1. A Kral Ula Baar Gezgin Barbar Trkler MFye Kar Ula Baar Gezgin

2. A Kral Ula Baar Gezgin 1 indekiler Eyids, lm, Yaam... Satlk Yz, Kiralk Yz Cennete Cehenneme Denen Yol... Gerek Glller... Devre-yaam Birinci Ay Sava. nsanlar Ayakkablarndan Tanyan Adam. stanbulda 1 Milyon Bangkoklu; Bangkokta 1 Milyon stanbullu... Bmbyklerle Kmkkler... ocuk, ocuk, Lanet Olas ocuk. Dnya: Kapkaranlk Bir Gezegen. Yaamn Anlam. Beizistann yks. Doktorun lm. Yanardalar Patladnda. Gldm ve Gldm ve Gldm... A Kral. Tanr Yaratmak (ya da Toplamak). Balide Bitimsiz Bir Gece. Uzayllarn Gizli Oyunlar Dnrler Mann Uzatmalar... Barbar Trkler, MFye Kar!

3. A Kral Ula Baar Gezgin 2 Eyids, lm, Yaam Hastanede, lm deindeki dedenin pek ziyaretisi yoktu. lm deinde olsa da, zihni hl dupduruydu. Artk onun iin bir gelecek kalmadndan, hep gemii dnyordu. eriye giren gen hemirenin bileklerindeki kesik izleri onu ok zd. Odada bir tek hemireyle o vard. Giderayak bir yararm olsun geride brakacaklarma diye dnerek sz ald: - Cann m skkn hemire hanm kzm? Gen hemire, soruyu geitirmekle gerekten yantlamak arasnda bir sre kararsz kald. - Evet. Yaamda daha iyi bir noktada olmay umardm. Okulda hep baarlydm. imdi hastanede her gnm ayn. Keke doktor olsaydm. ok mutsuzum. - u an gensin. nn gremiyorsun. Oysa bunun iyi yan, nnde uzun mu uzun bir mr olmas. Evet, yaamda olanaklar herkese eit datlmam; ama yapabilecein ok ey var yine. nce karar vermelisin. Kararnda hem gereki hem de tutkulu olmalsn. Bunun ls ok nemli. ok gereki olursan, istediklerini yapamazsn; ok hayalci olursan da ok hayal krklna urarsn. Bak, ben ld leceim. Hergn ardan szdan mahvoluyorum, ama yaadm diyebilirim stne basa basa; lsem de gam yemem artk diyebilirim. Canna kymay dnyorsan; sana nerim, acele etme. Bekle biraz, benim yama gel, sonra yeniden dn. Ama bo bo da bekleme. Yazgn eline almak iin al, didin! - tleriniz benim iin umut verici. Peki bana rnek olsun diye, yaamnzdaki bir dnm noktasn anlatabilir misiniz? - Elbette! Sevinirim! Hatta ben lmeden istiyorum ki birisine anlataym o gnleri, yle leyim. mrmde iki dnm noktas var; ikisi de birbirinden nemli. Birincisi u: Senin yalarnda, ben de senin gibi mutsuzken; gnll yardm amacyla, Angolaya bir uak bileti aldm. Uu o uu zaten. nsanl; bir insana yardm etmenin, onun yzn gldrmenin deerini rendim bylece. ou zaman, ya yardm etmeyiz insanlara ya da yardm ettiimizin farkna varmayz. Bak rnein sen u an bana yardm ediyorsun, ama farknda deilsin. Beni dinleyecek kimsem yok lm deimde, ama sen dinliyorsun. - Evet, sizi dinliyorum. - Gneydeki bir kyde, ocuklara ve yetikinlere okuma yazma retiyordum. Okul diye birey yoktu. Kimi zaman bir aa glgesinde, kimi zaman ky kahvesinde, kimi zaman su banda. Yani nerede olursa... Bir gn, kyn uzandaki tarlada, her zamanki gibi, okuma-yazma retiyordum aa glgesinde. Ders bittiinde, bir anda, olduka alml bir gen kadn kt karma; afalladm. Ad, Luyana imi. Bu kadn kyde hi grmemitim. Komu kylerden birinden olduunu; okuma-yazma renmek iin bizim kye geldiini syledi. Bizim kyde bir retmen olduunu duymu, yle gelmi. Ben de tm gnm ona ayrp elimden ne gelirse yaptm. Zeki

4. A Kral Ula Baar Gezgin 3 bir renciydi. Hereyi p diye anlyordu. Kalemi sol elle deil sa elle kullanmay retirken, eli, usulca elime dedi. Gz gze geldik. Saatlerce retimden sonra hava kararmt; ben, evin yolunu tutmalydm; o da kalacak bir yer bulmalyd. Bana evimde kalacak yer olup olmadn sordu. Ev dediin nedir ki zaten. Bildiin gibi, kara ktann kylerinde, evle bahe arasnda byk bir fark yoktur. nsanlar, stlerine gne iin bir rt gererler; yerde ya da aalarn arasna gerdikleri hamakta yatarlar. Bu nedenle, herkesin evinde herkes iin yer vardr elbette. O gece, benim evimde kald. Sabah, ocuklarn grltsyle uyandm; Luyanann evresini sarmlard; onunla kucaklayor, sohbet ediyorlard. ocuklardan birini, sessizce yanma ardm; akrabanz m? dedim. Kimimizin ablas, kimimizin teyzesi, kimimizin anas olur dedi; ardm. Meer Luyana, Angolann kraliesiymi. Bu kadar a ocuun arasnda kralie olmaktan utanr; sarayn yemeklerini, anasndan, babasndan gizli gizli, ocuklara datrm. Ona yoksullar hi bir zaman prenses ya da kralie demezmi; o, kimilerin ablas, kimilerinin teyzesi, kimilerinin anas imi. Dn, kye gelmi; bir yerlerden, benim burada retmenlik yaptm duymu; tanmak istemi. Yanndakilere sessiz olmalarn syleyip tarlann oraya gelmi usulca; nce uzaktan izlemi beni; sonra da, bana belli etmeden iyice yaklam; rencilerimin yzn ve sonra benim yzm gizli gizli szm; ders bitiminde renciler dalrken pat diye karma km. Yzne baknca, kydeki kzlardan bir fark yoktu ite. Narin elleri dnda, hi bir yerinden, kyl olmadn anlayamazdm. Okuma-yazma bilmiyormu gibi numara yapm dn. mrmdeki ikinci dnm noktas, eyidsli kralie ile evlenmem oldu. Eyidsli olduunu bile bile, bile isteye evlendim onunla. Nasl eyids olduunu kendisi de bilemiyordu; kan aktarm srasnda olabilirmi belki. Ama bu, nemli deil. Onun eyidsli olduunu yllarca gizledik herkesten. Bir tek o ve ben biliyorduk bu srr. Btnlememize ve tek bir beden oluumuza engel olacak hi bir plastiin aramza girmesine izin vermedik. Tm svlarmz birbirine kart yllarca. Onunla, birlikte lmek iin evlendik! - Ltfen devam edin, durmayn. Sonra ne oldu? Bir eyidsliyle evlendiniz!? Svlarnz birbirine kart!? Sizin byle yapmanzn, bana gre, nedeni olabilir: Siz ya yaamaktan vazgemitiniz ya onunla zellikle kralie olduu iin evlenmitiniz ya da gerekten aktnz. Hangisi? Luyana, kralie olmasayd; onun eyidsli olduunu bile bile evlenir miydiniz yine de? - Hanm kzm, yaamaktan vazgemeyi dnmtm genken; ama Luyanayla tantktan sonra smsk sarldm yaama. Ona gerekten aktm. Ve hep yle kaldm! Ve o, aslnda Angola Kraliesi deil. Akln nereye utu?! Angola, bir cumhuriyet; kraliesi yok. O, Angolay; Angola da onu sevdii iin; ben onu; o, beni sevdii iin, gnlmzn kraliesidir o. Taht, saray, hazinesi, hi bir eyi olmayan bir kralie... Hemire, dalgnl nedeniyle kendine kzd; dedenin, gzlerini, coku iinde, duvara yansyan glgelere dikip duraksamasndan yararlanarak, bir ona, bir de kesik izli

5. A Kral Ula Baar Gezgin 4 bileklerine bakt. Daha fazla yaamalym; en azndan, bu yky milyonlarca insana ulatracak kadar ok yaamalym dedi iinden ve sz ald: - Peki sonra ne oldu Luyanaya? - Yllar sonra topraa kart bedeni. Bir daha hi evlenmedim. Bana birey olmad her nedense. Uzun bir mrm oldu grdn gibi. Akn gcyd belki bu; ama akn gc olsayd, onun da sa kalmas gerekmez miydi... imdi hanm kzm, u makinenin fiini eksem leceim. mrm, bu makineye bal. Ama ne yapyorum; ekmiyorum da ektirmiyorum da yaamn fiini. eksem, arm szm bitecek; ama ekmiyorum ite. Sense gensin; nnde koca bir mr var; yaamnn fiini ekmek istiyorsun. Ben senin iin leyim, sen benim iin yaa, olur mu hanm kzm?.. *** Birka gn sonra, Angolada, dedenin yatt hastanenin kaytlarna, bir lm daha eklendi. Dedenin l bedeni, morga kaldrldktan sonra; gen hemire, oday toparlad ve dedenin ekmecesinin stndeki resmi, mrnn sonuna dek saklamaya kendi kendine sz verdi. Luyanann bu resminin de ayr bir yks vard belki. Ama bunu anlatacak kimse kalmamt artk. Yllar sonra ayn hastanede yatan ben, bu yky bir hemireden dinledim. Bu yky anlattktan sonra, bana, Luyanann resmini gsterdi. Resimdeki yzn, senin yzn olduunu grerek afalladm sevgili okur. Demek, bana anlatmadn ne ok ykn varm... 24.05.2009 Ho i Min Kenti, Vietnam

6. A Kral Ula Baar Gezgin 5 Satlk Yz, Kiralk Yz Bunun byle olaca belliydi. Ekranlarda araf araf topular, popular karrsanz byle olacakt, belliydi ite. Ve bu topu ve popular, o kadar sradanlard ki, birden onbir milyona dek saylarla anlyorlard. Halk, Topu 1 ile Topu 5in az dalan dinlemek iin ekrana kilitleniyordu. Popu 4n Topu 7yi aldatt doru muydu? Popu 9, Topu 2 ile gece klbnde baslm myd? Yantlanmas, insanlk iin r aacak byle milyonlarca soru vard. lke, yle bir noktaya gelmiti ki, bilim, sanat ve hele felsefe, zor iler olduklarndan ve an hret ve para getirmedikleri iin, bilimci, sanat ve felsefeciler bir avuca sacak kadar azalmlard; herkes topu ya da popu olmak istiyordu. Zaten topu ya da popu oldun muydu milletvekili seilme ansn ok yksekti. Hatta bir dnem, Meclisin % 99u ya topu ya da popu olduundan, Mecliste Topular ve Popular olarak iki topluluk olumutu. Topular, bteden ayaktopuna ayrlan denein arttrlmasn savunuyor; topun, lkenin kalknmasndaki rolne dikkat ekiyorlard. Popular ise, topun stndeki ekonominin her an kayp debileceini sylyorlard. Ayrca, topuluk iin en azndan bir top ve alan gerektiini; populuk iin ise, en ucuz elence arac olan insan sesinin yeterli olduunu vurguluyorlard. Buna gre, topa dayal kalknmann maliyeti, popa dayal kalknmannkinden yksek olduundan, btede daha hesapl olan popa daha ok kaynak ayrlmalyd. Demokrasiyi ilerine sindiremeyen, bilimci, sanat ve felsefeci bozuntular, halkn oylaryla baa gemi topular ve popular her frsatta protesto ederlerken, Topu Partisi ve Popu Partisi yandalar, onlar lin etmek iin kuyrua girerlerdi. Bu darbeci artklar, halkn iradesine kar kyorlard. Topu Partisi iin en nemli gelir kayna, malar olduundan; parti yandalar, maa gitmeyeni dvyorlard. Ayn biimde, halk dmanlar, caz dinlediklerinde, halkmzn yce pop estetiinin krmz izgilerine dokunmu oluyorlard. Caz, yeraltna inmi; k gnlerindeki gibi, yeniden bir direni mzii nitelii almt. Topu Partisinin ilk icraat, Trk uygarlnn dman kafataslaryla oynayarak balatt yce spor ayaktopunu lmsz bir baar olarak gelecek kuaklara brakmak iin, Beyolu ve evresindeki tm yaplar yktrp 15 milyon izleyici kapasitesinde dev bir stadyum yaptrmak olmutu. Sylemeye gerek yok sanrz: Bu, dnyann en byk stadyumu olarak, Trkn ata sporuna olan balln gsteriyordu. Bu stadyum, ma olmad zaman pop konserleri iin kullanlacandan, Pop Partisi de, bu stadyumun alnda sevin gsterileri yapmt. Yalnz orada kalsa iyiydi. Tp rencilerinin % 99u, en iyi paray getirmekle kalmayp insan an hret sahibi de yapan estetik cerrahiyi seiyordu. teki alanlarda doktor yetersizlii bagsteredursun; estetik ameliyat, estetik cerrahlarn bolluu nedeniyle kan testi kadar ucuzlamt. imdi, isteyen herkes, hazrlanm kalplarla, bir topunun ya da popunun yzn alabiliyorlard. Artk yle bir noktaya gelindi ki, sokaklarda binlerce Topu 5, Popu 7 vb. dolayordu. Kimin gerek Topu 5 olduunu anlamak olanakszd. Topu 5 de binlerce taklidi gibi yeteneksiz olduundan, daha dorusu, onlar ne kadar yetenekliyse o kadar yetenekli olduundan; top oynamalar da gerek Topu 5in hangisi olduunu bulup karmaya yetmiyordu. Karamurat filmlerini andrr biimde, Hanginiz Topu 5? denildiinde, herkes, tek

7. A Kral Ula Baar Gezgin 6 tek ne kp Topu 5 benim diyordu. Popularda da durum aynyd. Popu 7 ile yeteneksizlikte de ortak olan binlerce taklidi, kimin gerek Popu 7 olduunu ayrt etmeyi olanakszlatrmt. Hani u halkn oyuyla baa geenleri saymayan halk dman bilimci, sanat ve felsefeci bozuntular var ya; onlar, ikiye ayrlmt. Kimisi, estetik ameliyatlara scak bakyor; tarihteki bilimci, sanat ve felsefecilerin yzlerini alyordu. Kimileri ise, buna tmyle kar kyordu. ocuklarn da estetik ameliyat yaptrp topu-popu yz almasna olanak salayan yasa, Meclisten oybirliiyle geerken; bir haber, gndeme bomba gibi dt: Bu kez, gerek topular ve popular, taklitleriyle kartrlmamak iin, yeni yzler almaya balamlard. Artk, kimin gerek topu ve popu olduunu anlamak ok kolayd: Eski topu-popu yzlerine sahip olmayanlarn gerek topu-popu olduu p diye anlalyordu. Ama hepsi birbirine benzeyen, bu nedenle kimlik bunalm yaayan parti yandalar bo dururlar m?! Bu kez de, topularn ve popularn yeni yzlerini almaya baladlar. Topular ve popular iin yle byk bir kmazd ki bu; kimisi, bu srece dayanamayarak kendi canna kyd. Her yeni yz allarnda taklit ediliyorlard. Sonra lke iin ac bir haber drt bir yana yaylmaya balad: ok estetik ameliyat olanlarn yzleri, geri dndrlemez biimde krmaya ve bzlmeye balamt. Artk daha fazla estetik ameliyat olamayacaklard. Para krma ve nl olma hevesindeki gen estetik cerrahlar, bandan beri bildikleri bu korkun gerei herkesten gizlemilerdi. Onlarn kendilerinin ameliyat olmamalar da demek ki bu yzdendi. Halkmzn %99u, defalarca estetik ameliyat olduundan, yzleri, hilkat garibesininkine dnmt. Artk o kadar irkinlerdi ki, lkede btn aynalar kaldrlmt. Topunun-popunun kn-ban izlemeyi seven halkmz iin en nemlisi, yz gzellii olduundan; ounluk, insan iine kamaz duruma gelmiti. Artk, sokaklar bombotu. Bir tek, bilimci, sanat ve felsefeci bozuntular grlebiliyordu sokakta. Bu insanlk dmanlar ks ks glyorlar imdi. Onlarn o doal, o gzelim yzleriyle lkenin yeni nlleri olacaklarna kuku yok. Gen kuaklar, bu kez, onlarn yzlerini taklit edecekler. 20.05.2009 Ho i Min Kenti, Vietnam

8. A Kral Ula Baar Gezgin 7 Cennete, Cehenneme Denen Yol Onunla Hindistandaki bir tapnakta tantm. Grntsnden, Trkiyeli olduunu anlamak, olanakszd. Sa-sakal birbirine karmt. Tapnan evresinde turist gibi dnp dolanp Trke konuuyordum kendi kendime. Naslsa Trke anlayan yoktu evrede. Trke olarak Harika bir tapnak bu dediimde, -o da Trke olarak- yledir; yle olmasa, yllardr burada yaamazdm diyerek beni hem artt hem korkuttu. Elbette bir ad ve soyad varm, ama bunlar unutmak istiyormu. evrede herkes onu Caney olarak aryor. Caneyin anlattklar, binlerce sayfay aar. Bir kere, neden buraya gelmi? Kendini gizemci ortak olarak adlandryormu. Ne demek bu? zel mlkiyetin kalkmasn, kula kulluun bitmesini istiyormu. Ama dier ortaklar gibi, gksel varlklar yoksaymyormu. Ona gre, buna tanr da dense, melek de dense, birtakm gksel varlklar varm ve Dnyadaki en ince ayrnty bile gksel varlklar belirliyormu. Yine de, tarihte ve gnmzde ok kan dktkleri iin byk dine uzakm. Ona gre, Buda, ilk ortak imi. Sonrasnda nice ortak gelmi gemi ama bunlar tanmyoruz; nk tarihi, gller yazarm. Babainin ve eyh Bedreddinin Anadoludan km oluundan gurur duyuyor. Hindistanda kimi grse, eyh Bedreddini anlatr dururmu. Yolda szn ok beeniyormu; nk zaten tarikat szcnn tariki, yol demekmi. Bu nedenle, tm insanlar yolda diye aryormu, 7 yandaki ocuktan 70 yandaki dedeye dek. Hatta kedileri kpekleri de byle arrm. nk tm canllar olarak doann bir parasyz. mr bir yoldur. mrmz paylayoruz tm canllarla diyordu. Caney, bana, bir Hintli dostumu anmsatt. Dostum, belki binlerce yl toplumun st tabakasnda olan bir aileden geliyordu; soyadn grenler, onun st tabakadan olduunu anlyorlard. Son derece de dindard; 35 yana dek et yememiti. Gelin grn ki bu ayn arkada, damarm kessen komnist kan akar. Byle balyz biz komnizme ailecek diyordu. Bu ikisi uyuur mu?! dediimde ise, elbette uyuur. Biri, din; biri, ideoloji demiti. Caney dost dedim, senin bu duruunu eskiler Komnist mam adl kitapta demiler. Hem, birka yl nce, solcu bir gazetede, okur mektuplarna takma adla psikolog gibi yant veren, ama her nedense onlara hep tutucu yantlar veren yazarmsya, bir gen, solcu imam adn takmt. Geri, solcu imam, kesinden, bu gence hakaret ve kfr etmiti de; gazetenin solcu ynetimi, bilinmez (!) bir nedenle, bu yazarmsy korumutu. Sen de bir tr solcu imam msn? Deilmi; dinle btn ilikisi, lmden sonraki yaama hazrlk iinmi. Peki buraya nasl gelmi? Trkiyedeyken, gizemci ortakln snama gereksinimi duymu. Gksel varlklar gerekten onu seviyorlar mym?.. Doru yolda olduunu nasl anlayacakm?.. Caneye gre, gksel varlklar, iyilerse ki iyi olmallar- onlarn da eitlikten ve adaletten yana olmas beklenir. Peki nereden bilecek bunu? Caney, kendince bir yol bulmu. Her hafta piyango almaya balam. Piyangoda para knca, doru yoldaym, gkler beni seviyor diye seviniyormu. Peki paray ne yapyormu? Ne karsa yakyormu. kr ki, deli diye hastaneye tkmamlar. Parann, kendisini ve eini-dostunu yoldan karmasndan korkuyormu. Ayrca, paralar yaknca, dzenin para ktlndan bunalma girip ktn hayal eder dururmu. Hatta bir keresinde kan en yksek ikramiyeyi kn snmak iin sobada yakan da oymu. Gazetelerde boy boy resmi kmt; ama burada, sakal ve yznn kavrukluu nedeniyle, tanyamadm onu. Yoksa, Caney, o olaydan sonra, silinmez bir

9. A Kral Ula Baar Gezgin 8 biimde kaznmt insanlarn belleklerine. Hatta kimisi onu taklit etmiti. kramiye kmayanlar da sahte paralar gerekmi gibi gsterip topluca yakm, bylece Caney kadar nl olmak istemilerdi. Herkes yaksayd ya u paralar; bylece, Caneyin zledii gizemci-ortak yaam kurulmu olurdu. te Caney, byle her keresinde para kmasndan ok honutmu; zengin oldu diye deil, gklerin sevdii kulum hl dncesi nedeniyle. Ama birgn, piyango falan kmaz olmu. am kalm, yataklara dm. Son birka ayda yaptklarn dnm, bir tane bile ktlk bulamam kendi hanesine yazlabilecek. Hi bir hayvan da incitmediinden, tmyle bcek yuvas olan evinde, alm Caneyi kara bir dnce: Acaba yanllkla karncalara m bastm? Aram aram ama bir trl bulamam. Her gn eyh Bedreddinin Sultan Mahmut Trbesindeki mezarn ziyaret eder olmu; ama bir trl geri gelmemi, ans. Her hafta, piyangodan para kmadka eriyip gidiyormu. Sonra, genliinde Hint dili okumu bir arkada, durumuna zlm; ona Hindistanda bir tapnaa kapanmay nermi. Allem etmi kallem etmi, sonunda Caneyi ikna etmi. Caney, eyh Bedreddinin mezarna son kez gidip alam; hatta yle sitemliymi ki, gksel varlklar bizden yana olsayd, eyhim Bedreddin, sen yenilmezdin. Onlar bile yalnz brakt bizi demi. te Caneyin bu Hint tapnana geli yks bu. Tapnaktan ayrlmadan, ona, br dnyay sordum. Bilemeyiz ama gel sana ben genken sk sk geen bir fkray anlataym dedi, devam etti: Bir ortak lm, Cehenneme koymular, cehennemlikleri rgtlemi, insanlar Cennette sefa srerken bize bu kadar eziyet olmaz diye ayaklanmlar. Bunun zerine melekler, onu, Cennete atm; bu kez de, kardelerimiz Cehennemde ateler iinde yanarken biz burada nasl sefa srebiliriz diye ayaklanmlar. Ortakyla baa kamayan melekler, tanrdan yardm istemiler. Tanr, arn bana u ortaky demi. Tanryla ortaknn zel grmesinden sonra, melekler, tanrya ey tanrm, ne yapacaz? diye sorunca, tanr yle demi: Tanr yok, yolda var! Fkraya glmediimi grnce, sanrm, biraz alnd. Fkrann stne, sanrm benim grgszlm nedeniyle, ciddileti ve dedi ki: Tanr, insana akl vermi. Akln kullanmayp kr krne inananlar, Cehenneme; akln kullananlar, Cennete gitmeli. Hatta bu akln kullananlar, tanrnn ve Cennetin ve Cehennemin varolmad sonucuna varm olsalar bile, Cennete gitmeliler. Deil mi ki insan insan yapan, akldr; onlar da akllarn kullandlar. Bu durumda, tanrnn, bata eyh Bedreddin olmak zere tm ortaklar Cennete koymas gerekir. lmeden bilemiyoruz ite bunlar; ama sana sz, ldkten sonra bu sorunun yantn bulursam, seni, bir yolunu bulup mutlaka bilgilendireceim. Birka gn sonra eve dndm. Aylar sonra ise, Hint gazetelerinde kan derviin lm haberi, Trkiyedeki ajanslara yava yava dmeye balad. Hele onun Trkiyeli olduu ortaya kmasn m; 68 kuann deerlerini aktaramadklar mark ve kafas dumanl 75 ve sonras doumlu ocuklar, Caneyin yllarn geirdii tapnakta aldlar hemen soluu. Kafamdaki soru ise byyordu anbean: Acaba bana haber verecek miydi Caney? br dnyann ne biimde olduunu anlatacak myd bir biimde bana? Ben de piyango mu almalydm? Para karsa, Caneyin birgn bana haber vereceini mi ummalydm? Erkeklik ilac, kadn bulma siteleri, reklam kampanyalar trnden p-postalar bilgisayarmdan silerken, gnderen, balk ve ileti blm bo olan, yani tmyle bo olan bir e-posta aldm. lk

10. A Kral Ula Baar Gezgin 9 kez, byle her yerinden bo bir e-posta alyordum. Acaba Caneyin e-postas myd bu? Peki nasl okuyacaktm bunu? Caney, beni geleneksel yollarla buldu. nsanlk tarihinin bandan beri ak olan yolu kulland; dlerime girdi. br dnyada tanr, Cennete ve Cehenneme kimi koyacana karar vermek iin ekili yapyormu. Caneyin durumu da ekilile belirlenecekmi. Tanr yle diyormu: lkdnyada yaptklarnz orda kald. yiyi de kty de size ben verdim. Hereyinizi ben belirledim. Demek ki, ktlkten olduu kadar, iyilikten de sorumlu tutulamazsnz. O nedenle, melekler, Cennet-Cehennem biletleri iin say ekecekler. Bylece, dnyada iyilik yapanlarn, Cehenneme; ktlk yapanlarn, Cennete gittii ok oluyormu. Soranlar olmu tanrya, bu ne adaletsizlik?! diyenler olmu. Tanr ise yle yantlam onlar: siz, benden korktuunuzdan iyilik yapanlarsnz. Benim korkumdan deil, gerekten iinden geldii iin iyilik yapanlar, Cennete de Cehenneme de koymuyor; kendi lkemde, tanr lkesinde arlyorum. inden geldii gibi, inanan-inanmayan ayrmadan herkese iyilik yapanlar oalsayd, ilkdnyada hi bir sorun kalmazd. Ben de bu kadar megul olmazdm. Tanr lkesinde en gzel yeri, benim varlma inanmamalarna ramen ayrmsz iyilik yapanlara ayryorum. Caneyle ilgili bir yarg yanl olduuna eminim. Onun, iinden geldii gibi iyilik yaptn, gerekten iyi olduunu kantlamak iin, kendimi ldrp tanr katnda ona tanklk edeceim. 19.05.2009 Ho i Min Kenti, Vietnam

11. A Kral Ula Baar Gezgin 10 Gerek Glller... Sermaye dzeninin beni yapaylatrdn bugn bir kez daha anladm: Bugn, glleri sahici olan herkesi tutukladlar. Kedeki elma yanakl ieki kz da tutukladlar elbette. Glmsemesine duyduum gizli hayranlk da bylece fkeye dnt. Ve ite benim glm sahici deilmi ki, beni tutuklamadlar. Oysa, ben az dolusu glerdim genken. Gnlerin nasl getiini anlamazdm. Garsonlar, kasiyerler, tezgahtarlar; bunlarn hibirisi tutuklanmad. Palyaolar da yle. lk nce elbette, anaokulu retmenleri tutukland. Neymi efendim, onlar glnce, milletin morali bozuluyormu; ne adaletsiz dnyada yayoruz diye ayaklanyorlarm. te bu nedenle, gerek glller, glmekten deil, halk isyana tevikten tutukland. Anladk, benim glm sahici deil. Peki ben neden glemiyorum? Belki de yiyeceklere bireyler katyor devlet. Her yemekte azck var bu mutsuzluk virsnden. Belli bir yaa gelince, bedende birikmi oluyor; mutsuz oluyorsun. Ya da belki; u hava kirliliine son zm diye 30 yldr sktklar sprey olmasn iin iinde?! En mantkl olaslk, bu, grnyor. Demek, 30 yl, bu virsl havay soluyunca, gllerin tad da kayor. Sonra da belki, gerek gl ilalarndan, paray kracaklar. Bu sermaye dzeninden herey beklenir. Yaparlar m, yaparlar... Zaten, domuz gribinde de, ila irketlerinin, virs, bilerek yayd iddias ortaya atlmam myd... Ate olmayan yerden duman kmaz demiler. in iinde bir i var ki, birisi iddia atm. Ben de bu hava virs iddiasn attma gre, iin iinde bir i var; yoksa atmazdm, yle deil mi... Eskiden, sermaye dzeninden herey beklenmezdi. Snrlar vard bu dzenin, her dzen gibi. rnein, eskiden, Aya reklam veren olmazm; inanlr gibi deil! Halbuki imdi, Aya reklam vermek iin devletlere verilen para, trilyonlar buluyor. Dn, tm gece boyu, dlerimde reklam grm de, ayn dzenin bir oyunu olmal. Ama bence, en byk deiim, ev reklamcl dolaysyla oldu. Dzen, Ay bile reklam iin paylatktan sonra, reklam verilebilecek yer olarak, bir tek, evlerin ii kalmt. imdi her evin tm duvarlar, reklamlarla dolu. Evsahipleri, evin iduvarlarna verilen reklamlardan zengin oluyor. Kiraclarsa, evii reklamlaryla gelir elde etme olanandan yararlanmak iin, borca girip bir an nce bir ev almann yoluna bakyorlar. Bu noktadan sonra, borca girip ev almayan, enayidir zaten. irketlerin, evsahiplerine ynelik reklam demelerini eve gelen konuk saysna gre yapmas, komu-e-dost-arkada ilikilerini patlatt. Artk, darda yemek yemeye giden yok. Herkes birbirinin evine gidiyor; evlere girerken, elektronik kartla kaydoluyor; bylece gelirlerini arttryorlar. Gnmzn temel felsefesi, gzn grd her yerde reklam olmal. Konuk saysna gre gelir olunca iin iinde, btn gller sahteleti. Herkes, birbirini, daha fazla evre yapp daha fazla gelir elde etmek iin ve yalnzca bunun iin ziyaret eder oldu. Ne kadar ok glersen, o kadar ok gelir geliyordu. Ne kadar ekmek, o kadar kfte... Belki de, hava virsnden olmamtr gllerin sahtelemesi. Yaantmzda doal bir neden var bunun iin: Evii reklamcl... ocuklar da tutuklarlar m acaba? nk en sahici gller onlarnkidir sonuta. stelik, gerek gllleri tutuklaynca ne yapacaklar? Onlarn gllerini

12. A Kral Ula Baar Gezgin 11 sahteletirmenin bir yolunu biliyorlar m acaba? Benim okuduum kadaryla, tarihte, gelmi gemi tm sahte gl alarnda, gerekten glen insanlar olmu. Onlar, sahte glller, gerek gll olsun diye, hep daha fazla ve doya doya glmler. Evlerine reklam almamlar, grdkleri tm reklamlar yrtmann bir yolunu aramlar. Onlarn birbirini ziyareti gerekmi. Zaten, kolluk glerinin, gerek gllleri bulmas uzun sremezdi; nk bu evii reklamcl anda, bir tek onlar darda yemek yiyorlar. Ya peki ben niye glemiyorum?! Ben de tutuklanmak istiyorum. Eski alarda olduu gibi, ben de lme gle gle gitmek istiyorum. Beni ne gldrebilir acaba? Aydaki reklam paavraya evirsem, onun yerine Buraya Reklam Koymak Tehlikeli ve Yasaktr diye hi bir zaman silinmeyecek harflerle yazsam, glebilir miydim? Onun kendisi de reklama dnrd, irkin olurdu. Eskiden naslm ki Ayn yz? inde Ayn yznde tavan grrlermi, aytavan derlermi. Baka lkelerde Aydede derlermi bizim tontona; yz, yal bir adamnkine benziyor diye... Ben Aya yle birey yazmalym ki; sahte gll ounluk, Ay grp birdenbire gerekten glmeye balamal! Ne yazabilirim?! Ayn stne hi bir ey yazmazsam, gzn grd her yerde reklam olmadnn farkna vararak glerler mi acaba? Bu, herhalde gldrmez onlar. Tamam, buldum! Hem, bu, beni de gldrr! imdiden, sahici glckler olutu yzmde. Aman, grmesin devletin zor gleri... unu yazacam: Tm reklam irketleri, ikinci bir emre kadar kapatlmtr. imdi sarln bakalm einize-dostunuza gerekten; nk bunun iin para verilmeyecek artk size... 17.05.2009 Ho i Min Kenti, Vietnam

13. A Kral Ula Baar Gezgin 12 Devre-yaam mrm, mutsuz varsllar mutlu etmek iin binbir yol bulmakla geti. Psikologluk, niversitede okurken, bana, heyecan verici gelirdi; imdi, geimimi salamak iin yaptm zoraki bir i... Neden byle oldu? nk insanlara, olaylara olumlu yanndan bakmay retirken; bu rettiim yntemler, bana ilemez oldu. Neymi efendim, olumlu yandan bak. Sen ansl domusan, herhalde olumlu yandan bakarsn. Bunu sana retmek, ocuk oyunca. Zaten biz psikologlara en yoksullar gelse yanmtk; nk yaamlarnda bunca ac varken, hangi olumlu yandan bak masalna inanacaklar... te byle dne dne, yllar iinde ok mutsuz oldum. Yaamm son derece renksizdi. Hergn bir sr danan gryordum, yarn da bugn de dn gibiydi hep... Bir gn, yine byle, tekdze, berbat bir yaamm var diye dnrken; plerin, ilerini byk bir sevinle yaptklarn grdm. Neydi onlar bu kadar mutlu eden? Bunu sorunca, mutluluklarnn tuzla buz olacan dndm; ama yine de sormaya karar verdim. Bu insanlar, mutlulard ve psikologa gitmeden mutlulard stelik. yle bir ey dndm: Bana gelen mutsuz zenginler, bir ay p olarak alsalar nasl olurdu? pler gibi gecekondularda kalsalar? irketlerinden bir ay kopuk olarak yaasalar? Zaten bu varsllarn, dinlenceleri de zehir. ten baka birey dnmedikleri iin, bo zamanlarnda bile mutlu olamazlar. Aman da borsa ne olmu, aman da dolar dm m... Evet; devre-yaam nerim, byle ortaya kt. mac klna girip Franszca iirler dktrerek, milleti akna eviren Sakall Celalden esinlendiimi sylemeliyim. Onun nl szn de yle uyarlamtm: Bu kadar mutsuzluk, ancak zenginlikle mmkndr. Hem, lkenin kalknmasna katkm yadsnmamal: Zenginleri p yaparak, igcnn niteliini arttrm oldum ya da belki drmmdr. lke, sayemde, bir aylna da olsa, onlarca zenginden kurtuldu. Mutsuz zenginlere, plk seenei sunuyordum. lk bata ok yadrgasalar da; Amerikada zenginlerin byle yaptn, bizim zenginlerin Amerikal zenginlerden geri kalmamas gerektiini syleyince, hemen balamak iin can atyorlard. lk ay, en heyecanlsyd. El yordamyla yaptm deney, baarl olmutu. Zenginler, bir ay plk yaptktan sonra, zengin olarak srdkleri yaamn deerini anlyor; bana minnettar kalyorlard. Ben de atm nasl oldu bu diye. pler de ok honutlard; ilerine bir ay ara veriyor, cretli olarak izne ayrlyorlard. Hatta, bir kanaln, bu devre-yaam programmdan vgyle sz edip, plerin lkenin en mutlu insanlar olduklarn ve imrenilecek, basit bir yaam srdklerini dnya aleme ilan etmesinden sonra, hem pler daha da mutlu oldular hem de nm, ktalar, dalar ap Marsa kadar dayand. i byttm ksa srede. Dnyann drt bir yanndan zenginler, akn akn, kliniime geliyordu. Estetik ameliyat, yalnzca, bedeni onarmaya yetiyordu; yaam onarmaya yetmiyordu. te onun iin geliyorlard bana sanrm. Dnyann belli bal gazetelerinde, plerle ve bir ay p gibi yaam zenginlerle uzun syleiler kyordu. Ferrarisini satan bilge bile, ilim irfan iin kapm andrd gn, bunu da grdm ya, gam yemem artk dedim kendi kendime. Bir kanalla yaptmz anlama dolaysyla, pler, yeteneklerini sergiliyor; kimin devre-yaam programmn yeni

14. A Kral Ula Baar Gezgin 13 dnemine katlaca, izleyici oylaryla belirleniyordu. Bu programlar sevmesem de; psikoloji denilen sosyete sporunu, pleri de mutlu edecek bir noktaya tamak, gurur vericiydi benim iin. Beklenmedik sonular da kmad deil: Kimi zenginler, bir aydan sonra, p olarak kalmaya karar verdiler. Para saymak ve saydrmakla geen, hep daha fazlasn isteyen eski yaamlarndan daha iyiydi bu, onlara gre. lkenin tm emekileri, gleryzlyd artk. Sanki gleryzllkte birbirleriyle yaryorlard. Aslnda, gerekten de yaryorlard. Umuyorlard ki, bir gn, bir zengin, onlar grp ok mutlusunuz. Hele bir ay izin verin ki, ben de lamlar aaym, ben de sokak lambalarn deitireyim, ben de sizin gibi mutlu olaym diyecek. Byle psikolojinin gzn yiyeyim ben. Batan bilseydim byle olacan, hi mutsuz da olmazdm. Ama zaten mutsuz olmasaydm, devre-yaam program da kmazd. Demek ki ben mutsuzum. Mutsuz muyum? Hadi ya! Bu kez niye mutsuzum?! Hay, bktm ben bu iten. Zaten zenginler de pler de yava yava homurdanmaya baladlar: Zenginler, bir p kadar bile mutlu deiliz diye zlyorlarm. plerse bir aydan sonra yine iba yapyoruz diye dertleniyorlarm. e bak ya; ben de mutsuzum ite. Gemisinin batacan bilen kaptan, kaarken, geminin kaptann, Afrikal-Amerikal yaparm. Hey yazar! Sen bu szm duymam ol! Gel, sen, kimi zaman, psikolog ol; ben de, kimi zaman, yazar olaym. Beendin bunu demek! Hoakal yazar! Bu, iyerimin anahtar. ay istersen, 1313 arayp smarlayabilirsin; aycya da selam sylersin benden. *** Hey yazar! Seninle devre-yaam yapmamzn stnden aylar geti. Seninki de zor imi be arkadam; sabah-akam bekle ki esin gelsin. Sokaklarda notlar alrsn, vergi memuru sanrlar seni, ka ordan; zaten, zincirlerinden baka kaybedecek bireyleri olmayanlar, ykm nedeniyle, burunlarndan soluyor. Hele o kaak taksicinin orda, elinde kat-kalemle taksi artacaktm dersen, mahalleli, burada taksi yok derler; seni kaak taksi denetisi sanrlar. Sonra, eve gidip televizyonu asan, filmlerin neredeyse tm, skc gelirmi sana be kardeim; hep tahmin ettiin gibi ilerleyip ayn biimde bitiyormu filmler. Bir toplant ortamnda ne tr insanlarla karlaacan, hangi insann ne diyeceini de bir dakika nceden deil, yllarca nceden anlayabiliyormusun. Herey ayn geliyormu sana. Bunun iin, aha u camdan dar baktmda grdm ne kadar insan varsa, hepsinin skcl katlanarak artyormu senin iin. Vay yazar, sen benden daha mutsuzmusun yazar... Psikologluun deerini imdi anladm. Hadi gel, deielim. Hem sen neden gne gzl taktn? O da ne! Neden gzlerin mor?! Demek, devre-yaam programyla bile mutluluk bulamayanlar, iyerini bastlar! Demek, gzleri dnm olduundan, seni ben sandlar! Demek, eek sudan gelinceye kadar, dattlar azn burnunu! Kzmazsan, birey sorabilir miyim? Seni dvdkten sonra nasllard? Syle bir; sordun mu onlara; azm burnumu dattnz, mutlu musunuz, boyunuz uzad m? diye sordun mu? yle deme yazar. Bu, bilim iin ok nemli. Adam dvmek, insanlar mutlu edebiliyorsa; yeni bir adam dvme program balatabiliriz. Yoksullara, bir posta iin, bir aylk gelirlerini veririz; sonra, mutsuz olan bir insan gelip adam dver; rahatlar; mutlu olur. Sana da cretsiz olur bu program, bir yllna; ne dersin yazar? Ne dedin? Ne dedin? Senin ben olmadm anladlar m? Azm burnumu datmak iin kapda m bekliyorlar? Yazar, peki sen dayak yiyince mutlu oldun mu? Dayak

15. A Kral Ula Baar Gezgin 14 yenince mutlu olunuyorsa, bu kez, bir dayak yeme program balatrz... Hadi ya; mutlu olmadn demek. Kapy yumruklayan onlar m?! Ama yazar, aslnda sen yazar deil, psikologsun; dayaklk olan, sensin. Bu ii balarna sen atn. leri kartrma! Ben yazarm, sen psikologsun. Kapy ayorum ki seni bir kez daha benzetsinler. Bakalm, insan, birisini dayak yerken izlediinde mutlu olabiliyor mu... Deneyip greceiz. Az sonra... Bizden ayrlmayn... 17.05.2009 Ho i Min Kenti, Vietnam

16. A Kral Ula Baar Gezgin 15 Birinci Ay Sava Herey, Byk Patlamayla balad elbette; ama o andan bu ana dek olanlar yazmak, sonsuz sayfa gerektirirdi. Ayrca, o sonsuz sayfaya yazdklarmz da, o andan sonra olanlarn bir paras olduunu gre, biz yazdka, sonsuzlua yeni sonsuzluklar eklenirdi. Her neyse; imdilik bu kadar kafa kartrmaya gerek yok. Herey, Byk Patlamayla balasa da, Dnyann yeni biimini al, ABD bakannn ikence raporunu aklamasyla oldu. ini, Rusyay ve tekerine omak sokan irili ufakl bir sr lkeyi sizde insan haklar ihlalleri ok. Demokratik olmalsnz. vb. diye azarlayan o zamanlarn koskoca bugnlerin kmkk Amerikas, ite bu ikence raporuyla k srecine giriyordu. Demek, devlet gvenlii iin ikence gerekebilirdi. ABDnin tutucular, bu raporun aklanmasna byk tepki gsterdiler; bu, kllen yaland; doru olsa bile, vatan-millet iin yaplmt. ABDnin gerek demokratlar, bu raporu yadrgamadlar; nk ABDnin ikence yapt, ilk kez ortaya kan bir gerek deildi. Yalnz, ikence yapan grevlilerin yarglanmamasna ierlediler. ABD dndaki gerek demokratlar iin ise, bu, kabustu: Artk, demokrasi adna, insan haklar adna, ikenceye kar ktklarnda ama ABD de yapyor denilecekti. Ama bakn, Myanmara askeri ynetimi nedeniyle ambargo koyan AB lkelerinin demokratlar, ABDnin an yakalaynca bir anda aslan kesildiler. Byk kampanyalarla, ABnin ikenceci ABDye ambargo koymasn saladlar. Bunu dier lkeler izledi. Hatta, artk Gney Amerikadaki Bolivar Birliinin bir paras olan Kba bile, ABDye ambargo uygulama karar ald. ABD, hem bu ambargolar nedeniyle; hem de srailin nkleer saldrganln grmezden gelerek, ran ve Kuzey Korede balatt savalarn dev harcamalar nedeniyle, iinden klmaz bir k srecine girdi. ABDdeki sac rahiplerin, ikenceye kar, tm eyaletlerde byk gsteriler dzenlemesi ve bu gsterilerin ABDnin son teknoloji rn ordusuyla kanl bir biimde bastrlmas, ABDnin en has dostlarn bile, ambargocularn tarafna ekti. ABDnin kabusu yeni balyordu: Bolivar Birliinin bir paras olan Meksika, 1846- 1848deki Meksika-Amerika Savanda Amerikann ele geirdii, daha sonra ABDnin gney ve gneybatsn oluturan Teksas, Kaliforniya, Arizona, Nevada, Utah, Colorado ve Yeni Meksiko gibi eyaletleri geri istiyordu. Meksikann istemlerini, dnyann iki spergcnden biri olan Hindistan destekliyordu. Rusya ise, 1867de 7.2 milyon Dolara ABDye satt Alaskay geri istiyordu; 7.2 milyon Dolar ABDye geri verip Alaskay topraklarna katacakt. Rusya; in ve Hindistan gibi devlerin karsnda, scak denizlere inme emelinden oktan vazgemiti; enlemesine genilemenin ve tm Kuzeyin hakimi olmann yollarn aryordu. Bolivar Birliine ve Rusyaya kar, ABDnin korumanln, dnyann dier spergc in yapyordu. ABDyi ekonomik durgunluktan kurtaran g olan in olmasa; dnyann hasta adam ABD, oktan nallar dikmiti zaten. inin ABDyi korumasnn elbette koullar vard: ABDnin Pasifik kylarnda in askeri sleri ald. Buna kar kan ABDli ulusalclara verilen yant netti: in ordusu, bizi igal etmek iin deil; bizi yedi dvelden korumak iin burada.

17. A Kral Ula Baar Gezgin 16 in etkisi, askeri slerle kalmad; zamanla Amerikan yaamnn her yann etkiledi: Olaan koullarda 18 ubatta kutlanan Devlet Bakanlar Gn, ABDnin ilk inli- Amerikal devlet bakannn anlmasna ayrld. 13 Ekimde kutlanan Kolomb Gn yerine, ayn gn, Amerikay Avrupallardan nce kefettii ileri srlen inli Amiral Zheng Xeya ayrld. 4 Temmuzda kutlanan Bamszlk Gn, inle Dostluk Gn olarak deitirildi. ngilterede Hint yemeklerinin ngilterenin ulusal yemei olarak kabul edilmesi gibi, in yemekleri, Amerikann varolmayan mutfana taze kan getirdi. Televizyonlarda, in takvimiyle Amerikan yerli takvimi arasndaki benzerliklerle ilgili uzun tartma programlar oluyordu. incenin ABDnin ikinci kamusal dili olan spanyolcann yerine kamusal dil yaplmas, tm kamusal belgelerin ngilizce ve ince olmak zere iki dilde yazlmas, Amerikan Dolarndaki devlet bakan resimlerinin in-Amerika (dikkat: Amerika-in deil, in-Amerika. Yeni yaynlanp tm devlet birimlerine gnderilen genelgede, inin, her zaman, Amerikadan nce yazlmas zorunlu klnyordu. ABDnin kurtarcs ine sayg gsterilmeliydi) dostluuna vurgu yapacak biimde deitirilmesi gibi tasarlar, her gn, artk ift-dilli olarak baslan gazetelerin sayfalarn kaplyordu. inin ve Hindistann 2100de tm lkeleri geeceini 2009da ngrenler oktu. Bu konuda ykler de yazlmt. Yorumcular, bir kere, bu iki devin byk nfusuna ve ba dndrc kalknma hzna dikkat ekiyorlard. in ve Hindistan, bu iki stnlnn tesinde, yzlerce st dzey okul ve aratrma kurumu at. Eskiden doktora yapmak ve almak zere ABDye giden milyonlarca yetenekli gen, ini ve Hindistan yelemeye balad. ki dev, en yoksullarn, nfusu gittike yalanan, bu nedenle ke giren Japonya ve Avrupaya gndererek, yoksulluk sorununu byk lde zdler. Bu arada, in, nfusunun yalanmasna ve gen nfusun gerektiinden az olmasna neden olan Tek ocuk Politikasn da kaldrd. ki dev, beyin gn tersine evirerek, dnyann en nitelikli igcne sahip oldular. inin 2003 ylnda, Rusya ve ABDden sonra, uzayda insanl uu yapabilen nc lke olmasndan ksa bir sre sonra, Hindistan da, drdnc lke oldu. Bylece uzay gerginlikleri de hafif hafif balad. Fakat iki dev de, birbirine saldrmaya yanamyordu. Komu olduklar iin, birbirlerine saldrmay riskli buluyor; karlkl bir saldr sonunda haritadan silinmekten korkuyorlard. Bu nedenle, kendi aralarnda ll bir diplomasi yrtrken; baka lkeleri, kendileri iin savatryorlard. te inin ABDyi; Hindistann Bolivar Birliini desteklemesi, bu srecin bir rnyd. 2. Souk Sava Dnemiydi bu. Bu souk savaa, iki devin de, irketlerini, ucuz igc olan ABDye kaydrmas elik ediyordu. ABDdeki ar merkezlerinde altrlan ABD yurttalarnn ince ve Hint dillerini konumalar, aksanl oluyor; indeki ve Hindistandaki yurttalar, bu kt inceden ve bu kt Bengalceden, Gceratadan, Tamilceden vd. rahatsz oluyorlard; ama olsun. ABDnin gerilemesi, inin de Hindistann da iine yaramt. te yandan, in ve Hindistanda sendikalar gl olduundan, in ve Hint fabrikalar, akn akn, ucuz igc cenneti ABDye kayyor; bu durum, birok inliyi ve Hintliyi isiz brakmakla kalmyor, ABDli iilere kar inde ve Hindistanda ulusalc bir dalgann bymesine de yol ayordu. Bu isizler, daha sonra, in ve Hint ordularna katlyor; hem i sahibi olmu oluyor hem de ulusalc duygularna hitap eden bir i yapm oluyorlard. ABDnin ii, kaynyordu. Etnik kavgalar ve mezhep ayrmalar, alm ban yrmt. Amerika Yerlileri, kltrel olarak kendilerine yakn grdkleri inlileri ve in Ordusunu sevin gsterileriyle karlamt. spanyol-Amerikal ABD bakannn dev heykelleri, daha ilk gnde yerle bir edilmiti. ABD yurttalar,

18. A Kral Ula Baar Gezgin 17 heykelleri krmak iin birbiriyle yaryordu. Sklen talar, inaat iileri, kendi gecekondularnn yapmnda kullanmak zere topluyorlard. ABDde yaayan milyonlarca spanyol ise, Meksikann, dolaysyla, Bolivar Birliinin bir paras olmak istiyorlard. ABDnin beyazlarnn ve siyahlarnn tavr, karkt; ounun, Hintli ve inli akrabalar vard. Hergn, bir mezhep, bir baka mezhebin kilisesine intihar saldrs dzenliyordu; lmemileri de yoldan geenler ldryordu. Beyazlar, Kanadaya kayor; spanyollar, Meksikaya snmann bir yolunu aryor; Siyahlarsa Afrikaya dnmeyi dnyorlard. En iyi durumdakiler, Yerlilerdi. Onlar, Bedeviler gibi, kentlerden uzak yayorlar; patlayan bombalardan etkilenmiyorlard. Meksikann uyuturucu kartelleri, Meksikann, Bolivar Birliine katlmasyla, ABDye snmlard. ABD, tmne yurttalk vermiti. ABDnin dncesi, onlar Meksikaya kar oluturulacak askeri birliklerde kullanmakt. Bu, iyi bir dnce olabilirdi; ancak, ABD, bu kartellerin karanlk ve denetlenemez gler olduunu unutmutu. Bu unutkanlk, ABDnin sonunu getirdi: Bolivar askerleriyle ABD- Meksika snrnda atmaya giren uyuturucu kartelleri, bu 2. Souk Sava Dneminde, scak savan balamasna yol at. Kbann, Venezuelann, Bolivyann, Arjantinin ve daha birok lkenin askerlerinden oluan Bolivar Ordusunun, savamaktan bkm, Vietnamdan Iraka, randan Kuzey Koreye dek ald yenilgilerle moral olarak km ABD ordusunu yarp ABDnin orta eyaletlerine girmesi, ok ksa srede oldu. Sokaklarda sevin gsterileri yapanlar, bu kez, ABDnin spanyollaryd; inli-Amerikal ABD bakannn dev heykellerini tuzla buz ediyorlard. srail yapm kimyasal silahlar ve ABDnin daha nce Vietnamda kulland, -be kuakta engelli doumlara neden olan portakal gaz bile, ABDyi kurtarmaya yetmedi. ABD, Bolivar glerini pskrtmek iin, Hiroima ve Nagasakiye yapt gibi, ama bu kez kendi kentlerine, atom bombas atmay dnrken; in ordusu, devreye girdi. Bolivar Ordusu ile byk atmalara girdiler. Bir yandan da, Hindistann tam desteini alan Rusya, Alaskay ani bir saldr ile ele geirmiti. ABD, gafil avlanmt. Rusya, Alaskay, para vermeden, bedavadan geri almaktan mutluydu. Hindistann dostluundan yle honuttular ki, Alaskada yeni bir kent kurup adn Gandhi-grad koydular. Tarihin cilvesi buydu ite: Tam ad in Halk Kurtulu Ordusu olan in Ordusu, yine bir halk ordusu olan Bolivar Ordusu ile arpyordu; iki tarafn da kurtarmak istedii halk, baka bakayd. Savan Hindistana ve ine srayp birbirini yok etmeye gideceinden korkan iki dev, sonunda atekes imzaladlar. Anlama, bu savalar, smrgeciler arasndaki yeni paylam kavgalar olarak gren 1 Mays Partisinin gc nedeniyle tarafsz kalm Trkiyede, artk oktan eskimi, bu nedenle Asya- Avrupa Mzesine dntrlm 1. Boaz Kprsnde yapld. Boaz Kprs Anlamasna gre, ABDnin gneyi, Bolivar Birliine; kuzeyi, in Halk Cumhuriyetine verildi. Bolivar Birlii, topraklarndaki inli aznlklarn toplumsal ve siyasal haklarn tanma sz verdi; in Halk Cumhuriyeti ise, lkesindeki spanyol aznlklarn haklarn koruyacakt. Alaskann zbez Rus topra olduu, bu anlamayla gvence altna alnd; hatta, ABD, Alaskay, uluslararas hukuka aykr olarak ikiyz yldan fazla elinde tuttuu iin, tazminat demeye mahkum edildi. Bundan sonra ABDde ne olur, belli deil. Zaten ABD diye birey de kalmad. lkenin kuzeyi, in Birleik Devletleri; gneyi ise, Bolivar Birleik Devletleri oldu. Bundan bin yl sonra, Amerikan ulusalclarnn, Amerika, kendini ynetecek gte deil; Amerikaya manda gerekli diyenlere kar, Amerikann daha nce bamsz

19. A Kral Ula Baar Gezgin 18 olduunu kantlamak iin, eski Kuzey Amerika haritalarn bulup karmalar gerekecek; yoksa kim inanr Amerikann bamsz olabileceine... Yine de, son zamanlarda, Kaliforniyada bir gerilla hareketi tomurcuklanyor. Kaliforniyann spanyol olmayan halklar, kolay teslim olacaa benzemiyor. Kaliforniyann bamszlk yanls aydnlar, Bolivar Birliine ve ine kar savamak iin, Vietnamn ve Irakn ABDye kar direnilerini ayrntl olarak inceliyorlar; bu iki direniteki gerilla yntemlerini uygulamaya alyorlar. Kaliforniyal direniilerin en nl sloganlar, yllanm parti sandklarndan kma: Ernestoya bin selam, daha fazla Vietnam! Ne gnlere kaldk ey zgrlk Ant... Artk, Dnyada ABD de blldkten sonra, paylalacak pek bir yer kalmamt. ki dev, bundan sonra, paylam kavgalarn uzaya younlatracaklard. lk adm, elbette, stratejik neme sahip olan Ayn paylalmas olacakt. Dnya sava kacana ay sava kmas yedir, biz dnyallar iin; yle deil mi ama... 04.05.2009 Ho i Min Kenti, Vietnam

20. A Kral Ula Baar Gezgin 19 nsanlar Ayakkablarndan Tanyan Adam Bu olayn Afrikada getii syleniyor, ama dnyann hemen hemen her yerinde gemi olabilir aslnda. Grnrde, olayn bakiisi, lkenin dahi babakan. Dahi babakan, birok dahide de olduu gibi, garip huylara sahipmi. nsanlarn yzlerini anmsayamaz, ama onlar ayakkablarndan tanrm. Onun iin, insan bedeni, yalnzca ayaklardan oluurmu; dnyay, sanki bir kamera, yalnzca ayaklar ekiyor gibi grrm. Dost, baa; dman, ayaa (bakar) derler, ama o, dostunun da dmannn da ayana bakarm. Halk da yneticiler de bu garip huyunu ok yadrgarlarm; yine de babakan severlermi; nk o, bir dahiymi; lkenin yerli yapm ilk fzelerini ve uydularn yapp lke adna gn enginlerine atan adamm. Egemenler de severmi onu; nk babakan, dahi de olsa, toplumsal ilikilerde zayfm; onu kandrmak, ok kolaym; herkesin iyi niyetli olduunu sanrm. Bir kere, ayakkab renkleri, nemli bilgiler verirmi ona; sonra, dz m, backl m, ttl m, yapkanl m, ona bakarm. Zaten kimilerinin spor, kimilerinin i ayakkabs giymesi; kimi ayakkablarn ucuz, dierlerinin pahal olmas; kimilerinin kadn, kimilerinin erkek, kimilerinin ocuk, kimilerininse erkeklerin de kadnlarn da giyebilecei ayakkablardan olmas, iini ok kolaylatrrm. Sonra, ayakkabnn tasarmna bakarm. Sivri burunlu mu, dz burunlu mu, arkas nasl; ve elbette, malzemesi, lastik mi, deri mi vb Bunlarn hepsi ama hepsi, bir imek akmnda uyanrm dahi babakann beyninde, insanlarla karlat zaman. Bundan sonra, ayakkabnn ypranmlk dzeyine bakarm. Yeni-eski ayakkab ayrmnn tesinde, ayakkabnn zellikle nerelerinin eskidiine bakarm. Ama bir ayakkab tr varm ki, ite onu ayramazm: Postallar. Postalllar, sabah-akam, postallarn boyadklarndan; hep, bakml olduklarndan; hep ayn renk ve kalpta postal giydiklerinden; dahi babakan, postalllar bir trl ayrt edemezmi. yle olurmu ki, hkmet bakonanda, emireri bile odasna girse, genelkurmay bakan sanp sayg duruunda bulunurmu. Genelkurmay bakann da emireri sandndan, iler hep sarpa sararm. Dahi babakann bu huyu, garip elbette. Bu garip huyun altn kazmak istersiniz diye, dahi babakann niversite hocas olduu yllara gidelim: Dnem sonunda, bir renci, dahi hocay grr. Hoca, onu tanmak iin, bir, ayana; bir de yzne bakarken, renci, hocam, ben btn derslerinize girdim, tartmalara etkin olarak katldm, yine de dersinizden kaldm, nasl olur? demi. Dahi hoca da, o zaman baka ayakkab giymissin! demez mi?! O zaman renci stelemi: Hocam, siz rencileri neden ayakkablarndan tanyorsunuz? Bunun zerine dahi hoca, siz, gensiniz; izlentilere uyup srekli, sanz banz deitiriyorsunuz; ama ayakkablarnz nadir olarak deitiriyorsunuz. Sanz deiince, yznz de grnnz de deiiyor. Ayakkablarnz, daha gvenilir demi. Dnelim postalllara: lkede eit eit ayakkab, sokaklar turlarken ve dahi babakan, insanlar rahatlkla ayrt edebildii iin mutlu mesut yaarken; bir gn, postallarn saysnn arttn grp arm ve daha sonra, lkeye ordunun elkoyduunu renmi. Artk ne sokakta ne de hkmet bakonanda, postal dnda ayakkab grmek ne mmkn Daha da kts, dahi babakandan da postal giymesini istemiler. te bu, dahi babakan iin ok zor olmu. Postallar ayrt

21. A Kral Ula Baar Gezgin 20 edemeyen dahi babakan, kendisini de ayrt edemez olmu. Kendi ayana baktnda, sayg duruuna geer olmu. Sokaklarda yalnzca postal grlrken, insanlar, aslnda, evlerinde, gizli gizli, takunya giyerlermi. Sonra bir gn, takunyallar, topluca sokaa kmlar; hkmet bakonan sarp bapostalllar tutuklamlar. Bu kez, sokaklar ve hkmet bakona, takunyallarla dolup tam. Bir sre sonra, bir tane postal bile grlmez olmu. Ama fabrikalarda, iyerlerinde, okullarda, insann varolduu ve varolaca her yerde, insanlar, ilerinden ne postal ne takunya diyorlarm; bu ikisi yerine, plak ayakla dolayorlarm. Takunyallar tarafndan yakalandklarnda falakadan geirilip zorla takunya giydirilen bu plak-ayakllarn ne zaman iktidar alaca belli deil. Ama dahi babakan, bize, u sz verdi: plak-ayakllar baa geerse, insanlar ayakkablarndan tanma huyumdan vazgeeceim; nk insan insan yapan, elleridir. plak-ayakllarn yalnzca ayaklar deil, elleri de nasrl olur. Tm insanlar, ellerinden ibarettir zaten. Elleri tanmay reneceim. Dahi babakan, szn tutar m bilmiyoruz; ama bize, insanln kurtuluunun, plak-ayakllarda olduunu syledi. 30.04.2009 Ho i Min Kenti, Vietnam

22. A Kral Ula Baar Gezgin 21 stanbulda 1 Milyon Bangkoklu; Bangkokta 1 Milyon stanbullu... Nedenini bilmiyorum gizli anlamalar yapld syleniyor-; ancak, Tayland hkmeti ile Trkiye hkmeti arasnda imzalanan anlamayla 1 milyon Bangkoklunun stanbula; 1 milyon stanbullunun Bangkoka yerletirilmesi, iki lkeyi de geri dnlmez bir biimde deitirdi. Bir kere, stanbulda her sokak bana, daha ateli hizmetler de sunabilecek masaj salonlar ald. Kentteki tecavz oran sfra inerken; geleneksel evlilikler, Rus gzellerinin arz- endam ettii Karadeniz kentlerinde olduu gibi, tam da orta yerinden atrdayverdi. stanbul erkei, ben Trkm ya da ben Krtm, bana bir eycikler olmaz diye dnerek ADS kapt; stanbul hastanelerinde zel ADS birimleri amak kanlmaz oldu. Kentte, namus cinayeti diye bir ey kalmad; kadnlarla yatmak isteyenler, gencecik kzlar kandrp sonra onlarn namus cinayetine kurban gitmelerine neden olmak yerine, masaj salonlarna gidip ilerini gryorlard. Ancak, Bangkoklularn gelii, stanbullu geleneksel evli kadnlarn intiharlarn da arttrd. Elerini evde tutabilmek iin, daha nitelikli olmalar gerekiyordu. Artk, gzel yemek yapmak yetmiyor; yatakta da Bangkok gzellerinden aa kalmamalar gerekiyordu. ada kadnlara ise, Bangkoklularn geliiyle gn domutu. Onlar, mutlu olmak iin, artk, geleneksel kafal erkeklerle evlenmek ve hatta kazayla ocuk yapp mrleri boyu piman olmak zorunda deillerdi. Masaj salonlar, onlara da akt. Birok tutucu iin, bu yeni stanbul, mide bulandrc olsa da; ounluk asndan herey yolundayd. Su oran dmt. stanbul, laylaylom bir topluma ya da Taycasyla sabay sabay bir topluma- dnyordu. En byk fark, stanbul trafiinde grlyordu. Trafikte ok sakin olan, birbirine svp saymayan, birbirlerini yumruklamayan Bangkoklular, ilk bata, stanbul trafiini ok yadrgamlard; ilk aylarda, trafikte dayak yiyen ok Bangkoklu oluyordu. Ama masaj salonlar etkisi, yava yava, stanbul yollarna da yayld; stanbullular, trafikte sorun yaadklar Bangkoklularla ok kibar konumaya baladlar. Sonra bu kibarlk, Bangkoklu olsun stanbullu olsun herkesle konumada sergilenmeye baland. Artk, stanbul yollarnda barana arana raslanmyordu. Bir insan, yolda barp aryorsa, insanlar, hemerim, sen stanbullu deilsin herhalde?! diye kibarca uyaryorlard. Barp armak, stanbul dndan olmann belirtisi olarak alglanyordu. Yalnzca trafik mi?! stanbullular, ecinsellere ve travestilere kem gzle bakmay da brakmlard. Duy da inanma! yle ya, Bangkoklular arasnda bir sr ecinsel ve travesti vard. Cinsel bask dzeneklerinden artk neredeyse tmyle kurtulmu stanbullularn ecinseller ve travestiler iin onlar da insan, biz de insanz deyii, inanlmayacak dzeyde byk bir deiim deilse ne idi?.. Bunu syleyenler, getiimiz yllarda, bir travestinin ldrlmesinden sonra, haydi demokratlar, hepimiz ibneyiz diye pankart an diyen ayn kiiler deil miydi?! Hatta bu ayn kiiler, Uluslararas Ecinseller ve Travestiler enliinin stanbulda, Taksimde yaplmas iin nayak oldular. Hkmet, stanbulda bu kadar byk bir deiim beklemese de ve hatta bu nfus deiimi tasarsna imza atld iin ilk bata piman olunsa da, Bangkoklularn

23. A Kral Ula Baar Gezgin 22 Trkiyenin devlet bakanna krallarym gibi taparcasna ballk duymas, hkmetin yzn gldryordu elbette. Keke tm Trkiyeliler de, hkmet ne derse onu yapacak ycelikte olsayd; keke herkes 10 mekik, 10 inav ek denildiinde, kaytarmann yolunu aramasayd Fakat, stanbuldaki Bangkoklularn siyasallamas ge olmad. Kendi lkelerinde de konuk olduklar lkede de, kendilerine, darbecilerle, adlar binbir trl yolsuzlua karmlar arasnda bir seim yapmak dnda bir yol izilmemiti. Onlar da, kendi lkelerinde olduu gibi, krmz t-gmlekliler ve sar t-gmlekliler olarak ikiye blndler ve ayn biimde ve fakat deiik renklerle, darbeci krmzlar ve yolsuz yeiller olarak ikiye ayrlm stanbullularla ortak hareket etmeye baladlar. yle ki, darbe yanls Bangkok sarlar ile stanbul krmzlar biraraya gelip turuncular oluturdu; onlar da, turuncu devrimlerde olduu gibi, hkmeti darbeyle ele geirmeyi hedefliyorlard. Yolsuz demokrat Bangkok krmzlar ile stanbul yeilleri biraraya gelip kahverengileri oluturdu. Sultanahmet Meydan, bir, turuncularn; bir, kahverengilerin eylemleriyle alkalanp duruyordu. Olaylar, tam da, ayn yerde, .S. 531-532de gereklemi Nika Ayaklanmasna benziyordu. O zamanlar, bugnk Sultanahmet Meydan, at yar alanyd. At yarlarnda drt takm olurdu: Maviler, krmzlar, yeiller ve beyazlar. Dnemin Bizans mparatoru I. Jstinyen (527-565) ki ironik bir biimde, Medeni Hukukun da temellerini atmtr-, beyazlar tutuyor. 531de bir yar sonrasnda olaylar kyor; maviler ve yeiller, bu olaylardaki lmlerden sorumlu tutulduklar iin tutuklanyorlar. Tutuklananlarn ou aslyor. 10 Ocak 532de bir mavi, bir de yeil kayor ve manastra snyor. Bir lin kalabal da manastr saryor. mparator, halk destei nedeniyle, son iki idam, mrboyu hapse evirmek zorunda kalyor ve 13 Ocakta yeni bir yar dzenleneceini duyuruyor. Saray, at yar alannn yaknnda; mparator, yar, saraydan izliyor ve mparatora daha batan kfr ediliyor. Ayn gnn sonunda, kalabalk, saraya saldryor. mparatora kar ayaklanmaya, kimi meclis yeleri de katlyor; nk yeni vergilerden rahatszlar. Bunlar, mparatordan, bavergitoplaycy ve Jstinyen yasalarn oluturan bahukukuyu kovmasn istiyorlar. Komutan Belisarius komutasndaki Bizans Ordusu, 30,000 ayaklanmacy, Sultanahmette kltan geiriyor. Ayaklanma, 18 Ocakta ite byle bastrlyor. Ayaklanmac meclis yeleri de srgne gnderiliyor. te Sultanahmetin turuncu ve kahverengi eylemcileri, Nika Ayaklanmas gnlerini anmsatyorlard. Olaylar ne kadar byr; srgne gnderilirler mi; 30,000 kii, kltan ya da dipik darbelerinden geirilir mi, imdiden bilmek zor; ancak, turuncularn Sabiha Gken Havaalann, kahverengilerin Atatrk Havaalann igal ettikleri gn, stanbulun 2,500 yllk yazl tarihinde Nika gnlerinden sonra en hareketli gn oldu. stelik, birok eylemci, Tay boksu renmi olduu iin, olaylar, eskisine gre daha kanl seyretti. stanbulda yaayan Bangkoklularn iki byk sorunu, hava ve din idi. Maystan Kasma yal mevsim, Kasmdan Maysa yasz mevsim yaayan ama hep scak, hep scak bir lkeden gelen Bangkoklularn stanbulun Aralknda, Ocaknda tir tir titremeleri, yrek paralyordu. lkelerinde yazn, Mart ile Mays arasnda olduu ki yaz, scak deil en scak zaman anlamna gelir, nk onlarn lkeleri zaten hep scaktr- bu scak, bu gle insanlarn Haziran-Eyll arasn yaz olarak benimsemeleri de uzun zaman ald.

24. A Kral Ula Baar Gezgin 23 Dahas, stanbulda Bangkoklularn gidebilecei Budac tapnaklar bulunmuyordu. lkedeki tek Budac tapna, Bitlis kentinin Ahlat ilesinde, bundan 700-800 yl nce Moollarn yaptrd tapnakt. Ama o da, stanbula bir hayli uzakt. Bu nedenle, Bangkoklular, stanbulda kendi tapnaklarn kurmaya baladlar. Hkmet, ilk balarda, buna tepki gstermedi. Osmanl hogrcl altnda bu tapnaklarn almasna destek bile verdi. Hatta Osmanl dneminde varolmayan bir inanc koruduklar iin kendilerini Osmanldan iki adm ileri bir adm geri saydlar. Dahas, Diyanette Alevilik ve sac mezhepleri yannda Budaclkn da temsil edilmesi tasarlar tartlyordu. Buna gre Diyanet, Budac rahipleri lke koullarna uygun bir biimde eitmek ve tapnaklara atamak yetkisinde olacakt. Artk, stanbulun meydanlarnda ku yemi satan ve dilenen Budac rahipleri grmek, olduka sradan bir olayd. Rahipler, turuncu eylemcilerle kartrlmamak iin turuncu yerine beyaz giyiyorlard. Bylece, stanbullulara, Budac rahipten ok, dervi gibi grnyorlard. Rahipler, kirlenen beyaz giysilerini gsterip ite mrmz, giysilerimiz gibi kirli! Bizi arnmak kurtarr! diye konumaya baladklarnda, ilahi adalet tccarlarnn ektii filmleri izlemekten bkm olan ama yine de ruhsal bir kurtulu yolu arayan binlerce stanbullu, onlar, meydanlarda, yemlere saldran kularn arasnda bada kurup dinlemek iin sraya giriyordu. stanbulun daha barl bir kent oluunu, bir de buna balamak, yanl olmaz herhalde. Ama bir sre sonra, hkmet, binlerce stanbullunun Muhammedciliki brakp Budac oluunu kaldramayp dmeye bast; birok Budac tapna kapatld; rahipler, lkenin birlii ve blnmez btnln paraladklar gerekesiyle gzaltna alndlar. Ancak, Budac rahipleri canlar gibi seven onbinlerce stanbullu, rahiplerin gzaltnda tutulduklar karakollarn nnde bir aya yakn, gece gndz, nbetlee oturma eylemi yapnca, hkmet, geri adm att; rahipler salverildi; tapnaklar, yeniden ald. Btn bu kahverengi-turuncu atmalarna ve rahiplere yaplan basklara karn, stanbullular, Bangkoklularn stanbula geliiyle daha mutlu bir yaama sahip olmulard; bu nedenle, bu nfus deiimi kararn imzalayan devlet bakannn partisi, bir sonraki seimde stanbuldan % 80 oy ald. Bu gidile, bir elli yl kadar daha, % 80 oy almay srdrrler diyorlar. Gelelim Bangkoktaki stanbullulara... Aslnda ok fazla anlatacak bir ey yok: lk balarda Bangkok camileri, 1 milyon stanbullunun Bangkoka yerlemesi nedeniyle dolup tayordu. ne atsanz yere dmesini brakn, o kadar kalabalkt ki, ineyi bile atamyordunuz. Bu nedenle, Tayland hkmeti, Bangkokta yeni camiler amay bile dnd. Fakat birka ay sonra, masaj salonlarndaki stanbullularn says, camilerdeki stanbullularn saysn geti. Bangkoktaki tavuk ve balk tketiminde de byk art oldu; nk camiler yerine masaj salonlarn dolduran ayn stanbullular, nlerine konan etlerin inek mi domuz mu olduunu ayrt edemediklerinden, ii gvenceye almak iin, heryerde tavuk ve balk yiyorlard. Artk, Bangkokun yollarnda, byk kazalar ve kavgalar oluyordu. stanbullular, Filipinlerin bakenti Maniladan sonra dnyann ikinci en kt trafiine sahip Bangkokta arabalar bir saattir ilerlemiyor diye, ndeki aralarn srclerine saldryorlard. Buras, stanbul deildi; ama bunu anlamak iin ok geti. Yoldaki kavgalar dnda, stanbullularn Bangkoka gelii, Bangkokta bir stanbul mafyasnn tremesine de yol at. Yumuak huylu, gler yzl insanlarn kenti Bangkokta, en tkrldm stanbullu bile aslan kesiliyor; kk bir olayda bile, pazusunu, tekmesini konuturuyordu. Uyuturucularn grece serbest olduu kentte,

25. A Kral Ula Baar Gezgin 24 hergn onlarca stanbullunun uyuturucu basknlarnda yakaland bildiriliyordu haberlerde. Tayland hkmeti, stanbullular geri yollamak iin bir hal aresi dnmekte. Bakalm ne yapacaklar... 27.04.2009 Ho i Min Kenti, Vietnam

26. A Kral Ula Baar Gezgin 25 Bmbyklerle Kmkkler... Dondurmaclarn bir oyunu olmalyd bu. Hava, ok scaklamt. Havalandrmann bir yarar yoktu; hava, zenginleri bile serin konaklarnda terletecek kadar scakt. lkenin yoksullar bcek gibi lrlerken, durumdan en ok yaknanlar, gsteri yapmak iin, zel niversitelerde aa snflardan, pis kokulu rencilerle okuyan sosyete kzlar oldu. Birazck terlediklerinde ykanacak yer arayan, o da olmazsa stlerine bir kilo koku sren sosyete kzlarnn bu insan kendinden geiren kokular bile, ter kokularn ve l bedenlerin mide bulandrc kokusunu bastramyordu. Hkmet, sonunda, lmlerin nne gemek iin, giysi giymeyi yasaklad. Bir tek, zel kumatan yaplan apkay giymeye izin vard. Mezartalarnda olmasa bile toprak altnda eit olan yoksullar ve varsllar, bir anda yeniden ayrtlar: Memeleri byk kadnlar ve kleri byk erkekler, en ok sayg grenlerdi. Bunlar en ok arzulananlar olduklar iin, ksa srede nl oldular; daha sonra da zengin oldular. Hatta ilerinden Vajina Diyaloglar ve Penis Kaslmalar adl mzik albmleri yapanlar bile oldu. Giysiler gidince yeni bir dnya kurulmutu. Eski zenginlerin varlndan eser kalmamt; kk memeleri ve kk kleri nde yryp gidiyorlard. Kk memeliler ve kk kller, areyi, kendilerini baka alanlarda gelitirmekte buldular. Toplumda dlanmlklarn ili arklara ve iirlere vurdular; ounluk, onlarn alatlarn dinlerken; byk memeliler ve byk kller, yksek sanat yaptlaryla gzide sanat ortamlarn kasp kavuruyorlard. Byk memeliler ve byk kller, kuaklar boyu kendi aralarnda iftlee iftlee aray iyice atlar. Byk memelilerin torunlar, bmbyk memeli olurken; byk kllerin torunlar, bmbyk kl oldu. Kk memelilerin torunlarnn kmkk memeli olduunu ve kk kllerin torunlarn kmkk kl olduunu sylemeye gerek yok sanrm. Bu arada, bmbyk memeliler ve bmbyk kller daha ok ocuk yaptklarndan, bmbykler bir sre sonra ounluk oldular. te zaten asl sorun, onlar ounluk olduktan sonra kt: ounluun artk bmbyk memeli ve bmbyk kl olduu lkede, ynetime gelmek isteyen yle ok bmbyk vard ki, kendilerini daha zel, daha farkl gsterme gereksinimi duydular. lerinden biri kt ve bmbyk memeli ya da bmbyk kl olmak yetmez, byk beyinli olmak da gerekir dedi. Bunu syleyen bmbyk, beyninin byk olup olmadn bilmiyordu; ama kmt azndan bu sz bir kere... Kendilerini zel klma abasndaki milyonlarca bmbyk, bu bmbyk dncenin peinden kotu. Sonunda talep yle bir artt ki, her ke banda beyin lm istasyonlar alr oldu. Gelin grn ki, bmbykler iinde yaplan lmlere gre, byk beyinli, pek yoktu. Beyin, meme ve kten elbette farklyd: Beyin, dardan grnemezken; giysilerin yasakland lkede meme ve k rahatlkla grlebiliyordu. Bmbykler, kendilerinin zel olduklarn dndklerinden, beyinlerinin byk kacandan eminlerdi; ancak, evdeki hesap arya uymad. Ama dediimiz gibi, beyinle meme ve

27. A Kral Ula Baar Gezgin 26 k bir deildi. Beynim byk diye yalan sylemek kolayd; naslsa beyin, dardan grnemiyordu. Oysa yiidin mal meydandadr (haydi buna dilberin mal meydandadr diye bir ek yapalm) szn dorular biimde, meydanda olan maln yalan olamyordu. Gerek uydu: Bmbykler, mr boyu, memeleri ve kleri iin deer verilmeleri nedeniyle, ve meme ve k muhabbeti dnda bir i yapmadklar iin beyinsizlemilerdi. Sanki doa, onlarn klerine ve memelerine beyinlerinden alp vermiti. Bmbykler, sahte raporlar ellerinde, beyinlerinin ne kadar byk olduundan vnr olmulard heryerde. Meme-k muhabbeti yapan, pek kalmamt. Yalnzca, kmkklerin en kkleri, zenginin mal zrdn enesini yorarm misali, hala, bmbyklerin memelerinin ve klerinin ne kadar byk olduundan sz ediyordu. te bu nokta, bu bmbykler lkesinin dnm noktas oldu: Bmbyklerin hereyine zenen kmkkler, beyin lm istasyonlarna gider oldular gizli gizli. u ie bakn ki, kk kl, kk memeli kmkklerin beyinleri byk deil bmbykt! Memeleri ve kleri kk olduundan, kendilerini baka alanlarda gelitirmek zorunda kalmlard. Meer doa, onlarn memesini ve kn, beyinlerini gelitirsinler diye kk brakmt. Memeleri-kleri bmbyklerin beyin lm raporlarnn sahte olduu bir bir ortaya karken, memeleri-kleri kmkk, beyinleri bmbyklerin yldz parlamaya balamt. Beyinleri bmbykler, beyinlerinin bmbyklnn, meme ve k kadar meydanda olmasn salamak iin, bir barkod gelitirdiler. Bu barkod, kk bir daire biimindeydi ve beyinleri bmbykler, bu barkodu, Hintli kadnlarn kalarnn ortasna koyduu o nl noktalar gibi ki bu noktalara bindi dendiine Hintli bir hanm dikkat ekiyor-, kalarnn tam da orta yerine dvme olarak yaptrmaya baladlar. Bylece, bir insann beyninin byk ya da bmbyk olup olmad, iki kann arasna baknca p diye anlalyordu. Artk insanlar, yolda yrrken, kadnlarn gsne ve erkeklerin belaltna deil, kadn-erkek tm insanlarn kalarnn arasna bakar olmulard. Sonra ne mi oldu? Bilmiyoruz. Greceiz ne olacak. Benim tahminim, ka noktallarn kendi aralarnda kuaklar boyu iftlemeleri sonucu, beyni bmbyklerin torunlarnn ar zeki; memesi ve k bmbyklerinse ar salak olaca. Ya da belki bu kuaklar boyu iftlemeler, zaten geen yzyllarda srm ki, gnmzde memesi ve k bmbykler ar salak. Bu yky ka aras snavlarnn yazl blm iin hazrladm (bmbyk beyinlilerin says artnca, bir de snav eklediler barkod takmak iin). Bu yk sayesinde kamn arasna bir nokta gelir mi bilmem. Ama bilimcilere gre, nemli olan, beynin bykl deil, ilevidir; nemli olan, beynin kvrmlarnn okluu, beynin kimyasal ve biyolojik karmakldr. Yani snavdan geemezsem, gazetelere tam da byle aklama yapacam. Ve benim gibi, snav geemeyecekler, bu dncemin peinden koacaklar, eminim. O zaman, lke, ok kvrml (beyinliler) ve az kvrml (beyinliler) olarak ikiye ayrlr m bilmem. Ama snav geersem, size diyeceim, nemli olan, elbette, beynin bmbykldr; gerisi, ayrntdr. Bu kadar aratrmac yanl biliyor olamaz! Beynin bmbykl szkonusu olursa, gerisi ayrntdr. Yani demem o ki, bana snav geirtmezlerse lkeyi alt st edeceim; onun iin, geirseler daha iyi olur...

28. A Kral Ula Baar Gezgin 27 23.04.2009 Ho i Min Kenti, Vietnam

29. A Kral Ula Baar Gezgin 28 ocuk, ocuk, Lanet Olas ocuk... 5 yl nce o romantik lokantada oturup gelecei dndmzde, en ok da, bir hafta iinde bu kadar yaknlamamza amtk. Nasl olmutu da yllarca bekleyen sen ve yllardr evli olan ben, ayn masada oturmu, gelecei dnrken, birlikte ocuk yapma konusuna gelmitik?.. Bu, senin dourganlnn son yllar nedeniyle, uygun bir e arama tela iinde olmandan ve benimse kronik mutsuz bir evlilikte debelenip durmamdan kaynaklanyor olabilir miydi? Sana sorduumda, hayr demitin, biz ok uyumlu bir ift olabiliriz; daha ilk dakikadan beri, birbirimize ok yaknz. Baka kimse mutlu etmedi bizi byle. Doru muydu? Evet doruydu. O evde surat ask, bir aa bir yukar dolanan adam, senin yannda ocuklayordu. nce dedik ki, ilikimizi saklayalm. Sakladk saklamasna ama karmn durumu anlamas zor deildi. Ve onun, ilk grtmz gece, eve dndmde, bir tekila devirdiini, sabaha kadar aladn, komularn grltden kapya dayandn sana elbette sylemedim. Ertesi gn, en nemli belgelerimi iyerine tadmdan ve akam evde yine olay olur diye bir otelde kendi bama yer ayrttmdan haberin olmad. nk sen, karmn senin yzne asit atmasndan korktun. Oysa senden nce oktan bitmi bir evlilikti bu. Gnln bende olsa da (bana yle demitin), benimle daha fazla grmekten rahatsz oldun. Anla beni dedin, ben evli olsaydm sen ne hissederdin?! Seni anlyordum ve istedim ki ben boanncaya kadar birbirimizi daha fazla tanyalm ve sonra, kimbilir, benim gibi bir hayta bile, senin gzelim gzlerin uruna bir ev kedisine dnebilirdi... Neredeyse dnecektim... Sonra o romantik lokantaya oturduk ve gerek yan rendim. Benden 3 ya byk olmana karn, benden 3 ya gen gstermene atk... Ve benim gibi, kesinlikle ocuk yapmak istemeyen bir adama, yann ilerlediini, bir an nce ocuk yapmak istediini syledin. Ailen byle istiyordu, sen ok istediinden deil. Sen, ocuk yapmak deil, ana-babana torun yapmak istiyordun... aaladm elbet... Benim ocuum olacakt ha? Olurdu, neden olmasnd, o gzlere mrboyu bakmam salayacaksa neden olmasn... Sonra ne oldu, neden ayrlmtk biz? Sen benimle daha fazla grmek istememitin. Ben boanana kadar beklemeye sz vermitin; sonra neden ksmtk biz? kimiz de ok yalyz artk, kartamadm neden kstmz... Sonra seni bir erkekle dolarken grdm, bir yandan zldm, seni ykl grrsem nasl kahrolacam dndm; bir yandan da sevindim senin iin. Sonunda ocuun olacakt. Yoksa, tutup benim gibi bir haytayla evlenip de ocuk yapmasaydn, mrnn geriye kalannda srekli mutsuz olup lanet okuyacaktn bana... Onun yerine ocuk yapsaydk, bu kez de ben lanet okuyacaktm sana... Neden? nk o zamanlar yle dnrdm: Bebek, bir insann mrn kilitler. Sonra, ocuk, byyp senin hi istemediin trden bir insan olabilir. Hepsinden nce, insanlar doarken, kimse onlara dnyaya gelmek isteyip istemediini sormaz. Doum, ana-babalarn bencilliinin bir rndr. Kendileri iin ocuk isterler ama ocuun dnyaya gelmeme hakk yoktur. Hatta biliyor musun, doarken kendisine bu hak verilmedii iin mr boyu mutsuz olmu bir arkadam vard: Kendi canna kymaktan utanyor ve korkuyor ama yaamak da istemiyordu. Bunun iin gnlerce, bol akntl rman

30. A Kral Ula Baar Gezgin 29 kylarnda dolat. Neden? nk rmakta srklenen bir ocuk grrse, kendini sulara atacak, ocuu kurtaracak; yzme bilmeyen bir insan olarak, kendisini sulara brakacakt. Ama insanlar bunu farketmeyip kendini ocuu kurtarmak iin feda ettiini sanacak ve onu kahraman ilan edeceklerdi. Bu arkadam, birgn gerekten byle ld. u ilerideki heykeller onun adna dikildi. Bir kahraman deil, bir yaama isteksizi olduunu senin dnda kimseye anlatmadm... Ne diyordum: Doum, ana- babalarn bencilliinin rn. Yalnzca o da deil; ana-babalar, sanki ocuk iin en iyi koullar yaratacaklarm gibi iyimserdirler. Ondan sonra dnyaya gelir ocuk, ne olur?.. Binbir yoksunluk iinde byr gider... Her neyse, ite bu nedenlerle, ocuk istemezdim o zamanlar. ocuk byynce, daha iyi koullarda yaayanlar grp her gn milyonlarca kez babasna yani bana kfretsin istemedim... Anmsa! Btn muhabbet, aramzdaki akadan kmam myd? Sana gelecek tasarlarn sorduumda, bana temel hedefinin ocuk yapmak olduunu sylememi miydin? Ben de sana, ocuklar sevdiimi; ocuk yapmay sevmediimi; bakasnn ocuunu sevmeyi yelediimi; ama yardmm gerekiyorsa, seninle ocuk yapabileceimi; ama birlikte bytemeyeceimizi sylememi miydim? nce katla katla glmemi miydik buna... Sonra nereden ciddileti konu? Gittin dedin ki, ben yalnzca ocuk yapmak istemiyorum, bir koca istiyorum, bir aile kurmak istiyorum... Sonra nereden kt azndan seninle ocuumuz olursa, en azndan, zeki bir ocuk olur sz?.. ocuk yapmakta gecikmen, bundan kaynaklanm olmasn... Hep yksek olmad m beklentilerin baba adaylarndan?.. Yoksa zaten oktan bulurdun bir koca, bu gzelliinle... Hatta zaten, o gn, bana, tamam, kocaya gerek yok, ocuk yap benimle, ben kendim bakarm deseydin, ona da razydm. Ve hatta yumuak kalpli olduumdan, bebek bir kez dnyaya geldi mi, elbette brakp gidemezdim seni ve yavrumu... Bir ev kedisi gibi uysallar, gzlerinden baka gzlere bakmazdm. Son gn karar vermitin. Benimle yrtemeyeceini dnmtn. ocuk istei baskn gelmiti; aslnda, ocuu isteyen sen deil ailen olduuna gre, mrn hep bakalar iin yaarsan hi bir zaman mutlu olamazsn demi olmalym sana. Sense, senden iyisini bulamam. Kahretsin, mrboyu bekar kalacam. Bu gidile ocuum olmayacana gre, evlat edineceim ileride demi olmalsn. Bense, sen ok iyi bir insansn. nsanlara gerekten yardm etmek istiyorsan, bencillik yapmay brak; evlat edinerek, daha ok mutluluk katarsn dnyaya demediysem... Ah eek kafam, deseydim de, belki ikna ederdim seni... te byle ayrldk ve film koptu... Seni o erkekle grdkten sonra, bir daha uzun sre grmedim... Kck bir haber bile ulamad bana, seninle ilgili. te imdi, aradan 5 yl gemi. oktan boanmm, yam ilerlemi. ocuk istiyorum artk, nk yaam anlaml klacak hereyi denedim bugne dek. Hepsi geici... Ama ocuk kalcdr... Evet bencilim. Kendimi rahatlatmak iin ocuk istiyorum. Ama unutma, ben yalnzca sen ne kadar bencilsen o kadar bencilim, daha fazlas deil. Hem stelik, tomurcuklanan bir ak, ocuk iin bitirmi de deilim... Yani senden daha az bencil saylrm... Acaba yle mi? Elbette yle deil. Yoksa, yeniden kavumuken birbirimize, sana ben ocuk istiyorum, seninle ok iyi bir ift oluruz ama ocuk yapmak iin yalsn demezdim. Ama bak, yine senin kadar bencilim. Bu tomurcuklanan ak, ocuk yapamayacan iin buduyorum burada... Hem, hala aklm almyor, beni brakp gittin, yine de ocuun olmam. Senden sonraki erkek arkadam, senden zeki deildi diyorsun,

31. A Kral Ula Baar Gezgin 30 zeki olmayacaksa, bebeim olmasn daha iyi. Evlat edinelim diyorsun, bir deil iki deil tam be tane. O kadar ocua susamm ki imdi, tamam. Ama ben kendi ocuumu istiyorum. Ve 5 yl nce senin dediin gibi, yalnzca ocuk yapmak deil, e istiyorum. Bir Grek dnr, bir akta iki kez ayn biimde alanmaz demi. Rollerimiz deise de, yine 5 yl ncesi gibi alyoruz... Bak, romantik lokantann tahta masasnda gzyalarmzdan gl olutu... Bir akta iki kez ayn biimde alanrm; dnr, yanl biliyor... Anita, ltfen beni 5 yl sonra yeniden bul. O zaman bendeki ocuk yapma istei de snecek, eminim. Bylece, ocuklar, ocuklar, lanet olas ocuklar, akmzn nnde bir engel olmaktan kacaklar... 02.04.2009 Ho i Min Kenti, Vietnam

32. A Kral Ula Baar Gezgin 31 Dnya: Kapkaranlk Bir Gezegen Dnya, artk, kapkaranlk bir gezegen. Karanlk bir dnyaya gezegen denilebilirse, ite o kadar. Herey, uzun yaam arayyla balad. Dnyay elinde tutan bir avu zengin, biz zeliz, zenginiz; o zaman mrmz ksa olmamal diyerek tm aratrmaclara ykl paralar dediler. lmszlk aray, o da olmazsa uzun mr aray hep vard. Ancak bunun iin bu kadar byk paralar denmemiti imdiye dek. zm, tptan deil, beklenmedik bir alandan kt: Uzay fizii. Hani u evrenin nasl olutuunu aklayabilen ama neden olutuunu ve yokluktan varln nasl ktn anlatamayan bilim. Bu bilim, varln oluumu yerine varln nasl bugnk duruma geldiini anlatmakta baarldr; bu nedenle kimseciklere yaranamaz. Ama bu uzun mr araynda (insanlar, gerekleemeyeceini anladklarndan, lmszlkten oktan vazgemilerdi), uzay fizii en nemli bilim oldu. Neden? nk uzay fizikileri una dikkat ektiler: Gnete yaayan bir insan, daha uzun yaar; nk gnein kendi yrngesinde dn sresi, daha uzundur. Gnete 1 gn, 27 ile 35 gn arasna karlk gelir. Dolaysyla Dnyada 60 yllk bir yaam, Gnete 1620 ile 2100 yl aras bir yaama karlk gelir. Bunu duyan varsllar, tm paralarn Gnee yolculuk ve Gnete yerleim iin harcadlar. Zenginler, uzun yaam iin Gnee yerleirlerken, yanlarnda tm bilimcileri de gtrdler. Bilimciler, bundan byk haz duydular; nk Gnete yerleim, insanlk iin byk bir admd ve onlar, bu byk admn ncs olmak istiyorlard. Bylece, varsllar ve bilimciler gidince, herey, biz yoksullara kald. Dinciler ve sanatlar ne ktlar. Bilimciler gidince meydan onlara kalmt. Daha nce din devletleri kmt ama sanat devletleri hi kmamt. Bu sanat devleti yapsnda, sanat olmayanlar, ynetici olamyordu. ktidar hevesindeki insanlar, ynetici olabilmek iin sanata yneliyorlard. Bu ynetim, popular ve mankenleri sanatdan saymyor (ne kadar ayp deil mi, yaptklar), onlar snrd ediyordu. Popular ve mankenler, lke dnda, Srgnde En Sevilen Sanatlar Meclisini kurmulard ve dincilerden destek alyorlard. Eskiden dinle bilim savarken, bugn dinle sanat arpyor; popular ve mankenler, sanatlara kar, bir bir kapanyor ya da hac sakal brakyordu. lke, bu hariten gazel okuyanlara karn, gcn arttrd ve yle bir noktaya geldi ki, lkenin sanat oran, okuma-yazma oranndan yksek duruma geldi. te bu noktada, Sanatistan, baka lkelere sanat devrimi ihra etme karar ald ve nice sanaty dier lkelere gnderdi. imdi, bu anlatmmdan, dnyann din devletleri ve sanat devletleri olarak ikiye ayrldn sanabilirsiniz. Bylesi, yorgun insan zihninin de kolayna gidenidir. Oysa, dnyada eit eit devlet kt: Marangozistanda yalnzca marangozlar ynetici olabiliyordu; nk sylendiine gre- lke ynetmek, tahtay yontup biim vermeye benzerdi. Bunu da en iyi, marangozlar bilirdi. Marangozlara temel kar k, yonutular ya da eskilerin deyiiyle heykeltralar oluturuyordu. Onlara gre, lke ynetmek, zor bir iti; ta yontmak, tahta yontmaktan daha zor olduu iin, bu ii, yonutular, marangozlardan daha iyi yapard. Terzistanda terziler, lke ynetmeyi elbise bimeye benzetirken; Kasabistandaki temel savsz, lke iin et kesen de eti kesilen de ereflidir; bu nedenle, lkeyi en iyi, kasaplar ynetir biimindeydi. Byle say say gider. Yani anlayacanz, ne kadar meslek varsa o kadar devlet biimi vard. Ancak herbirinde de en byk g, dinciler ve sanatlard.

33. A Kral Ula Baar Gezgin 32 nk bu ikisi, din ve sanat uruna, marangoz da olabiliyordu kasap da ve daha neler neler Biz Dnyada byle birbirimizi yiyeduralm, Gnete yava yava atmalar balam. Bilimciler, Gnei, kpek gibi altrldklar Dnyann tam tersine olarak bir bilim cenneti olarak grmler; ancak, varsllarn basksyla karlamlar yine. Gnee ilk gidenler, en varsllar, Gnein kutuplarna yerlemi. Bunu anlamakta zorlandm ama nedenini yle aklyorlar: Dnyann tersine, Gne, kat durumda deil; gaz biiminde. Bu nedenle, deiik blgelerinin kendi evresinde dn hz farkl. Dnyann her yan, aa yukar 24 saatte kendi evresinde dner; dn hz, her yerde aa yukar ayndr. Ancak, Gne bir gaz kresi olduundan, kutuplar blgesi, kendi evresinde 35 gnde dnerken, 0 enleminde yani orta noktada 27 gnde dnyor. Dolaysyla, Gnein kutuplarnda yaayan bir insan, orta noktasnda yaam bir insandan daha uzun yaam oluyor; nk bir gne gn, kutuplarda en uzunu. te bu nedenle, ilk gelenler, kutuplara gitmi. Bilimciler, varsllarn basksyla karlanca, onlarla yaamak istememiler; kutuplardan orta noktalara kamlar. Aradan yllar gemi; bilimciler Gnein ortasnda mutlu mesut yaarlarken, ilerine bir sknt saplanm; varsllar buraya tayan, biziz ama onlar bizden daha uzun yayorlar kutuplarda diyerek fkelenmiler ve kutuplara aknlar dzenlemiler. Aralarndaki savalar nedeniyle Gnein kara lekeleri yava yava bym; sonra da tm Gnei kaplam. Anlayacanz, Gne bile dar gelmi onlara. Bu kara lekeler artnca, Gnein her yerinde kendi evresinde dn hz ayn olmu. Bylece, bilimcilerle varsllarn kavga etmesi iin bir neden kalmam. Yorgan gitmi, kavga bitmi. Ancak, ite bakn, olan, bize oldu: Dnya artk, kapkaranlk bir gezegen. Karanlk bir dnyaya gezegen denilebilirse ite o kadar. Dinciler, yzlerce dinsizi toplayp tanrya ve tanrlara kurban ettiler. Bunlar iinde, Gne-Tanr Raya tapan Msr dincileri ile lkeleri Japonyay gne lkesi ve imparatorlarn gne-tanrnn olu olarak gren intocularn trenleri grlmeye deerdi. Dnn bir; Gne snm, tanrlar lmt. Onlarnki, snm bir tanr iin son rpnlard. Ancak ne yapsalar ne etseler, Gne yine de canlanmad. Hala karanlktayz. Sanatlar ise, Gne iin nice resim izdiler; nice oratoryo bestelediler. Eski, yank Gnee zlemleri her yerinden fkryordu bu yaptlarn. are yoktu yine de. Gne, snmt artk. Ben mi? Ben nerde miyim? Ne mi yapyorum? Ben Yazaristanda yayorum. Yalnzca yazarlar ynetici olabildii iin, tm bu iktidar hrsmla, yazarmm gibi yapyorum. Bu yky de beni yazar sansnlar diye yazdm. Peki bu yaptm diriltir mi Gnei? Hi sanmam... 11.03.2009 Ho i Min Kenti, Vietnam

34. A Kral Ula Baar Gezgin 33 Doktorun lm Bilen bilir: Doktor Dang Thuy Tram, 1970de Vietnam-Amerikan Sava srasnda bir gerilla barnanda ldrlm lkcl bir gen kzd. Savaa, bakentteki scak yuvasndan kp gnll olarak katlmt. Aslnda o, kurtulu savanda den 2 milyon Vietnamldan yalnzca biriydi. Ancak lmnden 35 yl sonra, bir eski ABD askeri, onun lmne dek tuttuu gnceleri Vietnamdaki ailesine ulatrnca, hem Vietnamda hem de Amerikada nl oldu kzl doktor. Doktorun gncesi, Vietnamda 1,5 ylda 450,000 satt. Bir arkadamn dediine baklrsa, olduka kiisel ve okumaya demeyecek gnceler bunlar. Ama olsun... Zaten konumuz, bu gnceler deil. Bir kylden duydum bu yky: Doktor, nasl olduysa, lmnden 40 yl sonra dirilmi. Hem de, Orta Vietnamda ldrld ormanda. ld srada sava hala devam ettiinden, savan srdn sanm. Siperlerde gizlene gizlene kylere bakm ama o eski kylerin yerinde, tek bir ta bile bulamam; ormann dev kkl aalar, kyleri oktan yutmumu. Gizli gizli kasabaya gidip Komnist Partisi yapsn aram. Bulmu da! Ama o yaarken yeraltnda rgtlenen, gizli olan partinin bayraklarnn ak ak dalgalanmasna anlam verememi. KP yetkilileri, onu grnce akna dnmler. Sosyalizmin simgesi olan doktor yayordu ha! Hkmete edilen telefonlardan sonra, Doktoru Saygona gndermiler. Saygonda att her adm, dumur etmi onu. Adn, Hitlere kar devlet bakan aday olan, sonra Hitler tarafndan hapse atlp ldrlen Almanya KP bakan Ernst Thalmanndan alan okulun hemen orada, neon klaryla bir yanp bir snen Perfect America yazsn grnce, neredeyse baylacakm. KPliler, sava oktan bitti. Biz kazandk! Vietnamda sosyalizm var dememi miydi? Birlikte sevinmemiler miydi? E peki bu Mkemmel Amerika yazs ne oluyordu?! Doktor, sokaklarda birok boyac ocuk, bisikleti, dilenci grm. Ama bunlar, 5 yldzl otellerin yannda grerek daha da arm. Saygonun neonlu kapitalizmine fkelenerek bir sinemaya girmi. Sinemada Elveda Lenin adl bir film oynuyormu. Herkes filme glerken, koca salonda bir tek o alam. Demek, sosyalizm, oktan dalmt. Demek, kzl bayraklarn hala dalgaland lke, Vietnam, ruhunu oktan teslim etmiti. Doktor, KPlilerle ban koparmaya karar vermi. Sava zamanlarnda olduu gibi, gnlerce darda, sokaklarda yatm. Sokakta yatarken, gelen geenler ona para atyormu. O da bu paralar boyac ocuklara veriyor; zengin lokantalarndan yemek alarak doyuruyormu kendi karnn ve ocuklarnkini... Doktorun Iraka gidii, iki olay nedeniyle olmu: Birincisinde, Doktor, karn arynca bir hastaneye gitmi; kapsnda doktor yazan bir odaya girince, ierideki adam ona barp armaya balam; nceden randevu almadan byle pat diye girilmezmi. Bizim doktor, bu doktora sinirlenince, olaylar bym; kimisi, bizim doktoru; kimisi, dier doktoru desteklemi; sonunda bizim doktoru yaka paa dar atmlar. kincisinde, inanlmaz bir ey olmu: Bir kitapnn nnden geerken, kocaman bir poster grm. Raslant bu ya; resim, kendisine benziyormu. Altna baknca bir de ne

35. A Kral Ula Baar Gezgin 34 grsn: Kendi ad yazyor. Hemen ieri girmi; bu, benim demi; verin gncemi, okuyaym demi. Deliye bak, kendini Doktor Dang Thuy Tram sanyor diye glmler ona. Parasn vermediini grdklerinde, kitab almasna izin vermemiler. Doktor, hrszlar! Benim gncelerimi satarak zengin oluyorsunuz; Vietnamdaki bu mkemmel Amerika dzeni bylece srsn diye benim gncelerimi bile kullanyorsunuz deyince, korumalar, Doktoru dvm. Sokakta, arsyla szsyla yatarken, yaknlara park eden bir arabann bangr bangr alan radyosundan haberleri dinlemi; oradan, Irak-Amerikan Savan duymu. Vietnamdan umudunu kestiinden, Iraka gitmeye karar vermi. Iraka gitmeden, lke tarihindeki en byk banka soygununu gerekletirmi; paralar dilencilere datp elinde bir tek Irak bileti ve sahte pasaportla Iraka gitmi. Direniileri bulmas zor olmam, nk onlar zaten heryerdelermi. Tuttuu gncelere baklrsa Doktor, Irakta, eski gnlerdeki gibi yaam; direniilerin yaralarn sarm, krklarna kklarna bakm, oka ameliyat yapm. Tm dnyann da Vietnamn da kurtuluunun Amerikay bir kez daha dize getirmekten, Iraktan getiini dnm hep. Ta ki, direniilerin iinde en tutucu kesimlerin egemen olmasna dek. Doktordan ban kapatmasn istemiler. O da buna ok arm, ban kapatmay reddetmi. Tutucu kesimse, bunun stne, Doktordan Irak terketmesini istemi. O da, devrimin ilk yllarn yaayan Nepale gitmeye karar vermi. Irakl kylnn bulduu gnce burada bitiyor. O tarihten sonra, Doktorun ldrld haberi yayld. Ama Doktoru tutucularn m Amerikan igal glerinin mi ldrd anlalamad. Doktorun lmn Amerika, dnyaya, tutucularn vaheti olarak sundu; bylece, direnie, tutucu olmayanlardan gelen destei krmay amalad; direniilerse, Doktorun lmn, direniin tutucu deil uluslararas bir nitelik kazanna kant olarak sundular. Tm haber ajanslarnda bir numaral haber olarak verilen, Irakn nl Vietnaml doktorunun lm haberi zerine ise, Vietnamda, Saygon dilencileri ve sokak ocuklar dnda hi kimse, bu ldrlen doktorun, Vietnam-Amerikan Sava gnceleri yoksatan/ oksatan Doktor Dang Thuy Tramn ta kendisi olduuna inanmad. 08.03.2009 Ho i Min Kenti, Vietnam

36. A Kral Ula Baar Gezgin 35 Beizistann yks Doumlarn ounluunun tek yumurta olarak beiz olmaya balamas, herkesi artmt. Oysa, bundan, kendilerini evrende yapayalnz hisseden kimyac beizler sorumluydu. Beiz doumlara yol aacak ilalar dnya yrngesinden havaya pskrttklerinde, nasl bir dnya yaratmakta olduklarn pek de bildikleri sylenemezdi. Zaten bunu bilmek iin, beizlerin bymesini beklemek gerekirdi. Gemi dzenle fark, en ok, okullarda grld: Beiz kardeler, btn snflarda, beiz olmayanlardan sayca fazlayd. En ok dayak yiyenler de, tam da bu nedenle, beiz olmayanlar oluyordu. Beizler arasndaki kavgalarsa, eski dnemlerdeki meydan kavgalarn aratmyordu. Beizler, yalnzca bu kavgalar nedeniyle deil, en ok, ayrt etme zorluu nedeniyle baa belayd retmenler ve yneticiler iin. Bu nedenle, okullarda disiplin cezalar, be karde iin birden uygulanyordu. Be kardeten biri, sigara ierken mi yakaland; hepsi birden ceza alyordu. Bu, beizlerin dier ocuklardan farkl bir biimde gelimelerine neden oldu: Beiz olmayanlarn, kendilerine ayrmclk yaptn dnyorlard. Haklydlar da stelik. Beizler bydke, lkenin tm sorunlar onlardan bilinmeye baland: Deprem mi oldu, beizler yznden; gece yolda bir hanfendi mi ldrld, ancak beizler yapmtr; mata olay m kt, beizlerin iidir; para, deer mi kaybediyor, uluslararas beiz locasnn bann altndan kmtr. Beizlerin farkl bir biimde geliecei, zaten doduklar andan belliydi. lk bata, hkmet, ok sevinmiti beiz doumlarna. yle gzel, yle salkl, yle bereketli bir lkeymiiz ki; hkmet, bizi, medeniyet liginde onar yirmier yle bir atlatm ki; analar bile, bire on veren toprak gibi verimliymi. Hatta, hereyi sayya dkmeye merakl borsa uzmanlar, beizlerin ulusal gelire ve hisselerin deerine olan katksn oktan hesaplamlard bile. Yce devletimiz, Japonyada 100 yan aanlara dl veren, sonra ilerleyen yllarda 100 yan aanlarn ok artmas nedeniyle bu dlleri vermekte zorlanan Japon devleti gibi, nce, beiz douran analara byk yardm yapp evlerinde yemek adrlar kurdurdu; ama sonra, doumlarn ounluunun beiz doumu olduunu grp batmaktan korkarak, yardm kesti. Zaten beizlerin farkl geliimi dediimiz olay da o noktada balar: Devlet, beizlere yardm kesince, birok yuva dald; birok beiz, cami avlularna brakld; saysz beiz, yetitirme yurtlarna verildi. Yeni evliler, beiz doar diye, ocuk yapmaktan korkar oldular. Sevgililer, birbirlerine sokaktaki beiz dilencileri gsterip aman ha, ocuk yapmayalm diyorlar; bunu duyan beiz ocuklar, ok zlyor ve fkeleniyorlard. te beizler byle bydler ve byk skntlar iinde byrken, yalnzca kendi kardelerini deil, tm beizleri tutmay rendiler. Beizler, yalnzca birbirlerinden kz alp kz verdi. Bir beiz, dier bir beizle sevgili olduunda, geriye kalan drt karde, dier drt kardele sevgili oldu. Beizler birbirlerinden ayrt edilemediinden, onlarn arasnda toplu sevime de doal olarak yaygnlat ve beiz olmayanlar arasnda, kapatp kime denk gelirse yatyorlar, mum snd oynuyorlar biiminde sylentiler yayld. stelik, bu biimde birlikte olan beiz iftlerinin ocuklar da beiz oldu ve hi bir beiz erkek, hangi ocuklarn kendi ocuklar olduunu bilmedii iin, beizler, tm ocuklar, ayrm gzetmeksizin kendi ocuklarym gibi bytt. Bir yandan, gizemli bir gizli topluluk nitelii de alan

37. A Kral Ula Baar Gezgin 36 beizler, simge olarak, yldz kullanmaya baladlar ve adalet lklar g delip dier gkadalara bile yayld. te bu lklar bir gn karln buldu: Tmyle beizlerden oluan Beizistan takmnn goln, beiz olmayan hakem saymaynca, beiz seyirciler sahaya indi; oradan da hzlarn alamayp Meclisi bastlar. Asker ve polisler iinde oka beiz olmas, onlarn ksa zamanda hkmeti devirmelerini salad. Beizistan ite byle kuruldu. Babeizin ilk konumas, tarihe yldzl harflerle geecekti: Ey beizler, bugne dek hep dlandk! Her ktlk bizden bilindi! te yldz bize yol gsterdi sonunda! Bugn Beizistann kuruluunu ilan ediyorum! Bugn, bundan sonra, hem lkemizin kurtuluunun ve kuruluunun anld, hem de dnyann drt bir yanndaki beiz ocuklarn lkemize gelip beer beer dans gsterileri yaptklar bir gn olacak. Hepinizin, her bir beinizin bildii gibi, beizizm, insan doasna en uygun dzendir. Bein uurlu bir say olduunu beiz olmayanlar bile bilir. Sorarm size, insan insan yapan nedir? Eli ve aya deilse nedir?! nsann her elinde ve ayanda beer parmak yok mudur? Neden on deil de be? Neden deil de be? nk be, uurlu bir saydr; insan insan yapan saydr. Bildiiniz gibi, beiz olmayanlara, dzdoan diyoruz. Neden dz? nk bizim gibi beiz olarak, insan doasna en uygun biimde, muhteem bir biimde domak varken, bunlar, drder drder, er er, ikier ikier, hatta dnebiliyor musunuz, birer birer domular. Birer birer doum ne kadar yavan