Chương 2 - Kênh vô tuyến di động

Ng−êi so¹n: NguyÔn Duy NhËt ViÔn

Bµi gi¶ng m«n Tæng ®µi ®iÖn töTrang 2.1

Ch−¬ng 2

Kü thuËt chuyÓn m¹ch

I.I.I.I. Tæng quan :

ChuyÓn m¹ch lµ mét trong 3 thµnh phÇn c¬ b¶n cña m¹ng th«ng tin (bao gåm : çcthiÕt bÞ ®Çu cuèi, çc hÖ thèng truyÒn dÉn vµ çc hÖ thèng chuyÓn m¹ch).

• Môc ®Ých cña chuyÓn m¹ch :

ThiÕt lËp ®−êng truyÒn dÉn tõ nguån th«ng tin ®Õn ®Ých theo mét cÊu tróc cè ®ÞnhhoÆc biÕn ®éng th«ng qua çc m¹ng vµ çc trung t©m.

• Çc ph−¬ng thøc chuyÓn m¹ch chÝnh :

- ChuyÓn m¹ch kªnh.

- ChuyÓn m¹ch tin.

- ChuyÓn m¹ch gãi.

I.2. ChuyÓn m¹ch kªnh (Circuit Swithching) :

I.2.1. Kh¸i niÖm :

Lµ lo¹i chuyÓn m¹ch phôc vô sù trao ®æi th«ng tin b»ng çch cÊp kªnh dÉn trùc tiÕpcho hai ®èi t−îng sö dông.

H×nh 2-1 : ChuyÓn m¹ch kªnh.

Tïy theo yªu cÇu cña çc ®Çu vµo mµ khèi ®iÒu khiÓn sÏ ®iÒu khiÓn chuyÓn m¹chthiÕt lËp kªnh dÉn víi ®Çu kia. Kªnh dÉn nµy ®−îc duy tr× cho ®Õn khi ®èi t−îng sö dông vÉncßn cã nhu cÇu. Sau khi hÕt nhu cÇu th× kªnh dÉn ®−îc gi¶i phãng.

ViÖc thiÕt lËp chuyÓn m¹ch kªnh th«ng qua 3 giai ®o¹n sau :

ChuyÓn m¹ch

§iÒu khiÓn

.

...

§èi t−îngsö dông

§èi t−îngsö dông



− ThiÕt lËp kªnh dÉn : Tr−íc khi d÷ liÖu ®−îc truyÒn ®i, mét kªnh dÉn ®iÓm tíi ®iÓmsÏ ®−îc thiÕt lËp. §©u tiªn, tæng ®µi (node) ph¸t hiÖn yªu cÇu cña ®èi t−îng, x¸c®Þnh ®−êng truyÒn dÉn ®Õn ®èi t−îng kia, nÕu rçi, b¸o cho ®èi t−îng kia biÕt vµsau ®ã nèi th«ng gi÷a hai ®èi t−îng.

− Duy tr× kªnh dÉn (tuyÒn d÷ liÖu) : Duy tr× trong suèt thêi gian 2 ®èi t−îng trao ®æith«ng tin víi nhau, trong kho¶ng thêi gian nµy, tæng ®µi cßn truyÒn çc tÝn hiÖumang tÝnh b¸o hiÖu nh− : gi¸m s¸t cuéc nèi vµ tÝnh c−íc liªn l¹c.

− Gi¶i phãng kªnh dÉn : Kªnh dÉn ®−îc gi¶i phãng khi cã yªu cÇu cña mét tronghai ®èi t−îng sö dông, kh«i phôc l¹i tr¹ng th¸i ban ®Çu.

I.2.2. §Æc ®iÓm :

− Thùc hiÖn sù trao ®æi th«ng tin gi÷a hai ®èi t−îng b»ng kªnh dÉn trªn tróc thêigian thùc.

− §èi t−îng sö dông lµm chñ kªnh dÉn trong suèt qu¸ tr×nh trao ®æi tin. §iÒu nµylµm gi¶m hiÖu suÊt.

− Yªu cÇu ®é chÝnh x¸c kh«ng cao.

− Néi dung trao ®æi kh«ng cÇn ®Þa chØ.

− §−îc ¸p dông trong th«ng tin tho¹i. Khi l−u l−îng trong m¹ng chuyÓn m¹ch kªnht¨ng lªn ®Õn mét møc nµo ®ã th× mét sè cuéc gäi cã thÓ bÞ kho¸ (blocked), m¹ngtõ chèi mäi sù yªu cÇu nèi kÕt cho ®Õn khi t¶I trong m¹ng lµ gi¶m.

I.3. ChuyÓn m¹ch tin (Message Swithching) :


H×nh 2-2 : M¹ng chuyÓn m¹ch tin.

Lo¹i chuyÓn m¹ch phôc vô sù trao ®æi gi÷a çc b¶n tin (nh− ®iÖn tÝn, th− ®iÖn tö, filecña m¸y tÝnh� ) gi÷a çc ®èi t−îng víi nhau ®−îc gäi lµ chuyÓn m¹ch tin.

ChuyÓn m¹ch tin kh«ng cÇn thiÕt lËp mét ®−êng dÉn dµnh riªng gi÷a hai tr¹m ®Çucuèi mµ mét b¶n tin ®−îc gëi tõ n¬i ph¸t tíi n¬i thu ®−îc Ên ®Þnh mét lé tr×nh tr−íc b»ng ®ÞachØ n¬i nhËn mµ mçi trung t©m cã thÓ nhËn d¹ng chóng. T¹i mçi trung t©m chuyÓn m¹ch(nodes chuyÓn m¹ch), b¶n tin ®−îc t¹m l−u vµo bé nhí, xö lý råi truyÒn sang trung t©m kh¸cnÕu tuyÕn nµy rçi. Ph−¬ng ph¸p nµy gäi lµ ph−¬ng ph¸p tÝch lòy trung gian hay �store-and-

1

4

2

5

7

6

3

C

DA

E

FB



forward�. Kh¶ n¨ng l−u l¹i cã thÓ trong thêi gian dµi do ®îi xö lý hay trung t©m tiÕp theoch−a s½n sµng nhËn.

Thêi gian trÔ gåm : thêi gian nhËn b¶n tin, thêi gian s¾p hµng chê vµ thêi gian xö lýb¶n tin.VÝ dô : Thuª bao A muèn gëi 1 b¶n tin ®Õn thuª bao E, th× ®Þa chØ cña thuª bao E®−îc g¸n vµo b¶n tin cña thuª bao A vµ gëi ®i ®Õn Node 4. Node 4 gëi b¶n tin vµ t×m nh¸nhtiÕp theo (ch¼ng h¹n nh¸nh ®Õn Node 5) vµ b¶n tin ®−îc s¾p hµng vµ chê truyÒn ®Õn ®−êngnèi 4-5. Khi ®−êng nèi nµy lµ rçi, b¶n tin ®−îc gëi ®Õn Node 5 vµ cø nh− thÕ, nã ®−îc gëi®Õn 6 vµ ®Õn E. Nh− vËy, hÖ thèng chuyÓn m¹ch tin lµ hÖ thèng lu«n gi÷ vµ gëi tiÕp th«ngb¸o.

I.3.2. §Æc ®iÓm :

− ChuyÓn m¹ch tin kh«ng tån t¹i sù thiÕt lËp vµ cung cÊp kªnh dÉn trùc tiÕp gi÷a 2tr¹m ®Çu cuèi nªn thêi gian trÔ lín. Do ®ã, kh«ng cã sù liªn hÖ theo thêi gianthùc.

− §èi t−îng sö dông kh«ng lµm chñ kªnh dÉn trong suèt qu¸ tr×nh trao ®æi th«ngtin.

− Yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cao.

− §Þa chØ cña thuª bao ®−îc g¸n vµo b¶n tin vµ b¶n tin ®−îc chuyÓn qua m¹ng tõnode nµy qua node kh¸c. T¹i mçi node, b¶n tin ®−îc nhËn, t¹m gi÷ vµ truyÒnsang node kh¸c bëi çc bé ®Öm cña m¸y tÝnh. Tøc lµ néi dung cã mang ®Þa chØ.

− Tèc ®é chuyÓn tin kh«ng phô thuéc vµo ®èi t−îng sö dông. HiÖu suÊt cao dokªnh dÉn cã thÓ dïng chung cho nhiÒu ®èi t−îng sö dông kh¸c nhau. Tõ ®ã,dung l−îng tæng céng cña kªnh dÉn yªu cÇu kh«ng cao, nã chñ yÕu phô thuécvµo yªu cÇu sö dông cña çc ®èi t−îng.

− §−îc ¸p dông cho truyÒn sè liÖu, ch÷ viÕt, h×nh ¶nh. Khi l−u l−îng trong m¹ngchuyÓn m¹ch tin cao, nã vÉn chÊp nhËn çc yªu cÇu nèi kÕt míi nh−ng thêi giantruyÒn dÉn cã thÓ dµi, ®é trÔ lín. Mét hÖ thèng chuyÓn m¹ch tin cã thÓ gëi métth«ng b¸o ®Õn nhiÒu ®Ých kh¸c nhau. §iÒu nµy chuyÓn m¹ch kªnh kh«ng thùchiÖn ®−îc.

I.4. ChuyÓn m¹ch gãi :


ChuyÓn m¹ch gãi lîi dông −u ®iÓm cña chuyÓn m¹ch kªnh vµ chuyÓn m¹ch gãi,®ång thêi kh¾c phôc ®−îc nh−îc ®iÓm cña hai läai chuyÓn m¹ch nµy.

M¹ng chuyÓn m¹ch kªnh kh«ng thÝch hîp ®Ó truyÒn sè liÖu, bëi v× nã ®−îc thiÕt kÕ®Ó phôc vô nh÷ng yªu cÇu t−¬ng ®èi th−a h¬n so víi trÞ sè thêi gian t−¬ng ®èi lín (trung b×nh3 ®Õn 4 phót). §èi víi çc b¶n tin rÊt ng¾n th× m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh l¹i cµng kh«ng thÝchhîp vµ kh«ng cã hiÖu qu¶. Víi l−u l−îng truyÒn sè liÖu ë chÕ ®é ®µm tho¹i víi çc hÖ sèhäat ®éng thÊp th× çc chøc n¨ng chuyÓn m¹ch kªnh kh«ng cßn phï hîp n÷a. ChÕ ®é lµmviÖc tèt nhÊt cña m¹ng lóc bÊy giê lµ khi çc yªu cÇu phôc vô ®−îc ®−a tíi theo tõng gãinhá, do ®ã phï hîp víi mét m¹ng chuyÓn m¹ch tin lín h¬n lµ chuyÕn m¹nh kªnh.



§èi víi chuyÓn m¹ch tin th× toµn bé néi dung cña b¶n tin ®Òu ph¶i ®i qua çc trungt©m chuyÓn m¹ch víi kÝch th−íc bÊt kú, nªn trung t©m chuyÓn m¹ch gièng nh− mét ®iÓmd¹ng cæ chai, hËu qu¶ lµ trÔ ph¶n håi vµ th«ng l−îng cña m¹ng dÔ dµng bÞ suy gi¶m khil−îng th«ng tin ®Õn qu¸ lín. Tõ ®ã, viÖc sö dông ®−êng dÉn lµ kh«ng linh häat.

H×nh 2-3 :M¹ng chuyÓn m¹ch gãi.

M¹ng chuyÓn m¹ch gãi ho¹t ®éng gièng nh− m¹ng chuyÓn m¹ch tin nh−ng trong ®ã,b¶n tin ®−îc c¾t ra thµnh tõng gãi nhá. Mçi gãi ®−îc g¾n cho mét tiªu ®Ò (header) chøa ®ÞachØ vµ çc th«ng tin ®iÒu khiÓn kh¸c. Çc gãi ®−îc gëi ®i trªn m¹ng theo nguyªn t¾c tÝch lòytrung gian gièng nh− chuyÓn m¹ch tin. T¹i trung t©m nhËn tin, çc gãi ®−îc hîp thµnh métb¶n tin vµ ®−îc s¾p xÕp l¹i ®Ó ®−a tíi thiÕt bÞ nhËn sè liÖu.

§Ó chèng lçi, m¹ng chuyªn m¹ch gãi sö dông ph−¬ng thøc tù ®éng hái l¹i, nªn çcgãi truyÒn tõ trung t©m nµy ®Õn trung t©m kh¸c thËt sù kh«ng cã lçi. Qu¸ trinh nµy ®ßi háiçc trung t©m khi nhËn ®−îc çc gãi th× xö lý çc tÝn hiÖu kiÓm tra lçi chøa trong mçi gãi ®Óx¸c ®Þnh xem gãi ®ã cã lçi hay kh«ng, nÕu lçi th× nã sÏ ph¸t yªu cÇu ph¸t l¹i cho trung t©mph¸t.

I.4.2. §Æc ®iÓm :

§Æc ®iÓm chÝnh cña m¹ng chuyÓn m¹ch gãi chÝnh lµ ph−¬ng ph¸p sö dông kÕt hîptuyÕn truyÒn dÉn theo yªu cÇu. Mçi gãi ®−îc truyÒn ®i ngay sau khi ®−êng th«ng tin t−¬ngøng ®−îc rçi. Nh− vËy, çc ®−êng truyÒn dÉn cã thÓ phèi hîp sö dông mét sè lín çc nguånt−¬ng ®èi Ýt ho¹t ®éng.

Møc sö dông cña çc tuyÕn cao hay thÊp tïy thuéc vµ khèi l−îng bé nhí sö dông vµ®ä phøc t¹p cña çc bé ®iÒu khiÓn t¹i çc trung t©m.

§é trÔ trung b×nh cña çc tuyÕn truyÒn dÉn phô thuéc vµo t¶i trong m¹ng.

Thêi gian trÔ liªn quan tíi viÖc tÝch lòy trung gian cña m¹ng chuyÓn m¹ch gãi rÊt nháso víi chuyÓn m¹ch tin. Th«ng tin tho¹i cã thÓ ®−îc thiÕt lËp chÝnh x¸c còng gièng nh− thiÕtbÞ thiÕt lËp mét kªnh tõ thiÕt bÞ ®Çu cuèi nµy ®Õn thiÕt bÞ ®Çu cuèi kh¸c.

M¹ng chuyÓn m¹ch gãi kh«ng ®¶m b¶o cho viÖc l−u tr÷ th«ng tin ngo¹i trõ çctr−êng hîp ngÉu nhiªn xuÊt hiÖn viÖc nhËn l¹i çc gãi tõ trung t©m nµy sang trung t©m kh¸c.Nã ®−îc thiÕt kÕ ®Ó ®¶m b¶o viÖc kÕt nèi qua tæng ®µi gi÷a 2 trung t©m, trong ®ã, 2 trung

A B C D

A B C D

M¸y thu d÷ liÖu

Trung t©m l−utr÷ trung gian

Nguån tin

A

B

C

D



t©m ®Òu tÝch cùc tham gia vµo qu¸ tr×nh thiÕt lËp th«ng tin. Kh«ng l−u tr÷ ®Ó truyÒn nÕu ®Çucuèi kh«ng ho¹t ®éng hay bËn.

I.4.3. ¦u ®iÓm :

§é tin cËy cao :

§©y lµ mét m¹ng truyÒn tin rÊt tin cËy cã thÓ chän ®−êng b×nh th−êng kh¸c b»ng ®¬nvÞ gãi ®Ó cã thÓ gäi thay thÕ ngay c¶ khi hÖ thèng chuyÓn m¹ch hay m¹ng chuyÓn m¹ch gãicã lçi v× ®· cã ®Þa chØ cña ®èi t¸c trong gãi ®−îc truyÒn ®i.

ChÊt l−îng cao :

V× chuyÓn m¹ch gãi ho¹t ®éngtheo chÕ ®é truyÒn dÉn sè biÓu hiÖn b»ng 0 vµ 1, chÊtl−îng truyÒn dÉn cña nã lµ tuyÖt h¶o. Nã còng cã thÓ thùc hiÖn truyÒn dÉn chÊt l−îng caob»ng çch kiÓm tra xem cã lçi kh«ng trong khi truyÒn dÉn gãi gi÷a çc hÖ thèng chuyÓnm¹ch vµ gi÷a thuª bao víi m¹ng.

Kinh tÕ :

HÖ thèng chuyÓn m¹ch gãi dïng çc ®−êng truyÒn tin tèc ®é cao ®Ó nèi víi çc hÖthèng chuyÓn m¹ch n»m trong m¹ng nh»m ghÐp kªnh çc gãi cña çc thuª bao kh¸c nhau®Ó t¨ng tÝnh kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ truyÒn dÉn cña çc ®−êng truyÒn dÉn.

Çc dÞch vô bæ sung :

HÖ thèng chuyÓn m¹ch gãi cã thÓ cung cÊp nh÷ng dÞch vô bæ sung nh− trao ®æith«ng b¸o, th− ®iÖn tö vµ dÞch vô khÐp kÝn khi çc gãi ®−îc l−u tr÷ trong hÖ thèng chuyÓnm¹ch. H¬n n÷a, mét dÞch vô lùa chän nhanh chãng ®−a d÷ liÖu vµo çc gãi yªu cÇu cuéctho¹i cña thuª bao chñ gäi, quay sè t¾t vµ çc dÞch vô thay thÕ tiÕp viªn cã thÓ ®−îc thùchiÖn.

II.II.II.II. ChuyÓn m¹ch kªnh :

II.1. Ph©n lo¹i :

Tïy thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña lÞch sö chuyÓn m¹ch còng nh− çch thøc, tÝn hiÖumµ ta cã thÓ ph©n lo¹i nh− sau (H×nh 2-4):

II.1.1. ChuyÓn m¹ch ph©n chia kh«ng gian (SDTS) :

(SDS : Space Division Type Switch)

Lµ lo¹i chuyÓn m¹ch cã çc ®Çu ra, ®Çu vµo ®−îc bè trÝ theo kh«ng gian (çchqu¶ng, thanh chÐo). ChuyÓn m¹ch ®−îc thùc hiÖn b»ng çch më ®ãng çc cæng ®iÖn tö hayçc ®iÓm tiÕp xóc. ChuyÓn m¹ch nµy cã çc lo¹i sau:



• ChuyÓn m¹ch kiÓu chuyÓn ®éng truyÒn :

Thùc hiÖn chuyÓn m¹ch theo nguyªn t¾c vËn hµnh c¬ t−¬ng tù nh− chuyÓn m¹chxoay. Nã lùa chän d©y rçi trong qu¸ tr×nh dÉn truyÒn vµ tiÕn hµnh çc chøc n¨ng ®iÒu khiÓnë møc nhÊt ®Þnh.

Do ®¬n gi¶n nªn nã ®−îc sö dông réng r·i trong tæng ®µi ®Çu tiªn.

H×nh 2-4 : Ph©n lo¹i chuyÓn m¹ch.

Nh−îc: Tèc ®é thùc hiÖn chËm, tiÕp xóc mau mßn, thay ®æi h¹ng môc tiÕp xóc g©ynªn sù rung ®éng c¬ häc.

• ChuyÓn m¹ch c¬ kiÓu ®ãng më :

§¬n gi¶n ho¸ thao t¸c c¬ häc thµnh thao t¸c më ®ãng. ChuyÓn m¹ch nµy kh«ng cãchuyÓn m¹ch ®iÒu khiÓn lùa chän vµ ®−îc thùc hiÖn theo gi¶ thiÕt lµ m¹ch gäi vµ m¹ch gäivµ m¹ch ®iÒu khiÓn lµ hoµn toµn t¸ch riªng nhau.

¦u: Kh¶ n¨ng cung cÊp ®iÒu khiÓn linh ho¹t vµ ®−îc coi lµ chuyÓn m¹ch tiªu chuÈn.

• ChuyÓn m¹ch r¬ le ®iÖn tö :

Cã r¬ le ®iÖn tö ë mçi ®iÓm c¾t cña chuyÓn m¹ch thanh chÐo.

§iÓm c¾t cã thÓ lùa chän theo h−íng cña dßng ®iÖn trong r¬ le. Do ®ã thùc hiÖnnhanh h¬n kiÓu më ®ãng.

• ChuyÓn m¹ch ®iÖn tö kiÓu ph©n chia kh«ng gian :

Cã mét cæng ®iÖn tö ë mçi ®iÓm c¾t cña chuyÓn m¹ch thanh chÐo.

Nh−îc : Kh«ng t−¬ng thÝch víi ph−¬ng ph¸p cò do ®é kh¸c nhau vÒ møc ®é tÝn hiÖuhoÆc chi phÝ vµ çc ®Æc ®iÓm tho¹i kh¸ xÊu nh− mÊt tiÕng, xuyªn ©m.

II.1.2. ChuyÓn m¹ch ghÐp (MPTS):

(MTS : MultiPlexing Type Switch)

Lµ lo¹i chuyÓn m¹ch mµ th«ng tin cña çc cuéc gäi ®−îc ghÐp víi nhau trªn c¬ sëthêi gian hay tÇn sè trªn ®−êng truyÒn.

ChuyÓn m¹ch kªnh

ChuyÓn m¹ch ghÐpChuyÓn m¹ch kªnh ph©n

chia theo kh«ng gian

C/m c¬kiÓu®éng

truyÒn

ChuyÓnm¹ch

®iÖn tö

C/m c¬kiÓu®ãngmë

ChuyÓnm¹chr¬le

®iÖn tö

FDM TDM

FDMPCM



• ChuyÓn m¹ch ph©n chia theo tÇn sè (FDM) :

Ph−¬ng ph¸p ph©n chia theo tÇn sè lµ t¸ch çc tÝn hiÖu cã çc tÇn sè cÇn thiÕt b»ngçch sö dông bé läc cã thÓ thay ®æi. Ph−¬ng ph¸p nµy cã çc vÊn ®Ò kü thuËt nh− ph¸t sinhçc lo¹i tÇn sè kh¸c nhau vµ trong viÖc cung cÊp ng¾t çc tÇn sè nµy còng nh− trong çc béläc cã thÓ thay ®æi. §ång thêi nã l¹i kh«ng kinh tÕ. Do ®ã ph−¬ng ph¸p nµy ®−îc nghiªn cøutrong thêi kú ®Çu cña sù ph¸p triÓn tæng ®µi nh−ng ch−a ®−îc sö dông réng r·i.

• ChuyÓn m¹ch ph©n chia theo thêi gian (TDM) :

Thùc hiÖn chuyÓn mach trªn c¬ së ghÐp kªnh theo thêi gian, ta cã thÓ ph©n thµnhçc lo¹i :

− ChuyÓn m¹ch PAM.

− ChuyÓn m¹ch PCM.

ChuyÓn m¹ch PAM cã −u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n, kh«ng cÇn ph¶i biÕn ®æi A/D, nh−ng chØthÝch hîp trong tæng ®µi nhá hay võa do t¹p ©m, xuyªn ©m lín. ChuyÓn m¹ch PCM cã chÊtl−îng truyÒn dÉn hÇu nh− kh«ng lÖ thuéc kho¶ng çch, tÝnh më vµ kinh kÕ cao trong m¹ngth«ng tin hiÖn ®¹i, cã kh¶ n¨ng liªn kÕt víi IDN hay ISDN . Do ®ã ta xÐt chuyÓn m¹ch PCM ëphÇn sau.

II.2. ChuyÓn m¹ch PCM :

Lµ lo¹i chuyÓn m¹ch ghÐp ho¹t ®éng trªn c¬ së dån kªnh theo thêi gian vµ ®iÒu chÕxung m·.

Trong hÖ thèng tæng ®µi, chóng ta gÆp ph¶i mét sè thuËt ng÷ vÒ chuyÓn m¹ch nh− :chuyÓn m¹ch, m¹ng chuyÓn m¹ch, trung t©m chuyÓn m¹ch, tr−êng chuyÓn m¹ch. §Ó tr¸nhsù lÉn lén, chóng ta xÐt çc kh¸i niÖm sau :

ChuyÓn m¹ch : M« t¶ mét nguyªn tè chuyÓn m¹ch ®¬n gi¶n.

Tr−êng chuyÓn m¹ch : M« t¶ sù hîp thµnh cña mét nhãm çc chuyÓn m¹ch.

Trung t©m chuyÓn m¹ch (tæng ®µi) chøa tr−êng chuyÓn m¹ch.

Mét m¹ng chuyÓn m¹ch gåm çc trung t©m (nodes) chuyÓn m¹ch, çc thiÕt bÞ ®Çucuèi vµ hÖ thèng truyÒn dÉn.

H×nh 2-5 : Tr−êng chuyÓn m¹ch.

Tr−êng chuyÓnm¹ch

GiaotiÕp

®−êngd©y

�.

GiaotiÕp

®−êngd©y

�

§−êngd©y tõ

tæng ®µi

§−êngd©y tõ

tæng ®µi

§−êngd©y ®Õnthuª bao

§−êng d©y®Õn thuª

bao



Mét tr−êng chuyÓn m¹ch sè cung cÊp sù nèi kÕt gi÷a çc kªnh trong çc luång PCM32. Çc luång PCM ®Õn tr−êng chuyÓn m¹ch trªn çc buses hay highways. Nh− vËy,chuyÓn m¹ch sè bao gåm sù truyÒn dÉn cña çc tõ PCM liªn quan ®Õn 1 kªnh trong 1 khethêi gian ë 1 bus ngâ vµo vµ 1 khe thêi gian ë bus ngâ ra.

ViÖc trao ®æi gi÷a çc khe thêi gian thùc hiÖn theo hai ph−¬ng ph¸p vµ cã thÓ t¸chbiÖt hoÆc phèi hîp nh− sau:

- ChuyÓn m¹ch thêi gian.

- ChuyÓn m¹ch kh«ng gian.

II.2.1. ChuyÓn m¹ch thêi gian (T) :

ChuyÓn m¹ch T vÒ c¬ b¶n lµ thùc hiÖn chuyÓn ®æi th«ng tin gi÷a çc khe thêi giankh¸c nhau trªn cïng mét tuyÕn PCM.

VÒ mÆt lý thuyÕt cã thÓ thùc hiÖn b»ng 2 ph−¬ng ph¸p sau:

• Dïng bé trÔ :

Nguyªn t¾c :

Trªn ®−êng truyÒn dÉn tÝn hiÖu, ta ®Æt çc ®¬n vÞ trÔ cã thêi gian trÔ b»ng 1 khe thêigian.

H×nh 2-6 Ph−¬ng ph¸p dïng bé trÔ.

H×nh 2-7 : ChuyÓn m¹ch gi÷a hai khe thêi gian A vµ B dïng bé trÔ.

Ma Ma

TSA

Qua n bé trÔ

TSA

TSBTSB

MbMb

TSBTSBMbMb

TSATSAQua R-n bé trÔ

AT

AR

BR

BT

n-(B-A)khe thêi

gian

(B-A)khe thêi

gian



Gi¶ sö trong khung cã R khe thêi gian, trong ®ã cÇn trao ®æi th«ng tin gi÷a 2 khe thêigian A vµ B Ta cho mÉu Ma (8 bit PCM) qua n bé trÔ th× ë ®Çu ra mÉu Ma sÏ cã mÆt ë khethêi gian TSB. Vµ mÉu Mb qua R-n bé trÔ sÏ cã mÆt ë thêi ®iÓm TSA. Nh− vËy viÖc trao ®æith«ng tin ®· ®−îc thùc hiªn.

Nh−îc : HiÖu qu¶ kÐm, gi¸ thµnh cao.

• Ph−¬ng ph¸p dïng bé nhí ®Öm :

Dùa trªn c¬ së çc mÉu tiÕng nãi ®−îc ghi vµo çc bé nhí ®Öm BM vµ ®äc ra ënh÷ng thêi ®iÓm mong muèn. §Þa chØ cña « nhí trong BM ®Ó ghi hoÆc ®äc ®−îc cung cÊpbëi bé nhí ®iÒu khiÓn CM.

H×nh 2-8 : Ph−¬ng ph¸p dïng bé nhí ®Öm.

Th«ng tin ph©n kªnh thêi gian ®−îc ghi lÇn l−ît vµo çc tÕ bµo cña BM. NÕu b lµ sèbÝt m· ho¸ mÉu tiÕng nãi, R sè khe thêi gian trong mét tuyÕn (khung) th× BM sÏ cã R « nhívµ dung l−îng bé nhí BM lµ b.R bits.

CM l−u çc ®Þa chØ cña BM ®Ó ®iÒu khiÓn viÖc ®äc ghi, v× BM cã R ®Þa chØ, nªn dungl−îng cña CM lµ R.log2R bits.

Trong ®ã, log2R biÓu thÞ sè bit trong 1 tõ ®Þa chØ vµ còng lµ sè ®−êng trong 1 bus.

ViÖc ghi ®äc vµo BM cã thÓ lµ tuÇn tù hoÆc ngÉu nhiªn. Nh− vËy, trong chuyÓn m¹chT cã hai kiÓu ®iÒu khiÓn lµ tuÇn tù vµ ngÉu nhiªn.

• §iÒu khiÓn tuÇn tù :

§iÒu khiÓn tuÇn tù lµ kiÓu ®iÒu khiÓn mµ trong ®ã, viÖc ®äc ra hay ghi vµo çc ®Þa chØliªn tiÕp cña bé nhí BM mét çch tuÇn tù t−¬ng øng víi thø tù ngâ vµo cña çc khe thêigian.

Trong ®iÒu khiÓn tuÇn tù, mét bé ®Õm khe thêi gian ®−îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh ®Þa chØcña BM. Bé ®Õm nµy sÏ ®−îc tuÇn tù t¨ng lªn 1 sau thêi gian cña mét khe thêi gian.

• §iÒu khiÓn ngÉu nhiªn :

§iÒu khiÓn ngÉu nhiªn lµ ph−¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn mµ trong ®ã çc ®Þa chØ trong BMkh«ng t−¬ng øng víi thø tù cña çc khe thêi gian mµ chóng ®−îc ph©n nhiÖm tõ tr−íc theoviÖc ghi vµo vµ ®äc ra cña bé nhí ®iÒu khiÓn CM.

Tõ ®ã, chuyÓn m¹ch T cã hai lo¹i : Ghi vµo tuÇn tù, ®äc ra ngÉu nhiªn vµ Ghi ngÉuvµo nhiªn, ®äc ra tuÇn tù.

BM

CM

§äc raGhi vµo



A, §iÒu khiÓn ghi tuÇn tù B, §iÒu khiÓn ghi ngÉu nhiªn

H×nh 2-9 : §iÒu khiÓn tuÇn tù vµ ngÉu nhiªn.

Ghi tuÇn tù / ®äc ngÉu nhiªn :

Bé ®Õm khe thêi gian (Time slot counter) x¸c ®Þnh tuyÕn PCM vµo ®Ó ghi tÝn hiÖu vµobé nhí BM mét çch tuÇn tù, bé ®Õm khe thêi gian lµm viÖc ®ång bé víi tuyÕn PCM vµo,nghÜa lµ viÖc ghi liªn tiÕp vµo çc « nhí trong bé nhí BM ®−îc ®¶m b¶o bëi sù t¨ng lªn métcña gi¸ trÞ cña bé ®Õm khe thêi gian. Bé nhí ®iÒu khiÓn CM ®iÒu khiÓn viÖc ®äc ra cña BMb»ng çch cung cÊp çc ®Þa chØ cña çc « nhí cña BM.

H×nh2-10 : Ghi tuÇn tù, ®äc ngÉu nhiªn.

Çc kªnh th«ng tin sè ®−îc ghÐp víi nhau theo th¬i gian bëi bé MUX, sau ®ã, ®−a®Õn bé chuyÓn ®æi tõ nèi tiÕp sang song song ®Ó ®−a ra çc tõ m· song song 8 bits (Mçi tõm· chiÕm 1 khe thêi gian). Çc tõ m· nµy ®−îc ghi tuÇn tù vµo bé nhí BM do gi¸ trÞ cña bé®Õm khe thêi gian t¨ng lÇn l−ît lªn 1 t−¬ng øng víi khe thêi gian ®Çu vµo. Xen kÎ víi qu¸tr×nh ghi lµ qu¸ tr×nh ®äc th«ng tin tõ bé nhí BM víi çc ®Þa chØ do bé nhí ®iÒu khiÓn CM

ABC�N

N � C B A

§Õm khethêi gian

BM

NCB�A

N � C B A

CM

BM

B

A

S/PM

0

A

B

R-1

P/SD

BM

0

A

B

R-1

§Õm khe thêi gian

§Þa chØ ®äc

§Þa chØ ghi

in

out

CM



cung cÊp. Th«ng tin sau khi ®äc ra khái BM, ®−îc chuyÓn ®æi tõ song song ra nèi tiÕp trë l¹ivµ sau ®ã ®−îc t¸ch ra thµnh çc kªnh ®Ó ®−a ra ngoµi.

Nh− vËy, viÖc ghi ®äc BM thùc hiÖn 2 chu tr×nh sau :

- Ghi vµo BM « nhí cã ®Þa chØ do bé ®Õm khung cung cÊp (gäi lµ chu tr×nh ghi).

- §äc ra tõ BM tõ « nhí cã ®Þa chØ do CM cung cÊp (chu tr×nh ®äc).

§èi víi tÝn hiÖu tho¹i, fs = 8 KHz do ®ã cø 125 ms th× « nhí BM ghi ®äc 1 lÇn.

Sè kªnh cùc ®¹i Rmax=125/(TW+TR). trong ®ã TW vµ TR lµ thêi gian ghi vµ ®äc cña bénhí BM do nhµ s¶n xuÊt quy ®Þnh.

XÐt vÝ dô : hai khe thêi gian A vµ B muèn trao ®æi víi nhau, ®Þa chØ ghi vµo BM chÝnhlµ sè thø tù cña khe thêi gian (ghi vµo tuÇn tù) trong mét khung. Khi ta muèn trao ®æi th«ngtin gi÷a 2 khe A vµ B, ta cÇn ghi vµo CM gi¸ trÞ �A� vµo ng¨n nhí B vµ gi¸ trÞ �B� vµo ng¨nnhí A.

T¹i TSA, khi bé ®Õm ®Õm ®Õn gi¸ trÞ �A� ( BM ®Õn « nhí A) : Trong chu tr×nh ghi, ®ÞachØ ®−îc cung cÊp bëi bé ®Õm khe thêi gian vµ chu tr×nh ®äc ®−îc CM cung cÊp ®Þa chØ.

• Qu¸ tr×nh ®−îc tiÕn hµnh nh− sau :

Bé ®iÒu khiÓn ghi lÇn l−ît vµo çc « nhí cña BM cïng víi sù t¨ng lªn 1 cña bé ®Õmkhung. ë thêi ®iÓm TSA, mÉu MA ®−îc ghi vµo « nhí A vµ do CMA cã néi dung �B� nªnnªn mÉu Mb ®−îc ®äc ra tõ « nhí B cña BM.

Trong thêi gian TSB, mÉu Mb ®−îc ghi vµo BMB vµ do « nhí CMB cã néi dung �A�nªn mÉu Ma ®−îc ®äc ra tõ « nhí BMA.

Nh− vËy, ®· cã sù trao ®æi gi÷a çc khe thêi gian A vµ B, qu¸ tr×nh cø tiÕp diÔn cho®Õn khi cã sù thay ®æi cña CM.

Ghi ngÉu nhiªn/ ®äc ra tuÇn tù :

Bé nhí CM cung cÊp ®Þa chØ cña çc « nhí cña BM trong chu tr×nh ghi cßn bé ®Õmkhe thêi gian cung cÊp ®Þa chØ cho viÖc ®äc th«ng tin ra khái bé nhí BM.

Gi¶ sö 2 khe thêi gian A vµ B muèn trao ®æi th«ng tin víi nhau th× « nhí A trong CMl−u gi¸ trÞ �B� vµ « nhí B trong CM sÏ l−u gi¸ trÞ �A�.

• Qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®−îc tiÕn hµnh nh− sau :

Bé ®Õm khe thêi gian quÐt lÇn l−ît BM vµ CM vµ do ®ã, ë ®Çu ra néi dung trong çc« nhí BM ®−îc ®äc ra lÇn l−ît.

Trong khe thêi gian TSA, Mb ®−îc ®äc ra vµ do CMA cã ®Þa chØ �B� nªn mÉu Ma®−îc ghi vµo « nhí BMB .

Trong khe thêi gian TSB, Ma ®−îc ®äc ra vµ do CMB cã ®Þa chØ �A� nªn mÉu Mb®−îc ghi vµo « nhí BMA.

Nh− vËy, viÖc ®äc th«ng tin tõ BM lµ tuÇn tù vµ ghi vµo lµ do CM ®iÒu khiÓn vµ sùtrao ®æi th«ng tin gi÷a hai khe thêi gian A vµ B trªn cïng mét tuyÕn PCM ®· ®−îc thùc hiÖn.



H×nh 2-11 : Ghi ngÉu nhiªn, ®äc ra tuÇn tù.

• §Æc tÝnh cña chuyÓn m¹ch T:

Thêi gian trÔ phô thuéc vµo quan hÖ khe thêi gian vµo, khe thêi gian ra, tuyÕn PCMvµo, tuyÕn PCM ra ... Nh−ng nã lu«n ®−îc gi÷ ë møc thuª bao kh«ng nhËn thÊy ®−îc v× thêigian trÔ nµy lu«n nhá h¬n thêi gian cña 1 khung cña tuyÕn PCM.

¦u ®iÓm næi bËt lµ tÝnh tiÕp th«ng hoµn toµn. Mçi kªnh ®−îc ph©n bè vµo mét khet−¬ng øng. Nh− vËy, bÊt kú ®Çu vµo nµo cung cã kh¶ n¨ng chuyÓn m¹ch ®Õn ngâ ra mongmuèn.

Ho¹t ®éng cña CM ®éc lËp víi tin tøc, cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi thªm çc bits ch½n lÎ,b¸o hiÖu cïng víi çc byte mÉu tiÕng nãi.

Nh−îc : Sè l−îng kªnh bÞ h¹n chÕ bëi thêi gian truy cËp bé nhí. HiÖn nay, c«ngnghÖ RAM ph¸t triÓn 1 cÊp T cã thÓ chuyÓn m¹ch 1024 kªnh.

• N©ng cao kh¶ n¨ng chuyÓn m¹ch T :

GhÐp kªnh víi çc bits song song :

ViÖc n©ng cao kh¶ n¨ng chuyÓn m¹ch cña tÇng T thùc hiÖn ph−¬ng thøc truyÒnsong song tÝn hiÖu sè cña 1 kªnh qua tÇng T.

Qu¸ tr×nh chuyÓn m¹ch qua tÇng T víi viÖc ghi ®äc lÇn l−ît 8 bits/kªnh vµo bé nhí®−îc thùc hiÖn nh− h×nh 2-12.

Ta nhËn thÊy r»ng, nÕu thêi gian truy xuÊt cña bé nhí lµ lín th× dung l−îng cñachuyÓn m¹ch bÞ h¹n chÕ rÊt nhiÒu.

§Ó kh¾c phôc ®iÒu nµy, tr−íc khi ®−a vµo tr−êng chuyÓn m¹ch, bao giê tÝn hiÖu còng®−îc ghÐp kªnh vµ chuyÓn ®æi sang song song.

S/PM

0

A

B

R-1

P/SD

BM

0

A

B

R-1

§Õm khe thêi gian

§Þa chØ ghi

§Þa chØ ®äc

...

...

in

out

B

A

CM



H×nh 2-12 : Ghi / ®äc song song 8 bits.

§Ó ®¬n gi¶n, xÐt vÝ dô 1 khung chØ cã 2 kªnh. Nh×n vµo s¬ ®å ta thÊy: Khi thùc hiÖnbiÕn ®æi khung tõ nèi tiÕp ra song song th× 8 bÝt sÏ cã 7 bÝt trèng. Kho¶ng thêi gian nµy t−¬ngøng víi 7 bits ®−îc sö dông ®Ó truyÒn tÝn hiÖu çc kªnh kh¸c cña çc tuyÕn PCM kh¸c.

H×nh 2-13 : GhÐp 3 tuyÕn PCM S/P.

Qu¸ tr×nh ghÐp 6 tÝn hiÖu ë 3 tuyÕn PCM kh¸c nhau còng ®−îc m« t¶ trong h×nh trªn.

T¹i mçi bé S/P cã 1 ®Çu vµo vµ 8 ®Çu ra. Nh− vËy, ta cã 24 ®Çu ra khái 3 bé S/Pt−¬ng øng víi line0, line1, line2 vµ ®−îc ghÐp ë bé MUX.

T¹i ®Çu ra cña bé MUX, 6 tÝn hiÖu sè ®−îc ghÐp nh− trªn. Kho¶ng thêi gian trèngøng víi 5 bits.

ViÖc thay ®æi khe thêi gian ë tr−êng hîp nµy ®−îc thùc hiÖn t¹i tÇng T mµ t¹i ®ã ë®Çu ra vµ ®Çu vµo cã 8 ®−êng nèi vµ tÇng T cã 8 chuyÓn m¹ch T. T¹i mét nh¸nh chuyÓnm¹ch T cã mét bit cña 8 bits song song trªn mét kªnh ®−îc ghi vµo.

• Th©m nhËp song song vµo tÇng chuyÓn m¹ch T :

TSW

®äc raghi vµo

8 bits

1 kªnh 1 kªnh

8 bits

kho¶ng trèng 5 bitsline0

S/P1 frame

7 bÝt trèng

line0

S/P

kªnh 1 kªnh 2

line0

S/P8 bits

1 khung

MUX

� �

��

��

��



§Ó t¨ng dung l−îng cho cÊp chuyÓn m¹ch T, ngoµi viÖc sö dông ph−¬ng thøc truyÒnsè liÖu song song cßn kÕt hîp ph−¬ng thøc th©m nhËp song song vµo bé nhí.

Trong ph−¬ng ph¸p th©m nhËp lÇn l−ît th× sè lÇn th©m nhËp gÊp 2 lÇn sè khe thêigian trong mét khung tÝn hiÖu.

Ph−¬ng ph¸p th©m nhËp song song vµo tÇng T sÏ cho phÐp gi¶m sè lÇn th©m nhËpgÇn b»ng n÷a so víi th©m nhËp truyÒn thèng. §Ó lµm ®−îc ®iÒu nµy, bé nhí th«ng tin ®−îcchia thµnh çc khèi (block). Nh− vËy, viÖc ®äc th«ng tin ra khái bé nhí cã thÓ ®ång thêi.

RAM ®−îc chia thµnh 16 khèi, mçi khèi gåm 256 ®Þa chØ. Nh− vËy, tæng dung l−îngcña bé nhí T lµ 256*16 = 4096 ®Þa chØ.

XÐt vÝ dô m« t¶ qu¸ tr×nh thùc hiÖn chuyÓn m¹ch qua tÇng T theo ph−¬ng thøc : ghituÇn tù, ®äc song song víi ph−¬ng ph¸p truy cËp bé nhí song song.

...

.

H×nh 2-14 : Th©m nhËp song song.

H×nh 2-15 : D÷ liÖu ®äc ra trong truy cËp song song.

ViÖc ghi vµo RAM thùc hiÖn trong kho¶ng 15 khe thêi gian theo nh÷ng ®Þa chØ x¸c®Þnh tr−íc cña 16 block. Khi hoµn thµnh qu¸ tr×nh ghi vµo RAM ë TS15, qu¸ tr×nh ®äc ®−îcthùc hiÖn ®ång thêi cho tÊt c¶ 16 khèi ë TS16.

§Þa chØ lÇn ®äc ®Çu tiªn cho khèi 1 lµ ®Þa chØ 1.

TÝn hiÖu sè ®äc ra tõ block 1 ®Õn block 16 ®−îc s¾p xÕp lÇn l−ît trªn tuyÕn PCM racña tÇng T.

TiÕp tôc khe thø 17 ®Õn khe thø 31 lµ ghi vµo cã ®iÒu khiÓn vµ TS32 lµ ®äc ra toµnbé 16 block ®ång thêi.

Nh− vËy, cã 15 khe ®Ó ghi vµ khe thø 16 lµ dïng ®Ó ®äc. Do ®ã, kh¶ n¨ng chuyÓnm¹ch cña tÇng nµy trong 1 khung lµ 4096*15/16 = 3840 kªnh.

123...

256

8 bits

Block 1

®äc ra®ång thêi

Block 2

Block 16

.

.�..

R256 ... R1 W15 ... W2 W1

1 khung

BlockBlock1

16 ... 2 1Block2

d÷ liÖu ®äc ®Çu tiªn ë®Þa chØ 1Block 16

�...



Sè lÇn th©m nhËp lµ 4096 lÇn.

§èi víi ph−¬ng thøc th©m nhËp truyÒn thèng th× víi 4096 lÇn th©m nhËp th× chØ cãkh¶ n¨ng chuyÓn m¹ch ®−îc 2048 kªnh mµ th«i, nghÜa lµ ph−¬ng thøc th©m nhËp songsong ®· t¨ng kh¶ n¨ng ph¸t triÓn dung l−îng h¬n 15/32 lÇn so víi ph−¬ng thøc th©m nhËptruyÒn thèng.

II.2.2. ChuyÓn m¹ch kh«ng gian ( S ) :

• Nguyªn lý :

H×nh 2-16 : S¬ ®å chuyÓn m¹ch kh«ng gian tiÕp th«ng hoµn toµn vµ kh«ng hoµn toµn.

Nguyªn lý lµm viÖc cña chuyÓn m¹ch kh«ng gian dùa trªn c¬ së chuyÓn m¹ch kh«nggian dïng thanh chÐo. ChuyÓn m¹ch kh«ng gian sè lµ chuyÓn m¹ch thùc hiÖn viÖc trao ®æith«ng tin cïng mét khe thêi gian nh−ng ë hai tuyÕn PCM kh¸c nhau.

Trong s¬ ®å chuyÓn m¹ch tiÕp th«ng hoµn toµn, ta thÊy r»ng bÊt kú ®Çu vµo nµocòng cã kh¶ n¨ng nèi víi ®Çu ra mong muèn, cßn trong s¬ ®å chuyÓn m¹ch tiÕp th«ngkh«ng hoµn toµn th× chØ cã mét sè ®Çu vµo nµo ®ã th× míi cã kh¶ n¨ng nèi víi mét sè ®Çu rat−¬ng øng nµo ®ã mµ th«i. Th«ng th−¬ng, çc s¬ ®å tiÕp th«ng kh«ng hßa toµn ®−îc thiÕt kÕvíi môc ®Ých kinh tÕ ë nh÷ng n¬i cã nhu cÇu trao ®æi th«ng tin kh«ng ®ång ®Òu.

Khi sè kªnh tho¹i lín, ta ph¶i ghÐp chung nhiÒu tuyÕn PCM. ViÖc ®Êu nèi gi÷a çckªnh kh«ng chØ lµ trao ®æi th«ng tin trªn çc tuyÕn khe thêi gian cña tuyÕn PCM mµ cßn trao®æi gi÷a çc tuyÕn víi nhau. ChuyÓn m¹ch kh«ng gian lµm nhiÖm vô nèi m¹ch cho çctuyÕn PCM kh¸c nhau ë ®Çu vµo vµ ®Çu ra. Nã t¹o ra mèi quan hÖ thêi gian thùc cho 1 haynhiÒu khe thêi gian.

XÐt mét chuyÓn m¹ch kh«ng gian PCM cã ma trËn mxn víi ngâ vµo vµ ngâ ra mangçc tÝn hiÖu PCM. Sù nèi kÕt bÊt kú gi÷a çc khe thêi gian cña bus ngâ vµo víi khe thêi giant−¬ng øng ë ngâ ra ®−îc thùc hiÖn qua ®iÓm th«ng cña ma trËn chuyÓn m¹ch kh«ng gianph¶i ®−îc tiÕn hµnh trong suèt thêi gian cña khe thêi gian nµy vµ lÆp l¹i trong çc khung kÕtiÕp cho ®Õn khi cuéc gäi ®ã kÕt thóc. Trong thêi gian cßn l¹i trong thêi gian mét khung, ®iÓmth«ng nµy cã thÓ ®−îc sö dông cho mét cuéc gäi kh¸c cã liªn quan. Do ®ã viÖc ®iÒu khiÓn lµph¶i theo 1 chu kú nµo ®ã tuú thuéc vµo thêi gian cuéc gäi. §iÒu nµy ®−îc thùc hiÖc nhê bénhí nèi kÕt CM côc bé kÕt hîp víi m¹ch chuyÓn m¹ch kh«ng gian.

N ®Çuvµo

M ®Çura

N ®Çuvµo

M ®Çura



H×nh 2-17 : ChuyÓn m¹ch kh«ng gian sè.

H×nh2-18 : ChuyÓn m¹ch S ma trËn 4*4.

ChuyÓn m¹ch gåm ma trËn m*n ®iÓm th«ng ®ãng / më lµ ®−îc ®iÒu khiÓn bëi CM.Mçi ®Þa chØ nhÞ ph©n ®¸nh dÊu 1 ®iÓn th«ng thÝch hîp ®Ó thiÕt lËp nèi kÕt gi÷a ngâ ra vµ ngâvµo trªn bus. KÝch th−íc mçi tõ cña CM ph¶i ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cÊt gi÷ ®Þa chØ nhÞ ph©ncho 1 trong n ®iÓm th«ng vµ cã thÓ thªm 1 ®i¹ chØ ®Ó thÓ hiÖn r»ng mäi ®iÓm th«ng trong cétlµ më. Nh− vËy gåm n+1 ®Þa chØ. VËy, mçi tõ CM gåm log2(n+1) bits.

Mçi bé nhí CM ph¶i l−u ®−îc toµn bé ®Þa chØ ®iÓm th«ng trong 1 khung vµ ®Ó CMlµm viÖc mét çch ®ång bé víi ma trËn chuyÓn m¹ch nªn çc « nhí cña CM sÏ t−¬ng øng

Busvµo

123��n

1 2 3 ... m }bus ra

®iÓm th«ng

Bus ®Þa chØ

��

�

1

W

Bé nhí ®iÒu khiÓn CM

�

CM-E CM-F CM-G CM-H

A

B

C

D

1 2

1 2 3

3

1

2

3

1

2

3

001

010

011

010

001

010

E F G H



víi thø tù çc khe thêi gian vµo, cho nªn, nã ph¶i cã Ýt nhÊt R « nhí (R lµ sè khe thêi giantrong mét khung). Nh− vËy, ®Þa chØ cña ®iÓm th«ng sÏ ®−îc nèi trong khe thêi gian TS1 sÏ®−îc l−u tr÷ trong « nhí ®Çu tiªn trong CM.

Qu¸ tr×nh chuyÓn m¹ch xem xÐt néi dung cña tÕ bµo suèt khe thêi gian t−¬ng øng vµdïng ®Þa chØ nµy ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm th«ng cña khe thêi gian nµy. Qu¸ tr×nh cø tiÕp diÔn nh−vËy cho hÕt khung, tiÕp tôc cho hÕt mét cuéc gäi ®Ó sau ®ã trong CM cã sù thay ®æi vµ mäiviÖc sÏ ®−îc tæ chøc l¹i.

Gi¶ sö cã mét ma trËn chuyÓn m¹ch PCM 4x4 víi 1 khung cã 3 khe thêi gian, vËy,mçi CM cã 3 tÕ bµo. Mçi tõ 3 bits( log2(4+1)). T¹i mçi ®iÓm th«ng, ta ®Æt çc cæng AND vµcæng nµy ®−îc më hay ®ãng lµ do CM quyÕt ®Þnh.

- §Þa chØ �000� biÓu thÞ mäi ®iÓm th«ng trªn cét lµ kh«ng ®−îc nèi.

- §Þa chØ �001� biÓu thÞ ®iÓm th«ng ®Çu tiªn (cao nhÊt) trªn cét lµ nèi.

- §Þa chØ �010� biÓu thÞ ®iÓm th«ng thø hai trªn cét lµ nèi.

- §Þa chØ �011� biÓu thÞ ®iÓm th«ng thø ba trªn cét lµ nèi.

- §Þa chØ �100� biÓu thÞ ®iÓm th«ng cuèi cïng (thÊp nhÊt) trªn cét lµ nèi.

Gi¶ sö, çc nhu cÇu trao ®æi gi÷a çc khe thêi gian nh− sau :

- Khe thêi gian ngâ vµo TS1/busA nèi víi khe thêi gian ngâ ra TS1/busE.

- Khe thêi gian ngâ vµo TS1/busB nèi víi khe thêi gian ngâ ra TS1/busF.

- Khe thêi gian ngâ vµo TS2/busA nèi víi khe thêi gian ngâ ra TS2/busF.

- Khe thêi gian ngâ vµo TS2/busB nèi víi khe thêi gian ngâ ra TS2/busE.

- Khe thêi gian ngâ vµo TS3/busB nèi víi khe thêi gian ngâ ra TS3/busH.

- Khe thêi gian ngâ vµo TS3/busD nèi víi khe thêi gian ngâ ra TS3/busE.

• Qu¸ tr×nh chuyÓn m¹ch ®−îc tiÕn hµnh nh− sau :

Çc « nhí cña CM lµm viÖc ®ång bé víi çc khe thêi gian ngâ vµo.

- Trong thêi gian cña khe thêi gian TS1 :

¤ nhí 1 cña CM-E cã gi¸ trÞ �001� nªn ®iÓm th«ng ®Çu tiªn cña nã (A-E) ®ãng, çc tÝnhiÖu tõ ngâ vµo A ®−îc chuyÓn sang ngâ ra E trong kho¶ng thêi gian nµy.

¤ nhí 1 cña CM-F cã gi¸ trÞ �010� nªn ®iÓm th«ng thø nh× (B-F) cña nã ®ãng vµ çctÝn hiÖu tõ ngâ vµo B ®−îc chuyÓn sang ngâ ra F.


¤ nhí 2 cña CM-E cã gi¸ trÞ �010� nªn ®iÓm th«ng thø nh× cña nã (B-E) ®ãng, çc tÝnhiÖu tõ ngâ vµo B ®−îc chuyÓn sang ngâ ra E trong kho¶ng thêi gian nµy.

¤ nhí 2 cña CM-F cã gi¸ trÞ �001� nªn ®iÓm th«ng thø nhÊt (A-F) cña nã ®ãng vµ çctÝn hiÖu tõ ngâ vµo A ®−îc chuyÓn sang ngâ ra F.




¤ nhí 3 cña CM-E cã gi¸ trÞ �011� nªn ®iÓm th«ng thø ba cña nã (C-E) ®ãng, çc tÝnhiÖu tõ ngâ vµo C ®−îc chuyÓn sang ngâ ra E trong kho¶ng thêi gian nµy.

¤ nhí 3 cña CM-H cã gi¸ trÞ �010� nªn ®iÓm th«ng thø nh× (B-H) cña nã ®ãng vµ çctÝn hiÖu tõ ngâ vµo B ®−îc chuyÓn sang ngâ ra H.

Nh− vËy b»ng çch sö dông bé nhí CM , ta cã thÓ t¹o ra 1 ma trËn chuyÓn m¹ch cãthÓ lµ m*n hay n*n tuú vµo yªu cÇu.

• §iÒu khiÓn trong chuyÓn m¹ch S :

ViÖc x¸c ®Þnh ®iÓm chuyÓn m¹ch cã thÓ thùc hiÖn b»ng hai çch :

- §iÒu khiÓn theo ®Çu vµo: X¸c ®Þnh ®Çu ra nµo sÏ nèi víi ®Çu vµo t−¬ng øng.

- §iÒu khiÓn theo ®Çu ra: X¸c ®Þnh ®Çu vµo nµo sÏ nèi víi ®Çu ra t−¬ng øng.

Trong chuyÓn m¹ch S ®iÒu khiÓn theo ®Çu ra th× trªn çc cét ngâ ra sÏ cã çc bénhí CM vµ néi dung trong çc « nhí cña CM sÏ chän çc dßng ngâ vµo cho cét ngâ ra cñanã. §iÒu khiÓn theo ®Çu vµo th× mçi dßng sÏ cã mét bé nhí CM ®iÒu khiÓn vµ néi dung cñanã sÏ x¸c ®Þnh çc cét ngâ ra cho dßng ngâ vµo cña nã.

H×nh 2-19 : §iÒu khiÓn theo ®Çu ra.

Theo nguyªn lý trªn, ®iÒu khiÓn ngâ ra cã thÓ sö dông çc bé ghÐp kªnh logic sè. BéghÐp kªnh logic sè nµy cho phÐp nèi ®Õn ngâ ra cña nã tõ mét trong n ngâ vµo tïy thuécvµo ®Þa chØ nhÞ ph©n ®−îc cung cÊp bëi bé nhí ®iÒu khiÓn CM cña nã. Sè bits nhÞ ph©n yªucÇu cho n ®Çu vµo lµ log2n. Dung l−îng tæng céng cña bé nhí CM lµ :

CCM = R.log2n (víi R lµ sè khe thêi gian trong 1 khung).

NÕu chuyÓn m¹ch S cã m ®Çu ra th× dung l−îng bé nhí CM tæng céng cña nã sÏ lµ :

Σ CCM = m.R.log2n.

§iÒu khiÓn theo ®Çu vµo sö dông bé t¸ch kªnh logic sè, nã cung cÊp sù nèi kÕt gi÷amét ngâ vµo víi 1 trong m ngâ ra theo ®Þa chØ nhÞ ph©n x¸c ®Þnh tr−íc trong CM ë n ngâ vµo.Sè bits nhÞ ph©n yªu cÇu cho tæng dung l−îng cña bé nhí CM lµ :

MUX MUX MUX

CM-1 CM-2 CM-N

.........

...

...

...

1

...

2

N

1 2 M...M ngâ ra

N ngâvµo



Σ CCM = n.R.log2m.

H×nh 2-20 : §iÒu khiÓn theo ®Çu vµo.

ChuyÓn m¹ch T kh«ng thuËn lîi trong çc hÖ thèng tæng ®µi cã dung l−îng lín, tuynhiªn, chuyÓn m¹ch S dïng ®éc lËp lµ kh«ng cã hiÖu qu¶. Bëi v× nã chØ thùc hiÖn ®−îc sùtrao ®æi gi÷a çc tuyÕn kh¸c nhau cã cïng khe thêi gian, ®iÒu nµy kh«ng cã tÝnh thùc tÕ.Trong thùc tÕ, ng−êi ta ghÐp chuyÓn m¹ch T vµ S ®Ó t¹o nªn çc tr−êng chuyÓn m¹ch cãdung l−îng lín.

II.3. Phèi phÐp çc cÊp chuyÓn m¹ch:

Th«ng th−êng, chuyÓn m¹ch T chØ ®¸p øng ®−îc trong hÖ thèng tæng dµi cã dung l−îng línnhÊt lµ 512 kªnh giao th«ng, ®Ó n©ng cao dung l−îng chuyÓn m¹ch, ng−êi ta ph¶i phèi ghÐp gi÷acÊp S vµ cÊp T. Sù kÕt hîp kh¸c nhau dÉn ®Õn çc tr−êng chuyªn m¹ch cã tÝnh chÊt kh¸c nhau,®ång thêi, ch¼ng nh÷ng nã lµm t¨ng dung l−îng hÖ thèng mµ cßn lµm gi¶m gi¸ thµnh thiÕt bÞ. Trongçc tæng ®µi dung l−îng lín th−êng cã tr−êng chuyÓn m¹ch ghÐp gi÷a çc cÊp nh−:

Tæng ®µi Ph¸p: E10 B : TST.

E12 : TSSST.

Tæng ®µi Thôy §iÓn AXE : T, TST.

Tæng ®µi NhËt HTX10: TST.

Tæng ®µi ý Sitel : SSTSS.

II.3.1. ChuyÓn m¹ch ghÐp TS :

Nguyªn lý chuyÓn m¹ch TS ®«i khi cßn gäi lµ nguyªn lý nhí TS v× kh«ng cã chuyÓnm¹ch kh«ng gian tr×nh bµy trªn thËt sù ®−îc ¸p dông.

Çc kªnh ®−îc t¹o nhãm theo thêi gian thµnh N tuyÕn PCM vµ ®−îc ®−a ®Õn tr−êngchuyÓn m¹ch. Trªn mçi tuyÕn PCM cã mét bé nhí th«ng tin BM víi R « nhí ®óng b»ng sèkªnh trªn mét khung mçi tuyÕn.

Th«ng tin n»m trong çc khe thêi gian ®−îc ghi mét çch tuÇn tù vµo bé nhí BM,cßn ®äc ra do bé nhí ®iÒu khiÓn CM quyÕt ®Þnh.

DEMUX

CM-1

DEMUX

CM-1

DEMUX

CM-1......

...

...

...

...

...N

... ...

12...

1 2 MM ngâ ra

...

N ngâ vµo



H×nh 2-21 : ChuyÓn m¹ch TS.

Bé nhí CM ®−îc chia thµnh R khèi nhí, øng víi R kªnh mçi tuyÕn. Mçi khèi cã N «nhí øng víi N tuyÕn ra. Dung l−îng cña CM lµ :

CCM=R.N khèi nhí.

Th«ng tin trong khèi nhí CM ®−îc quÐt lÇn l−ît ®ång thêi víi khe thêi gian néi bé.Nh− vËy, trong thêi gian cña mét khe thêi gian ®−îc chia lµm N khe thêi gian néi bé nhá h¬n.Cã nghÜa lµ, trong 1 khe thêi gian cã N « nhí cña b« nhí ®iÒu khiÓn chuyÓn m¹ch CM ®äcra. Chóng cho biÕt cÇn ph¶i ®äc th«ng tin ra tõ « nhí nµo trong N « nhí cña bé nhí th«ng tinBM.

Trong 1 khe thêi gian, çc thanh ghi ®Çu ra ®−îc n¹p 1 çch lÇn l−ît. TÝn hiÖu ®iÒukhiÓn ®äc bé nhí ra thanh ghi biÓu diÔn nh− h×nh 2-22.

NÕu mçi tuyÕn PCM cã R kªnh th× ®é réng khe thêi gian lµ 125/R, khi cã N tuyÕn thêigian ®äc bé nhí CM ph¶i nhá h¬n 125/(R*N) .

ChÝnh v× h¹n chÕ nµy mµ lo¹i chuyÓn m¹ch nµy chØ dïng cho tæng ®µi cã dung l−îngnhá. Do ®ã ph¶i chän CM lµ lo¹i bé nhí cã thêi gian th©m nhËp nhá.

01�

R-1

01�

R-1

01�

R-1

REG 0

REG 1

REG N-1

PCM1��

PCMN

0�N-1

0�N-1

0�N-1

Khe thêi gianTS1

Khe thêi gianTS0

Khe thêi gianTSR-1

��

�

�

�

PCM0

CM

1,R-1

0,1

§iÒu khiÓn thêi ®iÓm®äc ra

��

PCMN

PCM1

PCM0

Khe thêi gian néi bé 0

Khe thêi gian néi bé N-1

CMS

�

BM-0

BM-1

BM-N



Muèn trao ®æi th«ng tin gi÷a khe thêi gian 1 cña PCM0 víi khe th× gian R-1 cñaPCM1, ®¬n vÞ ®iÒu khiÓn ®Êu nèi ghi gi¸ trÞ 1, R-1 vµo « nhí 0 cña vïng nhí øng víi khethêi gian 1 vµ ghi gi¸ tri 1,0 vµo « nhí cña vïng nhí øng víi khe thêi gian ra R-1.

Trong mét khe thêi gian, çc thanh ghi ë ®Çu ra ®−îc n¹p lÇn l−ît theo N khe thêigian néi bé. Çc thanh ghi lµm viÖc nh− çc bé ®Öm hiÖu chØnh l¹i ®ång hå ®Ó ®ång bé víiçc th«ng tin trªn N tuyÕn PCM ë ®Çu ra.

Trong khe thêi gian TS1, khi CM quÐt ®Õn « nhí 0 (øng víi khe thêi gian néi bé 0);gi¸ trÞ �1,R-1� trong « nhí nµy sÏ ®iÒu khiÓn ®äc th«ng tin trong « nhí 1 cña BM1, ®ång thêicã tÝn hiÖu më cæng cho phÐp ghi sè liÖu vµo REG0.

H×nh 2-22 : TÝn hiÖu ®iÒu khiÓn ®äc ra thanh ghi.

Sau ®ã, trong khe thêi gian R-1, khi CM quÐt ®Õn « nhí 1 (øng víi khe thêi gian néibé 1); gi¸ trÞ �0,1� trong « nhí nµy ®iÒu khiÓn ®äc th«ng tin trong « nhí 1 cña BM0, ®ång thêitÝn hiÖu më cæng cho phÐp ghi sè liÖu vµo REG1.

Nh− vËy, khe thêi gian cña PCM0 ®äc ra ë khe thêi gian R-1 REG 1 vµ khe thêi gianR-1 cña PCM1 ®−îc ®äc ra ë khe thêi gian 1 ë REG 0. ViÖc trao ®æi th«ng tin gi÷a 2 khethuéc 2 tuyÕn ®−îc thùc hiÖn.

Bé chuyÓn m¹ch nµy kh«ng x¶y ra hiÖn t−îng t¾c nghÏn v× nã lu«n t×m ra 1 ®−êngrçi dÉn ®Õn mét ngâ ra rçi. Tuy nhiªn, sè khe thêi gian néi bé tû lÖ víi dung l−îng chuyÓnm¹ch, do ®ã, tèc ®é bit còng tû lÖ víi dung l−îng chuyÓn m¹ch, cã nghÜa lµ víi mét hÖ thèngcã dung l−îng lín th× tèc ®é truy cËp bé nhí ph¶i rÊt nhanh.

II.3.2. ChuyÓn m¹ch STS :

Trong tr−êng chuyÓn m¹ch STS, çc khe thêi gian trªn çc tuyÕn PCM kh¸c nhaucÇn trao ®æi th«ng tin sÏ ®uîc ®−a vÒ cïng mét tuyÕn nhê cÊp chän S1. Sau ®ã, cÊp T sÏho¸n vÞ çc khe thêi gian nµy cho nhau vµ viÖc ph©n ®−êng l¹i lµ do cÊp S2 ®¶m nhiÖm.

ChuyÓn m¹ch kh«ng gian ngâ vµo S1 sÏ nèi bus ngâ vµo víi chuyÓn m¹ch T trongsuèt thêi gian cña 1 khe thêi gian vµ chuyÓn m¹ch kh«ng gian ngâ ra còng sÏ nèi kÕt chuyÓnm¹ch T víi bus ngâ ra trong suèt thêi gian cña 1 khe thêi gian.

XÐt sù trao ®æi th«ng tin gi÷a thuª bao A mang tin tøc Ma trong khe thêi gian TSr1 víithuª bao B mang tin tøc Mb trong khe thêi gian TSr2 cña çc tuyÕn PCMi vµ PCMj t−¬ngøng. §Ó ®¬n gi¶n, ta xÐt s¬ ®å chuyÓn m¹ch cã 2 tuyÕn PCM ë ®Çu vµo còng nh− ®Çu ra.

N¹p REG0

N¹p REG1

N¹p REGN-1

Khe thêi gian néi bé

1 khe thêi gian

.

.

.



H×nh 2-23 : Sù trao ®æi th«ng tin trong m¹ng STS.

§Ó ®iÒu khiÓn chuyÓn m¹ch cña cÊp T vµ S, ng−êi ta còng sö dông bé nhí chuyÓnm¹ch CMT vµ CMS nh− h×nh sau :

Trªn s¬ ®å nµy, bé nhí th«ng tin BM ®−îc sö dông kÐp. §Çu tiªn, ®Þa chØ ®−îc n¹pvµo CMS, CMT ë ®Þa chØ A,B. Gi¶ sö t¹i BM, ë « nhí r ®· ®−îc n¹p th«ng tin Mb.

I

J

...

H×nh 2-24 : S¬ ®å nguyªn lý STS.

1 i j r 1 i j r 1 i j r 1 i j r

S S S S

T

T

�..��..��..��..��

�

��

��

DDMM

Tõ

Tõ B

i

J�

r

r�

r1

r2

Tíi A

Tíi B

CMS

BM

BM

r1

r2CMT

r

i

j

i

j



Trong khe thêi gian TSr1, bé nhí CMS quÐt ®Õn « nhí r1, gi¸ trÞ i trong « nhí nµy sÏ®iÒu khiÓn chuyÓn m¹ch S1 nèi víi ®−êng i ®Ó nhËn tÝn hiÖu Ma tõ thuª bao A vµ ghi vµo bénhí BM ë mét « nhí r nhÊt ®Þnh. Tin tøc Ma ®−îc chøa ë ®©y cho ®Õn khe thêi gian TSr2, lóc®ã, do « nhí r2 cña CMT cã gi¸ trÞ �r� nªn nã chØ ®Þnh ®äc « nhí r cña BM vµ do « nhí r2 cñaCMS cã gi¸ trÞ �j� nªn nã chØ ®Þnh S2 ®Êu nèi víi ®−êng j ®Ó ®−a th«ng tin vÒ ®Õn thuª bao B.

Còng trong khe thêi gian TSr2, do CMS cã gi¸ trÞ j nªn nã chØ ®Þnh nèi BM víi ®−êng jngâ vµo, tin tøc Mb ®−îc ghi vµo « nhí r cña BM. Tin tøc nµy ®−îc l−u ë ®©y cho ®Õn khethêi gian TSr1, lóc ®ã, do « nhí r1 cña CMT cã gi¸ trÞ �r� nªn nã chØ ®Þnh ®äc « nhí r cña BMvµ do « nhí r1 cña CMS cã gi¸ trÞ �i� nªn nã chØ ®Þnh S2 ®Êu nèi víi ®−êng i ®Ó ®−a th«ng tinvÒ ®Õn thuª bao A.

Nh− vËy, viÖc ®Êu nèi th«ng tin Ma vµ Mb gi÷a 2 tuyÕn ®−îc thùc hiÖn.

ViÖc nghÏn m¹ch trong s¬ ®å STS phô thuéc vµo viÖc t×m ra 1 « nhí rçi trong bé nhíchuyÓn m¹ch thêi gian. Cµng nhiÒu chuyÓn m¹ch thêi gian th× cµng gi¶m kh¶ n¨ng nghÏnm¹ch.

II.3.3. ChuyÓn m¹ch TST :

H×nh 2-25 : CÊu tróc chuyÓn m¹ch TST.

Çc tuyÕn PCM vµo ®−îc gi÷ l¹i tÇng vµo cña chuyÓn m¹ch T, cho ®Õn khi cßn ch−athÊy ®−êng rçi trªn ®−êng dÉn t−¬ng øng qua tÇng chuyÓn m¹ch kh«ng gian tíi tÇng rat−¬ng øng cña chuyÓn m¹ch thêi gian. Vµ nã ®−îc gi÷ l¹i cho ®Õn khi b¾t ®Çu kho¶ng thêigian yªu cÇu thùc hiÖn th«ng tin ®· cho.

Gi¶ thiÕt tÇng chuyÓn m¹ch thêi gian lµ tiÕp th«ng hoµn toµn, th× khi thiÕt lËp cuécnèi trªn tÇng chuyÓn m¹ch kh«ng gian cã thÓ sö dông kho¶ng thêi gian bÊt kú.

§iÓm quan träng cña tÇng chuyÓn m¹ch STS lµ tÇng chuyÓn m¹ch kh«ng gian lµmviÖc víi sù ph©n chia thêi gian mét çch ®éc lËp víi çc tuyÕn PCM vµo.

TM

TD S

Module 11

R

...

...

...

Module N

1

...

R

...

...

...

...

1 2 N...

Thanh dÉn ra

... ...



Sù phong to¶ trong s¬ ®å TST cã thÓ xuÊt hiÖn trong tr−êng hîp kh«ng cã çckho¶ng thêi gian rçi bªn trong tÇng chuyÓn m¹ch kh«ng gian mµ trong suèt kho¶ng thêi gian®ã cã tÇng nèi trung gian tíi çc tÇng ra cña chuyÓn m¹ch thêi gian cïng rçi ®ång thêi. X¸csuÊt phong to¶ sÏ cùc tiÓu nÕu sè kho¶ng thêi gian cña chuyÓn m¹ch kh«ng gian ®ñ lín.

CÊu tróc tÇng chuyÓn m¹ch STS th−êng ®−îc x©y dùng theo module, mçi module cã2 cÊp chuyÓn m¹ch T vµo ra vµ 1 cÊp S. Çc module liªn l¹c víi nhau b»ng çc thanh dÉnra ®−îc nèi vµo cÊp S.

¦u ®iÓm cña ph−¬ng ¸n nµy lµ çc module chuyÓn m¹ch ®éc lËp víi nhau nªn viÖcmë réng dung l−îng tæng ®µi cã thÓ thùc hiÖn mét çch dÓ dµng. Dung l−îng tèi ®a cñatr−êng chuyÓn m¹ch lµ do sè l−îng thanh dÉn quyÕt ®Þnh.

H×nh 2-26 : CÊu tróc module.

Ph−¬ng ¸n nµy sö dông réng r·i trong çc m¹ng chuyÓn m¹ch cã dung l−îng nhá®Õn trung b×nh tõ 16 ®Õn 32 module. Khi nèi víi dung l−îng cao sÏ vÊp ph¶i khã kh¨n vÒtruyÒn dÉn vµ ®é trÔ truyÒn dÉn kh«ng ®ång ®Òu.

§Ó kh¾c phôc nh−îc ®iÓm nµy, ng−êi ta t¸ch S ra khái module t¹o nªn mét cÊp S®éc lËp. TÊt c¶ çc module ®Òu th«ng qua 2 thanh dÉn nèi víi cÊp S. Khi ®ã ®é trÔ cña çcthanh dÉn ®−îc coi nh− ®ång ®Òu.

§Ó kh¶o s¸t sù häat ®éng cña chuyÓn m¹ch TST, ta xÐt sù trao ®æi tin tøc gi÷a haithuª bao A víi tin tøc Ma trªn khe thêi gian TSr1 (thuéc module Tki) vµ thuª bao B mang tintøc Mb trªn khe thêi gian TSr2 (thuéc module TKj). Sù trao ®æi th«ng tin gi÷a 2 kªnh thuéc 2module TKi vµ TKj qua cÊp chuyÓn m¹ch SM.

Mçi module cã 2 bé nhí th«ng tin BMT vµ BMR cÊt gi÷ th«ng tin ph¸t vµ thu. Mçi bénhí cã bé ®iÒu khiÓn thu vµ ph¸t t−¬ng øng.

ViÖc ®iÒu khiÓn cÊp chän trong chuyÓn m¹ch kh«ng gian SM do çc bé nhí CMS®¶m nhiÖm.

TM

TD

Module 11

R

...

...

...

Module N

R

...

1

...

S S

... ...

...

Module S



§Ó thùc hiÖn viÖc ®ã, cÇn 1 khe thêi gian néi bé ®ang rçi vÒ phÝa A còng nh− vÒ phÝaB cña chuyÓn m¹ch S. Gi¶ sö khe thêi gian rçi ®Çu tiªn ®−îc t×m thÊy lµ TSr, bé ®iÒu khiÓn®Êu nèi thùc hiÖn ghi th«ng tin ®iÒu khiÓn vµo çc bé nhí nh− sau :

Ghi gi¸ trÞ �r1� vµo « nhí r cña CMTTi.

Ghi gi¸ trÞ �i� vµo « nhí r cña CMSj.

Ghi gi¸ trÞ �r2� vµo « nhí r cña CMTRj.

Gi¶ sö r1<r2, çc bé nhí ®−îc quÐt lÇn l−ît theo çc khe thêi gian néi bé. Th«ng tinMa, Mb ®−îc ghi lÇn l−ît ë bé nhí ph¸t BMTi vµ BMR j ë çc « nhí r1, r2 t−¬ng øng.

H×nh 2-27 : ChuyÓn m¹ch TST.

Trong khe thêi gian néi bé TSr, øng víi khe thêi gian néi bé ®ang rçi r, khi çc bé nhí®−îc quÐt ®Õn « nhí r, gi¸ trÞ �r1� trong bé nhí ®iÒu khiÓn ph¸t CMTTi ®iªï khiÓn viÖc ®äcth«ng tin trong Ma cÊt trong « nhí r1 trong BMTi sang SM. §ång thêi, gi¸ trÞ �i� trong « nhí r

r1

0

r2

R-1

0

r+R/2

R-1

0

r

R

0

r

R-1

0

r1

R-1

0

r2

R-1 0

r+R/2

R-1

0

r+R/2

R-1

0

r

R-1

BM R i

BM T i

SMTKi

CMT T i CMTR i

SMj

SMi

CMS i

BM T j

BM R j

CMT T j CMT R j CMS j i ... j

Ma

Mb

Ma

Mb

0

r2

R-1

r1 j

ir2r2



cña CMSj ®iÒu khiÓn SMj chän ®−êng i ®Ó lÊy th«ng tin Ma ghi vµo bé nhí thu BMRj cña TKj.§Þa chØ cña BMRj do CMTR j cung cÊp. Do ®ã, Ma ®−îc ghi vµo « nhí r2 cña BMRj. Nã ®−îc®äc ra ë thêi ®iÓm øng víi khe thêi gian r2, vµ h−íng th«ng tin tõ TKi ®Õn TKj ®· ®−îc thùchiÖn.

Tuy nhiªn, kh«ng cã ®−êng th«ng tin theo h−íng ng−îc l¹i. §Ó tæ chøc ®−îc ®−êngth«ng tin theo h−íng ng−îc l¹i, cã 2 ph−¬ng thøc cã thÓ sö dông lµ :

- ThiÕt lËp ®−êng míi hoµn toµn ®éc lËp b»ng 1 khe thêi gian néi bé rçi nµo ®ã.

- ViÖc thiÕt lËp phô thuéc víi h−íng ban ®Çu.

Ph−¬ng thøc thø nhÊt t¹o nªn mét hÖ thèng mÒ dÎo h¬n, nh−ng ph−¬ng thøc thø haitiÕt kiÖm ®−îc phÇn cøng h¬n. Lîi dông tÝnh chÊt ®èi xøng cña chuyÓn m¹ch, nh− vËy, viÖcchän ®−êng chØ cÇn tiÕn hµnh 1 lÇn lµ ®ñ.

Sö dông ph−¬ng thøc ®¶o pha, ®ã lµ : nÕu t×m ®−îc mét khe thêi gian néi bé ®ang rçicho h−íng tõ A ®Õn B lµ r th× ®−êng quay vÒ sÏ thùc hiÖn vµo ®óng khe thêi gian néi bé ën÷a khung thêi gian sau (r+R/2).

Nh− vËy, nÕu thùc hiÖn theo ph−¬ng thøc ®¶o pha th× bé ®iÒu khiÓn ®Êu nèi thùchiÖn ghi th«ng tin ®iÒu khiÓn vµo çc bé nhí nh− sau :

Ghi gi¸ trÞ �r2� vµo « nhí r cña CMTTj.

Ghi gi¸ trÞ �j� vµo « nhí r cña CMSi.

Ghi gi¸ trÞ �r1� vµo « nhí r cña CMTRi.

Trong khe thêi gian néi bé TSr+R/2, øng víi khe thêi gian néi bé ®ang rçi r+R/2, khiçc bé nhí ®−îc quÐt ®Õn « nhí r+R/2, gi¸ trÞ �r2� trong bé nhí ®iÒu khiÓn ph¸t CMTTj ®iÒukhiÓn viÖc ®äc th«ng tin trong Mb cÊt trong « nhí r2 trong BMTj sang SM. §ång thêi, gi¸ trÞ �j�trong « nhí r cña CMSi ®iÒu khiÓn SMi chän ®−êng j ®Ó lÊy th«ng tin Mb ghi vµo bé nhí thuBMRi cña TKi. §Þa chØ cña BMRi do CMTRi cung cÊp. Do ®ã, Ma ®−îc ghi vµo « nhí r1 cñaBMRi. Nã ®−îc ®äc ra ë thêi ®iÓm øng víi khe thêi gian r1, vµ h−íng th«ng tin tõ TKj ®Õn TKi®· ®−îc thùc hiÖn.

¦u ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ 2 h−íng th«ng tin ®éc lËp nhau. Sau khi ®· ®−îcx¸c ®Þnh h−íng tõ TKi ®Õn TKj th× viÖc x¸c ®Þnh theo h−íng ng−îc l¹i lµ kh«ng cÇn thiÕt.

Do ®ã, nã th−êng ®−îc sö dông ®Ó tiÕt kiÖm bé nhí; ta chØ cÇn sö dông 1 trong 2 bénhí CMTT hay CMTR( gäi chung lµ CMT). §Þa chØ ®äc BMT vµ ghi BMR ®−îc lÊy ra trong 2 «nhí CMT, ®Þa chØ cña chóng th−êng çch nhau mét kho¶ng R/2.

Kh¶ n¨ng nghÏn m¹ch phô thuéc vµo viÖc t×m cÆp khe thêi gian rçi cho ®−êng truyÒngi÷a 2 chuyÓn m¹ch thêi gian. X¸c suÊt t×m cÆp khe thêi gian rçi nµy lµ lín nÕu sè khe thêigian néi bé lµ lín. Kh¶ n¨ng tiÕp th«ng hoµn hoµn cã thÓ ®−îc thùc hiÖn b»ng hai çch :

- T¨ng gÊp ®«i tèc ®é bit néi bé (t¨ng sè khe thêi gian néi bé).

- ThiÕt lËp thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch trªn hai mÆt ph¼ng song song.

Tãm l¹i, c¶ hai ph−¬ng thøc ®Òu t¨ng gÊp ®«i thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch.



II.3.4. NhËn xÐt :

Tãm l¹i, khi xÐt vÒ ph−¬ng diÖn chuyÓn m¹ch vµ ®iÒu khiÓn th× cÊp T lµ −u ®iÓm h¬nc¶. Tuy nhiªn, nã bÞ h¹n chÕ vÒ dung l−îng. Do ®ã, ®èi víi nh÷ng ttæng ®µi cã dung l−îngnhá, tæng ®µi ®Çu cuèi, tæng ®µi c¬ quan th−êng hay dïng chuyÓn m¹ch T.

Víi tæng ®µi cÊp cao h¬n, th−êng sö dông chuyÓn m¹ch ghÐp TST hay STS. M¹chSTS cã kh¶ n¨ng chän nhiÒu ®−êng nèi kh¸c nhau cho 1 cuéc gäi. Cã nghÜa lµ STS cã ®étin cËy cao h¬n ST. ChuyÓn m¹ch STS th−êng dïng cho thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch nhá, cã tèc®é lín.

M¹ng TST cã tÝnh chÊt chuyÓn m¹ch −u ®iÓm, kh¶ n¨ng chän ®−êng rçi nhiÒu h¬n,cÊu tróc ®iÒu khiÓn ®¬n gi¶n.

Dùa vµo b¶ng nµy mµ ta cã thÓ sö dông lo¹i nµo ®ã cho tæng ®µi ®Ó thÝch øng. §èivíi çc m¹ng lín, ng−êi ta sö dông ghÐp çc cÊp nhiÒu h¬n nh− TSST, SSTSS...

Çc mÆt so s¸nh STS TST

§é tin cËy (+)

Gi¸ thµnh +1 +2

Kü thuËt chän ®−êng +

§é phøc t¹p +

M«i tr−êng ®ång bé +

III.III.III.III. ChuyÓn m¹ch gãi :

III.1. C¬ së m¹ng chuyÓn m¹ch gãi :

III.1.1. M« h×nh tæng thÓ :

H×nh 2-28 : M« h×nh tæng thÓ.

Node chuyÓnm¹ch

ThiÕt bÞ ®Çucuèi

M¹ngchuyÓn

m¹ch gãi



ThiÕt bÞ ®Çu cuèi : Sö dông çc dÞch vô do m¹ng cung cÊp.

Çc node chuyÓn m¹ch gãi : T¹o tuyÕn cho çc gãi tin gi÷a çc tuyÕn nèi kh¸c nhaucña m¹ng mµ chóng nèi tíi node chuyÓn m¹ch gãi nµy.

III.1.2. Tæ chøc ph©n líp cña m¹ng chuyÓn m¹ch gãi :

Sö dông m« h×nh 7 líp ISO OSI ®Ó m« t¶ h¸i niÖm ®−îc sö dông ë m¹ng chuyÓnm¹ch gãi vµ chñ yÕu dùa trªn 3 líp bËc thÊp :

Líp H×nh thøc truyÒn

Líp 3 : Líp m¹ng Gãi

Líp 2 : Líp tuyÕn d÷ liÖu Khung

Líp1 : Líp vËt lý Bit

• Líp vËt lý :

Dµnh cho tuyÕn nèi vËt lý gi÷a thiÕt bÞ trong m¹ng. Th«ng tin trao ®æi d−íi d¹ng bit,bao gåm çc th«ng tin vÒ sè liÖu, b¸o hiÖu (®iÒu khiÓn) dïng ®Ó ®iÒu khiÓn thao t¸c cñatuyÕn nèi vµ x¸c ®Þnh tr¹ng th¸i so thÓ sö dông cña tuyÕn, ®ång hå nhÞp ®Ó ghÐp nèi çc tÝnhiÖu sè liÖu khi kh«i phôc cÊu tróc tin ph¸t ë m¸y thu. Çc tÝn hiÖu nµy dïng ®Ó trao ®æi tintøc cÊp cao h¬n gi÷a hai thiÕt bÞ.

• Líp tuyÕn d÷ liÖu :

ChuyÓn tin gi÷a çc thiÕt bÞ, theo ®ã, yªu cÇu b¶n tin ®−îc chuyÓn ®i kh«ng bi lçi vµtheo 1 trinh tù chÝnh x¸c.

Ph¸t hiÖn lçi trong khung tuyÒn b»ng ph−¬ng ph¸p ARQ (Automatic RepeatreQuest), bao gåm 3 ph−¬ng thøc :

- Ph−¬ng thøc dõng vµ chê :

Bªn ph¸t ph¸t 1 khung vµ ph¶i chê tõ phÝa thu. NÕu nhËn ®−îc sù x¸c nhËn lµ :

ACK : Bªn ph¸t tiÕp tôc ph¸t khung tiÕp theo.

NAK : Bªn ph¸t ph¸t l¹i khung ®· ph¸t.

- Ph−¬ng thøc quay lïi :

B©n ph¸t ph¸t liªn tôc tõng khung, nÕu nhËn ®−îc ACK th× tiÕp tôc ph¸t, nÕu lµ NAKth× nã sÏ x¸c ®Þnh thø tù khung lçi ®ã vµ ph¸t l¹i liªn tôc khungnµy.

- Ph−¬ng thøc lÆp l¹i cã chän läc :

Ph¸t liªn tôc çc khung, nÕu lçi th× ph¸t l¹i khung bÞ lçi vµ tiÕp tôc c«ng viÖc ®ang dìdang.

M¹ng chuyÓn m¹ch gãi (X.25) th−êng dïng ph−¬ng thøc �kÝch cì cöa sæ 7�, tøc lµbªn ph¸t ph¸t 7 khung míi cÇn 1 khung x¸c nhËn tõ bªn thu.



• Líp m¹ng :

Líp tuyÕn lµm c«ng viÖc s÷a lçi, ®iÒu khiÓn luång theo tuyÕn gi÷a hai thiÕt bÞ ®Êunèi víi nhau. Líp m¹ng t¹o ®iÒu kiÖn cho th«ng tin gi÷a çc thiÕt bÞ mµ chóng kh«ng ®−îc®Êu nèi trùc tiÕp víi nhau (nghÜa lµ qua m¹ng).

§Ó thiÕt lËp tuyÕn nèi líp m¹ng gi÷a hai thiÕt bÞ, th× chóng cÇn cã kh¶ n¨ng thÝch øngvíi nhau. Th«ng th−êng,mçi thiÕt bÞ ®Êu nèi vµo m¹ng cã ®Þa chØ riªng, mçi thiÕt bÞ cã thÓdùa vµo ®Þa chØ cña thiÕt bÞ kh¸c mµ yªu cÇu thiÕt lËp th«ng tin gi÷a chóng.

Cã 2 çch ®Ó x©y dùng líp m¹ng :

- Mçi thiÕt bÞ cã mét ®Þa chØ riªng.

- Dïng tuyÕn nèi gi÷a 2 thiÕt bÞ x©y dùng mét ®Þa chØ.

III.1.3. ThiÕt lËp tuyÕn nèi :

H×nh 2-29 : ThiÕt lËp tuyÕn nèi tõ A ®Õn B.

XÐt mét qu¸ tr×nh thiÕt lËp tuyÕn nèi tõ A ®Õn B nh− sau :

- Yªu cÇu gäi : Thuª bao A gëi mét gãi tin yªu cÇu gäi (Call Request) ®Õn nodechuyÓn m¹ch gãi S4. Gãi yªu cÇu gäi chøa ®Þa chØ cña thiÕt bÞ cÇn gäi. Trongmét vµi giao thøc, gãi yªu cÇu gäi lu«n chøa ®Þa chØ cña thuª bao chñ gäi ®Ó biÕt®−îc gèc cña cuéc gäi. Gãi tin xÕp hµng trong S4 vµ sau ®ã chuyÓn ®Õn çcnode kh¸c vµ cuèi cïng ®Õn S1.

- Gäi ®Õn : Gãi tin tõ S1 chuyÓn ®Õn thiÕt bÞ ®Ých B.

- TiÕp nhËn cuéc gäi : Sau khi nhËn ®−îc gãi tin thiÕt lËp, thuª bao B tiÕp nhËncuéc gäi b»ng çch gëi mét gãi tin tiÕp nhËn (Call Accepted), gãi tin nµy ®−îc gëitrë l¹i vÒ A cho biÕt B cã chÊp nhËn ph−¬ng tiÖn A yªu cÇu hay kh«ng.

- ChuyÓn tin : Ngay sau khi thiÕt lËp, ®Çu cuèi A nhËn ®−îc gãi tin chÊp nhËn tõ B,qu¸ tr×nh chuyÓn tin b¾t ®Çu. Nõu chiÒu dµi b¶n tin lín h¬n kÝch th−íc mét gãi tinth× b¶n tin ®ã sÏ ®−îc chia thµnh çc gãi tin cã kÝch th−íc cè ®Þnh råi truyÒn ®i.

- Gi¶i táa : NÕu B tõ chèi cuéc gäi, nã ph¸t ®i mét b¶n tin yªu cÇu gi¶i táa (ClearRequest) ®Ó b¸o cho thuª bao A biÕt lµ cuéc gäi kh«ng ®−îc tiÕp nhËn.

B

A

S2

S1

S4

S5

S3



III.1.4. Kªnh logic :

Trong viÖc truyÒn d÷ liÖu, qu¸ tr×nh tuyÒn tin gi÷a hai thuª bao kh«ng ®−îc thùc hiÖnmét çch tù ®éng ngay c¶ khi ®−êng th«ng tin ®· ®−îc kÕt nèi b»ng ®iÖn. Trong chuyÓnm¹ch kªnh, chØ cã kªnh vËt lý ®−îc thiÕt lËp. Trong chuyÓn m¹ch gãi, kªnh nèi ®−îc thiÕt lËplµ kªnh logic. Kªnh logic cã thÓ lµ m¹ch ¶o (VC), m¹ch ¶o vÜnh viÔn (PVC), d÷ liÖu biÓu(DG), chän nhanh (FS)� tïy theo ®Æt tÝnh dÞch vô cña chóng.

III.1.5. Çc h×nh th¸i dÞch vô :

• M¹ch ¶o (VC : Virtual Circuit) :

Sù nèi logic cña m¹ch ®−îc thiÕt lËp tr−íc khi truyÒn çc gãi. §©y lµ cung ®o¹n s½nsµng, sau ®ã lµ cung ®o¹n chuyÓn sè liÖu khi kªnh (m¹ch) ¶o ®· ®−îc thiÕt lËp vµ cuèi cïnglµ cung ®o¹n gi¶i phãng cuéc gäi ¶o.

Nh− vËy, kªnh ¶o ®−îc xem lµ kªnh logic sau khi ®· ®−îc thiÕt lËp vµ duy tr× ®Õn khigi¶i phãng cuéc gäi.

BÝ dô, thuª bao A gëi 1 hay nhiÒu gãi ®Õn B, ®Çu tiªn, nã truyÒn Call Request tíinode S4, t¹i ®©y, S4 sö dông �b¶ng t¹o tuyÕn� ®Ó quyÕt ®Þnh chuyÓn gãi tíi node kÕ tiÕp nµo(ch¼ng h¹n node S2). Qu¸ tr×nh nµy l¹i tiÕp tôc x¶y ra trong S2 ®Ó ®Õn ®−îc S1. S1 gëi gãiyªu cÇu gäi ®Õn B vµ B tr¶ lêi b»ng gãi chÊp nhËn cuéc gäi theo h−íng ng−îc l¹i. B©y giê,d÷ liÖu tõ A ®Õn B ®−îc truyÒn theo con ®−êng trªn mµ kh«ng ph¶i tiÕn hµnh t×m ®−êng chomçi gãi n÷a. Kªnh ¶o nµy ®−îc xãa b»ng gãi Clear Request.

Cïng mét thêi gian, 1 node chuyÓn m¹ch cã thÓ cã nhiÒu VC ®Õn node chuyÓnm¹ch kh¸c.

• M¹ch ¶o vÜnh viÔn (PVC : Permanent Virtual Circuit) :

M¹ch ¶o vÜnh viÔn lµ ph−¬ng thøc thiÕt lËp m¹ch ¶o cè ®Þnh gi÷a hai thuª bao.

VÒ mÆt logic cã thÓ so s¸nh víi ®−êng d©y cho thuª trong m¹ng chuyÓn m¹ch kªnh,vµ kiÓu chuyÓn m¹ch nµy kh«ng cÇn thiÕt lËp hay gi¶i phãng cuéc gäi qua m¹ng.

§èi víi nh÷ng m¹ng sö dông viÖc ®Þnh tuyÕn theo kiÓu m¹ch nµy th× chøc n¨ng ®ÞnhtuyÕn t¹i líp m¹ng bao gåm hai phÇn :

- §Þnh tuyÕn khi m¹ch ¶o ®−îc khëi t¹o vµ ®¶m b¶o gãi tin ®i ®Õn tuyÕn ®· chän.Nãi chung, thuËt to¸n ®Þnh tuyÕn sÏ phô thuéc vµ h×nh th¸i dÞch vô cña ng−êi södông.

- §iÒu khiÓn luång hay ®iÒu khiÓn t¾c ngo·n trong tr−êng hîp t¶i ®−a vµo qu¸ kh¶n¨ng phôc vô cña m¹ng.

• D÷ liÖu biÓu (DG : DataGram) :

Kh«ng nh− nh÷ng kªnh ¶o tr−íc ®ay, ®©y lµ ph−¬ng ph¸p kh«ng cÇn thiÕt lËp 1 kªnhlogic gi÷a hai thuª bao. Thuª bao chñ gäi chØ cÇn gëi mét gãi kÌm theo ®Þa chØ cña thuª baobÞ gäi vµ dùa vµo ®Þa chØ ®ã, m¹ng sÏ chuyÓn nã ®Õn cuéc gäi ®Ých. Vµ nh− vËy, kh¶ n¨ngçc gãi sÏ truyÒn b»ng nh÷ng con ®−êng kh¸c nhau.



Ph−¬ng ph¸p nµy thuËn lîi cho nh÷ng b¶n tin rÊt ng¾n. Tuy nhiªn, nã cã mét sènh−îc ®iÓm sau :

- Khã ph¸t hiÖn vµ söa lçi trªn ®−êng truyÒn.

- Kh«ng cã kh¶ n¨ng b¶o mËt.

- Mçi gãi ®Òu ph¶i mang ®Þa chØ ®Ých, ®«i khi chiÕm mét kÝch th−íc ®¸ng kÓ.

• Chän nhanh (FS : Fast Selection) :

§©y lµ sù kÕt hîp gi÷a VC vµ DG, víi nguyªn t¾c sau :

- Gãi ®Çu tiªn ®−îc truyÒn theo DG (cã ®Þa chØ ®Ých), ®ång thêi yªu cÇu thiÕt lËpkªnh ¶o VC.

- Nªu b¶n tin ng¾n th× kÕt thóc lu«n viÖc truyÒn d÷ liÖu.

- NÕu b¶n tin dµi th× duy tr× kªnh ¶o vµ chuyÓn sang VC.

III.1.6. Ph−¬ng thøc ®Þnh tuyÕn trong m¹ng chuyÓn m¹ch gãi :

• §Þnh tuyÕn cè ®Þnh :

§©y lµ ph−¬ng thøc ®Þnh tuyÕn ®¬n gi¶n nhÊt, trong ®ã, thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch gãi cñam¹ng chøa çc b¶ng ®Þnh tuyÕn cè ®Þnh ch»m cung cÊp cho chóng tÊt c¶ çc th«ng tin cÇnthiÕt ®Ó ph©n h−íng çc gãi qua m¹ng.

Thùc ra, b¶ng t¹o tuyÕn nµy ®· ®−îc cÊu t¹o s½n vµ ®−îc n¹p vµo çc node chuyÓnm¹ch gãi khi m¹ng ®−îc cÊu tróc lÇn ®Çu. Nõu cã mét thiÕt bÞ ®Çu cuèi míi ®−îc ®−a vµom¹ng th× b¶ng t¹o tuyÕn nµy ph¶i ®−îc cËp nhËt ®Ó ph©n tuyÕn cè ®Þnh cho thiÕt bÞ ®ã.

Nãi chung, çc b¶ng t¹o tuyÕn ë mçi node chuyÓn m¹ch lµ khµc nhau. Do ®ã, ë çcm¹ng lín, qu¶n lý nhiÒu tËp hîp b¶ng t¹o tuyÕn trë thµnh mét c«ng viÖc khã nhäc cho ng−êi®iÒu khiÓn vµ qu¶n lý m¹ng.

§Ó kh¾c phôc ®iÒu nµy, ng−êi ta chia khu vùc nh− trong m¹ng ®iÖn thäai. §Þa chØcña thiÕt bÞ ®Çu cuèi chøa mét sè th«ng tin vÒ t¹o tuyÕn.

¦u ®iÓm : ®¬n gi¶n.

Nh−îc ®iÓm : Çc b¶ng t¹o tuyÕn cÇn ®−îc thiÕt lËp nh©n c«ng, ®ång thêi qu¸ tr×nhthiÕt lËp chóng cÇn ph¶i biÕt kh¸ râ vÒ t×nh h×nh m¹ng vµ l−u l−îng t¶i.

Tuy nhiªn, sù ph©n chia t¶i cho çc h−íng ghÐp cã thÓ t¹o chøc n¨ng tù ®éng c¾tkhi cã lçi trong m¹ng. Ngoµi ra, ng−êi ta cã thÓ sö dông b¶ng t¹o h−íng phô, ®Ò phßng khih−íng chÝnh cã sù cè. Tuy nhiªn, gi¶i ph¸p trªn lµ rÊt phøc t¹p.

• §Þnh tuyÕn ®éng :

§èi víi ph−¬ng thøc nµy, çc thiÕt bÞ chuyÓn m¹hcgäi cã thÓ ®−a ra nh÷ng quyÕt®Þnh t¹o h−íng vµ dùa vµo tr¹ng th¸i cña m¹ng khi chuyÓn m¹ch cho çc gãi.

Mét sè m¹ng cã møc ®é hiÖu dông rÊt quan träng, cã nghÜa lµ thêi gian sö dông®−êng nèi gi÷a çc thiÕt bÞ cµng nhiÒu cµng tèt. Nh− vËy, muèn t¨ng ®é hiÖu dông th× m¹ng



cÇn cã kh¶ n¨ng tù ®éng sö dông tuyÕn phô gi÷a çc thiÕt bÞ ®Çu cuèi trong tr−êng hîp cãsù cè tuyÕn hoÆc node chuyÓn m¹ch.

MÆt kh¸c, ®Ó sö dông m¹ng tèi −u, cÇn t¸ch l−u l−îng cho çc h−íng kh¸c nhau(hay cßn gäi lµ ph©n t¶i). Vµ nh− vËy, ph−¬ng thøc t¹o tuyÕn ®éng thuËn tiÖn cho viÖc ®iÒuchØnh luång t¶i cho mçi h−íng ®Ó ®¶m b¶o sö dông tèi da çc tuyÕn vµ thêi gian tÓ çc gãitin lµ thÊp nhÊt. Muèn vËy, çc node chuyÓn m¹ch gãi ph¶i t¹o ra çc quyÕt ®Þnh th«ng minhkhi chuyÓn m¹hc cho tõng gãi ë mçi t×nh huèng.

Ph−¬ng thøc t¹o tuyÕn ®éng nµy lµ ®¬n gi¶n, nhÊt lµ mçi node chuyÓn m¹hc cñam¹ng chØ hiÓu biÕt vÒ t¶i cña tuyÕn vµ t¹ng th¸i cña çc tuyÕn ®Êu nèi trùc tiÕp vµo node.Chóng kh«ng cÇn ph¶i biÕt tr¹ng th¸i cña mäi tuyÕn vµ çc node chuyÓn m¹hc kh¸c trongm¹ng.

Ph−¬ng thøc t¹o tuyÕn ®«ng ®−îc l−u toµn bé trong mçi node chuyÓn m¹ch, nã®−îc sö dông h÷u hiÖu trong m¹ng X.25.

III.2. Giao thøc X.25 :

III.2.1. Kh¸i niÖm chung :

Giao thøc lµ mét tËp hîp çc quy t¾c, quy −íc mµ çc thùc thÓ tham gia tuyÒn th«ngtin trªn m¹ng ph¶i tu©n theo ®Ó ®¶m b¶o m¹ng ho¹t ®éng tèt.

Giao thøc CCITT X.25 (84) :

§©y lµ giao thøc quan träng nhÊt trong çc giao thøc chuyÓn m¹ch gãi. 84 thÓ hiÖnn¨nm xuÊt b¶n cña tµi liÖu khuyÓn nghÞ X.25 nµy.

T−¬ng øng víi 3 líp cÊp thÊp cña m« h×nh 7 líp OSI, X25 cã 3 cÊp lµ :

X.25 cÊp 1 : CÊp vËt lý.

X.25 cÊp 2 : CÊp tuyÕn sè liÖu.

X.25 cÊp 3 : CÊp m¹ng.

III.2.2. X.25 cÊp 1 : CÊp vËt lý :

CÊp vËt lý cña giao thøc nµy x¸c ®Þnh çc vÊn ®Ò nh− b¸o hiÖu ®iÖn vµ kiÓu cña çcbé ®Êu chuyÓn ®−îc sö dông. Nã cho phÐp 2 kiÓu giao tiÕp chÝnh lµ X.21 vµ X.21bis. Nãcòng cho phÐp giao tiÕp nèi tiÕp V khi cÇn.

III.2.3. X.25 cÊp 2 : CÊp tuyÕn sè liÖu :

Cung cÊp 1 ®−êng th«ng tin ®iÒu khiÓn, ®ång thêi ®¶m b¶o kh«ng cã lçi gi÷a hai ®Çucuèi cña tuyÕn liªn l¹c. Nã t¹o ®iÒu kiÖn cho cÊp cao h¬n còng nh− cÊp d−íi ®Ó ®iÒu khiÓnluång.

Cã hai kiÓu giao thøc X.25 cÊp 2 :

+ LAP (Link Access Procedure : ThÓ thøc th©m nhËp tuyÕn).

+ LAPB (Link Access Procedure Balanced : ThÓ thøc th©m nhËp tuyÕn c©n b»ng).



LAPB hoµn thiÖn h¬n LAP mét Ýt vµ lµ kiÓu ®−îc sö dông réng r·i hiÖn nay.

LAPB cã hai kiÓu giao thóc :

- SLP (Single Link Procedure : ThÓ thøc ®¬n tuyÕn) : Giao thøc gi÷a DTE vµ TCEdïng mét uyÕn th«ng tin.

- MLP (Multi Link Procedure : ThÓ thøc ®a tuyÕn) : Cho phÐp sö dông ®a tuyÕnliªn l¹c gi÷a DTE vµ DCE. NÕu mét trong çc tuyÕn cã sù cè th× çc tuyÕn khsc®−îc sö dông mµ kh«ng bÞ mÊt sè liÖu. §iÒu nµy cho phÐp ph©n t¶i gi÷a çctuyÕn vµ tù ®éng kh¾c phôc lçi cho mét hoÆc nhiÒu tuyÕn.

• ThÓ thøc khung LAPB :

1!8 1!8 1!8/16 1!N.8 16!1 1!8

F A C INFO FCS F

01111110 8 bits 8/16 bits N.8 bits 16 bits 8 bits

- Tr−êng cê F (Flag) :

Gåm mét byte 8 bits, khi çc khung ch−a ®−îc ph¸t ®i th× çc bóyt cê F ®−îc chuyÓn®i d−íi d¹ng tæ hîp bits �01111110�. Cê b¾t ®Çu cña mét khung vµ kÕt thóc cña mét khungkh¸c. VËy, gi÷a hai khung chØ cã duy nhÊt 1 cê.

§Ó tr¸nh sù pháng t¹o tÝn hiÖu cê cña th«ng tin, ng−êi ta sö dông ph−¬ng ph¸p sau :

Khi ph¸t hiÖn th«ng tin cã 5 bits �1� liªn tiÕp th× ng−êi ta chÌn vµo ®ã 1 bit �0� ngaysau bit �1� thø 5 ®ã vµ khi thu, ng−êi ta ph¸t hiÖn ra vµ lo¹i bá bit �0� nµy.

- Tr−êng ®Þa chØ A (Address) :

Cã kÝch th−íc 1 byte chøa ®Þa chØ gãi tin. Vïng nµy cã thÓ lµ �00000011� (®Þa chØ A)hoÆc �00000001� (®Þa chØ B). Çc lÖnh vµ çc ®¸p øng ®−îc ph©n biÖt nhê gi¸ trÞ tr−êng nµy.Trong qu¸ tr×nh ®¸o øng, ®Þa chØ lu«n lµ ®Þa chØ cña tr¹m thø cÊp. NÕu DCE ph¸t lÖnh th×dïng ®Þa chØ A cßn DTE ph¸t lªnh th× dïng ®Þa chØ B.

- Tr−êng ®iÒu khiÓn C (Control) :

X¸c ®Þnh xem khung chøa nh÷ng g×, kÝch th−íc th«ng th−êng lµ 8 bits, nh−ng nÕu cãsù thay ®æi vÒ giao thøc th× cã thÓ lµ 16 bits.

- Tr−êng th«ng tin INFO (Information) :

Dïng ®Ó chuyÓn tin tøc cÊp cao h¬n (cÊp m¹ng).

- Tr−êng FCS (Frame Check Stream) :

Chøa d·y kiÓm ta khung ®Ó ph¸t hiÖn lçi trong khung truyÒn. Bªn thu sÏ dïng tr−êngnµy ®Ó kiÓm tra khung ch»m ®¶m b¶o néi dung khung thu ®−îc lµ kh«ng cã lçi.

• Çc kiÓu khung LAPB :

KiÓu khung LAPB ®−îc x¸c ®Þnh ë tr−êng ®iÒu khiÓn.



Giao thøc LAPB x¸c ®Þch mét kiÓu khung chÝnh thèng ®−îc dïng ®Ó chuyÓn tin theogiao thøc LAPB vµ giao thøc cao h¬n.

Chñ yÕu cã hai kiÓu khung, ®ã lµ khung lÖnh vµ khung ®¸p øng. Khung ®¸p øngdïng ®Ó x¸c nhËn céng viÖc thu khung lÖnh.

VÝ dô : Khung I lµ khung lÖnh, sau khi thu ®−îc mét khung I hay nhiÒu khung I th×mét ®¸p øng cÇn ®−îc chuyÓn ®i ®Ó x¸c ®Þnh r»ng khung hoÆc çc khung ®· thu lµ chÝnhx¸c.

ThÓ thøc LÖnh §¸p øng M∙ hãaChuyÓn tin I (tin) 0 N(S) P N(R)

RR (s½n sµng thu) RR (s½n sµng thu) 1 0 0 0 P/F N(R)

RNR (ch−a s½n sµngthu)

RNR (ch−a s½n sµng thu) 1 0 1 0 P/F N(R)Gi¸m s¸t (S)

REJ (kh«ng chÊp nhËn) REJ (kh«ng chÊp nhËn) 1 0 0 1 P/F N(R)

SABM (thiÕt lËp ph−¬ngthøc c©n b»ng kh«ng®ång bé)

1 1 1 1 P 1 0 0

DISC (gi¶i táa tuyÕnnèi)

1 1 0 0 P 0 1 0

DM (ph−¬ng thøc kh«ng®Êu nèi)

1 1 1 1 F 0 0 0

UA (x¸c nhËn kh«ng ®¸nhsè)

1 1 0 0 F 1 1 0

Kh«ng ®¸nhsè (U)

FRMR (kh«ng chÊp nhËnkhung)

1 1 1 0 F 0 0 1

Çc lÖnh vµ çc ®¸p øng ®−îc ph©n biÕt nhê tr−êng A cña khung. §¸p øng cña lÖnhthu ®−îc lu«n cã cïng tr−êng A cña lÖnh nµy. NÕu DCE ph¸t lÖnh th× dïng ®Þa chØ A. NÕuDTE ph¸t lÖnh th× dïng ®Þa chØ B vµ ë cÊp tuyÕn sè liÖu th× ®©y lµ sù kh¸c biÖt gi÷a DTE vµDCE.

• Khung I : Khung tin, lµ mét khung lÖnh, nã dïng ®Ó chuyÓn tin cho giao thøc cÊp caoh¬n.

• Khung S : Khung gi¸m s¸t, lµ khung lÖnh hoÆc khung ®¸p øng. Nã liªn quan ®Õn viÖc®iÒu khiÓn luång cho khung tin (I) vµ kh¾c phôc lçi tuyÕn th«ng tin do háng khung.

• Khung U : Lµ khung kh«ng ®¸nh sè v× chóng kh«ng chøa çc ®Þa chØ d·y. Çc khung nµy®−îc dïng khëi x−íng chän tuyÕn (SABM, SABME, DISC, DM, UA) vµ b¸o ço nh÷ngph¹m vi giao thøc.

- Khung lÖnh SABM (Set Asynchronous Balanced Mode : thiÕt lËp ph−¬ng thøcc©n b»ng kh«ng ®ång bé) vµ SABME (Set Asynchronous Balanced ModeExtended : thiÕt lËp ph−¬ng thøc c©n b»ng kh«ng ®ång bé më réng) : Dïng ®ÓthiÕt lËp tuyÕn vµo tr¹ng th¸i chuyÓn tin (tøc lµ t¹ng th¸i tèi cao). Sù kh¸c biÖtgi÷a hai lÖnh nµy lµ SABM ®ßi hái ph−¬ng thøc lµm viÖc th«ng th−êng (víi kÝchcì cöa sæ tèi ®a lµ 7) vµ SABME ®ßi hái ph−¬ng thøc lµm viÖc më réng (kÝch cìcöa sæ tèi ®a lµ 127).



- Khung lÖnh DISC (Disconect : gi¶i táa) : Dïng ®Ó ®−a tuyÕn vÒ tr¹ng th¸i thÊp, ëmét chõng mùc nµo ®ã, nã ng−îc víi SABM vµ SABME.

- Khung ®¸p øng DM (Disconect Mode : ph−¬ng thøc gi¶i táa) : Dïng ®Ó tr¶ lêi chotr¹ng SABM vµ SABME ®· thu nÕu m¸y ph¸t DM kh«ng muèn ®ua tuyÕn vµotr¹ng th¸i chuyÓn tin.

- §¸p øng UA (x¸c nhËn kh«ng ®¸nh sè) : Dïng ®Ó kh¼ng ®Þnh lÖnh DISC hoÆcSABM thu ®−îc.

- §¸p øng FRMR (kh«ng chÊp nhËn khung) : Dïng ®Ó chØ thÞ lÖnh sau cïng hoÆc®¸p øng sau cïng kh«ng hîp lÖ vÒ mÆt nµo ®ã. FRMR mang th«ng tin m« t¶ lýdo.

• Çc tr−êng N(R) vµ N(S) :

Côm N(R) do bé ph¸t khung sè liÖu sö dông ®Ó b¸o cho m¸y thu sè thø tù cñakhung tiÕp theo mµ m¸y thu ®ang ®îi. Çc khung RR vµ RNR dïng côm nµy ®Ó kh¼ng ®Þnhc«ng viÖc thu çc khung tin cã thø tù tíi N(R). Khung REJ dïng ®Ó yªu cÇu ph¸t l¹i çckhung tin cã thø tù b¾t ®Çu tõ N(R).

Côm N(S) dïng ®Ó chØ sè thø tù cña mét khung tin.

• Bit P (Poll/Final) :

Bit P (Poll/final : ®Çu / cuèi) ®−îc sö dông chung ®Ó chØ thÞ mét khung ®· ®−îc ph¸tl¹i.

Khi sö dông mét lÖnh th× bit nµy lµ bit ®Çu, cßn khi sö dông mét ®¸p øng th× bit nµygäi lµ bit cuèi. Khi mét ®¸p øng ®−îc t¹o ra cho mét lÖnh th× bit cuèi ph¶i b»ng bit ®Çu cñalÖnh.

Tæng qu¸t: Lóc ®Çu ph¸t mét lÖnh th× bit ®Çu b»ng �0�. Khi lªnh ®· ®−îc ph¸t ®i, cÇncã mét ®¸p øng. NÕu kh«ng thu ®−îc ®¸p øng trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh th× lÖnhsÏ ®−îc ph¸t l¹i. LÇn nµy bit ®Çu ®−îc lËp (�1�).

Kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh nµy lµ T1, ®ã lµ 1 trong çctham sè ®Ó cÊu h×nh tuyÕn ®ÆcbiÖt.

• Thao t¸c cÊp tuyÕn sè liÖu :

Thao t¸c cÊp tuyÕn sè liÖu cã hai cung ®o¹n chÝnh : cung ®o¹n lËp tuyÕn vµ cung®o¹n chuyÓn tin. Çc cung ®o¹n nµy ®−îc chia thµnh çc tr¹ng th¸i tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓmh×nh th¸i cña giao thøc. V× vËy, giao thøc nµy ®−îc x¸c ®Þnh theo b¶ng tr¹ng th¸i. §iÒu nµycã nghÜa lµ nÕu biÕn cè x¶y ra theo tr¹ng th¸i nµy th× lµm nh− vËy vµ chuyÓn sang tr¹ng th¸imíi ®ã. B¶ng tr¹ng th¸i chØ cÇn thiÕt cho nh÷ng ng−êi thùc hiÖn tr¹ng th¸i, v× vËy chngs takh«ng quan t©m ®Õn b¶ng tr¹ng th¸i.

Thao t¸c ®èi víi DTE vµ DCE lµ nh− nhau, v× vËy, chóng ta sö dông thuËt ng÷ DXE.



• Cung ®o¹n lËp tuyÕn :

Lµ cung ®o¹n khi mét DXE míi ®−îc khëi ®éng. §èi víi tr¹ng th¸i nµy, phæ biÕn nhÊtlµ ph¸t DISC theo chu kú víi ý nghÜa �t«i ®ang vµo cuéc�. Nªu kh«ng nhËn ®−îc ®¸p øngtrong kho¶ng thêi gian T1 th× DISC ®−îc ph¸t lÇn n÷a nh−ng cã lËp bit P. Nã ®−îc viÕt lµDISC(P).

NÕu mét DXE thu 1 DISC hay DISC(P) muèn khëi ®éng tuyÕn, nã tr¶ lêi b»ng 1 UAhay UA(F) (lµ mét UA cã thiÕt lËp bit cuèi F). DXE thu ®−îc UA hoÆc UA(F) sÏ chê 1 kho¶ngthêi gian T3. NÕu trong kho¶ng thêi gian nµy thu ®−îc 1 SABM hhoÆc SABME th× ®¸p øngUA ®−îc ph¸t ®i vµ tuyÕn sè liÖu chuyÓn sang cung ®o¹n chuyÓn tin. Nªu lµ 1 SABM(P) haySABME(P) nhËn ®−îc th× 1 UA(F) ®−îc ph¸t ®i vµ tuyÕn còng chuyÓn sang cung ®o¹nchuyÓn tin. L−u ý : nÕu sù chËm trÔ h¬n x¶y ra th× cã nghÜa lµ SABM hay SABME ®· bÞ mÊt,v× sù thiÕt lËp bit ®Çu chØ thÞ r»ng khung ®· ®−îc ph¸t ®i.

H×nh 2-30 : ThiÕt lËp tuyÕn.

• Cung ®o¹n chuyÓn tin :

H×nh 2-31 : ThiÕt lËp tuyÕn sau khi gi¶i táa.

Ph¸t DISC

Ph¸t DISC(P)

Ph¸t DISC(P)

DCEDTE

T1

T1

Ph¸t DISC

DCEDTE

Ph¸t UA(F)

Thu DISC

Thu UA(F)Ph¸t SABM

Thu SABM

Ph¸t UA(F)

Thu UA(F)

Ph¸t DISCThu DISC

Ph¸t UA

Thu UA

Tr¹ng th¸i thiÕt lËp

Tr¹ng th¸i chuyÓn tin



Trong cung ®o¹n chuyÓn tin I, çc khung RR, RNR, REJ ®−îc dïng ®Ó ®iÒu khiÓnc«ng viÖc chuyÓn giao sè liÖu giao thøc cÊp cao h¬n qua tuyÕn. NÕu thu ®−îc 1 khung IchuÈn x¸c vµ DXE cã thÓ tiÕp nhËn n÷a th× nã tr¶ lêi cho khing I nµy b»ng mét khung ®¸pøng RR. NÕu DXE kh«ng thÓ tiÕp nhËn n÷a, nã tr¶ lêi b»ng khung ®¸p øng RNR, b¸o choDXE kia biÕt nã ®ang bËn vµ kh«ng thÓ tiÕp nhËn Ýt nhÊt trong thêi ®iÓm nµy. §¸p øng REJdïng ®Ó yªu cÇu ph¸t l¹i 1 hay nhiÒu khung I mµ nã nghÜ lµ ®· bÞ mÊt (cã thÓ bÞ lo¹i bá do lçiFCS sinh ra trong khi thu).

Çc khung RR, RNR, REJ dïng ®Ó tr¶ lêi khung I vµ çc ®¸p øng. D¹ng lÖnh cñaçc khung RR, RNR, REJ dïng ®Ó hái DXE kia vÒ tr¹ng th¸i hiÖn t¹i cña nã, hoÆc b¸o chonã nÕu tr¹ng th¸i DXE ®· thay ®æi. Khi sö dông lµ lÖnh th× lu«n cã sù thiÕt lËp bit ®Çu. V× vËy,çc ®¸p øng t¹o ra ë bªn kia lu«n thiÕt lËp bit cuèi.

H×nh 2-32 : VÝ dô sö dông RR(P).

Gi¶ sö mét DXE ®· tr¶ lêi cho khung tin b»ng mét ®¸p øng RNR do nã kh«ng thÓtiÕp nhËn sè liÖu ®−îc n÷a. Khi l¹i cã thÓ tiÕp nhËn, nã cã thÓ ph¸t lÖnh RR(P) cho DXE kia,th«ng b¸o vÒ tr¹ng th¸i míi cña nã. Sau ®ã, DXE thu cã thÓ tr¶ lêi b»ng mét ®¸p øng RR(F),RNR(F) hay REJ(F) tïy thuéc vµo tr¹ng th¸i cña nã vµ cã thÓ ph¸t tiÕp tôc khung I. C¶ DTEvµ DCE cã thÓ chuyÓn sang tr¹ng th¸i thiÕt lËp nhê ph¸t lÖnh DISC bÊt kú lóc nµo. NÕu métDXE ®ßi hái phôc håi tuyÕn th× nã ph¸t lÖnh SABM hoÆc SABME, vµ ®iÒu nµy còng cã thÓx¶y ra ë bÊt kú lóc nµo. Phi¸ thu ph¸t 1 UA ®Ó tr¶ lêi tuyÕn trë l¹i cung ®o¹n chuyÓn tin.

• Tr¹ng th¸i tõ chèi khung :

X¶y ra khi thu mét khung kh«ng hîp lÖ. §iÒu ®ã cã nghÜa 1 khung ®· kh«ng ®−îc thunhËn cïng víi ®Þa chØ A hoÆc B ë tr−êng ®Þa chØ A vµ kh«ng cã lçi FCS, nh−ng néi dung cñakhung vÉn kh«ng chuÈn x¸c hoÆc kh«ng t−¬ng øng víi tr¹ng th¸i cña m¸y thu. §ay lµ tr¹ngth¸i t−¬ng ®èi trÇn träng, cã thÓ hiÖn sù vi ph¹m giao thøc vµ cÇn ph¶i t¸i lËp tuyÕn. MÆc dïtuyÕn cã thÓ t¸i lËp ngay sau khi ph¸t lÖnh SABM hoÆc SABME, nh−ng kh«ng thÓ b¸o choDXE kia biÕt v× sao ph¶i khëi ®éng. V× vËy, khi 1 DXE thu 1 khung kh«ng hîp lÖ th× nã ph¸t®¸p øng FRMR ®Ó b¸o cho DXE kia biÕt çi g× ®· bÞ sai.

Ph¸t khung I

DCEDTE

Ph¸t ®¸p øng RNR

Thu khung I

Thu ®¸p øng RNRPh¸t lÖnh RR(P)

Thu lÖnh RR(P)

Ph¸t ®¸p øngRR(F)

Thu ®¸p øngRR(F) Ph¸t khung I

Thu khung I



§¸p øng FRMR lµ mét bit ®Æt biÖt v× nã lµ mét ®¸p øng duy nhÊt cã thÓ ph¸t ®i ®Ó tr¶lêi mét ®¸p øng �tèt-cã ph¶i kh«ng?� Ngay ë tr¹ng th¸i tõ chèi khung, tuyÕn cã thÓ ®−îc t¸ikhëi ®éng b»ng 1 lÖnh SABM hoÆc SABME.

• Çc tham sè hÖ thèng :

Çc tham sè hÖ thèng lµ çc tham sè cÊu h×nh, nã x¸c ®Þnh çc khÝa c¹nh nµo ®ãcña sù thao t¸c cÊp tuyÕn sè liÖu.

§¹i l−îng T1 lµ kho¶ng thêi gian m¸y ph¸t khung lÖnh chê mét ®¸p øng tr−íc khiph¸t mét lÖnh cã g¾n bit ®Çu. §«i khi gäi lµ thêi gian t¸i thö. T1 ph¶i lín h¬n thêi gian dïng®Ó ph¸t mét khung cã ®é dµi cùc ®¹i. Nã tïy thuéc vµo tèc ®é ph¸t çc bit theo tuyÕn th«ngtin vµ kho¶ng trÔ xö lý ë m¸y thu.

T2 ®−îc x¸c ®Þnh nh− thêi gian cùc ®¹i cÇn dïng khi m¸y thu thu mét khung vµ ph¸t®i 1 khung x¸c nhËn viÖc thu khung nµy. Nã lu«n nhá h¬n T1. §iÒu nµy thùc tÕ thÝch hîp ®Óph¸t ®i 1 khung x¸c nhËn viÖc thu 1 khung cµng sím cµng tèt.

Kho¶ng ®Þnh thêi gian T3 x¸c ®Þnh mét DXE ph¶i chê bao l©u ®èi víi lÖnh thiÕt lËptuyÕn tr−íc khi b¾t ®Çu ph¸t ®i çc DISC ë cung ®o¹n lËp tuyÕn. Gi¸ trÞ nµy lµ T1.N2.

N2 lµ sè lÇn cùc ®¹i ®Ó mét khung lÖnh ®−îc ph¸t l¹i tr−íc khi tuyÕn ®−îc t¸i khëi®éng.

Thùc chÊt, nÕu T1 ®· hÕt N2 lÇn th× m¸y ph¸t tõ bá vµ t¸i khëi ®éng tuyÕn b»ngSABM hoÆc SABME.

N1 lµ sè bit cùc ®¹i cã thÓ cã trong khung I. Nã bao gåm çc côm F,A, C, INFO vµFCS. VÝ dô, nÕu kÝch cì côm I cùc ®¹i cho mét tuyÕn lµ 128bytes th× N1 sÏ lµ 1064. Thamsè hÖ thèng k lµ sè l−îng cùc ®¹i çc khung I ®¸nh sè tuÇn tù mµ mét DXE cã thÓ ph¸t ®inh−ng kh«ng ®−îc x¸c nhËn ë bÊt cø lÇn nµo, tøc lµ kÝch cì cöa sæ.

III.2.4. X.25 cÊp 3 : CÊp m¹ng :

X.25 cÊp 2 t¹o ra ph−¬ng thøc ®Ó chuyÓn giao tin tøc cÊp cao h¬n (trong çc khungtin) gi÷a hai ®Çu cuèi cña tuyÕn th«ng tin ®¶m b¶o chuÈn x¸c, ®ång thêi nã cßn cã nhiÖm vô®iÒu khiÓn l−u l−îng chuyÓn sè liÖu.

X.25 cÊp 3 t¹o ra sè liÖu ®−îc ph¸t ®i trong çc khung tin. §¬n vÞ sè liÖu ë cÊp m¹nglµ gãi.

H×nh 2-33 : CÊp m¹ng ®−a gãi vµo khung cÊp tuyÕn.

Gãi cÊp 3

F A C INFO FCS F

CÊp m¹ng

CÊp tuyÕn

Gãi

Khung



Giao thøc cÊp m¹ng trªn c¬ së x¸c ®Þnh thao t¸c gäi ¶o qua giao thøc cÊp tuyÕn. Mçicuéc gäi ¶o ®−îc líp m¹ng t¹o ra cho giao thøc cÊp cao h¬n lµ 1 tuyÕn cã ®iÒu khiÓn theoluång gi÷a DXE néi h¹t vµ mét DXE xa qua m¹ng.

H×nh 2-34 : DXE giao tiÕp tíi m¹ng.

• Khu«ng mÉu gãi cÊp m¹ng :

Mét gãi cÊp m¹ng cã cïng khu«ng mÉu víi phÇn ®Çu ®Ò (header) 3 bytes.

Côm nhËn d¹ng khu«ng mÉu GFI lµ khèi 4 bits ®−îc dïng ®Ó chØ thÞ khu«ng mÉuchumng cho phÇn cßn l¹i cña ®Çu ®Ò.

Côm thø hai cña byte ®Çu lµ ®Þa chØ nhãm kªnh logic (LCGN), nã kÐo sang c¶ bytethø hai t¹o thµnh kªnh logic (LCN) víi tæng céng 12bits dïng ®Ó nhËn d¹ng cho tõng cuécgäi ¶o riªng.

Côm nhËn d¹ng kiÓu gãi PTI : ®Þnh ra chøc n¨ng cña gãi.

GFI+LCGN LCN PTI PhÇn cßn l¹i cñagãi

1 byte 1byte 1byte

H×nh 2-35 : Khu«ng mÉu gãi cÊp m¹ng.

• Çc kiÓu gãi cÊp m¹ng :

Mét gãi cã thÓ gäi tªn kh¸c nhau tïy thuéc vµo DCE hay DTE ph¸t nã ®i. Trong c¶hai tr−êng hîp, m· hãa côm PTI lµ gièng nhau v× khi chuyÓn tíi ®ã th× çc gãi ®Òu gièngnhau.

Kh¸c víi cÊp tuyÕn sè liÖu, DCE ë ®©y cã thÓ lµm mét sè viÖc mµ DTE kh«ng thÓlµm, v× vËy, trong líp nµy, sù ph©n biÕt DCE vµ DTE lµ quan träng.

• Çc gãi thiÕt lËp vµ xãa cuéc gäi :

Gãi gäi vµo vµ yªu cÇu gäi dïng ®Ó thiÕt lËp mét cuéc gäi ¶o gi÷a DXE ph¸t gãi nµyvµ DXE thu gãi nµy. Gãi chØ cuéc gäi ®−îc ®Êu nèi hay cuéc gäi ®−îc tiÕp nhËn ®−îc dïng®Ó tr¶ lêi cho gãi yªu cÇu gäi hoÆc chØ cuéc gäi vµo ®Ó chØ thÞ r»ng cuéc thö nèi ®−îc tiÕpnhËn vµ b©y giê, cuéc gäi ®−îc tiÕn hµnh.

Gãi yªu cÇu gi¶i táa biÓu thÞ gi¶i táa ®−îc dïng ®Ó kÕt thóc mét tuyÕn nèi ®ang lµmviÖc hoÆc ®Ó tõ chèi mét yªu cÇu thiÕt lËp gäi (tøc lµ ®Ó tr¶ lêi cho gãi yªu cÇu gäi hoÆc gäivµo).

DXE

DXE

M¹ng bÊt kúX.25 cÊp 2,3

X.25 cÊp 2,3



Gãi x¸c nhËn gi¶i táa dïng ®Ó x¸c nhËn ®· thu ®−îc gãi chØ thÞ gi¶i to¶ tr−íc ®ã hoÆcyªu cÇu gi¶i táa.

Çc bits8 7 6 5 4 3 2 1

1 NhËn d¹ng thÓ thøc chung §Þa chØ nhãm kªnh logic2 §Þa chØ kªnh logic

NhËn d¹ng kiÓu gãi30 0 0 0 1 0 1 1

4 §é dµi ®Þa chØ DTE chñ gäi §é dµi ®Þa chØ DTE bÞ gäi(Çc) ®Þa chØ DTE5

0 0 0 0ChiÒu dµi m· dÞch vô

Çc dÞch vôSè liÖu thuª bao gäi

H×nh 2-36 : Gãi gäi vµo, yªu cÇu gäi.

Çc bits8 7 6 5 4 3 2 1



4 §é dµi ®Þa chØ DTE chñ gäi §é dµi ®Þa chØ DTE bÞ gäi(Çc) ®Þa chØ DTE5

0 0 0 0ChiÒu dµi m· dÞch vô

Çc dÞch vôSè liÖu thuª bÞ gäi

H×nh 2-37 : Gãi chØ cuéc gäi ®−îc ®Êu nèi, ®−îc tiÕp nhËn.

Çc bits8 7 6 5 4 3 2 1


NhËn d¹ng kiÓu gãi30 0 0 1 0 0/1 1 0/1

4 Nguyªn nh©n gi¶i táa5 M· ph¸n ®o¸n lçi6 ChiÒu dµi ®Þa chØ DTE chñ gäi ChiÒu dµi ®Þa chØ DTE bÞ gäi

(Çc) ®Þa chØ DTE70 0 0 0

ChiÒu dµi dÞch vôÇc dÞch vô

Sè liÖu thuª bao xãa

H×nh 2-38 : Gãi chØ thÞ xãa, gãi yªu cÇu xãa/gãi x¸c nhËn xãa.

• Çc gãi sè liÖu vµ ng¾t :



Çc bits8 7 6 5 4 3 2 1

NhËn d¹ng thÓ thøc chung1Q D 0 1

§Þa chØ nhãm kªnh logic

2 §Þa chØ kªnh logicP(R) M P(S) 0

Çc

Bytes3

Sè liÖu thuª bao

A, module 8.Çc bits

8 7 6 5 4 3 2 1NhËn d¹ng thÓ thøc chung1

Q D 1 0§Þa chØ nhãm kªnh logic

2 §Þa chØ kªnh logic3 P(S) 0

P(R) M

Çc

Bytes

4Sè liÖu thuª bao

B, module 128.

D :bit x¸c nhËn phÇn ph¸t; Q :bit ®Þnh tiªu chuÈn; M : bit t¨ng sè liÖu

H×nh 2-39 : Gãi sè liÖu.

Çc gãi sè liÖu ®−îc dïng ®Ó chuyÓn sè liÖu cho giao thøc cÊp cao h¬n gi÷a 2 DXE®Êu nèi víi nhau bëi cuéc gäi ¶o. Gãi ng¾t ®−îc dïng ®Ó chuyÓn mét phÇn nhá sè liÖu (tèi®a 32 bytes) gi÷a 2 DXE víi ®é −u tiªn rÊt cao. Gãi ng¾t cã kh¶ n¨ng nh¶y qua çc gãi sèliÖu vµ kh«ng phô thuéc vµo sù ®iÒu khiÓn l−u l−îng cÊp m¹ng.

Gãi x¸c nhËn ng¾t ®−îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh viÖc thu mét gãi ng¾t. ChØ cã thÓ cã métgiã ng¾t kh«ng ®−îc x¸c nhËn ë bÊt kú lÇn nµo.

Çc bits8 7 6 5 4 3 2 1


NhËn d¹ng kiÓu gãi30 0 1 0 0 0/1 1 1

Çc

Bytes

4 Sè liÖu thuª ng¾t

H×nh 2-40 : Gãi ng¾t/gãi x¸c nhËn ng¾t.

• Çc gãi ®iÒu khiÓn luång vµ t¸i lËp :

Çc gãi RR, RNR ®−îc dïng ®Ó x¸c nhËn viÖc thu çc gãi sè liÖu. RR khi m¸y thu cãthÓ thu thªm çc gãi sè liÖu, RNR khi m¸y thu t¹m thêi bËn, kh«ng thÓ thu thªm.

Gãi REJ cã thÓ ®−îc DTE sö dông ®Ó yªu cÇu chuyÓn çc gãi sè liÖu. DÞch vô REJkh«ng nhÊt thiÕt hæ trî cho tÊt c¶ çc DCE v× thùc tÕ nã kh«ng cÇn thao t¸c chuÈn cña nghithøc. Sö dông gãi REJ víi ngô ý lµ 1 gãi sè liÖu ®· thu ®−îc chuÈn x¸c bëi cÊp tuyÕn sè liÖu®· bÞ DTE lµm mÊt v× mét lý do nµo ®ã, cã thÓ do nã bÞ ®Èy ra khái vïng nhí ®Öm dµnh chogãi tin thu ®−îc.

Gãi chØ thÞ t¸i lËp, yªu cÇu t¸i lËp dïng ®Ó chuyÓn cuéc gäi ¶o vÒ t¹ng th¸i tr−íc cñanã khi cuéc gäi ®−îc thiÕt lËp lóc ban ®Çu. Toµn bé çc viÖc ch−a gi¶i quyÕt xong cña sè



liÖu bÞ vøt bá,çc ®Þa chØ d·y ®−îc lËp �0� vµ çc tr¹ng th¸i ®iÒu khiÓn luång bÞ xãa. Gãi nµyth¬ng sö dông khi lçi giao thøc ®−îc ph¸t hiÖn hoÆc ®iÒu g× ®ã ®Ó xãa sè liÖu bÞ �m¾c kÑt� ëmét cuéc gäi mµ kh«ng cÇn ph¶i xãa cuéc gäi hiÖn thêi.

Çc bits8 7 6 5 4 3 2 1

NhËn d¹ng thÓ thøc chung10 0 0 1

§Þa chØ nhãm kªnh logic

2 §Þa chØ kªnh logicNhËn d¹ng kiÓu gãi

Çc

Bytes

3 P(R)0/0/0 0/0/1 0/1/0 0/0/0 1/1/1

A, module 8.Çc bits

8 7 6 5 4 3 2 1NhËn d¹ng thÓ thøc chung1

0 0 1 0§Þa chØ nhãm kªnh logic

2 §Þa chØ kªnh logicNhËn d¹ng kiÓu gãi3

0 0 0 0 0/0/1 0/1/0 0/0/0 1/1/1

Çc

Bytes

4 P(R) D

B, module 128.

H×nh 2-41 : Gãi RR/RNR/REJ.

Gãi x¸c nhËn t¸i lËp ®−îc dïng ®Ó x¸c nhËn viÖc thu cña gãi chØ thÞ t¸i lËp, yªu cÇut¸i lËp vµ nhê vËy, thÓ thøc t¸i lËp ®−îc thùc hiÖn.

Çc bits8 7 6 5 4 3 2 1


NhËn d¹ng kiÓu gãi30 0 0 1 1 0/1 1 1

Çc

Bytes

4 Lý do t¸i lËp5 M· ®o¸n lçi

H×nh 2-42 : GãichØ thÞ t¸i lËi, yªu cÇu t¸i lËp/x¸c nhËn t¸i lËp.

• Gãi t¸i khëi ®éng :

Gãi chØ thÞ t¸i khëi ®éng , yªu cÇu t¸i khëi ®éng ®−îc dïng ®Ó xãa ®i tÊt c¶ çc cuécgäi ¶o ®ang xóc tiÕn vµ chuyÓn toµn bé t¶i cÊp m¹ng vÒ tr¹ng th¸i khëi ®Çu cña nã. Gãi nµylµ gãi ®Çu tiªn ®−îc cÊp m¹ng ph¸t ®i khi cÊp tuyÕn sè liÖu chuyÓn sang cung ®o¹n chuyÓntin.

Çc bits8 7 6 5 4 3 2 1

1 NhËn d¹ng thÓ thøc chung 0 0 0 02 0 0 0 0 0 0 0 0


4 Nguyªn nh©n t¸i khëi ®éng

ÇcBytes

5 M· ph¸n ®o¸n lçi



A, Gãi chØ thÞ t¸i khëi ®éng, gãi yªu cÇu t¸i khëi ®éng.Çc bits

8 7 6 5 4 3 2 11 NhËn d¹ng thÓ thøc chung 0 0 0 02 0 0 0 0 0 0 0 0

NhËn d¹ng kiÓu gãi

ÇcBytes

31 1 1 1 1 1 1 1

B, Gãi x¸c nhËn t¸i khëi ®éng.

H×nh 2-43 : Çc gãi t¸i khëi ®éng.

Gãi x¸c nhËn t¸i khëi ®éng ®−îc dïng ®Ó x¸c nhËn c«ng viÖc thu mét gãi chØ thÞ t¸ikhëi ®éng, yªu cÇu t¸i khëi ®éng vµ ®Ó chØ thÞ r»ng cÊp m¹ng hiÖn ®ang ho¹t ®éng.

KiÓu gãi Byte 3 (PTI)

Tõ DCE !!!! DTE Tõ DTE !!!! DCE Çc bits8 7 6 5 4 3 2

1ThiÕt lËp vµ gi¶i táa cuéc gäi

Gäi vµo Yªu cÇu gäi 0 0 0 0 1 0 1 1§Êu nèi cuéc gäi TiÕp nhËn cuéc gäi 0 0 0 0 1 1 1 1ChØ thÞ gi¶i táa Yªu cÇu gi¶i táa 0 0 0 1 0 0 1 1

X¸c nhËn gi¶i táa DCE X¸c nhËn gi¶i táa DTE 0 0 0 1 0 1 1 1Sè liÖu vµ ng¾t

Sè liÖu DCE Sè liÖu DTE X X X X X X X 0Ng¾t cña DCE Ng¾t cña DTE 0 0 1 0 0 0 1 1

X¸c nhËn ng¾t cña DCE X¸c nhËn ng¾t cña DTE 0 0 1 0 0 1 1 1§iÒu khiÓn luång vµ t¸i lËp

DCE RR(module 8) DTE RR(module 8) X X X 0 0 0 0 1DCE RR(module 128) DTE RR(module 128) 0 0 0 0 0 0 0 1DCE RNR(module 8) DTE RNR(module 8) X X X 0 0 1 0 1

DCE RNR(module 128) DTE RNR(module 128) 0 0 0 0 0 1 0 1DTE REJ(module 8) X X X 0 1 0 0 1

DTE REJ(module 128) 0 0 0 0 1 0 0 1ChØ thÞ t¸i lËp Yªu cÇu t¸i lËp 0 0 0 1 1 0 1 1

X¸c nhËn t¸i lËp DCE X¸c nhËn t¸i lËp DTE 0 0 0 1 1 1 1 1T¸i khëi ®éng

ChØ thÞ t¸i khëi déng Yªu cÇu t¸i khëi ®éng 1 1 1 1 1 0 1 1X¸c nhËn t¸i khëi ®éng DCE X¸c nhËn t¸i khëi ®éng DTE 1 1 1 1 1 1 1 1

Ph¸n ®o¸nPh¸n ®o¸n 1 1 1 1 0 0 0 1

§¨ng kýYªu cÇu ®¨ng ký 1 1 1 1 0 0 1 1

X¸c nhËn ®¨ng ký 1 1 1 1 0 1 1 1

H×nh 2-44 : Çc trÞ sè cña côm m∙ PTI.

• Çc gãi ph¸n ®o¸n lçi vµ ®¨ng ký dÞch vô :



Gãi ph¸n ®o¸n lçi do DCE ph¸t cho DTE khi thu mét gãi tin bÞ lçi trÇm träng.

VÝ dô : Khi thu mét gãi cã tr−êng GFI kh«ng chuÈn x¸c, DCE vã thÓ ph¸t mét gãiph¸n ®o¸n lçi cho DTE, gãi nµy chøa m· ph¸n ®o¸n lçi thÝch hîp. Kh«ng ph¶i toµn bé çcDCE ®Òu t¹o ra gãi ph¸n ®o¸n lçi.

Gãi yªu cÇu ®¨ng ký dÞch vô cã thÓ ®−îc DTE ph¸t ®i cho DCE ®Ó yªu cÇu ®−îc södông hay kh«ng sö dông mét sè dÞch vô nµo ®ã trong kho¶ng thêi gian nµo ®ã.

Gãi x¸c nhËn ®¨ng ký do DCE ph¸t cho DTE ®Ó tr¶ lêi cho mét gãi yªu cÇu ®¨ng kýdÞch vô tõ DTE.

Çc bits8 7 6 5 4 3 2 1

1 NhËn d¹ng thÓ thøc chung 0 0 0 02 0 0 0 0 0 0 0 0

NhËn d¹ng kiÓu gãi31 1 1 1 0 0/1 1 1

4 ChiÒu dµi ®Þa chØ DTE ChiÒu dµi ®Þa chØ DCE§Þa chØ DCE vµ DTE

0 0 0 00 ChiÒu dµi ®¨ng ký

§¨ng ký

H×nh 2-45 : Gãi yªu cÇu ®¨ng ký/gãi x¸c nhËn ®¨ng ký.

• Çc ®Þa chØ d∙y cÊp m¹ng :

Còng nh− cÊp tuyÕn sè liÖu, çc kiÓu gãi x¸c ®Þnh ®Òu mang theo nã çc ®Þa chØ d·y.Çc ®Þa chØ nµy (chØ sè thø tù) ®−îc dïng ®Ó ®¶m b¶o cho çc gãi sè liÖu ®−îc chuyÓn ®ikh«ng bÞ mÊt vµ theo mét thø tù chuÈn x¸c. Cã hai lo¹i ®Þa chØ d·y ®−îc t¶i ®i, ®ã lµ ®Þa chØd·y P(S) vµ ®Þa chØ d·y P(R).

§Þa chØ d·y P(S) chØ ®−îc m¹ng cho çc gãi sè liÖu vµ dïng ®Ó nhËn d¹ng tõng gãisè liÖu riªng.

§Þa chØ d·y P(R) ®−îc mang theo ë gãi sè liÖu, gãi RR, gãi RNR vµ gãi REJ. Vïngm· P(R) ë çc gãi nµy chuyÓn ®Þa chØ d·y ë gãi sè liÖu tiÕp theo mµ m¸y ph¸t sÏ chuyÓn chom¸y thu.

Gièng nh− ë cÊp tuyÕn sè liÖu cã hÖ thèng ®¸nh sè d·y th«ng dông, nã sö dông côm3 bits cho ®Þa chØ d·y tõ 0!7 vµ hÖ thèng më réng 7 bits cho ®Þa chØ d·y tõ 0!127.

• Tr−êng nhËn d¹ng khu«ng mÉu :

Tr−êng nhËn d¹ng khu«ng mÉu ®−îc chøa trong côm GFI. Bit Q chØ xuÊt hiÖn trongçc gãi sè liÖu vµ ®−îc dïng ®Ó ph©n biÖt gãi sè liÖu theo hai lo¹i kh¸c nhau : çc gãi sè liÖuth«ng th−êng vµ ç gãi sè liÖu �®Þnh phÈm chÊt�. Çc gãi sè liÖu �®Þnh phÈm chÊt th−êng®−îc sö dông ®Ó cho phÐp chuyÓn th«ng tin ®iÒu khiÓn giao thøc cÊp cao h¬n mµ kh«ng¶nh h−ëng tíi sè liÖu giao thøc cÊp cao h¬n mµ chóng ®−îc ph¸t ®i ë çc gãi sè liÖu th«ngth−êng.



Bit D lµ bit x¸c ®Þnh chuyÓn giao. BÝt nµy cã thÓ xuÊt hiÖn ë çc gãi thiÕt lËp gäinh−ng thùc tÕ, chøc n¨ng cña nã chØ liªn quan ®Õn viÖc chuyÓn giao çc gãi sè liÖu.

Bit 5 vµ 6 cña tr−êng GFI ®−îc sö dông ®Ó chØ hÖ thèng ®¸nh sè d·y nµo ®−îc södông. HÖ thèng ®¸nh sè d·y më réng lµ mét trong çc kiÓu tù chän, gäi lµ kiÓu ®Æt tr−íc.Tøc lµ hÖ thèng ®¸nh sè ®−îc dïng ph¶i cÇn ®−îc quyÕt ®Þnh khi tuyÕn X.25 ®−îc thiÕt lËp.Tßan bé çc cuéc gäi ¶o trªn tuyÕn cÇn ph¶i sö dông hÖ thèng ®¸nh sè nµy ®· ®−îc ®Ættr−íc nã. NÕu dÞch vô ®¨ng ký cã hiÖu lùc th× nã cã thÓ chuyÓn ®æi hÖ thèng ®¸nh sè hiÖnthêi theo h÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. PhÇn lín çc tr−êng hîp sö dông hÖ thèng ®¸nh sèth«ng th−êng v× chØ cÇn rÊt Ýt ®iÒu bæ sung bæ trî cho hÖ thèng ®¸nh sè më réng.

Byte 1, çc bits8 7 6 5

HÖ thèng ®Þa chØ d·y module 8 0 0 0 1Çc gãi thiÕt lËpHÖ thèng ®Þa chØ d·y module 128 0 0 1 0HÖ thèng ®Þa chØ d·y module 8 0 0 0 1Gãi gi¶i táa, ®iÒu khiÓn luång,

ng¾t, t¸i lËp, t¸i khëi ®éng, ®¨ngký vµ ph¸n ®o¸n

HÖ thèng ®Þa chØ d·y module 128 0 0 1 0

HÖ thèng ®Þa chØ d·y module 8 0 0 0 1Çc gãi sè liÖuHÖ thèng ®Þa chØ d·y module 128 0 0 1 0

Më réng nhËn d¹ng khu«n mÉu th«ng th−êng 0 0 1 1Dïng cho çc øng dông kh¸c X X 0 0

H×nh 2-46 : TrÞ sè cña côm m∙ GFI.

KKhhoo EEbbooookk mmiiễễnn pphhíí

eebbooookkffrreeee224477..bbllooggssppoott..ccoomm

CCơơ ssởở DDữữ lliiệệuu HHộộii tthhảảoo//TThhaamm lluuậậnn

tthhuuvviieenntthhaammlluuaann..bbllooggssppoott..ccoomm

CCơơ ssởở DDữữ lliiệệuu GGiiááoo ttrrììnnhh--BBààii ggiiảảnngg

ggiiaaoottrriinnhh224477..bbllooggssppoott..ccoomm

CCHHIIAA SSẺẺ TTRRII TTHHỨỨCC

http://ebookfree247.blogspot.com/

http://ebookfree247.blogspot.com/

http://thuvienthamluan.blogspot.com/

http://thuvienthamluan.blogspot.com/

http://giaotrinh247.blogspot.com/

http://giaotrinh247.blogspot.com/

Education

Chương 2 - Kênh vô tuyến di động