Ερευνητική εργασία project με τίτλο: Η ιστορία του χρήματος

Εργασία Στο μάθημα project4o Λύκειο Κέρκυρας

Ομάδα μαθητών: Ίρις ΛιντοβόηΜαρία ΜαυρίκηΈλενα Μαλισιόβα Έλενα Μίαρη Ευγενία ΜπεσίρηΜαρκέλλα ΛάτσαΤμήμα: Α3

Το χρήμα στην ‘‘Αρχαιότητα’’

Αντιπραγματισμός

Ο Αριστοτέλης στα "πολιτικά" του αναφέρει: "πολύ πριν γίνει χρήση του νομίσματος ως μέσου ανταλλαγής οι αρχέγονες κοινότητες αντάλλασσαν μεταξύ τους τα απολύτως χρήσιμα στην ζωή, χωρίς κανένα ενδιάμεσο και αργότερα μεταπήδησαν στο στάδιο των χρηματικών συναλλαγών. Κατόπιν οι άνθρωποι συμφώνησαν για τις συναλλαγές τους να δίδουν και να λαμβάνουν αμοιβαία ένα πράγμα, κοινής όμως

ανάγκης στη ζωή όπως τον σίδηρο και τον άργυρο’’ αντιπραγματισμός

Ο Αριστοτέλης στα "πολιτικά" του αναφέρει: "πολύ πριν γίνει χρήση του νομίσματος ως μέσου ανταλλαγής οι αρχέγονες κοινότητες αντάλλασσαν μεταξύ τους τα απολύτως χρήσιμα στην ζωή, χωρίς κανένα ενδιάμεσο και αργότερα μεταπήδησαν στο στάδιο των χρηματικών συναλλαγών. Κατόπιν οι άνθρωποι συμφώνησαν για τις συναλλαγές τους να δίδουν και να λαμβάνουν αμοιβαία ένα πράγμα, κοινής όμως

ανάγκης στη ζωή όπως τον σίδηρο και τον άργυρο’’ αντιπραγματισμός

Αντιπραγματισμός Ο αντιπραγματισμός είναι πολύ παλιός και με

κάποια έννοια, μερικά στοιχεία του μοιάζουν να υπάρχουν και μέσα στη φύση, στα φυτά, έντομα και ζώα όπου ανταλλάσσονται υπηρεσίες και πόροι για την εξασφάλιση της επιβίωσης των ειδών και τη διατήρηση της ισορροπίας του περιβάλλοντος. Οι συναλλαγές σε είδος διευκόλυναν τις πρώτες κοινωνίες των ανθρώπων στην επιβίωσή τους. Γεωργικά προϊόντα διατροφής, δέρματα, ζώα, κοχύλια ήταν τα αποδεκτά μέσα συναλλαγής. Το πιο πολύτιμο ήταν το πιο σπάνιο.

Ένα νέο μέσο ανταλλαγής: Τα μέταλλα

Με την εξάπλωση του εμπορίου και, γενικότερα, με την πρόοδο του πολιτισμού και ο παραπάνω τρόπος συναλλαγών αποδείχθηκε ανεπαρκής. Η μετακίνηση των βοσκημάτων σε μακρινές αποστάσεις, οι διάφορες ασθένειες, συχνά, τα αποδεκάτιζαν. Έπρεπε, λοιπόν να αναζητηθεί ένα νέο μέσο ανταλλαγής, αναλλοίωτο στο χρόνο, εύχρηστο, με σταθερή αξία.Το μέσο αυτό δεν ήταν άλλο από τα μέταλλα.

ΜέταλλαΤα μέταλλα, άργυρος, χρυσός,

αλλά και σίδηρος και χαλκός, χρησιμοποιήθηκαν σε κομμάτια ακατέργαστα, σε ράβδους, ορθογώνια σχήματα, με τη μορφή λεπτού σύρματος ή ακόμα και ολόκληρα μεταλλικά χρη στικά αντικείμενα, όπως τρίποδες, λέβητες, πελέκεις.

Γιατί επιλέχτηκαν τα μέταλλα για τον σκοπό αυτό;

Τα μέταλλα ήταν ανθεκτικότερα, λιγότερο ογκώδη, διαιρούνταν σε κομμάτια μικρότερης αξίας, μεταφέρονταν πιο εύκολα και δεν φθείρονταν. Επίσης τα μέταλλα, ήταν πολύτιμα για όλους. Τα μέταλλα της προνομισματικής περιόδου έφεραν σε ορισμένες περιπτώσεις κάποιο αποτύπωμα, σαν προσθήκη των κατόχων τους. Τα πρώτα αυτά μέταλλα, ζυγίζονταν κάθε φορά που χρειαζόταν να γίνει μια συναλλαγή, για να επιβεβαιωθεί το βάρος τους και να καθαριστεί έτσι η ανταλλακτική αξία τους. Αργότερα, άρχισαν να σφραγίζονται και η σφραγίδα αυτή ήταν η εγγύηση της εκδίδουσας αρχής ή του εμπόρου ότι το μέταλλο έφερε το σωστό βάρος. Έτσι, τα πολύτιμα μέταλλα και άλλα αντικείμενα έγιναν "μέτρο αξίας", "μέσο ανταλλαγής" και ένας τρόπος "αποθήκευσης αξίας" μέχρι να χρειαστεί.

Η χρήση του μετάλλου στις εμπορικές συναλλαγές

Από τα τέλη της 3ης χιλιετίας π.Χ. στη Μεσοποταμία

Στην Αίγυπτο, στο τέλος της 2ης χιλιετίας αναφέρονται μέταλλα ζυγισμένα με σταθερά σταθμά για τον υπολογισμό της αξίας μιας ομάδας προϊόντων.

Τα μέταλλα στον Ελλαδικό χώροΣτον Ελλαδικό χώρο από τη 2η χιλιετία

π.Χ. φαίνεται να χρησιμο ποιούνται ως μέσο συναλλαγής τα τάλαντα, δηλαδή πλάκες μετάλ λου που το σχήμα τους, για πολλούς μελετητές, αναπαράγει αυτό της τεντωμένης δοράς βοδιού και για άλλους ήταν πιο πρακτικό στη μετα φορά. Τάλαντα έχουν βρεθεί σε διάφορες περιοχές της Μεσογειακής λεκάνης, στα νότια παράλια της Μ. Ασίας, στη Σαρδηνία, στην Κύπρο, στις Μυκήνες, στην Κύμη, στην Κρήτη και σε άλλα νησιά του Αιγαίου.

Τάλαντα, Μυκήνες (16ο - 14ο π. Χ.)

Η αξία του μετάλλου Τα πρώτα μέταλλα, ζυγίζονταν κάθε φορά

που χρειαζόταν να γίνει μια συναλλαγή, για να επιβεβαιωθεί το βάρος τους και να καθαριστεί έτσι η ανταλλακτική αξία τους. Αργότερα, άρχισαν να σφραγίζονται και η σφραγίδα αυτή ήταν η εγγύηση της εκδίδουσας αρχής ή του εμπόρου ότι το μέταλλο έφερε το σωστό βάρος. Έτσι, τα πολύτιμα μέταλλα και άλλα αντικείμενα έγιναν "μέτρο αξίας", "μέσο ανταλλαγής" και ένας τρόπος "αποθήκευσης αξίας" μέχρι να χρειαστεί.

Ιστορία Νομισμάτων Τα πρώτα νομίσματα

Τα πρώτα νομίσματα με τη σημερινή μορφή (σε σχήμα κέρματος δηλαδή) υπολογίζεται ότι δημιουργήθηκαν στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ., στην περιοχή της Μικράς Ασίας και συγκεκριμένα στη Λυδία, από ήλεκτρο, κράμα χρυσού και αργύρου, στα τέλη του 7ου π.Χ. αιώνα. Το πολύτιμο μέταλλο έδινε την αξία, το μικρό σχήμα το έκανε εύκολο στη μεταφορά, το σύμβολο της κάθε εκδίδουσας αρχής, που προστέθηκε αργότερα, έδινε την εγγύηση για το βάρος και την αυθεντικότητά του. Τα κέρματα ήταν πρακτικά γιατί μπορούσαν να μετρηθούν αντί να ζυγιστούν. Επειδή αυτά τα νέα κέρματα ήταν ένα αξιόπιστο και αποτελεσματικό "μέσο ανταλλαγής", βοήθησαν στη σημαντική ενίσχυση του εμπορίου στον αρχαίο κόσμο.

Τα πρώτα νομίσματα

Τα πρώτα νομίσματα

Στην παρά σταση και στην επιγραφή των νομισμάτων, συμπυκνώνονταν τα σύμβολα της κάθε ανεξάρτητης πόλης – κράτους και αργότερα του κάθε ηγεμόνα. Επιπλέον απεικονίζονται θέματα από την αρχαία ελληνική μυθολογία και τη θρησκεία.

Η δραχμή στην αρχαιότητα

Οι δύο όψεις του Αθηναϊκού τετράδραχμου.

Το αθηναϊκό τετράδραχμο ήταν το πιο διαδεδομένο νόμισμα σε ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο από τον 5ο αιώνα π.Χ. μέχρι την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Αθηναϊκό τετράδραχμο

Μακεδονικό τετράδραχμο

Ο βασιλιάς Φίλιππος Β’ διέδωσε τη χρήση των χρυσών νομισμάτων, καθώς είχε πρόσβαση στα μεταλλεία χρυσού του Παγγαίου. Μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου Γ’ άρχισαν να απεικονίζονται ηγεμόνες και βασιλείς της κάθε περιοχής στα νομίσματα. Η παράσταση του ηγεμόνα αυτοκράτορα γίνεται το βασικό θέμα της εικονογραφίας στα ρωμαϊκά αυτοκρατορικά νομίσματα από τον 1ο π.Χ. έως τον 4ο μ.Χ. αιώνα.

Τα ρωμαϊκά νομίσματαΤα ρωμαϊκά νομίσματα διαδόθηκαν σε όλο

το γνωστό κόσμο και κόπηκαν σε χρυσό, άργυρο και χαλκό. Στην αρχαία Ρώμη, η παραγωγή κερμάτων γινόταν στο ναό της Ήρας Μονήτας - εξού και η αγγλική λέξη "money". Αργότερα, καθώς επεκτεινόταν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, άνοιξαν και άλλα νομισματοκοπεία, και τα ίδια ρωμαϊκά κέρματα γίνονταν δεκτά σε όλη την Ευρώπη, από τις Βρετανικές Νήσους έως την Τουρκία - και αποτέλεσαν το πρώτο πανευρωπαϊκό νόμισμα.

Βυζαντινά νομίσματα

Στα βυζαντινά νομίσματα εκτός από τον αυτοκράτορα προστέθηκε και η απεικόνιση του θείου, ο Χριστός, το χέρι του Θεού, η Θεοτόκος, χριστιανικά σύμβολα, έγιναν παραστάσεις στην κύρια όψη του νομίσματος. Ένας Θεός και ένας αυτοκράτορας, η αντίληψη του βυζαντινού για τον κόσμο απεικονίστηκαν στα νομίσματα.

Αργυρά νομίσματα- Χρυσά νομίσματα

Η πλειονότητα των αρχαίων πόλεων έκοψε αργυρά νομίσματα. Χρυσά νομίσματα κόπηκαν σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ή σε μεγα λύτερο αριθμό από πόλεις που διέθεταν την πρώτη ύλη. Η χρήση τους γενικεύτηκε με το Φίλιππο Β’ και το γιο του Αλέξανδρο. Χαλκός χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά τον 4ο αιώνα, κυρίως για τις υποδιαιρέσεις κατώτερης αξίας. Καθοριστικός παράγοντας για την επιλογή του μετάλλου των νομισμάτων ήταν η ύπαρξη μεταλλευμά των σε κάθε περιοχή. Δεν είναι πάντα γνωστό από που προμηθευ όταν η κάθε πόλη μέταλλο για τα νομίσματά της. Η Αθήνα έπαιρνε άργυρο από το κοντινό της Λαύριο.

Τα αρχαία ελληνικά νομίσματα

Τα αρχαία ελληνικά νομίσματα ήταν αποκλειστικά χρηστικά αντικείμενα. Οι Έλληνες όμως φρόντιζαν πολύ για την τελειότητα της κατασκευής τους και απέδωσαν καλλιτεχνικά τις παραστάσεις. Κάποιες φορές οι χαράκτες έγραφαν το όνομά τους επάνω στα νομίσματα.

Αρχαία ελληνικά νομίσματα

Πηγές  

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CF%81%CE%AC%CF%80%CE%B5%CE%B6%CE%B1

http://www.oikade.gr/Children/usefull/money/to-plastiko-xrima/

ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Τράπεζα ονομάζεται μια επιχείρηση, η οποία ασχολείται με χρηματικές και πιστωτικές συναλλαγές. Η τράπεζα μπορεί να δέχεται καταθέσεις, να χορηγεί δάνεια, να φυλάσσει και να διαχειρίζεται αξιόγραφα, να αναλαμβάνει την πληρωμή για λογαριασμό του πελάτη.

Η κερδοφορία της τράπεζας βασίζεται στη λεγόμενη «ψαλίδα», δηλαδή τη διαφορά ανάμεσα στο επιτόκιο δανεισμού και στο επιτόκιο καταθέσεων, αλλά και από προμήθειες ή από συμμετοχές και επενδύσεις.

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Ο όρος «τράπεζα» προέρχεται από το

«τραπέζι» («τράπεζα» στα αρχαία ελληνικά) ή τον «πάγκο» (εξ ου και οι λατινογενείς όροι banca, banque, bank) που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι «τραπεζίτες» για να προσφέρουν τις διαμεσολαβητικές υπηρεσίες τους στους πελάτες τους.

Πολλές από τις τραπεζικές πράξεις έχουν την καταγωγή τους σε πανάρχαιες εποχές όπως στην αρχαία Βαβυλώνα. Ήδη από το 3400 π.Χ. ο Ερυθρός Ναός στην Ουρούκ της Χαλδαίας της Μεσοποταμίας, λειτουργούσε ως τράπεζα, οι ιερείς εμπορεύονταν εν ονόματι του Θεού. Παραχωρούσαν δάνεια με τόκο στους καλλιεργητές και δέχονταν αγαθά προς φύλαξη, δίνοντας στον καταθέτη αντί αποδείξεως ένα πήλινο πλακίδιο.

Οι πρώτες πραγματικές τραπεζικές εργασίες μπορούν να εντοπιστούν στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό με τους «τραπεζίτες». Τέτοιες απλές τράπεζες υπήρχαν ήδη στην αρχαία Αθήνα, προσφέροντας κυρίως υπηρεσίες ανταλλαγής διαφόρων νομισμάτων αλλά και πιστώσεις για τη χρηματοδότηση του τότε «διεθνούς εμπορίου». Επρόκειτο για τους αργυραμοιβούς.

Στην Ρώμη οι ιππείς προμηθεύουν τον στρατό, ενοικιάζουν τις δημόσιες προσόδους και εισπράττουν τους φόρους. Εισπράττουν τα έσοδα του κράτους και ονομάζονται τελώνες. Συγκεντρώνοντας τεράστια κεφάλαια συγκροτούν συνεταιρισμούς με επικεφαλής τον μάγιστρο. Πολλοί απ'αυτούς πλουτίζουν με υπέρογκους τόκους. Οι αργυραμοιβοί έχουν μικρότερο κύκλο εργασιών και ελέγχονται από τον έπαρχο της πόλης: ανταλλάσσουν νομίσματα, δέχονται καταθέσεις, παραχωρούν δάνεια ή πιστώσεις, λαμβάνουν μέρος στις αγοραπωλησίες. Υπάρχουν και οι δημόσιες, οι κρατικές τράπεζες,οι mensae που ασχολούνται με τη συγκέντρωση φόρων και την προώθησή τους προς το κεντρικό θησαυροφυλάκιο.

Οι επόμενες μορφές τραπεζικών συναλλαγών εμφανίζονται στο Μεσαίωνα όπου οι αργυραμοιβοί, οι χρυσοχόοι και οι έμποροι δέχονταν καταθέσεις για τις οποίες εξέδιδαν πιστοποιητικά-βεβαιώσεις.

Το 18ο αιώνα στην Αγγλία οι αποδείξεις κατάθεσης για σταθερά ποσά αποτέλεσαν τα πρώτα τραπεζογραμμάτια. Έτσι με την ανταλλαγή των τραπεζογραμματίων οι τράπεζες άρχισαν να αποκτούν το ρόλο που κατέχουν σήμερα στη σύγχρονη οικονομία. Ειδικότερα στην περίοδο της Αναγέννησης εμφανίστηκαν οι πρώτες οργανωμένες τράπεζες ( στην Ιταλία και στη Φλάνδρα) καλύπτοντας ένα ευρύτερο φάσμα εργασιών, προετοιμάζοντας τη σύγχρονη έννοια της τράπεζας ως πιστωτικό ίδρυμα που απευθύνεται και εξυπηρετεί καταθέτες και επιχειρήσεις.

Η ιστορία του ευρώ

Το νόμισμα του ευρώ έχει μπει στη ζωή των Ευρωπαίων εδώ και περισσότερα από 10 χρόνια. Όμως η υιοθέτηση του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος δεν έγινε από τη μια μέρα στην άλλη, ούτε ήταν μια απλή διαδικασία.

Η απόφαση για την υιοθέτηση ενός κοινού νομίσματος από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πάρθηκε στην Σύνοδο των Ευρωπαίων Ηγετών το 1991, στην Ολλανδική πόλη Μάαστριχτ.

Μόλις 8 χρόνια μετά, το 1999, το ευρώ «συστήθηκε» ως λογιστική μονάδα. Δηλαδή, αρκετές επιχειρήσεις το χρησιμοποιούσαν για τις συναλλαγές τους στα χαρτιά, χωρίς όμως να υπάρχει πράγματι ως νόμισμα. Αυτό γινόταν προκειμένου να δοθεί χρόνος σε εταιρίες, τράπεζες και στην οικονομία της κάθε χώρας στο σύνολό της να συνηθίσει τη χρήση του ευρώ.

Τον Ιανουάριο του 2002 τα πρώτα 12 κράτη- μέλη της Ε.Ε. υιοθέτησαν επισήμως το νόμισμα του ευρώ

Πλεονεκτήματα του Ευρώ Διευκολύνεται το εμπόριο ανάμεσα σε επιχειρήσεις από διαφορετικές χώρες

της Ε.Ε. Διευκολύνεται συνολικά η μετακίνηση των πολιτών από χώρα σε χώρα. Το ευρώ χρησιμοποιείται από πάρα πολλούς πολίτες (332 εκατομμύρια) κι

έτσι είναι ένα από τα πιο ισχυρά νομίσματα παγκοσμίως, γεγονός σημαντικό για τις χώρες που το χρησιμοποιούν.

Σήμερα το ευρώ χρησιμοποιείται από τις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. Μετά το 2002, που το υιοθέτησαν τα 12 παλαιότερα κράτη – μέλη, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, ακολούθησαν η Σλοβενία το 2007, η Μάλτα και η Κύπρος το 2008, η Σλοβακία το 2009 και η Εσθονία το 2011. Οι μόνες χώρες- μέλη της Ε.Ε. που δεν το χρησιμοποιούν είναι οι: Βουλγαρία, Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σουηδία και Τσέχικη Δημοκρατία.

Δολάριο

Πρόκειται για το διασημότερο ίσως νόμισμα του κόσμου πιθανότατα γιατί ανήκει σε μία από τις πιο πλούσιες και ισχυρές χώρες του πλανήτη (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής).

Αμέσως μετά την Αμερικανική Επανάσταση το 1776, οι πολίτες του νεοσύστατου κράτους αντιλήφθηκαν την ανάγκη για ένα κοινό νόμισμα. Την εποχή εκείνη στη Βόρεια Αμερική κυριαρχούσε ένα ισπανικό νόμισμα, με το όνομα “πέσο” ή αλλιώς “ντολάρο”. Έτσι το 1785 το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών, ανακοίνωσε επίσημα τη δημιουργία νέου νομίσματος με το οικείο πλέον σε όλους όνομα “ντόλαρ”, στα ελληνικά “δολάριο”.

Η ονομασία “ντόλαρ” έχει τις ρίζες τις αρκετά βαθιά στο παρελθόν. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι προέρχεται από το “τάλερ”, ένα νόμισμα που χρησιμοποιούσαν στην Τσεχία τον 16ο αιώνα! Μάλιστα από τη λέξη τάλερ, προήλθε και το ελληνικό τάληρο, η ονομασία που είχαμε για το κέρμα των 5 δραχμών.

Αρχικά, το δολάριο είχε τη μορφή κερμάτων και μόλις το 1862 (σχεδόν 80 χρόνια μετά) εκδόθηκε ως χαρτονόμισμα.

Χρήμα και οι μορφές του

Με το όρο χρήμα εννοούμε τα περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνται και γίνονται ευρέως αποδεκτά για πληρωμές. Η φυσική μορφή των χρηματικών στοιχείων μπορεί να διαφέρει, και διαφορετικές μορφές χρημάτων έχουν υπάρξει ιστορικά.. Πάντως για τον ακριβή προσδιορισμό της έννοιας του χρήματος είναι χρήσιμο να γίνεται με σαφήνεια η διάκριση ανάμεσα στα χρηματικά περιουσιακά στοιχεία (πχ κέρματα) και τα μη-χρηματικά περιουσιακά στοιχεία (όλα τα άλλα εκτός από τα χρηματικά, πχ προϊόντα).

Σήμερα ο ορισμός του τι είναι χρήμα σε μια οικονομία είναι πολύ συγκεκριμένος: Χρήμα είναι το σύνολο των κερμάτων, τραπεζογραμματίων και καταθέσεων[1 Ο όρος τραπεζογραμμάτιο είναι συνώνυμος με τον όρο χαρτονόμισμα. Το σύνολο κερμάτων και χαρτονομισμάτων ονομάζεται σύνολο νομισματικής κυκλοφορίας. Χρήμα όμως δεν είναι μόνο η νομισματική κυκλοφορία. Οι καταθέσεις είναι καταθέσεις των ιδιωτών στις εμπορικές τράπεζες και καταθέσεις των εμπορικών τραπεζών στην κεντρική τράπεζα. Επίσης χρήμα είναι η χρέωση πιστωτικών και χρεωστικών καρτών. Αντίθετα, για παράδειγμα, τα ομόλογα και άλλα παρόμοια χρεόγραφα, τα αμοιβαία κεφάλαια και αξιόγραφα όπως οι μετοχές δεν είναι χρήμα (Γι' αυτό και τα διάφορα χρηματοδοτικά αξιόγραφα ονομάζονται γενικά και χρηματοδοτικά ή χρηματοοικονομικά προϊόντα.

Στις σημερινές κοινωνίες κυκλοφορούν τα εξής είδη χρήματος: Μεταλλικό χρήμα Χαρτονόμισμα Τα χαρτονομίσματα ή τραπεζογραμμάτια εκδίδονται από την εκδοτική

(κρατική) τράπεζα. Κατασκευάζονται από ειδικό χαρτί και διαθέτουν ταινίες ασφαλείας, ώστε να αποφεύγεται η κατασκευή πλαστών χαρτονομισμάτων.

Συναλλαγματική. Είναι ένα έγγραφο, το οποίο για να είναι έγκυρο πρέπει υποχρεωτικά από τον νόμο να έχει τα εξής στοιχεία:

-Τη λέξη «Συναλλαγματική» μέσα στο κείμενο του τίτλου.

-Εντολή πληρωμής ορισμένου χρηματικού ποσού.

-Το όνομα του πληρωτή, το όνομα του λήπτη.

-Τον χρόνο λήξης, τον τόπο πληρωμής.

-Τον τόπο και τον χρόνο έκδοσης.

-Την υπογραφή του εκδότη. Επιταγή .Είναι έγγραφο, με το οποίο, αυτός που έχει χρήματα στην

τράπεζα, δίνει εντολή στην τράπεζα να πληρώσει το ποσό που αναγράφεται στον κομιστή της επιταγής. Η επιταγή είναι πληρωτέα εν όψει δηλαδή με την εμφάνισή της στο γκισέ της τράπεζας. Η επιταγή χρησιμοποιείται ως μέσο πληρωμής, χωρίς να δίνονται άμεσα χρήματα. Και αυτό διευκολύνει τις συναλλαγές, κυρίως μεταξύ εμπόρων.

Πιστωτικές κάρτες. Είναι το λεγόμενο πλαστικό χρήμα, που εκδίδουν οι εμπορικές τράπεζες. Επιτρέπει στον αγοραστή να μην πληρώσει στο κατάστημα, κατά την αγορά των προϊόντων, αλλά αργότερα στην τράπεζα. Επίσης, ο αγοραστής μπορεί να πληρώσει με δόσεις, οπότε επιβαρύνεται με τόκους.

Κέρματα – Μεταλλικό χρήμα

Το ευρώ (EUR ή €) είναι το νόμισμα 17 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Κέρματα εκδίδουν οι εξής χώρες: Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Εσθονία, Ιρλανδία, Ισπανία,Ιταλία,Κύπρος, Λουξεμβούργο,Μάλτα, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σλοβακία , Σλοβενία και Φινλανδία, κάθώς και το Μονακό, ο Άγιος Μαρίνος, το Βατικανό και η Ανδόρρα, σύμφωνα με νομισματική συμφωνία με τα μέλη της Ε.Ε. Το ευρώ χρησιμοποιούν επίσης το Μαυροβούνιο και το Κόσοβο.

Τα κέρματα έχουν μία κοινή και μία εθνική όψη. Στην κοινή όψη απεικονίζονται η αξία του κέρματος και ένας χάρτης της Ευρώπης. Η εθνική όψη διαφέρει για κάθε χώρα. Όλα τα κέρματα έχουν στο σχέδιό τους και τα 12 αστέρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ημερομηνία κοπής τους (Το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ισπανία, το Μονακό, η Ολλανδία και η Φινλανδία είναι οι μοναδικές χώρες που έχουν κέρματα με ημερομηνία κοπής πριν το 2002).

Ένα ευρώ διαιρείται σε 100 λεπτά και υπάρχουν 8 διαφορετικές αξίες. Αν και το ευρώ σε όλες τις χώρες έχει το ίδιο όνομα, για την υποδιαίρεσή του χρησιμοποιείται ο όρος cent (σεντ). Στην Ελλάδα χρησιμοποιείται ο όρος λεπτό καθώς και παλιότερα το λεπτό αποτελούσε υποδιαίρεση της δραχμής, ενώ στην Κύπρο ονομάζεται σεντ.

Τα αναμνηστικά κέρματα των 2 ευρώ είναι ειδικά κέρματα που εκδίδονται από τις χώρες μέλη της ευρωζώνης με την ευκαιρία κάποιας ιστορικής επετείου ή για τον εορτασμό ή προς τιμή κάποιου σύγχρονου γεγονότος. Έχουν νόμιμη ισχύ και χρησιμοποιούνται κανονικά στις συναλλαγές όπως τα συνηθισμένα κέρματα ευρώ.

Σε αντίθεση με ό,τι ισχύει για τα τραπεζογραμμάτια, υπεύθυνες για την έκδοση των κερμάτων ευρώ είναι οι εθνικές αρχές και όχι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

Χαρτονόμισμα Το χαρτονόμισμα  είναι ένα είδος αξιόγραφου, γραμμάτιου, ή υποσχετικής στην οποία ο

εκδότης αναγράφει το ποσόν και το είδος του νομίσματος το οποίο θα καταβάλει στον κομιστή. Εκδίδεται συνήθως από πιστωτικά ιδρύματα όπως είναι οι τράπεζες και γι αυτό είναι ευρέως γνωστό και ως τραπεζογραμμάτιο. Σπανιότερα και ανάλογα με την νομοθεσία της κάθε χώρας ή τις ειδικές συνθήκες που επικρατούν μπορεί να εκδοθεί και από άλλους όπως από το ίδιο το κράτος, τον στρατό, επιχειρήσεις ή και ιδιώτες. Χρησιμοποιείται στις συναλλαγές ως χρήμα αξίας ίσης με την ονομαστικής του αξία.

-Η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση χαρτονομισμάτων έγινε στην Κίνα τον 7ο αιώνα μ.Χ ωστόσο στην Ευρώπη η χρήση τους άρχισε να διαδίδεται τον 17ο

Ασφάλεια Οι εκδότες των χαρτονομισμάτων σε όλη την διάρκεια της ιστορίας τους μέχρι και σήμερα

έπρεπε να ισορροπούν ανάμεσα σε δύο πολύ λεπτές καταστάσεις. Να διατηρούν αλώβητη την αξιοπιστία τους ώστε τα χαρτονομίσματα που εκδίδουν να είναι ευρέως αποδεκτά αλλά να ταυτόχρονα να διασφαλίζουν ότι τα χαρτονομίσματα που κυκλοφορούν στην αγορά δεν είναι προϊόντα παραχάραξης.Έτσι για την εκτύπωση των χαρτονομισμάτων χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς μελάνια ειδικών προδιαγραφών, ειδικά χαρτιά με ίνες ρυζιού, μεταξιού, ή ίνες που φωσφορίζουν κάτω από ειδικές συνθήκες κλπ. Τα σχέδια φτιάχνονταν από ειδικούς χαράκτες, και χρησιμοποιούνται υδατογραφήματα, πολύπλοκα σχέδια, ολογράμματα και διάφορες άλλες τεχνικές, προς αποφυγήν παραχάραξης . Μερικές χώρες, όπως η Αυστραλία, αντί για χαρτί χρησιμοποίησαν πλαστικά τραπεζογραμμάτια, τα οποία είναι πολύ πιο οικονομικά και δεν σχίζονται εύκολα. Ταυτόχρονα οι θεσπίσθηκαν νόμοι πού αφορούσαν αρχικά τα κέρματα αλλά αργότερα και τα χαρτονομίσματα με τους οποίους προβλέπονται αυστηρές ποινές σε όσους παράγουν ή προωθούν στην αγορά χαρτονομίσματα τα οποία είναι προϊόντα παραχάραξης και δημιουργήθηκαν ειδικές κρατικές υπηρεσίες οι οποίες προσπάθησαν να περιορίσουν και να αποθαρρύνουν το φαινόμενο.

Χρεωστική και Πιστωτική κάρτα

Η χρεωστική κάρτα είναι συνδεμένη με ένα λογαριασμό μας και λειτουργεί σχετικά απλά:

 

μπορούμε να βγάλουμε χρήματα από ένα ATM ή και μπορούμε να αγοράσουμε πχ μέσω internet, όπου κατά την πραγματοποίηση των αγορών μας, αφαιρείται άμεσα το χρηματικό ποσό που ξοδέψαμε, από το λογαριασμό που είναι συνδεμένη.

 

Αν δεν υπάρχει επαρκές χρηματικό υπόλοιπο στο λογαριασμό μας, τότε η αγορά που θέλουμε να κάνουμε δεν πραγματοποιείται.

 

Αυτή είναι και η διαφορά με την πιστωτική κάρτα, η οποία λειτουργεί υπό μορφή "δανείου" (με την πιστωτική κάρτα αγοράζουμε με λεφτά που ακόμα δεν έχουμε και πληρώνουμε στο τέλος του μήνα το λογαριασμό που μας έρχεται στο σπίτι)

Πιστωτική κάρτα είναι μία κάρτα την οποία εκδίδουν οι τράπεζες, ώστε να μπορεί ο κόσμος να αγοράζει προϊόντα και υπηρεσίες με χρήματα τα οποία δεν έχει ακόμα.

Είναι ένα είδος πίστωσης - δανεισμού δηλαδή, που εξυπηρετεί τον καταναλωτή στο να μπορέσει να αγοράσει χωρίς να χρειαστεί να πληρώσει άμεσα, ή εξυπηρετώντας τον στο να πληρώσει τα προϊόντα που έχει αγοράσει, με δόσεις.

 

Με την πιστωτική κάρτα, όταν κάνουμε κάποιες αγορές και τη χρησιμοποιούμε, δεν πληρώνουμε τα προϊόντα κατά τη στιγμή της αγοράς, αλλά μας έρχεται ο μηνιαίος λογαριασμός της κάρτας και τα πληρώνουμε στην ουσία τότε.

 

Επίσης, αν θέλουμε να αγοράσουμε πολλά πράγματα (πχ ανοίγουμε νοικοκυριό), μπορεί να χρειαστεί να πάρουμε πολλά πράγματα. Για να μαζεύαμε όλα αυτά τα λεφτά, μπορεί να χρειαζόντουσαν πολλοί μήνες.

 

Έτσι, τα αγοράζουμε άμεσα με την πιστωτική κάρτα όλα μαζί, και τα πληρώνουμε μέσω αυτής, με δόσεις μιας και στους προσεχείς μήνες, τα αποπληρώνουμε λίγο λίγο.

 

Το όριο που μας βάζει η τράπεζα ανά μήνα για να μην ξεφύγουμε και υπερ-χρεωθούμε, ονομάζεται πιστωτικό όριο.

Συναλλαγματική

Είναι ένα έγγραφο, το οποίο για να είναι έγκυρο πρέπει υποχρεωτικά από τον νόμο να έχει τα εξής στοιχεία:

- Τη λέξη «Συναλλαγματική» μέσα στο κείμενο του τίτλου. - Εντολή πληρωμής ορισμένου χρηματικού ποσού. - Το όνομα του πληρωτή, το όνομα του λήπτη. - Τον χρόνο λήξης, τον τόπο πληρωμής. - Τον τόπο και τον χρόνο έκδοσης. - Την υπογραφή του εκδότη. Η συναλλαγματική χρησιμοποιείται στις συναλλαγές ως μέσο πίστωσης.

Συναλλαγματική είναι το αξιόγραφο που προβλέπεται από το νόμο και χαρακτηρίζεται  ρητά ως συναλλαγματική και με το οποίο δίνει ένα πρόσωπο χρονολογημένη και σαφή εντολή πληρωμής ορισμένου ποσού σε ορισμένο δικαιούχο και σε ορισμένο τόπο και χρόνο.

Η συναλλαγματική περιέχει εντολή πληρωμής και ως εκ τούτου αποτελεί τριτοπρόσωπη σχέση. Δεν αποκλείεται σε μία συναλλαγματική, εκτός από τα τρία βασικά πρόσωπα, να εμφανίζονται και άλλα, όπως π.χ. οπισθογράφοι και εγγυητές.  Μία συναλλαγματική όμως μπορεί να εμφανιστεί και με λιγότερα πρόσωπα, καθώς ο νόμος επιτρέπει ο εκδότης της συναλλαγματικής να είναι και λήπτης αλλά και πληρωτής. Δικαιούχος της συναλλαγματικής είναι συνήθως ο εκδότης της, μπορεί ωστόσο να είναι και κάποιο άλλο πρόσωπο.

Ο αποδέκτης μιας συναλλαγματικής δεσμεύεται από την αποδοχή της και υποχρεούται να καταβάλει το ποσό της συναλλαγματικής στον δικαιούχο της κατά τη λήξη της, χωρίς να απαιτείται η συνδρομή οποιασδήποτε άλλης προϋπόθεσης.

Η μεταβίβαση της συναλλαγματικής γίνεται α) με εκχώρηση και β) με οπισθογράφηση.

Επιταγή

Επιταγή είναι το αξιόγραφο με το οποίο ο εκδότης του εγγράφου δίνει εντολή στον πληρωτή (πιστωτικό ίδρυμα) να πληρώσει στο όνομα του πρώτου ένα ορισμένο χρηματικό ποσό στον κομιστή της.

Στην επιταγή πληρωτής μπορεί να είναι μόνο τράπεζα ή παρεμφερές πιστωτικό ίδρυμα. Αυτή είναι και η βασική διαφορά της από άλλα αξιόγραφα όπως η συναλλαγματική και το γραμμάτιο εις διαταγή. Το δικαίωμα να εκδίδει επιταγές έχει μόνο εκείνος που έχει καταθέσεις στην τράπεζα, από τις οποίες βέβαια και μπορούν να γίνουν οι πληρωμές προς τους άλλους και μετά από ειδική συμφωνία με την τράπεζα. Η επιταγή παίζει το ρόλο του ρευστού χρήματος.

Σύμφωνα με τον ν. 5960/1933 περί επιταγής η επιταγή, για να έχει ισχύ, πρέπει να περιέχει:

την ονομασία «επιταγή» την απλή και καθαρή εντολή πληρωμής ορισμένου ποσού το όνομα εκείνου, ο οποίος οφείλει να πληρώσει (πληρωτής) τον τόπο της πληρωμής τη χρονολογία και τον τόπο έκδοσης της επιταγής την υπογραφή του εκδίδοντος την επιταγή (εκδότη) Η επιταγή αρχίζει με μια εντολή αυτή μπορεί να είναι δυο ειδών: διαταγή

πληρωμής σε συγκεκριμένο πρόσωπο με ή χωρίς δικαίωμα και αυτό το πρόσωπο με την σειρά του να διατάξει την πληρωμή σε άλλο πρόσωπο.

Αποταμίευση Καταθέσεις όψεωςΚαταθέσεις

ταμιευτηρίουΠροθεσμιακές

καταθέσεις

Τι είναι αποταμίευση;

Με τον όρο αποταμίευση χαρακτηρίζεται η συσσώρευση αγαθών για μελλοντική χρήση. Στις μέρες μας ο όρος αυτός έχει καθαρά οικονομική σημασία, καθώς είναι η αυτόνομη αποθήκευση χρημάτων. Τις παλιότερες εποχές η αποταμίευση γινόταν στο σεντούκι. Πλέον γίνεται σε τράπεζες όχι μόνο για να παίρνουμε τόκο αλλά και για λόγους ασφάλειας. Για παράδειγμα δεν υπάρχει κίνδυνος κλοπής. Επιπλέον μας προσφέρει ένα εξασφαλισμένο μέλλον σε περίπτωση έκτακτων αναγκών. Επίσης αρκετά σημαντικό είναι ότι η αποταμίευση συμβάλει στη συντήρηση του τραπεζικού συστήματος. Από τη μεριά τους οι τράπεζες δέχονται καταθέσεις οι οποίες διακρίνονται ως εξής: α) καταθέσεις όψεως, β) καταθέσεις ταμιευτηρίου, γ) καταθέσεις προθεσμίας.

Καταθέσεις όψεως Ένα καταθετικό προϊόν που στοχεύει στην

διευκόλυνση των συναλλαγών των επιχειρήσεων και των επαγγελματιών είναι οι καταθέσεις όψεως. Αρχικά, η κίνηση των λογαριασμών αυτών εκτελείται με καταθέσεις μετρητών, με εντολές και με επιταγές. Το μπλοκ αυτών δίνεται από την τράπεζα στους κατόχους. Εν συνεχεία, οι λογαριασμοί αυτοί χρησιμεύουν στην διευκόλυνση της βραχυπρόθεσμης διαχείρισης ρευστότητας των επιχειρηματικών μονάδων. Οι καταθέσεις όψεως έχουν διαφορά από τις υπόλοιπες καταθέσεις, διότι συχνά η χρήση τους γίνεται για την κάλυψη τρεχουσών αναγκών από επιχειρήσεις.

Επιπλέον, δεν υπάρχει επιτόκιο ή ενδεχομένως υπάρχει πολύ μικρό. Οι τράπεζες καταβάλουν πολλές προσπάθειες για την προσέγγιση όσο πιο πολλών επιχειρήσεων, με σκοπό τα χρήματα να μένουν στην τράπεζα από τους λογαριασμούς όψεως, για να υπάρχει έστω και μία μικρή αύξηση του ποσοστού εκμετάλλευσης τους. Εν τέλει, αν ο δικαιούχος του λογαριασμού εκδώσει ακάλυπτες επιταγές, τότε στερείται το δικαίωμα κατοχής τέτοιων λογαριασμών και της χρήσης μπλοκ επιταγών.

Καταθέσεις ταμιευτηρίου

Οι καταθέσεις ταμιευτηρίου φέρουν την βασική και την πλέον γνωστή σε όλους μορφή καταθέσεων. Οι αναλήψεις από τον λογαριασμό ταμιευτηρίου συμβαίνουν σε πρώτη ζήτηση και μόνο από τον ίδιο τον καταθέτη ή από νόμιμο καθορισμένο αντιπρόσωπο του. Ο λογαριασμός αυτός δεν μπορεί να κινείται με επιταγές, ωστόσο οι λογαριασμοί ταμιευτηρίου κινούνται με καταθέσεις μετρητών ή αναλήψεις μετρητών, και κάποιες φορές με εντολές. Το επιτόκιο των λογαριασμών καθορίζεται από τις τράπεζες και συνήθως είναι χαμηλό. Εν συνεχεία, οι τόκοι των καταθέσεων των λογαριασμών αυτών, υπολογίζονται ανά ημερολογιακό εξάμηνο.

Ο λογαριασμός είναι έντοκος με επιτόκιο που μπορεί να είναι είτε σταθερό είτε κινούμενο. Αναλόγως με την στρατηγική κάθε τράπεζας μπορεί να συνυπολογιστούν στο λογαριασμό και άλλα χαρακτηριστικά με σκοπό να γίνει ένα εργαλείο εξυπηρέτησης των συναλλακτικών αναγκών των καταθετών. Ο λογαριασμός ταμιευτηρίου έχει ταυτισθεί με το βιβλιάριο καταθέσεων ως χορηγούμενο αποδεικτικό έγγραφο από τις τράπεζες. Συνοψίζοντας, ο λογαριασμός χαρακτηρίζεται σε πρώτη ζήτηση, διότι ο καταθέτης μπορεί να κινεί λογαριασμό του ανά πάσα στιγμή και χωρίς περιορισμούς.

Προθεσμιακές καταθέσεις Προθεσμιακοί λογαριασμοί : Πρόκειται για ένα

επενδυτικό προϊόν που μπορεί να μεγαλώσει την αξία των χρημάτων. Οι λογαριασμοί αυτοί είναι κλειστές καταθέσεις που συμφωνούμε να αφήσουμε τα χρήματα μας στην τράπεζα για συγκεκριμένη χρονική προθεσμία. Εν συνεχεία, η τήρηση του χρονικού περιθωρίου των προθεσμιακών καταθέσεων τραπεζών, μας δίνει ένα συγκεκριμένο επιτόκιο. Σε περίπτωση που πάρουμε τα χρήματα μας νωρίτερα, θα υπάρξει μια μείωση στους τόκους. Επιπλέον, η διάρκεια των κλειστών καταθέσεων ξεκινάει από μία εβδομάδα και φτάνει ως ένα με δύο χρόνια.

Οι λογαριασμοί είναι μια μορφή επένδυσης για μικρά και μεσαία χρηματικά ποσά. Υπάρχει διαφορά από τους απλούς λογαριασμούς καταθέσεων, διότι ο καταθέτης δεν έχει δικαίωμα ανάληψης των χρημάτων πριν από την λήξη του προσυμφωνημένου χρονικού διαστήματος. Επίσης, διαφέρουν από άλλες μορφές επενδύσεων ως προς το ότι το διάστημα καθώς και οι όροι της επένδυσης είναι προσυμφωνημένοι. Εν τέλει, ο καταθέτης δεν αναλαμβάνει κανένα επενδυτικό ρίσκο με την τήρηση λογαριασμού προθεσμιακών καταθέσεων.