Besta 2014 januari

BESTARI SP SDN.BHD

Edisi Murid Modifikasi daripada buku

teks dan soalan SPM

sebenar.

Versi Ketiga

2015

Modul Sempoi Biologi

Tingkatan 5

Penulis dan Penggubal:

Zulkarnain bin Jamaluddin

SMK Tengku Abdullah, Pekan.

NAMA:...................................................................

TINGKATAN:............................................................

SEKOLAH:...............................................................

Z U L K A R N A I N B I N J A M A L U D D I N S M K T E N G K U A B D U L L A H , 2 6 6 0 0 P E K A N P A H A N G D M .


©Zulkarnain Jamaluddin 2

BAB 1 SISTEM PENGANGKUTAN

1.1 Keperluan Sistem Pengangkutan dalam Organisma.

Konsep JLP/I;

JLP/I merujuk kpd Jumlah Luas P........................... per Isipadu.

Pemahaman JLP/I boleh dilihat berdasarkan contoh berikut:

Jenis Kubus Kubus X Kubus Y Kubus Z

Panjang sisi (cm) 1 2 3

Luas Permukaan (cm2) 1x1

=1

2x2

=........

3x3

=9

Jumlah Luas Permukaan, JLP

(cm2)

1x6

=6

4x6

=24

9 x .......

=54

Isipadu,I (cm3) 1x1x1

=1

2x2x2

=........

3x3x3

=27

JLP/I (cm-1) ........ 3 2

Berdasarkan keputusan JLP/I di atas, menunjukkan bahawa semakin

b............ saiz objek, semakin k........... nisbah JLP/I.

JLP/I mempengaruhi kadar r................... bahan keluar masuk sel.

Organisma unisel mempunyai kadar resapan yang lebih tinggi berbanding

organisma multisel.

Justeru, organisma multisel seperti manusia dan haiwan memerlukan satu

sistem pengangkutan yg efektif utk mengangkut bahan-bahan bermanfaat

atau tidak berguna keluar sel badan. Itulah Sistem Pengangkutan!

Uji Kefahaman anda!

1. Nyatakan masalah yang dihadapi oleh organisma untuk mendapatkan

keperluan sel dan penyingkiran bahan buangan. [1 markah]

.......................................................................................................................

2. Berikan tiga contoh bahan keperluan sel dan tiga contoh bahan kumuh

yang disingkirkan daripada sel. [3 markah]



Bahan keperluan sel Bahan kumuh yang disingkirkan

1. 1.

2. 2.

3. 3

3. Terangkan sebab-sebab sistem pengangkutan penting dalam organisma

multisel. [2 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

Soalan SPM 2006 (Esei)

Organisma multisel, seperti manusia, memerlukan sistem pengangkutan yang

khusus berbanding dengan organisma unisel, seperti Amoeba sp., yang tidak

memerlukan sistem pengangkutan.

Berikan penilaian tentang pernyataan di atas berdasarkan ciri fizikal organisma

dengan proses fisiologi berikut:

Respirasi

Nutrisi

Perkumuhan [10 markah]

Contoh jawapan:

Ciri fizikal organisma multisel

Saiz besar/ nisbah JLP: I adalah kecil

Kadar resapan bahan keluar/ masuk ke semua sel badan adalah rendah

Sel-sel bahagian dalam badan tidak bersentuhan secara langsung dengan

persekitaran

Ciri fizikal organism unisel

Saiz kecil/ nisbah JLP: I adalah besar

Pertukaran bahan antara organisma dengan persekitaran berlaku dengan

mudah



Sel badan bersentuhan secara langsung dengan persekitaran

Proses Respirasi

1. Organisma multisel

Memerlukan permukaan/organ pertukaran gas yang spesifik/ peparu untuk

keluar masuk/ pertukaran gas oksigen dan karbon dioksida/ gas respirasi

Memerlukan sistem pengangkutan untuk membawa gas respirasi keluar

dan masuk ke dalam tisu.

2. Organisma unisel

Tiada organ yang spesifik untuk pertukaran gas

(system pengangkutan tidak diperlukan kerana) pertukaran gas boleh

berlaku secara resapan gas oksigen dan karbon dioksida melalui

membran plasma

Proses Nutrisi


Perlukan sistem pencernaan untuk membawa/ mengerakkan makanan

dari persekitaran masuk ke dalam badan untuk dicerna dan diserap

Makanan tercerna seterusnya diangkut ke sel-sel badan melalui darah dan

sistem limfa.

2. Organisma unisel

(tidak perlukan sistem pencernaan kerana) makanan diambil terus masuk

dari persekitaran melalui membran sel secara fagositosis

Dan dicernakan oleh enzim intrasel dalam vakuol makanan.

Proses Perkumuhan


Perlukan sistem pengangkutan untuk membawa bahan kumuh/ urea dari

hati ke tisu/ ginjal/ organ perkumuhan

Bahan kumuh/ air kencing/ CO2 / air peluh/ urea dikeluarkan dari ginjal/

organ perkumuhan

2. Organisma unisel

(Tidak perlukan sistem pengangkutan kerana) bahan kumuh dibuang terus

dari sel badan ke persekitaran melalui membrane sel.



Bahan kumuh/ contoh bawa masuk/disimpan/ disingkir dalam vakuol

mengecut.

1.2 Konsep Sistem Perdaran Darah.

Medium pengangkutan dlm manusia dan haiwan ialah d...............

Medium pengangkutan dlm haiwan invertebrata ialah h................. dalam

hemoselom.

Darah manusia terbahagi kpd dua iaitu Sel Darah (45%) dan Plasma

Darah (55%).

Plasma Darah terdiri daripada air (90%) dan bahan terlarut (10%).

Contoh bahan terlarut ialah gas terlarut, nutrien, enzim, protein plasma

(albumin, globulin, fibrinogen) dan bahan kumuh.

Terdapat tiga jenis Sel Darah iaitu E........................, L.................. dan

Platlet = ELP atau PELincir

Terdapat dua jenis Leukosit iaitu Granulosit dan Agranulosit

(granul = biji)

- Terdapat tiga jenis Granulosit iaitu B.................., E....................... dan

N..........................=Betik Epal Nangka.

(ketiga-tiga buah ini ada biji)

- Terdapat dua jenis Agranulosit iaitu L........................ dan

M......................... = LM

Kriteria Eritrosit Leukosit Platlet

Bentuk Dwic...............

Bulat

Cakera

Saiz

Kecil (8µm x 2 µm) B.............. Paling kecil (2-3

µm)

Warna M............. Putih Kekuningan Jernih

Hemoglobin A........ Tiada Tiada

Nukleus Tiada Ada (BEN, berlobus) Tiada



Limfosit (sfera)

Monosit (Kacang)

Kuantiti Paling banyak Banyak Sedikit

Tempat dihasilkan Sum sum tulang Sum sum tulang Serpihan sel

Jangka hayat ± 120 hari N=10-12 jam

B= 8-12 jam

E=8-12 hari

M=berbulan/bertahun

5-9 hari

Fungsi Peng..................

bahan

Pert......................

badan

Pemb.................

Darah

Komponen darah

manusia

Sel darah

Eritrosit Leukosit

Granulosit

Basofil

Eosinofil

Neutrofil

Agranulosit

Monosit

Limfosit

Platlet

Plasma darah

Air Bahan terlarut

gas terlarut, nutrien, enzim, protein plasma

(globulin, albumin, fibrinogen) dan bahan kumuh.



Leukosit

Granulosit

Basofil

Eosinofil

Neutrofil

Agranulosit

Limfosit

Monosit

Basofil

•Nukleus berlobus dan berbentuk S

•Sitoplasma bergranul

•penghasilan heparin utk mencegah darah beku dgn cepat.

•merembeskan histamin dlm tx alergi.

Eosinofil

•Nukleus mempunyai 2 lobus


• mengurangi gejala radang alergi

Neutrofil

•Nukleus berlobus


•Memusnahkan bakteria secara fagositosis.

Limfosit

•Nukleus berbentuk sfera

•sedikit sitoplasma

•menghasilkan antibodi

Monosit

•Nukleus berbentuk kacang

• Peranan seperti makrofaj yang menelan bakteria dalam badan dan sel-sel yang telah dijangkiti oleh bakteria.



Fungsi Darah dalam Pengangkutan

Peta i-think!

Struktur Salur Darah Manusia

Terdapat tiga jenis salur darah manusia iaitu, A................, V........... dan

K.................. .Perbezaan antara ketiga-tiga salur adalah seperti berikut:

Arteri Kapilari Vena

Angkut darah

b......................... (kecuali

arteri pulmonari)

Tempat pertukaran

bahan antara sel

Angkut darah

t...............................

(kecuali vena pulmonari)

Angkut darah k................

dari jantung

H........................ arteri

dengan vena

Angkut darah k.... jantung

Dinding berotot t........... Dinding sangat n............,

setebal satu sel shj.

Dinding berotot nipis

T............ injap kecuali

injap sabit di aorta dan di

arteri pulmonari

Tiada injap M........................ injap

sabit untuk mengelakkan

aliran darah berpatah

balik

Fungsi darah

Oksigen

Karbon dioksida

Makanan tercerna

Bahan kumuh

Air

Hormon

Haba



Darah mengalir pada

tekanan t.............

membentuk denyutan yg

dinamakan nadi

Tiada denyutan. Tekanan

lebih r.................. drp

arteri tetapi lebih tinggi

drp vena

Tiada denyutan. Darah

mengalir pada tekanan

r................. berbanding

a................

Terangkan perbezaan antara salur darah X dan salur darah Y. [SPM 2012]

Salur X Salur Y

A............... V...............

Dinding berotot yang t............. Dinding berotot yang n...........

L............ elastik/dinding berotot K................. elastik/ dinding berotot

Supaya X boleh tahan tekanan darah

yg t..............// angkut darah pada

tekanan t...............

Angkut darah pada tekanan yg

r..................

Lumen yg k............. Lumen yg b............

Supaya pengaliran darah lebih

c..............

Memberi rintangan yang paling

r....................utk pengaliran darah dlm

Y

Tiada i.............. kecuali arteri pulmonari

dan aorta

Ada injap

Injap mencegah darah drp p.............. balik//injap memastikan pengaliran darah

s................

Membawa darah beroksigen kecuali

a............... pulmonari.

Membawa darah terdeoksigen kecuali

v............. pulmonari.

Membekal o................. untuk respirasi

sel dalam sel-sel badan

Mengangkut darah terdeoksigen/CO2

dari sel b.............. ke jantung

Aliran darah:

J................ sel badan kecuali arteri

pulmonari.

Aliran darah:

Sel badan j.................. kecuali

vena pulmonari.



Struktur Jantung Manusia

#Lukis dan labelkan struktur jantung manusia.



Daya pengepaman oleh jantung.

Terangkan penghasilan daya yang menyebabkan peredaran darah dalam

manusia.

Pengecutan jantung bermula apabila n............... s................................

(SAN) mula mencetus impuls saraf yang kemudiannya tersebar ke seluruh

atrium dan merangsang otot dinding kedua-dua atrium mengecut serentak.

SAN dikenali sebagai p..................... denyutan jantung.

Menyebabkan tekanan darah dlm atrium m........................

Menyebabkan darah ter......................... dipam ke dalam v.........................

kanan melalui injap t...........................

Menyebabkan darah ber......................... ditolak ke dalam ventrikel kiri

melalui injap b.........................

Impuls yg dicetus oleh SAN kemudian sampai ke nodus

a...........................l (AVN).

Menghantar impuls utk merangsang pengecutan otot ventrikel melalui

berkas His dan gentian Purkinjie.

Kedua-dua ventrikel m....................... serentak.

Menyebabkan tekanan darah di dalam ventrikel kiri dan kanan

meningkat.



Darah terdeoksigen dipam ke peparu melalui arteri p..............................

Darah beroksigen ditolak ke seluruh badan melalui a...............

Terangkan mekanisme kawal atur tekanan darah.

Kenaikan atau penurunan tekanan darah dikesan oleh

b............................... yg terdapat di aorta dan arteri karotid.

Tekanan darah tinggi menyebabkan baroreseptor menghantar impuls ke

pusat kardiovaskular di m.................. o..............................

Arteri dan arteriol mengem................ dan

Tekanan darah diturunkan.

Tekanan darah rendah menyebabkan baroreseptor menghantar impuls ke

pusat kardiovaskular utk merangsang SAN dan mencetuskan impuls.

Kadar pengecutan otot k................... dlm jantung dan otot licin pada arteri

ditingkatkan.



Terangkan perbandingan sistem peredaran darah dalam manusia, ikan dan

amfibia. [Mirip SPM 2010]

Persamaan:

1. Ketiga-tiganya mempunyai sistem peredaran t..................

2. Darah mengalir dalam salur-salur darah.

3. Ketiga-tiganya mempunyai j..................

4. Ketiga-tiganya mengepam d................ ke sel-sel badan.

5. Ketiga-tiganya mempunyai i............. di dalam vena.

6. Darah mengalir dalam s.......... arah sahaja.

Perbezaan:

Manusia Ikan Amfibia

Peredaran darah ganda

d........ dan lengkap.

Darah mengalir melalui

jantung sebanyak d.......

Peredaran darah

t...................


Peredaran darah ganda

dua dan t........ lengkap.


jantung sebanyak d....



kali dalam satu edaran

lengkap.

jantung hanya sekali

dalam satu edaran

lengkap

kali dalam satu edaran

tak lengkap

Jantung mempunyai

e.............. ruang.

Jantung mempunyai

d....... atrium dan d.......

ventrikel.

Jantung mempunyai

d........ ruang.

Jantung mempunyai

s....... atrium dan s..........

ventrikel.

Jantung mempunyai

t........... ruang.

Jantung mempunyai

d......... atrium dan s.........

ventrikel.

Darah beroksigen dari

jantung mengalir pada

kadar yang lebih l.........

ke sel-sel badan.

Darah beroksigen dipam

daripada j.................... ke

sel-sel badan.



kadar yang lebih

p............... ke sel-sel

badan.

Darah beroksigen

mengalir daripada

i................ ke sel-sel

badan.



kadar yang

s........................ ke sel-

sel badan.

Darah beroksigen dipam

daripada j.................. ke

sel-sel badan.

Darah beroksigen

mempunyai t.................

lebih tinggi.

Pertukaran gas berlaku

di p................/ alveolus.

Darah beroksigen

mempunyai tekanan lebih

r.................

Pertukaran gas berlaku di

insang/l................/filamen.

Darah beroksigen

mempunyai tekanan

s................... tinggi.

Pertukaran gas berlaku

di peparu atau k...............



1.3 Mekanisme Pembekuan Darah.

Salur darah pecah atau luka

Darah keluar

Platlet berkumpul

Merangsang trombokinase

Trombokinase

Vitamin K

Protrombin

Sel-sel darah

terperangkap

Masalah Pembekuan Darah

Penyakit hemofilia

Trombus

Penyakit strok

Angina

Kegagalan jantung

Trombin

Fibrinogen Fibrin

Darah beku

Keruping

Ion kalsium



Terangkan bagaimana platlet membantu dlm menghentikan pendarahan

semasa luka. [SPM 2008]

Platlet bergumpal dan menghasilkan t.................................

Trombokinase menukarkan p.......................... kepada trombin dengan

kehadiran ion k..................

T....................... menukarkan fibrinogen kepada f............... dgn

kehadiran vitamin ......

Fibrin membentuk j...................... utk memerangkap eritrosit.

Membentuk darah b...........//keruping.

Terangkan kepentingan pembekuan darah ini. [SPM 2012]

Menutup l...........

Menghalang kehilangan darah yang ber....................

Mengekalkan t.................. darah pada julat normal.

Oleh itu, jantung boleh mengepam darah ke seluruh badan.

Untuk mengelakkan kemasukan m................./patogen/bahan asing.

Sebagai mekanisme pertahanan badan//meminimakan risiko

i................ di dalam badan.

Mengekalkan peredaran darah.

Oleh itu keperluan sel dapat diangkut dengan efisien/cekap.

1.4 Konsep Sistem Limfa.

Pembentukan Bendalir Tisu (BT).

1. BT atau cecair i..................... ialah bendalir yg memenuhi ruang antara sel,

membasahi sel dan mempunyai tekanan o................. yang sama dgn

sitoplasma sel dan d...............

2. Darah mengalir dari a................ ke kapilari mempunyai tekanan

h........................ yang tinggi kerana darah yg bertekanan t................ dipam

keluar dari j................ dan saiz kapilari adalah k..............



3. Tekanan hidrostatik yang tinggi ini memaksa air dan bahan-bahan yg

mempunyai saiz molekul yg k............. terturas keluar merentasi dinding

k.................. ke ruang antara sel, menghasilkan b.................... tisu.

4. Sel darah m................, platlet dan molekul p.............. yg besar tidak

terturas.

5. Cecair plasma dlm kapilari yg menghampiri ve......... mempunyai

kepekatan yg t...........

Komposisi Bendalir Tisu.

1. Komposis BT adalah s.......... dengan komposisi darah, iaitu mengandungi

air, aasid a............, g.................., asid l.............., koenzim, h..................,

ion m.................. dan bahan buangan sel tetapi tidak mengandungi

e......................, p................ atau molekul protein yang b................

Kepentingan Bendalir Tisu.

1. BT adalah penting bagi menge............... persekitaran d................ seperti

s..........., tekanan o............. dan p..... badan agar sentiasa dlm keadaan

stabil.

2. Proses pengekalan persekitaran dalaman ini berlaku melalui proses

h..........................

3. Oksigen dan n................. yg meresap keluar dari kapilari darah akan

meresap masuk ke dalam b.................... t.......... dan seterusnya akan

meresap masuk ke dalam sel-sel badan.

4. Bahan b.................... sel pula akan meresap masuk ke dalam bendalir tisu

sebelum meresap masuk ke dalam k..................... darah utk disingkirkan

melalui organ-organ perk.....................

Pembentukan Bendalir Limfa.

1. BT perlu meresap ke dalam k.................... darah semula berhampiran

v.........l dan membentuk cecair plasma semula.



2. Jika tidak, salur darah akan kekurangan c.............. dan darah tidak dapat

mengalir.

3. Hampir 90% drp BT ini akan meresap ke dalam kapilari darah semula.

4. BT yang selebihnya, iaitu kira-kira 10% lagi akan meresap ke dalam

k................... l.............. utk membentuk bendalir d............. salur l.............

yg dikenali sebagai b...................... l.................

5. Kandungan bendalir limfa adalah s.......... dengan BT.

6. Bendalir limfa akan mengalir ke dalam salur limfa yang lebih b...............

dan akhirnya kembali ke sistem p........................ darah.

7. Jika bendalir l.............. terkumpul secara berlebihan dan tidak dapat

dikembalikan ke SPD, keadaan ini akan menyebabkan

pemb......................... tisu.

Rajah: Perkaitan antara sistem darah dgn sistem limfa.

Struktur Sistem Limfa.

1. Sistem limfa terdiri drp d................., salur, kapilari l............., n.............

limfa, limpa, kelenjar t............... dan sumsum t...............

2. Duktus limfa paling b............. ialah d................. t.................. yg

menghubungkan semua salur l............ dari bahagian ab...................,

toraks dan anggota sebelah ki...... ke vena s.......................... kiri dan

seterusnya bersambung dgn vena k.........



3. Salur limfa dr tangan ka.......... dan kepala sebelah ka......... bersambung

dgn duktus l............ ka........... yg membuka ke dalam vena s..................

ka........... yg seterusnya bergabung dgn vena k..........

4. Pergerakan bendalir limfa dibantu oleh pengecutan otot r.............. yg

menekan dinding salur limfa secara ber.............

5. Kehadiran i............ di sepanjang salur l.......... menyebabkan limfa mengalir

pada s......... hala shj dan mengelakkan drp berpatah b.............

6. La.............. dalam vilus pada usus k.......... merupakan sebahagian drp

k................. limfa

7. Limpa ialah organ yg terlibat dlm menghasilkan limfosit dan memusnahkan

sel darah m.............

8. Organ ini juga menyimpan sel darah m............ utk menampung kehilangan

d........... jika berlaku kecederaan.

9. Sumsum t............... pula mempunyai sel-sel yg menjalankan proses

mi........... bagi menghasilkan sel-sel darah p............ terutamanya sel

limfosit.

10. Limfa iaitu BT yg meresap masuk ke dalam k.................. limfa seterusnya

mengalir ke s.......... limfa yang lebih b.......... dan melintasi nodus limfa.

11. Nodus limfa berfungsi sebagai p................. mikroorganisma.

12. Limfa yg bebas drp sebarang mikroorganisma kemudiannya mengalir ke

dalam d............ toraks dan duktus limfa k............

13. Limfa akan dialirkan ke dalam darah di v........ s..................... kiri dan

kanan.

14. Darah yg bercampur dgn limfa ini masuk ke v........ k...........

Peranan Sistem Limfa dalam Pengangkutan.

1. Sistem limfa mengembalikan bendalir l............. yg berasal drp BT ke

dalam SPD melalui v........ s.......................... kiri dan kanan.

2. Keadaan ini menyebabkan komposisi, isipadu dan tekanan darah dapat

dik............. pada paras n...............



3. L.................. yg terdapat dlm v............ usus terlibat dlm penyerapan asid

l............., gliserol dan vitamin yg larut dalam l............ iaitu A, D, E dan K.

4. Bahan-bahan ini seterusnya mengalir bersama dgn limfa ke d............ limfa

dan kembali ke SPD di jantung.

5. Air, m................, hormon, koenzim dan bahan-bahan lain yg berguna yg

terdapat di dalam BT yg tidak meresap ke dalam kapilari d............ semula

akan diangkut oleh system l........... dan dikembalikan ke SPD. Hal ini

dapat memastikan komposisi darah dik.................

6. Bahan buangan sel seperti asid u........... dan urea yg tertinggal juga dapat

diangkut oleh s.............. l............ ke dalam SPD.

7. Sel-sel mati, mikroorganisma dan bendasing yg berbahaya kpd badan

akan dimusnahkan oleh sel f................ dalam n.......... limfa.

8. Oleh itu, bendalir l............ yg masuk ke dalam SPD bebas drp bahan-

bahan ini.

9. BT perlu dikembalikan ke dalam SPD sam ada secara meresap terus ke

dalam kapilari darah atau melalui sa......... limfa.

10. Kegagalan proses ini akan menyebabkan pengumpulan BT di dalam ruang

antara sel dan menyebabkan pemb................. yg dikenali sbg o.............

11. O.......... boleh berlaku di kaki, t............, sendi malah seluruh tubuh.

12. Terdapat juga odema yg berlaku di o.......... dan di p............

13. O............. sering terjadi kpd individu yg d........... atau tidak bergerak terlalu

lama kerana tidak ada pengecutan otot r............. yg membantu pengaliran

l...........

14. Pesakit diabetis, artritis, kanser, kerosakan h......... dan ginjal sering

mengalami o...........

15. Pesakit u.............. atau Elephantiasis mengalami gejala salur l............

tersumbat disebabkan oleh cacing fi................



1.5 Peranan Sistem Perdaran Darah Dalam Mekanisme Pertahanan Badan.

Sistem Pertahanan Badan.

(a) Barisan Pertahanan Pertama.

(i) Kulit manusia terdiri daripada lapisan yg l........ dan sukar ditembusi

oleh mikroorganisma.

(ii) Kulit merupakan BPP dalam sistem pertahanan badan.

(iii) Mikroorganisma hanya dpt menembusi kulit jika terdapat luka atau

kecederaan.

(iv) Namun begitu, proses pemb.............. darah yg berlaku dgn cepat

dapat membantu mencegah kemasukan mikroorganisma dgn

banyak.

(v) Air m......... yg dirembeskan oleh kelenjar air mata dan s.......... yg

dirembeskan oleh kelenjar s.............. mengandungi enzim l...............

yg memusnahkan b..................

(vi) Jika mikroorganisma masuk melalui lubang h.............., lapisan

m............ akan memerangkap mikroorganisma dan

menggumpalkannya.

Sistem

Pertahanan

Badan

Barisan

pertahanan

pertama (BPP)

Kulit

-Peluh

-Sebum

Membran Mukus

-Rembesan

mukus

Barisan

Pertananan

Kedua (BPD)

Fagositosis

Barisan

Pertahanan

Ketiga (BPT)

Antibodi



(vii) S............ yg terdapat di permukaan epi................ salur respirasi

akan menolak partikel-partikel ini keluar.

(viii) Lilin di dalam telinga, air mata dan lender pada f............. juga

berfungsi sbg an.................... utk memusnahkan mikroorganisma yg

masuk.

(ix) Jika makanan yg kita makan tercemar dgn mikroorganisma, asid

h........................ di dalam perut akan memusnahkannya.

(x) BPP ini juga dikenali sbg pertahanan p............., iaitu tubuh fizikal

kita bertindak sbg mekanisme menahan serangan p....................

Soalan SPM 2013

Terangkan satu kepentingan kulit selain daripada mengawal atur suhu badan.

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

[2 markah]

(b) Barisan Pertahanan Kedua.

(i) Sekiranya terdapat p............... yg melepasi BPP dan masuk ke

dalam sistem darah, sel-sel darah p............. iaitu ne............. dan

m...................akan bertindak secara f........................... dgn menelan

dan menc........... patogen dgn menggunakan e............

(ii) Sel-sel f...............ini bergerak di dalam darah serta boleh

menyelinap keluar di antara sel dan juga berada dalam s............

limfa.

(iii) Sel-sel ini mencari dan memb............. patogen yg berada di dalam

badan.

(iv) Oleh itu, BPD ini dikenali sbg pertahanan a..............



Fagositosis oleh neutrofil

(c) Barisan Pertahanan Ketiga.

(i) BPT melibatkan sistem keimunan badan, iaitu penghasilan

a.................. apabila terdapat patogen memasuki badan.

(ii) Seseorang dikatakan i........... terhadap sesuatu penyakit jika

terdapat antibodi tersedia di dalam badan utk melawan serangan

antigen.

(iii) A............... ialah jasad asing atau bahan yang bukan drp badan

sendiri yg merangsang gerak balas kei............... badan.

(iv) Antara cth antigen ialah patogen, molekul t............ dan sel darah

drp kumpulan darah yg lain.

(v) Masa yg diambil utk membina antibodi ialah kira-kira t....... hingga

t.......... hari.

(vi) Hal ini kerana lim............... perlu mengenal pasti antigen terlebih

dahulu sebelum menghasilkan anti......... yg sepadan.

(vii) Lim............. merupakan sel darah p............ yg terdapat di dalam

nodus l........... dan SPD.

(viii) L.................. dibahagikan kpd dua jenis sel li............... T dan sel

limfosit ......

(ix) Sel limfosit T berfungsi utk menyerang sel-sel yg telah dijangkiti oleh

p................ dan menghasilkan bahan kimia utk merangsang sel

limfosit ....



(x) Sel limfosit .... berfungsi utk membahagi dan membentuk sel plasma

dan sel me............. B.

(xi) Seterusnya, sel plasma akan menghasilkan an.............. yg sepadan

dgn antigen dan bertindak memusnahkan an.............. tersebut.

(xii) Antibodi ialah sejenis p.............. yg spesifik dlm tindak balas

antibodi-.................

(xiii) Selepas sembuh drp p.................., sel m................ B akan

berperanan utk menyimpan sebarang m..................... tentang

pa.............

(xiv) Jika p................... yg sama menyerang badan, sel plasma akan

diaktifkan utk menghasilkan a.................... dgn cepat dan banyak.

Mekanisme tindakan antibodi

Keimunan dan Pengimunan

1. Keimunan bermaksud individu mempunyai keupayaan untuk

men................ diri daripada dijangkiti pa...........

2. Individu ini mempunyai a..................... yg cukup dan boleh menghasilkan

an............... dengan segera jika terdapat p....................

3. Keimunan terbahagi kpd d...... jenis, iaitu pasif dan aktif.

4. Keimunan pasif (KP) bermaksud seseorang mendapat a......................

tersedia dari luar badan.



5. Keimunan aktif (KA) bermaksud sel-sel l................. seseorang dapat

menghasilkan a..................... sendiri di dalam badan.

(a) Keimunan pasif

(i) Fetus dalam kandungan ibu menerima kei.................... secara

semula jadi.

(ii) A........................... yg terdapat di dalam plasma darah ibu meresap

merentasi p.............. dan masuk ke dalam f.............

(iii) Pada awal kelahiran, keimunan bayi adalah s......... dengan

keimunan ibunya.

(iv) Bayi akan terus mendapat bekalan a.................. dlm susu ibu

apabila bayi ini menyusu.

(v) Keimunan yg diperolehi ini dinamakan k.......................... p................

s............. jadi. (KPS)

(vi) Pesakit yg terlalu l.............. dan tidak dapat menghasilkan

a................. sendiri akan diberikan s................. antibodi buatan

(antiserum).

(vii) Keimunan buatan terhasil apabila v............. atau antibodi disuntik

atau dimasukkan secara terus ke dalam badan.

(viii) Keimunan buatan juga dikenali sbg peng...................

Keimunan

A...........

Semula jadi

-setelah

sembuh drp

penyakit.

Buatan

-setelah

memperoleh

s................. vaksin

P..........

Semula jadi

-melalui

penyususan ibu.

-melalui plasenta

Buatan

-s..................

antiserum



(ix) Peng.................. ialah proses memperoleh keimunan dgn cara

b............... bagi melindungi seseorang drp dijangkiti penyakit

tertentu.

(x) Suntikan s.............. yg mengandungi a................ perlu diberi dari

semasa ke semasa utk membantu pesakit melawan sejenis

p..................

(xi) Dalam kes kecemasan spt digigit haiwan ber............., t...............,

penyakit r.............. dan keracunan makanan, suntikan

a........s................. atau antitoksin perlu diberikan segera bagi

memusnahkan t............. dan bisa haiwan.

(xii) Keimunan ini dinamakan k......................p............... b...................

(KPB).

Graf Keimunan Pasif Buatan

(b) Keimunan aktif

(i) Keimunan aktif diperoleh selepas seseorang s.............. daripada

sesuatu p.................

(ii) Ketika dijangkiti p.................., sel-sel l...................... membina

a................... dan menyimpan memori.

(iii) Memori tentang pa............. yg disimpan akan menghasilkan

a................. dengan cepat dan banyak jika terdapat pa............... yg

sama menyerang.



(iv) Keimunan ini dinamakan k......................a..............s...........................

(KAS).

Rajah: Keimunan aktif semula jadi

(v) Vaksin ialah a................... patogen yg telah m........., dilemahkan.

(vi) Apabila v............. disuntik ke dalam badan, l...................... akan

membina a................... utk menentang p.................

(vii) Penghasilan a...................... akan berlaku dengan cepat jika

p................. itu menyerang dan seterusnya jangkitan penyakit dapat

dicegah.

(viii) Proses ini dinamakan sebagai p.............................

(ix) Selepas suntikan kali pertama, sel l................... mengambil masa

untuk mengenali p.................. dan sedikit a........................terhasil.

(x) Selepas suntikan kali kedua memori yg disimpan dalam

l..................... telah mengenali p................. tersebut dan seterusnya

menghasilkan a....................... lebih cepat dan banyak.

(xi) Keimunan yg diperoleh melalui suntikan v............. ini dinamakan

sebagai k...................... a................. b...................... (KAB).



Rajah: Keimunan aktif buatan

Sindrom Kurang Daya Tahan Penyakit (AIDS)

1. AIDS disebabkan oleh sejenis v........... yang disebut H...........

I................................... V........... (HIV).

2. V............ ini tidak dapat hidup secara sendiri tetapi perlu hidup dalam sel

organisma hidup.

3. Sistem pertahanan badan manusia akan memusnahkan sebarang v...........

penyakit namun bagi HIV, v............ ini menyerang sel l.................. T.

4. Oleh itu, sel ini tidak dapat merangsang sel l.................... B untuk

menghasilkan a...................

5. V............. HIV boleh berada dalam badan hingga beberapa tahun tanpa

menunjukkan gejala penyakit.

6. AIDS terjadi apabila v........... HIV merosakkan sistem k................... badan

sehingga pesakit tidak mampu melawan jangkitan penyakit yang biasanya

dapat dicegah.

7. Antara gejala penyakit AIDS ialah pesakit mendapat penyakit k.............,

jangkitan sistem per..............., cirit-birit yang kronik, b............ kering,

jangkitan kuman pada o..........., jangkitan kulat, k................ (contohnya

Kaposi’s sarcoma) dan akhirnya meninggal dunia.

8. HIV boleh ditemukan dlm darah, bendalir tisu, air mani, cecair dlm faraj

dan s......... badan pesakit AIDS.



9. Pemindahan HIV berlaku daripada individu kepada individu lain melalui

pemindahan cecair ini.

10. Terdapat beberapa cara jangkitan HIV antaranya, adalah mengadakan

hubungan s........ dengan pesakit atau pembawa H..... tanpa sebarang

perlindungan seperti pemakaian k.............., melalui suntikan j........... yang

mengandungi HIV yang dikongsi dan melalui ibu yang mempunyai ...........

kepada anak dalam kandungannya melalui plasenta, serta ibu pembawa

........... kepada anak yg disusui.

Uji Kefahaman Anda!

1. Apakah yang dimaksudkan dengan pertahanan pasif dan pertahanan

aktif? [2markah]

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

2. Lukiskan rajah bagaimana neutrofil menjalankan fagositosis.

3. Apakah perbezaan antara antigen dengan patogen? [1 markah]

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

4. Apakah yang berlaku apabila antigen memasuki sistem darah?

Huraikan. [3 markah]

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………



5. Mengapakah pessakit AIDS tidak mempunyai antibodi untuk melawan

penyakit? Terangkan. [2 markah]

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………..

6. Antara aktiviti berikut, yang manakah tidak menyebabkan jangkitan

HIV? Bincangkan.

(a) Berkongsi tuala mandi

(b) menggunakan tandas yang sama

(c) membantu membalut luka pembawa HIV

(d) Makan bersama-sama

(e) Hubungan seks

(f) Berkongsi pisau pencukur yang sama

7. Bagaimanakah barisan pertahanan pertama menjalankan fungsinya?

[2 markah]

……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

8. Mengapakah barisan pertahanan ketiga memerlukan beberapa hari

untuk menjadi efektif? [2 markah]

……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

1.6 Merhargai Sistem Kardiovaskular yang sihat.

Penyakit kardiovaskular seperti arterosklerosis, arteriosklerosis,

embolisme dan serangan sakit jantung.

Penyakit arterosklerosis disebabkan oleh pengumpulan bahan

ber..................terutamanya k.......................

Menyebabkan dinding dalam a.................. menebal dan lumen menjadi

s..................

Ini menghasilkan tekanan darah t...................

Kesannya sel otak tidak menerima oksigen dan nutrien mengcukupi dan

sel-sel ini mati.



Jika kolesterol ini berkumpul pada arteri koro................. di jantung, ia akan

membentuk p......... dan menyekat perjalanan darah.

Maka, berlakulah serangan sakit jantung, s............ dan trombosis koronari.

Soalan SPM 2013.

Rajah menunjukkan satu keratan rentas arteri seorang individu yang

mengamalkan tabiat pemakanan yang tidak sihat.

1. Terangkan kesan tabiat pemakanan yang tidak sihat terhadap kesihatannya.

Kesan:......................................................................................................................

Penerangan:.............................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

[3 markah]

2. Cadangkan satu amalan untuk mengelakkan pembentukan enapan S dalam

arteri.

.................................................................................................................................

[1 markah]



1.7 Pengangkutan Bahan-Bahan di dalam Tumbuhan.

Keperluan Pengangkutan Bahan dalam Tumbuhan

Proses hidup yang dijalankan dalam tumbuhan ialah

f............................................ dan r.................................... .

Pengangkutan bahan- bahan keperluan untuk menjalankan kedua- dua

proses ini berlaku atas bantuan s....................... v........................................

tumbuhan.

Air dan mineral dari tanah perlu diangkut ke daun dan hasil

f.................................... dari daun pula perlu diangkut ke seluruh sel

tumbuhan yang memerlukan bahan untuk menjalankan

r............................s.......... dan sebagai m..............................

s............................................ .

Tisu Vaskular di dalam Batang, Akar dan Daun

Proses pengangkutan bahan dalam tumbuhan dilakukan oleh s.................

v................................

Tisu vaskular dalam tumbuhan terdiri daripada x............................... dan

f.............................. .

Sistem pengangkutan x............................ dan f................................... tidak

melibatkan pengangkutan o............................. dan

k...........................d.................................

Kedua- dua gas diangkut melalui proses r...................................



Tisu vaskular dalam daun, batang dan akar dikotiledon.

Daun

Batang

Akar

Hubung kait struktur Xilem dengan Pengangkutan.

Tisu xilem terdiri daripada s....................x.........................., trakeid, gentian

xilem dan p.......................................xilem.

Fungsi xilem adalah mengangkut a.............dan g.....................

m............................. yang terlarut dalam tanah dari a............... ke

d.................

Selain itu xilem juga memberikan s..............................

m.................................... kepada tumbuhan.



Salur xilem terbentuk daripada sel-sel m............... yang t................

mengandungi s.................................... .

Sel-sel ini bersambung di bahagian h...................... membentuk satu

saluran halus, p............................ dan berterusan.

T............................. merupakan sel m............. yang banyak mempunyai

l....................... pada dindingnya. Kedua-dua trakeid dan salur xilem

mempunyai penebalan l................... iaitu bahan yang kalis air bagi

mengukuhkan xilem.

Proses penebalan yang berlaku semasa pembentukan xilem adalah

t................s................... yang menyebabkan corak-corak yang unik pada

dinding s................. x........................ .

Penebalan dinding s.................... x........................ ini memberi

s...............................dan mencegah salur xilem daripada r.................

semasa mengangkut air.

Salur xilem yang h.........................., k.......................... air dan berterusan

memudahkan pengaliran air dari a...................... ke d........................

P.............................. x..................... ialah sel hidup yang

m.................................. m..................................... .

Struktur xilem dan corak penebalan lignin.

Struktur Xilem Corak penebalan lignin

Berpilin Berliang (pit) bergelang berjaring



Hubungkait Struktur Floem dengan Pengangkutan

F...................... berperanan mengangkut bahan hasil fotosintesis seperti

s..................... dan asid a......................... dari daun ke seluruh tumbuhan.

Sel- sel yang membentuk f..................adalah sel-sel hidup, iaitu t.........

tapis dan sel r....................... .

T.................t.................... terdiri daripada sel-sel tiub tapis hidup yang

m................................. .

Tiub tapis bersambung pada h................... sel dengan tiub tapis yang lain.

Dinding antara dua sel ini mengalami p......................................., iaitu

membentuk liang-liang dinamakan p...........t........................

Struktur floem.

Struktur floem



SPM 2010 (ESEI)

7 (a) Rajah menunjukkan bahagian batang satu pokok yang gelang kulitnya

telah dibuang. Pokok tersebut disiram dengan air setiap hari.

Berdasarkan rajah, terangkan apa yang berlaku kepada pokok tersebut selepas

satu bulan. (4 markah)

Jawapan:

1. Bahagian a................ pergelangan k...................... pada batang

memb.........................

2. Sebab bahan m...................................... organik ( yang telah disintesiskan

semasa f........................................)/ glukosa terkumpul pada bahagian

b.............................tersebut.

3. Makanan t.................dapat diangkut ke bahagian b.........................

pergelangan/ ke bahagian bawah.

4. Sebab f......................telah dibuang.

(b) Rajah menunjukkan pergerakan air melalui air melalui pokok.



Suhu persekitaran yang tinggi menyebabkan kepanasan melampau pada

tumbuhan. Berdasarkan rajah, terangkan bagaimana transpirasi membantu

menghalang kejadian kepanasan melampau pada tumbuhan.

(8 markah)

Jawapan:

1. Haba daripada c...........................m................................diserap oleh

d....................

2. (haba daripada matahari menyebabkan air yang terdapat (pada

permukaan luar) sel m....................................../ daun tersejat.

3. Maka ruang u.......................... (dalam lapisan mesofil) daun menjadi

t............dengan w.............air.

4. Di luar s............................/ daun, udara di atmosfera adalah lebih

k........................../ kurang tepu dengan wap air daripada dalam

d.................

5. K............................................. wap air di dalam u.....................lebih

t.................... daripada kepekatan wap air di

a................................................

6. Cahaya matahari merangsang pembukaan l....................

s.................................

7. Wap air di dalam ruang udara m........................ ke atmosfera melalui liang

s...............

8. Air dalam x........................... disedut ke dalam sel m...................................

untuk menggantikan air yang h.......................... melalui

p.........................................

9. Maka, tumbuhan kehilangan h....................

10. Menyebabkan kesan peny.....................



1.8 Konsep Pengangkutan Bahan di dalam Tumbuhan.

Translokasi

1. Translokasi ialah proses pengangkutan b........................o..........................

dari daun ke tisu- tisu lain seluruh tumbuhan.

2. Tumbuhan menghasilkan g.........................dalam daun melalui proses

f...................................

3. Glukosa akan ditukarkan kepada k..................yang disimpan dalam daun

dan kemudian kepada bentuk s............................. yang akan diangkut ke

bahagian yang memerlukannya seperti a..............., b.......................,buah,

batang dan p........................

4. Bahan yang diangkut oleh floem ialah s..........................,

a...............a.........................., protein, dan h...................... . Glukosa tidak

diangkut oleh floem.

5. Sukrosa dari sel- sel daun akan diangkut secara a......................ke dalam

floem menggunakan t.......................

6. Kehadiran gula yang b.......................dalam floem menyebabkan air dari

x................. meresap ke dalam floem melalui o........................

Pengangkutan bahan dalam tumbuhan.



7. Keadaan ini meningkatkan tekanan h....................................dalam floem,

menolak cecair untuk bergerak di dalam floem merentasi liang-liang

p..............t........................ ke tisu- tisu yang memerlukan n......................

Struktur floem dan sel rakan

Transpirasi

1. Transpirasi ialah proses k.................................air dari daun ke

persekitaran dalam bentuk wap air.

2. Kebanyakan wap air hilang melalui s.......................pada daun.

3. Pergerakan air berlaku dalam tumbuhan iaitu dari a...........................ke

d..........................yang membantu mengangkut a........dan

g................m............................ ke dalam tumbuhan.

4. Transpirasi juga menyejukkan tumbuhan semasa proses

p........................................air.

5. Air tersejat dari m...............................p.................................. ke dalam

ruang antara sel dan membentuk wap air di dalam ruang antara sel.



6. Air di dalam sel-sel mesofil akan berk....................................dan

t.............................o...................... meningkat.

7. Keadaan ini menyebabkan air m................................keluar secara

o....................dari sel-sel berdekatan dan dari x....................

8. Air meresap k................. ke atmosfera dari ruang antara sel

m..........................b.................. melalui s....................

Rajah: Penyejatan air dan transpirasi pada daun

Soalan SPM 2013.

Rajah 5.1 menunjukkan pergerakan air dalam tumbuhan.

Rajah 5.2 menunjukkan keratan rentas rentas satu daun



(a) M ialah sejenis tisu vaskular.

Terangkan satu penyesuaian pada M dalam mengangkut air. [2 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

(a) (i) Terangkan kepentingan proses K kepada tumbuhan itu. [3 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

(b) Sebatang pokok ditanam berdekatan kilang simen. Banyak habuk dibebaskan dari

kilang itu. [2 markah]

Terangkan bagaimana keadaan ini mempengaruhi proses K dalam pokok itu.

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................



(c) Nyatakan satu perbezaan struktur sel L dengan sel mesofil berspan.

Sel L Sel mesofil berspan

[1 markah]

Faktor- faktor yang mempengaruhi kadar transpirasi

Faktor Penerangan

1) Pergerakan Udara

Kadar transpirasi akan

bert.......................... apabila pergerakan

udara semakin l..................

2) Suhu Persekitaran

Suhu yang tinggi menyebabkan

t.....................kinetik molekul air

m.......................

Kenaikan suhu yang sangat t...................

akan menyebabkan kehilangan a........

berlebihan dan daun menjadi l................

3) Keamatan Cahaya

Cahaya mempengaruhi pembukaan dan

penutupan s.....................

Apabila keamatan cahaya t....................,

proses f.....................................berlaku

dengan a................pada sel

p.......................s.......................terbuka.



Pembukaan stoma menyebabkan wap air

lebih banyak meresap keluar.

4) Kelembapan Relatif

Udara

Dalam keadaan udara lembap, kehadiran

wap air dalam udara adalah t....................

Perbezaan k...............................wap air

antara udara luar dengan udara dalam

ruang antara sel adalah

s..........................., jadi proses

r...................... wap air keluar adalah

p.....................................dan

menghasilkan kadar transpirasi yang

r......................

Jika udara k........................., kelembapan

relatif adalah r.............................

Menyebabkan wap air dari dalam daun

meresap keluar dengan c.....................

dan menghasilkan kadar transpirasi yang

t..............

Pembukaan dan Penutupan Stoma

1. Stoma ialah liang-liang k.................. yang terbentuk antara dua s.......

p..........................

2. Sel pengawal berbentuk k......................dan mempunyai d......................sel

yang tidak sama tebal.

3. Sel pengawal mempunyai k................................. dan dapat menjalankan

proses f.........................................



4. Apabila menerima cahaya matahari, sel p................................ akan

menjalankan f................................... dan menghasilkan

g..............................

5. Pengangkutan a................... ion kalium ke dalam sel pengawal

menyebabkan t....................o........................ sel pengawal

m.......................... dan air masuk ke dalam sel pengawal secara

o..................................

6. Sel pengawal menjadi s....................dan m...............................akibat

ketebalan dinding sel yang tidak sama.

7. Kesegahan kedua- dua sel pengawal meyebabkan ruang antara sel, iaitu

s....................terbuka.

Pembukaan dan penutupan stoma



8. Dalam keadaan kurang cahaya atau gelap, penghasilan

g.....................tidak berlaku. Hal ini menyebabkan ion kalium tidak diangkut

secara a......................ke dalam sel dan menyebabkan

t......................o...........................sel pengawal menurun.

9. Akibatnya, proses o........................air ke dalam sel berkurangan dan sel

menjadi tidak s.................

10. Sel kembali ke bentuk a............... dan s.................tertutup.

Soalan SPM 2013.

Rajah 5.3 menunjukkan struktur sel pengawal pada waktu siang dan waktu

malam

Terangkan satu perbezaan keadaan sel pengawal pada waktu siang dan pada

waktu malam.

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

[2 markah]



Mekanisme Pengangkutan Air dalam Tumbuhan

Tekanan Akar

1. Air diserap oleh sistem a........................ yang mempunyai rambut akar

yang banyak.

2. Rambut akar menambahkan

j.........................l....................p......................................... penyerapan.

3. Ion mineral dalam tanah akan diangkut secara a..................... oleh sel

rambut akar ke dalam v......................... lalu menjadikan sap sel rambut

akar menjadi h....................... berbanding air tanah.

4. Air dari tanah akan m......................... secara o............................. ke dalam

rambut akar.

Rambut akar pada hujung akar.

5. Sel-sel rambut akar menjadi h.......................... berbanding sel-sel

parenkima akar.

6. Seterusnya, air akan bergerak secara o........................ dari satu sel ke

satu melintas e............................ hingga ke x.....................

7. Pergerakan air yang berterusan ini menghasilkan suatu

d.................t.......................... yang dinamakan

t..............................a........................

8. Tekanan ini membantu air naik ke batang tumbuhan.



Pergerakan air dalam akar tumbuhan

Tindakan Kapilari

1. Tindakan kapilari dihasilkan oleh daya l.......................... antara molekul air

dan juga daya l......................... antara molekul air dengan dinding kapilari

x................

2. Dua daya ini menghasilkan daya tarikan yang menggerakkan air secara

b.................................dalam salur x..........................yang sempit itu.

Daya lekatan dan daya lekitan di xilem (tindakan kapilari)

Tarikan Transpirasi

1. Sel-sel mesofil berspan yang berdekatan ruang antara sel akan kehilangan

air melalui s...........................

2. Keadaan ini menyebabkan sel-sel mesofil berspan menjadi

h.......................... kepada sel-sel berhampirannya.



3. Air dari sel-sel berhampiran akan bergerak secara o......................... ke sel-

sel mesofil yang h...............................

4. Maka air akan disedut dari x...................... dan menyebabkan air dari

x...................... bergerak ke daun.

5. Daya tarikan air melalui proses transpirasi ini dinamakan

t..................t..........................

Transpirasi (tarikan transpirasi)

Uji Kefahaman Anda!

1) Apakah yang dimaksudkan dengan berkas vascular dalam tumbuhan?

[1 markah]

…………………………………………………………………………………………..

2) Apakah yang akan berlaku pada pokok yang telah dibuang floem secara

menggelang dalam tempoh yang lama? [2 markah]

…………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….....

3) Berikan makna transpirasi. [2 markah]

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………..

4) Bagaimanakah translokasi berlaku dari daun tumbuhan ke akar?Huraikan.

[3 markah]

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………..



BAB 2 PERGERAKAN DAN SOKONGAN

2.1 Pergerakan dan Sokongan pada Manusia.

Sistem Rangka Manusia

1. Sistem rangka manusia mengandungi ..............tulang yg terdiri drp

pelbagai saiz dan bentuk.

2. Rangka manusia dibahagikan kpd rangka p.................. dan rangka

a........................

Rangka Manusia



3. Rangka paksi terdiri drp t................................. , turus

v..................................... dan sangkar ...........................

4. T...................................terdiri drp tulang k............................. dan tulang

m...................

5. Tulang k...............................berfungsi untuk melindungi otak manakala

tulang m............... membentuk bentuk wajah kepada muka dan

menyediakan soket utk pelekatan mata.

Struktur tengkorak manusia

6. Tulang yg membentuk rahang bawah dinamakan m..................................

7. Ia membentuk sendi bergerak dengan kranium.

8. Sendi bergerak membolehkan mulut terbuka dan tertutup.

9. Tengkorak bersendi dengan tulang a....................., iaitu tulang paling atas

pada turus vertebra.

Turus vertebra

1. Terdiri drp ......... ruas tulang atau vertebra.

2. Ia berfungsi untuk menyokong tengkorak dan melindungi saraf

t......................... yang terletak di dalam salur sarafnya.



Lima bahagian turus vertebra

3. Turus vertebra terdiri drp .................bahagian dan dinamakan berdasarkan

lokasinya.

Struktur am vertebra

4. Tulang vertebra yg terletak di bahagian leher dikenali sbg vertebra

s.....................

5. Diikuti vertebra t..............................., vertebra l............................., vertebra

s........................dan vertebra k............................

6. Vertebra s.......................... mempunyai ............. ruas tulang.

7. Ia mempunyai sepasang salur a............... vertebra yg tiada dlm jenis

vertebra yg lain.



8. Vertebra s......................yang pertama dikenali sebagai at.......... manakala

vertebra s......................yang kedua dikenali sebagai ak...........

9. Jenis vertebra seterusnya ialah vertebra toraks yg mempunyai ............ruas

tulang.

10. Ia mempunyai cuaran spina yg panjang, sentrumnya lebih besar dan tebal

drp sentrum serviks.

Vertebra serviks

Vertebra atlas

Vertebra toraks

Persendian antara vertebra

toraks dgn tulang rusuk

11. Vertebra ini mempunyai muka sendi pada cuaran

m................................dan di sisi sentrum utk bersendi dgn tulang

r......................

12. Vertebra lumbar merupakan vertebra yang terbesar antara vertebra di

turus vertebra.

13. Ia mempunyai cuara spina yang p............. dan cuaran melintang yg

panjang dan pipih.

14. Cuaran-cuaran ini menyediakan tempat utk pelekatan otot belakang.

15. Sentrumnya adalah b.............. dan t......................

16. Sakrum terdiri drp .................tulang yg bercantum membentuk satu

kepingan tulang tunggal yg berbentuk segi tiga.



17. Koksiks terdiri drp ..................vertebra yg sangat kecil dan bercantum

membentuk tulang k.......................

Vertebra lumbar

Sakrum dan koksiks

Sangkar rusuk

1. Dibentuk oleh .............pasang tulang rusuk dan sternum.

2. T................pasang tulang rusuk pertama yg dikenali sebagai tulang rusuk

sebenar bersambung dgn sternum melalui rawan.

3. Tiga pasang yg seterusnya dikenali sebagai tulang rusuk p...............dan

bersambung kpd sternum melalui rawan rusuk ke-7.

4. Pasangan rusuk yg ke-11 dan ke-12 dikenali sbg tulang rusuk b.............

5. Tulang rusuk ini tidak terlekat pada sternum.

Pandangan ventral struktur sangkar rusuk



Rangka Apendaj

1. Terdiri drp lengkungan p......................., anggota hadapan, lengkungan

pelvis dan anggota belakang.

2. Sepasang lengkungan pektoral menghbungkan tulang lengan dgn rangka

p...........

3. Setiap lengkungan pektoral mengandungi dua tulang, iaitu

k............................. dan s.......................

4. Anggota hadapan terdiri drp h............................, r.........................,

u.................,k................, m..........k..................dan f...................

5. Lengkungan pelvis terdiri drp sepasang tulang punggung.

6. Setiap tulang punggung terdiri drp tiga tulang yg bercantum, iaitu

i.................., iskium dan p......................

7. Anggota belakang terdiri drp f.............., tibia, fibula, t...............,

metat............... dan falanks.

Lengkungan pektoral

Anggota hadapan



Peranan otot, ligamen dan tendon dlm pergerakan.

1. Otot disambungkan kepada .......................melalui t....................

2. Pengecutan otot menyebabkan tulang ditarik dan membolehkan

pergerakan.

3. T..................ialah tisu penyambung yg padat yg terdiri drp gentian.

4. Gentian-gentian ini bersifat kuat dan tidak kenyal.

5. Sebagai contoh, tindakan otot rangka seperti otot biseps dan otot triseps

yg terdapat pada lengan membolehkan manusia meluruskan atau

membengkokkan tangan.

Lengkungan pelvis

Anggota belakang



Otot rangka biseps dan triseps, iaitu otot-otot pada lengan

6. Apabila otot b....................mengecut, otot t...................mengendur. Hal ini

membolehkan lengan dibengkokkan.

7. Sebaliknya, apabila otot t..................mengecut, otot b.................akan

mengendur dan lengan diluruskan.

8. Di bahagian sendi, tulang disambungkan dengan

........................................lain oleh .........................

9. . L.................................... terdiri daripada t...........

p...........................................yang l..........., k.......... dan k....................



Hubungan antara otot, tendon daan ligamen

Struktur Sendi Bergerak

1. Tempat tulang bertemu dengan tulang lain dikenali sebagai

..............................

2. Pertemuan antara dua atau lebih tulang yang membenarkan anggota

bergerak dinamakan ........................................................... manakala yang

tidak membenarkan bahagian anggota bergerak dinamakan

..............................................................................

3. Contoh sendi b.................................ialah sendi e......................... pada siku

dan sendi l........................pada bahu dan pelvis.

Sendi lesung pada pelvis



4. Contoh sendi t............b................................... ialah sendi yang terdapat

pada t........................

5. Sendi b..........................dibalut oleh k................... bergentian.

6. Di sebelah dalam kapsul ini terdapat membran s...................................

yang berfungsi sebagai p................................ bagi mengurangkan

g............................... antara tulang apabila sendi bergerak.

7. Ia juga membekalkan n............................ kepada rawan yang terdapat

pada hujung tulang.

8. Rawan yang membalut pada hujung tulang mengurangkan

g.......................... antara tulang semasa pergerakan dan juga

m................................hentakan apabila bergerak.

Mekanisme Pergerakan pada Haiwan.

Pergerakan cacing tanah

1. Cacing tanah mempunyai rangka .........................................., iaitu ruang

badannya dipenuhi dengan ..............................................

2. Rangka ini memberikan ..................................... dan mengekalkan

.................................cacing tanah.

3. Terdapat dua set otot pada dinding badan cacing tanah, iaitu otot

...........................dan otot ...............................................

4. Kedua-dua set otot ini bertindak secara ..................................................

5. Apabila otot .........................mengecut, otot

..................................mengendur dan segmen pada badan cacing tanah

................................. dan memanjang.

6. Sebaliknya, apabila otot ..................................mengecut, otot

...........................mengendur dan segmen badan cacing tanah akan

....................................dan seterusnya ................... di bahagian badan

akan mencengkam tanah.

7. Pada masa yang sama, .................. di bahagian badan di belakang atau

posterior akan melepaskan cengkaman diikuti oleh pemendekkan

bahagian badan ini.



8. Pergerakan dihasilkan apabila ......................................dan

........................................otot .......................dan otot

.........................................berlaku secara

..............................................untuk menghasilkan suatu gelombang.

Susunan otot lingkar dan otot

membujur pada cacing tanah

Mekanisme pergerakan cacing

Pergerakan Belalang

1. Serangga seperti belalang mempunyai .........................luar dan

mempunyai .................pasang kaki.

2. Otot serangga .....................................untuk menggerakkan anggotanya

yang dilekatkan pada bahagian ...........................rangka oleh

...............................

3. Otot yang menyebabkan kaki melurus dikenali sebagai otot

.......................................manakala otot yang menyebabkan kaki

membengkok dikenali sebagai otot ..................................



4. Sebelum melompat, kaki ..............................dilipat. Hal ini menyebabkan

...................disimpan dalam ........................ yang kenyal pada kedua-dua

otot fleksor dan ekstensor.

5. Semasa belalang melompat, otot ..........................akan mengendur dan

pada masa yang sama, otot .....................................akan

.................................

6. Kaki ................................ akan melurus dengan cepat. Tenaga yang

disimpan dalam tendon tersebut dilepaskan untuk menghasilkan suatu

......................menolak belalang ke ................. dan ke

.....................................

Mekanisme pergerakan belalang

Pergerakan Ikan

1. Ikan merupakan haiwan .............................

2. Semasa berenang, ikan menghadapi ..................................air.



3. Untuk mengatasi masalah ini agar membolehkan ikan bergerak dengan

.......................dalam air, ikan mempunyai badan yang berbentuk

................................., iaitu bahagian anterior ikan adalah

............................. dan .................................manakala bentuk badannya

adalah ............................ dan meruncing ke bahagian posterior.

4. Badan ikan juga ......................................... dan disaluti

..................................untuk mengurangkan ........................................air

serta melancarkan pergerakannya.

5. Otot yang terdapat pada kedua-dua sisi ...........................belakang disusun

dalam bentuk bongkah yang dinamakan .................................................

6. Otot ini bertindak secara ....................................................

7. Pengecutan dan ........................................... miotom dikedua- dua sisi

tulang belakang membolehkan ikan ...............................................ekor.

8. Apabila .............................. di sebelah kiri badan .....................................,

miotom di sebelah kanan ikan akan ............................................. dan ekor

mengibas ke ..........................

9. Sebaliknya, apabila miotom di sebelah kanan badan

........................................., miotom di sebelah ............................ akan

.............................................. dan ekor mengibas ke ..................

10. Pergerakan ekor ke kiri dan ke kanan menghasilkan

............................................. yang menolak badan ikan ke

.........................................

11. Ikan mengalami ketidakstabilan ketika berenang dalam air. Bagi mengatasi

masalah ini, ikan mempunyai pelbagai ............................

12. .................................ikan yang berpasangan terdiri daripada sirip

.................................. dan sirip .............................. manakala sirip tidak

berpasangan teridir daipada sirip ......................... dan sirip

......................................

13. Ikan menggunakan sirip ...................................dan sirip

............................untuk mencegah ....................................... dan

.............................................



14. Sirip ........................................... berfungsi mencegah

..........................................dan golekan.

15. Sirip ...........................................berfungsi sebagai ....................................

untuk menukar haluan pergerakan dan juga sebagai ..........................

untuk memperlahankan atau menghentikan pergerakan.

Mekanisme pergerakan pada ikan

Masalah dalam pergerakan ikan

Pergerakan Katak

1. Katak mempunyai kaki ...................................... yang

.................................dan ...........................

2. Otot yang besar memberi kekuatan kepada kaki .................................. dan

membantu katak ..........................................

3. Sebelum melompat, kaki ............................................ ini berlipat menjadi

bentuk ..............

4. Apabila melompat, otot ...................................... pada peha akan

................................... dengan tiba- tiba.

5. Kaki ....................................... dengan cepat dan tapak kaki

................................. ke bawah dan ke .................................................

6. Tindakan ini menghasilkan .........................tolakan yang menolak katak ke

..................... dan ke ......................................

7. Katak ...................................... dengan kaki hadapannya yang

............................... yang bertindak sebagai

......................................hentakan.



8. Selain ...................................................., katak juga menggunakan kaki

belakang yang kuat untuk ........................................dalam air. Katak juga

boleh merangkak apabila meghulurkan dan ......................................balik

kaki .................................. dan belakang secara

....................................................................

Mekanisme pergerakan katak

Pergerakan Burung

1. Badan burung berbentuk ............................................

2. Sayap burung yang berbentuk ......................................... dapat

menghasilkan daya ............................

3. Daya angkat ini membolehkan burung ....................................

4. Terdapat bongkah otot yang besar dan kuat pada dada burung yang

dinamakan .................................major.

5. Satu hujung otot ..............................................major dipautkan pada

bahagian bawah tulang ......................................... pada sayap.

6. Pengecutan otot .......................................major menyebabkan sayap

bergerak ke bawah dan ke ...................................................



7. Otot ......................................nya, iaitu ..........................................minor

dipautkan pada sternum dan bahagian atas humerus.

8. Pengecutan otot ini menyebabkan ................................ bergerak ke atas

dan ke ....................

9. Gerakan sayap burung ke atas dan ke bawah menghasilkan suatu

................ yang bertindak dari bawah ke atas.

10. Daya ini cukup besar untuk ................................ burung ke atas dan ke

hadapan menyebabkan burung terbang.

11. Burung juga mempunyai tulang yang .............................. dan organ

.......................... untuk membantu mengatasi ...................... graviti.

Bentuk aerofoil sayap burung

Kedudukan otot pektoralis major dan minor pada burung

Masalah Sistem Otot Rangka

1. Sistem otot rangka boleh terjejas akibat daripada amalan ....................

yang tidak .............................., ................................... yang tidak betul

ataupun disebabkan oleh faktor .............................. dan proses

......................................



2. Faktor-faktor tersebut boleh menyebabkan masalah kepada otot rangka

seperti .................................., kekejangan .................,

............................otot, dan ...............................

Osteoporosis

1. Berasal daripada dua perkataan, iaitu osteo (...............................) dan

porosis (...............................)

2. Merupakan penyakit iaitu, tulang menjadi .........................

3. Biasanya dialami oleh wanita yang sudah ........................ haid kerana

hormone ...................................tidak lagi dirembeskan menyebabkan

garam mineral seperti ............................ keluar dari tulang. Ini menjadikan

tulang ringan dan mudah ........................

4. Penyakit ini boleh dielakkan atau dilambatkan dengan mengamalkan tabiat

pengambilan makanan yang kaya dengan ......................... seperti susu,

ikan bilis dan sardine pada usia ketika tulang masih menambahkan

......................................nya, lazimnya semasa kanak- kanak dan

.............................

5. ..........................................yang memerlkan seseorang mengatasi

................. graviti seperti melompat dan berlari akan membantu

menambahkan .................................tulang.

Artritis

1. Penyakit yang melibatkan ............................................ atau radang

.......................

2. Gejalanya seperti pembengkakan, ................................................... dan

kekerasan pada ..................



3. Tiga jenis .................................yang lazimnya dijumpai iaitu

o......................................, a............................ r.............................................

dan a.............................g................

4. O........................................berlaku disebabkan rawan yang

...........................

5. A................................r...................................... berlaku apabila membran

................................... pada sendi di jari, pergelangan tangan dan kaki

menjadi ............................ atau ........................................

6. A.........................g.................... disebabkan oleh pengumpulan asid

.................. pada sendi.

Distrofi otot

1. Suatu keadan, iaitu otot-otot seseorang .............................. dan menjadi

semakin .................... sehingga penghidap tidak boleh menggerakkan

anggotanya.

2. Jenis distrofi otot yang biasa ialah distrofi otot D................................

3. Penyakit ini merupakan penyakit g.......................... yang disebabkan oleh

gen m................. yang terdapat pada kromosom ............

Kekejangan otot

1. Berlaku apabila otot ........................... dan tidak .....................................

iaitu pengecutan secara ........................................ dan tidak terkawal.

2. Berlaku disebabkan oleh ...................................................pada tubuh

badan dan aras kandungan .................................... seperti

................................., kalium dan m................................ yang rendah

dalam darah.



Uji Kefahaman Anda!

1. Nyatakan jenis rangka yang terdapat pada serangga seperti belalang.

[1 markah]

…………………………………………………………………………………………

2. Apakah kebaikan dan kelemahan rangka yang terdapat pada belalang?

[2 markah]

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

3. Mengapakah turus vertebra tidak lurus apabila dilihat dari pandangan sisi?

[1 markah]

…………………………………………………………………………………………...

4. Mengapakah haiwan dan manusia perlu bergerak?Terangkan. [2 markah]

…………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….......

5. Senaraikan tulang yang terdapat pada rangka paksi dan rangka apendaj.

[2 markah]

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

6. (a) Berikan definisi sendi. [1 markah]

………………………………………………………………………………………..

(b) Nyatakan sendi badan yang merupakan sendi lesung. [1 markah]

………………………………………………………………………………………..

7. Apakah fungsi rawan dan bendalir sinovia yang terdapat pada sendi?

[2 markah]

…………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………...

8. Huraikan ciri- ciri tulang yang menjadikannya sesuai sebagai sistem sokongan.

[2 markah]

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………



9. Mengapakah rangka manusia terdiri daripada banyak tulang yang disambung

pada sendi? [2 markah]

…………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………...

10. Terangkan istilah ‘otot berantagonis’. [1 markah]

………………………………………………………………………………………….

11. Huraikan ciri-ciri ikan yang membantunya berenang dalam air dengan

mudah. [3 markah]

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

2.2 Menghargai Sistem Otot Rangka yang Sihat.

1. Pemakanan seimbang yang kaya dengan vitamin ........., C dan D serta

garam mineral seperti k........................., f.................................. dan besi

penting utk membina t........................yang kuat.

2. Amalan p........................yang betul ketika berdiri, duduk, berjalan dan

mengangkat barang yg berat dr lantai adalah penting untuk memastikan

kesihatan sistem otot r...................

3. Semasa bersenam, individu hendaklah memakai pakaian yg l..................

4. Senaman merupakan salah satu cara yang penting utk mengekalkan

k.................................tulang dan mengelakkan drp mendapat

o..........................................

5. Teknik senaman yang betul dan selamat hendaklah diamalkan oleh setiap

individu.

6. Aktiviti memanaskan badan s....................... memulakan sebarang bentuk

senaman atau aktiviti cergas adalah suatu amalan yg baik utk

mengelakkan k..........................



Uji Kefahaman Anda!

1. Terangkan kepentingan sistem otot rangka yang sihat. [2 markah]

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

2. Nyatakan dua cara untuk memelihara sistem otot rangka yang sihat.

[2 markah]

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

3. Huraikan postur yang betul semasa berjalan dan duduk. [2 markah]

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

4. Nyatakan dua kesan buruk akibat mempunyai postur yang tidak baik.

[2 markah]

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

5. Mengapakah tulang femur dan tibia seseorang pesakit yang menggunakan

kerusi beroda untuk bergerak akan menjadi lemah?Terangkan. [2 markah]

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

2.3 Sokongan dalam Tumbuhan.

1. Tumbuhan akuatik mempunyai ciri-ciri akuatik utk membolehkannya

terapung di permukaan dan di dalam air.

2. Tumbuhan ini t.................mempunyai tisu berkayu kerana daya

a........................ yg dihasilkan oleh air di sekeliling dpt memberikannya

s..............................

3. Batang tumbuhan akuatik spt keladi bunting mempunyai tisu yg

r..................... dengan banyak p..................... udara.

4. Jenis tisu ini yg dikenali sbg tisu a................................... dapat

mengurangkan ketumpatan batang dan membantunya terapung di

permukaan air.



5. Tumbuhan tenggelam spt Hydrilla sp. dan Elodea sp. mempunyai

p.................. udara pada batang dan daun. Ia membantu tumbuhan

menegak dalam air utk m............................... cahaya matahari.

6. Tumbuhan darat mempunyai batang b...............................

7. Terdapat tisu-tisu khas dlm batang yg memberi sokongan kpd batang.

8. Tisu-tisu khas tersebut ialah tisu-tisu s............................................., lignin

dan t...............

9. Lignin bersifat kuat dan t.................. telap air.

10. Sel-sel s............................................yg disusun secara padat dan

berdinding t.................. dapat member sokongan m....................................

kpd tumbuhan.

Uji Kefahaman Anda!

1. Mengapakah tumbuhan memerlukan sokongan? Terangkan. [2 markah]

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

2. Apakah perbezaan antara sokongan dalam tumbuhan berkayu dengan

tumbuhan tidak berkayu? [2 markah]

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

3. Bagaimanakah tumbuhan seperti teratai dapat terapung di atas

permukaan air? Terangkan. [3 markah]

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

4. Namakan jenis tisu yang terdapat dalam tumbuhan berkayu yang

berfungsi untuk memberi sokongan. [1 markah]

………………………………………………………………………………………

5. Senaraikan cara yang digunakan oleh tumbuhan memanjat untuk tumbuh

ke arah cahaya matahari. [2 markah]

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………



BAB 3 KOORDINASI DAN GERAK BALAS

3.1 Koordinasi dan Gerak Balas.

1. Cahaya, b....................., bau, s..................., tekanan dan sentuhan

merupakan cth rangsangan luar yg dapat dikesan oleh badan dan juga

organisma hidup yg lain.

2. Rangsangan luar dikesan oleh sistem saraf utk mneghasilkan gerak balas

terhadapa rangsangan tersebut melalui pergerakan dan tindakan badan.

3. Rangsangan d............... merangkumi perubahan aras g............. dalam

darah, s............. badan, t..................... darah dan tekanan o.....................

darah.

4. Gerak balas tropisme merupakan gerak balas pertumbuhan pada

h..................... pucuk dan h.................... akar ke arah atau menjauhi

r.................................

5. Gerak balas nasti adalah gerak balas s..................................... tumbuhan

terhadap sesuatu rangsangan. Contohnya, Mimosa pudica menguncup

apabila disentuh.

6. Pergerakan taksis ialah gerak balas s...................... bahagian organisma

u..................... ke arah rangsangan atau menjauhi rangsangan.

Laluan saraf bagi mengesan dan bergerak balas terhadap perubahan

persekitaran luar.

i) Rangsangan luar

Cara nak ingat?

‘R NA IN NE E’

ReseptorNeuron

aferen/deria

Sistem saraf

pusat

(interneuron)

Neuron

eferen/

motor

Efektor



ii) rangsangan dalam (perubahan suhu badan)

Uji Kefahaman Anda!

1. Nyatakan maksud rangsangan dan gerak balas. [2 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

2. Apakah keperluan manusia, haiwan, dan tumbuhan bergerak balas

terhadap rangsangan? [1 markah]

.......................................................................................................................

3.2 Peranan Sistem Saraf dalam Manusia.

Organisasi Sistem Saraf

1. Sistem saraf (SS) terdiri daripada Sistem Saraf Pusat (SSPu) dan Sistem

Saraf Periferi (SSPe).

2. SSPu terdiri daripada o............. dan saraf t.....................

3. SSPe terdiri daripada saraf k............................yang bercabang dari otak

dan saraf s.............. yang bercabang dari saraf tunjang.

Sistem saraf

pusat(otak)Neuron

eferen

Efektor (kulit dan

kelenjar endokrin)

Gerak balas

( kehilangan haba dr

permukaan badan)

Suhu badan

menurun

Suhu badan

(normal)

Rangsangan dalam( suhu

badan meningkat)

Reseptor

(pada kulit)

Neuron

aferen



Struktur Otak dan Fungsinya.

1. Otak terdiri drp tiga bahagian utama iaitu serebrum, s.............................

dan m................... o.................................

Struktur otak

2. Serebrum mengawal aktiviti ter..................... seperti kecerdasan,

pemikiran, ingatan, pembelajaran, penaakulan dan penyelesaian masalah.

3. Serebelum mengkoordinasikan p................................. otot utk pergerakan

dan mengawal k............................................ badan.



Struktur otak

4. Medula oblongata mengawal tindakan l............ kawal seperti kadar

denyutan jantung, peristalsis, kadar pernafasan, tekanan darah dan

perubahan saiz salur darah.

5. MO juga mengawal tindakan r.................. tertentu seperti batuk, bersin,

muntah dan menelan.

6. Thalamus berfungsi untuk menerima maklumat drp reseptor d.............. lalu

menghantarkannya ke bahagian serebrum yg tertentu utk diproses.

7. Hipotalamus berfungsi mengawal atur k.................................... dinamik

persekitaran dalam spt tekanan osmosis darah dan s.............. badan

melalui kelenjar p...................

Saraf tunjang (ST)

1. ST menghubungkan otak dengan SSPe.

2. ST terdiri drp j.............. kelabu dan j............. putih.

3. Saraf s............. berasal drp ST.

4. Setiap saraf s............ bercabang dua membentuk akar d.............. dan akar

v................. sebelum bersambung dgn ST.

5. ST mengawal tindakan r.......................



Saraf tunjang terdapat dalam turus vertebra.

Saraf tunjang menghubungkan otak dengan saraf spina.

Struktur neuron

1. Setiap neuron terdiri daripada satu b.............. sel yang mengandungi

n.......................... dengan sitoplasma.

2. B................ sel neuron dgn sitoplasma mengandungi unjuran gentian yang

dinamakan d.................... atau a.................



Struktur suatu neuron

3. D........................... membawa impuls saraf ke dalam badan sel manakala

a..................... membawa impuls saraf keluar dr badan sel.

4. D.................. bercabang membentuk gentian halus yang dikenali sebagai

d.................. untuk menerima impuls saraf.

5. A................... bercabang membentuk terminal a.................. yang berakhir

dlm bonggol s......................

6. A................. dan dendron yang panjang diselaputi dengan membran

penebat yang dinamakan s...................m..........................

7. Di sepanjang s..................m........................ terdapat celahan yang

dinamakan n................... R..............................

Jenis neuron dan fungsinya

1. Terdapat tiga jenis neuron iaitu neuron aferen (NA), interneuron (IN) dan

Neuron eferen (NE).

2. NA menghantar impuls dari R.......................... ke sistem saraf pusat (otak

dan saraf tunjang).

3. IN menghantar impuls saraf dari NA ke SSP dan dari SSP ke NE.

4. NE menghantar impuls saraf dari SSP ke E........................., iaitu kelenjar

dan o......... utk menghasilkan gerak balas.



Sinaps dan Penghantaran maklumat.

1. Sinaps ialah satu ruang s................. di antara terminal a...................

neuron penghantar dengan dendrit neuron penerima.

2. Impuls saraf daripada neuron penghantar hanya boleh dihantar merentasi

sinaps secara k..............

Impuls saraf merentasi sinaps

3. Terminal a............... neuron penghantar berakhir dengan

b....................s....................... yang banyak mengandungi vesikel sinaps

dan m.......................................



4. Vesikel sinaps mengandungi bahan kimia yang disebut

n..................................................

5. Apabila suatu impuls saraf sampai ke bonggol sinaps pada terminal akson,

vesikel sinaps dirangsangkan utk membebaskan n......................................

ke dalam sinaps.

6. N.................................................... meresap mererentasi sinaps ke dendrit

neuron penerima.

7. Dendrit itu dirangsangkan utk mencetus impuls saraf yg dibawa oleh

neuron penerima ke neuron lain atau e.............................

8. Tenaga dibekalkan oleh m......................................... supaya impuls saraf

dapat merentas sinaps.

9. Sinaps memastikan impuls saraf bergerak dalam s............ arah sahaja.

Perbezaan tindakan terkawal, tindakan luar kawal dan tindakan refleks.

Jenis Tindakan Terkawal Luar kawal Refleks

Tempat

kawalan

Serebrum Medula oblongata Saraf tunjang

Laluan impuls R NA IN NE E R NA IN NE E R NA IN NE E

(tangan)

R NA NE E (kaki)

Contoh

Mengangkat

tangan, berjalan

dan menulis

Pernafasan, batuk,

bersin, muntah dan

pencernaan.

Kaki terangkat

apabila terpijak

paku dan tangan

diangkat apabila

tersentuh cerek

panas.



Arka refleks dalam sentakan lutut yang terlibat hanya dua

neuron

Arka refleks bagi tindakan menarik tangan drp objek panas



Penyakit berkaitan dengan Sistem saraf

1. Penyakit Alzheimer merupakan suatu penyakit n......................... yang

berkaitan dengan kehilangan ingatan dan kemerosotan pemikiran.

2. Disebabkan oleh penyusutan tisu o............. dan kekurangan rembesan

n............................................, iaitu a.............................. di otak.

3. Biasanya berlaku kpd warga tua dan boleh diwarisi.

4. Simptomnya seperti kurang pintar, hilang ingatan, fikiran bercelaru dan

kurang tumpuan.

5. Penyakit Parkinson merupakan penyakit berkaitan dgn system saraf.

6. Penyakit ini menyebabkan pergerakan menggeletar dan kelemahan

o................

7. Penyakit ini disebabkan oleh kekurangan

r................................neurotransmiter, iaitu d................................. di otak.

8. Berlaku kpd warga tua tetapi tidak boleh diw........................

3.3 Peranan Hormon dalam Manusia.

Sistem endokrin dan Hormon

Kelenjar

endokrin

Hormon

Fungsi Proses

fisiologi

Pituitari ADH Merangsang

p.............................. semula air

di tubul ginjal.

Homeostasis

TSH Merangsang, sintesis dan

rembesan t..............................

dari kelenjar tiroid

FSH Merangsang perkembangan

f.............. dlm ovari dan

perkembangan sperma dalam

testis.

Pembiakan



LH Merangsang peng............... dan

pembentukan k...............

luteum dlm ovari

Pertumbuhan Merangsang per.....................

dan sistensis protein.

Pertumbuhan

Tiroid T....................... Mengawal atur kadar

metabolisme badan.

Membantu perkembangan

mental dan fizikal pada kanak-

kanak.

Homeostasis

Pertumbuhan

A............... Adrenal........ Meningkat kadar denyutan

jantung, kadar pernafasan,

tekanan darah, kadar

metabolisme, pengaliran darah

ke otot dan aras glukosa dlm

darah.

Homeostasis

Aldos.............. Mengawal atur penyerapan

semula g........... di ginjal.

P................... Insulin Merangsang pertukaran

glukosa ber...................... kpd

glikogen yg disimpan dlm sel

h......... dan otot.

Glukagon Merangsang pertukaran

g.................. kpd glukosa di

hati.

Meningkatkan aras glukosa dlm

darah.

Ovari E..................... Membaiki dan membina dinding

uterus dan merangsangkan

perkembangan organ seks

perempuan.

Pembiakan



Merangsang p..........................

ciri seks sekunder pd

perempuan.

P....................... Mengekalkan p....................

dinding uterus utk

p........................... embrio.

T.................... Testosteron Merangsang pembentukan

s................. dan organ seks

lelaki.

Merangsang perkembangan

ciri-ciri seks sekunder pada

lelaki.

Kesan Ketidakseimbangan Hormon

Hormon Berlebihan Kekurangan

Tiroksina hipertiroidisme Iodin menyebabkan g.................

Pada kanak-kanak; kretinisme

iaitu perkembangan mental dan



fizikal yang terbantut.

Dewasa; hipotiroidisme.

Pertumbuhan

Kegergasian

Kekerdilan

ADH Edema-pengumpulan air yang

berlebihan dalam badan.

Diabetis insipidus-kuantiti urin

banyak dan kerap.

Insulin

Koma-Aras glukosa menurun

secara mendadak.

Diabetis melitus-aras glukosa

tinggi dalam darah.

SPM 2014 (Struktur)

(a) Namakan struktur S dan struktur T. [2 markah]

........................................................................................................

........................................................................................................

(b) (i) Namakan satu hormon yang dirembeskan oleh T. [1 markah]

........................................................................................................



(ii) Terangkan peranan hormon yang dinamakan di (b)(i) dalam

mengawal atur aras glukosa dalam darah. [2 markah]

........................................................................................................

........................................................................................................

3.4 Homeostasis dalam Manusia.

1. Homeostasis ialah proses pengawalaturan faktor f................ dan

k.............. pada persekitaran d............ supaya faktor-faktor ini sentiasa

berada dalam keadaan o.................

2. Homeostasis mengawal atur perubahan pada factor-faktor di persekitaran

dalam melalui sistem s..........b...............n........................ yang bertindak

sebagai mekanisme p.......................... untuk mengembalikan faktor itu

pada keadaan normal.

Struktur Ginjal

Sistem perkumuhan manusia



1. Setiap ginjal terdiri daripada k.................. di bahagian luar, m................. di

bahagian dalam dan p................. yang bersambung dengan ureter.

2. Setiap ginjal terdiri daripada berjuta-juta tubul yang seni dinamakan

n................

Keratan membujur ginjal

Struktur nefron

3. Setiap n...................... terdiri daripada k................ B....................(KB) yang

berbentuk cawan dan bermula di korteks.



4. Tubul yg bersambung dengan kapsul Bowman disebut

t.............b...............................p...............................(TBP)

5. TBP bersambung dengan l......... H.................(LH) yang berbentuk U di

medulla.

6. LH pula bersambung dengan t............ b.............................. d................

(TBD) yang bersambung dengan t..............p...........................(TP).

7. Dalam KB terdapat satu jaringan kapilari yang dinamakan g........................

(GL).

8. GL terdiri daripada a.................a.......................(AA) yang bercabang dari

satu cabang arteri renal dan a.................e........................(AE) yang

membawa darah keluar dr GL.

Proses Pembentukan Air Kencing.

Proses Penerangan

U................................ (UT)

1. Disebabkan tekanan h............................. yg

tinggi dlm GL.

2. Ia wujud akibat perbezaan saiz antara AA

yg berdiameter lebih besar berbanding

diameter AE.

3. Proses ini dinamakan

U..........T.............................

4. Ia berlaku di G.................................

5. Akibatnya, sebahagian besar komponen

d................. terturas keluar dr

G............................. ke dalam

K..........................B..........................

6. Komposisi hasil turasan glomerulus (HTG)

dlm KB adalah plasma darah kecuali

e........................,p......................... dan

protein p................

P............................... Semula

(PS)

1. Komponen utama dlm hasil turasan

glomerulus ialah a..........., u................,

g............................, asid a.................. dan



garam, iaitu ion Na+.

2. PS berlaku di spjg tubul uriniferus.

3. Di TBP, lebih kurang 65% air dlm HTG

diserap semula ke dalam kapilari d.............

di sekeliling tubul nefron secara

o............................

4. Semua g...................... dan asid

a..................... serta garam diserap semula

ke dalam kapilari darah secara

r.................b........................... dan

p........................ aktif.

5. Urea tidak diserap semula.

6. Di tubul menurun LH, lebih kurang 20% air

diserap semula ke dalam kapilari darah

secara o.....................

7. Pada tubul menaik LH, g....................(ion

Na+) diserap semula secara

p..............................a....................

8. Pada TBD dan TP, hanya a............ dan

g............... yg diserap semula.

Rembesan (RE)

1. Pada TBD, bahan kumuh seperti u..............,

asid u........... dan ammonia dirembes keluar

drp kapilari drh ke dlm TBD secara

p.......................... a.................

2. Proses ini dinamakan r...............................

3. Sesetengah bahan spt d................., alkohol

dan bahan toksik dirembes keluar dr darah

melalui r......................r.........................

4. Hasil akhir yg masih tertinggal di dalam TP

akan dikeluarkan sbg

a.......k.........................



Proses pengosmokawalaturan (POS)

1. Satu proses untuk mengawal atur keseimbangan a...... dan g...............

dalam badan supaya t.................o..................d...................(TOD) dapat

dikekalkan pada julat normal.

2. Kandungan a...... dan g.............. dlm darah menentukan TOD.

3. Apabila kandungan g................ tinggi dan isipadu a....... rendah dalam

darah, TOD adalah t..........

4. Sebaliknya, apabila a.... dan g.......... tinggi, maka TOD adalah r..............

Mekanisme Pengosmokawalaturan

1. POS melibatkan d....... hormon, iaitu ADH dan a...............................

2. kedua-dua hormon bertindak melalui mekanisme

s........b..............n..................(SBN) untuk mengawal atur kandungan a.......

dan g............. melalui proses p............................s....................

3. ADH mengawal atur penyerapan s............... air, manakala

a............................. mengawal atur penyerapan s................. garam.

4. TOD meningkat apabila a...... hilang melalui perpeluhan atau selepas

memakan makanan yg m................

5. Osmor.......................... pada hipotalamus mengesan peningkatan TOD.

6. Ini merangsang kelenjar P...................... merembes ADH.

7. ADH ini menambahkan k...................... TBD dan TP terhadap penyerapan

s..............air.

8. Akibatnya, lebih banyak a............ diserap semula drp tubul ke dlm kapilari

darah.

9. Keadaan ini menurunkan TOD ke aras n.................

10. Air kencing yg dihasilkan juga p........... dan s..................



11. Apabila TOD menurun akibat berlebihan dalam minum a............

12. Perubahan ini dikesan oleh O.................................... pada hipotalamus.

13. Keadaan ini merangsang kelenjar A................... merembeskan hormon

a.........................

14. Kelenjar pituitari k............... merembeskan ADH.

15. Hormon a................................. menambahkan k...........................dinding

TBD dan TP terhadap penyerapan semula g..................

16. Oleh itu, lebih banyak g................ diserap semula dari tubul ke dalam

kapilari darah.

17. TOD dinaikkan ke aras n......................

18. Kurang a...... diserap semula.

19. Akibatnya, air kencing yang c........... dan b....................... dihasilkan.

SPM 2014 (Struktur)

Jadual menunjukkan kepekatan asid amino dalam plasma darah dan dalam air

kencing.

Kandungan

Kepekatan dalam plasma

darah yang memasuki

ginjal (g per 1000 cm3)

Kepekatan dalam air

kencing (g per 1000 cm3)

Asid amino 74 0

Terangkan perbezaan di antara kepekatan asid amino dalam plasma darah

dengan dalam air kencing. [2 markah]

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................



Kesan Kegagalan Fungsi Ginjal.

1. Ginjal tidak dapat menjalankan fungsinya sebagai organ p...........................

dan organ peng................................

2. Bahan kumuh drp metabolisme seperti u........., a............ dan g...............

berlebihan tidak dapat dis..................... daripada badan dan TOD tidak dpt

dikawal atur.

3. Penyingkiran bahan kumuh bern............................ seperti urea, air dan

garam berlebihan daripada badan dalam bentuk air kencing membolehkan

ginjal mengekalkan TOD pada aras normal.

SPM 2014 (Struktur)

Kedua-dua ginjal seorang pesakit gagal berfungsi. Keadaan ini menyebabkan

ketidakseimbangan air dan pengumpulan urea dalam darah.

Terangkan kesan kegagalan ginjal terhadap kawal atur keseimbangan air dalam

darah. [2 markah]

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

Hemodialisis

1. Ialah proses penggunaan mesin d............... untuk menyingkirkan bahan

buangan metabolik seperti urea, air dan garam yang berlebihan daripada

darah.

2. Mesin d.................. terdiri daripada tubul berlingkar yang separa telap dan

diisikan dengan b......................d......................

3. Kepekatan bendalir d............... di dalam mesin dialisis dikekalkan pada

kepekatan yang sama dengan plasma d..............



Tindakan mesin dialisis

4. Bendalir d................ sentiasa mengalir dan ditukar utk menyingkirkan

bahan kumuh dan mengekalkan kecerunan kepekatan bagi r...................

antara darah p................ dgn b..................d.......................

5. Semasa h....................................., darah pesakit dipam keluar dari arteri

radial pada pergelangan tangan utk mengalir ke dalam

m.................d......................... lalu mengalir keluar utk dikembalikan ke

dalam badan melalui v.............. pada tangan yg sama.

6. Semasa darah mengalir melalui tubul berlingkar, urea dan garam yg

berkepekatan tinggi dlm darah meresap keluar melalui dinding tubul ke

dalam b....................d.................... yg mengandungi urea dan garam yg

kepekatan rendah.

7. Oleh itu, u............... dan g.................. dapat disingkirkan ari badan dan

TOD dapat dikawal atur pada julat normal.



SPM 2014 (Struktur)

Rajah menunjukkan rawatan yang dijalankan ke atas pesakit itu.

Terangkan bagaimana urea disingkirkan daripada darahnya menggunakan mesin

hemodialisis. [3 markah]

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

Pengawalan Aras Gula dalam Darah.

1. Glukosa diperlukan untuk r........................

2. Aras normal glukosa pada manusia ialah kira-kira .............mg/100cm3

darah.

3. Apabila aras glukosa meningkat, sel B.............. pada kelompok sel

L........................... di pankreas merembeskan hormon i.......................... ke

dalam darah.



4. Di hati, hormon i.................... menukarkan glukosa b..............................

dalam darah kepada g....................... utk disimpan dlm sel o............. dan

sel hati.

5. Pertukaran glukosa kpd g........................ merupakan mekanisme

s...........b.............negatif bagi menurunkan aras glukosa yang t...............

dalam darah ke aras glukosa darah n..................

6. Apabila aras glukosa menurun atau rendah, sel a............ Largerhans

dirangsang utk merembeskan hormon g....................

7. Di hati, hormon g.................. menukarkan glikogen kepada g...................

8. Akibatnya, aras glukosa yang r................. dapat dinaikkan dan

dikembalikan ke aras n...................

Pengawalaturan Suhu Badan melalui cara fizikal.

1. Apabila cuaca di luar p............, kelenjar p................ dirangsang utk

mengeluarkan p................

2. Banyak p................dikeluarkan dan banyak juga p................disejat.

3. Penyejatan ini menyebabkan banyak h......... disingkirkan drp badan.

4. Seterusnya, otot pada arteriol a................ mengendur menyebabkan

pemv..........................berlaku. di mana, kapilari darah meng......................

dan diameternya bert......................

5. Akibatnya, lebih banyak darah mengalir melalui kapilari darah yang

b................ dan berada berhampiran dgn permukaan k................ badan.

6. H........... berlebihan dalam badan disingkirkan melalui s...................

7. Selain itu, otot r.......................... rambut mengendur.

8. Rambut c....................... ke permukaan kulit.

9. Satu lapisan udara n................. terperangkap di antara rambut dengan

permukaan k................

10. Maka, banyak h.......... hilang melalui s................

11. Dalam persekitaran yang s............, kelenjar p..............tidak dirangsang,

oleh itu kelenjar p.............. tidak aktif.



12. Kurang p................dikeluarkan dan kurang p..............tersejat serta kurang

h.......... disingkirkan drp badan.

13. Tetapi, otot pada arteriol a.................. akan mengecut dan proses

pemv......................... berlaku.

14. Di mana, kapilari darah m..................... dan diameternya

berk...........................

15. Maka, kurang darah mengalir melalui kapilari darah yg k.............. dan

berada jauh dari permukaan k............. badan.

16. Dan, kurang h...............disingkirkan melalui s.......................

17. Selain itu, otot r....................... rambut mengecut dan menyebabkan

rambut menjadi t................

18. Satu lapisan udara yang t.............. terperangkap di antara rambut dengan

permukaan k.............

19. Udara merupakan p................ haba yg baik.

20. Kurang h............. dihilangkan melalui s.................

SPM 2013.

Rajah menunjukkan struktur kulit manusia dalam situasi P dan situasi Q.



(a) Namakan struktur R dan struktur S.

R:...................................................................................................................

S:....................................................................................................................

[2 markah]

(b) (i) Nyatakan satu fungsi tisu adipos.

.......................................................................................................................

[1 markah]

(ii) Berdasarkan Rajah 4, terangkan tindakan kapilari darah dalam

mengawal atur suhu badan pada situasi P.

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

[ 2markah]

(c) Suhu badan seorang budak lelaki meningkat melebihi 37OC.

Terangkan bagaimana struktur R, S dan T bertindak untuk merendahkan

suhu badan kembali ke 37OC.

Penerangan untuk R

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

Penerangan untuk S

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

Penerangan untuk T

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

[5 markah]



Pengawalaturan suhu badan melalui proses metabolisme.

1. Dalam persekitaran yg panas, otot r............. tidak mengecut dan

mengendur secara berulang-ulang.

2. Keadaan m......................... tidak berlaku dan tiada h................dihasilkan.

3. Kelenjar a......................... tidak dirangsangkan. Maka, kurang atau tiada

hormon a................................... dirembeskan.

4. Kelenjar t..................... tidak dirangsang menyebabkan sangat sedikit

hormon t......................... dirembeskan.

5. Maka kurang h.......... dihasilkan.

6. Dalam persekitaran yang sejuk pula, otot r............... mengecut dan

m.................... secara berulang-ulang.

7. Keadaan m........................... berlaku.

8. H......... dihasilkan utk meningkatkan suhu.

9. Kelenjar a...................... dirangsangkan oleh h........................... utk

merembeskan hormon a............................

10. Kadar metabolisme meningkat utk menaikkan s.......... badan.

11. Kelenjar t................... dirangsangkan utk merembeskan hormon

t...........................

12. Maka, kadar m................................ meningkat dan lebih banyak h............

dihasilkan.

Uji Kefahaman Anda!

1. Nyatakan faktor fizikal dan kimia bagi persekitaran dalam. [2 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

2. Terangkan maksud homeostasis. [2 markah]



3. Huraikan tiga proses yang terlibat dalam pembentukan air kencing.

[5 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

4. Lukis rajah skema untuk contoh homoestasis berikut:

(a) Pengosmokawalaturan

(b) Pengawalaturan aras gula dalam darah

(c) Pengawalaturan suhu badan [6 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

3.5 Mengamalkan Gaya Hidup Sihat.

Kesan Penyalahgunaan Dadah kepada Manusia.

1. Dadah menganggu tindakan n.................................... dan menjejaskan

fungsi sistem s...............



2. Dadah boleh bertindak sebagai per....................... atau

p..............................

3. Dadah jenis k..............., n........................, am.........................dan k............

adalah dadah jenis perangsang utk jangka masa yg panjang boleh

mempengaruhi fungsi sistem peredaran darah, sistem penc................ dan

sistem s................ yang menyebabkan h......................... dan kemurungan.

4. Dadah penenang seperti m..............., b.........................,

t...................................... dan h.......... boleh menyebabkan kehilangan

ingatan, tidak dapat menumpukan perhatian, masalah p...........................,

kanser peparu, kerosakan h.......... dan o........., mengantuk, kecelaruan

dan k.........

Kesan penyalahgunaan Alkohol kepada Manusia.

1. Alkohol melambatkan fungsi sistem s.................pusat terutamanya

penghantaran i...............saraf di o.............

2. Ia juga melambatkan tindakan r.................., mengganggu

k.......................... dan menyebabkan kegagalan membuat pertimbangan.

3. Antaranya, alkohol boleh menyebabkan kekeliruan, percakapan yg tidak

t........................., kelemahan koordinasi o............ dan tidak dapat

mengawal keseimbangan badan, penglihatan yang k.............. dan

kesukaran menganggar j...............

4. Ia juga boleh menjadikan seseorang menjadi a.................... dan

g...................

5. Dalam jangka masa panjang, ia boleh menyebabkan kerosakan h..............

Uji Kefahaman Anda!

1. Apakah maksud penyalahgunaan dadah dan alkohol? [2 markah]

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................



2. Berikan contoh dadah yang bertindak sebagai perangsang. [2 markah]

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

3. Apakah kesan dadah perangsang terhadap sistem saraf? [2 markah]

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

4. Berikan contoh dadah yang bertindak sebagai penenang. Apakah kesan

dadah penenang terhadap sistem saraf? [3 markah]

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

5. Terangkan kesan penyalahgunaan alkohol terhadap sistem saraf.

[3 markah]

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................



3.6 Hormon Tumbuhan.

Kesan Auksin ke atas Gerak Balas Pertumbuhan

1. Gerak balas pertumbuhan dinamakan t....................

2. Gerak balas t.......................... dikawal oleh hormon a...................

Aktiviti Eksperimen I Ekperimen II Eksperimen III

Langkah 1 Hujung koleoptil

dipotong pada

bahagian atas zon

pemanjangan.

Hujung koleoptil

dibuang dan

diletakkan diatas

blok agar.

Hujung koleoptil

dibuang dan

diletakkan di atas

blok agar

Langkah 2

Hujung dibuang

t...........

pertumbuhan

Selepas 2 jam,

blok agar diletak

pada

ko...................

terpotong

Selepas 2 jam,

Blok agar

diletakkan pada

sebelah koleoptil.

Pemerhatian

Hujung diletak

semula, koleoptil

tumbuh ke a..........

koleoptil tumbuh

tegak ke atas.

Koleoptil

membengkok ke

sebelah ka...........

Inferens

Hujung koleoptil

mempengaruhi

pertumbuhan pada

zon pemanjangan.

Bahan kimia

(a..............)

meresap drp

hujung koleoptil

ke dalam blok

agar.

Auksin meresap

secara langsung

drp blok agar ke

dalam sebelah

kiri koleoptil shj.

Kesimpulan

Auksin dihasilkan di tisu m.................... di hujung pucuk

dan di hujung akar. Auksin merangsang pemanjangan sel

pada ozon pemanjangan di hujung pucuk.



Peranan Auksin dalam Gerak Balas Tropisme

1. Auksin mengawal gerak balas p................................ pada hujung

p............... dan hujung a........... tumbuhan.

2. Gerak balas pertumbuhan ini di mana a............ pertumbuhan bergantung

pada arah rangsangan dinamakan t...................

3. Terdapat dua jenis t.................utama iaitu f................................dan

g....................................

4. Terdapat dua jenis f.............................iaitu

f................................p........................ dan f.............................

n........................

Fototropisme

1. Kesimpulan yang dapat dibuat mengenai peranan auksin dlm fototropisme

adalah seperti berikut:

(a) Hujung k......................ialah bahagian yg peka terhadap rangsangan

cahaya.

(b) Sel m............................ pada hujung pucuk menghasilkan auksin.

(c) Auksin menjauhi cahaya dan berkumpul pada bahagian t..............

(d) Kepekatan auksin yang tinggi pada p.............. merangsang

pemanjangan sel di pucuk.



(e) Auksin boleh m....................... melalui blok agar (medium cecair) tetapi

tidak boleh meresap melalui kepingan mika/medium pepejal.

Ekperimen 1

Geotropisme

1. Gerak balas pucuk dan a............ terhadap g................. disebut

g...............................

2. Peranan auksin dalam g................................. adalah seperti berikut:



Pemerhatian Penerangan

Anak benih diletak dgn pucuk

dan akarnya secara mengufuk

dlm keadaan gelap.

G............... menyababkan meristem

a............ pada hujung pucuk dan akar

menghasilkan au.........

Graviti menyebabkan au..........

berkumpul di bahagian bawah hujung

p.......... dan hujung akar.

Akibat tarikan g............., auksin

berkumpul pada bahagian bawah

zon pema................ hujung

pucuk dan akar.

(a) Au............. meresap ke dalam

zon pemanjangan.

(b) Daya tarikan g..............

menyebabkan au...........

berkumpul pd bahagian bawah

pucuk dan akar.

(c) Bahagian bawah pucuk dan akar

mengandungi kepekatan au........

yang lebih tinggi berbanding dgn

bahagian atas.

(a) Kepekatan au.......... yg tinggi pd

hujung pucuk merangsang

pemanjangan sel. Oleh itu,

bahagian bawah pucuk dgn

kepekatan au......... yang lebih

tinggi memanjang lebih c.........

drp bahagian atas. Akibatnya



pucuk membengkok dan tumbuh

ke atas, menunjukkan

g....................... negatif.

(b) Kepekatan au.............. yg tinggi

pd hujung a........ merencatkan

pemanjangan sel. Bahagian

bawah akar dgn kepekatan

au.......... yg tinggi memanjang

lebih lambat berbanding dgn

bahagian atas. Akibatnya,

a.......... membengkok dan

tumbuh ke bawah, menunjukkan

g.........................positif.

Penggunaan Hormon dlm Pertanian

Hormon Penggunaan Hormon Penerangan

A.............. Merangsang pertumbuhan akar

adv.................

Digunakan pd keratan batang utk

mempercepat pertumbuhan akar

dan batang.

Sebagai r.............. rumpai Digunakan sbg h..................... dlm

kepekatan yg tinggi utk

membunuh rumpai dikotiledon

tetapi tumbuhan monokotiledon

tidak diganggu.

Dalam pembentukan buah Disembur pd buah-buahan utk

mengelakkan keguguran buag

sblm masak.

Disembur pd stigma bunga dan

ovari dlm bunga utk merangsang

ovari berkembang menjadi buah



tanpa persenyawaan. Proses ini

dinamakan par......................

Buah tanpa biji dihasikan.

Dlm pembentukan tumbuhan yg

rendah dan rimbun

Pekebun memotong t.............

dihujung pucuk utk

mengurangkan aras auksin

supaya tunas sisi boleh tumbuh

ke sisi dan menjadikan tumbuhan

itu rimbun.

Merangsang pertumbuhan

tanaman

Auksin digunakan pekebun utk

merangsang pemanjangan sel

pada pucuk.

Eti.......... Merangsang pemasakan buah Disembur pada buah utk

merangsang buah cepat masak.

Uji Kefahaman Anda!

1) Apakah maksud tropisme? [2 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

2) Terangkan peranan auksin dalam gerak balas pertumbuhan. [2 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

3) Kenal pasti dua jenis tropisme pada tumbuhan dan tunjukkan bagaimana

tumbuhan itu bergerak balas terhadap rangsangan luar. [4 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................



4) Pada rajah di bawah, A mewakili satu eksperimen yang telah disediakan

untuk menunjukkan peranan hormon ke atas koleoptil jagung. Lengkapkan

B untuk menunjukkan keputusannya selepas satu hari. [4 markah]



BAB 4 PEMBIAKAN DAN PERTUMBUHAN

4.1 Pembentukan Gamet.

Keperluan Pembentukan Gamet.

1. Gamet dihasilkan melalui proses m...................

2. Proses ini berlaku di dalam organ p...................... yg dikenali sbg g.................

3. Proses ini menghasilkan sel-sel pembiakan yg disebut g........... yg bersifat

h................., iaitu sel yg mengandungi s..................... drp bil. Kromosom sel

induk.

Pembentukan Sperma atau Spermatogenesis

Sistem pembiakan lelaki

1. Sistem pembiakan lelaki terdiri drp sepasang t.............. yg berperanan

menghasilkan s............ (gamet jantan) dan hormon seks lelaki, iaitu

t................................

2. T................ terdapat di dalam pundi yg disebut s............... yg terdapat di

luar badan.

3. Di dalam setiap testis terdapat 2...... lebih ruang atau lobul.



4. Setiap lobul mengandungi satu atau lebih tubul berlingkar yg dinamakan

t............s.....................................

5. Pembentukan sperma atau s....................................... berlaku dlm tubul

seminiferus.

Keratan membujur testis

6. Ia dilapisi sel-sel yg belum mengalami pengkhususan yg dikenali sebagai

g............... p....................................

7. Sel ini menjalani m..................... banyak kali utk banyak menghasilkan

s...................................(ST) yg diploid.

Pembentukan sperma pada dinding tubul seminiferus



8. Selepas baligh, s...................................(ST) mengalami pertumbuhan utk

membentuk sel yg besar.

9. Sel itu disebut s............................ p...................... (SP)

10. SP terus membahagi melalui meiosis I utk menghasilkan dua

s......................s....................... (SS) yg haploid.

Peringkat spermatogenesis

11. Kedua dua SS ini membahagi melalui meiosis II utk menghasilkan empat

s........................ (Sd) yg haploid.

12. Sd terus mengalami p............................. dan pengkhususan utk

menghasilkan s...............



Struktur sperma manusia

Pembentukan Ovum atau Oogenesis

1. Proses pembentukan ovum atau Oogenesis berlaku dlm sepasang

o.............. yg terletak di bhgn bwh rongga abdomen.

2. Setiap o............. mempunyai bentuk dan saiz spt ‘badam’

3. O............. menghasilkan o............ dan juga hormon e.................. dan

p.........................

4. Proses o........................ bermula semasa perkembangan f............

perempuan dlm uterus ibunya lagi.

Kedudukan ovari



5. Sel g...............p......................... dlm ovari embrio membahagi secara

m.................. berulang-ulang kali membentuk o..................... (OG)

6. OG yg diploid mengalami tumbesaran menjadi o..............p.................( OP)

7. Setiap OP diselaputi oleh satu atau lebih lapisan sel folikel.

Struktur oosit sekunder

8. Keseluruhan struktur ini dikenali sbg f...............p.................... (FP)

9. Apabila dilahirkan, bayi perempuan telah mempunyai berjuta-juta OP di

dalam o.............nya.

10. OP ini meneruskan proses m................... di bawah rangsangan hormon

p......................f....................... (FSH) apabila seorang budak perempuan

mencapai a...........b......................

11. Setiap bula, beberapa OP dari salah satu o................. akan menjadi aktif

dan meneruskan m.............I utk membentuk

O................S..........................(OS) yg besar dan satu j.............

k................yg kecil.

12. Kedua-dua sel ini bersifat h..................

13. OS akan mengalami m..................II sehingga peringkat m....................... II

sahaja.

14. OS diselaputi oleh beberapa lapisan sel f......................yang dikenali sbg

f................... s............................. (FS).

15. FS akan membesar dan membentuk F......................G................. (FG).



16. Setiap bulan, di bawah rangsangan satu lagi hormone lain dikenali sbg

hormon p............................(LH), folikel G..............(FG) akan meletus dan

O...........S.......................(OS) dibebaskan drp o..............

17. Proses ini dikenali sbg p.............................

18. OS akan memasuki T.......F........................ (TF) dan akan melengkapkan

pembahagian m.......................II sebaik shj satu s............... menembusi

O.............S......................... lalu membentuk o............. dan satu jasad

kutub.

19. Persenyawaan akan berlaku apabila bercantumnya n..................ovum dgn

n................. sperma.

Peringkat perkembangan dan pembentukan ovum



SPM 2012 (Esei)

Terangkan persamaan dan perbezaan antara spermatogenesis dan oogenesis.

Jawapan:

Persamaan Penerangan

Kedua-dua proses berlaku di dalam

organ p................................

Sel-sel epitelial g.............. terdapat di

o.................... pembiakan.

Sel-sel e................... germa adalah

d..................

Untuk menghasilkan gamet

h..................

Sel-sel e.....................germa menjalani

m................

Untuk menghasilkan banyak sel

d................

Kedua-dua proses manjalani

m.....................

Untuk menghasilkan e................. sel

anak h..................

Kedua-dua proses melibatkan

pert....................

Persediaan utk m..................

Perbezaan:

spermatogenesis Oogenesis

Berlaku dalam t............... kerana ia

adalah organ pembiakan l...................

Berlaku dlm o..................kerana ia

adalah organ pembiakan

p.............................

Melibatkan proses pemb................ Tidak melibatkan proses

pemb......................

Menghasilkan empat s................. yang

aktif.

Menghasilkan satu o.............. (dan tiga

jasad kutub yang akan merosot)

s.................mempunyai saiz yg lebih

k................ dan mempunyai e..............

utk b..........................

o................ mempunyai saiz yg lebih

b............

pergerakan dibantu oleh s............... di

t.............F..........................



Berlaku sepanjang h................ Berhenti apabila m......................

Bermula selepas mecapai

a..........b.....................

Bermula pada peringkat f..............

Pembentukan sperma berlaku

s................ masa.

Pembentukan o............... sekali dalam

kitar h...............

Mengalami proses m................lengkap m.....................II hanya lengkap

selepas ovum disenyawakan.

Sel epithelial germa membahagi

membentuk s.................................(SG)

Sel epithelial germa membahagi

membentuk o..................................

(OG)

Spermatogonium berkembang

menghasilkan

S......................P.......................(SP)

Oogonium (OG) berkembang

menghasilkan O.............

P...................(OP)

Uji Kefahaman Anda!

1) Nyatakan perbezaan antara sperma dengan ovum. [2 markah]

............................................................................................................................

............................................................................................................................

2) Apakah kepentingan menghasilkan sperma yang banyak dalam pembiakan

seks? [2 markah]

............................................................................................................................

............................................................................................................................

3) Namakan organ di mana spermatogenesis dan oogenesis berlaku. [2 markah]

............................................................................................................................

............................................................................................................................

4) Namakan jenis pembahagian sel yang menghasilkan gamet. [1 markah]

............................................................................................................................



4.2 Peranan Hormon dalam Kitar Haid.

Masa

(hari)

Peristiwa yg berlaku dalam

Ovari Uterus

1-5 Perkembangan

f..............p...............

h..........berlaku.

6-13 Kematangan

f..............G...............

Pemulihan dan penebalan

e......................

14 Pengo................. Penebalan e..............................terus

berlaku.

15-24 Perkembangan

K.............L................

Penebalan e..............................

terus berlaku .

Pembentukan tisu dan salur darah

dlm e......................................

25-28 Kemerosotan

k................l.................. jika

persenyawaan tidak berlaku.

Kemerosotan

e.....................................



Perubahan aras Hormon semasa kitar haid dan hubungannya dgn perubahan di

dalam ovari dan uterus.



Peranan Hormon dalam Mengawal Atur Kitar Haid

Kelenjar

Endokrin

Hormon

dirembeskan

Peranan

Pituitari FSH Merangsang perkembangan f..................

di dalam ovari. Oosit primer yg

terkandung dlm

f..................p..................akan

berkembang dan menjadi o...........

s............................... yg terkandung dlm

f................G.................

LH Merangsang pengo..................

Ovari Estrogen Memperbaiki dan memulihkan

e........................ selepas haid.

Mer............kan penghasilan FSH.

Merangsang penghasilan LH.

Progesteron Merangsang penebalan dinding

e........................... untuk penempelan

e..............

Menghalang penghasilan FSH dan LH

oleh kelanjar p......................

Sindrom Prahaid

1) Sindrom ialah istilah yang digunakan untuk menghuraikan beberapa symptom

atau gejala yang tidak khusus untuk mencirikan sesuatu penyakit.

2) Prahaid merujuk kepada waktu s................ mulanya haid.

3) Jadi, sindrom prahaid ialah tanda- tanda atau gejala yang dialami oleh

seorang wanita s................... bermulanya haid.

4) Gejala- gejala ini akan muncul dari tujuh hingga 14 hari sebelum hari

p................ bermulanya haid.



5) Gejala- gejala yang dialami boleh dikelaskan kepada tiga kategori iaitu:

Kategori Gejala

Fizikal

Sakit pinggang, pening kepala, pitam, sakit kepala, sakit

sendi, rasa loya, tidak berselera utk makan, kurang tenaga,

tidur tidak lena, kesakitan pada payu dara.

Emosi

Cepat marah, tidak tenteram, gelisah, muram.

Mental

Kurang daya ingatan, sukar memberi tumpuan.

6) Bukan semua wanita akan mengalami semua gejala yang disebutkan.

7) Sindrom prahaid disebabkan oleh k................................... pada aras

h............... estrogen dan p........................ dalam kitar haid dan ini adalah

keadaan yang berlaku secara semula jadi.

Putus Haid

1) Putus haid ialah tempoh masa terhentinya p......................... dan haid secara

semula jadi pada wanita dan lazimnya berlaku dalam lingkungan 46 hingga

50 tahun.

2) Apabila seorang wanita menghampiri 50 tahun, perembesan hormon

e................... dan p........................... akan semakin berkurangan.

3) Hal ini disebabkan ovarinya semakin k................. dipengaruhi oleh

rangsangan FSH dan LH.

4) Apabila perembesan e................... dan p........................... berhenti,

perubahan yang berlaku pada e................................. setiap bulan akan

berhenti dan haid juga berhenti.

5) Putus haid dikatakan benar- benar berlaku apabila seorang wanita tidak

datang haid untuk 12 bulan berturut- turut.

6) Gejala- gejala yang dialami oleh seseorang wanita yang hampir putus haid

termasuk berasa panas pada seluruh badan, terutamanya pada kepala dan



leher untuk beberapa saat atau minit, berasa letih, gelisah, tidak tenteram

dan mudah tersinggung.

7) Kekurangan e................... juga menyebabkan kecenderungan kehilangan

unsur k................ daripada tulang.

8) Kehilangan unsur k................. menyebabkan tulang menjadi kurang

p............ dan mudah r................. atau retak.

9) Keadaan ini dikenali sebagai o..............................

SPM 2014 (Esei)

Rajah menunjukkan perkembangan folikel dalam kitar ovari.

(a) Terangkan apa yang berlaku semasa peringkat I dan peringkat II dalam kitar

ovari. [4 markah]

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................



(b) (i) Seorang wanita mengambil pil perancang untuk mencegah kehamilan.

Kandungan pil itu merencat perembesan hormon perangsang folikel (FSH)

oleh kelenjar pituitari.

Terangkan kesan pengambilan pil perancang terhadap peringkat I dalam kitar

ovari. [3 markah]

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

(c) Terangkan apa yang menyebabkan peringkat III berlaku dan kesannya.

[3 markah]

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................

...........................................................................................................................



4.3 Perkembangan Awal Zigot dalam Manusia.

1. Proses p.............................berlaku antara o............ dengan salah satu

s................ dalam t...........f.......................... seorang wanita.

Peringkat perkembangan zigot hingga ke peringkat blastosista dan penempelan

2. Selepas 30 jam persenyawaan, z...............manusia membahagi menjadi

dua sel.

3. Z............. seterusnya membahagi lagi menjadi empat sel, lapan sel, enam

belas sel, tiga puluh d......... sel dan seterusnya sehingga menjadi satu

kelompok sel yg digelar m.....................



Embrio yang berusia sembilan hari

4. M..................menjadi bentuk sfera berongga yg disebut b........................

5. B.............................akan berkembang membentuk e.....................

6. E............... akan mula menempel pada dinding u...................

7. E.....................akan berkembang membentuk f.....................

Persenyawaan diikuti dgn perkembangan zigot hingga menjadi bayi.



Pembentukan anak kembar

Pembentukan anak kembar seiras

Pembentukan anak kembar tak seiras

Kembar seiras Persamaan Kembar tak seiras

1. Perkembangan f............berlaku di dalam u................

2. Memerlukan p............... utk perkembangan f.................

3. F.............. mempunyai tali p..............

4. F.............. menerima o................... dan nutrien drp darah ibu.

5. Bahan k............. drp darah fetus disingkirkan melalaui darah ibu.

6. Darah ibu terpisah drp darah f...............

Perbezaan dari segi

S.......... ovum

disenyawakan oleh

s............ sperma.

persenyawaan D.......... ovum

disenyawakan oleh

d........ sperma yg

berlainan.

Embrio membahagi

menjadi d.........

Pembahagian embrio Pembahagian embrio

t.......... berlaku.



Fetus kembar berkongsi

s.......... plasenta.

Plasenta Setiap kembar

mempunyai plasenta

s....................

Kedua-dua mempunyai

kandungan genetik yg

s............

Kandungan genetik Kandungan genetik dlm

kedua-dua kembar

t.......... sama.

s............. Jantina s.............. atau

b..........................

S............... Rupa t................... seiras

Anak kembar siam

1. Semasa pembentukan anak kembar s................., pembahagian satu

e............... yang t............. lengkap boleh berlaku.

2. Jika berlaku, dua e.................. yang masih terlekat antara satu sama lain

pada bahagian tubuh tertentu misalnya kepala, punggung atau perut akan

terbentuk.

3. Anak kembar ini dikenali sebagai k................. siam.

Peranan Plasenta dlm Perkembangan Fetus.

1. Plasenta ialah struktur yg tisu-tisunya terbentuk drp. Sel-sel f............. dan

i........

2. Sistem peredaran darah (SPD) fetus terpisah drp SPD ibu oleh satu

m................... yg nipis.

3. Pemisahan SPD fetus dan ibu adalah penting kerana t................ darah ibu

adalah jauh lebih t.............. drp t................... darah fetus. Hal ini

berkemungkinan boleh merosakkan k................... darah fetus yg sangat

halus.



4. Darah ibu dan fetus t............. bercampur. Hal ini dapat mengelakkan

masalah penggumpalan darah jika kumpulan darah fetus dan ibu

berl.................

5. Plasenta juga berfungsi sebagai satu struktur yg ‘mengawal-pilih’ antara

darah ibu dengan darah fetus.

6. Ia membenarkan hanya bahan-bahan tertentu seperti o..............., karbon

d................., garam m...................., g................., asid a.............., lipid,

v..................., urea, hormone dan antibodi meresap melaluinya.

7. Bahan-bahan lain spt SDM dan SDP t............ boleh merentas

p......................

8. Namun, bahan-bahan spt d.............., a.................., kafeina dan bahan dari

asap r............... serta virus H....... dapat merentas p.................. dan masuk

ke sistem aliran darah fetus.

Rajah: Kedudukan dan struktur plasenta

9. Plasenta juga berfungsi sbg organ e..................... dan merembeskan

h............. yg amat penting semasa kehamilan. Selepas bulan ketiga,

k...................l........................ mula merosot dan tidak dpt merembeskan

p............................. lagi. Jadi, plasenta akan mengambil alih fungsi

k................... l.......................... dan merembeskan p.............................. dan

estrogen utk mengekalkan k..............................endometrium.



Uji Kefahaman Anda!

1. Apakah yang dimaksudkan dengan persenyawaan? [2 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

2. Berikan nama peringkat embrio yang berbentuk bebola dan berongga di

bahagian tengahnya. [1 markah]

.......................................................................................................................

3. Apakah jenis kembar yang pembentukannya berasal daripada satu zigot

yang sama? [1 markah]

4. Apakah akan berlaku jika plasenta terpisah daripada dinding uterus?

[1 markah]

.......................................................................................................................

5. Mengapakah seorang ibu yang kuat merokok akan menjejaskan

perkembangan fetus? [2 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

6. Apakah bahan yang tidak boleh merentas plasenta? [1 markah]

.......................................................................................................................



4.4 Sumbangan Sains dan Teknologi dalam Pembiakan Manusia.

1. Terdapat beberapa teknik mencegah kehamilan antaranya ialah teknik

s....................jadi, penggunaan alat seperti k..............., d........................

alat i..................................., penggunaan s....................... dan pil

p......................kehamilan.

Rajah: Alat pencegahan kehamilan

Rajah: Teknik pembedahan utk mencegah kehamilan

2. Terdapat beberapa teknik mengatasi masalah ketidaksuburan:

Teknik Masalah Penerangan

Bank S................ Sperma s............

atau kualiti sperma

rendah

Penderma sperma

menyimpan sperma dlm

bank sperma. Biodata

genetik penderma direkod

utk memudahkan pemilihan

sperma yg baik.



Per...............Beradas

Sperma suami tidak

dapat berfungsi dgn

n............. (tidak aktif,

cacat atau

bilangannya terlalu

sedikit)

Sperma suami akan

dik................... dan dirawat

sebelum dimasukkan ke

dalam tiub fallopian isteri.

P.............................

‘in vitro’ (IVF)

Tiub fallopio isteri

ter...................

menyebabkan

sperma dihalang drp

bersenyawa dgn

ovum atau zigot

tidak sampai ke

uterus.

Oosit sekunder isteri

dikeluarkan dari ovari

menggunakan jarum

l...................... utk

disenyawakan dgn sperma

suami dalam piring kultur

dlm makmal. Slps dua hari

setengah, e............. yg

mencapai peringkat lapan

sel dimasukkan semula ke

dalam uterus melalui

serviks utk p.....................

pada uterus.

Ibu T................ Isteri tidak dapat

mengandung atau

selalu gugur.

Sperma dan ovum isteri

disenyawakan secara

persenyawaan ‘in vitro’

membentuk zigot dan

embrio akan dipindahkan ke

uterus ibu tumpang

sehingga lahir.

Penyakit kelamin

1. Penyakit kelamin boleh disebarkan melalui perhubungan s........ tidak

terlindung antara d....... individu atau lebih yang mana salah seorang



daripadanya dijangkiti b................ atau v............ yang menyebabkan

penyakit itu.

2. Antara contoh penyakit kelamin termasuk g................. dan s...............

4.5 Konsep Pembiakan pada Tumbuhan.

Struktur Bunga

Keratan membujur sekuntum bunga

1. Bunga mempunyai empat bahagian, iaitu s............, p............., st................

dan pi............

2. St..................... yang merupakan organ pembiakan jantan terdiri daripada

a............ dan f..............

3. A............. mempunyai pundi debunga yg mengandungi d.................... yg

bersifat haploid.

4. Pi............. terdiri drp s..................,s.......... dan o..............

5. S.............. ialah struktur yg berfungsi utk menerima d.....................

6. S.............. didapati di atas satu salur panjang yg disebut s.......... yang

menyambungkan s................ kpd ovari.



Perkembangan Debunga.

1. Bahagian bunga yg menghasilkan debunga ialah a.............

2. Setiap a................ mengandungi empat pundi debunga.

3. Dalam setiap pundi itu terdapat berates-ratus sel i.............

d......................... atau sel m........................... yg bersifat diploid.

4. Sel induk d..................... akan membahagi secara m............. menghasilkan

empat sel yang haploid.

5. Empat sel ini disebut t....................

6. Setiap sel dlm t............. akan berkembang menjadi butir debunga.

7. Nukleus dlm butir debunga akan membahagi secara mi............... dan

menghasilkan dua nukleus, iaitu n............... p........................... dan

n................... t............

Rajah: Perkembangan debunga di dalam pundi debunga pada anter.

Perkembangan Ovul

1. Ovul ialah struktur bunga yg menghasilkan telur atau g............ betina.

2. Ia berkembang drp selapis tisu yg terdapat pada kar..........

3. Ia dilekatkan pd dinding o............ melalui satu tangkai yg dipanggil

f.....................

4. Tempat pelekatan ovul pd dinding o.............. disebut pla.................. yg

membekalkan n................. melalui tangkai fu..................

5. Tisu pada karpel mengalami mi.............. utk membentuk suatu tonjolan

berbentuk k..........

6. Tonjolan yg disebut nus............. ini terdiri drp tisu paren..............



7. Apabila nus............... berkembang dan membesar, nus..................

dikelilingi oleh dua lapisan sel yg disebut inte................

8. Salah satu sel drp sel-sel nus.............. itu ialah sel induk m.......................

atau sel induk pundi embrio.

9. Sel ini akan membesar dan membahagi secara me................ utk

menghasilkan empat sel yang h..............

10. Tiga antara sel ini akan me...................

11. Sel yg tertinggal membesar dan n....................nya membahagi secara

mi.............. sebanyak t....... kali untuk menghasilkan l................ nukleus.

12. Sel yg sudah membesar kini disebut pu........ em.................

13. Antara l............ nukleus dlm pundi embrio, t.......... nukleus akan bergerak

ke satu hujung pundi embrio dan menjadi sel an................

14. T.......... lagi akan bergerak ke hujung pundi e................. yg bertentangan

dan menjadi d........... sel si............... dan satu sel t.................

15. Dua nukleus yg tertinggal di tengah pundi embrio menjadi n...............

ku...............

16. Integumen yg berkembang dgn sepenuhnya akan menutupi keseluruhan

nus........... dan meninggalkan satu liang kecil yg disebut mik............ yg

membenarkan kemasukan air semasa perc................ biji benih.

Pembentukan pundi embrio;

Pendebungaan dan Pembentukan Tiub Debunga

1. Apabila debunga menjadi matang, dinding a............ akan mengering,

mengecut dan merekah disisinya.



2. Perekahan ini akan membebaskan d................. yang akan dipindahkan ke

sti............ oleh agen p...................................... spt angin, serangga atau haiwan.

3. Proses pemindahan debunga dari an.......... ke st............. bunga sama atau

berlainan disebut pen...........................

4. Debunga yg telah dipindah ke st.............. akan mengalami perc.....................

dan mengeluarkan satu salur yg disebut t.......... d..................

5. Rembesan berg............ pada permukaan st............... merangsangkan

debunga utk berc................

6. Tiub debunga memanjang dan bertumbuh ke arah o.......... melalui s...........

7. N................... t.............. berada di hujung tiub debunga dan mendahului

n................p.................

8. Semasa pergerakan nukleus-nukleus itu dlm tiub debunga,

n...............p..................... akan membahagi secara mi................ utk membentuk

d......... nukleus atau gamet jantan yg bersifat h................

Rajah: Proses percambahan debunga.

Persenyawaan Ganda Dua

1. Salah satu drp dua gamet jantan bercantum dgn sel t............. utk

menghasilkan zigot d.................., iaitu persenyawaan pertama.



2. Gamet jantan yg satu lagi akan bercantum dgn dua

n.....................k................... utk membentuk nukleus endo..................... yg

t..................., iaitu persenyawaan kedua.

3. Proses persenyawaan yg berlaku d........ kali utk menghasilkan satu zigot

d................. dan satu nukleus t.................... dikenali sbg persenyawaan

g................ dua.

Persenyawaan Ganda Dua;

Pembentukan Buah dan Biji Benih

Rajah: Perkembangan biji benih



Bahagian Berkembang menjadi Berkembang menjadi/ Fungsi

Nukleus triploid Tisu endosperma Menyimpan makanan

Zigot diploid E................. Biji benih

I..................... Kulit b........... Pelindung kpd biji benih

Ovari Buah

Ovul Biji .............

Kepentingan Persenyawaan Ganda Dua dalam Kemandirian Tumbuhan

Berbunga

1. Tumbuhan berbunga atau a........................... merupakan kumpulan

tumbuhan yang paling besar di permukaan bumi dan boleh ditemukan di

setiap sudut bumi.

2. Debunga yang merupakan g............... jantan dan sel telur ialah sel

h................ yang dibentuk akibat proses pembahagian sel secara

m...................

3. Oleh itu, wujud v................... dalam keturunan yang dapat menjamin

kemandirian spesies.

4. Percantuman antara gamet j................ dengan sel t........... menghasilkan

zigot d................ . Percantuman ini memastikan maklumat g.............

tumbuhan induk diturunkan daripada generasi kepada generasi dan

spesies tumbuhan dikekalkan.

5. Percantuman antara gamet j............. dengan dua n................. kutub

menghasilkan tisu e........................ yang berkembang menjadi tisu

penyimpan makanan.

6. Percantuman ini memastikan makanan e............ tersedia ada semasa

percambahan b........ benih dan menjamin kejayaan anak tumbuhan.

7. Buah melindungi b......... benih dan membantu pencaran b......... benih ke

tempat yang jauh dari pokok induk.

8. Cara ini memastikan persaingan i.............spesies dapat dielakkan untuk

menjamin kejayaan dan kemandirian tumbuhan di habitat baharu.



4.6 Pertumbuhan dalam Organisma Multisel

1. Pertumbuhan dalam organisma ialah satu proses k.............. dan tidak

boleh ber...................

2. Pertumbuhan melibatkan pertambahan bilangan sel, saiz, isi padu dan

jisim badan organism dan juga pemb.................. serta pengkhususan sel.

3. Terdapat tiga peringkat perkembangan dlm proses pertumbuhan iaitu

pemb........................ sel, pem........................ sel dan pembe..................

sel.

4. Pembahagian sel melibatkan mi..............., iaitu setiap sel memb..............

menjadi d......... sel yg seiras dgn sel induk.

5. Kedua-dua sel ini membahagi lagi menghasilkan e................. sel dan

proses ini berterusan utk menghasilkan l................ sel, enam bela sel dan

seterusnya sehingga satu kumpulan sel yg terdiri drp berbilang sel yg

se................. dihasilkan yg kemudian akan mengalami

pem..............................

6. Pemanjangan sel akan menyebabkan pertambahan s.............. sel.

7. Pertambahan ini disebabkan oleh pengambilan a........ dan bahan

keperluan lain spt garam mineral, g............., asid a................ dan bahan-

bahan lain drp persekitaran.

8. Air mengumpul dlm v............... sel tumbuhan menyebabkan v................

membesar.

9. Bahan yg meresap masuk ke sel digunakan utk membina protoplasma sel

dan menyebabkan pert.................... saiz sel.

10. Pembe............. sel berlaku selepas pem....................... sel.

11. Sel-sel mengalami perubahan bentuk dan struktur dan kemudian

membentuk kumpulan sel yang k................

12. Pemb.................... dan pengkhususan sel membolehkan menjalankan

fungsi yang baharu dan khusus.

13. Sebagai cth, pemb................ sel epidermis pada akar tumbuhan

menyebabkan sel-sel ini membentuk unjuran h.............. disebut rambut



a................, yg menambahkan jumlah l............. permukaan utk peresapan

air dr tanah ke dalam a..............

14. Pemb....................... sel epidermis pada daun pula menghasilkan sel

peng............. berbentuk kacang yg mengawal pemb................. dan

penutupan liang s............. dan seterusnya mengawal kehilangan a.........

drp tumbuhan.

Rajah: Pemanjangan sel tumbuhan melalui pemvakuolan.

Uji Kefahaman Anda!

1. Berikan definisi pertumbuhan. [2 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

2. Mengapakah organisma perlu mengalami pertumbuhan? Terangkan.

[2 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

3. Namakan tiga zon utama pada hujung akar dan hujung pucuk yang

berkaitan dengan pertumbuhan. [3 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

4. Huraikan ciri-ciri utama yang diperhatikan pada sel di zon yang dinamakan

di atas. [3 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................



4.7 Lengkung Pertumbuhan

Parameter untuk mengukur pertumbuhan

1. Pertumbuhan boleh ditentukan dengan mengukur p...................

pertumbuhan seperti pertambahan s........... atau i................. dan

perubahan j............. segar atau j............ kering dalam satu jangka masa

tertentu.

2. Jisim k............. sesuatu organisma merujuk kepada jisimnya selepas

semua a...... telah disingkirkan daripada organisma itu. Ia boleh ditentukan

dengan menimbang jisim organisma selepas mengeringkan organisma

dalam k................. pada suhu .............0C berulang kali sehingga jisimnya

t......... berubah.

3. Faedah kaedah ini ialah ukuran jisim k............... memberikan pengukuran

pertumbuhan yang paling t............ tetapi kelemahannya ialah organisma

tersebut mesti dibunuh dan dikeringkan sebelum ditimbang.

4. Oleh itu, kadar pertumbuhan pada organisma yang s......... tidak dapat

dikaji.

5. Kaedah ini sesuai digunakan untuk menentukan jisim k................

tumbuhan, tumbuhan yang sama jenis dapat ditanam dalam persekitaran

yang s.......... dan mendapat n............... yang sama.

6. Jisim s............. organisma juga mudah ditentukan. Jisim organisma boleh

ditimbang dengan neraca pada bila-bila masa dan organism tidak perlu

dibunuh.

7. Akan tetapi, kaedah ini tidak tepat kerana kandungan a..... dalam badan

boleh mempengaruhi keputusan.



Lengkung Pertumbuhan

1. Lengkung pertumbuhan adalah berbentuk si.................. atau “S”.

2. Lengkung pertumbuhan boleh dibahagikan kpd l........ bahagian seperti

berikut:

Lengkung pertumbuhan berbentuk sigmoid (manusia)

Permulaan

(fasa bayi)

Eksponen

(kanak-kanak)

Matang

(remaja)

Dewasa

Penuaan

Kadar

pertumbuhan

(KP) secara

p..................

Proses

pemb..............

.. sel dan

sedikit

pema..............

.... sel berlaku.

KP berlaku dgn

c................

Proses

pemb...............

.... dan

pema...............

... sel adalah

b..................

KP menjadi

l.....................

kerana

kebanyakan

sel-sel aktif

telah mencapai

saiz yg

m.....................

....

KP

berh.............,

iaitu organism

telah

de.............

Proses

pemb..............

.... sel yg

berlaku hanya

utk gantikan

tisu-tisu yg

rosak atau

m..............

KP

n...................

Organisma

mengalami

proses

penuaan atau

kekurangan

m.....................

yg

mengakibatkan

kem.................

....



Kadar pertumbuhan serangga.

Lengkung pertumbuhan bagi haiwan berangka luar

SPM 2011 (Esei)

Terangkan lengkung pertumbuhan belalang. [4markah]

Jawapan:

1.Pertumbuhan berperingkat//bukan lengkung licin.

2. Mempunyai eksoskeleton (rangka luar) yang keras/ rangka luar terdiri drp

k.............

3. Ini menghadkan perta................... panjang badan.

4. Kadar pertu.................... adalah sifar (dalam fasa nimfa /instar)

5. Eksoskeleton baru le............... terhasil di bawah rangka lama.

6. Serangga menyedut u................. dalam isi padu yg banyak.

7. Untuk men................. rangka luar utk terbuka/pecah.

8. Ek................................... baru mengembang.

9. Pertumbuhan berh............... apabila dewasa.



4.8 Pertumbuhan Primer dan Pertumbuhan Sekunder pada Tumbuhan.

Pertumbuhan Primer.

1. Pertumbuhan primer ialah pertumbuhan per........... pada tumbuhan.

2. Ia berlaku pada se.......... tumbuhan sama ada tumbuhan mono...................

dan di...................... atau tumbuhan h.............. dan tumbuhan berk............

3. Ia penting bagi pemanjangan pokok supaya dapat mencapai ket.................

maksimum.

4. Pertumbuhan ini berlaku pada me................ a............ yg terdapat pada hujung

p.............. dan hujung a...........

5. Hujung p............. dan a............... dibahagikan kpd tiga zon iaitu, zon

pemb...................., zon pem..................... dan zon pembe................

Hujung akar tumbuhan

Hujung pucuk tumbuhan

Pertumbuhan Sekunder.

1. Ia berlaku hanya pada tumbuhan di.......................... yg berkayu.

2. Ia berlaku pada me......................sisi yf terdiri drp

kam.....................vaskular dank am.............. gabus.



3. Kam.............. vaskular akan membentuk tisu vascular baru iaitu,

x............... dan f....................manakala kam................gabus yg terdapat di

bawah lapisan epidermis batang akan membentuk g..............

Pertumbuhan sekunder pada batang.

1. Batang tumbuhan mempunyai satu lapisan yg berupaya memb................

2. Sel-sel ini disebut kam......................vaskular.

3. Kam................. vaskular didapati di antara tisu x............... dgn tisu

f..................

4. Sel-sel baharu yg dihasilkan pada bahagian d............... akibat

pembahagian sel kam............... akan membentuk x................ baharu

manakala sel-sel yg dihasilkan pada bahagian l............ dan menuju ke

bahagian l............ akan membentuk f..............

5. Tisu x............. baharu yg dibentuk akan menjadi x..............

s........................ manakala tisu f............. baharu akan menjadi f.............

s.......................

6. Dinding salur x................ biasanya ditebalkan dengan l................

7. L..................ialah suatu bahan yg kalis air dan kuat.

8. X.............. mengalami pertumbuhan sekunder, x.......... p................ ditolak

ke bahagian tengah batang manakala f............. p................. akan ditolak

ke arah epidermis batang.

9. Akibatnya, tisu-tisu x...............p.................... dimampatkan.

10. Lilitan batang bertambah menyebabkan epidermis batang meregang dan

r.............

11. Tisu di bawah epidermis, iaitu tisu g............. yg dihasilkan oleh

kam...............gabus berfungsi melindungi batang drp serangan serangga

dan b................ apabila epidermis merekah.



Pertumbuhan sekunder batang tumbuhan dikotiledon

SPM 2014 (Esei)

Rajah menunjukkan keratan rentas batang X dan batang Y daripada dua

tumbuhan dikotiledon.

Batang X ialah daripada tumbuhan yang mengalami pertumbuhan primer.

Batang Y ialah daripada tumbuhan yang mengalami pertumbuhan sekunder.

Terangkan perbezaan dalam struktur antara batang X dengan batang Y.

[6 markah]



.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

12. Tumbuhan yg tumbuh di kawasan beriklim s................ yg mempunyai

empat musim mengalami kadar pertumbuhan yg tidak seragam.

13. Kadar pertumbuhan pada musim b............... lebih tinggi drp yg berlaku

pada musim panas dan luruh.

14. Hal ini kerana keadaan persekitaran adalah lembap dan sel kam............

mula membahagi.

15. Jadi, salur x................ yg dibentuk adalah besar dan berdinding n...............

supaya dapat mengangkut kuantiti air yg besar dr akar ke daun untuk

proses f.........................

16. Tambahan pula, kadar f........................ adalah tinggi disebabkan

keamatan cahaya yg tinggi.

17. Pada musim panas yg kurang kelembapan walaupun keamatan cahaya

tinggi, saiz sel yg terbentuk menjadi lebih k...............

18. Begitu juga pada musim l..............., keamatan cahaya berkurang.

19. Jadi, salur x..............s.................... yg dibentuk adalah kecil dan berdinding

t............

20. Pada musim sejuk, kadar pertumbuhan pada kebanyakan pokok adalah

r...............

21. Akibat kadar pertumbuhan yg berbeza, tumbuhan tersebut mempunyai

ge............... ta..................... yg terdiri drp g...................cerah dan

g.............. gelap



22. G.................. cerah yg terdiri drp x................ besar dibentuk pada musim

b............. manakalaa g.............. gelap yg terdiri drp x.............. kecil

dibentuk pada musim sa..........

23. G.................tahunan membolehkan kita mengira usia sebatang pokok.

24. Setiap g..................gelap mewakili s.......... tahun dlm usia pokok.

SPM 2014 (Esei)

Rajah menunjukkan lengkuk pertumbuhan bagi tumbuhan saka (bermusim).

Terangkan corak pertumbuhan bagi tumbuhan itu. [4 markah]

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................



Pertumbuhan Sekunder pada Akar.

1. Akar tumbuhan juga mengalami pertumbuhan s.....................

2. Proses pertumbuhan s..................... pada akar adalah serupa dengan

batang di.....................

3. Kam....................vaskular yg terletak di antara tisu x............... dengan tisu

f............... primer membahagi untuk membentuk tisu x..............

s........................ di sebelah dalam dan tisu f................... s...........................

di sebelah l..........

4. Akibat pertumbuhan sekunder, tisu-tisu primer dimam................

5. Kam....................gabus yg terletak di bawah eprdermis akan menghasilkan

g.............. yg berfungsi memberikan perlindungan kpd tisu a............

6.

Pertumbuhan sekunder pada akar tumbuhan dikotiledon.

Pertumbuhan Sekunder pada Tumbuhan Monokotiledon.

1. Secara lazimnya, tumbuhan monokotiledon dan tumbuhan h............ yang

merupakan tumbuhan semusim tidak mengalami pertumbuhan

s......................

2. Akan tetapi, sesetengah tumbuhan monokotiledon seperti Aloe sp., Agave

sp. dan Dracaena sp. adalah terk...................

3. Tumbuhan tersebut mengalami sedikit pertumbuhan s.................. kerana

batang tumbuhan ini mempunyai ka...................... di kawasan

ko................ batang dan di sebelah luar be............ va.....................



4. Kambium ini berupaya memb................. utk membentuk b.................

v.......................... sekunder dan pa................... sekunder.

Pertumbuhan sekunder pada batang Dracaena sp. Pertumbuhan sekunder pd batang

tumbuhan monokotiledon

Perbandingan antara Tumbuhan yg mengalami Pertumbuhan Sekunder dengan

Tumbuhan yang tidak mengalami Pertumbuhan Sekunder.

Tumbuhan yg mengalami

pertumbuhan sekunder

Tumbuhan yg tidak mengalami

pertumbuhan sekunder

1 Pertumbuhan tidak berhenti dan

tumbuhan biasanya sangat

t..............

Pertumbuhan biasanya berhenti selepas

satu atau dua m................ dan

tumbuhan adalah t.......... tinggi.

2 Mempunyai me....................sisi

atau kambium.

T.......... mempunyai meristem s..........

atau kambium.

3 Mempunyai tisu berk.............. T........... mempunyai tisu berk..........

4 Sesetengah tumbuhan mempunyai

kam..................gabus.

T........ mempunyai kam....................

gabus.

5 Boleh h.......... betahun-tahun. Hanya h.......... utk semusim atau dua

musim sahaja.

6 Pertumbuhan berlaku

s...................... hayat.

Pertumbuhan berlaku hanya s.............

tumbuhan hidup.



Kepentingan Ekonomi dan Kelebihan Pertumbuhan Sekunder pada Tumbuhan.

1. Pokok yg mempunyai bahagian berk............ yang kuat dan keras

menjadikannya sesuai digunakan utk membuat pe............., pagar, pi.........

dan sebagainya.

2. Tumbuhan yang mengalami pertumbuhan sekunder mempunyai tempoh

h........... yang panjang.

3. Hal ini menambahkan peluang tumbuhan itu menghasilkan b..........benih

bagi tujuan menambahkan anak dan mengekalkan s.............. pokok.

4. Tumbuhan itu juga mempunyai a............. yg besar dan panjang utk

mendapatkan a........... dengan lebih berkesan dr bahagian tanah yg

d..........

5. Hal ini akan meningkatkan keman................ tumbuhan semasa musim

ke...............

6. Pertambahan tisu x............. dan f................ dapat menampung keperluan

pokok yg sedang membesar.

7. Pertambahan tisu tersebut membolehkan pokok tumbuh dgn lebih tinggi

dan Berjaya dlm pers.................. dengan tumbuhan lain utk mendapat

cahaya matahari bagi proses f.......................



BAB 5 PERWARISAN

5.1 Mensintesis Konsep Perwarisan berdasarkan Eksperimen Mendel.

Konsep perwarisan berdasarkan Eksperimen Mendel.

1. Perwarisan ialah pemindahan ciri drp ibu-bapa kpd a.......... atau drp

generasi kpd ge................. yg lain.

2. Bidang kajian perwarisan ini dinamakan g...................

3. Ciri ialah faktor yg diwariskan spt ketinggian, warna kulit, bentuk m.........

dan kumpulan d..............

4. Setiap ciri mempunyai variasi t..............

5. Contoh ciri dan trait;

Ciri Trait

Ketinggian Tinggi

Rendah

Warna Putih

Merah

Kumpulan darah A

B

AB

O

6. Kajian Genetik bermula dengan G.............. M................. (1822 hingga

1884) seorang paderi dari Brunn, Austria.

Perwarisan Monohibrid

1. Menurut Mendel, trait tinggi adalah bersifat d....................., iaitu trait ini

menindas kesan trait r...............

2. Trait r.................... dinamakan trait res............. iaitu trait itu tidak kelihatan

walupun wujud pada induk asal.



3. Apabila anak-anak generasi filial pertama dikacukkan s................sendiri

dan biji benih yg terhasil ditanam, ciri pokok generasi filial kedua (F2)

direkodkan.

Kacukan monohibrid yg dijalankan oleh Mendel.

4. Dalam generasi filial kedua, pokok trait r.................. muncul semula

sebanyak .........% drp keseluruhan pokok.

5. Kacukan ini menunjukkan perwarisan m...................... kerana hanya

melibatkan s............ ciri sahaja, iaitu ketinggian pokok.

6. Seterusnya Mendel mengemukakan Hukum Mendel Pertama yg dikenali

sebagai Hukum S.................... yg menyatakan:

“ ciri sesuatu organisma dikawal oleh sep................... alel, hanya s..........

daripada pasangan alel ini akan diwariskan dalam g.................”.



Istilah- istilah yang digunakan dalam genetik.

Istilah Maksud

Gen

Merupakan unit a............. perwarisan yg terdapat pada

k....................Gen mengawal ciri tertentu dlm sesuatu organism.

Alel

Merupakan satu ahli drp pasangan g....... yg terletaak pada

l.......... tertentu pada kromosom yg mengawal t...............

Alel

d.................

Merupakan alel yg sentiasa menunjukkan traitnya apabila hadir.

Huruf besar digunakan utk mewakilinya.

Alel

r.................

Merupakan alel yg menunjukkan traitnya apabila kedua-dua sel

ialah alel resesif. Huruf kecil digunakan utk mewakilinya.

Genotip Merupakan komposisi gen suatu organisma. Genotip suatu

organisma tidak dapat dil............

Fenotip Merupakan ciri-ciri yg dip................. pada suatu organisma.

Homozigot Merupakan sepasang a........... yg s............, contohnya TT atau

tt.

Heterozigot Merupakan sepasang a........... yg berb............, contohnya Tt.

Perwarisan dihibrid

1. Kacukan antara d....... individu yg melibatkan d....... ciri berlainan

menunjukkan perwarisan d.....................

2. Induk yg digunakan ialah pokok kacang pea baka tulen yg mempunyai trait

d.............. biji kacang bulat dan berwarna kuning dengan pokok kacang

pea baka tulen trait r.................. biji berkedut dan berwarna hijau.

3. Generasi filial pertama (F1) yg terhasil menunjukkan hanya trait

d................., iaitu biji bulat dan berwarna kuning sahaja muncul tetapi trait

r................ tidak kelihatan.

4. Apabila kacukan rawak antara generasi filial pertama F1 dilakukan,

generasi filial kedua (F2) memberi empat variasi f................, iaitu biji



b............ kuning, biji bulat h.............., biji k............ kuning dan biji kedut

h............. dgn nisbah 9:3:3:1

5. Trait r.................. muncul dlm generasi F2 dan trait ini bebas berkombinasi

dgn trait lain.

6. Dalam generasi F1, ciri bg bentuk biji dikawal oleh sepasang alal Bb dan

warna biji Kk.

7. Semasa pembentukan gamet F1, mana-mana a.......... bagi bentuk biji

boleh berpasang dengan mana-mana a......... bagi warna biji.

8. Empat kombinasi gamet terhasil, iaitu: BK,Bk, Bk dan bk.

9. Apabila persenyawaan secara rawak berlaku, 16 kombinasi genotip F2

akan terhasil dan ini memberikan e............. jenis f..................

10. Hukum Mendel Kedua juga dikenali sebagai Hukum Peng.............

B.............

11. Hukum ini menyatakan:

“Semasa pembentukan g.............., setiap ahli drp pasangan a.............

boleh berkombinasi dgn mana-mana ahli drp pasangan a............. ciri yg

lain.”



Uji Kefahaman Anda!

1. Apakah yang dimaksudkan dengan alel dominan dan alel resesif?

[2 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

2. Apakah perbezaan antara baka homozigot dengan baka heterozigot?

[1 markah]

.......................................................................................................................



3. Beri definisi fenotip dan genotip. [2 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

4. Jika pokok bunga berwarna merah heterozigot dikacukkan dengan pokok

bunga berwarna putih homozigot resesif, apakah genotip yang terhasil dan

apakah nisbah fenotip yang terhasil? [2 markah]

.......................................................................................................................

.......................................................................................................................

5. Dalam kajian yang dibuat ke atas jagung, jagung berwarna kuning adalah

dominan ke atas jagung berwarna ungu, dan biji bulat adalah dominan

terhadap biji berkedut. Jika baka tulen jagung berwarna kuning dan bulat

dikacukkan dengan baka tulen berwarna ungu dan berkedut,

i) Berapa peratuskah anak generasi filial pertama akan membawa trait

berwarna kuning dan berkedut? [1 markah]

..................................................................................................................

ii) Apakah fenotip generasi filial pertama? [1 markah]

..................................................................................................................

iii) Berapakah fenotip generasi filial kedua dan nisbah fenotip generasi

filial kedua? [2 markah]

..................................................................................................................

..................................................................................................................

SPM 2014(Struktur)

Rajah menunjukkan pokok kacang pea tinggi berbunga putih dikacukkan dengan

pokok kacang pea rendah berbunga ungu.

T : mewakili alel dominan bagi pokok tinggi

t : mewakili alel resesif bagi pokok rendah



B : mewakili alel dominan bagi bunga ungu

b : mewakili alel resesif bagi bunga putih

Induk

Genotip induk

Meiosis

Gamet

Generasi F1

(a) Nyatakan fenotip bagi induk tersebut.

Tumbuhan 1 :.................................................................................................

Tumbuhan 2 :.................................................................................................

[2 markah]

(b)(i) Tulis genotip bagi gamet dalam bulatan yang disediakan pada Rajah di

atas. [2 markah]

(ii) Nyatakan fenotip bagi generasi F1.

.........................................................................................................................

[1 markah]

(c) Jadual menunjukkan genotip generasi F2 selepas generasi F1 dikacukkan

dengan generasi F1 yang lain. Jumlah bilangan anak F2 ialah 16.



Gamet dari induk F1

Gamet dari induk F1 yang lain

TB Tb tB tb

TB TTBB

TTBb TtBB TtBb

Tb TTBb

TTbb TtBb Ttbb

Tb TtBB

TtBb ttBB ttBb

tb TtBb

Ttbb ttBb ttbb

Nyatakan kebarangkalian generasi F2 berikut:

(i) Pokok kacang pea tinggi, berbunga putih

.............................................................................................................................

[1 markah]

(ii) Pokok kacang pea tinggi, berbunga ungu

............................................................................................................................

[1 markah]

(d) Dalam jadual di atas, bulatkan genotip generasi F2 bagi pokok kacang pea

rendah berbunga ungu.

Kemudian tentukan kebarangkalian generasi F2 bagi fenotip tersebut.

............................................................................................................................

[2 markah]



(e) Nyatakan nisbah fenotip anak dalam generasi F2 dalam jadual di atas.

Tinggi,

bunga ungu

................. :

Tinggi,

bunga putih

................. :

Rendah,

bunga ungu

................. :

Rendah,

bunga putih

...............

[1 markah]

(f) Berdasarkan Rajah dan jadual di atas, huraikan Hukum Mendel Kedua.

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

[2 markah]

5.2 Perwarisan

Perwarisan kumpulan darah dalam manusia.

1. Kumpulan darah dikelaskan kpd A, B, AB dan O.

2. Terdapat t............ alel yang mengawal ciri kumpulan darah, iaitu A, B dan

O.

3. Alel A dan alel B bersifat d.................. manakala alel O adalah

r...................

4. Oleh itu, kombinasi alel AO akan member f................. A manakala BO

akan memberi f............... B.

5. Kumpulan O akan hanya terjadi jika kedua-dua a............. adalah

r..................., iaitu OO.

6. Oleh sebab A dan B adalah d..................., kombinasi ini dinamakan

ko......................... dan individu yang mempunyai kedua-dua a............. ini

mempunyai darah jenis AB.



F.................. G............................

Kumpulan A AA atau .............

Kumpulan B ........ atau BO

Kumpulan ............ AB

Kumpulan O ..........

7. Individu yg mempunyai darah jenis A mungkin mempunyai g...............

homozigot ......... atau heterozigot AO.

8. Dalam proses pembentukan g.............. bagi genotip AA, semua gametnya

membawa alel .........

9. Bagi genotip AO pula 50% gamet yg terhasil akan membawa alel ...... dan

50% lagi membawa alel .......

10. Bagi individu yang berdarah ......, gamet yg terbentuk akan hanya

membawa alel ......

Rajah menunjukkan satu contoh perwarisan kumpulan darah.

Induk: Ibu x Bapa

Genotip: IAIO IBIB

Meiosis:

Gamet: IA ......... ......... IB

Persenyawaan:

Genotip anak:

............

IAIB

IBIO

............

Fenotip anak: AB ......... ......... B



Perwarisan Faktor Rhesus (Rh) dalam manusia.

1. Faktor rhesus ialah sejenis a................ yg terdapat di permukaan sel

darah m............

2. A................. ini akan membentuk aglutinat (gumpalan) apabila bertindak

balas dgn antibodi drp individu yg t............ mempunyai an...............

berkenaan.

3. Keadaan apabila terdapat sejenis protein a................ dipermukaan sel

darah merah dinamakan faktor Rh p............... (Rh+) dan keadaan yg

t.......... antigen ini dinamakan kumpulan Rh n................ (Rh-).

4. Rh+ bersifat d.................... manakala Rh- adalah r...................

5. Jika seseorang ubi Rh- mengandungkan bayi Rh+ yg diwariskan drp bapa

Rh+, masalah tidak timbul kerana arah ibu terpisah drp darah f......... oleh

plasenta.

6. Masalah akan timbul pada akhir kehamilan dan waktu melahirkan bayi

kerana terdapat kemungkinan besar darah b....... boleh bercampur dgn

darah i....... melalui plasenta yg mula tanggal.

7. Apabila darah b......... yg mempunyai a................ Rh memasuki sistem

darah ibu ini akan merangsang darah i....... utk menghasilkan antibodi

bagi melawan a................. ini.

8. Bayi pertama akan lahir dgn s................... tetapi apabila ibu itu

mengandung pada kali kedua bayi Rh+, a.......................... yg berada dlm

plasma darah ibu akan dapat merentasi p................. dan menyerang sel

darah merah b........... lalu menyebabkan sel darah merah b..........

mengembang dan me...............

9. Keadaan ini boleh menyebabkan kerosakan o........... dan keg................

akibat tindakan kadar factor R................. dalam badan ibu.



10. Alel untuk Rh+ adalah d................... kpd Rh-, oleh itu ibu bapa yg

he........................ akan menyebabkan 25% drp anaknya berkemungkinan

mempunyai darah Rh-.

Perwarisan faktor Rhesus

Autosom dan Kromosom seks

1. Dalam manusia, setiap sel soma mempunyai ........ pasang kromosom atau

........ kromosom.

2. Daripada ........ pasangan ini, ........ pasang ialah pasangan kromosom

ho............... yg disebut au..............., iaitu kromosom yg kelihatan s............

pada lelaki dan perempuan.



3. Pasangan kromosom yg ke-.......... ialah kromosom s........, iaitu kromosom

yg membawa gen-gen yg menentukan ciri-ciri seks.

4. Pasangan kromosom ini b............... antara lelaki dengan perempuan.

5. Dalam perempuan terdapat dua kromosom seks XX, iaitu ........ autosom +

krosom seks .........

6. Dalam lelaki terdapat satu kromosom seks ...... dan satu kromosom ........,

iaitu ...... autosom + kromosom seks .........

7. Set kromosom yg lengkap di dalam nukleus yg kelihatan di bawah

mikroskop cahaya dinamakan ka................

8. Ka.............. manusia boleh disediakan dgn mengambil gambar kromosom

semasa sel soma ssedang membahagi, iaitu kromosom memendek dan

menebal.

Kariotip perempuan Kariotip lelaki

9. Perubahan bilangan kromosom boleh terjadi akibat kegagalan kromatid

ber............. (non disjunction) atau tidak .................. semasa me.............

pada kromosom tertentu.

10. Kesannya, g................. (ovum atau sperma) tidak mempunyai bilangan

kromosom ........ yang normal tetapi mungkin membawa 24 atau 22

kromosom.



11. Sekiranya g........... ini bersenyawa dgn g............ normal, pertambahan

atau pengurangan bilangan kromosom berlaku.

12. Z........... mungkin mempunyai ......... kromosom atau 45 kromosom sahaja.

13. Antara kesan perubahan bilangan kromosom ialah keadaan

S.................D............. (47 kromosom), sindrom Kl............................. (47

kromosom) dan sindrom T............. (45 kromosom) pada manusia.

Kariotip Sindrom Down (45+XY)

Kariotip Sindrom Klinefelter’s

(44+XXY)

Kariotip Sindrom Turner (44+X)



Penentuan Seks atau Jantina Anak

1. Lelaki mempunyai 44+ ......... kromosom dan perempuan 44+.........

2. Sperma yg dihasilkan oleh lelaki membawa d....... jenis kromosom, iaitu

........+X dan 22+ ....... manakala perempuan menghasilkan s......... jenis

gamet sahaja, iaitu 22 + ...........

Penentuan seks anak

Perwarisan Terangkai Seks

Buta Warna

1. Penghidap buta warna tidak dapat membezakan beberapa w.............

tertentu, iaitu 99% penghidap ialah jenis buta warna m............. h.............

2. Penyakit ini diwariskan drp generasi kpd generasi lain dan kebanyakan

penghidap ialah l.............

3. Gen yg mengawal t............ penglihatan warna terdiri drp sepasang

a.........., iaitu alel utk penglihatan normal dan alel utk b........... w............

4. Alel d.............. diwakili N dan alel r............... diwakili ...........

5. Kedua-dua alel ini terdapat pada kromosom ...........



F................. Genotip

Wanita h......................... dominan utk penglihatan warna normal. XNXN

Wanita he...................... utk penglihatan warna normal (wanita ini ialah

pembawa gen r......................)

XNX......

Wanita h............................ resesif utk buta warna. X....X.....

Lelaki dgn penglihatan warna n............... XNY

Lelaki dengan b..........w................ ......nY

6. Disebabkan lelaki mempunyai satu kromosom X sahaja maka f................

penglihatan lelaki alah buta warna jika kromosom X tersebut membawa

alel r.................

Rajah skema perwarisan buta warna

Hemofilia

1. Penghidap hemofilia kekurangan salah satu f............. yg terlibat dlm

pemb.............. darah, oleh itu apabila luka atau salur darah pecah, darah

sangat l............... atau tidak membeku utk menutup luka.

2. Hal ini menyebabkan pendarahan yg teruk dan boleh membawa m..........



3. Pendarahan dalaman juga boleh berlaku terutama di lutut, siku dan buku

lali.

4. Keadaan ini boleh merosakkan o............ badan.

5. Kehadiran alel r.................. ini pada kromosom ........ menyebabkan lelaki

menjadi penghidap hemofilia dan perempuan hanya hemofilia jika terdapat

dua a.......... resesif pada kedua-dua kromosom ........nya.

F................. Genotip

Wanita h......................... dominan utk pembekuan daah. XHXH

Wanita he...................... utk pemebekuan darah (wanita ini

ialah pembawa gen r......................)

XHX......

Wanita h............................ resesif utk penghidap penyakit

hemofilia.

X....X.....

Lelaki n............... XHY

Lelaki yg menghidap penyakit hemofilia. ......nY

Penyakit Perwarisan

Talasemia

1. Talasemia ialah penyakit g............., iaitu penghidapnya membina sel darah

merah yg mempunyai he........................... tidak normal dan pemusnahan

sel darah merah berlebihan berlaku menyebabkan keadaan a...............

2. Sel darah merah pesakit juga k............. daripada normal dan peratus

h...................... darah juga berada di bawah aras normal.

3. Terdapat d......... jenis talasemia, iaitu talasemia m.............. dan talasemia

mi..........

4. Oleh sebab talasemia dikawal oleh alel r............... maka pesakit talasemia

m............ mewarisi dua alel r.............. dan talasemia mi.......... ialah

pembawa penyakit.

5. Penyakit ini t........... terangkai seks.



Anemia sel sabit

1. Penghidap penyakit ini mempunyai sel darah merah berbentu b............

sabit yg menyebabkan fungsi pengangkutan o................ tidak sempurna.

2. Pesakit ini mudah letih, p........... dan lemah.

5.3 Gen dan Kromosom

1. Gen ialah unit a............ dalam perwarisan.

2. Kedudukan gen atau l........... gen adalah tetap pada kromosom.

3. Dua kromosom h................ mempunyai lokus gen yang sama, iaitu setiap

gen terdiri drp sepasang a.........

4. Molekul DNA dibina drp dua rantai p................. polimer nukleotida atau

poli..................., iaitu bahagian molekul gula d....................... dan

kumpulan f............. membentuk tulang belakang.

5. B...... nitrogen berada di antara dua rantai ini.



Struktur nukleus, kromosom dan DNA

6. Kedua-dua rantai ini berpintal, iaitu membentuk struktur h............. g...........

dua.

7. Molekul DNA dibina drp unit-unit asas yg dikenali sbg nu............................

8. Setiap n........................... terdiri drp tiga bahagian, iaitu gula

d.............................., kumpulan f................. dan bes bern.......................

9. Terdapat empat jenis b........... bernitrogen, iaitu ad.............. (A),

t.................. (T), si.................. (C) dan gu.................. (G) yg menjadikan

empat jenis n.......................... berbeza.

10. N................................. yg mempunyai b....... bernitrogen A akan berpasang

dgn nukleotida bes ..........., Bes C pula berpasang dgn bes .........



Susunan nukleotida membentuk rantai DNA ganda dua dan unit nukleotida

Hubungkait trait dengan unit asas perwarisan.

1. Satu segmen rantai polin...................... pada molekul DNA merupakan

satu g.........

2. Urutan tiga b.......... tertentu pada rantai DNA ini akan membentuk kod

a................ yg akan dibaca oleh asid r........................... (RNA) yg

kemudiannya akan membina a.......... a....................

3. Asid a................. ini akan bergabung membentuk polip............... atau

pr..............

4. Protein ialah struktur asas binaan badan manusia seperti o...........,

ku.........., sel, hor.......... dan sebagainya yg membentuk trait manusia.



Perkaitan susunan bes kod DNA dan pembentukan protein.

Skema hubung kait trait dgn unit asas perwarisan.

Kepentingan Genetik kpd Manusia Sejagat.

Pembiakbakaan

1. Pembiakbakaan ialah pengacukan haiwan atau t........................ utk tujuan

tertentu, biasanya utk menghasilkan haiwan atau t......................... yg

mempunyai ciri yg lebih baik seperti kematangan yg lebih c...............,

ketahanan terhadap p....................., panas, kemarau dan lain-lain.

2. Pembiakbakaan ialah satu sumbangan kajian g................... yg banyak

digunakan dalam industri pengeluaran makanan dan komersial.

3. Penghassilan hi............... tanaman adalah dgn mengawal

pend......................... antara dua tumbuhan dgn ciri-ciri tertentu.

4. Antaranya ialah:

(i) Penghasilan baka k............. sawit Te............ ialah hasil

pembiakbakaan drp dua varieti D......... dan Pi....................

Kromosom

mengandungi

DNA

DNA

mengandungi

n..................

Segmen DNA

mengandungi

urutan unit

b.....

bernitrogen

yg bertindak

sbg g...........

Kod g........... dlm

gen bertanggung

jawab utk

mensintesiskan

asid a........... yg

membentuk

p.............

p.............. ialah

struktur asas

yg membentuk

trait

organisma.



(ii) Penghasilan baka Hi.............. kambing tempatan, iaitu kambing

Kac.......... (katjang) hanya digunakan utk pengeluaran daging tetapi

saiznya kecil dan berat kambing dewasa hanya mencapai 30 kg

seekor. Kambing ini dikacukkan dgn kambing Jam.................. dari

India yg banyak mempunyai kelebiihan dar segi s........... dan

d................ Baka hibrid ini dinamakan kambing Ka............. lebih

banyak membawa ciri Jam.................., cepat membesar, tahan

cuaca Malaysia, dan banyak mengeluarkan s.............. Berat dewasa

juga meningkat sehingga 9... kg seekor.



(iii) Penghasilan Jagung jenis Manis M......... atau M................. dari

MARDI ialah hasil pembiakbakaan antara jagung H............ Jean

No.2 dari Taiwan yg mempunyai ketinggian pokok dan sifat tongkol

yg seragam dgn jagung C............ 7824 baka tempatan. Jagung ini

juga lebih c.............. matang.

Kejuruteraan Genetik (KG)

1. Bidang kajian dlm KG melibatkan pengendalian atau mani................ gen,

iaitu dgn memindahkan segmen DNA drp satu organism ke dalam

organism lain utk menghasilkan organism b............ yg membawa ciri yg

dipindahkan.

2. Organisma ini dinamakan Organisma Pe................ s............... genetik atau

GMO (Genetically Modified Organism).

3. Antara sumbangan bidang KG utk manusia sejagat adalah dlm bidang

berikut:

(i) Pertanian

Contohnya t.................



(ii) Perubatan

Contohnya: in............... dan hormon t...................................

(iii) Industri

Contohnya: bakteria yg diubah suai yg dpt menguraikan

t...................... minyak, pencemaran k................... dan bahan

t......................

Cap Jari DNA atau Profil DNA

1. Cap jari DNA atau profil DNA banyak mempunyai kegunaan.

2. Antaranya adalah untuk mengenal pasti penyakit perw.................. atau

kecacatan g.................. semasa ibu mengandung dan pada bayi yg baru

l............... seperti fibrosis sistik, hemo.............., anemia s..........

s................., dan tale...........

3. Profil DNA juga digunakan sbg bukti b.................. bagi kes-kes jenayah,

iaitu penemuan sedikit tisu spt r.................... dan darah di tempat kejadian

memadai utk mengenal pasti individu terlibat.



Rajah: Perkaitan profil DNA dalam keluarga.

Kajian Potensi Sel Stem

1. Sel S............. ialah sel-sel utama (master cells) yg membentuk pelbagai

tisu, organ dan s............... dlm keseluruhan system badan kita.

2. Sel-sel itu boleh membahagi secara m..................... utk menambah

bilangan dan boleh membeza utk membentuk sel yg sp................. dgn

fungsi tertentu.

3. Sel s.......... diperoleh drp d............. tali pusat bayi, s...................... tulang

dan sel-sel dlm blas............... embrio manusia yg disebut sbg sel s.............

embrio.

4. Pelbagai penyakit dapat dirawat menggunakan sel s............ iaitu

leu.............. kanser, Park..............., kecederaan s............. tunjang dan

kerosakan o..............



Uji Kefahaman Anda!

1) Apakah yang dimaksudkan dengan pembiakbakaan? [2 markah]

............................................................................................................................

............................................................................................................................

2) Beri definisi kejuruteraan genetik. [2 markah]

............................................................................................................................

............................................................................................................................

3) Apakah perbezaan antara organisma yang terhasil daripada pembiakbakaan

dengan kejuruteraan genetik? [2 markah]

............................................................................................................................

............................................................................................................................

4) Berikan contoh- contoh kebaikan penggunaan kejuruteraan genetik.

[3 markah]

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................



5) Bincangkan keburukan penggunaan kejuruteraan genetik yang tidak mengikut

etika. [3 markah]

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

6) Dari manakah sel stem diperoleh? [1 markah]

............................................................................................................................

7) Apakah kegunaan sel stem ini pada manusia? [2 markah]

............................................................................................................................

............................................................................................................................

8) Nyatakan kepentingan projek genom manusia. [2 markah]

............................................................................................................................

............................................................................................................................



BAB 6 VARIASI

6.1 Variasi dalam Organisma

Jenis variasi

1. Terdapat d........ jenis variasi iaitu variasi s....................... (VS) dan variasi

t........ s.................... (VTS)

Rajah: Variasi pada manusia



2. Perbezaan antara VS dan VTS;

Variasi Selanjar (VS) Variasi Tak Selanjar (VTS)

Variasi yg t............. menunjukkan

p................... yg ketara.

Variasi yg menunjukkan

p........................ yg ketara.

Terdapat ciri-ciri

pera......................... antara individu.

Tidak ada ciri-ciri

pera...........................

Graf berbentuk loceng atau graf

taburan n...............

Taburan di...............

Kuantitatif sebab cirinya boleh

diukur.

Kualitatif kerana trait bg cirinya

adalah sama ada hadir atau tidak

hadir.

Ciri-ciri dikawal oleh sebilangan

g.......

Cirinya dikawal oleh s............ gen

Dipengaruhi oleh pers..................... Dipengaruhi oleh g..........................

Contohnya: ket...................,

j................. badan, warna

k................ dan IQ

Contohnya: kebolehan

m........................ lidah, jenis

c........... ibu jari, jenis cu...................

telinga, jenis r.................... dan

kehadiran l..................... pipit.

Rajah: variasi selanjar



Rajah: variasi tidak selanjar

6.2 Punca Variasi

1. Terdapat d......... faktor utama, iaitu faktor g................... dan faktor

p............................

2. Variasi yg disebabkan oleh faktor g................... tidak boleh dipengaruhi

oleh faktor per..........................

3. Ia menyebabkan per........................... pada kandungan g.................. pd

individu spesies yg s..............

4. Akibatnya terdapat variasi dari segi g................ yg dinamakan variasi

g................

5. Keadaan ini biasa berlaku semasa proses me.............. seperti

penggabunggan s............. genetik melalui p............... s...........................,

penyusunan r............... kromosom h......................... dan juga semasa

pers....................... secara rawak.

6. M............... juga merupakan faktor yg menyebabkan perubahan pada

kandungan g................ dan boleh diwarisi.

(a) Penggabungan semula genetik melalui pindah silang.

(i) Pindah s.............. berlaku semasa p..................I proses meiosis.

(ii) Kromatid tidak s....................... pada kromosom homolog

bersilang pada k................

(iii) Pertukaran segmen kromatid berlaku antara kromatid t.............

seiras.



(iv) Penggabungan s................... genetik berlaku utk menghasilkan

kombinasi g......... yang baharu pada kromatid itu.

(v) Apabila kromatid berp.............. semasa peringkat

a.....................II proses meiosis, g............ dgn pelbagai

kombinasi gen dihasilkan.

(vi) Akibatnya, terdapat pelbagai jenis g................ dgn kandungan

genetik yang berb.............

(b) Penyusunan rawak kromosom homolog.

(i) Semasa pembentukan g............... pada peringkat

m...................... I, pasangan kromosom homolog (satu

kromosom paternal dan satu kromosom maternal) tersusun

secara r.................. pada kh............................. sel.

(ii) Setiap pasang kromosom h........................ tersusun menghadap

kutub secara b.............., tidak bergantung kpd pasangan

kromosom h................... lain.

(iii) Bagi sel d................... (2n=4), terdapat dua kemungkinan

alternative bagi penyusunan dua pasangan kromosom

h................... itu.

(iv) Semasa a........................ I, pasangan kromosom homolog

berp.................. utk membentuk sel anak h................ dgn

pelbagai kombinasi kromosom paternal dan kromosom

m......................

(v) Pada akhir me................. terdapat pelbagai gamet dgn

kombinasi kr..................... paternal dan maternal yg berbeza.

(vi) Dengan demikian, kandungan g................ dlm setiap gamet juga

berbeza.

(c) Persenyawaan secara rawak.

(i) Persenyawaan antara s................ dgn o............. adalah secara

rawak dan boleh menyebabkan v................... genetik.

(ii) Melalui penggabungan s................. genetik semasa pindah

s............., terdapat pelbagai s.............. dan o............ dgn

kandungan genetik yg berbeza dihasilkan.



(iii) Melalui penyusunan r................ kromosom homolog semasa

m................I dalam me..............., s............. dan o............. dgn

pelbagai kombinasi kromosom dihasilkan.

(iv) Akibatnya, terdapat pelbagai gamet dgn kandungan genetik yg

berbeza.

(v) Apabila persenyawaan berlaku secara rawak, z.............. yg

terhasil akan mempunyai kombinasi gen yang sangat

berb............

(vi) Keadaan ini menyebabkan v.............. dlm kalangan individu dlm

spesies yg sama.

Mutasi.

1. Mutasi ialah perubahan secara s.................... dan rawak pada kandungan

g................. dlm sel organisma.

2. Mutasi menyebabkan perubahan pada s..................... gen atau kromosom.

3. Mutasi boleh berlaku pada sel s......... atau gamet.

4. Jika berlaku dlm gamet, mutasi ini boleh diw................. dan menyebabkan

kecacatan atau pe................. genetik kpd anaknya.

5. Bahan yg menyebabkan mutasi dinamakan mu...................

6. Antara contoh mu.................... ialah sinaran radioaktif, sinar-......, sinar

u........................ dan sinar g............., bahan kimia seperti pes..............,

ka............, dadah, fo.........................., asid nitrus, bahan awet dan benzo-

α-pirena dlm asap r.................

7. Hasil mutasi dinamakan m...............

8. Terdapat dua jenis mutasi, iaitu mutasi k........................... dan mutasi

g...........

Mutasi Kromosom.

1. Mutasi kromosom ialah pe.......................... pada struktur kromosom atau

bilangan kromosom semasa me...............



2. Perubahan pada struktur kromosom boleh berlaku semasa p.................

s..................... dlm proses me................. melalui cara pel....................,

pengg..................., penyo.................... dan tra...................

Mutasi kromosom yg menyebabkan perubahan pada struktur kromosom.

3. Mutasi kromosom boleh menyebabkan perubahan dlm bilangan

k........................

4. Keadaan ini berlaku apabila kromosom h................. atau kromatid seiras

g............. berpisah semasa me..............

5. Akibatnya terdapat kehilangan atau pert...................... kromosom dlm

g...............



Mutasi kromosom yg menyebabkan bilangan kromosom dlm gamet berubah.

6. Mutasi kromosom akibat perubahan pada bilangan kromosom

menyebabkan penyakit genetik seperti S...................D............, Sindrom

T.............. dan Sindrom K.........................



Penyakit Bilangan

kromosom

Kromosom

yg terlibat

Jantina

Ciri-ciri

Sindrom

D.........

47

(45 +

.............)

atau

(........+ XY)

Terlebih satu

kromosom

drp

pasangan

ke-.......

Perempuan

atau lelaki

Terencat akal,

dahi yg

l............, mata

s...............,

hidung

pe...........

Sindrom

T................

.........

(44+.......)

Kekurangan

s..........

kromosom

seks

P................

......

Mandul,

kekurangan ciri

s...........

sekunder

perempuan

Sindrom

K................

......

47

(........ +

XX....)

Lebih

s..........

kromosom

seks

L...............

m................,

terdapat ciri

s..........

sekunder

perempuan

seperti buah

d.........

membesar.

Mutasi gen.

1. Mutasi gen melibatkan perubahan k................ pada struktur gen.

2. Gen ialah urutan b........ bernitrogen dlm molekul DNA.

3. Oleh itu, mutasi gen menyebabkan perubahan pada urutan b.......

bernitrogen dlm DNA.

4. Perubahan ini mengubah k....... genetik dan seterusnya mengubah k.........

utk sintesis a.......... a...................



5. Terdapat perubahan urutan asid amino dlm DNA.

6. Akibatnya, struktur pr................ yg dihasilkan berubah dan pr................

baharu disintesis tidak dapat berfungsi.

Mutasi gen berlaku pada DNA

7. Perubahan pada struktur g........ akan menyebabkan perubahan pada

struktur pr............... yg disintesis.

8. Maka ciri organisma berubah dan menyebabkan v..................

9. Mutasi gen menyebabkan penyakit genetik seperti a.................. sel sabit,

alb.............. dan he...................

Pengaruh Faktor Persekitaran ke atas variasi.

1. Pada tumbuhan, variasi boleh disebabkan oleh faktor persekitaran seperti

k........................ cahaya, p...... tanah, kesuburan tanah, ik............ dan

bekalan a.......

2. Factor persekitaran yg berlainan menyebabkan variasi yg berb.............

pada tumbuhan.

3. Sebagai contoh, sesuatu tumbuhan yg terlindung di bawah satu pokok yg

besar akan tumbuh menjadi lebih tinggi utk cuba mendapat c................

matahari yg maksimum.



4. Ciri-ciri pada manusia boleh dipengaruhi oleh faktor persekitaran seperti

ik.........., gizi makanan, kemalangan, g.......... hidup, kebudayaan,

sen.............., pend............... dan pengalaman.

Kepentingan Variasi dalam Kemandirian Spesies.

1. Variasi dlm spesies yg sama membantu sesuatu spesies meny.................

diri dgn per...................... persekitaran.

2. Individu dlm spesies yg tidak mempunyai variasi akan mu............ apabila

terdapat bencana persekitaran tetapi individu yg mempunyai variasi

mampu menyesuaikan diri utk terus hidup dan mengelakkan kep................

spesies.

3. Variasi juga penting bagi kem........................ organisma terutama bagi

organisma yang merupakan mangsa kpd p..................

4. Dalam keadaan ini, variasi membolehkan mangsa melindungi diri darip

ada p................. melalui peny..................

5. Sebagai contoh, peny.................. rama-rama Biston betularia utk

menyesuaikan diri dengan persekitaran.

6. Dalam persekitaran yang tidak tercemar, rama-rama yang berwarna

kelabu cerah dapat menyamar dengan li........... pada batang pokok.

7. Oleh itu, rama-rama berwarna kelabu cerah tidak mudah dikesan oleh

p.................



SPM 2013 (Struktur)

Rajah menunjukkan seekor kupu-kupu putih dan seekor kupu-kupu kelabu yang

sama spesies pada sebatang pokok.

Populasi kupu-kupu kelabu melebihi populasi kupu-kupu putih. Terangkan

mengapa.

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

[2 markah]



SPM 2014 (Struktur)

Mutasi ialah perubahan rawak dalam komposisi genetik bagi satu sel. Seorang

murid dikendaki menyediakan sebuah risalah berkaitan mutasi.

Terangkan satu contoh mutasi yang boleh ditulis dalam risalah itu.

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

.................................................................................................................................

[3 markah]

“ Semoga anda semua memperoleh kejayaan yang cemerlang di dunia dan di akhirat”

Education

Besta 2014 januari