Kolegji Turgut ozal

do te thote Demokraci?Demokracia(gr.demo- popull,kraci- rendi, n kuptimin sundues) sht nj form e jets politike t nj rendi sundues popullor. Prkufizimi i fjals prshkruan vetm se kush do t sundoj dhe prkundr interpretimeve t ndryshme, ai nuk prfshin prshkrime se si duhet t qeveris i zgjedhuri..

Demokracia Duke filluar pas lufts s dyt botrore, interpretimet pr demokracin si rend qeveriss i shteteve jan shumuar, dhe ndrmjet tyre ka dallime t mdha. Gjat historis s sistemeve shtetrore, brezi i sistemeve shtetrore demokratike sht zgjeruar dhe n t futen rendet shtetrore liberale, rendet shtetrore nj partiake deri tek rendet shtetrore t emrtuara demokratike por q n t vrtet nuk kan asgj q i lidh me kuptimin e fjalsdemokraci

Kendeveshtrimi HistorikNga kndvshtrimi historik, demokracia si rend sundues sht futur n jet si kundrprgjigje (Lidhja molose) e rendit sundues aristokrat dhe rendit sundues mbretror. Si duket kjo vij e kndvshtrimeve ka vazhduar deri n ditt tona. Mirpo prkufizim me vetm nj kuptim t fjalsdemokracin t vrtet nuk ka pasur.

Demokracia Demokracia nuk ka kuptim n disa sisteme sunduese si nrepublik, nmonarkin krye t cils qndron aristokrati. Kshtu q n fund t shekullit XX, kuptimi i fjalsdemokracifilloj t prdoret si kundr shprehje ndaj fjalsdiktatur. Si qo q t jet me shprehjen e fjalsdemokracigjitha rendet sunduese kan pr qllim paraqitjen politike t t drejtave t t sunduarve para ndrgjegjes s jashtme dhe t brendshme t sistemit (ushtruesve t sistemit).

Lidhur me kuptimin baz t fjals demokraci se populli posedon at sovranitet t qeverisjes dhe supremitetit, praktika flet ndryshe varsisht nga vendet e ndryshme t bots. Pr kt arsye, si nga ana e s drejts kushtetuese ashtu edhe nga ana e shkencs s prgjithshme juridike bhen disa ndarje t llojeve t demokracis n baz t disa kritereve.

Pak historiPrmbledhje t ligjeve (n kuptimin e sotshmkushtetut) demokratike ka pasur n qytet shtetet e Greqis s lasht (Athina n vitin 508 p.e.son). Platoni n dialogun e tij "Mbi shtetin" hedh n pah ann ngecse t demokracis. Aristoteli demokracin e v si forma e tret e rendit shtetror, pas sundimit t nj t vetmi (Monarkis) dhe pas sundimit t nj grupi (Oligarkis). Deri n kohrat e reja ndr shtresat aristokrate sundonte mendimi pr krijimin e nj form t przier me elemente t demokracis dhe elemente t monarkis.

N Evrop botkuptimi pr barazin demokratike para vete kishte: rndsin e prejardhjes (pietizmi), barazin ndaj obligimeve (absolutizmi), barazin ndaj t drejtave (filozofia shpjeguese). Nn ndikimin e ktyre botkuptimeve, n Franc u prhap bindja n besimin e ndrgjegjes s njeriut e cila gjeti zbatim gjat revolucionit francez.Ideja e 1789-spr krkimin e t drejts njerzore dhe n prgjithsi t humanitetit, me shpejtsi u prhap n Evropn qendrore dhe at veriore. Kjo shkaktoj n ndrtimin e kanuneve demokratike nn sundimin mbretror.

Kriteri historik

Demokracia e poliseve grekeDemokracia liberale borgjezeDemokracia socialisteDemokracia bashkkohore

Kriteri sipas raportit t demokracis me raporte shoqroreDemokracia formaleDemokracia fiktiveDemokraci reale

Kriteri i demokracis sipas realizimit t sajDemokracia e drejtprdrejtDemokracia trthore (prfaqsuese )

Fund !