Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)

Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

(BAP)

3.4 Zaman Yönetimi 2

ZAMAN YÖNETİMİ

3.4 .1 Zaman Kavramı 3

Zaman Kavramı

3.4 .1 Zaman Kavramı 4

Acaba kaç kez, size teklif edilen ve yapmayı çok istediğiniz bir etkinliği “Buna

zamanım yok ki!” diyerek geri çevirdiniz?

Kaç kez, günün sonunda yorgunluk

içinde koltuğa oturduğunuzda

yapmanız gereken işleri aslında bitirememiş

olduğunuzu fark ettiniz?

Kaç kez “zaman yok” ya da

“zaman yetmiyor” dediniz?

Zaman«Bir işin, bir oluşun içinde geçtiği, geçeceği ya da geçmekte olduğu süre, vakit»«Olayların oluş ve akış sırasını belirleyen, düzenli ve dönemli gök olaylarını birim olarak kullanan sanal bir kavram»

3.4 .1 Zaman Kavramı 5

Objektif zaman

Sübjektif zaman

Biyolojik zaman

Sosyolojik zaman

3.4 .1 Zaman Kavramı 6

Objektif zaman

Gerçek zamandır. Saniye, dakika, saat, gün, hafta, ay, yıl birimleri ile ifade edilir.

Çocuğunuzun okula gidiş ve okuldan geliş saati, doktor randevularının ayarlanması, özel eğitim raporunun

yenilenmesi gereken tarih gibi durumlar objektif zamana göre gerçekleşir.

Zaman yönetimi açısından bakıldığında ise, yönetilmesi gereken zamanın objektif zaman

olduğu rahatlıkla söylenebilir.

3.4 .1 Zaman Kavramı 7

Sübjektif Zaman:

Hissedilen zamandır. Bir saatin 60 dakika, bir dakikanın 60 saniye olması herkes için sabit ve aynı bir durum olsa da zaman algısı kişiden kişiye ve o anda yapılmakta olan etkinlikten diğerine farklılık

gösterebilir.

3.4 .1 Zaman Kavramı 8

3.4 .1 Zaman Kavramı 9

Biyolojik zaman

İçgüdüsel zamandır. Bu zaman çeşidi tüm canlı varlıkların vücut ritimlerini düzenleyen ve genetik

kodlarla bağlantılı zaman olarak tanımlanmaktadır.

Biyolojik zaman insan yaşamında objektif zaman kadar önemlidir. Bu sebeple biyolojik zaman ile objektif zaman

arasında mutlaka bir denge kurulmalıdır.

3.4 .1 Zaman Kavramı 10

Sosyolojik zaman

İnsanların takvime bağlı olarak yaptıkları bazı ortak eylemleri ifade eder.

Bu zaman çeşidi, insanlar arasında bir gruba ait olma, mutluluk ve üzüntüyü bir arada yaşama

gibi birlik ve beraberlik duygularını güçlendirme özelliği taşımaktadır.

Sosyolojik zamanda gereken etkinlikleri yerine getirebilmek için de objektif zamanın

yönetiminin iyi bir biçimde gerçekleştirilmesi gerektiği söylenebilir.

3.4 .1 Zaman Kavramı 11

3.4.2 Zaman Yönetimi 12

Zaman Yönetimi

Sağlık, boş zaman etkinlikleri, arkadaşlık,

kişisel bakım, kişisel gelişim gibi unsurlar

yaşamdan doyum sağlamak, kendisi ve çevresi için verimli

bireyler olarak yaşamlarını

sürdürebilmek için son derece önemlidir.

Günlük yaşamda bizden beklenen

sorumlulukları yerine getirebilmek; aynı

zamanda yaptıklarımızdan,

yaşamımızdan keyif almak için zamanımızı yönetmemiz gerekir.

Zaman yönetimi, kişinin yaşamını ve

yaşamın temel unsurlarından biri olan zamanı, daha

memnun edici sonuçlar elde etmek

için kontrol altına alması olarak tanımlanabilir.

Zaman yönetimi amaçlara ve hedeflere ulaşmada önemli bir kaynak olan zamanı

verimli kullanma çabasıdır.

Zamanı verimli kullanmanın yalnızca iş

yaşamında önemli olduğunun

düşünülmesi yanlıştır.

3.4.2 Zaman Yönetimi 13

Zamanı verimli kullanarak sadece

iş ya da sadece özel hayat değil; bunların her ikisi

de dengede tutulmuş olur.

Zamanı verimli kullanarak

sadece iş ya da sadece özel hayat

değil; bunların her ikisi de

dengede tutulmuş olur.

Zamanını verimli kullanan kişiye

hem işi/sorumlulukları, hem sosyal yaşamı

hem de hobileri için yeterince zaman kalır.

Zamanı etkili kullanmak,

kişide iç huzurun

sağlanmasına katkıda bulunur.

3.4.2 Zaman Yönetimi 14

3.4.2 Zaman Yönetimi 15

Kişi, olayların kontrolünü eline alır. Böylece kendine olan güveni artabilir.

Kişi, hem kendine hem de başkalarına verdiği sözleri tutabilir. Böylece çevresindekilerin ona duyduğu güven ve saygı artabilir.

Kişi, işlerini zamanında tamamlayabildiği için karamsarlıktan kurtulur. Böylece yaşam daha keyifli hale gelebilir.

Kişinin amaçlarına ulaşması kolaylaşır. Böylece kendine olan inancı ve güveni artabilir.

Zaman büyük ölçüde olması gerektiği gibi geçtiği için kişi geçen zamana üzülmez. Onun için bugün ve gelecek, geçen zamandan daha önemlidir.

Tüm insanlar bir gün içinde sabit olarak 24

saate sahiptir.

Zamanı etkili kullanma becerisinin herkeste

aynı olduğunu söylemek neredeyse

imkansızdır.

3.4.2 Zaman Yönetimi 16

İnsanların;

Zamanı verimli kullanmanın kendi denetimleri altında olduğunu fark etmemeleri,

Hayatta başarıya ulaşmak için gerçekte ne kadar az zaman olduğunu ve bu zamanın olabilecek en etkili şekilde kullanılması gerektiğini düşünmemeleri,

Boşa harcadıkları zamanın ne kadar olduğunu bilmemeleri,

Zamanı yönetmek için bir sisteme sahip olmaları gerektiğini bilmemeleri.

3.4.2 Zaman Yönetimi 17

Zaman yönetiminden söz edildiğinde insanlar iki temel yanılgıya düşerler;

Zaman yönetiminin sadece saat ve dakikalarla ilgili olduğunun düşünülmesi ve bu yüzden yaşamın her

dakikasını planlayarak yaşamak gibi algılanarak sıkıcı bulunmasıdır.

Zaman yönetiminin herkes için geçerli ve tek tip bir reçete sunduğunun sanılmasıdır.

3.4.2 Zaman Yönetimi 18

Zaman yönetiminin temel özellikleri

Zaman yönetimi kişiye ve onun gereksinimlerine özeldir.

Zaman yönetimi zorla benimsetilebilecek bir sistem değildir.

Zaman yönetimi yalnızca bir defalık bir uygulama değildir.

3.4.2 Zaman Yönetimi 19

Zaman yönetimi doğuştan kazanılmış bir yetenek değildir.

İsteyen herkes zaman yönetimini öğrenebilir ve kendi gereksinimlerine göre geliştirebilir.

3.4.2 Zaman Yönetimi 20

3.4.3 Etkin Zaman Yönetimi Davranışları 21

Etkin Zaman Yönetimi Davranışları

Zamanı etkin kullanmak için şu davranışlar benimsenmelidir:

İşleri öncelik sırasına koymak ve düşük öncelikli işleri bırakmak

Yapılan işte daha etkin olmak

Bazı işleri başkalarına devretmek

3.4.3 Etkin Zaman Yönetimi Davranışları 22

İşleri öncelik sırasına koymak ve düşük öncelikli işleri bırakmak:

Size ait bu zamanda nelerin mutlaka yapılması gerektiğine karar vermek ve öncelikle bu işleri

tamamlamak gerekir.

Zamanı etkili kullanmak için işleri öncelik sırasına koymak gerekir.

3.4.3 Etkin Zaman Yönetimi Davranışları 23

3.4.3 Etkin Zaman Yönetimi Davranışları 24

 Adım 1: Yapılacak İşler Listesi: Halıların süpürülmesi Çocuğun okula götürülmesi Evin dekorasyonun değiştirilmesi Yerlerin silinmesi Akşam yemeğinin pişirilmesi Misafirlere yemek sonrası yapılacak

ikramlıkların hazırlanması

 Adım 2: Öncelikli İşler Listesi Çocuğun okula götürülmesi Halıların süpürülmesi Yerlerin silinmesi Akşam yemeğinin pişirilmesi Misafirlere yemek sonrası yapılacak

ikramlıkların hazırlanması Evin dekorasyonunun değiştirilmesi

Şekil 1. Nevin Hanım’ın Gün İçindeki İşleri İçin Yaptığı Öncelik

Bir işi yapması ya da yapmaması halinde hangi sonuçlarla karşılaşacağını ve bu sonuçların ona neler

hissettireceğini ancak kişinin kendisi bilebilir. Bu kararı vermek üzere;

İşleri birbiri ile kıyaslamak ve böylece hangisinin öncelikli olarak yapılması gerektiğini belirlemek

Eğer var ise, bu işler arasındaki önce-sonra gerçekleştirilme sıralamasını ortaya koymak (örneğin önce halıları süpürmek sonra yerleri

silmek…) İşleri yapmak için gerekli süre ya da işlerin

yapılabileceği uygun saatler (örneğin yemeğin uzun sürede pişecek olması, gece geç saatlerde elektrikli süpürge kullanılamaması…) gibi özellikleri dikkate

almak önerilebilir.

3.4.3 Etkin Zaman Yönetimi Davranışları 25

Yapılan işte daha etkin olmak için:

Başlanılan işi tamamlamadan yeni bir işe geçmemek

Aynı anda birkaç işi birden yapmaya çalışmamak

Molaları uzatmamak

3.4.3 Etkin Zaman Yönetimi Davranışları 26

Bazı işleri başkalarına devretmek:

Yalnızca sizin tarafınızdan yapılabilecek işleri daha rahat gerçekleştirmenize ve kendinize

zaman ayırmanıza katkı sağlayacaktır.

Birlikte yaşadığınız kişilerin gelişmelerine de katkı sağlar.

3.4.3 Etkin Zaman Yönetimi Davranışları 27

3.4.4 Zamanı Etkili Kullanma Yöntemleri 28

Zamanı Etkili Kullanma Yöntemleri

3.4.4 Zamanı Etkili Kullanma Yöntemleri 29

• Bulunduğumuz noktadan olmak istediğimiz noktaya nasıl varabileceğimizi göstermesi,

• Hedeflediğimiz bu noktaya varmak için gerek duyacağımız kaynaklara ilişkin fikir vermesidir .

Günlük yaşam içinde zamanı

etkili kullanmak üzere en kolay

uygulanabilecek yöntem

planlamadır. Planlama hayatımızı

düzene sokmak üzere iki temel katkı sağlar.

21-27 Mart 2011 Haftalık PlanPazartesi Evin genel temizliğinin yapılması

Mutfak için alış veriş yapılmasıSalı Kışlık giysilerin dolaplara kaldırılması

Baharlık-Yazlık giysilerin ütülenmesiÇarşamba Özel eğitim raporunun yenilenmesi

Hastaneye gidilmesi Rehberlik ve Araştırma Merkezine

GidilmesiPerşembe Nermin Hanımın kabul günüCuma Faturaların ödenmesiCumartesi Babaanne-anneanne ziyaretiPazar Çamaşır yıkama

Ütü yapma

3.4.4 Zamanı Etkili Kullanma Yöntemleri 30

Şekil 3. Ayla Hanımın Haftalık Planı

Haftalık Planlama: Bu plan hafta başından hafta sonuna kadar hangi hedefleri gerçekleştirmeyi amaçladığınızı ve bu hedefleri gerçekleştirmek için neler yapmanız gerektiğini belirtmektedir.

Günlük planların sabit bir şekli yoktur. Bir takvim yaprağına, not defterine ya da boş bir kağıda yazılabilir.

Genel olarak haftalık plana dayalı olarak gerçekleştirilen günlük planlamayı yapmak için o günün sabah saatleri tercih edilebileceği gibi, her gece bir sonraki günün planı da yapılabilir.

Her günün sonunda planda yer alan işlerin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği kontrol edilmeli; gerçekleştirilmemiş olanlar sonraki günlerin planına dahil edilmelidir.

Gün içinde gerçekleşen beklenmedik durumlar plana uygun davranmayı daha da güç bir hale getirebilir.

3.4.4 Zamanı Etkili Kullanma Yöntemleri 31

3.4.5 Etkili Zaman Yönetimi İçin Öneriler 32

Etkili Zaman Yönetimi İçin Öneriler

Zamanınızı nasıl geçirdiğinizle ilgili çok ayrıntılı bir günlük hazırlayın.

Önceliklerinizi belirleyin.

Ziyaretlerinizi düzenleyin.

Telefonun size hakim olmasına izin vermeyin.

Hayır demeyi bilin.

3.4.5 Etkili Zaman Yönetimi İçin Öneriler 33

Mutlaka dinlenmek için yeterli zaman ayırın.

Zor ve sevimsiz işleri önce bitirin.

Mükemmeliyetçilikten kaçının.

Televizyonun esiri olmayın.

Yorucu ve zor işleri sabah saatlerinde yapın.

İşinizi yaparken tüm dikkatinizi verin.

3.4.5 Etkili Zaman Yönetimi İçin Öneriler 34