28η Οκτωβρίου

Η άνοδος του φασισμού

• Τη δεκαετία του 1920-30 στη Γερμανία και στην Ιταλία επικρατούν φασιστικά καθεστώτα. Ο φασισμός πιστεύει στη βία, τον πόλεμο και το μίσος. Θεωρεί ότι υπάρχουν λαοί ανώτεροι και λαοί κατώτεροι.

• Ο φασισμός είναι εχθρικός προς τη δημοκρατία και τις ατομικές ελευθερίες. Χιλιάδες άνθρωποι φυλακίζονται και θανατώνονται για τις ιδέες τους ή απλά γιατί ανήκουν σε διαφορετική ανθρώπινη φυλή. Φόβος επικρατεί σε όλους τους λαούς της Ευρώπης.

O Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος • Ο ιταλικός και γερμανικός

στρατός με τη βία καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Οι Γερμανοί κατέκτησαν το 1939 την Τσεχοσλοβακία και την Πολωνία και η Ιταλία την Αλβανία. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος ξεκινά.

Η Ιταλία απειλεί την Ελλάδα

• Στις 15 Αυγούστου 1940, κατά τη διάρκεια του εορτασμού της Παναγίας στην Τήνο, οι Ιταλοί βυθίζουν το ελληνικό πολεμικό πλοίο Έλλη. Η Ιταλία του Μουσολίνι απειλεί και την Ελλάδα.

Το ελληνικό ΌΧΙ

• Tα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου, ο Ιταλός πρόξενος παραδίδει στην ελληνική κυβέρνηση τελεσίγραφο, απαιτώντας την παράδοση της Ελλάδας στην Ιταλία. Ο δικτάτορας Μεταξάς, εκφράζοντας τη γενική θέληση του ελληνικού λαού, απαντάει αρνητικά. Είναι το ΌΧΙ του ελληνικού λαού στην ανελευθερία και το φασισμό.

• Ξεκινάει ο ελληνοϊταλικός πόλεμος που διεξάγεται στα σύνορα της Ελλάδας με την Αλβανία.

Η αναχώρηση στο μέτωπο • Οι Έλληνες αναχωρούν για

το μέτωπο με την αισιοδοξία ότι ο φασισμός του Μουσολίνι δεν είναι ανίκητος

Η πολεμική προσπάθεια

• Ο ελληνικός λαός συμμετέχει με ενθουσιασμό στην πολεμική προσπάθεια. Στις πόλεις γράφονται τραγούδια που συντροφεύουν τους στρατιώτες στο μέτωπο και οι εφημερίδες γεμίζουν γελοιογραφίες που διακωμωδούν το φασισμό του Μουσολίνι.

Οι ελληνικές επιτυχίες στο μέτωπο

• Ο ενθουσιασμός του ελληνικού λαού μεταφέρεται και στο μέτωπο. Στα βουνά της Πίνδου ο φασισμός γνωρίζει την πρώτη του ήττα. Ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει, τη μια μετά την άλλη, τις πόλεις της Βόρειας Ηπείρου. Κορυτσά, Αγ. Σαράντα, Αργυρόκαστρο, Τεπελένι απελευθερώνονται.

• Η ιαχή «Αέρα» τρέπει τους Ιταλούς σε φυγή. Η σημασία της νίκης έχει μια παγκόσμια απήχηση. Διέλυσε το μύθο της παντοδυναμίας της Γερμανίας και της Ιταλίας και ενθάρρυνε τους λαούς όλης της Ευρώπης προς την αντίσταση.

Οι επιτυχίες στη θάλασσα

• Οι επιτυχίες του ελληνικού στρατού στα βουνά της Πίνδου συνοδεύονται από τις επιτυχίες του ελληνικού ναυτικού στη θάλασσα. Το ελληνικό υποβρύχιο «Παπανικολής» βυθίζει ιταλικά πλοία και συμβάλλει στην τελική νίκη.

Οι δυσκολίες του αγώνα

• Ο πόλεμος διεξάγεται στα παγωμένα βουνά της Πίνδου. Οι καθημερινές δυσκολίες των στρατιωτών είναι μεγάλες. Τα κρυοπαγήματα και οι κακουχίες κάνουν ακόμα πιο δύσκολη την πολεμική προσπάθεια.

Οι γυναίκες της Πίνδου • Οι γυναίκες της Πίνδου

συμπαραστάθηκαν στους

Έλληνες στρατιώτες.

Η Γερμανία του Χίτλερ παρεμβαίνει• Η ήττα της Ιταλίας αναγκάζει

τους Γερμανούς να κηρύξουν, τον Απρίλιο του 1941, πόλεμο κατά της Ελλάδας.

• Οι Γερμανοί αρχίζουν την επίθεση τους από την Ανατολική Μακεδονία. Η Ελλάδα δίνει τη μάχη, πλέον, σε δύο μέτωπα. Το αποτέλεσμα είναι η κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ιταλούς, τους Γερμανούς και τους Βούλγαρους. Αρχίζει η δύσκολη περίοδος της Κατοχής.

Η μάχη της Κρήτης • Αν και η υπόλοιπη χώρα έχει

κατακτηθεί, η Κρήτη αντιστέκεται με ηρωισμό στους Γερμανούς κατακτητές. Τον Ιούνιο του 1941 οι Γερμανοί καταλαμβάνουν και την Κρήτη. Η αντίσταση των Κρητικών θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην τελική ήττα των Γερμανών και των Ιταλών.

Η πρώτη πράξη Αντίστασης Στις 30 Μάη του 1941 οι

νεαροί φοιτητές Λάκης Σάντας και Μανώλης Γλέζος θα κατεβάσουν τη χιτλερική σημαία από το βράχο της Ακρόπολης. Είναι η πρώτη πράξη αντίστασης σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής

• Οι συνθήκες διαβίωσης του ελληνικού πληθυσμού κατά τη διάρκεια της Κατοχής είναι πολύ δύσκολες. Χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν από την πείνα. Οι εικόνες παιδιών σκελετωμένων από την πείνα, προκαλούν δέος, ακόμα και σήμερα και μας θυμίζουν τη φρίκη της φασιστικής κατοχής.

Η βία των κατακτητών • Οι Γερμανοί, οι Ιταλοί και

συνεργάτες τους συμπεριφέρονται με βίαιο τρόπο στον ελληνικό λαό. Πολλοί Έλληνες εκτελούνται και ολόκληρα χωριά καταστρέφονται. Το Δίστομο, τα Καλάβρυτα, η Κάνδανος γίνονται τόποι μαρτυρίου.

Το Ολοκαύτωμα • Οι Γερμανοί συγκεντρώνουν

τους Έλληνες Εβραίους και τους στέλνουν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Προσπαθούν να αφανίσουν έναν ολόκληρο λαό

Η Αντίσταση • Ο ελληνικός λαός αντιστάθηκε

στους Γερμανούς και Ιταλούς κατακτητές. Σχημάτισε αντιστασιακές οργανώσεις, με σημαντικότερη και πιο μαζική το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Στα ελληνικά βουνά πνέει αέρας ελευθερίας.

• Στις πόλεις, ο λαός με διαδηλώσεις, απεργίες και ανυπακοή δείχνει την αντίθεσή του στους κατακτητές. Η αντίσταση του ελληνικού λαού βοηθάει στη νίκη κατά των Γερμανών και Ιταλών και στην τελική απελευθέρωση της Ελλάδας.

Ενάντια στο φασισμό Πολλοί Έλληνες και

Ελληνίδες θυσιάστηκαν για την Αντίσταση και την απελευθέρωση της Ελλάδας. Η Ηλέκτρα Αποστόλου, η Λέλα Καραγιάννη , οι εκτελεσμένοι πατριώτες στο γερμανικό μπλόκο της Κοκκινιάς.

Στη φωτογραφία η Ηλέκτρα Αποστόλου

Η απελευθέρωση • Στις 12 Οκτώβρη 1944, η

Αθήνα απελευθερώνεται. Ο κόσμος ξεχύνεται ενθουσιασμένος στους δρόμους. Η χαρά θα κρατήσει, δυστυχώς, για λίγο. Η χώρα θα εισέλθει σύντομα στα δύσκολα χρόνια του εμφυλίου πολέμου.