσιμο ακόμα και στα παιδιά και λαμβάνεται ως μέσο ψυχαγωγίας και διασκέδασης. Κατά

αυτόν τον τρόπο οι πληροφορίες που διαχέονται από τα Μ.Μ.Ε. επιτρέπουν να εκτεθεί το παιδί στην πιο ολοκληρωμένη και

άγρια αποκάλυψη ασύστολης βίας.

Κοινωνικά προβλήματα Οι σχέσεις των ανθρώπων χαρακτηρίζονται πολλές φορές

από βιαιότητα κάθε είδους, που είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ανασφάλεια, την ανεργία, τις ελαστικές σχέσεις

εργασίας και της κάθε μορφής ανισότητες. Η πολλαπλή κρίση της σύγχρονης κοινωνίας είναι ένα βασικό αίτιο της έξαρσης της ενδοσχολικής βίας που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. Κρίση οικονομική,

οικογενειακή, πνευματική, ηθική οδηγούν σε πράξεις βίας από την νεαρή ηλικία του ατόμου.

Συνέπειες του

προβλήματος

Συνέπειες στους θύτες Τα άτομα που ασκούν σχολικό εκφοβισμό πιθανόν να παρουσιάσουν απροσδόκητη μαθησιακή πτώση.

καταφεύγουν πολλές φορές στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά για να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα και για αυτό συμπεριφέρονται βίαια κι απάνθρωπα.

οι περισσότεροι ή τους φοβούνται ή τους απεχθάνονται, κι έτσι έχουν πολύ λίγες φιλικές σχέσεις οι οποίες είναι μόνο με άτομα επίσης επιθετικά και χωρίς διαγωγή.

αποκτούν υψηλή αυτοεκτίμηση και έτσι ασκούν όλο και πιο συχνά βία πιστεύοντας πως θα γίνουν δημοφιλέστεροι και θα ανέβουν στα μάτια των συμμαθητών και φίλων τους.

Συνέπειες στο θύμα Το παιδί μπορεί να παρουσιάσει εμφανή έλλειψη διάθεσης να πάει σχολείο, με αποτέλεσμα, να πέσει η επίδωσή του.

Στο σχολείο, κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων, προσπαθεί να μη βγαίνει από την τάξη. Αν του απαγορεύσουν την παραμονή σε αυτή, κινείται κοντά στα γραφεία των καθηγητών.

γυρνάει συχνά με μελανιές ή σκισμένα ρούχα χωρίς να θέλει να εξηγήσει στους γονείς του τι συνέβη.

μπορεί να παρουσιάσει ανορεξία καθώς και αϋπνίες σκεπτόμενο όλα τα γεγονότα που έχουν προηγηθεί.

Η στάση των μαθητών - παρατηρητών Όσοι μαθητές μένουν αμέτοχοι νιώθουν ενοχές, επειδή δεν

κατάφεραν να βοηθήσουν τα θύματα .Επιπλέον νιώθουν πολύ μεγάλη ανασφάλεια σε σχέση με το σχολικό τους περιβάλλον.

Κάποιοι υποστηρίζουν τον θύτη με διάφορους τρόπους, χειροκροτήματα και γέλια. Κάποιοι άλλοι απομακρύνονται

υποκρινόμενοι ότι δεν είδαν τίποτα. Άλλοι τρομοκρατούνται, κάποιοι δεν παίρνουν θέση παραμένουν αδρανείς είτε επειδή φοβούνται είτε επειδή δεν θέλουν να δώσουν στόχο. Τέλος, κάποιοι προσπαθούν να βοηθήσουν το θύμα, αποδοκιμάζουν

τον θύτη και τρέχουν να φέρουν βοήθεια.

Τρόποι αντιμετώπι

σης του προβλήματ

ος

Ο σημαντικότερος στόχος είναι να εξαλειφθεί η ενδοσχολική βία. Με συστηματική αγωγή και μόρφωση πρέπει να

μεταδώσουν οι εκπαιδευτικοί πίστη στις ανθρωπιστικές αξίες. Στόχοι του σημερινού σχολείου είναι όχι μόνο η

φιλελεύθερη μόρφωση αλλά και η ισότιμη μόρφωση. Έτσι λοιπόν ένα σχολικό σύστημα που δεν δέχεται διακρίσεις αλλά αντιμετωπίζει ισότιμα όλους τους μαθητές τους βοηθά στην κοινωνικοποίηση τους ώστε να εσωτερικεύσουν τις αξίες του

σχολικού συνόλου ώστε να ενταχθούν και να αναπτύξουν άριστη μαθητική συμπεριφορά.

Στόχοι

Μέτρα σε επίπεδο Σχολείουθα πρέπει οι μαθητές να δημιουργούν φιλικές σχέσεις που καταργούν τον ανταγωνισμό και τις ρατσιστικές συμπεριφορές.

η εκπαιδευτική αγωγή πρέπει να καλλιεργήσει την συνεργασία των ανομοιογενών ομάδων του σχολείου.

Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να προβάλλουν πρότυπα βασισμένα σε πολιτισμένους κανόνες συμπεριφοράς αλλά και να ενισχύουν τους σχολικούς κανόνες και την ισότιμη αντιμετώπιση όλων των μαθητών.

Τέλος σημαντικό ρόλο παίζει η καλλιέργεια του διαλόγου τόσο ατομικά όσο και μεταξύ ομάδων ώστε να αντιμετωπιστούν οι αιτίες του σχολικού εκφοβισμού.

Μέτρα σε ατομικό επίπεδοΕκπαιδευτικοί:

Θα πρέπει να μιλήσουν στο παιδί που του ασκείται βία και να το διαβεβαιώσουν ότι θα το προστατεύσουν.

Θα πρέπει να συζητήσουν με τους γονείς του παιδιού και να δείξουν ότι είναι αποφασισμένοι να αναλάβουν δράση.

Θα πρέπει να εξακριβώσουν αν υπάρχει ομάδα παιδιών η οποία ενθαρρύνει ή/και υποστηρίζει το παιδί που εκφοβίζει.

Θα πρέπει να υποστηρίξουν το παιδί που εκφοβίζεται σε συνεργασία με τον Διευθυντή.

Διευθυντής: Διατηρεί αρχείο καταγραφής των περιστατικών, ώστε να

μπορούν να έχουν εύκολη πρόσβαση σε αυτό και τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα μέρη.

Προσδιορίζει αν πρόκειται για επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά παραβίασης των κανόνων ενάντια στη βία.

Σχεδιάζει τον τρόπο παρακολούθησης του προβλήματος ώστε να έχει εποπτεία της εξέλιξης της κατάστασης.

Αν πρόκειται για επαναλαμβανόμενη εκφοβιστική συμπεριφορά, πρέπει να επικοινωνήσει άμεσα με τους γονείς του παιδιού.

Καταγράφει το περιστατικό, δίνοντας πληροφορίες για το πού και πότε συνέβη το περιστατικό, για το ποιοι συμμετείχαν, ποιοι παρατηρούσαν, τι μορφή εκφοβισμού ασκήθηκε.

Γονείς θύματος :Να υπάρξει στενή συνεργασία με το σχολείο για να πληροφορηθούν για την έκταση και τη σοβαρότητα του περιστατικού καθώς και για τους τρόπους αντιμετώπισής του.

Να δοθεί στο παιδί υποστήριξη και ασφάλεια, χωρίς να το κατακρίνουν.

Να ακούσουν προσεκτικά τι έχει να τους πει το παιδί τους για τα συναισθήματά του και για τις ανάγκες του.

Να παρακολουθηθεί η εξέλιξη της κατάστασης αλλά και η υγεία του παιδιού τους.

Αν το παιδί ενοχλείται από σωματικούς ή ψυχικούς πόνους ή αν αρνείται επίμονα να πάει στο σχολείο, πρέπει να γίνει επίσκεψη σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας για παιδιά.

Γονείς θύτη:Να γίνει συζήτηση με τον Διευθυντή του σχολείου για το περιστατικό εκφοβισμού που προκλήθηκε από το παιδί σας.

Να συνεργαστούν με το σχολείο, για την αντιμετώπιση του προβλήματος του παιδιού τους σχετικά με τη βία.

Να συνεργαστούν με τον Διευθυντή και τον δάσκαλο του παιδιού τους για την εφαρμογή των κανόνων, των συνεπειών και την πρόληψη τέτοιων συμπεριφορών.

Να παρατηρηθεί αν το παιδί τους εμπλέκεται συχνά σε καβγάδες ή εκδηλώνει εκφοβιστική συμπεριφορά και με τα παιδιά της γειτονιάς ή και με τους ίδιους στο σπίτι.

Η έρευνά μας!!!

Λίγα λόγια…

Στο πλαίσιο του Project διενεργήσαμε έρευνα στο Γυμνάσιο και Λύκειο Ιτέας, προκειμένου να διαπιστώσουμε τις διαστάσεις του φαινομένου της Ενδοσχολικής Βίας στο σχολείο μας.

Μέθοδος έρευνας: ΔειγματοληψίαΤεχνική έρευνας: Χρήση ΕρωτηματολογίουΔείγμα: 150 Μαθητές (και των δύο φύλων)Χρόνος διεξαγωγής: Μάρτιος 2014

Ακολουθούν τα αποτελέσματα της έρευνας. Από την ερευνητική ομάδα!

Ποια πιστεύεις πως είναι τα αίτια που ωθούν ένα μαθητή να ασκήσει βία;

Η προσωπική ικανοποίηση Ηεκδίκηση και η επιβεβαίωση της δύναμής του

Η βίωση βίας μέσα στην οικογένεια0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

αγόρια-κορίτσια

αγόρια-κορίτσια

Έχεις υποστεί ποτέ από συμμαθητή σου κάποια μορφή βίας;

Σωματική Βία Σεξουαλική παρενόχληση

Λεκτική βία Προκαταλήψεις/Διακρίσεις

Κλοπή(χρημάτων κλπ)

Ηλεκτρονική παρενόχληση

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

αγόριακορίτσια

Ποια είναι τα συναισθήματά σου μετά από περιστατικά βίας;

Στεναχώρια Κατάθλιψη και/ή απομόνωση0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

αγόρια-κορίτσια

αγόρια-κορίτσια

Σε ποιον απευθύνεσαι όταν γίνεσαι θύμα βίας;

σε κανέναν στους γονείς μου στους δασκάλους μου

0

5

10

15

20

25

30

35

αγόρια-κορίτσια

αγόρια-κορίτσια

Πώς αντιδράς βλέποντας ένα περιστατικό βίας;

προσπαθώ να βοηθήσω το θύμα συμμετέχω παίρνοντας το μέρος του θύτη0

5

10

15

20

25

30

35

40

αγόρια-κορίτσια

αγόρια-κορίτσια

Σε ποιο βαθμό παρεμβαίνουν οι καθηγητές σου βλέποντας αυτά;

πάντα κάπου-κάπου ποτέ0

5

10

15

20

25

αγόρια-κορίτσια

αγόρια-κορίτσια

Μην αδιαφορείς για

αυτό που συμβαίνει στο διπλανό σου!!

Μην αφήνεις κανέναν να σε κάνει να

νιώθεις ΆΣΧΗΜΑ.

ΤΕΛΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ!!!

Στην εργασία συμμετείχαν οι μαθητές:

Αργυροπούλου Ζωή Λιγνού ΜαριλέναΓκιόσι Σάρα Παλιβίδα ΑγγελικήΓουβός Χρήστος Παπάνης ΜίλτοςΔελή Αναστασία Πέτσα ΙωάνναΔρόσσου Ιωάννα Ραχωβίτσα ΓεωργίαΘεοχάρη Έλενα Στέφα ΧριστίναΚαραθάνου Χαϊδούλα Τσινταβή ΠανωραίαΚούκιου Γλυμίδα Φαρδέλλου ΙωάνναΚόλλια Γιούλη Χαρίτου ΔήμητραΚόρακα Λυδία Επιβλέπουσα καθηγήτρια Τσιρογιάννη Σοφία