๑๑.. อกุ�ศลมู�ล หมูายถึ ง อกุ�ศลมู�ล หมูายถึ งอะไรอะไรกุกุ. . ผู้��มู�ความูชั่��ว ๓ ผู้��มู�ความูชั่��ว ๓ประกุารประกุารขข. . พื้��นฐานความูดี�งามู พื้��นฐานความูดี�งามู

๓ ประกุาร ๓ ประกุารคค. . ว#ธี�กุารขจั�ดีความูชั่��ว ว#ธี�กุารขจั�ดีความูชั่��ว

๓ ประกุาร ๓ ประกุารงง. . รากุเหง�าของความูรากุเหง�าของความู

ชั่��ว ๓ ประกุาร ชั่��ว ๓ ประกุาร

๒๒.. กุ�ศลมู�ล ๓ หมูายถึ ง กุ�ศลมู�ล ๓ หมูายถึ งอะไรอะไรกุกุ. . หล�กุธีรรมูของคนดี�หล�กุธีรรมูของคนดี�ขข. . หล�กุธีรรมูสำ(าหร�บปร�บปร�งคนชั่��วหล�กุธีรรมูสำ(าหร�บปร�บปร�งคนชั่��วคค. . หล�กุธีรรมูอ�นเป*นต้�นกุ(าเน#ดีแห-งหล�กุธีรรมูอ�นเป*นต้�นกุ(าเน#ดีแห-ง

ความูดี�ความูดี�งง.. หล�กุธีรรมูที่��กุล-าวถึ งรากุเหง�าหล�กุธีรรมูที่��กุล-าวถึ งรากุเหง�า

แห-งความู แห-งความู ชั่��วชั่��ว

๓๓. . ฆราวาสำธีรรมูเป*นหล�กุฆราวาสำธีรรมูเป*นหล�กุ ธีรรมูเกุ��ยวกุ�บ ธีรรมูเกุ��ยวกุ�บ

อะไร อะไร กุกุ. . กุารปกุครองชั่าวบ�านกุารปกุครองชั่าวบ�าน ขข. . กุารศ กุษาของชั่าวบ�านกุารศ กุษาของชั่าวบ�าน คค. . กุารอย�-ร-วมูกุ�นของชั่าวบ�านกุารอย�-ร-วมูกุ�นของชั่าวบ�าน งง. . กุารที่(ามูาหากุ#นของชั่าวกุารที่(ามูาหากุ#นของชั่าวบ�านบ�าน

๔๔.. ฆราวาสธรรมูมู�ประโยชน์�ฆราวาสธรรมูมู�ประโยชน์�อย�างไรอย�างไร

กุกุ. . คนที่�กุคนเป*นคนดี�คนที่�กุคนเป*นคนดี�ขข. . คนมู�ความูเข�าใจัหล�กุธีรรมูคนมู�ความูเข�าใจัหล�กุธีรรมูคค. . คนอย�-ร-วมูกุ�นอย-างสำงบคนอย�-ร-วมูกุ�นอย-างสำงบ

สำ�ขสำ�ขงง. . คนมู�ล�กุษณะน#สำ�ยเหมู�อนคนมู�ล�กุษณะน#สำ�ยเหมู�อน

กุ�นกุ�น

๕๕. . พื้ระพื้�ที่ธีเจั�าที่รงแสำดีงพื้ระพื้�ที่ธีเจั�าที่รงแสำดีงเร��องที่#ศแกุ-ใครเร��องที่#ศแกุ-ใคร

กุกุ . . สำ#งคาลมูาณพื้สำ#งคาลมูาณพื้ขข . . โกุสำ#ต้มูาณพื้โกุสำ#ต้มูาณพื้คค . . อ�ปต้#สำสำมูาณพื้อ�ปต้#สำสำมูาณพื้งง . . อ�ปกุาชั่�วกุอ�ปกุาชั่�วกุ

๖๖. . ป7จัฉิ#มูที่#ศ หร�อที่#ศเบ��อง ป7จัฉิ#มูที่#ศ หร�อที่#ศเบ��อง หล�งไดี�ไดี�แกุ- หล�งไดี�ไดี�แกุ-

ผู้��ใดี ผู้��ใดี กุกุ. . อาจัารย9อาจัารย9 ขข. . มู#ต้รมู#ต้ร คค. . สำามู�ภรรยาสำามู�ภรรยา งง. . บ-าวบ-าว

g.g. สมูณพราหมูณ� จั#ดอย��สมูณพราหมูณ� จั#ดอย��ใน์ทิ'ศ ใน์ทิ'ศ อะไรอะไร

กุกุ . . ที่�กุข#ณที่#ศที่�กุข#ณที่#ศขข . . ป�ร�ต้ถึ#มูที่#ศป�ร�ต้ถึ#มูที่#ศคค . . อ�ต้ต้รที่#ศอ�ต้ต้รที่#ศงง . . อ�ปร#มูที่#ศอ�ปร#มูที่#ศ

๘๘. . ทิ#กุขิ'ณทิ'ศ คื+อทิ'ศอะไร ทิ#กุขิ'ณทิ'ศ คื+อทิ'ศอะไร

กุกุ. . ที่#ศเบ��องขวาที่#ศเบ��องขวาขข. . ที่#ศเบ��องซ้�ายที่#ศเบ��องซ้�ายคค. . ที่#ศเบ��องหล�งที่#ศเบ��องหล�งงง. . ที่#ศเบ��องหน�าที่#ศเบ��องหน�า

๙๙. . คืร�คืร�-- อาจัารย� เป.น์ทิ'ศอะไร อาจัารย� เป.น์ทิ'ศอะไร ใน์ทิ'ศ ๖ ใน์ทิ'ศ ๖

กุกุ . . ป�ร�ต้ถึ#มูที่#ศป�ร�ต้ถึ#มูที่#ศขข . . ที่�กุข#ณที่#ศที่�กุข#ณที่#ศคค . . ป7จัฉิ#มูที่#ศป7จัฉิ#มูที่#ศงง . . อ�ต้ต้รที่#ศอ�ต้ต้รที่#ศ

๑๑๑๑. . ศ#ษย9พื้ งบ(าร�งคร� ศ#ษย9พื้ งบ(าร�งคร� อาจัารย9 ดี�วยสำถึานใดี อาจัารย9 ดี�วยสำถึานใดี

กุกุ. . ชั่-วยที่(ากุ#จัของที่-านชั่-วยที่(ากุ#จัของที่-านขข. . เข�าไปย�นคอยร�บใชั่�เข�าไปย�นคอยร�บใชั่�คค. . ต้��งอย�-ในความูดี�ต้��งอย�-ในความูดี�งง. . ยกุย-องให�ปรากุฏในหมู�-ยกุย-องให�ปรากุฏในหมู�-

เพื้��อนฝู�งเพื้��อนฝู�ง

๑๐๑๐..บ�คคลไมู-ควรปฏ#บ�ต้#ต้-อบ�คคลไมู-ควรปฏ#บ�ต้#ต้-อพื้ระสำงฆ9อย-างไรพื้ระสำงฆ9อย-างไรกุกุ . . ให�ของขว�ญต้ามูความูเหมูาะสำมูให�ของขว�ญต้ามูความูเหมูาะสำมูขข . . ให�กุารอ�ปถึ�มูภ9ที่-านดี�วยป7จัจั�ย ๔ให�กุารอ�ปถึ�มูภ9ที่-านดี�วยป7จัจั�ย ๔คค . . ให�กุารต้�อนร�บดี�วยกุารปAต้#ย#นดี�ให�กุารต้�อนร�บดี�วยกุารปAต้#ย#นดี�งง . . พื้�ดีถึ งดี�วยความูปรารถึนาดี�พื้�ดีถึ งดี�วยความูปรารถึนาดี�เสำมูอเสำมูอ

๑๒๑๒.. ศ#ษย9ควรปฏ#บ�ต้#ต้-อคร�ศ#ษย9ควรปฏ#บ�ต้#ต้-อคร�อาจัารย9อย-างไรอาจัารย9อย-างไรกุกุ. . เล��ยงดี�เมู��อที่-านชั่ราเล��ยงดี�เมู��อที่-านชั่ราขข. . ชั่-วยสำร�างฐานะให�มู��นคงชั่-วยสำร�างฐานะให�มู��นคงคค. . ให�ค-าจั�างต้ามูความูสำามูารถึให�ค-าจั�างต้ามูความูสำามูารถึงง. . ฟั7งกุารอบรมูสำ��งสำอนดี�วยฟั7งกุารอบรมูสำ��งสำอนดี�วยความูเคารพื้ความูเคารพื้

๑๓๑๓.. ให1คืวามูร#กุ พ'ทิ#กุษ์� ให1คืวามูร#กุ พ'ทิ#กุษ์� อน์ามู#ย อน์ามู#ย

ผู้�1ส�งว#ยอาย�ย+น์ หมูายถึ ง ผู้�1ส�งว#ยอาย�ย+น์ หมูายถึ งขิ1อใดขิ1อใด

กุกุ . . ป�ร�ต้ถึ#มูที่#ศป�ร�ต้ถึ#มูที่#ศขข . . ที่�กุข#ณที่#ศที่�กุข#ณที่#ศคค . . ป7จัฉิ#มูที่#ศป7จัฉิ#มูที่#ศงง . . อ�ต้ต้รที่#ศ อ�ต้ต้รที่#ศ

n.n. พื้ระภ#กุษ�สำามูเณร จั�ดีเป*น พื้ระภ#กุษ�สำามูเณร จั�ดีเป*น ที่#ศอะไร ที่#ศอะไร

ในที่#ศ ๖ ในที่#ศ ๖กุกุ. . ที่#ศเบ��องหน�าที่#ศเบ��องหน�าขข. . ที่#ศเบ��องขวาที่#ศเบ��องขวาคค. . ที่#ศเบ��องบนที่#ศเบ��องบนงง. . ที่#ศเบ��องซ้�ายที่#ศเบ��องซ้�าย

๑๕๑๕.. ทิ'ศเหน์+อ หมูายถึ ง ทิ'ศเหน์+อ หมูายถึ งทิ'ศใคืรทิ'ศใคืร

กุกุ. . มู#ต้รมู#ต้รขข. . อาจัารย9อาจัารย9คค. . บ�ต้รบ�ต้ร--ธี#ดีาธี#ดีางง. . บ-าวบ-าว

p.p. คืวามูส#มูพ#น์ธ�คื��ใดทิ�5มู�คืวามูส#มูพ#น์ธ�คื��ใดทิ�5มู�พระคื�ณพระคื�ณย'5งใหญ่�ทิ�5ส�ดย'5งใหญ่�ทิ�5ส�ด

กุกุ. . สำามู� สำามู� - - ภรรยาภรรยาขข. . นายจั�าง นายจั�าง - - ล�กุจั�างล�กุจั�างคค. . บ#ดีามูารดีา บ#ดีามูารดีา - - บ�ต้รบ�ต้รงง. . คร�อาจัารย9 คร�อาจัารย9 - - ศ#ษย9ศ#ษย9

q.q. ผู้�กุพ#น์ธ�กุ#น์ด1วยจั'ตใจั เป.น์ผู้�กุพ#น์ธ�กุ#น์ด1วยจั'ตใจั เป.น์คืวามูส#มูพ#น์ธ� คืวามูส#มูพ#น์ธ� ขิองบุ�คืคืลใน์ขิ1อใดขิองบุ�คืคืลใน์ขิ1อใด

กุกุ. . พื้-อแมู- พื้-อแมู- - - บ�ต้รบ�ต้รขข. . สำามู� สำามู� - - ภรรยาภรรยาคค. . เพื้��อน เพื้��อน - - เพื้��อนเพื้��อนงง. . คร�อาจัารย9 คร�อาจัารย9 - - ศ#ษย9 ศ#ษย9

๑๘๑๘ เหต้�ใดีจั งเปร�ยบพื้-อแมู-เหต้�ใดีจั งเปร�ยบพื้-อแมู- เป*นที่#ศ เป*นที่#ศ

ต้ะว�นออกุ ต้ะว�นออกุ กุกุ. . พื้-อแมู-เป*นแสำงสำว-างน(าชั่�ว#ต้บ�ต้รพื้-อแมู-เป*นแสำงสำว-างน(าชั่�ว#ต้บ�ต้รขข. . พื้-อแมู-มู�พื้ระค�ณย#�งใหญ-ไมู-จับสำ#�นพื้-อแมู-มู�พื้ระค�ณย#�งใหญ-ไมู-จับสำ#�นคค. . พื้-อแมู-มู�ความูร�กุบ�ต้รร�อนแรงย#�งน�กุพื้-อแมู-มู�ความูร�กุบ�ต้รร�อนแรงย#�งน�กุงง. . พื้-อแมู-เป*นผู้��ให�กุ(าเน#ดีดี�งดีวงอาที่#ต้ย9พื้-อแมู-เป*นผู้��ให�กุ(าเน#ดีดี�งดีวงอาที่#ต้ย9

ให�แสำง ให�แสำง สำว-างสำว-าง

๑๙๑๙. . คร�อาจัารย9กุ�บศ#ษย9มู�คร�อาจัารย9กุ�บศ#ษย9มู� ความูสำ�มูพื้�นธี9 ความูสำ�มูพื้�นธี9

กุ�นดี�วยสำ#�งใดีมูากุที่��สำ�ดี กุ�นดี�วยสำ#�งใดีมูากุที่��สำ�ดี กุกุ. . จั#ต้ใจัจั#ต้ใจั ขข. . ค�ณธีรรมูค�ณธีรรมู คค. . ความูร�กุความูร�กุ งง. . อบรมูสำ��งสำอนอบรมูสำ��งสำอน

๒๐๒๐. . กุารให�เล��ยงดี�เมู��อแกุ-ชั่รา กุารให�เล��ยงดี�เมู��อแกุ-ชั่รา เป*นกุาร เป*นกุาร ปฏ#บ�ต้#ของใคร ปฏ#บ�ต้#ของใคร

กุกุ . . เพื้��อน เพื้��อน –– เพื้��อน เพื้��อน ขข . . นายจั�าง ล�กุจั�าง–นายจั�าง ล�กุจั�าง–

คค . . ศ#ษย9 คร�อาจัารย9–ศ#ษย9 คร�อาจัารย9–

งง . . บ�ต้ร บ#ดีามูารดีา–บ�ต้ร บ#ดีามูารดีา–

๒๑๒๑.. กุารกุระที่(าใดี ไมู-ควร กุารกุระที่(าใดี ไมู-ควรปฏ#บ�ต้#ต้-อเพื้��อนปฏ#บ�ต้#ต้-อเพื้��อน

กุกุ. . สำน#ที่สำนมูกุ�บญาต้#ของเพื้��อนสำน#ที่สำนมูกุ�บญาต้#ของเพื้��อนขข. . ชั่-วยที่(างานเมู��อมู�เวลาว-างชั่-วยที่(างานเมู��อมู�เวลาว-างคค. . เล-าเร��องของเพื้��อนให�คนอ��นเล-าเร��องของเพื้��อนให�คนอ��น

ฟั7งฟั7งงง. . ห�ามูปรามูเมู��อไปที่ะเลาะกุ�บคนห�ามูปรามูเมู��อไปที่ะเลาะกุ�บคน

อ��นอ��น

๒๒๒๒.. เมู��อเหFนเพื้��อนสำ�บบ�หร�� เมู��อเหFนเพื้��อนสำ�บบ�หร��ควรที่(าอย-างไรควรที่(าอย-างไร

กุกุ. . เต้�อนไมู-ให�สำ�บ เต้�อนไมู-ให�สำ�บ

ขข. . ขอเพื้��อนสำ�บบ�างขอเพื้��อนสำ�บบ�างคค. . บอกุกุล-าวให�คนที่��งหลายร��บอกุกุล-าวให�คนที่��งหลายร��งง. . ฟัGองคร�ให�ลงโที่ษห�กุคะแนนฟัGองคร�ให�ลงโที่ษห�กุคะแนน

๒๓๒๓.. ค(าพื้�ดีใดีที่�� ไมู-ควร ค(าพื้�ดีใดีที่�� ไมู-ควรพื้�ดีกุ�บเพื้��อนพื้�ดีกุ�บเพื้��อนกุกุ. . เราไปอ-านหน�งสำ�อในห�องสำมู�ดีกุ�นเถึอะเราไปอ-านหน�งสำ�อในห�องสำมู�ดีกุ�นเถึอะขข. . ปAดีเที่อมูแล�วไปบ�านผู้มูซ้# พื้-อแมู-ผู้มู ปAดีเที่อมูแล�วไปบ�านผู้มูซ้# พื้-อแมู-ผู้มู

อยากุพื้บอยากุพื้บคค. . ดี�ซ้# คนข��เกุ�ยจัชั่อบขอลอกุกุารบ�ารอย�- ดี�ซ้# คนข��เกุ�ยจัชั่อบขอลอกุกุารบ�ารอย�-

เร��อยเร��อยงง. . เธีอไมู-ควรเล-นฟั�ต้บอลนะเพื้#�งหายปHวยเธีอไมู-ควรเล-นฟั�ต้บอลนะเพื้#�งหายปHวย

ใหมู- ๆ ใหมู- ๆ

๒๔๒๔ ถึ�าเพื้��อนล�มูเง#นไว�ที่��โรงถึ�าเพื้��อนล�มูเง#นไว�ที่��โรง อาหาร อาหาร

ควรปฏ#บ�ต้#อย-างไร ควรปฏ#บ�ต้#อย-างไรกุกุ. . เกุFบไปค�นภายหล�งเกุFบไปค�นภายหล�งขข. . ปล-อยให�คนอ��นหย#บไปปล-อยให�คนอ��นหย#บไปคค. . เกุFบไว�เป*นของต้นเองเกุFบไว�เป*นของต้นเองงง. . ไมู-แต้ะต้�องกุล�วจัะถึ�กุว-าไมู-แต้ะต้�องกุล�วจัะถึ�กุว-า

เป*นขโมูยเป*นขโมูย

y.y. พื้ฤต้#กุรรมูใดีเป*นกุารพื้ฤต้#กุรรมูใดีเป*นกุาร กุระที่(าของเพื้��อน กุระที่(าของเพื้��อน

ที่��แที่�จัร#งที่��แที่�จัร#งกุกุ. . น#�งเฉิยเมู��อเพื้��อนจัะที่(าผู้#ดีน#�งเฉิยเมู��อเพื้��อนจัะที่(าผู้#ดีขข. . ให�ค(าแนะน(าเมู��อเพื้��อนมู�ป7ญหาให�ค(าแนะน(าเมู��อเพื้��อนมู�ป7ญหาคค. . ให�ความูใกุล�ชั่#ดีเมู��อเพื้��อนมู�อ(านาจัให�ความูใกุล�ชั่#ดีเมู��อเพื้��อนมู�อ(านาจังง. . ยกุย-องสำรรเสำร#ญเพื้��อนในที่�กุยกุย-องสำรรเสำร#ญเพื้��อนในที่�กุโอกุาสำโอกุาสำ

๒๖๒๖.. กุารมู�เพื้��อนที่��ดี�จัะไดี�กุารมู�เพื้��อนที่��ดี�จัะไดี�ร�บผู้ลอย-างไรร�บผู้ลอย-างไร

กุกุ. . มู�คนปGองกุ�นยามูมู�ภ�ยมูากุมู�คนปGองกุ�นยามูมู�ภ�ยมูากุขข. . มู�คนคอยดี�แลไมู-ให�เสำ�ยที่ร�พื้ย9มู�คนคอยดี�แลไมู-ให�เสำ�ยที่ร�พื้ย9คค. . มู�คนต้�กุเต้�อนเมู��อจัะพื้ลาดีมู�คนต้�กุเต้�อนเมู��อจัะพื้ลาดี

พื้ล��งพื้ล��งงง. . ถึ�กุที่�กุข�อถึ�กุที่�กุข�อ

๒๗๒๗.. ข�อใดีเป*นผู้ลจัากุกุารมู�ข�อใดีเป*นผู้ลจัากุกุารมู�เพื้��อนที่��ดี�เพื้��อนที่��ดี�

กุกุ. . มู�ที่��พื้ �งพื้#งมู�ที่��พื้ �งพื้#งขข. . ผู้��คนร�งเกุ�ยจัผู้��คนร�งเกุ�ยจัค. กุารเร�ยนดี�ข �นง. มู�น#สำ�ยกุ�าวร�าว

๒๘๒๘.. บ�คคลแบบใดีที่�� ไมู-ควร บ�คคลแบบใดีที่�� ไมู-ควรคบเป*นเพื้��อนคบเป*นเพื้��อนกุกุ. . ขอยมูเง#นไปซ้��อบ�หร��สำ�บขอยมูเง#นไปซ้��อบ�หร��สำ�บขข. . เกุFบสำมู�ดีจัดีกุารบ�านที่��ล�มูไว�ให�เกุFบสำมู�ดีจัดีกุารบ�านที่��ล�มูไว�ให�คค. . พื้�ดีจัานอบน�อมูต้-อพื้-อแมู-เราเสำมูอพื้�ดีจัานอบน�อมูต้-อพื้-อแมู-เราเสำมูองง. . ชั่วนเข�าไปอ-านหน�งสำ�อในห�องสำมู�ดีชั่วนเข�าไปอ-านหน�งสำ�อในห�องสำมู�ดี

ac.ac. เพื้��อนที่��แที่�จัร#ง ควร เพื้��อนที่��แที่�จัร#ง ควร ปฏ#บ�ต้#ต้-อเพื้��อน ปฏ#บ�ต้#ต้-อเพื้��อน

อย-างไรอย-างไรกุกุ. . ให�ย�มูเง#นที่องไดี�เสำมูอให�ย�มูเง#นที่องไดี�เสำมูอขข. . ขอให�สำน�บสำน�นต้นให�ไดี�ดี�ขอให�สำน�บสำน�นต้นให�ไดี�ดี�คค. . ไมู-หน-ายหน�เมู��อมู�ภ�ยพื้#บ�ต้#ไมู-หน-ายหน�เมู��อมู�ภ�ยพื้#บ�ต้#งง. . เล#กุคบหาเมู��อไปที่(าผู้#ดีเล#กุคบหาเมู��อไปที่(าผู้#ดี

กุฎหมูายกุฎหมูาย

๓๐ เมู��อเพื้��อนชั่นะในกุาร ๓๐ เมู��อเพื้��อนชั่นะในกุาร แข-งข�นกุ�ฬา แข-งข�นกุ�ฬา

ของโรงเร�ยนควรที่(า ของโรงเร�ยนควรที่(า อย-างไร อย-างไรกุกุ. . น#�งเฉิยน#�งเฉิย

ขข. . เข�าไปแสำดีงความูย#นดี�เข�าไปแสำดีงความูย#นดี�คค. . เข�ยนแผู้-นประกุาศชั่�ยชั่นะต้#ดีที่��วเข�ยนแผู้-นประกุาศชั่�ยชั่นะต้#ดีที่��ว

โรงเร�ยนโรงเร�ยนงง. . ประกุาศว-าเพื้��อนชั่นะเพื้ราะต้นเป*นประกุาศว-าเพื้��อนชั่นะเพื้ราะต้นเป*น

คนคน สำน�บสำน�นสำน�บสำน�น