SİYASAL İLETİŞİM

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ İLETİŞİM FAKÜLTESİ

DERS PREZENTASYONU(1977-1983-1987 GENEL SEÇİMLERİ)

1977 SEÇİMLERİ

İlk Profesyonel Seçim Kampanyası1977 seçimlerinde, Adalet Partisi adına afiştasarlayan, slogan üreten, ses kasetleri ve basınilanları yaratan reklam ajansı Cenajans’tır.

Cenajans, Adalet Partisi’nin 1973 yılındanitibaren çeşitli organizasyonlarını vetoplantılarını düzenlemiştir.

1977 SEÇİMLERİ

1977 SEÇİMLERİ

Nail Keçili

1977 SEÇİMLERİ

Cenajans’tan Tuncer Gürsel anlatıyor

1977 SEÇİMLERİ

Kampanyanın ilk ilanı 15 Mayıs 1977 tarihindeHürriyet Gazetesi’nde yayınlanır. Seçimlerekadar her gün bir ilan olmak üzere 21 ayrı ilanyayınlanır.

1977 SEÇİMLERİ

Seçimlerin Galibi: CHP

5 Haziran 1977 seçimleri

Katılım: 15.358.210AP: %36,9 (5.468.202 oy) ile 189 MilletvekiliCHP: %41,4 (6.136.171 oy) ile 213 MilletvekiliMHP: %6,4 ile 16 milletvekiliMSP: %8,6 oy oranı ile 24 milletvekili

1977 SEÇİMLERİ

Demirel Yeniden Başbakan

1977 seçimlerinde her türlü profesyonel çabaya rağmen AP, CHP’nin %3,5puan gerisinde kalmıştır.

Öte yandan, bir mağlubiyet gibi gözüken %36,9’luk oran, gerçekte 1973seçimlerinde AP’nin aldığı %29,8’lik oranın %7,1 puan üstündedir.Cenajans’nı kampanyası AP ve Süleyman Demirel’e iktidarı yenidenkazandırmayı başarmıştır.

1977 SEÇİMLERİ

1977 SEÇİMLERİ

1983 SEÇİMLERİ

1983 SEÇİMLERİ

12 Mart 1971’den 12 Eylül 1980’e kadar geçen 9yılda 12 hükumet iş başına gelmiş ve gitmiştir.

Koalisyonlar devri olarak adlandırılabilen budönemde, iktidarların ortalama ömrü bir yıldankısa olmuştur.

1983 SEÇİMLERİ

1983 SEÇİMLERİ

12 Eylül 1980’de yönetime el koyan askerler,mevcut partileri ve TBMM’yi kapatır. Demokrasiaskıya alınır.

Parti liderleri de dahil olmak üzere yüz binlerceinsan tutuklanır, askeri mahkemelerde yargılanır.

Göz altında onlarca insan kaybolur.

1983 SEÇİMLERİ

1983 SEÇİMLERİ

Hukuk ve insan haklarının, dönemin öncelikleriarasında başı çektiğini söylemek pek doğruolmaz.

Eski Deniz Kuvvetleri Komutanı, emekli OramiralBülent Ulusu başbakan olarak atanmıştır.Başbakan yardımcısı ve Ekonomiden SorumluDevlet Bakanı Turgut Özal’dır.

Özal hattizatında darbe öncesi DemirelHükumetinde de Başbakanlık Müsteşarı ve 24Ocak Ekonomik Kararları’nı hazırlayıp uygulayanekibin başındaki isimdir.

1983 SEÇİMLERİ

Askeri yönetim kapattığı partilerin yerine, MilliGüvenlik Konseyi’nin onayına tabi olmak kaydıylayeni partilerin kurulmasına izin verir.

Konsey yeni bir uygulamayı da başlatır. 7 Temmuz1983 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Konseykararıyla, siyasi partilere gazetelerde paralı ilanyayınlatma hakkı tanınır.

Her ne kadar 1977 seçimlerinde AP Türkiye’nin ilksiyasal reklamlarını yaptırmışsa da, yasal açıdanpartilerin medyadan yer satın alarak siyasalreklam yaptırmaları 1983 seçimleriyle başlar.

1983 SEÇİMLERİ

6 parti kurulmuş, üçüne izin çıkmıştır:Halkçı PartiMerkez solda Necdet Calp liderliğinde

Anavatan PartisiLiberal muhafazakar sağda Turgut Özalliderliğinde

Milliyetçi Demokrasi PartisiAskeri yönetimce desteklenen emekli generalTurgut Sunalp

Sosyal Demokrasi Partisi’nin, Refah Partisi’nin veDoğru Yol Partisi’nin seçimlere girmesi Konseyengeline takılmıştır.

6 Kasım 1983 seçimleri için çalışmalar başlatılır.

1983 SEÇİMLERİ

Milliyetçi Demokrasi Partisi

MDP, önce Cenajans ile çalışmaya karar verir.Fakat partinin amblemi konusunda anlaşmazlığadüşerler. Horozlu amblem ile ilanlar başlar.Bütçe konusunda da anlaşılamayınca ajans veparti yollarını ayırır.

1983 SEÇİMLERİ

«Kışlada taş gibi delikanlılar varken, copa negerek var» Turgut Sunalp

1983 SEÇİMLERİ

Ada Ajans’ın başkanı Ersin Salman röportajıs.63-64

1983 SEÇİMLERİ

Halkçı Parti

Halkçı Parti kampanya eksenini,demokratik haklar, çalışanlardanyana ekonomik vaatler veözelleştirme karşıtlığına oturtur.

Üçlü açık oturumlara çıkılır. NecdetCalp efsane olacaktır.

1983 SEÇİMLERİ

Anavatan Partisi

ANAP kampanyayı yaptırmak üzereManajans’a başvurunca ajansınkurucu başkanı Eli Acıman«Dünyanın önemli ajanslarıkampanya yapmazlar»düşüncesiyle talebi önce reddeder.

Ancak Özal her şeyi ajansabırakacağını söyleyince anlaşılır.

Ajans çalışmak için standart birreklam kampanyasında olduğu gibiaçık seçik net bir brief ister. Ayrıcaajansın taşeron gibi değil partnerolarak kabul edilmesi ve sorulantüm soruların ehillerince tümciddiyetiyle cevaplandırılmasıistenir. Talepler kabul edilir.

1983 SEÇİMLERİ

Anavatan Partisi

Öncelikle halkın taleplerineilişkin bir ön araştırma yapılır.

5 ana tema saptanır:1. 12 Eylül ile sağlanan huzur

ve güven ortamının devamı2. Ortadireğin güçlendirilmesi3. Enflasyonun durdurulması4. Konut sorununun çözümü5. Bürokrasinin en aza

indirilmesi

1983 SEÇİMLERİ

Anavatan Partisi

Kampanya stratejisi ile ilgiliher şeyi ajans hazırlar veyürütür.

Kampanya ekibi (Manajans):Eli AcımanEge ErnartSelim EgeliFaruk AtasoyVural Sözer

Kampanya ekibi (ANAP):Turgut ÖzalAdnan KahveciMesut Yılmaz

1983 SEÇİMLERİ

Anavatan Partisi

Stratejik olarak, rakippartilerin tersine, partiyitemsilen her yerde Özal’ınkullanılması kararlaştırılır.

Özal halk tarafındantanınan, bilinen ve bellioranda da sevilen birteknokrat lider olduğu içinpartiyi anlatma görevi deonun olacaktır.

İletişimde en kreatif yololduğu kabul edilen «starstratejisi»nin denenmesikararlaştırılmıştır.

1983 SEÇİMLERİ

Anavatan Partisi

Deneme çekimlerinde,Özal’ın konuşurken el kolhareketleriyle neredeyseyüzünün önemli birbölümünü kapattığı farkedildiğinde, meşguletmesi için ellerine kalemverilir.Bu kalem sadece birdezavantajı ortadankaldırmakla kalmaz,Özal’ın iş ve hesap kitapbilen imajını da pekiştirir.

1983 SEÇİMLERİ

Anavatan Partisi

ANAP’ın gazetelerde 23farklı ilanı yayınlanır.Bunların 12’sinde ANAPprogramından paragraflarkullanılmıştır. Kalan 11ilanda ise ANAPiktidarında yapılacaklaranlatılır.

İlanlarda, ajansın seçimçalışmalarına başlamadanönce yapmış olduğuaraştırma sonuçlarınındikkate alındığı gözeçarpmaktadır.

1983 SEÇİMLERİ

1983 SEÇİMLERİ

6 Kasım 1983 Seçim Sonuçları

Nüfus: 48 MilyonSeçmen sayısı: 19.787.336Oy kullanım oranı: %92,3

ANAP: %45,1 (211 Milletvekili)Halkçı Parti: %30,5 (117 Milletvekili)MDP: %23,3 (71 Milletvekili)

Sandık sonucu askeri yönetimin öylesinebeklemediği bir sonuçtur ki, Evren Paşa, TurgutÖzal’a hükumeti kurma görevini ancak bir aysonra verecektir.

1983 SEÇİMLERİ

1983 seçimlerini siyasal iletişim tarihimizde birmilat olarak kabul etmek yanlış olmaz.

İlk kez bu seçimlerde bir siyasal parti ve onunlideri bir reklam ajansına bu derecede güvenmişve reklam ajansıyla uyumlu kampanyayürütmüştür.

Yine ilk kez bu seçimlerde, partinin kendisindençok liderinin tanıtımı tercih edilmiştir.

Yine ilk defa bu seçimlerde partilerin yenikurulmuş olması, seçimlere kısa bir zamanınkalması ve mesaj kargaşasından uzaklaşabilmekadına da olsa, seçilen star stratejisi işlemiştir.

1983 SEÇİMLERİ

1983 ANAP kampanyası örneğinde ajans, sadecesiyasal reklamcılığın stratejik iletişim planlamasınıve kreatif uygulamasını yapmakla kalmamış, aynızamanda siyasal iletişim danışmanlığının tümgereklerini de yerine getirmiştir.

Liderin TV’ye hazırlanmasından, elindeki krosskaleme, basında yer alacak demeçlerdenkonuşma metin ve tarzına kadar ajans devredeolmuştur.

Sonuçlar her iki taraf için de başarıdır.

Siyasal iletişim, bu tarihten itibaren, profesyonelişi ikna edici iletişim olan reklam ajanslarınınkatılımıyla, siyasal pazarlama iletişiminedönüşecektir.

1987 SEÇİMLERİ

1987 yılına gelene kadar Türk siyaseti yeniden şekillenir. 12 Eylül öncesinin dört ana yapısı, siyasi arenada tekrar ortaya çıkar.1984 seçimlerine katılmış olan, Süleyman Demirel’in DYP’si ve Necmettin Erbakan’ın Refah Partisi’nin yanında, Alparslan Türkeş MilliyetçiÇalışma Partisi’ni, Bülent Ecevit ise Demokratik Sol Parti’yi kurdururlar.

Bununla birlikte MDP kendini feshederken Halkçı Parti 1986 yazında Erdal İnönü liderliğindeki SODEP ile birleşerek SHP adını alır.

1987 SEÇİMLERİ

Türkiye 6 Eylül 1987’de 12 Eylül öncesinin siyasi liderlerinin yasaklarının kaldırılması konusunda referandumagider.

%1’den küçük bir farkla da olsa (%50,16 evet, %49,84 hayır), seçmenler, eski politikacılarının siyasete dönmelerineyeşil ışık yakarlar.

Böylelikle 29 Kasım 1987 seçimlerinden önce, Süleyman Demirel, Bülent Ecevit, Necmettin Erbakan ve AlparslanTürkeş partilerinin başına geçerler.

1987 SEÇİMLERİ

1987 SEÇİMLERİ

1987 SEÇİMLERİ

Görüntülü Siyasal Reklam Devri

ANAP, yapmış olduğu tüm yenilikve ilerlemelerin(transformasyon) halka süreklive düzenli şekilde anlatabileceğibir program düşünür. İcraatınİçinden programı, günümüzdekiuygulamaların da ilk örneğinioluşturmaktadır.

60 civarında İcraatın İçindenprogramı, Manajans’tanayrılarak Freelance çalışmayıtercih eden Ege Ernarttarafından, bizzat yazılmış veyönetilmiştir.

1987 SEÇİMLERİ

1987 SEÇİMLERİ

Görüntülü Siyasal Reklam Devri

1987 Seçimleri’nde, ANAP, SHP ve DYP’ningazetelerde paralı ilanları yayınlanmıştır.Bununla birlikte SHP ve ANAPtelevizyonda görüntülü propaganda dayapmışlardır.

1987 seçimleri, siyasal iletişimkampanyalarımızın bir çeşit Show’adönüştüğü bir dönemin de başlangıcıkabul edilebilir.

İlk kez bu seçimlerde şarkılı türkülü,konserli, seçmene çeşitli promosyonmalzemelerinin dağıtıldığı Amerikan tarzıkampanyalar görülmeye başlamıştırdenebilir.

1987 SEÇİMLERİ

Sosyal Demokrat Halkçı Parti(SHP)

Genel sekreter Fikri Sağlar,partinin çalışacağı ajansı seçmeküzere görevlendirilir.

SHP’li politikacı Hikmet Çetin’inyeğeni ve yönetmen Sinan Çetin’inağabeyi olan Sabahattin Çetin,İstanbul İl Yönetimi’nde görevlidir.Çetin’in referansıyla Yorum AjansAnkara’ya davet edilir.

1987 SEÇİMLERİ

Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP)

Ajansın sunumunda şu başlıklar göze çarpmıştır:• SHP’nin dışarıdan algılanışı• Seçimlerin nasıl kazanılabileceği• Rakip partilerin stratejileri

Ajansın ortaklarından Osman Uslu ve MehmetUral’ın Ankara’da Fikri Sağlar’a gerçekleştirdiklerisunum beğenilir. Sonrasında Erdal İnönü ile degörüşen yöneticiler kampanyayı yapma göreviniüstlenirler.

1987 SEÇİMLERİ

Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP)

Ajans, parti ve lider imajının oy verme davranışınıbelirleyen en önemli faktör olduğunainanmaktadır. Bu nedenle Focus Gruparaştırmaları, genel araştırmalar ve çeşitlikurumlarca yapılmış ve sonuçları açıkçapaylaşılabilen araştırmalardan yararlanmışlardır.

Temel amaç iletişim stratejisini oluştururkenaşağıdaki sorulara cevap bulmaktır:

• SHP’ye kim oy verebilir?• Bu insanlar oy vermeye nasıl ikna edilebilir?

1987 SEÇİMLERİ

Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP)

• Focus gruplar çeşitli toplumsal katman vesiyasi görüşlerden oluşturulur.

• SHP’li seçmenlerden oluşturulan gruplarlabrain-storming yapılır.

• 1983 seçimlerinde ANAP’a oy vermişseçmenlerden oluşan grupların nasıl SHPseçmenine dönüştürülebileceği araştırılır.

• Toplumdaki genel trendler, seçmenleringörüşleri ve özellikle duyguları, yakın ya dauzak geleceğe ilişkin korkuları, parti veadaylara ilişkin izlenim, yargı ve inanışlarıaraştırılır.

• Bu süre zarfında Nilüfer Göle ve BurhanŞenatalar gibi uzmanlardan yararlanılır.

1987 SEÇİMLERİ

Sosyal Demokrat Halkçı Parti(SHP)

Araştırmalardar; ANAP’ın ortadirek olarak tanımladığı işçilerin,memurların ve çiftçilerinekonomik olarak kendilerini 5 yılöncesine göre daha kötühissettikleri ve ANAP’lageçebilecek yakın gelecekte dedurumlarının kötüleşeceğineinandıkları sonucu çıkmıştır.

SHP’nin algılanan kimliği isebulanık, muhalif, iktidar etmegücü zayıf, yoksulluk edebiyatınayatkın öğelerinden oluşmaktadır.

12 Eylül etkisiyle yoksulluklar vekuyruklar ile özdeşleşmektedir.

1987 SEÇİMLERİ

Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP)

Ajans, araştırmaların sonucundan, seçmeninoyunun SHP’ye kanalize edilebilmesi için yeni birparti ve lider imajına ihtiyaç olduğu kararına varır.

İnönü’nün sahip olduğu yumuşak, toleranslı vegüler yüzlü ciddiyetin ön plana çıkarılmasıkararlaştırılır.

Kadınların, gençlerin, sanatçıların, aydınların güleryüzlü fotoğraflarının yer aldığı; yeşil ve kırmızırenklerin kullanıldığı sıcak posterler hazırlanır.Toplumda sosyal demokrat siyasetçilerle ilgiliolarak yer etmiş olan «yoksulluk edebiyatı yapanparti» ve «yapamazlar» yargılarını kırmak için«hızlı gelişen, hakça bölüşen Türkiye» şarkısıbestelenir.

1987 SEÇİMLERİ

Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP)

Seçmen SHP’ye niçin oy versin sorusunun cevabıolarak «Limon» konsepti geliştirilir.

1987 SEÇİMLERİ

1987 SEÇİMLERİ

Sosyal DemokratHalkçı Parti (SHP)

Mehmet Ural’ınaçıklamalarıönemlidir. s.90

1987 SEÇİMLERİ

1987 SEÇİMLERİ

1987 SEÇİMLERİ

1987 SEÇİMLERİ

1987 SEÇİMLERİ

Bazen manipülede edildi.

Yazılı Siyasal Reklam Tarihimizin İlkAtışması

İstanbul İl Başkanlığı (Birikim Ajans’arağmen Güneş Taner tarafındanLetra Ajans)

1987 SEÇİMLERİ

1983 SEÇİMLERİ

29 Kasım 1987 Seçim Sonuçları

Nüfus: 48 MilyonSeçmen sayısı: 26.424.868Kullanılan oy sayısı: 24.651.483Geçerli oy sayısı: 23.971.629Katılım oranı: %93,28

ANAP: %36,3 (292 Milletvekili)SHP: %24,7 (99 Milletvekili)DYP: %19,1 (59 Milletvekili)

DSP %8,5; RP %7,2; MÇP ise %2,9 oy alarakbarajın altında kalmıştır

PARANTEZ

1988 YEREL

SEÇİMLERİ

NEGATİF REKLAM RİSKLİDİR

ANAP’ın kampanyasındayürütmüş olduğu negatifreklam, riskin boyutunu ortayakoymuştur.

Cenajans tarafından hazırlanandört ilanın ortak özelliğinegatif ve illüstrasyonlarınkullanılmasıdır.

1987 SEÇİMLERİ

SONUÇ

1987 SEÇİMLERİ

Parti Genel başkanı Aldığı oy sayısı Aldığı oy oranı

Sosyaldemokrat Halkçı Parti Erdal İnönü 6.354.252 % 28,69

Doğru Yol Partisi Süleyman Demirel 5.565.776 % 25,13

Anavatan Partisi Turgut Özal 4.828.164 % 21,80

Refah Partisi Necmettin Erbakan 2.170.431 % 9,80

Demokratik Sol Parti Bülent Ecevit 1.998.819 % 9,03

Milliyetçi Çalışma Partisi Alparslan Türkeş 916.405 % 4,14

Islahatçı Demokrasi Partisi Aykut Edibali 208.725 % 0,94

Bağımsızlar 103.755 % 0,47

Toplam 22.146.327 % 100,00

KAYNAKLAR

KAYNAKLAR

TRT TÜRK Seçim Hatırası ProgramıCHP Yerel Seçim Kampanyası (İstanbul İçin Zamanı Geldi)

TEŞEKKÜRLERÖğr. Gör. Mustafa CINGIT.C. Erciyes Üniversitesi İletişim FakültesiE-mail :mcingi@erciyes.edu.trWeb :mustafacingi.com