ARALING PANLIPUNAN Grade 1

Learner’s Material (Unit 1) Bikol

1

Yunit 1: NAIIBA AKO!

INTRODUKSIYON

MGA KATUYUHAN

Pagkatapos kan pag-aadal sa Yunit 1 gamit an

modyul na ini, pinaglalauman na magigibo mo an

minasunod:

1. Maipapabisto mo an saimong sadiri

2. Maiintindihan mo an konsepto kan

pagpapadagos asin pagbabago

3. Maikukumpara mo an istorya kan saimong

buhay sa istorya kan buhay nin saimong kaklase

4. Matatawan nin importansiya asin maipag-

uurgulyo mo an saimong sadiri

2

Leksiyon 1: Pagbisto sa Sadiri

INTRODUKSIYON

3

Leksiyon 1.1. An Sakuyang Sadiri

Isipon:

Ano-ano an mga aram mo manungod sa

saimong sadiri?

Gibuhon 1

Magkarawat nguna kita.

Magdangog sa instruksiyon kan paratukdo. Magrupo-

grupo kamo kan saindong mga kaklase base sa

kategoryang sasabihon kan saindong paratukdo. Sa

kawat na ini, piglalauman na masasabi mo an saimong

pangaran, kumpleanyo, edad asin istaran.

Magtao nin mga sitwasyon na nangangaipo na

sasabihon mo an saimong pangaran, kumpleanyo, edad

asin istaran?

Tano ta importante na aram mo an saimong pangaran,

kumpleanyo, edad asin istaran?

Tano ta importante na aram mo an saimong pangaran,

kumpleanyo, edad asin istaran

4

Gibuhon 2

Magbilog kamo nin grupo na may apat na

miyembro. Magdangog nin marhay sa sitwasyon na

babasahon kan saindong paratukdo. Ipahiling sa

paagi nin dula-dulaan kun pano mo sasabihon an

mga impormasyon manungod sa saimong sadiri.

Tatawanan kamo nin tamang oras para maghanda

asin mag-ensayo.

Ipahiling sa klase an ihinandang dula-dulaan.

Ano an namatian mo matapos ipahiling sa kaklase

an ihinanda nindong dula-dulaan?

Kamo, naeksperyensiya na man nindo an sitwasyon

na saindong ipinahiling sa dula-dulaan?

5

Gibuhon 3

Isulat ed gulis so kekerewen ya impormasyon.

Ipinangaki

ako kan

___________

___.

Kansuarin ka

ipinangaki?

Bago ka digdi?

Ano an

pangaran mo?

__________ an

pangaran ko.

6

Pirang taon

ka na? ___________

na taon na

ako.

Nawawara

ka? Sain ka

nakaistar?

Nakaistar

ako sa

____________

____________

____________

________.

7

Gibuhon 4

Tanganing lalo mong mamidbid an saimong sadiri,

aramon an pinagkuanan kan saimong pangaran.

Maghapot sa saimong magurang o tagapag-

ataman kun tano ta iyan an itinao nindang

pangaran saimo.

Isurat sa laog kan bituon an saimong inot na

pangaran. Halimbawa, Jose. Isurat man sa laog kan

bilog an rason kun tano ini an itinao saimong inot na

pangaran. Halimbawa, pareho an aldaw kan

kapangakian mi ni Jose Rizal, sarong matibay na

Pilipino.

Tano po ta

Jose an

ipinangaran

nindo

sakuya?

Nin huli ta

magkapareho an

aldalw nin

kumpleanyo nindo

ni Jose Rizal, sarong

matibay asin

maipag-uurgulyo.

8

Maghagad nin tabang sa saindong paratukdo para

maisurat an saimong inot na pangaran. Ipahiling ini

sa klase asin sabihon kun tano ini an itinao saimong

pangaran.

Pareho an aldaw

kan samong

pagkamundag ni

Jose Rizal, sarong

matibay na

Pilipino.

JOSE

_______________________

_______________________

_______________________

_______________________

_______________________

_______________________

9

Gibuhon 5

Ano-ano pa an ibang pangaran an inaapod saimo

kan saimong mga magurang o kabarkada puwera

sa saimong inot na pangaran? Sa mga pangarang

inaapod saimo, arin sa mga ini an pinakagusto mo

na iapod saimo? Tano?

Sa sarong malinig na papel, maggibo nin name tag

na nakasurat an pinakagusto mong pangaran.

Kuluran ini kan saimong paboritong kulor.

Magpatabang sa paratukdo sa paglaag nin lubid.

Isulot ini sa oras kan klase.

Tandaan

Importante na maaraman mo na an mga

importanteng impormasyon manungod sa saimong

sadiri arog kan saimong pangaran, kumpleanyo,

edad asin istaran.

Magagamit mo an mga impormasyon na ini sa

pagpapamidbid kan saimong sadiri sa mga

bagong kabarkada, kaklase asin kakawat.

JOSE

10

Leksiyon 1.2. Naiiba Ako!

Isipon:

Pano mo ilaladawan an saimong sadiri?

Arin sa saimong panluwas na itsura an

naiiba sa mga tawo sa saimong palibot?

Gibuhon 1

Sa sarong malinig na papel, idrowing an sadiri.

Pagkatapos mong idrowing an sadiri, isurat sa

parteng ibaba an saimong pangaran. Ipahiling sa

klase an saimong ginibo.

11

Kaibahan kan saimong mga kaklase, idukot an mga

naidrowing sa sarong parte kan saindong klasrum.

Ano an saimong namatian mantang –

a) idinodrowing mo an saimong sadiri?

b) ipinapahiling mo sa klase an saimong

drowing?

c) nagdadangog sa paghiras kan saimong

mga kaklase manungod sa saindang

drowing?

Ano an naobserbaran mo sa saimong drowing?

Iladawan mo ini?

Ano-ano an mga naobserbaran mo sa mga ritratong

saindong naidrowing?

Tano ta dai magkakapareho an saindong mga

naidrowing?

Ano ta naiiba an saimong drowing sa mga drowing

kan saimong kaklase?

12

Gibuhon 2

Naobserbaran mo na an saimong mga muro sa

kamot?

Hilingon nin marhay an mga kurit sa saimong

dakulang muro o tindarakul na muro.

Gabos kita may kanya-kanyang linya sa tindarakul

na muro o “thumb print” kapareho kan pinag-

aadalan kan imbestigador sa ritrato. Ikumpara mo

an saimong ‘thumb mark” sa saimong mga kaklase.

Ano an nariparo mo?

Magbilog nin sarong grupo na may limang (5)

miyembro. Magkua nin malinig na papel asin

maghanap nin puwedeng ipangkulor sa saimong

tindarakul. Pagkatapos kuluran an saimong

tindarakul, iduon nindo ini sa papel pareho kan nasa

ritrato.

13

Pag-adalan nin marhay an mga kurit hali sa

saindong tindarakul? Ano an nadiskubre mo?

Magkapareho daw an “thumb mark” nindo kan

saimong mga kaklase?

Puwera sa “thumb mark”, may iba ka pa daw sa

saimong panluwas na itsura an naiiba sa saimong

mga kaklase?

May naiisip ka na?

Tandaan

Igwa ka sa saimong mga panluwas

na itsura na naiiba sa saimong mga kaklase

arog kan thumb print, sukol o kadakulaan kan

lawas, korte kan lalawgon, langkaw kan

dungo, korte asin kulor kan mata, asin an kulor

asin porma kan buhok. Dapat mong ipag-

urgulyo an saimong sadiring itsura.

Naiiba an lambang saro sa saimong kaklase.

Dapat mo man igalang asin tawanan nin

importansiya an saindang sadiring itsura.

Balang sinansakey ed saray kaaralan mo,

14

Mamundo

Anggot/Dagit

Nabigla

Maugma

Gibuhon 3

Pag-adalan mo an mga ritrato.

Ipinapahiling sa ritrato an iba-ibang namamatian

kan tawo arog kan maugma, mamundo, nabigla

asin anggot o dagit.

Kansuarin mo namamatian an mga pagmating ini?

15

Magkawat kita. Magbilog nin duwang grupo sa klase

na igwa nin magkaparehong bilang kan miyembro.

Kada grupo magibo nin sarong bilog. Arugon an

nasa ritrato.

May iba-ibang sitwasyon na babasahon an

saindong paratukdo. Matapos mabasa an sarong

sitwasyon, mabilang siya abot sa sampulo mantang

an duwang grupo nag-iikot. An nasa laog na mga

aki pawala an mga nasa luwas na mga aki patuo.

Utruhon ini sa mga masunod pang sitwasyon na

babasahon kan paratukdo.

Ano an namatian nindo mantang kamo

nagkakawat? Magkapareho daw an pagmating

ipinahiling nindo kan saimong kahampang na

kaklase sa iba-ibang sitwasyon na nasambit?

Tano iyo o tano ta dai?

16

Gibuhon 4

May mga lalawgon sa laog kan kahon na

nagpapahiling kan iba-ibang pagmati. Kuluran an

lambang lalawgon kan kulor na puwede mong

ikabit sa iba-ibang pagmati. Magdrowing sa palibot

kan lalawgon sa laog kan kahon nin mga bagay na

nagtatao saimo nin kaugmahan, kamunduan,

pagkabigla asin kaanggutan.

An Sakong Namamatian

Maugma

Anggot/Dagit

Nabigla

Mamundo

Tandaan

Igwa ka nin sadiring pagmati.

Igwa ka man nin sadiring rason kan saimong

kaugmahan, kamunduan, pagkabigla asin

kaanggutan. Arog man saimo an ibang aki

igwa man nin sadiring pagmati na dapat

mong midbidon asin igalang.

17

Leksiyon 1.3. An Sakuyang Mga Pangangaipo

Isipon

Ano-ano an saimong mga pangangaipo

sa aroaldaw?

Gibuhon 1

Hilingon an mga pangyayari sa ritrato. Pagsunod-

sunudon an mga ritrato base sa pangyayari. Arin an

inot asin minasurunod na pangyayari? Isurat an mga

bilang sa blangko na nasa itaas kan mga ritrato.

Tano ta iyan an naisip mong pagkakasunod-sunod

kan mga ritrato?

“Timeline” an apod sa saindong nabilog.

Ipinapahiling satuya kan timeline kun kansuarin

nangyari an mga pangyayari. Tanganing makagibo

nin timeline isipon an tamang pagkakasunod-sunod

kan mga pangyayari.

18

Gibuhon 2

Uni an sarong timeline na nagpapahiling kan mga

pang-aroaldaw mong gibo. Magdrowing nin mga

bagay na puwede mong magamit sa mga

nakalistang gibuhon.

Mga Pang-aroaldaw Mga Bagay na na Gibuhon

Mga Bagay na

Kaipuhan

Pagmata sa

pagkaaga

Pagkarigos

Pagbulos/pags

anli nin bado

Pagkakan nin

pamahaw

19

Pag-adalan an timeline asin an mga bagay na

saimong idrinowing.

Sa mga bagay na idrinowing, arin sa mga ini an

kaipuhan mo para mabuhay? Arin man sa mga

bagay na idrinowing an puwede kang mabuhay

maski mayo kaidto?

Pumili nin sarong kaklase asin ihiras saiya an saimong

simbag. Ikumpara an saindong mga naging simbag.

Ihiras sa bilog na klase an napag-ulayan nindo kan

saimong kaklase.

Mga Pang-aroaldaw Mga Bagay na

na Gibuhon

Agew-agew a

Gagawaen

Mga Bagay na Kaipuhan

Pagpasiring sa

eskuwelahan

Pagpuli hali sa

eskuwelahan.

Pagkakan nin

pamanggihan

Pagpreparar

bago maturog

sa banggi.

20

Gibuhon 3

Pag-adalan an mga ritrato na nagpapahiling kan

mga bagay na ginagamit mo sa aroaldaw. Bilugan an

mga bagay na kaipuhan mo tanganing pirmi kang

igwa nin makusog asin marhay na salud asin pag-iisip.

Tandaan

Igwa nin iba-ibang panginot na mga

kaipuhan an lambang aki na kapareho mo,

arog kan kakanon, bado, istaran asin mga

gamit sa eskuwelahan.

An kada aki igwa nin magkakaiba-ibang

pangangaipo segun sa lugar o sitwasyon na

kinamumugtakan.

21

Leksiyon 1.4. An Mga Paborito Kong Bagay

Isipon:

Ano-ano an mga paborito mong kakanon?

Bado? Kawatan? Lugar na dinuduman?

Gibuhon sa aroaldaw?

Gibuhon 1

Gamit an mga daan na diyaryo o magazine,

gumunting nin mga ritrato kan mga kakanon, bado,

kawatan, lugar asin mga gibuhon na gustong-gusto

mo asin nagpapamidbid/nagpapabisto saimo.

Darahon ini sa klase.

Sa malinig na papel, pagdurukuton an mga dinarang

ritrato kan mga bagay na gustong-gusto mo asin

nagpapamidbid sa saimo.

22

Aram mo an apod kaini?

Collage (ko-láds) an apod sa mga ritrato na pinag-

iriba na nagpapahiling nin sarong dakulang ideya.

Ipahiling an nabilog na collage sa klase.

Gamit an mga ginunting na ritrato, handa ka na sa

paggibo nin collage? Idukot an mga ritrato sa sarong

malinig na papel. Dai paglingawan na isurat an

saimong pangaran asin an titulo kaini na “Ini an Gusto

Ko”.

Ihiras sa klase an natapos na collage

23

Gibuhon 2

Idrowing an saimong mga paboritong kakanon sa

laog kan bilog. Pagkatapos guntingon an mga ritrato

kaiba kan saimong mga idrinowing asin idukot sa laog

kan plato.

24

An Sakuyang mga Paboritong Kakanon

Kuluran an gibo. Ihiras ini sa klase asin sabihon kun

tano ta ini an idrinowing mong mga paboritong

kakanon.

25

Gibuhon 3

Magdara nin mga paborito mong gamit arog kan

libro, bado asin kawatan.

Ipahiling asin ihiras sa klase an saimong dinarang mga

paboritong gamit.

26

Gibuhon 4

Patu’dan sa saimong mga kaklase kun ano an

saimong paboritong gibuhon sa paagi kan kawat na

charades. An kawat na ini nagpapatuod kan sarong

bagay sa paagi nin paggibo nin aksiyon o paghiro na

dai nagtataram. Oorasan kan paratukdo an

gigibuhon na pagpatuod kan lambang saro.

Pagkatapos kan kawat na charades, hanapon an

mga kaklase na may kapareho mo nin paboritong

gibuhon. Magplano nin sarong presentasyon na

nagpapahiling kan saindong paboritong gibuhon.

Tandaan

An lambang aki igwa nin paboritong

gamit, gibo asin kakanon. An mga ini an

magpapamidbid saimo asin mapahiling kan

pagkakaiba mo sa ibang aki.

27

Gibuhon 5

Sinda Ana asin Mara marhay na magkabarkada.

Pirmi sindang mahihiling na magkaiba. Pirmi man

sindang nagtatabangan. Dakul nin mga bagay an

pareho nindang nagugustuhan arog kan pagkawat

nin piko asin harong-harong.

Sinda Jun, Anton asin Paco marhay na

magkakabarkada. Pirmi sindang mahihiling na

maugmang nagraralapagan, nagkakawat nin sipa

asin nagtataraguan. Pirmi nindang ihinihiras sa

lambang saro an saindang mga kawatan.

28

Ika, siirisay an saimong mga kabarkada? Tano ta

naging kabarkada mo sinda? Ano-anong mga ugali

an nagustuhan mo sainda?

Sa korteng nakadrowing sa ibaba kan papel,

magsurat nin sarong pag-uugali kan saimong

kabarkada. Pagkatapos magsurat, guntingon ini asin

idukot sa nakapaskil na ritrato sa laog kan klasrum na

inihanda kan saindong paratukdo.

Pagkatapos kan gibo, kantahon an kantang “Ako

Espesyal” sa tono kan kantang “Are You Sleeping?”

Ako espesyal

Ako espesyal

Ika man!

Ika man!

Iriba kita sa pagkawat

Iriba kita sa pagkawat

Aroaldaw, aroaldaw

29

Gibuhon 6

Hilingon asin pag-adalan an ritrato ni Jose.

Mahihiling mo sa ritrato na may nakasurat sa kupya ni

Jose. Maririparo mo na nakasurat digdi an mga

naglaladawan saiya. Ini an inaapod na graphic

organizer. Saro ining paagi nin paghiras asin

pagpapakaray nin mga ideya sa sarong maray-rahay

na paagi.

30

Tanganing lalo mong mamidbid an saimong sadiri,

isipon mo giraray an mga paborito mong bagay.

Ipahiling ini sa paagi nin graphic organizer na kamot.

Idrowing an mga ini sa ritrato kan sarong kamot arog

kan mga paborito mong gibo, kakanon asin marhay

na kabarkada. Isurat mo man digdi an saimong

pangaran asin edad.

An Sakuyang mga Paboritong Bagay asin Ugos na

Kabarkada

31

Adalan an graphic organizer.

Pagkatapos gibuhon an graphic organizer, magbilog

nin grupo na may sampulong (10) miyembro. Aramon

kun igwa sa saindong mga kagrupo an may

eksaktong kapareho na ginibong graphic organizer.

Tano ta mayo saindo nin eksaktong magkapareho na

kasimbagan?

Tandaan

Ika naiiba. May mga pag-uugali ka

asin gibo na lain sa saimong mga kaklase. An

mga pag-uugaling ini iyo an nagpapamidbid

sa saimo. Dapat mo ining ipag-urgulyo.

32

Leksiyon 2: Paghiras kan Sadiring Istorya nin

Buhay

INTRODUKSIYON

33

Leksiyon 2.1: Sa Sakuyang Pagdakula

Isipon

Ano-ano an mga bagay na

nagbabago?

Gibuhon 1

Timeline kan pagbabago na nagpapahiling kan

pagtalubo kan sarong agila.

Ano an naobserbaran mo sa agila?

Igwa ka nin aram na iba pang hayop o insekto na

nag-aagi sa mga siring na pagbabago?

Pano mo maikukumpara sa tawo an mga

pagbabagong pinag-agihan kan mga hayop o

insekto na napag-adalan sa klase?

An Pagdakola asin Pagbabago kan Sarong Agila

34

Gibuhon 2

Pag-adalan an duwang timeline.

Iladawan an mga timeline kan pagbabago sa buhay

ninda Mimi asin Buboy

Ano-ano an mga pagbabagong nariparo mo sa

ipinahiling na duwang timeline?

Pagbabago sa Buhay ni Mimi

Pagbabago sa Buhay ni Buboy

35

Ano an mga naobserbaran mong pagbabago sa

itsura ninda Mimi asin Buboy?

Sa anong edad nagpuon an timeline? Sain ini

nagtapos? Sinda Mimi asin Buboy pa kaya an

ipinapahiling sa huring ritrato sa timelines? Tano kaya

ta nagbago an saindang itsura?

Sa paghuna mo daw gabos na tawo

makakaeksperyensiya nin mga pagbabago? Tano iyo

o tano ta dai?

Pag-adalan an mga ritrato. Guntingon asin idukot ini

sa kahon base sa tamang pagkakasunod-sunod kan

mga pagbabagong nangyayari sa buhay kan sarong

tawo.

36

An Mga Pagbabagong Nagyayari sa Buhay kan

Sarong Tawo

37

Gibuhon 2

Magdangog sa ihihiras kan paratukdo manungod sa

mga pagbabagong nangyari asin naeksperyensiya

niya sa saiyang buhay. Pagmasdan an timeline kan

buhay kan saimong paratukdo.

Sabihon an mga pagbabagong nangyari sa saiyang

buhay.

TANDAAN

An lambang sarong tawo

makakaagi nin pagbabago sa saiyang lawas

o hawak asin sa saiyang mga kayang

gibuhon.

38

Leksiyon 2.2. Mga Pagbabago sa Sakuyang

Sadiri Isipon

Ano-anong mga pagbabago sa saimong

sadiri an nariparo mo puon kan ika

ipangaki sagkod sa ngunyan?

Gibuhon 1

Ipaistorya ed saray ateng mo o siopa man a

nampabaleg ed sika no antora so angumanan mo

nanlapo nen ugaw ka ni anggad say natan.

Magdara nin mga gamit mo kan ika sadit pa arog kan

bado, kawatan asin tsinelas o sapatos. Ikumpara an

mga ini sa mga gamit mo ngunyan.

Ano-ano

po an nag

bago sa

koya?

Ay, aki ko!

Dakol an

pag

babago

saimo poon

nin

maipangaki

ka sagkud

ngonyan.

39

Gumibo nin timeline base sa mga impormasyong

naaraman mo manungod sa mga pagbabago sa

sadiri. Punan ini kan ika sarong taon pa sana sagkod

sa ngunyan. Idrowing ini sa film strip na mahihiling sa

sunod na pahina.

An mga Importanteng Pangyayari sa Sakong Buhay

Ipahiling sa klase an nagibong timeline. Iistorya an

mga pagbabagong nangyayari sa sadiri.

40

Gibuhon 2

Ipahiling mo sa bilog na klase an mga dinarang

personal na gamit o ipadangog an istoryang

naaraman sa magurang o tagapag-ataman

manungod sa saimomg sadiri. Iugnay man an

nagibong timeline sa Gibuhon 1.

41

Gibuhon 3

Ano-ano an mga pagbabago sa saimo puon kan ika

omboy pa sagkod sa ngunyan.

Igwa daw nin mga bagay saimo na dai nagbago

maski naglihis na an mga taon?

Isurat an saimong simbag sa laog kan kahon.

An mga Bagay na Nagdanay asin Nagbago sa

Sakuyang Buhay

Mga bagay na

nagdanay

Mga bagay na nagbago

Tandaan

An lambang aki nag-aagi sa mga

pagbabago sa saiyang lawas o panluwas na

itsura asin mga gibo.

Sa likod kan mga pagbabagong ini, igwa man

nin mga bagay na nagdanay/dai nagbago

arog kan pangaran asin petsa kan

pagkamundag.

42

Leksiyon 3. Pagtaong Importansiya sa Sadiri

INTRODUKSIYON

43

Leksiyon 3.1. An mga Pangangataman Ko sa

Sakong Lawas/Hawak

Isipon

Pano mo pigtatawan nin importansiya an

saimong lawas/hawak?

Gibuhon 1

Hilingon an mga ritrato sa laog kan kahon. Laganan

nin tsek () an ritratong nagpapahiling nin tamang

pag-ataman sa lawas/hawak asin laganan man nin

ekis (x) an nagpapahiling kan bako-tamang gawi.

TANDAAN

Importanteng pangatamanan ta

an satuyang lawas/hawak.

Igwa nin iba-ibang paagi na puwede mong

gibuhon tanganing mapadanay na maray

an salud.

44

Leksiyon 3.2. An Pagpapauswag Ko sa Sadiring

Kakayahan

Isipon

Pano mo pinapauswag an saimong

sadiring kakayahan?

Gibuhon 1

Midbid mo an aki na nasa ritrato?

Magdangog sa istorya

kan saiyang buhay.

Ano an namatian mo

pagkatapos mong

maaraman an istorya

kan buhay ni Roselle?

Ano-ano an nakua

niyang tagumpay?

Ano an ginibo niya para

maging matibay na

estudyante?

Anong pag-uugali niya an puwede mong arugon?

45

Gibuhon 2

Baluon mong panuon nin simbag an mga blangkong

linya.

Ako si

______________________________________.

Kaya kong

_________________________________.

Tanganing maging mas matibay, ako ma…

__________________________________________.

TANDAAN

Importanting pauswagon mo an

saimong sadiring kakayahan. May iba-iba

pang paagi na puwede mong gibuhon

tanganing pauswagon an sadiring kakayahan.

46

Leksiyon 3.3. An Sakong mga Pangarap

Isipon

Ano-ano daw an mga muya mong

magibo, makua, o matupad saimong

buhay.

Gibuhon 1

Hilingon mo an mga tawo na nasa ritrato sa ibaba.

Sinda kaidto mga aki man na kapareho nindo.

Sa saindang paghinguwa, natupad ninda an

saindang mga pangarap. An mga pangarap iyo an

mga bagay na gusto mong magibo, makua o

maabot sa saimong buhay.

Ano-ano an saimong mga pangarap?

Haja Amina

Appi

Lea Salonga

Soccoro

Ramos

Josette Biyo

Kenneth

Cobonpue

Manny

Pacquiao

Jose Rizal

Tony Tan

Caktiong Jose Rizal

Josette Biyo

47

Gibuhon 2

Ipirong mo an saimong mga mata.

Paganahon an saimong imahinasyon.

Ano an nahihiling mong ginigibo mo beynteng (20)

taon puon ngunyan?

Idrowing sa laog kan bula/subo an saimong sadiri

makalihis an beynteng (20) taon puon ngunyan.

48

Gibuhon 3

Hilingon an mga bituon. Isurat sa dakulang bituon an

saimong pangaran. Sa palibot kaini idrowing an mga

bagay na nagpapahiling kan saimong pangarap. Sa

duwang saradit na bituon, idrowing an mga dapat

mong gibuhon tanganing maabot mo an saimong

mga pangarap. Hilingon an halimbawa sa ibaba.

Luhuan/labutan an saradit asin darakulang bituon

arog kan nasa ritrato. Laganan an mga ini nin gakod

asin pagkabiton. Magpatabang sa paratukdo sa

pagkabit kaini sa bintana o kisame kan klasrum.

na ateng

ko.

LINA

49

An Sakong mga Pangarap

Para saimo importante man an magkaigwa nin

pangarap? Tano ta dapat magkaigwa nin pangarap

an sarong tawo?

Tandaan

Lambang aki may sadiring

pangarap. May mga kaipuhan kang gibuhon

tanganing maabot mo an saimong

pangarap.

50

An Sakong mga Nagibo asin Nanudan

Direksiyon. Laganan nin tsek () an tamang kahon

kan saimong simbag.

Nagamit ko an mga kaaraman na ini:

Eskuwela Paratukdo

1. Nasunod ko an mga direksiyon .

2. Nagamit ko an sakong mga

kaaraman sa art .

3. Naghiras ako kan sakong istorya

sa mga kaklase .

4. Nagdangog ako sa istorya kan

sakong paratukdo .

5. Naikumparar ko an iba-ibang

mga bagay .

6. Nasabi ko an mga bagay na

gusto ko .

7. Naeksplikar ko an mga bagay

na may kinaaraman sa sakong

sadiri .

8. Natawanan ko nin importansiya

an sakong sadiri .

51

Nagibo ko an mga bagay na ini:

Eskuwela Paratukdo

1. Nasabi ko an mga impormasyon

manungod sa sakong sadiri.

2. Nasabi ko an mga bagay na

gusto ko .

3. Naikumparar ko an sakong

panluwas na itsura asin

eksperyensiya sa sakuyang mga

kaklase .

4. Naipag-urgulyo an mga sadiri

kong katangian .

5. Nakagibo ako nin collage.

6. Nakabilog ako nin timeline.

7. Nakagibo ako nin graphic

organizer .

8. Napakaray ko an mga ritrato

base sa tamang pagkakasunod-

sunod kan mga ini .

52

Nanudan ko an mga ini:

Eskuwela Paratukdo

Komentaryo kan saimong paratukdo:

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

_____________________________________________________

____.

1. Nanudan ko na naiiba ako sa

ibang aki.

2. Nanudan ko na may mga

bagay na nagdanay asin

nagbago sa sakong sadiri.

3. Nanudan kong ipag-urgulyo

asin tawan importansiya an

sakong sadiri .

4. Nanudan kong irespeto an mga

panluwas na itsura asin

eksperyensiya kan sakong mga

kaklase.

53

Yunit 2: An Sakong Pamilya

INTRODUKSIYON

54

MGA KATUYUHAN

Matapos an pag-aadal sa Yunit 2 gamit an modyul na

ini, piglalauman na magigibo mo an minasunod:

5. Naiintindihan na an lambang pamilya may

pagkakaiba-ibang katangian

6. Nakasunod sa mga pagbuot kan pamilya

9. Natatawanan nin importansiya an pakikisumaro

sa sadiring pamilya saka sa ibang pamilya.

1. Natatawan nin kahulugan an tataramon na

pamilya

2. Namimidbidan an mga miyembro kan pamilya

3. Naiintindihan an papel kan lambang miyembro

kan pamilya

4. Naiintindihan an konsepto kan pagbabago asin

pagpadagos base sa istorya kan pamilya

7. Naipag-uurgulyo an sadiring pamilya

8. Natatawanan nin importansiya an marhay na

pakikiiba sa ibang pamilya

55

Leksiyon 1 Pagmidbid sa mga Miyembro kan

Pamilya

Introduksiyon

Lolo

Lola

Inay

Itay

Manay

Ate

Manoy

Bunso

56

Leksiyon 1.1. An Sakong Pamilya

Isipon:

Siirisay an mga miyembro kan saimong

pamilya?

Gibuhon 1

Idrowing an saimong pamilya sa laog kan harong na

mahihiling sa ibaba.

57

Gibuhon 2

Panuan an mga blangko.

Ako si ________________________________.

(Ano an pangaran mo?)

___________________________ an miyembro kan

(Pira an miyembro kan pamilya mo?)

pamilya ko.

Si __________________________ an sakong ama.

(Ano an pangaran kan saimong ama?)

Si ____________________________ an sakong ina.

(Ano an pangaran kan saimong ina?)

Si/ Sinda ____________________________________

(Kun igwa ka nin tugang o mga tugang,

ano o ano-ano an saindang mga pangaran?)

an sakuyang tugang/ mga tugang.

58

Gibuhon 3

Haputon an mga miyembro kan saimong pamilya

tanganing mapanuan nin simbag an mga blangko.

Simbagan ini nin pataram.

Si ___________________________________an ama ko.

Siya ________________________________ na taon na.

Hilig niya na mag____________________________________.

Si_____________________________________ an ina ko.

Siya ________________________________ na taon na.

Hilig niya na mag ___________________________________.

Si ____________________________________an tugang ko.

Siya ________________________________na taon na.

Hilig niya na mag___________________________________.

Gibuhon 4

59

Pag-adalan an ritrato sa ibaba na nagpapahiling kan

mga lugar na pinasyaran kan pamilya ni Bing. Ini

sarong halimbawa kan “bar graph”. Ipinapahiling kaini

an bilang kan oras na ipinirmi kan pamilya ni Bing sa

kada lugar na saindang pinasyaran. An bar graph

sarong klase nin graph na naggagamit nin mga bar

para maipahiling an bilang kan mga bagay.

Simbaan Parke Bakalan Harong ni lola

Mga Lugar na Pinapasyaran

Ora

s

Bilang kan Oras na Nagamit kan Pamilya ni

Bing sa mga Lugar na Saindang Pinasyaran

60

Sa paggamit nin bar graph, importanting hilingon ta

nguna an titulo kaini tanganing maaraman kun ano

an gusto kaining ipahiling. An titulo kan bar mahihiling

sa itaas na iyo an “Bilang Kan Oras na Nagamit kan

Pamilya ni Bing sa Lambang Lugar na Saindang

Pinasyaran”. Sa pinakaibabang parte kan graph

mahihiling an mga lugar na pinasyaran kan pamilya ni

Bing. An gilid naman kaini an nagsasabi kun pirang

oras an nagamit kan pamilya sa kada lugar na

pinasyaran. Itukdo kan saimong muro an bar para sa

CWC. Naabot sana ini sa ikaduwang bilang. An buot

sabihon kaini na duwang (2) oras an nagamit kan

pamilya ni Bing sa pagpasyar sa CWC. Pirang oras

man kaya an nagamit ninda sa pagpasyar sa Kawa-

Kawa? Embarcadero? Lingnon Hill?

61

Gibuhon 5

Kaibahan kan saimong mga kaklase, baluon nindong

maggibo nin graph na nagpapahiling kun pira an

miyembro kan saindong pamilya. Maggibo nin korteng

halabanon sa malinig na papel.

Ini an gagamiton nindong bar sa gigibuhon na graph

para maipahiling kun pira an mga miyembro kan

saindong pamilya.

Ang mga Miyembro kan Pamilya

Pangaran din Mag-aadal

Miko Bea

1

2

3

4 Rina

Lina Paolo Tina

5

Ben 6

9

8

7

10

Bila

ng

ka

n m

iye

mb

ro n

in p

am

ily

a

Ned

Lito

Aris

Nena

Pat

Bert

Ron

Susan

Mila

Nato Mong

Rosa

Mark

Maki

Malaya

Dan

Edna

Abbi

62

Isurat sa kada bar an pangaran kan mga miyembro

kan saindong pamilya asin idukot ini sa graph na

ilalaag kan saindong paratukdo sa sarong parte kan

klasrum.

TANDAAN

Ika parte kan sarong pamilya.

May iba-ibang miyembro an nagbibilog sa

saimong pamilya.

May pamilyang may dakul na miyembro.

Igwa man nin pamilya na may dikit

sanang miyembro.

63

Leksiyon 1.2. Mga Parteng Dapat Gibuhon kan

mga Miyembro kan Pamilya

Isipon

Ano-ano an mga parteng dapat gibuhon

kan kada miyembro kan pamilya?

Gibuhon 1

Isurat sa ibabaw kan duwang kamot an apod mo sa

saimong ama asin ina o tagapag-ataman.

Isurat o idrowing sa laog kan lambang muro an mga

ginigibo kan saimong mga magurang o tagapag-

ataman sa laog kan saindong harong.

64

Gagawaen 2

Basahon an tula na may titulong, An Samong

Pamilya” na nakua hali sa internet

http://www.takdang aralin.com/Filipino/mga-tulang-

pambata/mga-tula-tungkol-sa-pamilya/)

An Samong Pamilya

Maugma pirmi an samong pamilya

Si Manoy, si Manay pirming magkairiba.

Padangat kami ni ama saka ina

Kamo, igwa man nin siring na pamilya?

Maski sa trabaho, pagal an lawas,

Tabang ni Tatay pirming nakaantabay.

Problema ni Manay nareresulberan,

Sa priming nakatagamang tabang ni Nanay.

.

65

Sa nadangog na tula, pira an miyembro kan

pamilya?

Siirisay an mga miyembro kan pamilya?

Ano an namatian kan pamilya?

Panon mon nibaga?

Tano mo ini nasabi?

Ano-ano an ginigibo ninda sa lambang saro? Sa

saimong paghuna, tama kaya ini? Tano o tano ta

bako?

66

Gibuhon 3

Magbilog nin grupo na may limang miyembro.

Gamit an mga saradit na bola, desenyuhan ini na

magpapahiling kan iba-ibang miyembro kan

saindong pamilya. An saindong nabilog sarong

halimbawa kan puppet.

Gamit an nagibong puppet, iistorya nindo an pang-

aroaldaw na gibo kan lambang miyembro kan

saimong pamilya.

Ipahiling man kun pano nagtatarabangan an

lambang miyembro kan saimong pamilya.

67

Gibuhon 4

Sarabay na kantahon an kantang“Maugma kun

Iribanan.”

Maugma kun iribanan,

Iribanan, iribanan.

Maugma kun iribanan

Asin nagtatarabangan.

An buhay marayrahay

Kun nagkakaminuutan

Maugma kun iribanan,

An satong pamilya

Tandaan

Importante an lambang miyembro

kan pamilya.

Lambang miyembro kan pamilya igwang

mga bagay na dapat gibuhon.

68

Leksiyon 1.3. An Mga Obligasyon Ko sa

Sakuyang Pamilya

Isipon

Ano-ano an mga obligasyon mo sa

saimong pamilya?

Gibuhon 1

Hilingon an mga ritrato na nagpapahiling kan sarong

aldaw na mga gibuhon sa pamilya ni Ben.

Pag-adalan asin aramon kun ano an ginigibo ni Ben

sa lambang ritrato?

69

Ano an mga narisa mo na ginigibo ni Ben asin kan

saiyang mga tugang? Sa paghuna mo, tama daw an

ginibo ninda? Tano? Ano kaya an namamatian kan

mga magurang ni Ben sa mga ginigibo nindang

magturugang?

Arin sa mga ginigibo ni Ben an ginigibo mo man sa

saindong harong?

An mga ritrato nagpapahiling kan mga dapat

gibuhon kan lambang aki sa saindong harong. Ini an

inaapod na mga obligasyon. An obligasyon iyo an

mga bagay na dapat mong gibuhon tanganing

magkaigwa nin karahayan, katuninungan asin

maugmang pag-iriba-iba an sarong pamilya.

May naisip ka pang mga obligasyon na dapat mong

gibuhon sa saindong harong?

Ano-ano an mga ini?

70

Gibuhon 2

Pag-adalan an mga ritrato na mahihiling sa tsart.

Sabihon kun arin sa mga ini an nagpapahiling nin

pagsunod sa mga obligasyon sa saindong harong.

Idrowing an maugmang lalawgon sa mga ritratong

nagpapahiling nin pagsunod sa obligasyon asin

mamundong lalawgon naman sa dai

nagpapahiling nin pagsunod sa obligasyon.

Gawain o

Gibuhon 3

71

Hilingon an tsart kan mga obligasyon o dapat mong

gibuhon sa saimong pamilya. Laganan nin tsek() an

mga gibuhon na nagibo mo sa aroaldaw.

Mga Obligasyon na

dapat gibuhon sa

pamilya

Lunes

Martes

Miyer-

kules

Huwe-

bes

Biyernes

72

Mga Obligasyon na

dapat gibuhon sa

pamilya

Lunes

Martes

Miyer-

kules

Huwe-

bes

Biyer

nes

Tandaan

Igwa ka nin mga dapat gibuhon o

obligasyon sa saimong pamilya.

Importante na sunudon mo an mga ini

tanganing mapadanay an karahayan,

katuninungan asin maugmang pag-iribanan

kan saindong pamilya.

73

Leksiyon 2. Paghiras nin Istorya kan Sadiring

Pamilya

INTRODUKSIYON

74

Leksiyon 2.1. Mga Importanteng Pangyayari sa Buhay

kan Sakong Pamilya

Isipon

Ano-ano an mga importanteng

pangyayari sa buhay kan saimong

pamilya?

Gibuhon 1

Mag-isip nin limang (5) importanteng nangyari saimo

kan suodma. Idrowing an mga ini sa kahon base sa

pagkakasunod-sunod.

Ang Tulong Bagay na Sakuya Kasohapon

Kahapon

75

Gibuhon 2

Magdangog sa istorya kan paratukdo manungod sa

importanteng pangyayari sa buhay kan saiyang

pamilya.

An

Mahalagang

Pangyayari

sa Buhay kan

Maestro.

76

Gibuhon 3

Hilingon nin marhay asin pag-adalan an ritrato na

nasa ibaba.

Ano an nahiling mo sa ritrato?

Siirisay an mahihiling sa ritrato?

Anong pangyayari an mahihiling sa ritrato?

Ano kaya an namamatian kan mga tawo na nasa

ritrato? Tano?

Importante kaya an pangyayaring ini sa pamilyang

mahihiling sa ritrato? Tano ta nasabi mo ini?

Ano-ano an iba pang pangyayari sa buhay kan

pamilya an masasabi mo na importante?

Gibuhon 4

77

Pumili nin limang (5) importanteng pangyayari

manungod sa buhay kan saimong pamilya. Idrowing

sa laog kan harong an lambang pangyayari base sa

tamang pagkakasunod-sunod.

78

Gibuhon 5

Ihiras sa klase an nagibong timeline manungod sa

mga importanteng pangyayari sa buhay kan saimong

pamilya.

Ano an namatian mo mantang pighihiras mo an

istorya kan buhay kan saimong pamilya?

Tandaan

May mga importanteng pangyayari sa

buhay kan saimong pamilya. Parte an mga ini kan

saimong buhay asin makakatabang ini sa

pagpakarhay kan saimong sadiri.

79

Leksiyon 2.2. Mga Bagay na Nagbago asin

Nagpadagos sa Sakuyang Pamilya

Isipon

Ano-ano an mga bagay o pangyayari

an nagbabago o nagpapadagos sa

buhay kan saimong pamilya?

Gibuhon 1

Ini an pamilya ni Laya kan siya mamundag asin kan

naging anom na taon na siya. Pilion asin kuluran nin

berde an mga nagbago sa duwang ritrato.

Ritrato.

Ladawan 1: Kan ipangaki si Laya

A B

80

Ladawan 2: Kaitong anom na taong gulang si Laya.

Dakol daw ang nakulayan mo sa Ladawa 1 asin

Ladawan 2?

C D

81

Gibuhon 2

Ihiras sa saimong mga kaklase an mga naobserbaran

mo sa mga ritrato. Riparuhon mo kun ano an mga

nabago, nagpadagos na nagbabago asin dai

nagbago.

Ano an naobserbaran mo sa bilang kan mga

miyembro kan pamilya? May nabago kaya sa inot

asin ikaduwang ritrato?

Ikumpara an itsura ni Laya asin kan mga miyembro

kan pamilya na nasa inot asin ikaduwang ritrato.

Ano an masasabi mo sa saindang harong asin an

kapalibutan kaini? Ikumpara an inot asin ikaduwang

ritrato?

82

Gibuhon 3

Gumibo nin sarong timeline. Mag-isip nin tulong

importanteng pangyayari sa saindong pamilya puon

kan ika namundag sagkod ngunyan. Idrowing ini sa

laog kan kahon. Obserbaran an tamang

pagkakasunod-sunod kan mga pangyayari.

Mga Importanteng Pangyayari sa

Buhay kan Sakong Pamilya

83

Gibuhon 4

Pag-adalan an ginibong timeline. Aramon kun ano an

mga bagay na nagbago asin nagpadagos o dai

nagbago sa buhay kan saimong pamilya. Idrowing o

isurat an mga ini sa laog kan kahon.

Sa paghuna mo, tano ta may mga bagay o mga

pangyayari an nagbabago, nagpapadagos o dai

nagbabago.

May mga naiisip ka pang mga bagay sa buhay kan

saimong pamilya na nagbago asin mga bagay na

nagpadagos o dai nagbago?

Leksiyon 2.3. Pagkukumpara kan Istorya kan

An Buhay kan

Sakong Pamilya

Ano an

nagbago?

Ano an dai

nagbago?

Miyembro

Istaran

Bagay na dapat

gibuhon

Tandaan

May mga bagay na nagbabago asin

nagpapadagos o dai nagbabago sa buhay kan

lambang pamilya.

An mga desisyon kan mga miyembro kan lambang

pamilya an nagtatao nin mga pagbabago o

pagpadagos .

84

Sakong Pamilya asin Pamilya

kan Sakong mga Kaklase

Isipon

Anto ra so pandumaan tan

pamparehoan na pamilya nen Pamela

tan pamilya na kaaralan mo?

Gibuhon 1

Sa laog kan kahon idrowing an saimong pamilya asin

kuluran ini.

Ipahiling sa klase an nagibong drowing.

85

An Sakong Pamilya

Ako kabilang sa pamilyang ___________________.

(apelyido)

An sakong pamilya igwa nin ________ miyembro.

(bilang kan miyembro)

Nakaistar kami sa ____________________________.

(lugar kan istaran)

An ama ko sarong ____________________________.

(trabaho o hanapbuhay)

An ina ko sarong ___ ___________________________.

(trabaho o hanapbuhay)

An mga paborito ming gibuhon na magkairiba iyo

an____________________________________________.

(paboritong gibuhon kan pamilya)

An samong pamilya _________________________.

(pinakagustong pag-uugali kan pamilya)

86

Gibuhon 2

Magbilog nin grupo na may limang (5) miyembro.

Ihiras an istorya kan saimong pamilya.

Base sa saindong mga hiniras, panuan nin

impormasyon an tsart na mahihiling sa ibaba.

Pangaran

kan mga

miyembro

kan grupo

Apelyido

Bilang kan

miyembro

kan

pamilya

Istaran

Trabaho

o hanap-

buhay

kan ama

Trabaho

o hanap-

buhay

kan ama

Paboritong

ginigibo kan

pamilya

May naoobserbaran ka na pagkakapareho asin

pagkakaiba kan saimong pamilya asin pamilya kan

saimong mga kaklase.

May iba ka pang impormasyon manungod sa

saimong pamilya na gusto mong ihiras sa saimong

mga kaklase?

87

Gibuhon 3

Magdara nin krayola, gunting, pasta asin mga

makukulor na papel o daan na diyaryo o magazine o

alang na dahon.

Gamit an mga makukulor na papel o diyaryo o

magazine o alang na dahon, gumibo nin sarong

kahoy asin idukot ini sa sarong malinig na papel.

Idrowing sa laog kan kahon an lalawgon kan

lambang miyembro kan saimong pamilya. Gupiton an

mga kahon asin idukot ini sa ginibong kahoy.

88

Family Tree an apod sa natapos na gibuhon.

Ipinapahiling kan family tree an relasyon asin mga

miyembro kan pamilya.

89

Gibuhon 4

Ihiras sa klase an ginibong family tree. Idukot sa pisara

o sa sarong parte kan klasrum an mga natapos na

family tree.

Pag-adalan an family tree. Ano an masasabi mo sa

nabilog mong family tree? Tano daw ta magkakaiba

an mga nabilog na family tree?

TANDAAN

May mga pagkakaiba asin

pagkakapareho an lambang pamilya. Sa mga

pagkakaibang ini mahihiling an mga kakaibang

pag-uugali kan lambang pamilya.

Kaipuhan na igalang ta an mga pagkakaiba-iba

kan lambang pamilya.

90

Leksiyon 3. An mga Dapat Sunudon sa

Samuyang Pamilya

INTRODUKSIYON

91

Leksiyon 3.1. Mga Pagbuot na Dapat Sunudon

sa Sakong Pamilya

Isipon

Ano-ano an mga pagbuot na

pigpapasunod sa saindong pamilya?

Gibuhon 1

Pag-adalan an minasunod na ritrato.

Arin sa mga ini an ginigibo mo sa saindong harong?

Kuluran an mga ritrato na nagpapahiling kan saimong

mga ginigibo sa harong.

Tano ta ginigibo mo an mga nasa ritratong saimong

kinukuluran? An mga ugali o gawi na ipinapasunod

kan saindong mga magurang o nakakamatuang

miyembro kan pamilya an inaapod na pagbuot o

alituntunin.

Ano-ano pa an mga pagbuot o alituntunin na

ipinapasunod sa saimong pamilya? Ano-ano an mga

ini?

92

Gibuhon 2

Basahon an mga nakalistang pagbuot na nasa

ibaba. Laganan nin tsek () kun arin sa mga ini an

ipinapasunod asin ginigibo sa saindong

harong/pamilya.

A. D.

B. E.

C. F.

.

Magkakan nin mga masustansiyang kakanon

Isaray an pinagturugan

Ubuson an mga hinandang

kakanon.

Magpuli sa harong sa

tamang oras.

Dai magdalan nin telebisyon

mantang nagkakakan.

Pakarhayon asin isaray

an mga kinakanan

93

G.

H.

I.

Maaari po

ba akong

sumama?

Maggamit nin “po”

asin “iyo po” sa

pakikipag-ulay sa

mga matua

Mag-adal nguna nin

leksiyon bago

magkawat.

Ibalik sa tamang

lalagan an mga

kawatan.

pagkatapos

magkawat

94

Gibuhon 3

Sabihon kun sain kabali an mga pagbuot na

sinimbagan mo sa Gibuhon 2. Isurat an letra kaini sa

ikaduwang linya kan tsart na mahihiling mo sa ibaba.

Mga Klase nin Pagbuot

Pagbuot sa Eskuwela

Pagbuot sa Oras nin Pagturog

Pagbuot sa Tamang Paggamit

nin mga Bagay

Pagbuot sa Paggalang sa

Matua o Gurang na

95

Gibuhon 4

Magpili nin sarong kaklase. Ihiras nindo sa lambang

saro an mga dapat sunudon na pagbuot o alituntunin

sa saindong pamilya. Pag-adalan an pagkakapareho

asin pagkakaiba kan mga pagbuot na ini

Tandaan

May iba-ibang pagbuot o alituntunin na

ipinapasunod sa lambang pamilya.

Dapat igalang an mga pagbuot o alituntunin na

ipinapasunod bako sana sa saindong pamilya

kundi magin sa ibang mga pamilya.

96

Leksiyon 3.2. An Importansiya kan Pagsunod sa

mga Pagbuot o Alituntunin kan

Sakong Pamilya

Isipon

Tano ta importanteng sunudon an mga

pagbuot o alituntunin kan saimong

pamilya?

Gibuhon 1

Magdangog sa istorya na babasahon kan paratukdo

na may titulong “An Aking Layog-Layog”.

Ano an sinabi ni Nanay sa aking layog-layog?

Ano an ginibo kan aking layog-layog?

Tano ta dai sinunod kan aking layog-layog an sinabi

kan saiyang ina?

Ano an nangyari sa aking layog-layog?

Kun ika an aking layog-layog, gigibuhon mo man daw

an saiyang ginibo? Tano o Tano ta dai?

97

Gibuhon 2

Kuluran an mga ritrato na nagpapahiling nin

pagsunod sa mga pagbuot o alituntunin sa pamilya.

98

Gibuhon 3

Magkawat kita nin bagong “Snakes and Ladders.”

99

Ano an namatian mo mantang nagkakawat nin

“Snakes and Ladders”?

Ano an mangyayari kun naibugtak an saimong

pamato sa ritrato na nagpapahiling nin pagsunod sa

alituntunin?

Ano man an mangyayari kun naibugtak an saimong

pamato sa ritrato na nagpapahiling kan dai

pagsunod sa pagbuot o alituntunin?

Ano an nanudan mo sa kawat?

100

Gibuhon 4

Panuan an blangko sa surat na nagsasabi kan

saimong panuga sa saimong magurang o tagapag-

ataman.

Namumutan ko na _____________________,

Puon ngunyan ____________________ minatuga ako na (Isurat an petsa ngunyan)

susunudon ko an minasunod na pagbuot o alituntunin

sa satong pamilya:

1. _________________________________________

2. _________________________________________

3. _________________________________________

_________________________________________ (Isurat an bilog na pangaran) _________________________________________ (Papirmahan sa magurang o tagapag-ataman)

Tandaan

Importante an mga pagbuot o alituntunin.

Magkakaigwa nin karahayan asin katuninungan an

pamilya kun sinusunod o ginigibo kan lambang

miyembro an mga ini.

101

Leksiyon 4. Pagtaong Importansiya sa Pamilya

INTRODUKSIYON

Leksiyon 4.1. Ipig-uurgulyo Ko an Sakong

Pamilya

102

Isipon

Ano an maipag-uurgulyo mo manungod

sa saimong pamilya?

Gibuhon 1

Magbilog nin grupo na may limang (5) miyembro.

Ipahiling sa klase sa paagi nin dula-dulaan an mga

kaugalian kan lambang pamilya.

Grupo 1 – Nagkakaminuutan na Pamilya

Grupo 2 - Pamilyang sarabay na nagpapangadyi

Grupo 3 - Pamilyang nagtatabang sa kapwa

Grupo 4 – Pamilyang nagtatarabangan sa gibo sa

harong

Grupo 5 – Pamilyang nagpapahiling nin pagtaong

importansiya sa edukasyon

103

Gibuhon 2

Arin sa mga ipinapahiling na dula-dulaan kan mga

marhay na ugali kan sarong pamilya an

naoobserbaran man nindo sa saimong pamilya?

Laganan nin tsek () an ritrato.

Mag-isip nin iba pang marhay na kaugalian kan

saimong pamilya?

104

Gibuhon 3

Ano-ano an mga gibong nagtatao nin kaugmahan

sa saimong pamilya?

Idrowing an duwa sa mga bagay na ini sa laog kan

kahon na mahihiling sa ibaba.

Puwedeng magdara nin ritrato kan maugmang gibo

kan saimong pamilya arog kan iribahan sa

pamamasyar, pagpiknik, pagsimba asin iba pa.

Mag-istorya sa klase manungod sa maugma asin dai

malilingawan na istorya kan saimong pamilya.

Puwede man idrowing o magdara nin mga ritrato kan

mga maugmang eksperyensiya kan saimong pamilya.

105

Gibuhon 4

Maggibo nin surat pagpapasalamat para sa saimong

pamilya. Panuan an blangko na nasa laog kan

kahon.

Tandaan

An lambang pamilya igwa nin mga

mararahay na kaugalian.

Dapat ipag-urgulyo mo an pamilyang saimong

kinakabalihan.

Sa sakong namumutan na ___________________, (pangaran kan mga miyembro kan pamilya)

Salamat sa

__________________________________________________

__________________________________________________

__________________________________________________

_________________________________.

(Ano-ano an nagibo o naipamati saimo kan mga miyembro kan saimong pamilya

na dapat mong pasalamatan)

Inuurgulyo ko an sakong pamilya!

Namumuot,

___________________________ (Isurat an saimong pangaran)

106

Leksiyon 4.2. An Marhay na Pakikiiba kan

Sakong Pamilya sa Ibang Pamilya

Isipon

Tano ta importante na padanayon an

marhay na pakikiiba kan saimong

pamilya sa iba pang pamilya?

Gibuhon 1

Gamit an malinig na papel, idrowing digdi an ritrato

kan saimong pamilya. Pag-iribanon an mga ritratong

naidrowing kan saindong bilog na klase. Gamit an

mga ritrato magbilog nin letrang P, an inot na letra sa

tataramon na pamilya. Idukot ini sa sarong parte sa

laog kan klasrum.

An saindong ginibo sarong klase nin arte na inaapod

na mosaic. An mosaic an pinagdukot-dukot na mga

ritrato o bagay para makabilog nin sarong korte o

pattern.

107

Gibuhon 2

Magdangog sa istorya na babasahon kan paratukdo

na may titulong “An Pamilyang Ismid” na isinurat ni

Rene O. Villanueva.

Pira an miyembro kan pamilyang Ismid?

Ano an paboritong gibuhon kan pamilyang Ismid?

Ano an problema sa lugar na pinag-iistaran kan

pamilyang Ismid?

Tano daw ta dai nakikisumaro sa ibang pamilya an

pamilyang Ismid?

Ano an nangyari sa saindang pamilya sarong banggi

mantang sinda nagtuturog?

Siisay an nagtabang sa pamilyang Ismid?

Kun ika miyembro kan pamilyang Ismid, ano kaya an

mamamatian mo sa ginibo saindo kan saindong

kataid? Tano?

Anong adal/leksiyon an napurot mo hali sa istoryang

nadangog?

108

Gibuhon 3

Magkawat kita nin “Paint Me a Picture”. An “Paint Me

a Picture sarong kawat kun sain nagbibilog nin ritrato

nin sarong pangyayari o bagay gamit mismo an

hawak kan mga tawong kabali sa kawat.

Handa ka nang magkawat?

Magbilog nin grupo na may walong (8) miyembro. Sa

paagi nin “Paint Me A Picture” magbilog nin ritrato na

nagpapahiling nin maray na naitatao kan marhay na

pakikisumaro kan sarong pamilya sa ibang pamilya.

Pag sinabi kan paratukdo an bilang na “1, 2, 3, Paint

Me a Picture” ipahiling an napili nindong ritrato asin

magpundo sa paghiro hanggang sa sabihon kan

paratukdo na puwede na kamong humiro. Patuudan

sa mga kaklase kun ano an ipinapahiling na patuod.

109

Gibuhon 4

Hilingon asin pag-adalan an ritratong nasa ibaba.

Ano an ipinapahiling sa ritrato?

Tano daw ta maugma an mga tawo na nasa ritrato?

Tano daw ta importanteng may pagkasinarabutan o

pagkairintindihan asin nagtatarabangan an lambang

pamilya?

Tandaan

Importante na padanayon an marhay

na pakikiiba kan pamilya sa iba pang pamilya.

Sa paagi kaini, mamamantinir an maugma asin

tuninong na komunidad o lugar na saindong

iniistaran. An mga pamilya dapat man

magtarabangan sa oras nin pangangaipo.

110

An Sakong mga Nagibo asin Nanudan

Direksiyon: Laganan nin tsek () an kahon kan

saimong tamang simbag.

Nagagamit ko an mga nanudan na ini:

1. Nakasunod ako sa mga

direksiyon na dapat gibuhon.

2. Nagamit ko an sakong nanudan

sa art.

3. Nagdangog akong marhay sa

istorya kan sakong paratukdo.

4. Napag-adalan ko an iba-ibang

mga ritrato.

5. Naikumparar ko an iba-ibang

mga bagay

6. Nabisto ko an mga bagay na

nagbago, nagpadagos asin dai

nagbago sa sakong pamilya.

7. Natawanan ko nin importansiya

an mga pagkakapareho asin

pagkakaiba kan mga pamilya.

8. Naeksplikar ko an iba-ibang

bagay manungod sa sakong

pamilya.

Eskwela Paratukdo

111

Nagibo ko an mga Bagay na ini:

1. Nasabi ko an mga importanteng

impormasyon manungod sa

sakong pamilya .

2. Nakadrowing ako nin iba-ibang

ritrato.

3. Nakagibo ako nin stick puppet.

4. Naipahiling ko sa paagi nin dula-

dulaan an mga marhay na pag-

uugali kan pamilya .

5. Naikumpara ko an istorya kan

sakong pamilya sa istorya kan

pamilya kan sakong mga kaklase.

6. Naipag-uurgulyo ko an sakong

pamilya .

7. Nakagibo ako nin bar graph.

8. Nakagibo ako nin timeline .

9. Nakagibo ako nin graphic

organizer.

10. Nakagibo ako nin mosaic .

11. Nakasurat ako nin surat

pasasalamat sa sakong mga

magurang .

12. Nakagibo ako nin family tree .

13. Nakasabi ako nin sarong tula.

14. Nakakanta ako nin sarong kanta .

112

Nanudan ko an mga ini:

1. Nanudan ko na an pamilya igwa

nin iba-ibang miyembro.

2. Nanudan ko na lambang

miyembro kan pamilya igwa nin

parting ginigibo sa pamilya.

3. Nanudan ko na may mga bagay

na nababago asin dai

nagbabago sa sarong pamilya.

4. Nanudan ko na may iba-ibang

pagbuot o alituntunin na

ipinapasunod sa lambang

pamilya.

5. Nanudan ko na importante an

pagkakaigwa nin marhay na

pakikiiba sa lambang pamilya sa

sarong komunidad.

6. Nanudan kong ipag-urgulyo asin

tawan nin importansiya an sakong

sadiring pamilya.

7. Nanudan kong igalang an mga

kaugalian asin pagtubod kan

ibang pamilya.

Komentaryo kan paratukdo:

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

____________________________________________________

_________________.