φθινόπωρο

Δ.Σ ΝΕΝΗΤΩΝ ΑΔ.Σ ΝΕΝΗΤΩΝ Α΄& Β΄ΤΑΞΗ 200΄& Β΄ΤΑΞΗ 2007 -20087 -2008


Το φθινόπωρο σε ... προτάσειςΤο φθινόπωρο σε ... προτάσεις Έφυγε το καλοκαίρι κι άνοιξαν τα σχολεία.Έφυγε το καλοκαίρι κι άνοιξαν τα σχολεία. Τα πουλιά φεύγουν για πιο ζεστές χώρες .Τα πουλιά φεύγουν για πιο ζεστές χώρες . Τα φύλλα των δέντρων κιτρινίζουν και πέφτουν.Τα φύλλα των δέντρων κιτρινίζουν και πέφτουν. Άρχισαν τα πρωτοβρόχια.Άρχισαν τα πρωτοβρόχια. Το φθινόπωρο είναι μια ωραία εποχή.Το φθινόπωρο είναι μια ωραία εποχή.


Το φθινόπωρο στη Λαϊκή μας Παράδοση.Το φθινόπωρο στη Λαϊκή μας Παράδοση.

Το φθινόπωρο είναι λέξη ελληνική που έχει τις ρίζες της στην Το φθινόπωρο είναι λέξη ελληνική που έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Σημαίνει την εποχή που τελειώνουν τα φρούτα, ή που αρχαιότητα. Σημαίνει την εποχή που τελειώνουν τα φρούτα, ή που έρχεται μετά τα φρούτα « Μετόπωρον». Ο λαός το λέει και έρχεται μετά τα φρούτα « Μετόπωρον». Ο λαός το λέει και «χειμώπορο», «χυνόπωρο»,»μοθόπωρο», «ψιμόπωρο» ή «χειμώπορο», «χυνόπωρο»,»μοθόπωρο», «ψιμόπωρο» ή «στενοκαίρι». Είναι δεμένο άρρηκτα με τον άνθρωπο της «στενοκαίρι». Είναι δεμένο άρρηκτα με τον άνθρωπο της υπαίθρου , το γεωργό, τον κτηνοτρόφο... Είναι η εποχή των υπαίθρου , το γεωργό, τον κτηνοτρόφο... Είναι η εποχή των χρωμάτων , των αρωμάτων και των γεύσεων! Η εποχή της χαράς χρωμάτων , των αρωμάτων και των γεύσεων! Η εποχή της χαράς της συγκομοδής , μα και της έντασης , της δουλειάς και της της συγκομοδής , μα και της έντασης , της δουλειάς και της προετοιμασίας για τις δύσκολες ημέρες του χείμώνα. Που έρχεται...προετοιμασίας για τις δύσκολες ημέρες του χείμώνα. Που έρχεται...

ΕΘΙΜΑ-ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ:ΕΘΙΜΑ-ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ: 1η ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ (εορτή του αγίου Συμεών του 1η ΣΕΠΤΕΜΒΡΊΟΥ (εορτή του αγίου Συμεών του Στυλίτη): Οι Στυλίτη): Οι έγκυεςέγκυες γυναίκες απείχαν από κάθε εργασία, για να μην γυναίκες απείχαν από κάθε εργασία, για να μην γεννηθεί το παιδί τους με το σημάδι του αγίου (Συμεών/ γεννηθεί το παιδί τους με το σημάδι του αγίου (Συμεών/ σημαδεύω). Την ίδια μέρα γιορταζόταν η «Αρχιχρονιά», ένα έθιμο, σημαδεύω). Την ίδια μέρα γιορταζόταν η «Αρχιχρονιά», ένα έθιμο, κατάλοιπο των βυζαντινών χρόνων, καθώς οι βυζαντινοί τον είχαν κατάλοιπο των βυζαντινών χρόνων, καθώς οι βυζαντινοί τον είχαν ως πρώτο μήνα του επίσημου ημερολογίου.ως πρώτο μήνα του επίσημου ημερολογίου.


Το φθινόπωρο στην ποίησηΤο φθινόπωρο στην ποίηση

Δε μ΄ακούς;Δε μ΄ακούς;Έρχομαι μαζί με τα κιτρινισμένα φύλλα.Έρχομαι μαζί με τα κιτρινισμένα φύλλα.

Έλα, έλα κοριτσάκι,Έλα, έλα κοριτσάκι,

μυρίζω νοτισμένο χώμα και γομολάστιχα.μυρίζω νοτισμένο χώμα και γομολάστιχα.

Έλα, έλα αγοράκι,Έλα, έλα αγοράκι,

κάτσε σ΄ένα ιπτάμενο φύλλο να φύγουμε μαζί,κάτσε σ΄ένα ιπτάμενο φύλλο να φύγουμε μαζί,

Φτιάξε χάρτινες βαρκούλες να τις πάρει ηβροχή.Φτιάξε χάρτινες βαρκούλες να τις πάρει ηβροχή.

Σ΄αρέσει η καινούρια σου τσάντα;Σ΄αρέσει η καινούρια σου τσάντα;

Για κοίτα πόσο ψήλωσε η Βάνα!Για κοίτα πόσο ψήλωσε η Βάνα!

Έρχομαι μαζί με τα πρωτοβρόχια.Έρχομαι μαζί με τα πρωτοβρόχια.

Τρέξε, τρέξε να ψήσουμε κάστανα.Τρέξε, τρέξε να ψήσουμε κάστανα.

Γέμισαν πάλι τα΄ανθοπωλεία πολύχρωμα χρυσάνθεμα.Γέμισαν πάλι τα΄ανθοπωλεία πολύχρωμα χρυσάνθεμα.

Πώς οργώνουν τα χωράφια τα τρακτέρ!Πώς οργώνουν τα χωράφια τα τρακτέρ!

Πάτα, πάτα το μούστο καλά, βάλε και μπόλικο σουσάμι στη μουσταλευριά.Πάτα, πάτα το μούστο καλά, βάλε και μπόλικο σουσάμι στη μουσταλευριά.

Έρχομαι μαζί με τη βαριά μυρουδιά των σταφυλιών του τρύγου.Έρχομαι μαζί με τη βαριά μυρουδιά των σταφυλιών του τρύγου.

Έλα, έλα αγοράκι, έλα, έλα κοριτσάκι. Έλα, έλα αγοράκι, έλα, έλα κοριτσάκι. Δε μ΄ακούς;Δε μ΄ακούς;

Είμαι το φθινόπωρο.Είμαι το φθινόπωρο.

Τα φύλλαΤα φύλλα, ,

Φθινόπωρο φθάνει Φθινόπωρο φθάνει

τα φύλλα όλο πέφτουν. τα φύλλα όλο πέφτουν.

Θα πάνε ταξίδι πολύ μακρινό. Θα πάνε ταξίδι πολύ μακρινό.

Το ένα στη στέγη, Το ένα στη στέγη,

το άλλο στον κήπο, το άλλο στον κήπο,

το τρίτο σε κάποιοτο τρίτο σε κάποιο

μικρούλι σχολειό.μικρούλι σχολειό.

ΦθινόπωροΦθινόπωρο

Φεύγουν πια τα χελιδόνια Φεύγουν πια τα χελιδόνια κρύωσε ο καιρός , πέφτουν κρύωσε ο καιρός , πέφτουν φύλλα από τα κλώνια .φύλλα από τα κλώνια .

Στο χαντάκι μαζευτήκαν Στο χαντάκι μαζευτήκαν κίτρινος σωρός. κίτρινος σωρός.


ΕργασίεςΕργασίεςΣεπτέμβριοςΣεπτέμβριος

Πρώτος μήνας του φθινοπώρου ,λέγεται και «Τρυγητής», και «Βεντεμάς» ( βένδεμα: ο Πρώτος μήνας του φθινοπώρου ,λέγεται και «Τρυγητής», και «Βεντεμάς» ( βένδεμα: ο τρύγος και κάθε συγκομιδή) λόγω του τρύγου ή «Σποριάρης» λόγω της προετοιμασίας για τη τρύγος και κάθε συγκομιδή) λόγω του τρύγου ή «Σποριάρης» λόγω της προετοιμασίας για τη σπορά, «Ορτυκολόγος» (λόγω του περάσματος των ορτυκιών ου αποδημούν), . Με την σπορά, «Ορτυκολόγος» (λόγω του περάσματος των ορτυκιών ου αποδημούν), . Με την εκκλησιαστική αρχιχρονιά οι ζευγάδες , στα νησιά και στις πεδινές επαρχίες κάνουν αγιασμό εκκλησιαστική αρχιχρονιά οι ζευγάδες , στα νησιά και στις πεδινές επαρχίες κάνουν αγιασμό και ξεχωρίζουν το σπόρο για τη σπορά.και ξεχωρίζουν το σπόρο για τη σπορά.

Είναι και ο μήνας των σχολείων , των οποίων ο αυλόγυρος πλημμυρίζει με χαρούμενες φωνές Είναι και ο μήνας των σχολείων , των οποίων ο αυλόγυρος πλημμυρίζει με χαρούμενες φωνές παιδιών, είτε για τα πρωτάκια , είτε για τα μεγαλύτερα που συναντιούνται μετά τις παιδιών, είτε για τα πρωτάκια , είτε για τα μεγαλύτερα που συναντιούνται μετά τις καλοκαιρινές διακοπές.καλοκαιρινές διακοπές.

ΟκτώβριοςΟκτώβριος Δεύτερος μήνας ο Οκτώβριος. Ο ελληνικός λαός του δίνει τα ονόματα: «Βροχάρης», Δεύτερος μήνας ο Οκτώβριος. Ο ελληνικός λαός του δίνει τα ονόματα: «Βροχάρης»,

«Παχνιστής» από την πάχνη που πέφτει στους αγρούς.«Παχνιστής» από την πάχνη που πέφτει στους αγρούς. Οι γεωργοί οργώνουν βαθιά τη γη, για τα σιτηρά.Οι γεωργοί οργώνουν βαθιά τη γη, για τα σιτηρά. Οι αμπελουργοί ολοκληρώνουν τον τρύγο και γεμίζουν τα βαρέλια με μούστο για να φτιάξουν Οι αμπελουργοί ολοκληρώνουν τον τρύγο και γεμίζουν τα βαρέλια με μούστο για να φτιάξουν

κρασίκρασί Στα πατητήρια φτιάχνουν το μούστο και οι νοικοκυρές ετοιμάζουν νόστιμη και αρωματική Στα πατητήρια φτιάχνουν το μούστο και οι νοικοκυρές ετοιμάζουν νόστιμη και αρωματική

μουσταλευριά.μουσταλευριά. Μάζεμα φθινοπωρινών φρούτων.Μάζεμα φθινοπωρινών φρούτων. Οι κηπουροί καίνε τα φυτά, που έδωσαν καρπούς, για να καταστρέψουν τα αυγά των Οι κηπουροί καίνε τα φυτά, που έδωσαν καρπούς, για να καταστρέψουν τα αυγά των

εντόμων.εντόμων. Οι βοσκοί κατεβαίνουν από τα βουνά στους χαμηλούς κάμπους.Οι βοσκοί κατεβαίνουν από τα βουνά στους χαμηλούς κάμπους. οι δενδροκόμοι ασβεστώνουν τους κορμούς των δένδρων, οργώνουν και λιπαίνουν τα δέντρα.οι δενδροκόμοι ασβεστώνουν τους κορμούς των δένδρων, οργώνουν και λιπαίνουν τα δέντρα.

ΝοέμβριοςΝοέμβριος Ο λαός τον αποκαλεί «Βροχάρη» (γιατί πέφτουν πολλές βροχές), «Χαμένο» (γιατί έχει τις Ο λαός τον αποκαλεί «Βροχάρη» (γιατί πέφτουν πολλές βροχές), «Χαμένο» (γιατί έχει τις

μικρότερες σε διάρκεια ημέρες), «Ανακατεμένο (από τον άστατο καιρό), «Σκιγιάτης» (μικρότερες σε διάρκεια ημέρες), «Ανακατεμένο (από τον άστατο καιρό), «Σκιγιάτης» (σκιάσκιά, , νύχτα), «Κρασομηνάς» (επειδή τότε άνοιγαν τα καινούρια κρασιά), και «Σποριάς» (μιας κι νύχτα), «Κρασομηνάς» (επειδή τότε άνοιγαν τα καινούρια κρασιά), και «Σποριάς» (μιας κι είναι ο καταλληλότερος μήνας για τη σπορά των σιτηρών) ή «Μεσοσπορίτης» (τότε οι είναι ο καταλληλότερος μήνας για τη σπορά των σιτηρών) ή «Μεσοσπορίτης» (τότε οι περισσότεροι γεωργοί βρίσκονται στο μέσο της σποράς). περισσότεροι γεωργοί βρίσκονται στο μέσο της σποράς).

Οι γεωργοί μαζεύουν τις ελιές.Οι γεωργοί μαζεύουν τις ελιές. Συνεχίζεται η σπορά οσπρίων & σιτηρών.Συνεχίζεται η σπορά οσπρίων & σιτηρών. Οι αμπελουργοί κάνουν «Ξελάκωμα» στ' αμπέλια.Οι αμπελουργοί κάνουν «Ξελάκωμα» στ' αμπέλια. Οι αμπελουργοί μεταφέρουν τις Οι αμπελουργοί μεταφέρουν τις κυψέλεςκυψέλες στις οριστικές θέσεις τους για τον χειμώνα. στις οριστικές θέσεις τους για τον χειμώνα. οι ανθοκόμοι φυτεύουν γαρίφαλλα, τριανταφυλλιές, διάφορα λουλούδια.οι ανθοκόμοι φυτεύουν γαρίφαλλα, τριανταφυλλιές, διάφορα λουλούδια.


Γιορτές του φθινοπώρουΓιορτές του φθινοπώρουΣεπτέμβριοςΣεπτέμβριος

Η γέννηση της Θεοτόκου (8/9)Η γέννηση της Θεοτόκου (8/9) Ύψωση του Τίμιου Σταυρού (14/9) γι΄ αυτό λέγεται και «Σταυριάτης».Ύψωση του Τίμιου Σταυρού (14/9) γι΄ αυτό λέγεται και «Σταυριάτης».

ΟκτώβριοςΟκτώβριος 12 ΟΚΤΩΒΡΗ (1944).12 ΟΚΤΩΒΡΗ (1944). Η απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς. Η απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς. Αγίου Δημητρίου (26/10) γι’ αυτό λέγεται και «Αϊ-Δημητριάτης». Η γιορτή αυτή θεωρείται Αγίου Δημητρίου (26/10) γι’ αυτό λέγεται και «Αϊ-Δημητριάτης». Η γιορτή αυτή θεωρείται

ορόσημο του χειμώνα και συνδυάζεται με του Αγ. Γεωργίου στις 23 Απριλίου. Στο γεωργικό ορόσημο του χειμώνα και συνδυάζεται με του Αγ. Γεωργίου στις 23 Απριλίου. Στο γεωργικό καλαντάρι οι 2 αυτές γιορτές αποτελούν τις χρονικές τομές που χωρίζουν το έτος σε 2 ίσα καλαντάρι οι 2 αυτές γιορτές αποτελούν τις χρονικές τομές που χωρίζουν το έτος σε 2 ίσα μέρη, στο χειμερινό και το θερινό εξάμηνο αντίστοιχα. μέρη, στο χειμερινό και το θερινό εξάμηνο αντίστοιχα.

28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ (1940).28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ (1940). Η επέτειος του «ΟΧΙ» στο φασισμό. Η επέτειος του «ΟΧΙ» στο φασισμό.

ΝοέμβριοςΝοέμβριος Αγίων Αναργύρων (1/11)Αγίων Αναργύρων (1/11) Μιχαήλ και Γαβριήλ των Ταξιαρχών (8/11) γι‘ αυτό λέγεται και «Αϊ-Ταξιάρχης», «Αϊ-Μιχαήλ και Γαβριήλ των Ταξιαρχών (8/11) γι‘ αυτό λέγεται και «Αϊ-Ταξιάρχης», «Αϊ-

Στράτηγος», «Αρχαγγελίτης» ή «Αρχαγγελιάτης».Στράτηγος», «Αρχαγγελίτης» ή «Αρχαγγελιάτης». Του Αγ. Μηνά (11/11) «Αγιομηνάς» , και η Απελευθέρωση της Χίου.Του Αγ. Μηνά (11/11) «Αγιομηνάς» , και η Απελευθέρωση της Χίου. Του Αγ. Φιλίππου (14/11), «Φιλιππιάτης» Του Αγ. Φιλίππου (14/11), «Φιλιππιάτης» «ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ»«ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ» (17/11). Το «ξεφάντωμα της… ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ». (17/11). Το «ξεφάντωμα της… ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ». Τα Εισόδια της Θεοτόκου (21/11). Η ανάδειξη του θεϊκού γυναικείου στοιχείου στον Τα Εισόδια της Θεοτόκου (21/11). Η ανάδειξη του θεϊκού γυναικείου στοιχείου στον

Χριστιανισμό. Χριστιανισμό. Αγίας Αικατερίνης (25/11)Αγίας Αικατερίνης (25/11) Αγίου Στυλιανού (26/11)Αγίου Στυλιανού (26/11) Του Αγ. Ανδρέα (30/11) «Αντριάς».Του Αγ. Ανδρέα (30/11) «Αντριάς».


Παροιμίες για το φθινόπωροΠαροιμίες για το φθινόπωροΣεπτέμβριοςΣεπτέμβριος

«Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα «Τον Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνιακουδούνια».». «Αν βρέξει ο τρυγητής, χαρά στον «Αν βρέξει ο τρυγητής, χαρά στον τυροκόμοτυροκόμο».». «Τον τρυγητή τ' «Τον τρυγητή τ' αμπελουργούαμπελουργού, πάνε χαλάλι οι κόποι», πάνε χαλάλι οι κόποι» «Στον τρυγητή σιτάρι σπείρε και στο πανηγύρι σύρε».«Στον τρυγητή σιτάρι σπείρε και στο πανηγύρι σύρε». «Του Σεπτέμβρη οι βροχές, πολλά καλά μας φέρνουν» «Του Σεπτέμβρη οι βροχές, πολλά καλά μας φέρνουν» «Το Σεπτέμβρη θέσε να βρεις.»«Το Σεπτέμβρη θέσε να βρεις.» «Βοηθάει ο Αι- Γιάννης και ο Σταυρός, γιομίζει το αμπάρι κι ο ληνός. ««Βοηθάει ο Αι- Γιάννης και ο Σταυρός, γιομίζει το αμπάρι κι ο ληνός. «

ΟκτώβριοςΟκτώβριος «Οκτώβρη και δεν έσπειρες, οκτώ σακιά δε γέμισες».«Οκτώβρη και δεν έσπειρες, οκτώ σακιά δε γέμισες». «Οκτώβρη και δεν έσπειρες, τρία καλά δεν έκαμες».«Οκτώβρη και δεν έσπειρες, τρία καλά δεν έκαμες». «Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη, έχει οκτώ σειρές στ' «Όποιος σπέρνει τον Οκτώβρη, έχει οκτώ σειρές στ' αλώνιαλώνι».». «Αν δε χορτάσει ο Οκτώβριος τη γη, πούλησε τα βόδια σου και αγόρασε σιτάρι.» «Αν δε χορτάσει ο Οκτώβριος τη γη, πούλησε τα βόδια σου και αγόρασε σιτάρι.» «Αι- Δημητράκη, μικρό καλοκαιράκι.» «Αι- Δημητράκη, μικρό καλοκαιράκι.»

ΝοέμβριοςΝοέμβριος «Ο Νοέμβρης έκλεισε; Τα ζευγάρια είναι στο στάβλο».«Ο Νοέμβρης έκλεισε; Τα ζευγάρια είναι στο στάβλο». «Νοέμβρη «Νοέμβρη οργώματαοργώματα κι ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές». κι ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές». «Το Νοέμβρη και Δεκέμβρη φύτευε καταβολάδες»«Το Νοέμβρη και Δεκέμβρη φύτευε καταβολάδες» «Η Πούλια βασιλεύοντας, το μήνυμά της στέλνει. Ούτε «Η Πούλια βασιλεύοντας, το μήνυμά της στέλνει. Ούτε τσοπάνοςτσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στα βουνά ούτε ζευγάς

στους κάμπους».στους κάμπους». «Νιόμπρης με τα νια νερά»«Νιόμπρης με τα νια νερά» «Σ’ τσι τριάντα, τ’ Αγι-Αντριός, αντριεύεται το κρύο.»«Σ’ τσι τριάντα, τ’ Αγι-Αντριός, αντριεύεται το κρύο.» «Ο Νοέμβρης έκλεισε, τα ζευγάρια είν΄ στο στάβλο κι ούτε ζευγάς στον κάμπο.»«Ο Νοέμβρης έκλεισε, τα ζευγάρια είν΄ στο στάβλο κι ούτε ζευγάς στον κάμπο.»


Φρούτα-γλυκάΦρούτα-γλυκά του φθινοπώρουτου φθινοπώρου Το φθινόπωρο φτιάχνουμε μουσταλευριά και γλυκό του κουταλιού Το φθινόπωρο φτιάχνουμε μουσταλευριά και γλυκό του κουταλιού

σταφύλι και κυδώνι. Με το κυδώνι φτιάχνουν οι νοικοκυρές και σταφύλι και κυδώνι. Με το κυδώνι φτιάχνουν οι νοικοκυρές και κυδωνόπαστο..κυδωνόπαστο..

Τα φρούτα του φθινοπώρου είναι πολλά: Τα ρόδια, τα σταφύλια, Τα φρούτα του φθινοπώρου είναι πολλά: Τα ρόδια, τα σταφύλια, αχλάδια , κυδώνια μήλα, βατόμουρα και κούμαρα.αχλάδια , κυδώνια μήλα, βατόμουρα και κούμαρα.

Με τα φρούτα του φθινοπώρου φτιάχνουμε νόστιμες μαρμελάδες.Με τα φρούτα του φθινοπώρου φτιάχνουμε νόστιμες μαρμελάδες.


Είδη του ΦθινοπώρουΕίδη του Φθινοπώρου

Μαυρομύτικα γλαρόνια Μαυρομύτικα γλαρόνια

Αγροχελίδονο Αγροχελίδονο

Δασοπόντικες Δασοπόντικες

Βίδρα (ή ενυδρίδα) Βίδρα (ή ενυδρίδα)

Τσαλαπετεινός Τσαλαπετεινός

Δαμαλάκι Δαμαλάκι

Λουλουδόμυγα Λουλουδόμυγα

Κροκοδειλάκι Κροκοδειλάκι

Μεταναστευτική Ακρίδα Μεταναστευτική Ακρίδα

Πράσινος φρύνοςΠράσινος φρύνος

Education

φθινόπωρο