Unterlagen zur Schulung albanischer Lehrerim Bereich Informationstechnologie: Trainingswoche 4

Network Fundamentals

Adeel Umar, MSc

Übersetzt von:Erjugen Vasija, Endri Drinazi

Finanziert durch SwissContact – Swiss Foundation for Technical Cooperation.

Durchgeführt in Zusammenarbeit mit der HTL „Peter Mahringer“ in Shkodra.

2

Permbajtja

1. Shtresa e aplikimit..............................................................................................................4

1.1 OSI dhe TCP/IP...............................................................................................................4

1.2 Protokolle te TCP/IP-Shtresa e aplikimit..........................................................................6

1.3 DNS-Sherbime dhe DNS-Protokolle................................................................................7

1.4 DNS-Hirarkia....................................................................................................................8

1.5 Sherbimi WWW dhe HTTP..............................................................................................9

2. Shtresa e transportit në OSI............................................................................................11

2.1 Detyrat e shtresës së transportit....................................................................................11

2.2 Përse përdoren protokolle të ndryshme transporti?.......................................................11

2.3 Adresimi me porta..........................................................................................................12

2.4 Ndërtimi i lidhjes TCP me Three-Ëay-Handshake.........................................................13

2.5 TCP-Header...................................................................................................................14

2.6 Rindërtimi i informacioneve me anë të numrit të sekuencës në TCP............................16

2.7 Numrat e konfirmimit......................................................................................................17

2.8 TCP-Ridergim................................................................................................................18

2.9 TCP-Kontrolli i fluksit me Ëindoë-Size (Flow Control)...................................................19

2.10 TCP-reduktimi i lidhjes me Two-way-Handshake........................................................20

3. Shtresa e ndermjetsimit: Komunikimi nga nje Host ne nje..............................................21

3.1 IPv4: Shebull protokolli nga shtresa e rrjetit...................................................................22

3.2 Si nga shtresa e transportit-PDU kthehet ne IPv4-Paket...............................................22

3.3 IPv4-Packet-Header.......................................................................................................23

3.4 Ndarja e Rrjetit në Nënrrjete..........................................................................................25

3.5 Routing...........................................................................................................................26

4. Adresimi në rrjet IPv4......................................................................................................27

4.1 Klasat e rrjeteve.............................................................................................................27

4.2 Hapësirat e IP-Adress private........................................................................................28

4.3 Llogaritjet e rrjeteve, hosteve, dhe adresës së broadcast.............................................28

5. Shtresa e lidhjes së informacioneve................................................................................29

5.1 Shërbimet e shtresës së lidhjes së informacioneve.......................................................29

5.2 Nënshtresat e shtresës së lidhjes së informacioneve....................................................29

5.3 Ndertimi baze in nje Frame............................................................................................30

5.4 Metodat e hyrjes............................................................................................................32

6. Shtresa Fizike..................................................................................................................33

6.1 Shtresa fizike – Operim..................................................................................................33

6.2 Shtresa fizike - Standarte...............................................................................................34

4

1. Shtresa e aplikimit

1.1 OSI dhe TCP/IP

Meposhte jane gjashte hapa te pershkruar. (Figura 1):

1. Ne rradhe te pare dergohet nje mesazh komunikimi nga perdoruesi.

2. Shtresa e aplikimit pergatit kete mesazh komunikimi per transmetim ne rrjetin e te dhenave.

3. Software dhe Hardware kthejne mesazhin ne format digjital.

4. Sherbimet e shtreses se aplikimit fillojne transferimin e te dhenave.

5 Secila shtrese kryen vetem detyren e meposhtme. Shtresat OSI kodojne te dhenat perkatese me ane te Protokollit te kodimit. Te dhenat e koduara percjellin mediat deri ne objektiv. Atje shtresat Osi hapin dhe grumbullojne te dhenat e transmetuara.

Figura 1 Tregon hapat e ketij procesi

Shtresa e aplikimit-Shtresa 7(Application Layer)

Shtresa e aplikimit (shtresa 7) eshte ne OSI dhe gjithashtu TCP/IP-Model e perdorshme.

Shtresa 7 siguron lidhjen ndermjet aplikacioneve, me te cilat ata komunikojne, dhe rrjetit

kryesor, mbi te cilin dergohen mesazhet . Protokollet e shtreses se aplikimit perdoren per

shkembimin e te dhenave ndermjet programeve, te cilat veprojne midis derguesit dhe hostit

objektiv.

5

Shumica e aplikacioneve — prsh. Webbrowser ose E-Mail-Clients — perbledhin

Funktionalitete te shtresave OSI 5, 6 dhe 7. Figura 2 tregon krahasimin ndermjet OSI- dhe

modelit TCP/IP.

Figura 2 OSI dhe TCP/IP-Modell

Shtresa e prezantimit (Presentation Layer)

Shtresa e prezantimit siguron 3 funksione:

Kodim dhe konvertim te te dhenave te shtreses se aplikimit, qe te sigurohet, qe te dhenat e nisura nga aplikacioni te interpretohen nga paisja objektiv

Komprimimi i te dhenave ne nje menyre te tille qe paisja objektiv te jete ne gjendje te hapi te dhenat

Kodimi i te dhenave per shkembimin dhe dekriptimin e te dhenave pas arritjes ne paisjen e synuar

Implementimi ne shtresen e prezantimit nuk eshte i lidhur me nje protokoll te caktuar. Si shembull mund te permenden ketu Videot dhe aplikacionet grafike te meposhtme:

Standartet me te njohura per aplikacionet grafike jane Quick- Time dhe MPEG (Motion Picture Experts Group). QuickTime eshte nga Apple Computer, specifikim per Video- dhe te dhena Audio, kurse MPEG nje standart i perparuar per komprimim Video dhe kodim.

Formate grafike te njohura jane GIF (Graphics Interchange Format), JPEG (Joint Photographic Experts Group) dhe TIFF (Tagged Image File Format). GIF dhe JPEG jane standarte kodimi dhe komprimimi, TIFF eshte formati i kodimit standart per Grafiken.

6

Shtresa e seksionit (Session Layer)

Funksioni i shtreses se seksionit eshte te dergohen dialogje ndermjet derguesitdhe aplikacioneve qellim. Shtresa e seksionit merret me shkembimin e te dhenave per induksion dhe mirmbajtje te dialogjeve dhe per rifillim te seancave, te cilat jane nderprere ose kane kohe qe nuk jane perdorur.

1.2 Protokolle te TCP/IP-Shtresa e aplikimit

Protokollet me te njohohura te TCP/IP-Shtresa e aplikimit jane ato te cilat mundesojne kalimin e te dhenave nga nje perdorues ne tjeterin. Keto protolle japin formatin si dhe informacionet per te ruajtur, te cilat bejne te mundur funksionet e komunikimit me internet.

Persa i perket protokolleve TCP/IP jane te meposhtmet:

DNS (Domain Name System). Perdoret per te shperndare emra interneti ne adresa IP.

HTTP (Hypertext Transfer Protocol). Perdoret per kalimin e te dhenave, nga kjo perbehen websitet WWW.

SMTP (Simple Mail Transfer Protocol). Perdoret per kalimin e te dhenave Mail.

Telnet. Nje protokoll per terminal, e cila lejon aksesin ne server ose ne paisje te rrjetit.

FTP (File Transfer Protocol). Perdoret per kalimin interaktiv te té dhenave ndermjet sistemeve.

Shembuj protokollesh dhe sherbimesh te shtreses se aplikimit

Shtresa e transporit perdor nje skeme adresimi: numrin e portes. Numri i portes

eshte pergjegjes per sherbim dhe funksione te ndryshme te Shtreses se aplikimit.

Programet Server perdorin numra portash te caktuara me perpara, te cilat jane te

njohura per pjesen me te madhe te klientave.

7

Tabelle 1 Dienste und Port-Nummer

1.3 DNS-Sherbime dhe DNS-Protokolle

Ne rrjete te dhenash paisjet kane adresa IP, te cilat sherbejne per kalimin e te

dhenave ne rrjet. Megjithate pjesa me e madhe e njerezve e ka te veshtire te mbaje

mend keto adresa ip. Per kete shkak u perdoro principi i emrave domain: Numrat e

adresave konvertohen ne emra dhe shkronja te cilat jane shume me te lehta per tu

mbajtur mend.

Ne internet emri domain http://www.cisco.com eshte shume me i lehte per tu mbajtur

mend sesa 198.132.219.25 — adresat IP gjenden poshte emrit domain per te bere te

mundur komunikimin me serverin. Nga kjo nje nderrim adresash nga Cisco do ishte

trasparent, nga ky emer domain http://www.cisco.com — ne duhet vetem te shkruajm

adresen domain, dhe lidhja qendron stabile.

8

Figura 3 DNS-Address

DNS sherben per kthimin e emrave ne adresa IP. Nga kjo perdoret nje numer i madh serverash te shperndare, te cilet kane detyre perpunimin e adresave.

1.4 DNS-Hirarkia

Na maje te hirarkise gjenden serverat root te celiet ruajne te dhenat, se si arrihen Top-Level-Domeinserver; me pas i kalon Second-Level-Domänenserver dhe keshtu me radhe.

Top-Level-Domeinet e ndryshme (d. h. Domeietnen e shtreses se larte) tregojne nese eshte nje Shtet apo tip organizate. Shembuj per Top-Level-Domeinet meposhte

.au: Australi

.co: Kolumbi

.com: ndermarrje industri .jp: Japan

.org: Organizate me perdorim te perbashket

Top-Level-Domänen ndjekin Second-Level-Domeinen dhe domeinet me rank me te ulet. Nje shembull i mire per kete eshte emri i domeinit http://www.cisco.netacad.net . Kjo .net eshte per Top-LevelDomein, .netacad eshte Second-Level-Domein dhe .cisco nje shtrese me rank me te ulet.

9

Figura 4 DNS-Hirarkia

1.5 Sherbimi WWW dhe HTTP

HTTP eshte nje nga protokollet e TCP/IP . Kur kemi nje URL (Uniform Ressource

Locator, d. h. Adrese interneti) dhe e japim ne nje Browser, krijon nje lidhje permes

HTTP me sherbimin web, der e cila aplikohet nga serveri.

Kur nje klient (me shpesh nje Browser) dergon nje kerkese tek serveri , tregohet nga

protokolli HTTP tipi i mesazhit, te cilen klienti e perdor per hapjen e adreses Web dhe

serveri e perdor si nje pergjigje te kerkeses.

Zakonisht ka 3 tipe mesazhi te ndryshme:

1. GET

2. POST

3. PUT

GET eshte nje kerkese te dhenash nga klienti. Nje Webbrowser nis lajmin GET qe te

perftoje faqe interneti nga serveri. Si tregohet tek figura 5, serveri pergjigjet kur merr

kerkeses GET, me nje tregues statusi,

(z. B. HTTP/1,1 200 OK) dhe nje mesazh te posacem, e cila qendron ne perbemjen e

mesazhit me nje shenje gabimi ose me te dhena te mundshme te tjera.

10

POST dhe PUT sherben per kalimin e te dhenave ne Web-server, me te cilat

ngarkohen te dhenat. Pershebull kur nje klient jep te dhena e nje formular, i cili eshte

i integruar ne nje faqe Web, te dhenat e derguara perfundohen dhe mbyllen nga

POST. PUT ne te kundert shkarkon dhe dergon te dhena ne Webserver.

HTTP eshte jashtezakonisht flksibel por nuk eshte nje protokoll i sigurte. Te dhenat

POST kalojne ne server ne nje menyre te pambrojtur dhe ka rrezik te vidhen ose

lexohen. Edhe pergjigjet e serverit ne te shumter e rasteve kur behet fjale per HTML

eshte i pambrojtur.

Per kete arsye perdoret per komunikim te sigurte protokolli HTTPS (Secure HTTP,

HTTP i sigurte) qe te marre dhe te nise te dhena ne Webserver. HTTPS perdor

Autentifikim dhe kodim per sigurine e te dhenave, kur keto shkembehen midis klietit e

serverit. Ketu HTTPS ben pershkrimin e rregullave tw dergimit te te dhenave

ndermjet shtreses se ndermjetsimit dhe te transportit.

Figura 5 Metoda GET e protokollit

11

2. Shtresa e transportit në OSI

2.1 Detyrat e shtresës së transportit

Shtresa e transportit bën të mundur që disa aplikacione të komunikojnë më

njëri tjetrin dhe gjithashtu është përgjegjëse për ndarjen e informacioneve me

anë të numrit të portave.

Në shtresën e transportit ndodh edhe nddarja e këtyre informacioneve në

pjesë me të vogla që quhen Segmente.

Shtresa e transportit i jep secilit informacion protokollin (TCP, UDP) e duhur.

2.2 Përse përdoren protokolle të ndryshme transporti?

Në sajë të aplikacionit që përdoret vendosen kërkesa të ndryshme në shtresën e

transportit.

Ndonjëherë duhet që të gjitha segmentet të jenë pa gabime dhe sipas rradhës

së caktuar, ndërsa vonesat e shkurtra (si prsh. ridërgimi i një fotoje) nuk kanë

shumë rëndësi.

Aplikacione të tjera i tolerojnë disa gabime, por vonesa në to është e

pranueshme (si prsh. VoIP).

Besueshmëria

Besueshmëria do të thotë:

Vendosja e një seance përpara dërgimit të informacioneve.

Kontrollimi dhe vendosja në rradhën e duhur të informacioneve të dërguara.

Rikonfirmimi dhe ridërgimi i informacioneve të cilat nuk janë konfrimuar

akoma.

Kontrollimi i shpejtësisë në njësitë e dhëna të rrjetit.

12

Spikasin

Shpejtësia (UDP) kundër

Besueshmërisë (TCP)

Figura 6 TCP - UDP

2.3 Adresimi me porta

Shtresa e transportit bën të mundur identifikimin e aplikacioneve me ndihmën e

numrave të portave.

Secili segment (TCP) ose datagram (UDP) përmban në kokë një portë e cila ka një

origjinë dhe objektiv, të cilat ndryshojnë gjatë kërkesës dhe përgjigjes.

Proceset e serverit kanë numra portash statike ( konfigurim manual), të cilat duhet të bëhen të ditura për klientët e programit, ndërsa numrat e portave të këtyre të fundit janë dinamik. Kombinimi midis numrit të portave (Shtresa e trasportit) dhe adresës IP quhet PAKETË. Një çift paketash, permban një IP-Address origjine dhe objektivin të shoqëruar nga një numër porte, e cila tregon më qartë komunikimin ndërmjet dy klientëve.

13

Adresimi me porta BSP

Klienti me IP-Address 192.168.100.48 dërgon një kërkesë në portën standarte të serverit me Ip-Address 192.168.1.20 .Paketa tek kërkesa: 192.168.1.20:80Paketa tek përgjigjia: 192.168.100.48:49152

IANA (Internet Assigned Numbers Authority) vendos numrin e portës.

"Portat e njohura" janë të rezervuara për serviset dhe aplikacionet e serverit, në mënyrë që aplikacionet e klientit ti njohin këto të dhëna. "Portat e regjistruara" caktohen në mënyrë dinamike për aplikacionet e klientit ose mund të përdoren nga vetë përdoruesit për apikacione të specifikuara të serverit. Figura 2.2 tregon zona të ndryshme të portave me gruper përkatëse.

2.4 Ndërtimi i lidhjes TCP me Three-Ëay-Handshake

Për ndërtimin e lidhjes janë Bit-et SYN dhe ACK në TCP-Header autoritar.

(Figurra 7).

Three-Way-Handshake (Figura 7):

1 Klienti e fillon lidhjen, me dërgimin e një segmenti me një vlerë të rastësishme

(32 Bit) për numrin e sekuencës (ISN = Vlera fillestare e sekuencës) e cila ka një

SYN-Flag (Vlera e sinkronizuar e sekuencës), dhe i kërkon serverit sinkronizimin

e saj.

2 Serveri përgjigjet me një segment, i cili ka një numër sekuence të vendosur në

një ACK-Flag, dhe ka për numër konfirmimi vlerën e rritur me 1 të sekuencës së

klientit. Gjithashtu me anë të vendosjes së SYN-Flag server bën sinkronizimin e

klientit.

3 Dhe së fundmi klienti me anë të një segmenti me një ACK-Flag të vendosur bën

konfirmimin e kërkesës për sinkronizim të serverit.Si numër konfirmimi klienti

përdor vlerën rritëse të sekuencës së serverit. Gjithashtu klienti në këtë mënyrë

rrit edhe vlerën e sekuencës së vet.

14

4 Së fundmi klienti konfirmon me një ACK-Flag numrin e vlefshëm të konfirmimit

dhe gjithashtu bën sinkronizimin me server. Si numër konfirmimi klienti përdor

vlerën e rritur me 1 të vlerës së sekuencës të serverit. Vlerën e sekuencës së vet

e rrit ai gjithashtu.

5 Pasi është vendosur lidhja në të dy drejtimet mund të fillojë shkëmbimi i

informacioneve. Në këtë rast ACK-Flag është I vendosur në secilin segment.

Figura 7 Three-Way-Handshake

2.5 TCP-HeaderFigura 8 tregon TCP-Header.

Figura 8 TCP-Header

15

Source Port (Quellport : tregon numrin e portës së dërguesit.Destination Port (Zielport): tregon numrin e portës së marrësit.

Secili Byte numrohet (për dritaret e levizshme):

- Numri i sekuencës- Ack.-Nummer

Header Length: Këtu tregohet adresa fillestare e informacioneve të përdorura.

Me anë të Flag shprehet:

1) URG: “urgent”: informacione urgjente (p.sh cntrl-C)

2) ACK: Numri I konfirmimit është I vlefshëm

3) PSH: Marrësi nuk duhet të humbasë lidhjen (p.sh <CR> në fund të rreshtit)

4) RST: Rivendosja e një lidhjeje (pas një problemi të panjohur)

5) SYN: Ndërtimi i një lidhjeje (sinkronizimi i numrave të sekuencave)

6) FIN: Përfundimi i një lidhje

Checksum: Shuma e kontrollit përdoret për gjetjen e gabimeve gjatë dërgimit të

informacioneve 

Urgent Pointer: Sëbashku me numrin e sekuencës kjo vlerë jep pozicionin real të

Byte-ve të parë pas informacioneve Urgjente në linjë.

Options: Zona e Opsioneve ka një madhësi të ndryshueshme dhe përmban

iformacione shtesë.

16

2.6 Rindërtimi i informacioneve me anë të numrit të

sekuencës në TCP

Në fillim të ISN rritet numri i sekuencës ose e thënë ndryshe okteta e transferuar, në

mënyrë që secili segment të identifikohet qartë.

Siç e tregon edhe figura 9 nëse segmentet e informacioneve nuk shkojnë tek

marrësi në rradhën e duhur, do të bëhet përsëritja e rradhës origjinale në sajë të

numrit të sekuencës, përpara se informacionet të shkojnë në aplikacionin e

përdorimit.

Figura 9 Rikunstruimi i te dhenave nga numra sekuencash te TCP

17

2.7 Numrat e konfirmimitMarrësi rrit vlerën e numrave të sekuencave me anë të numrit të okteteve që merr,

dhe i shkruan këto vlera tek numrat e konfirmimit, i cili bën të ditur okteten që pritet të

vijë.

ACK-Flag tregon, që numri i konfirmimit është i vlefshëm(Figura 10).

Figura 10 Numri i kofirmimit

18

2.8 TCP-Ridergim

Derguesi mat kohen per cdo segment qe dergon.

Kur ka defekte ose Segmentet bllokohen, marresi nuk dergon konfirmim perkatesisht

nje konfirmim per segmentin e fundit te marre me sukses.

Kur derguesi nuk merr brenda nje kohe te caktuar nje konfirmim per dergimin me

sukse te nje segmenti ai ben nje ridergim te tij (Figura 11).

Figura 11 TCP Ritransmetimi

19

2.9 TCP-Kontrolli i fluksit me Ëindoë-Size (Flow

Control)

Marresi me derguesin kane te perbashket ne TCP-Header te ashtuquajturen „Window-Size“ e cila tregon sa Oktete mund te dergohen neqoftese nuk ka konfirmim. (Figura 12). Zvogelimi i Window-Size = Dergimi behet me i ngadalte (pak Segmente/Kohe) Zmadhimi i Window-Size = Dergohet me shpejt (me shume Segmente/Kohe)

Figura 12 Window-Size

20

2.10 TCP-reduktimi i lidhjes me Two-way-Handshake

Reduktimi nje lidhjeje behet me ane te Two-Way-Handshake te cilen e ndihmon FIN-Controlbits. Ketu ekzistojne dy lidhje TCP secili prej ketyre kompjutera duhet te shkeputet nga tjetri. Figura 13

1. Nese nuk ka me te dhena per te nisur, atehere kjo behet me ane te sinjalizimit te FIN-Bit.

2. Kompjuteri tjeter pergjigjet me ane te vendosjes se nje ACK-Flag dhe tregon se FIN-Flag eshte marre. Ne kete menyre mbyllet lidhja TCP.

3. Dhe me ane te dergimit te FIN-Flag tregon se lidhja ka perfunduar. Die

4. Ky hap miratohet me ane te ridergimit te ACK-Flag nga kompjuteri i pare.

Figura 13 Lidhja TCP me Two-Way-Handshake

21

3. Shtresa e ndermjetsimit: Komunikimi nga nje Host

ne nje

Shtresa e ndermjetsimit merr segmentet e te dhenave nga shtresa e transportit. Te dhenat ndahen ne segmente dhe per shkak te besueshmerise ato numrohen. Eshte detyra e shtreses se ndermjetesimit me ndihmen e protokolleve te adresimit per shkruarjen e informacioneve te tjera ne PDU dhe dergimi i tyre ne ruterin tjeter duke zgjedhur rrugen me te mire.

Permbushja e detyrave:

1. Adresimi i paketave me nje IP-Adress2. Kodimi3. Routing4. Çkodimi

Ne seksionet e tjera do te shpjegojme detyrat dhe aty do te flasim per protokollet e shtreses se ndermjetesimit.

Adresimi

IP kerkon, qe çdo pajisje derguese ose marrese te kete nje IP-Adress te sajen.

Kodimi

Çdo PDU, qe shkembehet ndermjet rrjeteve, duhet qe me ane te IP-Header te identifikoje derguesin dhe marresin. Procesi i shtimit te te dhenave quhet po ashtu edhe ne shtresat e tjera kodim.

Routing

Kur nje pakete kodohet ne shtresen e ndermjetsimit, ajo permban te gjitha informacionet e nevojshme, per tu derguar ne rrjetin e duhur, kudo qe ai te jete.

Protokollet

IP eshte protokolli me i rendesishem i shtreses se ndermjetesimit. Gjithashtu duhet te dime, qe historikisht ka protokolle te tjera, te cilat kane veçori te ndryshme nga IP.

22

Ckodimi

Kur nje pakete IP kalon ne Inputin e ruterit, eshte ajo e mbyllur ne nje eshte ajo e mbyllur ne nje Frame2 te shtreses se kalimit te bitave. . Karta e rrjetit e ruterit e pranon paketen, fshin te dhenat e mbyllura dhe kalon paketen ne shtresen e rrjetit.

3.1 IPv4: Shebull protokolli nga shtresa e rrjetit

IP eshte projektuar si nje protokoll me Overhead te ulet. Kryen funksione te cilat jane te nevojshme qe te kaloje nje pakete nga derguesi pergjate nje rrjeti te mbyllur drejt marresit. Protokolli nuk eshte projektuar per te monituruar dhe kontrolluar rrjedhen e paketave. Ky funksion kryhet nga protokolle ne shtresat e tjera.

Die grundlegenden Eigenschaften von IPv4 sind:

Pa lidhje: IPv4 nuk ben lidhje para nisjes se paketave me te dhena.

Jo e besueshme (Best-Effort-Transport): IPv4 nuk ka nje funksionalitet qe garanton dergimin e paketave. Kjo ul kohen e perpunimit ne router dhe ruan memorje.

Pavarsi : IPv4 operon ne pavarsi nga mjetit transportues.

3.2 Si nga shtresa e transportit-PDU kthehet ne IPv4-

Paket

IPv4 mbyll segmentet e shtreses se transportit, ne menyre te tille qe Rrjeti ta dergoje ate ne hostin e deshiruar. Mbyllja IPv4 ndodh pas largimit te paketes nga shtresa e rrjetit te hostit dergues , dhe hapet perseri kur mberrin ne shtreses e rrjetit te hostit marres.

23

3.3 IPv4-Packet-Header

Figura 14 IPv4 Header

Tema Bit Pershkrim

Version 4 Ketu gjendet verisoni i protokollit te IP pas krijimit te paketes IP

IHL 4 IHL = Internet Header Length jep gjatesine e IP-Header si fuqi e 32 Bit. Vlera maksimale ne Binar 1111 (15) korrespondon me nje Header-length prej 15 x 32 Bit = 480 Bit = 60 Byte.

ToS 8 ToS = Type of Service cakton cilesine e sherbimit te kerkuar. Ajo ndahet te prioritete (Priority) prej 3 Bit dhe cilesi per kalimin e te dhenave prej 5 Bitesh.

Gjatesia e paketes(Total Length)

16 Permban gjatesine totale te paketes IP. Duke zbritur IHL jep ajo gjatesine e te dhenave te perdorshme.

Identifikimi 16 Perdoret per numerimin e paketave me te dhena.

24

(Identifiction) Identifikimi eshte unik dhe i rjedhshem.

Flags 3 Te dhenat nuk futen te gjitha ne nje pakete IP por ato ndahen dhe pastaj nisen. Ketu behet fjale per fragmentim. Flags shkojne permes tyre. Flagu i pare eshte gjithmone 0. Flagu i dyte (DF) ndalon fragmentimin e paketes kur ajo eshte e vendosur. Flagu i trete (MF) jep te dhena te tjera te paketave kur ato jane te vendosura.

Fragment-Offset 13 Permban nje paket IP me te dhena te fragmentuara, qendron ne pozicionin e te dhenave ne paketen IP origjinale.

TTL 8 Me TTL (Time-to-Live) jep derguesi jetgjatesine e paketes.Nga secili stacion qe duhet te kaloje nje pakete IP, hiqet nga kjo vlere 1. Kur TTL arrin vleren 0 paketa fshihet. Ky mekanizem pengon paketen per te jetuar gjithmone ne rast se ato jane inaktive. Vlerat TTL nga 30 ne 64 jane tipike.

Protokoll(Protocol)

8 Kjo fushë përmban portën e caktuar të protokolleve të transportit (p.sh TCP ose UDP).

(Header dhe Shuma e kontrollit)

16 Shuma e kontrollit siguron korrektësinë e IP-Headers. Për kontrollin e gabimeve të informacioneve të përdorura duhet të përdoret protokolli i duhur. Meqë hapësirat e IP-Header ndryshojnë vazhdimisht, duhet që çdo stacion të llogarisë përsëri shumën e kontrollit. Në mënyrë që vonesa të jetë sa më e vogël bëhët llogaritja e IP-header e paketës.

Source-IP-Adress

(IP-Adress-Burim)

32 Në këtë vend qëndron IP-Adress e stacionit, të cilin ka nisur IP-paketa (dërguesi).

Destination IP-Address

32 Në këtë vend qëndron IP-Adress e stacinit, për të cilën është e vendosur IP-paketa. Në kjo IP-Adress do të dërgohet në shumë stacione, atëherë duhet të

25

(IP-Adress-Destinacion)

përdorim një Multicast-Adress.

Options/Padding

(Opsione/Mbushje)

32 Fushe e opsioneve e IP-Headers përmban informacione mbi ruterat, funksionet statistike dhe të sigurisë. Kjo fushë është optimale dhe mund të deri ne 40 Byte e gjatë. Është e ndarë në 32 bit dhe sipas mundësisë mbushet me 0. Për detajet e këtyre funksioneve nuk do të flitet në këtë paragraf. Por mund te themi: Fusha e opsioneve përdoret shpesh për qëllime diagnostike.

3.4 Ndarja e Rrjetit në Nënrrjete.

IPv4-Adress përbëhet nga 32 Bits, që ndahen në dy grupe të mëdha: Pjesa e rrjetit dhe e hostit. Pjesa e rrjetit e adresës ka të njëjtin funksion si një kod postar: Ai i tregon Ruterit se ku ndodhet rrjeti i kërkuar. Ruterat shkëmbejnë paketa në rrjete të ndryshme dhe marrin parasyshë vetëm pjesën e rrjetit. Pastaj kur paketa ka arritur në ruterin e duhur merret parasysh pjesa e hostit, njëlloj si me nje letër kur rruga e marrësit e rëndësishme është atëherë kur letra ka arritur në qytetin e duhur (Figura 15).

Figura 15 Ndërtimi i IP-Adre

26

3.5 Routing

Në mënyrë që një paketë të arrijë në rrjetin e duhur, duhet që ruteri të mësojë rrugën e drejt ktij rrjeti. Nëse ruteri nuk e di këtë rrugë atëherë paketa do të dërgohet në Default-Gateway. Nëse as kjo e fundit nuk është e konfiguruar, atëherë dërgimi i paketës është i pamundur. Rrjeti që duam të arrijmë mund të këtë një largësi të madhe nga vendndodhja e ruterit tonë. Kur ruteri gjen në tabelën e tij një rrugë për në rrjetin tjetër, kjo rrugë do të ishte deri tek ruteri tjetër më i afërt dhe jo deri tek ruteri i fundit i këtij rrjeti (Figura 16).

Figura 16 Lidhdje e ruterave në rrjet

Figura 17 Rruga e zgjedhur nga ruteri

27

4. Adresimi në rrjet IPv4

Adresimi ndahet në pjesën e rrjetit (NetID) dhe në pjesën e hostit (HostID).Pjesa e hostit duhet të jetë mjaftueshëm e madhe në mënyrë që të gjithë hostet e dhënë një IP-Adress të marrin.

Ndarje e pjesë së rrjetit dhe asaj të hostit bëhet nga Subnetmask. Shembull : 200 Hoste kanë nevojë për një IP-Adress; me 8 Bits munden të krijohen 256(=28) adresa të ndryshme; Pjesa e hostit duhet të përmbajë 8 Bits.

4.1 Klasat e rrjeteve

Klasse A (0.0.0.0 bis 127.255.255.255)

0 Netz-ID (7 Bit) Host-ID (24 Bit)

Klasse B (128.0.0.0 bis 191.255.255.255)

1 0 Netz-ID (14 Bit) Host-ID (16 Bit)

Klasse C (192.0.0.0 bis 223.255.255.255)

1 1 0 Netz-ID (21 Bit) Host-ID (8 Bit)

Klasse D (224.0.0.0 bis 239.255.255.255)

1 1 1 0 Multicast-Gruppen-ID (28 Bit)

Klasse E (240.0.0.0 bis 255.255.255.255)

1 1 1 1 0 Reserviert für zukünftige Anëendungen (27 Bi

28

4.2 Hapësirat e IP-Adress private

Klasa Nga Deri Subnetzmaske

Rrjet i klasës A 10.0.0.0 10.255.255.255 255.0.0.0

Rrjet i klasës B 172.16.0.0 172.31.255.255 255.255.0.0

Rrjet i klasës C 192.168.0.0 192.168.255.255 255.255.255.0

4.3 Llogaritjet e rrjeteve, hosteve, dhe adresës së

broadcast.

Shembull për llogaritje

29

5. Shtresa e lidhjes së informacioneve„Shtresa e aplikacionit“ bën lidhjen me përdoruesin.„Shtresa e Transportit“ është përgjegjëse për segmentimin e informacioneve dhe zgjedhjen e proceseve të komunikimit ndërmjet dy sistemeve. Protokollet e „Shtresës së Rrjetit“ bëjnë të mundur, që paketa e informacioneve të shkojë nga adresa fillestare në adresën e dëshiruar.

Paketa e informacioneve gjatë rrugës për në kompjuterin e dëshiruar ndahet në rrjete, të cilët kanë një struktura fizike të ndryshme.

Shtresa e rrjetit nuk njeh asnjë mekanizëm, për kontrollimin e mediumeve të dërgimit të datave.

Kështu që është detyra e shtresës së lidhjes së informacioneve, për të pregatitur paketën e informacioneve për mediumet e ndryshme dhe për të kontrolluar hyrjen tek këto të fundit.

5.1 Shërbimet e shtresës së lidhjes së informacioneve

Kjo shtresë ofron dy shërbime:

Framing – Kodimi i protokolleve të specifikuara, të cilët bëjnë të mundur lidhjen me mediumet e shtresave më të larta.

Media Access Control – Këtu bëhet kontrollimi i këtyre mediumeve nga dërguesi tek marrësi me atë në Frames.

5.2 Nënshtresat e shtresës së lidhjes së informacioneve

Kjo shtresë ka dy nënshtresa, siç mund ti gjejmë në shumë teknologji LAN (p.sh Ethernet).

Logical Link Control (LLC): Nënshtresa e sipërme, e cila bën lidhjen me aplikacionet e pavarura.

MediaAccessControl(MAC): Nënshtresa e poshtme, e cila është përgjegjëse për adresimin në Hardware.

Avantazhet: Një lloj Frame, i cili është i përcaktuar në shtresat e sipërme, mund të përdorë lloje mediash të ndryshme, të cilat krijohen nga shtresat e poshtme.

30

5.3 Ndertimi baze in nje Frame

PDU e Data Link Layers quhet ndryshe Frame. Nje frame perbehet kryesisht nga:1. Header: Informacione kontrolli si z.B. MAC-Adresa ne fillim te PDU

2. Data: Paketa te dhenash te shtreses se Rrjetit: Informacione kontrolli ne fund te PDU

Figura 18 Ndertimi baze i nje Frame

31

Ndertimi i nje Frame varet nga lloji i teknologjise.Ne Header dhe Trailer gjenden iformacionet e meposhtme:1. Hapesira Start- dhe Stopp-,tregohet perkatesisht ne fillim dhe ne fund te

Framit.

2. Hapesira e Adresimit me lidhjet perkatese.

3. Hapesira qe tregojne tipin e paketes se dorezuar.

4. Hapesira per kontrollin e cilesise dhe gjetjen e gabimeve

Figura 19 Ndertimi i nje Frame

Shpesh eshte funksioni i Data Link Layers me nje paisje Hardware, si prsh NIC (Network Interface Card), i perfshire.

32

5.4 Metodat e hyrjes

Die Data Link Layer Protokolle pershkruajn metodat e hyrjes auf ne Midiat fizikale dhe kalimin e Frame ne mjedise e ndyshme rrjeti:1. Token Ring, FDDI

Figura 20 Token Ring FDDI

2. CSMA (Carrier Sense Multiple Access) per te siguruar nisjen vetem ku Mediat

jane te lira megjithate ajo con ne kolisione.

Figura 21 CSMA

33

6. Shtresa FizikePerkthimi i te dhenave in Bit / Sinjale

Figura 22 Perkthimi i te dhenave Bit / Sinjale

6.1 Shtresa fizike – Operim

Paraqitja e biteve ne Media te ndryshme:

Figura 23 Paraqitja e Biteve ne Media te ndryshme

34

6.2 Shtresa fizike - StandarteLayer 1 dallohet nga detyrat e meposhtme:

3. Vecorite fizikale dhe elektronike te medias.

4. Paraqitja (Kodimi) e definimit te Biteve dhe sinjaleve ruejtese (z.B: NLP) Vecori mekanike, Steckverbindungen (Material, Matje, Pins)

35

36