A CASTAÑA

O CASTIÑEIRO

O castiñeiro é moito mais vello que o home.

Fai máis de 40 millóns de anos xa había

castiñeiros na Terra.

En Galicia, a partires da romanización, o

cultivo do castiñeiro foise estendendo ata

ocupar case toda a rexión, converténdose a

castaña nun alimento básico.

No século XVIII foise estendendo o cultivo

da pataca e do millo, dando lugar a un

cambio de hábitos alimenticios: a castaña

empezou a quedar en un lugar secundario.

As castañas comezan a caer en setembro, e

a recolleita comeza en outubro.

Nos soutos cómpre varear as árbores para

sacudir os ourizos con varas longas de

freixo ou abeleira.

Un útil auxiliar importante é o cambo, unha

vara grosa cun gancho de ferro que serve

para subir á árbore.

A RECOLLEITA

Unha vez no chan, recóllense os ourizos con

pinzas de madeira moi grandes.

As castañas recóllense nunha especie de

mandil, e os ourizos colócanse en cestos.

Os ourizos lévanse para a casa ou para

unhas construcións de pedra circulares, a

ouriceira.

Os ourizos permanecen na ouriceira un mes,

cubertos por fentos e silvas.

Despois recollíanse as castañas e secábanse

na cociña, para conservalas todo o ano.

A RECOLLEITA

As castañeiras traballaban mentres había

castañas frescas.

Levaban as castañas en cestas e facían un

forno para asalas, cun caldeiro vello cun

burato na parte inferior, que se enchía con

ladrillos e barro facendo a fornalla. Por

riba ía o enreixado para que non caese o

carbón vexetal co que se acendía.

Na parte superior poñíase a tixola de lata

para as castañas.

AS CASTAÑEIRAS

As castañeiras instalábanse nun portal ou

nun recanto, encendendo o lume facendo ar

co abano.

Ían moxetando as castallas coa navalla,

para que non estouren.

Poñían as castañas na tixola, ao lume,

sacudíndoas de vez en cando para que non

queimasen e recibiran o calor por un igual.

As castañeiras van desaparecendo, sendo

substituídas por un armazón en forma de

locomotora.

AS CASTAÑEIRAS

O Magosto é unha festa tradicional, unha

merenda-cea que se celebra no mes de

novembro, arredor do San Martiño.

Despois de comer camíñase cara o monte

coa familia e amigos, buscando un lugar

axeitado para facer lume.

Cantando e gozando búscanse pica, fentos

frescos, piñas ou palla para prender o

lume.

O MAGOSTO

Cando o lume se apaga, amoréanse as

brasas, poñéndoas nunha lata con buratos

por riba dunha grella.

Váiselle dando voltas cun pau de madeira

ata que as castañas estean ben asadas.

Mentres se asan as castañas, os demais

participantes fan cucuruchos de papel.

Cómense as castañas, xógase, báilase,

cántase, cóntanse contos... e emborrállanse

uns a outros.

O MAGOSTO