14 M-CARE: Preventie van het burn-out-syndroom bij de professionele verzorger

Mobiele Training voor Thuis- en Gezondheidsverzorgers Voor Personen met

Beperkingen en Ouderen

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Module: Preventie van het burn-out-syndroom bij de professionele verzorger


Deel 1

• Burn-out bij de professionele verzorger

• Kenmerken van stress en burn-out

• Verschillen tussen stress en burn-out


Burn-out

De taken van de verzorgers kunnen erg uitputtend zijn. Vooral als u het gevoel hebt dat u beperkte controle over de situatie hebt of dat ze buiten uw vaardigheden en competenties vallen.

De foto is eigendom van http://www.nfcacares.org/who_are_family_caregivers/

http://www.nfcacares.org/who_are_family_caregivers/


Indien de stress van de zorgverlening onbehandeld blijft, kan dit een grote impact hebben op uw gezondheid en uiteindelijk tot een burn-out leiden.

De foto is eigendom van Interprojects


• Wanneer u als verzorger met een burn-out te maken hebt, is het erg moeilijk om iets te doen of zelfs ook maar voor iemand anders te kunnen zorgen.

• Daarom is het erg belangrijk dat men de tijd vrij maakt om rust te nemen, te ontspannen en de batterijen opnieuw op te laden: dit is geen luxe maar een noodzaak.

De foto is eigendom van http://seniorcarepartners.wordpress.com/our-caregivers/

http://seniorcarepartners.wordpress.com/our-caregivers/




• Wanneer u door de verzorging gestresseerd wordt of zelfs een burn-out ontwikkelt, brengt dit ook uw eigen gezondheid in gevaar. Dit kan een grote impact hebben op u en op de persoon die u verzorgt.

• Dit zal tenslotte uw vermogen beïnvloeden om kwalitatieve zorg aan te bieden.

• Hoe je zal omgaan met deze stress is erg belangrijk

De foto is eigendom van http://www.nfcacares.org/who_are_family_caregivers/

http://www.nfcacares.org/who_are_family_caregivers/


Omgaan met burn-out bij de professionele verzorger: De aanpak

• Herkennen – Kijk uit voor de waarschuwingssignalen van een burn-out.

• Terugdraaien – Draai de schade terug door het beheer van stress en het zoeken van steun.

• Versterken – Bouw versterking op tegen stress door het verzorgen van uw lichamelijke en emotionele gezondheid.



Kenmerken van stress Opvallende lichamelijke kenmerken (verschijnselen/symptomen):

• Voortdurende en aanhoudende moeheid, zich futloos ervaren, geen energie meer hebben

• Slaapproblemen (vooral slapeloosheid en moe wakker worden)

• Pijnlijke spierklachten, rug- en hoofdpijn

• Maag- en darmklachten, verminderde eetlust, eten smaakt ook niet meer

• Verminderde weerstand tegen infecties

• Hartklachten (kloppingen, soms overslagen), verhoogde bloeddruk, verhoogde cholesterolwaarden

Opvallende psychische kenmerken (verschijnselen/symptomen):

• Geïrriteerde en prikkelbare, gejaagde gevoelens

• Geen rust vinden en ook niet meer tot rust kunnen komen

• Zich regelmatig somber voelen (huilbuien), lusteloosheid (niet meer kunnen genieten van gewone dingen

• Voortdurend piekeren, angstgevoelens

• Moeite met concentreren en het nemen van besluiten en soms vergeetachtigheid

• Zich onzeker voelen, minder zelfvertrouwen, zich soms waardeloos voelen en eenzaamheid

Opvallende gedragsveranderingen:

• Meer roken, drinken, drugs en/of kalmeer- en slaapmiddelen gebruik

• Minder presteren en meer fouten maken

• Steeds meer vermijden van sociale contacten, zich isoleren

Bron: http://angstcentrum.be/


Kenmerken van burn-out Lichamelijke symptomen:

• Slaapproblemen

• lusteloosheid, geen energie

• verminderde weerstand, sneller ziek

• Hoofdpijn

• spanningspijn in spieren

• verkrampte spieren

• Verteringsproblemen

• oorsuizen

• zicht wordt wazig

• maagzuur of –pijn

• Misselijkheid

• Darmproblemen

• gevoel van uitputting

Mentale symptomen:

• Concentratieproblemen

• Vergeetachtigheid

• besluiteloosheid en moeite om hoofd- en bijzalen van elkaar te onderscheiden

• Verstrooidheid


• piekeren

• snel overprikkeld

Emotionele symptomen:

• grotere emotionaliteit dan vroeger: sneller teleurgesteld, ontroerd, blij of verdrietig

• lichtgeraakt, opvliegend en weinig geduld met anderen

• grotere onzekerheid, twijfelen aan jezelf, weinig zelfvertrouwen

• spanning en angst ervaren

• opgejaagd gevoel

• Onrust

• Pessimisme

• achterdochtig zijn

• verveling

Veranderingen op vlak van gedrag:

• soms verbale of fysieke agressie

• Cynisme

• meer werkuren presteren

• minder motivatie voor werk

• vermindering creativiteit

• minder aandacht voor je sociaal netwerk of vrije tijd


Verschillen tussen stress en burn-out Stress Burn-out

• meestal korter dan 12 weken. • kan langer duren dan 1 jaar en er is sprake van volledige uitputting

• teveel engagement of inzet • geen engagement of inzet meer

• emoties zijn versterkt • emoties zijn gedempt

• brengt drukte en hyperactiviteit teweeg • brengt hulpeloosheid en hopeloosheid teweeg

• verlies aan energie • verlies aan motivatie, idealen, hoop

• leidt naar angst • leidt naar gevoelloosheid, depressie

• gevolgen vooral lichamelijk • gevolgen vooral emotioneel

• kan leiden naar vroegtijdige sterfte • kan leiden naar uitzichtloosheid



Deel 2

• Preventie tips


Wat kan u zelf doen?

Tijdig ingrijpen bij overbelasting is het allerbelangrijkste. Zo vermijd u dat u in een situatie belandt waarin u niets meer kunt. Heeft u vaak last van stress, dan zijn deze tips een hulp:

• Neem altijd voldoende tijd om te bekomen van stressvolle situaties.

• Zet op een rij wat bij u stress veroorzaakt. Wat kost u veel energie en wat kan u daaraan veranderen?

• Stel prioriteiten en hou in uw tijdsplanning ook altijd ruimte vrij voor onverwachte gebeurtenissen.

• Ga na of het realistisch is wat u van uzelf verwacht. Praat hierover met anderen.

• Handel kleine zaken zo snel mogelijk af. Zo vermijdt u dat ze een berg vormen waar u enorm tegenop ziet.

• Doe één ding tegelijk en neem daar de tijd voor. U haasten is erg vermoeiend en vaak kosten zaken u daardoor net meer tijd.

• Stel grenzen en zeg ‘neen’ wanneer u teveel hooi op uw vork heeft.

• Maak voldoende tijd vrij voor zaken die u energie geven zoals hobby’s en vriendschappen. Bewegen is een goede uitlaatklep voor stress, maar zorg ook hier dat u niet overdrijft.

• Zoek uit wat u het meeste ontspanning en rust brengt; zet dat regelmatig in uw agenda.

• Gezond leven verhoogt uw draagkracht: zorg dat u voldoende beweegt en slaapt, eet gezond, drink niet te veel alcohol of koffie en rook niet.


Begin de dag met een ontspannend ritueel.

In plaats van uit bed te springen van zodra u wakker wordt, besteed u beter ten minste vijftien minuten om te mediteren, om in uw dagboek te schrijven, of iets te lezen dat u inspireert.



Maak er een gewoonte van om gezond te eten, alsook er goede slaapgewoonten op na te houden.

Als u goed eet en regelmatige fysieke activiteit heeft, alsook genoeg uitrust, zal u de kracht en energie hebben om beter om te gaan met de dagelijkse strijd en eisen van het leven.

De foto is eigendom vanhttp://seniorcarepartners.wordpress.com/our-caregivers/





Stel grenzen. Leer hoe u “nee” kunt zeggen op een positieve manier wanneer u verzoeken krijgt. Als u dit moeilijk vindt, herinner dan: •dat u “nee” kunt zeggen, maar ook

“ja” bij de dingen die u echt wilt doen.

•door grenzen te stellen, krijgen anderen uiteindelijk een beter resultaat.

• een ‘nee’ is geen afwijzing. • ‘nee’ zeggen is niet het weigeren

van de persoon, het is het weigeren van de situatie.







Neem dagelijks een pauze van technologie

Stel elke dag tijd beschikbaar waarbij u zich volledig los kan koppelen van technologie.

Zet uw laptop en telefoon af en stop met het checken van e-mails.






Voed uw creatieve kant.

Creativiteit is een krachtig tegengif tegen burn-out.

Probeer iets nieuws, start een leuk project of hervat een favoriete hobby.

Kies activiteiten die niets met het werk te maken hebben (bv. uitgaan met vrienden of dansen).


Bron: zorgnetvlaanderen.be


Bro

n: zo

rgnetvlaan

de

ren.b

e


Bron: zorgnetvlaanderen.be


Bibliografie: • Administration on Aging. (n.d.). Respite: What caregivers need most-

administration on aging fact sheet Biegel, D., & Schulz, R. (1998). Caregiving and caregiver interventions in aging and mental illness. Family Relations, 48, 345-354.

• Coon, D. W., Gallagher-Thompson, D., & Thompson, L. W. (Eds.). (2003). Innovative interventions to reduce dementia caregiver distress: A clinical guide. New York: Springer Publishing Company, Inc.

Leeswijzer

• Omgaan met burn-out: preventie, behandeling en re-integratie. – C. Karsten – ISBN 9789021551869

• Burn-out: een nieuwe benadering. – C. Leijten – ISBN 9789461051660

• In de juiste versnelling: een doe-boek voor meer energie en minder stress. – J. Knijn – ISBN 9789058714169

• Eerste hulp bij stress en vermoeidheid. 50 signalen om een burnout te herkennen, 51 tips om hem te voorkomen. – F. Schaper – ISBN 9789055945078

• Burn-out voor dummies. – A. Urban – ISBN 9789043026420

Education

14 M-CARE: Preventie van het burn-out-syndroom bij de professionele verzorger