4.Oop

4. Object-Oriented Programming

Faculty of Technology and Environment

Prince of Songkla University, Phuket Campus

2/2551

976-140 Object-Oriented Programming

344-202 Introduction to OOP

การโปรแกรมเชงวตถ

2Object-Oriented Programming 2/2551

Contents

Class & Object

Class structure

Attribute

Method

Instantiating an object


ขนตอนในการพฒนาโปรแกรม

การวเคราะหระบบ วาระบบทตองการพฒนาสามารถท าอะไรไดบาง

การออกแบบระบบ เพอใหเหนวาระบบทจะพฒนามโครงสรางอยางไร

การพฒนาระบบ เปนการเขยนโปรแกรมตามทออกแบบไวใหท างานไดจรง

การทดสอบระบบ เปนการทดสอบวาระบบทพฒนาขนท างานไดถกตอง และตรง

กบความตองการ

การตดตงระบบ น าระบบทพฒนาไปตดตงใชงานจรง

การบ ารงรกษาระบบ เปนการปรบปรงแกไขระบบหลงจากมการใชงานแลว


แนวคดการเขยนโปรแกรมเชงวตถ

ระบบทพฒนาโดยใชแนวทาง OOP จะประกอบดวยวตถ (object) ตาง ๆ

ท างานรวมกน

ในการพฒนาระบบ จะท าการจ าลองวตถในระบบงานจรง มาเปนวตถใน

โปรแกรมทเราพฒนา

วตถ (object) คอสงตาง ๆ ซงจ าลองมาจากสงทมอยจรง ไดแก

สงทจบตองได เชน คน สตว สงของ

สงทจบตองไมได เชน การด าเนนงาน การลงทะเบยน การซอขาย

ในการวเคราะหและออกแบบโปรแกรมเชงวตถ ตองท าการคนหาใหไดวา

ระบบจะมวตถ หรอ object อะไรบาง


การพฒนาระบบดวยแนวทางเชงวตถ

วตถ ประกอบดวย คณลกษณะและพฤตกรรม

ขอมล หรอคณลกษณะ (data/attribute) คอ สงทบงบอกลกษณะของวตถ

การกระท า หรอพฤตกรรม (operation/behavior) คอ สงทวตถสามารถท าได

ตวอยาง ระบบธนาคาร ประกอบดวยวตถคอ ลกคา

ลกคา

• ขอมล คอ ชอ เลขทบตรประชาชน ทอย เลขทบญชเงนฝาก

• การกระท าของลกคา คอ เปดบญช ฝากเงน ถอนเงน โอนเงน

บญชเงนฝาก

• ขอมล คอ เลขทบญช เจาของบญช ประเภทบญช ยอดคงเหลอ

• การกระท า คอ การฝากเงน การถอนเงน การสอบถามยอดคงเหลอ


การพฒนาระบบดวยแนวทางเชงวตถ

ตวอยาง ระบบลงทะเบยน ประกอบดวยวตถ คอ นกศกษา วชา

นกศกษา

• ขอมล คอ รหสนกศกษา ชอ ทอย สาขาวชา

• การกระท าของนกศกษา คอ ลงทะเบยนวชา เพมวชา ถอนวชา

วชา

• ขอมล คอ รหสวชา ชอวชา หนวยกต

การลงทะเบยน

• ขอมล คอ รหสนกศกษา รหสวชา section


Class

สงทเราสนใจจะเกบขอมล หรอขอมลตาง ๆ ทเกดขนจะถกน ามาเปนวตถ

ในโปรแกรม

การสรางวตถ ท าไดโดยการก าหนดคลาสของวตถนนขนมากอน

คลาส คอ ตนแบบทใชในการก าหนดคณลกษณะ และพฤตกรรมของวตถ

คลาส เปนการก าหนดลกษณะพนฐานของวตถไววาตองมองคประกอบ

อะไรบาง โดยวตถทสรางจากคลาสเดยวกนอาจมคณลกษณะตางกนได

Class is a template of object


Class

ตวอยาง ก าหนดคลาสของสมดบญช ชอ

BankAccount

เมอมการเปดบญชจากลกคา 3 คน กจะมการ

สรางวตถของสมดบญชขนมา 3 วตถ

ทกวตถสามารถ

เกบขอมล เลขทบญช (accNo), เลขทลกคา

(custNo) ยอดคงเหลอ (balance)

ท าการฝากเงน(deposit) ถอนเงน(withdraw)

และดยอดคงเหลอ(getBalance) ได

+deposit()

+withdraw()

+getBalance()

+accNo

+custNo

+balance

BankAccount

+deposit()

+withdraw()

+getBalance()

+accNo

+custNo

+balance

BankAccount

Mr.A Mr.B Mr.C

+deposit()

+withdraw()

+getBalance()

+accNo

+custNo

+balance

BankAccount

+deposit()

+withdraw()

+getBalance()

+accNo

+custNo

+balance

BankAccount


โครงสรางคลาส

คลาส ประกอบดวย

ขอมล หรอ attribute แทนไดดวย ตวแปร

การกระท า หรอ behaviour แทนไดดวย เมธอด (method)

class ชอคลาส {attribute1;attribute2;

method1() {//ค าสงการท างาน

}method2() {

//ค าสงการท างาน}

}

+deposit()

+withdraw()

+getBalance()

+accNo

+custNo

+balance

BankAccount


Attributes/data

Attribute คอ สงทบงบอกลกษณะของวตถ อาจเปน ลกษณะทมองเหน

สถานะ คณภาพ ปรมาณ

Attribute ของ สมดบญช ประกอบดวย เลขทบญช รหสลกคา ยอด

คงเหลอ

คาทเกบในวตถของสมดบญชแตละเลมจะเปนขอมลของบญชนน

การประกาศ attribute ของ object คอการประกาศตวแปร (variable) ไว

ในคลาส

แตละวตถมตวแปรชอเหมอนกน แตคาในตวแปรมไดตางกน จงมกเรยก

ตวแปรของวตถเหลานวา instance variable


Behavior/method

Behavior คอ สงทวตถสามารถท าได หรอตอบสนองตอวตถอนได

Behavior ของสมดบญช เชน การถอนเงน ฝากเงน ดยอดคงเหลอ

การประกาศ behavior ให object คอ การประกาศเมธอดในคลาส

ภายในเมธอดประกอบดวยค าสงในการด าเนนงาน เชน

เมธอด ฝากเงน ตองมค าสง รบจ านวนเงนทจะฝาก และเพมจ านวนเงนนนใน

ยอดคงเหลอ


Draw a class in class diagram

Class

Attributes / data

Behaviors / methods

+deposit()

+withdraw()

+getBalance()

+accNo

+custNo

+balance

BankAccount


Object

Object ถกสรางขนมาจากคลาส (object คอ instance ของคลาส)

แตละวตถจะแทนขอมลของคนแตละคน หรอของแตละชน เชน

1 object แทน นกศกษา 1 คน หรอ บญชเงนฝาก 1 บญช

วตถ BankAccount ของ Mr.A, Mr.B, Mr.C มขอมลดงน

class objects

+deposit()

+withdraw()

+getBalance()

+accNo=111

+custNo=37899

+balance=500.0

BankAccount

+deposit()

+withdraw()

+getBalance()

+accNo=222

+custNo=87678

+balance=1000.0

BankAccount

+deposit()

+withdraw()

+getBalance()

+accNo=333

+custNo=67777

+balance=800.0

BankAccount

Mr.A Mr.B Mr.C

+deposit()

+withdraw()

+getBalance()

+accNo

+custNo

+balance

BankAccount


Define class in Java

ค าสงในการประกาศคลาส

[AccessModifier] class ClassName

{ class-body }

AccessModifier ค าทแสดงความสามารถในการเขาถง เชน public

หมายถงคลาสอนสามารถเรยกใชงานได

class เปนค าเพอบอกใหคอมไพเลอรรวาสวนตอไปน หมายถงคลาส

ใน {class-body} ประกอบดวยการประกาศ attributes & methods


Declare attributes in class

การประกาศ attribute คอการประกาศตวแปรของคลาส

Syntax:

[AccessModifier] typeName attributeName [= value];

ตวแปรของคลาสตองอยภายใน { class-body }

ตวแปรของคลาสสามารถถกเรยกใชไดจากทก method ในคลาส

AccessModifier ของ attributes

ถาก าหนดเปน public จะท าให object อนมองเหนตวแปรน และเรยกใชได

ถาก าหนดเปน private จะท าให object อนมองไมเหนตวแปรน เรยกใชไมได


Declare attributes in class

ตวอยางการประกาศ


Declare method in class

การประกาศ method ในคลาส จะเปนการบอกระบการท างานทวตถนน

สามารถท าได

Syntax:

[AccessModifier] [static] return-type method-name([parameter-list])

{ statements }

Method จะตองอยใน { class-body}

AccessModifier ของ attributes

ถาก าหนดเปน public จะท าให object อนมองเหน method น และเรยกใชได

ถาก าหนดเปน private จะท าให object อนมองไมเหน method น เรยกใชไมได



Return-type เปนการระบวาเมธอดมการคนคาใหกบวตถทเรยกใชเมธอด

หรอไม

ถาไมมการคนคา ใหระบวาเปน void

ถามการคนคา ใหระบชนดขอมลทตองการคนคา และระบค าสง return วาจะคน

คาใด



Parameter-list ระบวามการรบ parameter หรอ argument หรอไม

ถาไมมการรบ parameter ใหใสวงเลบวางๆ

ถามการรบ parameter ใหระบชนดขอมลและชอของ parameter ไวในวงเลบ


EX. Circle class


Ex. BankAccount class



การเขยนโปรแกรมเชงวตถ จะตองมการสรางวตถขนมากอน

การสรางวตถ คอการจองพนทไวในหนวยความจ าส าหรบเกบคาของตว

แปร

เราสามารถอางถงวตถนนโดยการตงชอใหแกวตถ (ตวแปรวตถ)

การสรางวตถท าไดโดยใช keyword new



Circle c; //ประกาศตวแปรวตถ c

c = new Circle(); //สรางวตถซงมโครงสรางของคลาส Circle

หรอเขยนในค าสงเดยวกนเปน

Circle c = new Circle();



เมอมการสราง object ดวยค าสง new มขนตอนการท างานดงน


1. new Circle() ท าใหเกดการสราง object ของคลาส Circle โดยมการจอง

หนวยความจ าเทากบจ านวนตวแปรของคลาสนน

คลาส Circle มตวแปรคลาสคอ radius และ area กจะจองใหตามขนาดของ

ชนดขอมล และก าหนดคาเรมตนใหตาม default

radius 0

area 0.0

เลขทหนวยความจ า

(10004)



2. Circle c - จองพนทใหตวแปร c โดยคาทเกบใน c ตองเปน address ของ object ท

สรางจากคลาส Circle

c

3. c = new Circle(); คอการน าคา เลขทหนวยความจ า ของ object ทสรางในขอ 1

ใหกบตวแปร c

เรยกวา c เปนตวแปรวตถ(reference) ทอางถง object ของคลาส Circle

c 10004



Initial value of object’s attributes คาเรมตนเมอมการสรางวตถ



วตถทถกสรางขนจะถกก าหนดคาใหกบตวแปรและเรยกใชเมธอดให

ท างานได

การอางถงตวแปรและเมธอดของวตถ ใช . (dot) ตอทายชอวตถ เชน


Circle d = new Circle();

c.radius = 5;

d.radius = 10;

c.calculateArea();

d.calculateArea();


Ex. Program TestCircle

Area =78.53981633974483

Area =314.1592653589793

ระวง ! คลาสทมเมธอด main จงจะสามารถรนโปรแกรมได


แบบฝกหด

จงสรางคลาสจาก class diagram

Method printName() ใหพมพชอ

Method calculateGrade() ใหค านวณเกรด

• ต ากวา 70 ใหพมพ Unpass

• 70 ขนไป ใหพมพ Pass

จงเขยนโปรแกรมเพอสราง object ของคลาส Student 2 objects

คนแรกม name=“Asakura Yo” , score= 90

คนทสอง name=“Tao Ren”, score 65

เรยก method เพอแสดงชอและเกรด

Student

name

score

printName()

calculateGrade()

Education

4.Oop