Eckhart tolle nowa ziemia. przebudzenie świadomości sensu życia

Bestseller #1 New York Timesa i Amazon .comKsiążka z Klubu Oprah Winfrey - zob . Oprah .com

I

PRZEBUDZENIE ŚIADOMOŚCISENSU ŻYCIA

Eckhart TOLLE

Nowa Ziemia

Nowa

ZIEMIA

Echart TOLLE-

NowaZIEMIA

PRZEBUDZENIE ŚWIADOMOŚCI

SENSU ŻYCIA

przelożyłaWanda Grajkowska

Tytuł oryginału : A New EarthEckhart Tolle

Copyright© for the Polish edition 2008

Projekt okładki : Beata Kulesza-DamaziakZdjęcie na okładce: widok Ziemi z satelity NASAApollo 17, NSSDC Photo GalleryOpracowanie redakcyjne: Anna Jutta-WalenkoSkład i łamanie: Katarzyna Lubańska

Druk:Podlaska Spółdzielnia Produkcyjne-Handlowo-UsługowaBiałystok, ul. 27 Lipca 40/3, tel./fax (085) 675-48-02

Rozdział pierwszy

Rozkwit ludzkiej świadomości

Ewokacja

Oto Ziemia sprzed stu czternastu milionów lat pewnegoranka tuż po wschodzie słońca : ku promieniom otwiera siępierwszy kwiat, jaki kiedykolwiek pojawił się na tej plane-cie. Zanim doszło do tego doniosłego wydarzenia, zwiastu-jącego ewolucyjną przemianę w życiu roślin, naszą planetęjuż od milionów lat pokrywała roślinność. Ten pierwszykwiat pewnie nie przetrwał długo, a kwiaty były zjawiskiemrzadkim i odosobnionym, ponieważ ówczesne warunki naj-prawdopodobniej nie sprzyjały jeszcze bujnemu rozkwitowiroślinności . Jednak pewnego dnia nastąpił moment przeło-mowy i nagle na całej planecie wybuchła eksplozja barwi zapachów-gdybyż tak świadkiem tego wszystkiego mogłabyć świadoma istota obdarzona zdolnością postrzegania .

O wiele później te delikatne i pachnące istoty, zwaneprzez nas kwiatami, odegrały zasadniczą rolę w rozwojuświadomości innego gatunku . Coraz bardziej fascynowałyi przyciągały do siebie ludzi. Gdy ludzka świadomość wzras-tała, kwiaty stały się pewnie pierwszą rzeczą, którą zaczęlicenić, mimo że nie miały dla nich żadnej wartości użytkowej,to znaczy w żaden sposób nie wiązały się z przetrwaniem .Kwiaty dawały natchnienie niezliczonym artystom, poetomi mistykom . Jezus mówi, żebyśmy kontemplowali kwiaty

6

NowA ZIEMIA

i uczyli się od nich, jak żyć . Powiadają, że Budda udzielił kie-dyś „milczącego kazania", kiedy to trzymał w dłoniach kwiati długo się w niego wpatrywał . W pewnej chwili jeden z obec-nych, mnich Mahakasyapa, zaczął się uśmiechać . Podobnobył jedynym, który pojął sens tego kazania . Legenda głosi, żehistorię o tym uśmiechu (oznaczającym zrozumienie) przeka-zywało kolejno dwudziestu ośmiu mistrzów, a w późniejszymczasie stał się on początkiem nauki zen .

Dostrzeżenie piękna w kwiecie przebudziło ludzi - cho-ciaż na krótko, otworzyło ich na piękno będące podstawowączęścią ich własnej, najgłębszej istoty, ich prawdziwej natu-ry. To pierwsze uzmysłowienie sobie piękna jest jednymz najdonioślejszych wydarzeń w ewolucji naszej świadomo-ści. Z odkryciem tym nierozerwalnie łączą się także uczuciaradości i miłości. Choć nie w pełni to sobie uświadomiliśmy,kwiaty stały się dla nas materialnym wyrazem tego, cow człowieku najważniejsze, najświętsze i w gruncie rzeczybezpostaciowe . Kwiaty-bardziej ulotne, bardziej eterycznei delikatne niż ich mateczne rośliny - stały się posłańcamiz innego obszaru, swoistym pomostem między światem formfizycznych a tym, co bezpostaciowe . Miały nie tylko delikatnyzapach przyjemny dla człowieka, ale przynosiły też woń zesfery duchowej . Używając określenia „oświecenie" w zakre-sie szerszym niż powszechnie przyjmowany, możemy uznaćkwiaty za oznakę oświecenia roślin .

O każdej formie życia we wszelkim obszarze istnienia -czy jest to minerał, roślina, zwierzę, czy człowiek - możnapowiedzieć, że przechodzi proces „oświecenia" . Jest to jed-nak zjawisko wyjątkowo rzadkie, ponieważ jest ono czymświęcej niż tylko postępem ewolucyjnym ; polega także naprzerwaniu ciągłości w rozwoju, na przeskoku do całkieminnego poziomu Istnienia i, co najważniejsze, na zmniejsze-niu stopnia materialności .

ROZKWIT LUDZKIEJ ŚWIADOMOŚCI

%

Co może być cięższe i bardziej nieprzenikalne niż skała,najgęstsza z wszystkich form? Ajednak niektóre skały pod-legają zmianie w swej budowie cząsteczkowej, zamieniająsię w struktury krystaliczne, stając się przenikalne dlaświatła. Pod wpływem niewyobrażalnie wysokiej tempera-tury i ciśnienia niektóre rodzaje węgla przekształcają sięw diamenty, a pewne ciężkie minerały - w inne drogocen-ne kamienie .

Większość pełzających płazów, najbardziej ze wszystkichstworzeń związanych z ziemią, zachowuje niezmienionąpostać od wielu milionów lat. Niektórym jednak wyrosły piórai skrzydła i przekształciły się one w ptaki, pokonując siłęgrawitacji, która tak długo trzymała je przy ziemi . Nie za-częły lepiej pełzać ani chodzić, lecz całkowicie wzniosły sięponad te umiejętności .

Od niepamiętnych czasów kwiaty, kryształy, klejnoty i pta-ki mają dla sfery duchowej człowieka szczególne znaczenie .Jak wszystkie formy życia są one, rzecz jasna, chwilowymiprzejawami owego podstawowego jednego Życia, jednejŚwiadomości. Ich wyjątkowe znaczenie, przyczyna, dla któ-rej wzbudzają w nas taki zachwyt oraz poczucie bliskościz nimi - wszystko to wynika z przynależnej im cechy ete-ryczności .

Z chwilą gdy w ludzkim postrzeganiu pojawił się pewienstopień Obecności, milczącej i skoncentrowanej uwagi,człowiek zdolny jest odczuwać boską esencję życia, tęjedną i niepodzielną świadomość czy duszę istniejącąw każdym stworzeniu; może uznać ją za tożsamą z własnąistotą i jako taką pokochać . Zanim jednak to nastąpi, więk-szość ludzi widzi tylko formy zewnętrzne ; nie dostrzegająistoty tkwiącej wewnątrz, jak również nie są świadomiwłasnej istoty, utożsamiając się wyłącznie ze swoją struk-turą fizyczną i psychiczną .

ó

NOWA ZIEMIA

Ale w przypadku kwiatu, kryształu, drogocennego ka-mienia lub ptaka nawet ktoś, kto odczuwa Obecność w stop-niu niewielkim lub zgoła w ogóle jej nie odczuwa, może odczasu do czasu odnieść wrażenie, że owa forma przedsta-wia sobą coś więcej niż tylko czystą fizyczną egzystencję,i nie zdając sobie sprawy, że właśnie z tego powodu owa for-ma go pociąga, czuje, że jest mu ona bliska. Ze względu naswój eteryczny-charakter forma ta w mniejszym stopniu niżw innych formach życia przysłania obecną w niej niepo-dzielną duszę . Wyjątkiem są istoty nowo narodzone - dzieci,szczenięta, kociaki, jagnięta Ad . Są one delikatne i kruche,niezakotwiczone jeszcze w materii . Nadal prześwieca przeznie niewinność, słodycz i piękno, które nie są z tego świata .Potrafią sobą zachwycić nawet ludzi niezbyt wrażliwych .

A więc gdy w stanie wyostrzonej uwagi kontemplujeszkwiat, klejnot lub ptaka, nie nadając im w myślach żadnejnazwy, stają się one dla ciebie oknem na rzeczywistość bez-postaciową. Następuje otwarcie, jakkolwiek niewielkie, naobszar ducha. Dlatego te trzy „oświecone" formy życia odgry-wają już od czasów starożytnych tak istotną rolę w rozwojuludzkiej świadomości ; dlatego klejnot w kształcie kwiatulotosu jest głównym symbolem buddyzmu, a biała gołębicasymbolizuje w chrześcijaństwie Ducha Świętego . Te trzyformy przygotowywały grunt do znacznie głębszej przemianyw świadomości naszej planety, przemiany mającej stać sięudziałem rodzaju ludzkiego . I właśnie obecnie stajemy sięświadkami początku tego duchowego przebudzenia.

Cel tej książki

Czy ludzkość jest gotowa na przemianę świadomości, narozwój wewnętrzny tak radykalny i głęboki, że w porówna-niu z nim rozkwitanie roślin, choćby najpiękniejszych, jest


9

tylko jego bladym odbiciem? Czy ludzie mogą porzucić cias-notę swych zaprogramowanych struktur umysłowych i staćsię podobni do kryształów lub szlachetnych kamieni, przezktóre przenika światło świadomości? Czy mogą oprzeć sięsile przyciągania cechującej materializm i materialnośći wzlecieć ponad utożsamianie się z formą, które podtrzy-muje nasze ego i skazuje nas na to, byśmy żyli w więzieniuwłasnej osobowości?

Możliwość takiej przemiany stanowiła główne przesłaniewielkich tradycyjnych nauk. Posłańcy-Budda, Jezus i inni,nie wszyscy są znani - to pierwsze kwiaty ludzkości . Byli pre-kursorami, istotami rzadkimi i drogocennymi. W tamtymczasie powszechny rozkwit nie był jeszcze możliwy, a ichnaukę często źle rozumiano i nieraz silnie zniekształcano .Z pewnością nie zmieniła ona ludzkich zachowań, możez wyjątkiem niewielkiej grupy osób .

Czy dzisiaj ludzie są bardziej gotowi na przemianę niżw okresie działalności tamtych pierwszych nauczycieli? Czymożna zrobić w tym względzie coś dobrego? Co możesz uczy-nić -jeśli w ogóle cokolwiek - aby doprowadzić do takichwewnętrznych przeobrażeń lub je przyśpieszyć? Co charak-teryzuje ów stary stan świadomości, skupiony na ego, i poczym można poznać, że rodzi się nowa świadomość? Na tei inne zasadnicze pytania odpowiemy w niniejszej książce .Co ważniejsze, sama ta książka jest narzędziem przemiany,które powstało na fali rodzącej się nowej świadomości .Przedstawione tu idee i koncepcje są może istotne, ale ichznaczenie jest drugorzędne . Nie są niczym więcej jak dro-gowskazami prowadzącymi ku przebudzeniu . Gdy czytasz tęksiążkę, zachodzi w tobie przemiana .

Głównym celem tej pracy nie jest zaszczepienie w two-im umyśle nowych informacji i przekonań ani próba udo-wodnienia ci czegoś, lecz raczej zapoczątkowanie zmiany

1 0

NOWA ZIEMIA

w twojej świadomości, przebudzenie jej . W tym sensieksiążka ta nie jest „interesująca" . Pojęcie „interesująca"zakłada, że możesz zachować dystans, możesz rozważaćw swym umyśle idee i koncepcje, zgadzać się z nimi lub nie .Książka ta jest o tobie . Zmieni twój stan świadomości albonie pozostawi w tobie żadnego śladu . Może ona obudzić tyl-ko tych, którzy są gotowi . Jeszcze nie wszyscy są gotowi, alewielu tak, i z każdą przebudzoną osobą zbliża się przełomo-wy moment w rozwoju świadomości zbiorowej, co sprawia,że innym będzie już łatwiej . Jeśli nie wiesz, na czym polegaprzebudzenie, po prostu czytaj dalej . Dopiero gdy się prze-budzisz, pojmiesz prawdziwy sens tego określenia . Aby za-początkować ów proces, który jest nieodwracalny, wystar-czy przebłysk refleksji . Niektórzy doświadczą go podczaslektury. W przypadku wielu innych, którzy nawet sobie tegonie uświadamiają, proces ten już trwa. Książka ta pomożeim to zrozumieć . Dla niektórych początkiem procesu stałasię jakaś strata lub cierpienie, dla innych spotkanie z na-uczycielem duchowym lub nauką duchową, przeczytaniemojej książki Potęga teraźniejszości lub innych prac o żywymzabarwieniu duchowym i przez to wywołujących przemianę .Może pojawiło się kilka tych czynników naraz . Jeżeli procesprzebudzenia już się w tobie rozpoczął, czytanie tej książkiprzyśpieszy go i zintensyfikuje .

Zasadniczym elementem przebudzenia jest odkryciew sobie części nieprzebudzonej, swojego ego, które myśli,mówi i działa, jak również zbadanie uwarunkowanych świa-domością zbiorową procesów umysłowych, które przedłu-żają ów stan uśpienia.

Dlatego przedstawiamy tu główne aspekty ego oraz spo-sób ich funkcjonowania zarówno w obrębie jednostki, jaki zbiorowości . Jest to istotne z dwóch związanych ze sobąpowodów. Po pierwsze, jeśli nie zna się podstawowych me-

ROZKWIT LUDZKIEJ ŚWIADOMOSCI

1 1

chanizmów działania ego, nie można go rozpoznać . Wciążbędzie cię podstępnie skłaniać, byś się z nim utożsamiał .Przejmie nad tobą kontrolę jak uzurpator udający ciebie . Podrugie, już samo rozpoznanie problemu jest jedną z drógprowadzących do przebudzenia . Kiedy odkrywasz w sobienieświadomość, czynnikiem umożliwiającym ci owo rozpo-znanie jest rodząca się świadomość, jest budzenie się . Niemożna walczyć z ego i wygrać, tak jak nie można walczyćz ciemnością. Potrzebne jest tylko światło świadomości . Tynim jesteś .

Nasza dziedziczna dysfunkcja

Gdy przyjrzymy się bliżej dawnym religiom i tradycjomduchowym, stwierdzimy, że pod wieloma zewnętrznymiróżnicami kryją się dwie zasadnicze, łączące je refleksje .Słowa, jakimi te tradycje posługują się, aby wyrazić owe re-fleksje, są różne, lecz wszystkie wskazują na dwoistą funda-mentalną prawdę . Pierwszą częścią tej prawdy jest stwier-dzenie, że u większości ludzi „zwykły" stan umysłu maw sobie potężny element tego, co moglibyśmy nazwać dys-funkcją, a nawet obłędem . Pewne kluczowe techniki hindu-izmu są chyba najbliższe uznania tej dysfunkcji za formęzbiorowej choroby psychicznej . Nosi ona nazwę maja i ozna-cza iluzję, ułudę . Ramana Maharshi, jeden z największychmędrców hinduskich, stwierdza wprost : „Umysł to maja" .

W buddyzmie używa się dwóch różnych określeń . We-dług Buddy umysł człowieka w swoim zwykłym stanie jestźródłem duhkha, co można tłumaczyć jako „cierpienie",„niezadowolenie" lub po prostu „niedola" . Uważa on, że tymcharakteryzuje się ludzki los . Gdziekolwiek pójdziesz, co-kolwiek zrobisz - mówi Budda- spotkasz się z duhkha, któ-re prędzej czy później przejawi się w każdej sytuacji .

12

NOWA ZIEMIA

Zgodnie z nauką chrześcijańską, zwykły zbiorowy stanludzkości to grzech pierwotny . Słowo „grzech" rozumianobardzo opacznie i często źle interpretowano . Jeśli przetłu-maczyć je dosłownie ze starożytnej greki, w której napisanoNowy Testament, oznacza ono „chybić celu", tak jak łuczniknie trafia do tarczy, a więc grzechem jest „chybienie celuludzkiej egzystencji" - czyli życie bezmyślne, ślepe i przez topełne cierpień i wyrządzania krzywdy. 1 znów, określenieto, pozbawione balastu kulturowego i mylnych interpretacji,wskazuje na dysfunkcję nierozłącznie związaną z losemczłowieka .

Osiągnięcia ludzkości są imponujące i niezaprzeczalne .Stworzyliśmy wspaniałe dzieła muzyczne i literackie, obrazy,rzeźby, budowle. W czasach współczesnych nauka i technikawprowadziły radykalne zmiany w sposobie naszego życiai pozwoliły na dokonania, które jeszcze dwieście lat temuuznano by za cud. Nie ulega wątpliwości, ze umysł ludzki mawysoki stopień inteligencji. Jednak ta inteligencja skażonajest obłędem. Nauka i technika spotęgowały niszczycielskiwpływ, jaki to schorzenie naszego umysłu wywiera na pla-netę, inne formy życia i na samych ludzi . Dlatego historiadwudziestego wieku stała się areną, na której najwyraźniejwidać tę dysfunkcję, to zbiorowe szaleństwo . Poza tym roz-wój tego schorzenia wzmaga się i nabiera tempa .

W 1914 roku wybuchła pierwsza wojna światowa . W ca-łej historii ludzkości powszechnie występowały destrukcyj-ne i okrutne wojny, powodowane strachem, chciwościąi żądzą władzy, podobnie jak pojawiało się niewolnictwo,tortury i przemoc stosowana na wielką skalę ze względówreligijnych i ideologicznych. Ludzie bardziej ucierpieli z rąkinnych ludzi niż z powodu klęsk żywiołowych . Do 1914 rokuwysoce inteligentny umysł ludzki wymyślił nie tylko silnikspalinowy, lecz również bomby, karabiny maszynowe, łodzie


13

podwodne, miotacze ognia i gazy trujące . Inteligencja w służ-bie szaleństwa! We Francji i Belgu podczas wojny pozycyjnejw okopach miliony ludzi oddały życie za przechwycenie kilkumil bagnisk. Gdyw 1918 roku wojna się skończyła, ci, którzyprzeżyli, patrzyli ze zgrozą i niedowierzaniem na pozostawio-ne po niej zniszczenia: dziesięć milionów zabitych, o wielewięcej okaleczonych lub oszpeconych . Nigdy wcześniej sza-leństwo człowieka nie okazało się tak destrukcyjne, tak na-macalne . Nie wiedziano jeszcze, że to dopiero początek .

Pod koniec wieku liczba tych, którzy ponieśli gwałtownąśmierć z rąk swych bliźnich, wzrosła do ponad stu milio-nów. Ginęli nie tylko podczas wojen między narodami, lecztakże w wyniku masowej eksterminacji i ludobójstwa, dojakiego doszło na przykład w Związku Radzieckim pod rzą-dami Stalina, kiedy to wymordowano dwadzieścia milionów„wrogów klasowych, szpiegów i zdrajców", albo w hitlerow-skich Niemczech w okresie niewyobrażalnie okrutnegoholokaustu. Ludzie ginęli także w mniejszych wewnętrz-nych konfliktach zbrojnych, takich jak wojna domowa w Hi-szpanii lub reżim Czerwonych Khmerów w Kambodży, gdywymordowano jedną czwartą ludności tego kraju .

Wystarczy obejrzeć w telewizji codzienny serwis infor-macyjny, aby zrozumieć, że ten obłęd nie ustał, że trwanadal w dwudziestym pierwszym wieku . Innym aspektemzbiorowej dysfunkcji umysłu ludzkiego jest bezprecedenso-wy gwałt, jakiego dopuszczamy się na innych formachżycia i na samej planecie - niszczenie lasów wytwarzają-cych tlen, niszczenie roślin i zwierząt ; maltretowanie zwie-rząt w produkcyjnych gospodarstwach rolnych; zatruwanierzek, oceanów i powietrza. Ludzie, którymi kieruje chci-wość, nieświadomi swego związku z całością, trwają przytakim postępowaniu, które-jeśli go nie zaniechają-możedoprowadzić tylko do ich samounicestwienia .

1 4

NOWA ZIEMIA

Zbiorowy przejaw tego szaleństwa leżącego u podstawludzkiego losu stanowi większą część naszej historii . W du-żym stopniu jest to również historia obłędu . Gdyby historialudzkości była klinicznym przypadkiem historii jednego czło-wieka, diagnoza musiałaby brzmieć: „chroniczne omamyparanoidalne, patologiczna skłonność do mordowania orazczynów skrajnie brutalnych i okrutnych w stosunku do osóbuznawanych za wrogów - przypisywanie innym własnej nie-świadomości. Osobowość psychicznie chorego kryminalisty,z krótkimi i rzadkimi przebłyskami normalności" .

Strach, chciwość, żądza władzy to motywy psychologicz-ne prowadzące do wojen i przemocy wśród narodów, ple-mion, wyznawców różnych religii i ideologii, lecz równieżprzyczyna nieustannych konfliktów w kontaktach między-ludzkich. Motywy te zniekształcają nasz sposób postrzega-nia innych ludzi i samych siebie . Błędnie oceniamy każdąsytuację i w rezultacie podejmujemy niewłaściwe działa-nia, które mają nas uwolnić od strachu i zaspokoić potrzebęposiadania czegoś więcej - mają wypełnić bezdenną dziu-rę, której nigdy wypełnić się nie da .

Ważne jest jednak, by zrozumieć, że strach, chciwośći pragnienie władzy nie są dysfunkcją, o której tu mówimy,lecz zostały przez nią stworzone, a polega ona na głębokozakorzenionym zbiorowym złudzeniu tkwiącym w umyślekażdego człowieka. Liczne nauki duchowe każą nam uwol-nić się od lęku i pragnień . Lecz takie próby zwykle kończąsię niepowodzeniem . Nie docierają one do źródła schorze-nia. Strach, chciwość i żądza władzy nie są czynnikami wy-wołującymi chorobę . Staranie się o to, aby być dobrym lublepszym człowiekiem, wydaje się godne pochwały i uznania,lecz wysiłek ten nie zostanie uwieńczony sukcesem, jeślinie towarzyszy mu przemiana świadomości . Takie próby sąbowiem nadal częścią tej samej dysfunkcji, subtelniejszą


15

i uwzniośloną formą udoskonalania własnego wizerunku,pragnieniem, by posiadać coś więcej, by umocnić poczuciewłasnej tożsamości i poprawić mniemanie o sobie .

Nie stajesz się dobry tylko dzięki swoim staraniom, leczdzięki poszukiwaniu dobra, które już w tobie tkwi, i umożli-wieniu mu rozwoju . Ale może ono rozkwitać jedynie wtedy,gdy w twoim stanie świadomości nastąpi fundamentalnazmiana .

Historia komunizmu, któremu początek dały szlachetneidee, jest wyraźną ilustracją tego, co dzieje się wówczas,gdy ludzie próbują zmienić rzeczywistość zewnętrzną -stworzyć nową Ziemię - bez uprzedniej zmiany swojej rze-czywistości wewnętrznej, swojego stanu świadomości. Snu-ją plany, nie biorąc pod uwagę owej zaprogramowanej dys-funkcji cechującej każdego człowieka : naszego ego .

Narodziny nowej świadomości

Większość dawnych religii i tradycji duchowych łączyjedna wspólna myśl: nasz „zwykły" stan umysłu skażonyjest podstawowym defektem. Jednak z tej refleksji dotyczą-cej natury ludzkiego umysłu - refleksji, którą można bynazwać złą wiadomością - wypływa też druga refleksja,pozytywna: możliwa jest radykalna przemiana naszej świa-domości. W naukach hinduizmu (czasem także w buddy-zmie) przemiana ta nosi nazwę „oświecenia" . W nauceChrystusa określa się ją mianem „zbawienia", a w buddy-zmie „końcem cierpień" . Inne słowa używane do opisaniatej przemiany to „wyzwolenie" i ,,przebudzenie" .

Najwspanialszym osiągnięciem ludzkości nie są dziełasztuki, nauki czy techniki, lecz uświadomienie sobie tejdysfunkcji, tego szaleństwa . W odległej przeszłości kilka osóbzdało już sobie sprawę zjej istnienia. Człowiek nazwiskiem

1 6

NOWA ZIEMIA

Gautama Siddhartha, żyjący w Indiach 2600 lat temu, byłchyba pierwszym, który dostrzegł to całkiem wyraźnie . Póź-niej nadano mu imię Buddy. „Budda" znaczy przebudzony .Niemal w tym samym czasie pojawił się w Chinach drugispośród tych wczesnych „przebudzonych" nauczycieli ludz-kości. Nazywał się Lao Tsu. Zapiski ze swoich nauk pozosta-wił w postaci księgi Tao Te Ching, jednego z najbardziej fun-damentalnych dzieł duchowych

Uświadomienie sobie własnego obłędu jest oczywiściepoczątkiem normalności, dochodzenia do zdrowia i wykra-czania poza własne ego . Na naszej planecie zaczął siękształtować nowy wymiar świadomości - pierwszy nieśmia-ło rozkwitający pąk . Ci niezwyczajni ludzie zaczęli wkrótceprzemawiać do swoich współczesnych . Mówili o grzechu,cierpieniu i iluzji . Mówili : „Popatrzcie, jak żyjecie . Spójrzcie,'co robicie, ile cierpienia stwarzacie" . Odkrywali możliwośćprzebudzenia się z tego zbiorowego koszmaru „zwykłej"ludzkiej egzystencji . Wskazywali drogę .

Świat nie był jeszcze gotowy na ich przyjęcie, ale ludzieci byli istotnym i niezbędnym elementem przebudzenia sięludzkości. Jak można się było spodziewać, zostali źle zrozu-miani przez większość sobie współczesnych oraz przez na-stępne pokolenia. Ich nauki wypaczano i błędnie interpre-towano, chociaż były proste, a zarazem pełne treści, czasemnawet zniekształcali je podczas spisywania ich uczniowie .W ciągu kolejnych stuleci dodawano do nich wiele rzeczy,które nie miały nic wspólnego z pierwotnym przekazem,lecz świadczyły o kompletnym niezrozumieniu . Niektórychnauczycieli wyszydzano, piętnowano lub zabijano, innymoddawano cześć boską . Nauki wskazujące sposoby poko-nania dysfunkcji ludzkiego umysłu, drogę wyjścia ze zbioro-wego obłędu, zdeformowano i same stały się częścią sza-leństwa .


17

Podobnie religie w dużym stopniu stawały się raczej siłądzielącą niż jednoczącą. Zamiast prowadzić do zaniechaniaprzemocy i nienawiści dzięki zrozumieniu podstawowej jed-ności całego stworzenia, przyczyniały się do wzrostu przemo-cy i nienawiści, do pogłębiania się podziałów zarówno mię-dzy ludźmi, jak i między rozmaitymi wyznaniami, a nawetw obrębie tych samych religii . Przekształcały się w ideolo-gie, systemy wierzeń, z którymi ludzie mogli się utożsamiaći które wykorzystywali, by wzmocnić swoje fałszywe poczu-cie ja . Opierając się na nich, mogli uznawać, że to oni mająrację, a inni są w błędzie, i określać swoją tożsamość dziękiistnieniu wrogów - tych „innych", „niewiernych" lub „wy-znawców złej wiary", których zabijanie nierzadko uważali zausprawiedliwione . Człowiek stworzył „Boga" na swoje podo-bieństwo. To, co wieczne, nieskończone, nienazwane, zre-dukowano do wymyślonego bożka, w którego należało wie-rzyć i czcić go jako „swojego" lub „naszego" .Ajednak. . . ajednak . . mimo wszystkich szalonych czy-

nów popełnianych w imię różnych religii, nadal z samego jejrdzenia emanuje Prawda, na którą one wskazują. Prześwie-ca, choć słabo, przez grube warstwy zniekształceń i fałszy-wych interpretacji. Szansa, że zdołasz ją dojrzeć, jest jed-nak niewielka, chyba że widziałeś już choćby jej przebłyskwe własnym wnętrzu. W dziejach ludzkości zawsze pojawia-ły się wyjątkowe jednostki, które doświadczyły przemianyświadomości i dzięki temu dostrzegły w sobie to, ku czemuzmierzają wszystkie religie . Aby opisać tę niepojmowanąPrawdę, ludzie ci używali języka pojęć zaczerpniętego z włas-nej religii .

Dzięki tym mężczyznom i kobietom powstały w obrębiegłównych religii „szkoły" czy też ruchy, które odkrywały nanowo, a w pewnych przypadkach intensyfikowały owo świat-ło nauki pierwotnej . W ten sposób zrodził się we wczesnym

1 8

NOWA ZIEMIA

i średniowiecznym chrześcijaństwie gnostycyzm i misty-cyzm, w islamie - sufizm, wjudaizmie - hasydyzm i kabała,w hinduizmie - adwaita wedanta, a w buddyzmie - zeni dzogchen. Większość tych szkół miała charakter obrazo-burczy. Usuwano kolejne warstwy otępiających aparatów po-jęciowych i systemów przekonań . Z tego względu oficjalnehierarchie kościelne przeważnie patrzyły na te poczynaniabardzo podejrzliwie, a często nawet wrogo . Szkoły te, w prze-ciwieństwie do głównego nurtu religii, kładły nacisk na zro-zumienie i na wewnętrzną przemianę. To właśnie dziękiszkołom czy ruchom ezoterycznym największe religie odzy-skały zdolność dokonywania przemian, właściwą nauce pier-wotnej, mimo że dostęp do tych szkół i ruchów miało na ogółtylko wąskie grono ludzi . Nigdy nie było ich tak wielu, bymogli wywierać znaczący wpływ na głęboką zbiorową nie-świadomość większości społeczeństwa . Z czasem niektóreszkoły same uległy zbytniemu sformalizowaniu lub nadmier-nej konceptualizacji, tracąc przez to swoją skuteczność .

Duchowość i religia

Jaką rolę odgrywają istniejące religie w powstawaniunowej świadomości? Wielu ludzi zdążyło już sobie uświado-mić różnicę między duchowością a religią . Wiedzą oni, żeposiadanie systemu przekonań - zbioru idei, które człowiekuznaje za prawdę absolutną-nie czyni z nich istot uducho-wionych, bez względu na treść owych przekonań . W gruncierzeczy im bardziej budujemy własną tożsamość na grunciewyznawanych przez siebie idei, tym skuteczniej odcinamysię od tkwiącego w nas wymiaru duchowego . Wielu „poboż-nych" ludzi utknęło na tym poziomie . Stawiają oni znakrówności między prawdą i myśleniem, a ponieważ całkowi-cie identyfikują się z myśleniem (swoim umysłem), roszczą

ROZKWIT LUDZKIEJ ŚWIADOMO,`CI 19

sobie prawo do wyłącznego posiadania prawdy, nieświado-mie próbując bronić swej tożsamości . Nie dostrzegają ogra-niczeń myślenia. Jeżeli ktoś nie myśli (nie wierzy) tak jakoni, jest on ich zdaniem w błędzie - i w niedalekiej przy-szłości poczują się usprawiedliwieni, zabijając go z tego po-wodu. I tak postępują, nawet obecnie .

Nowa duchowość, przemiana świadomości, powstajew ogromnym stopniu poza obszarem zinstytucjon alizowa-nych religii. Nawet w religiach, w których dominują schema-ty myślowe, istniały zawsze ogniska duchowości, chociażhierarchie czuły się przez nie zagrożone i często starały sięje stłumić . Intensywny rozkwit duchowości poza struktura-mi religijnymi to zjawisko całkowicie nowe . Kiedyś byłoby tonie do pomyślenia, zwłaszcza w kulturze Zachodu, najsil-niej ze wszystkich zdominowanej przez schematy myślowe,w której Kościół chrześcijański miał istotny monopol nasferę duchowości . Nie można było tak po prostu mówićo sprawach religijnych ani opublikować książki na tematyduchowe, jeśli nie miało się pozwolenia Kościoła, a gdybyktoś się na to odważył, szybko by go uciszono . Dzisiaj jednak,nawet w obrębie pewnych kościołów i wyznań, widać jużoznaki przemiany. Napawa to optymizmem i cieszy nas na-wet najmniejsza oznaka otwartości, taka jak wizyta papieżaJana Pawła II w meczecie i w synagodze .

Częściowo wskutek nauk duchowych, które powstawałypoza obrębem zinstytucjon alizowanych religii, ale takżew wyniku napływu mądrości starożytnego Wschodu, corazwiększa grupa wyznawców religii tradycyjnych może porzu-cić utożsamianie się z formą, dogmatami oraz sztywnymischematami wierzeń i odkryć pierwotną głębię własnej tra-dycji duchowej, dostrzegając zarazem tę głębię w samychsobie. Wiedzą oni, że stopień duchowości człowieka nie manic wspólnego z jego przekonaniami, lecz ściśle wiąże się

2 0

NOWA ZIEMIA

z jego stanem świadomości . To z kolei decyduje o jego sto-sunku do świata i o interakcjach z innymi ludźmi .

Ci, którzy nie potrafią wznieść się ponad formę, okopująsię jeszcze głębiej we własnych przekonaniach, to znaczyw granicach swojego myślenia. Jesteśmy dziś świadkaminie tylko bezprecedensowego przypływu świadomości, lecztakże okopywania się i intensyfikacji ego . Niektóre instytu-cje religijne otworzą się na tę nową świadomość, inne umoc-nią swoje doktrynalne stanowisko i dołączą do tych wszyst-kich struktur stworzonych przez człowieka, dzięki którymzbiorowe ego będzie mogło się bronić i „odpierać ataki" .Pewne kościoły, sekty, kulty lub ruchy religijne są bytamiz gruntu opartymi na potrzebach zbiorowego ego i równiesilnie utożsamiają się ze swoją postawą myślową jak zwo-lennicy każdej ideologii politycznej, która odrzuca wszelkiealternatywne interpretacje rzeczywistości .

Jednak przeznaczeniem ego jest rozkład i wszelkie utwo-rzone przez nie skostniałe struktury, jak religijne i inne in-stytucje, korporacje czy rządy, ulegną wewnętrznemu roz-kładowi, bez względu na to, jak głęboko wydają się okopane .Najbardziej sztywne struktury, najbardziej oporne na zmia-nę, runą w pierwszej kolejności . Tak stało się już z komuni-zmem radzieckim. Wydawał się tak ugruntowany, tak spójnyi monolityczny, a mimo to w ciągu zaledwie kilku lat rozpadłsię od środka . Nikt tego nie przewidział. Wszyscy byli zasko-czeni. Czeka nas jeszcze wiele takich niespodzianek .

Pilna potrzeba przemiany

W obliczu ostrego kryzysu - kiedy to następuje upadekdotychczasowego sposobu istnienia w świecie, kiedy zabu-rzeniu ulegają relacje z innymi ludźmi i z królestwem przy-rody i kiedy ogromnie problematyczne staje się przetrwanie

ROZKWIT LUDZKIEJ ŚWIADOMOŚCI 21

na tej planecie - poszczególne formy życia, czyli gatunki,albo wyginą, albo pokonają ograniczenia własnych uwarun-kowań, dokonując przeskoku ewolucyjnego .

Panuje przekonanie, że na naszej planecie pierwsze orga-nizmy żywe powstały w wodzie . Kiedy na lądzie nie było jesz-cze zwierząt, morza tętniły już życiem . Później w pewnymmomencie jedno z morskich stworzeń wyszło na ląd . Przy-puszczalnie przeczołgało się najpierw kilka centymetrów,a potem, zmęczone ogromnym przyciąganiem ziemskim,wróciło do wody, w której siła ciążenia jest znikoma i w którejo wiele łatwiej było mu żyć. Powtórzyło tę próbę jeszcze kilkarazy, aż kiedyś przystosowało się wreszcie dożycia lądowe-go, wykształciło stopy w miejscu płetw i płuca zamiast oskrze-li. Wydaje się mało prawdopodobne, by jakikolwiek gatunekwybrał się w podróż do tak obcego sobie środowiska i prze-szedł taką przemianę ewolucyjną, gdyby nie zmusiła go totego jakaś kryzysowa sytuacja . Być może ogromny obszarwodny został odcięty od oceanu i przez tysiąclecia stopniowoopadał tam poziom wody, co w końcu zmusiło ryby do tego, byporzuciły swe naturalne środowisko i przeszły ewolucję .

Reakcja na ten ostry kryzys zagrażający naszemu prze-trwaniu - to obecne wyzwanie dla ludzkości . Owa dysfunk-cja egotycznego, czyli uwarunkowanego przez ego, umysłuludzkiego, którą zauważyli już ponad dwa i pół tysiąca lattemu dawni nauczyciele duchowi, a która teraz uległa po-głębieniu z powodu postępu naukowego i technologicznego,po raz pierwszy zagraża przetrwaniu całej planety . Jeszczeniedawno przemiana ludzkiej świadomości - o której takżemówili ci starożytni nauczyciele - nie była niczym więcejjak możliwością realizowaną tu i ówdzie przez nielicznewyjątkowe jednostki, niezależnie od kultury czy religii,z jakiej się wywodziły. Nie doszło jednak do szerokiego jejrozkwitu, ponieważ nie było jeszcze takiej konieczności .

22

NowA ZIEMIA

Znaczna część mieszkańców Ziemi zrozumie wkrótce -jeśli jeszcze tego nie pojmują - że ludzkość stoi obecnieprzed radykalnym wyborem : ewolucja lub śmierć . Wciążstosunkowo niewielki, lecz szybko wzrastający odsetekludności doświadcza już w sobie rozpadu dawnych egotycz-nych schematów myślowych i rodzenia się nowego wymia-ru świadomości .

To, co teraz powstaje, nie jest nowym systemem prze-konań, nową religią, ideologią duchową czy mitologią . Do-cieramy do kresu nie tylko mitów, lecz również ideologiii wierzeń. Zmiana zachodzi głębiej niż na poziomie treściumysłu, głębiej niż na poziomie naszego myślenia . U pod-staw nowej świadomości leży zdolność wznoszenia się po-nad myśl, nowo nabyta umiejętność przekraczania granicmyślenia, dostrzegania w sobie wymiaru, który jest nie-skończenie rozleglejszy niż myśl . Swojej tożsamości, po-czucia, kim jesteśmy, nie czerpiemy już z nieustannegostrumienia myśli, tak jak to czyniliśmy, mając dawną świa-domość . Jakież to wyzwolenie, gdy zrozumie się, że „głosw mojej głowie" to wcale nie ja . Kim więc jestem? Tym, któ-ry to rozumie . Świadomością, która wyprzedza myśl, prze-strzenią, w której zachodzi myślenie - albo postrzeganiezmysłowe czy doznawanie emocji .

Ego nie jest więc niczym więcej jak utożsamianiem sięz formą, która przede wszystkim oznacza formę myślo-wą. Jeśli zło ma jakąkolwiek realność - a ma realnośćwzględną, nie absolutną-to również można je zdefiniowaćw ten sposób, jako całkowite utożsamienie się z formą-fi-zyczną, myślową, emocjonalną . Rezultatem jest kompletnanieświadomość mojej łączności z całością, mojej nieroz-dzielnej jedności ze wszystkim „innym" i z samym Źródłem .Takim zapomnieniem jest grzech pierworodny, cierpieniei iluzja. Kiedy owo złudzenie całkowitej rozdzielności kieru-


23

je moim myśleniem, mową i czynem, jaki świat tworzę? Abysobie na to odpowiedzieć, spójrzmy, jak ludzie się do siebieodnoszą, poczytajmy literaturę historyczną lub obejrzyjmywieczorem dziennik telewizyjny .

Jeżeli struktura ludzkiego umysłu pozostanie niezmie-niona, stale będziemy na nowo odtwarzać ten sam świat, tosamo zło, tę samą dysfunkcję .

Nowe niebo i nowa ziemia

Inspirację do tytułu niniejszej książki zaczerpnąłemz proroctw Biblii, które wydają się mieć lepsze zastosowaniedo czasów obecnych niż do jakiegokolwiek okresu w dzie-jach ludzkości. Pojawiają się one zarówno w Starym Testa-mencie, jak i w Nowym, głosząc upadek istniejącego światai powstanie „nieba nowego i ziemi nowej" * . Musimy zrozu-mieć, że niebo nie oznacza tu miejsca, lecz wewnętrznekrólestwo świadomości. Takie jest ezoteryczne znaczenietego słowa, a także znaczenie zawarte w naukach Jezusa .Ziemia natomiast to zewnętrzny przejaw w formie, którazawsze odzwierciedla to, co jest wewnątrz. Zbiorowa świa-domość ludzka i życie na tej planecie są nierozerwalnie zesobą związane . „Niebo nowe" to kształtowanie się prze-mienionego stanu naszej świadomości, a ,,ziemia nowa"to przejaw tego w świecie fizycznym . Ponieważ życie czło-wieka i ludzka świadomość są ściśle związane z życiemnaszej planety, to w czasie gdy stara świadomość ulegarozkładowi, w wielu rejonach świata następują jednocześ-nie naturalne zmiany geograficzne i klimatyczne . Niektó-rych jesteśmy świadkami już teraz .

' Ap 21, 1 ; Iz 65, 17 .

Rozdział drugi

Ego: obecny stan ludzkości

Słowa, niezależnie od tego, czy są wypowiedziane i prze-kształcone w dźwięki, czy pozostają niewypowiedziane,w postaci myśli, mogą rzucać na nas niemal hipnotycznyurok. Po prostu się w nich zatracamy i zahipnotyzowani,wierzymy, że gdy nadamy czemuś nazwę, wiemy, czym tojest. A tymczasem wcale tego nie wiemy . Zasłoniliśmy całątajemnicę etykietką . Wszystko - ptak, drzewo, nawet zwy-kły kamień, ajuż na pewno człowiek -jest w istocie niepo-znawalne, ponieważ ma w sobie bezkresną głębię. To, copostrzegamy, czego doświadczamy i o czym myślimy, jesttylko zewnętrzną warstwą rzeczywistości, czymś mniejniż wierzchołek góry lodowej .

Pod tą widoczną powierzchnią wszystko jest nie tylko po-wiązane z wszystkim innym, ale także ze Źródłem, z któregowypływa wszelkie życie. Nawet kamień, a już na pewnokwiat lub ptak, może wskazać ci drogę powrotną do Boga,do Źródła, do samego siebie . Kiedy na nie patrzysz lub trzy-masz je w ręku i pozwalasz, aby po prostu b y ł y, nie nazywa-jąc ich żadnym słowem, nie nadając im w myślach żadnejetykietki, budzi się w tobie nabożny podziw, poczucie cudu .Objawia ci się w ciszy ich istota i zarazem odzwierciedlająci one twoją istotę . To właśnie odczuwali wielcy artyści,a następnie zawierali w swoich dziełach. Van Gogh nie po-wiedział: „To jest zwyczajne stare krzesło' . Bardzo długosię mu przyglądał, aż w końcu wyczuł jego Istotę . Wtedy

2 6

NOWA ZIEMIA

usiadł przed płótnem i wziął pędzel. Za samo krzesło danoby parę dolarów . Dzisiaj obraz tego krzesła wart jest ponaddwadzieścia pięć milionów dolarów .

Gdy nie zasłonisz świata słowami i etykietami, powrócido twojego źycia poczucie wspaniałości, które zagubiło siędawno temu, kiedy ludzkość, zamiast używać myślenia,poddała się jego władzy . Twoje życie znów nabierze głębi .Rzeczy odzyskają swoją świeżość, nowość . A największymcudem i wspaniałością jest doświadczanie własnej istotyjako poprzedzającej wszelkie słowa, myśli, etykietki nada-wane przez umysł, wyobrażenia .

Aby tak się stało, musisz wycofać swoje poczucie ja, po-czucie Istoty, ze wszystkich rzeczy, z którymi się ono zmie-szało, to znaczy-z którymi się utożsamiło . O takim wycofa-niu traktuje ta książka .

Im szybciej przypisujesz etykiety werbalne lub mentalneprzedmiotom, ludziom czy sytuacjom, tym bardziej zdławio-na i pozbawiona życia staje się twoja rzeczywistość i przytę-pia się twoje jej postrzeganie, doświadczanie cudu życia,który stale dokonuje się w tobie i wokół ciebie . Może w tensposób rozwiniesz inteligencję, ale utracisz mądrość, a ra-zem z nią radość, miłość, moc twórczą i żywotność . Kryjąsię one w nieruchomej luce między postrzeganiem a inter-pretacją. Musimy oczywiście posługiwać się słowami i my-śleniem. Posiadają one własne piękno - lecz czy mamy sięstać ich więźniami?

Słowa redukują rzeczywistość do czegoś, co umysł ludzkimoże ogarnąć, a nie jest to wiele . Mowa składa się z pięciupodstawowych dźwięków wytwarzanych przez struny głoso-we. Są to samogłoski a, e, i, o, u . Inne dźwięki to spółgłoskipowstające wskutek ciśnienia powietrza: s, f, g - i tak da-lej . Czy sądzisz, że pewne połączenia tych podstawowychdźwięków mogłyby kiedykolwiek opisać, kim jesteś, jaki

EGO: OBECNY STAN LUDZKOŚCI

27

jest ostateczny cel wszechświata albo nawet jakie jestdrzewo lub kamień w swej najgłębszej istocie?

Iluzoryczne ja

Słowo ,ja" zawiera największy fałsz i najgłębszą prawdę,zależnie od tego, jak się go używa. W znaczeniu tradycyj-nym jest nie tylko jednym z wyrazów używanych w naszejmowie najczęściej (wraz ze związanymi z nim słowami„mnie", mój", „moje"), ale też jednym z najbardziej wprowa-dzających w błąd . Jego zwykłe rozumienie jest symbolempodstawowego fałszu, mylnej interpretacji tego, kim na-prawdę jesteś, iluzorycznego poczucia tożsamości. Jestodzwierciedleniem ego. Owo złudne poczucie ja jest tym, coAlbert Einstein - doświadczający głębokiego wglądu nietylko w sferę czasu i przestrzeni, ale także w naturę czło-wieka-nazwał „wzrokową iluzją świadomości" . Iluzoryczneja staje się następnie podstawą dalszych interpretacji-lubraczej błędnych interpretacji - rzeczywistości, wszystkichprocesów myślowych, interakcji i związków. Twoja rzeczy-wistość staje się odbiciem pierwotnej iluzji .

Ale jest i dobra wiadomość : gdy zrozumiesz, że to iluzja,wówczas ona zniknie. Jej dostrzeżenie będzie jej końcem .Trwa ona nadal, jeśli bierzesz ją za rzeczywistość . Kiedywidzisz, kim nie jesteś, wtedy prawda o tym, kim jesteś,odkrywa się sama. Tak właśnie się stanie, gdy powoli i do-kładnie będziesz czytać ten rozdział i następny, traktująone bowiem o mechanizmie działania fałszywego ja, którenazywamy ego. A zatem jaka jest jego natura?

To, o czym zwykle myślisz, używając słowa " ja",nie od-nosi się do tego, kim rzeczywiście jesteś . Wskutek potężne-go aktu uproszczenia, nieskończony bezkres tego, kim je-steś, miesza się z dźwiękiem wytworzonym przez struny

28

NowA ZIEMIA

głosowe albo z powstającą w twym umyśle formą myślową„ja" oraz z tym wszystkim, z czym owo „ja" się utożsamiło .Do czego więc odnosi się to zwykłe „ja" i związane z nimpojęcia „mnie " , mój" i „moje"?

Kiedy małe dziecko uczy się, że ciąg dźwięków wytworzo-nych przez struny głosowe rodziców jest jego imieniem,zaczyna utożsamiać to słowo - które w umyśle staje sięmyślą-z tym, kim ono jest . Na tym etapie rozwoju niektóredzieci mówią o sobie w osobie trzeciej, na przykład : „Jaś jestgłodny". Wkrótce uczą się magicznego słowa „ja" i utożsa-miają je ze swoim imieniem, które uprzednio utożsami-ły już z tym, kim są . Napływają kolejne myśli i łączą sięz tamtą pierwotną myślą „ja" . Kolejny krok to formy myślo-we „mnie" i „mój", które oznaczają, że to czy tamto należyw pewien sposób do „ja" . Następuje identyfikacja z przed-miotami, co oznacza, że wyposażamy rzeczy - a w rezultaciemyśli symbolizujące owe rzeczy - w nasze poczucie jai tym sposobem wywodzimy z nich własną tożsamość . Kiedy„moja" zabawka się psuje lub ktoś mija[ zabiera, wywołujeto w nas dotkliwy ból . Dzieje się tak nie dlatego, że miałaona dla nas jakąś szczególną wartość - dziecko szybko prze-stanie się nią interesować i zastąpi ją innymi zabawkami- ale z powodu owej myśli „moja". Zabawka stała się czę-ścią rozwijającego się w dziecku poczucia tożsamości, po-czucia „ja" .

I tak, gdy dziecko dorasta, pierwotna forma myślowa „ja"przyciąga do siebie inne myśli, jest utożsamiana z płcią,stanem posiadania, z postrzeganym zmysłami ciałem, naro-dowością, rasą, religią, zawodem . Inne elementy, z którymiutożsamiane jest „ja", to role społeczne - na przykład mat-ka, ojciec, mąż, żona- zasób zgromadzonej wiedzy czy opi-nii, upodobania i uprzedzenia, a także wszystko, co „mnie"spotkało w przeszłości i czego wspominanie jest formami

EGO : OBECNY STAN LUDZKOŚCI

29

myślowymi, które dalej określają moje poczucie tożsamościjako „ja i moja historia" .

To tylko przykładowe czynniki, z których ludzie czerpiąswe poczucie tożsamości . Nie są niczym więcej jak myśla-mi, które przypadkowo trzymają się razem, gdyż na nichopiera się nasze poczucie ja . I kiedy mówisz o sobie „ja",zwykle odnosisz się właśnie do tej konstrukcji myślowej .Ściślej ujmując, w większości przypadków, gdy mówisz lubmyślisz „ja", wypowiadasz tę myśl nie ty, lecz pewienaspekt owej mentalnej konstrukcji, ja-ego . Kiedy stanieszsię człowiekiem oświeconym, nadal będziesz posługiwaćsię słowem „ja", ale będzie ono wypływać ze znacznie głęb-szego miejsca w twym wnętrzu .

Większość ludzi stale utożsamia się w pełni z nieprze-rwanym strumieniem myśli, kompulsywnym myśleniem,które w przeważającej mierze jest monotonne i niczemunie służy. Nie istnieje „ja", które byłoby oddzielone od ichprocesów myślowych oraz towarzyszących im emocji . Towłaśnie znaczy „żyć w duchowej nieświadomości" . Gdy po-wie się tym ludziom, że w ich głowach rozbrzmiewa głos,który nigdy nie przestaje mówić, pytają ze zdziwieniem :„Jaki głos?" albo ze złością temu zaprzeczają, co oczywiścieznowu jest tym głosem, jest tym, który myśli, jest nieob-serwowanym umysłem. Można nawet nazwać to coś bytem,który nimi zawładnął .

Niektórzy ludzie nigdy nie zapomną chwili, gdy przestaliidentyfikować się z własnymi myślami i dzięki temu do-świadczyli w krótkim przebłysku zmiany swej tożsamości -zamiast być treścią własnego umysłu, byli obecną w tleświadomością. W przypadku innych doznanie to było taksubtelne, że ledwie je zarejestrowali albo zauważyli tylkoprzypływ radości lub wewnętrznego spokoju, nie znając tegoprzyczyny.

30

NOWA ZIEMIA

Głos w głowie

Tego pierwszego przebłysku świadomości doznałem wów-czas, gdy byłem studentem pierwszego roku na Uniwersy-tecie Londyńskim. Dwa razy w tygodniu jeździłem metremdo biblioteki uniwersyteckiej, przeważnie o dziewiątej rano,gdy kończyły się godziny szczytu . Kiedyś usiadła naprzeciw-ko mnie kobieta około trzydziestki . Już wcześniej kilka razywidziałem ją w tym pociągu . Teraz więc nie mogłem jej niezauważyć. Chociaż w wagonie było dużo ludzi, miejsce obokniej pozostawało wolne ; bez wątpienia z tej przyczyny, iżkobieta sprawiała wrażenie chorej psychicznie . Wyglądałana strasznie spiętą i bez przerwy głośno i ze złościom coś dosiebie mówiła . Jej myśli tak ją absorbowały, że -jak sic,zdawało - była kompletnie nieświadoma otoczenia i obec-ności innych ludzi. Głowę miała opuszczoną i przechylonąnieco na lewom stronę, tak jakby zwracała się do kogoś, ktosiedział na pustym miejscu obok niej . Chociaż nie pamię-tam dokładnie, co mówiła, jej monolog wyglądał mniej wię-cej tak: J wtedy mi oświadczyła . . . to ja jej powiedziałam,jakom jesteś kłamczuchą i jak możesz mnie o to posądzać . . .ty zawsze mnie wykorzystywałaś, ja ci ufałam, a tym mniezdradziłaś . . ." . W jej tonie pobrzmiewał gniewny głos kogoś,kto został o coś posądzony, kto chce bronić swojego stanowi-ska, bo inaczej zostanie unicestwiony .

Gdy pociąg zbliżał się od stacji Tottenham Court Road,wstała i podeszła do drzwi, a potok słów wciąż płynął z jejust. To był także mój przystanek, więc wysiadłem tuż zanią. Gdy wyszliśmy na ulicę, kobieta skierowała się kuBedford Square, nadal pogrążona w swoim wymyślonymdialogu, nadal gniewnie kogoś oskarżając i broniąc swejpozycji. Moja ciekawość wzrosła, toteż postanowiłem iść zanią, dopóki będzie szła mniej więcej w tym samym kierunku


3 1

co ja. Mimo że całkowicie pochłaniała ją ta wyimaginowanarozmowa, najwyraźniej wiedziała, dokąd idzie . Wkrótcew zasięgu naszego wzroku pojawił się imponujący gmachSenate House, wielopiętrowa budowla z lat trzydziestych,główna siedziba administracji uniwersyteckiej i biblioteki .Byłem zaszokowany . Czy to możliwe, że zmierzaliśmy w tosamo miejsce? Tak, ta kobieta właśnie tutaj się kierowała .Czy była nauczycielką, studentką, urzędniczką, bibliote-karką? Może prowadziła jakieś badania z dziedziny psycho-logii? Nigdy nie poznałem odpowiedzi . Szedłem dwadzieściakroków za tą kobietą i w chwili gdy wkraczałem do budynku(który, jak na ironię, był w filmowej wersji powieści OrwellaRok 1984 siedzibą kierownictwa Policji Myśli), ona już znik-nęła w jednej z wind .

Byłem trochę zdezorientowany tym, co właśnie zobaczy-łem. Oto ja, człowiek dorosły, dwudziestopięcioletni studentpierwszego roku, uważałem siebie za coraz dojrzalszego in-telektualistę i byłem przekonany, że wszystkie problemyludzkiej egzystencji można rozwiązać za pomocą intelek-tu, a więc myślenia. Nie zdawałem sobie jeszcze sprawy, żegłównym problemem ludzkiej egzystencji jest myślenie,któremu nie towarzyszy świadomość . W profesorach widzia-łem mędrców znających wszystkie odpowiedzi, a uniwersy-tet uważałem za świątynię wiedzy . Czy ta szalona kobietamogła być częścią tego wszystkiego?

Myślałem o niej nadal, gdy przed wejściem do bibliotekiwstąpiłem do toalety. Kiedy myłem ręce, przyszła mi do gło-wy myśl: mam nadzieję, że nie skończę tak jak ona . Męż-czyzna obok obrzucił mnie krótkim spojrzeniem i wtedynagle uprzytomniłem sobie ze zdumieniem, że wcale sobienie pomyślałem tych słów, lecz wymruczałem je na głos . „O,mój Boże, już jestem taki jak ona" - stwierdziłem. Czy mójumysł nie był tak samo niezdrowo aktywny? Dzieliły nas

3 2

NOWA ZIEMIA

tylko drobne różnice . Dominującą emocją skrytą w tle jejmyślenia wydawała się złość. W moim przypadku był toprzede wszystkim niepokój . Ona myślała na głos. Ja myśla-łem - najczęściej - w swojej głowie . Gdyby ta kobieta byłaszalona, wszyscy by tacy byli, łącznie ze mną . Różnice tkwiłytylko w intensywności .

Przez moment mogłem niejako wyjść z własnego umysłui spojrzeć na niego z szerszej perspektywy . Na chwilę prze-stawiłem się z myślenia na świadomość . Nadal znajdowa-łem się w toalecie, teraz jednak, już sam, przyglądałem sięw lustrze swojej twarzy. W owej chwili zdystansowania sięod własnego umysłu wybuchnąłem głośnym śmiechem .Może zabrzmiał nieco szaleńczo, ale w rzeczywistości był tośmiech rozsądku, śmiech brzuchatego Buddy . „Życie niejest tak poważne, jak kaźe mi sądzić mój umysł" . Taka byłaukryta wymowa tego śmiechu . Lecz wszystko to było tylkochwilowym przebłyskiem, który bardzo szybko miał zostaćzapomniany. Trzy kolejne lata były dla mnie okresem nie-pokoju i depresji, kiedy to całkowicie utożsamiałem siebieze swoim umysłem. Musiałem być bliski samobójstwa, za-nim powróciła do mnie świadomość . Ale wtedy już do-świadczyłem czegoś więcej niż krótkiego przebłysku . Uwol-niłem się od kompulsywnego myślenia i od fałszywego,stworzonego przez umysł, ja" .

Wyżej opisane zdarzenie nie tylko pozwoliło mi doświad-czyć przebłysku świadomości, ale zasiało również pierwsząwątpliwość co do najwyższej wartości ludzkiego intelektu .Kilka miesięcy później wydarzyło się coś tragicznego, cosprawiło, że moje wątpliwości wzrosły. W poniedziałek ranoprzyszliśmy na wykład profesora, którego umysłowośćogromnie ceniłem, lecz powiedziano nam ze smutkiem, żepodczas weekendu popełnił on samobójstwo, zastrzelił się .Przeżyłem szok. Profesor był szanowanym wykładowcą


33

i wydawało się, że zna odpowiedzi na wszystkie pytania .Jednak nie znałem jeszcze alternatywy dla doskonaleniaintelektu. Nie rozumiałem jeszcze, że myślenie jest tylkodrobnym ułamkiem owej świadomości, którą wszyscy

,je-

steśmy, ani nie wiedziałem nic o ego, nie mówiąc juź o tym,że nie potrafiłem dostrzec go w sobie .

Treść i struktura ego

Egotyczny umysł jest całkowicie uwarunkowany prze-szłością. To uwarunkowanie jest dwojakie : składa się z tre-ści i struktury .

Gdy mamy do czynienia z dzieckiem, które płacze i głę-boko cierpi, bo odebrano mu zabawkę, zabawka ta symbo-lizuje treść. Treści tej nie można zastąpić inną treścią,żadną inną zabawką ani przedmiotem . Treść, z którą sięutożsamiasz, jest uwarunkowana przez twoje środowisko,twoje wychowanie i otaczającą cię kulturę . Jeśli chodzio cierpienie spowodowane stratą, nie ma żadnej różnicy,czy dziecko jest biedne, czy bogate, czy zabawka jest kawał-kiem drewna wystruganym w kształcie zwierzątka, czyteż wymyślnym gadżetem elektronicznym . Przyczyna, dlaktórej pojawia się ten dotkliwy ból, zawiera się w słowie„moje" i ma charakter strukturalny. Nieświadomy przy-mus, aby wzmocnić własną tożsamość przez związanie sięz określonym przedmiotem, wbudowany jest w samą struk-turę egotycznego umysłu .

Jedną z najbardziej istotnych struktur umysłowych,dzięki którym powstaje ego, jest utożsamienie, identyfik a-cja. Słowo to pochodzi od łacińskiego idem- „to samo", orazfacere - „robić" . A więc gdy identyfikuję się z czymś, utoż-samiam się, wówczas „czynię to tym samym" . To znaczyczym? Mną. Obdarzam to poczuciem ja i w ten sposób staje

34

NOWA ZIEMIA

się to częścią mojej tożsamości . Najbardziej powszechnejest utożsamianie się z rzeczami; moja zabawka staje siępóźniej moim autem, moim domem, moimi ubraniami i takdalej. Staram się odnaleźć siebie w przedmiotach, lecz ni-gdy mi się to nie udaje i w końcu się w nich zatracam . Takijest los ego .

Utożsamianie się z rzeczami

Osoby pracujące w branży reklamowej wiedzą bardzo do-brze, że aby sprzedać coś, czego ludzie tak naprawdę nie po-trzebują, trzeba ich przekonać, że rzeczy te sprawią, iż będąlepiej postrzegani przez innych i przez samych siebie ; ina-czej mówiąc, poprawi się ich mniemanie o sobie . Dlategoteż reklamy mówią na przykład, że używając danego pro-duktu, będziesz wyróżniać się z tłumu, a więc będziesz peł-niejszym sobą. Albo mogą stworzyć w twoim umyśle skoja-rzenie tego produktu z jakąś sławną osobą, z kimś młodym,atrakcyjnym i sprawiającym wrażenie szczęśliwego . Nawetzdjęcia starszych czy już nieżyjących sławnych ludzi, gdybyli oni u szczytu kariery, dobrze służą temu celowi . Suge-rują, że jeśli kupisz ten produkt, to przez jakiś magiczny aktprzywłaszczenia staniesz się taki jak oni, przynajmniej nazewnątrz. l w wielu przypadkach kupujesz nie produkt, lecz„wzmacniacz tożsamości" . Markowe etykietki to przedewszystkim zbiorowe tożsamości, które także kupujesz . Sądrogie i dlatego „wyjątkowe" . Gdyby każdy mógł kupić mar-kowe rzeczy, utraciłyby swą wartość psychologiczną i pozo-stałaby ci tylko ich wartość materialna, która przypuszczal-nie wynosi ułamek tego, co zapłaciłeś .

Rzeczy, z którymi się utożsamiamy, są różne u różnychosób, zależnie od wieku, płci, dochodów, statusu społeczne-go, mody, tradycji i tak dalej . To, z czym się utożsamiasz,

EGO: OBECNY STAN LUDZKOŚCI 35

ma wiele wspólnego z treścią, podczas gdy nieświadomyprzymus utożsamiania się związany jest ze strukturą . Tojeden z podstawowych sposobów funkcjonowania egotycz-nego umysłu .

Paradoksalnie, tym, co napędza tak zwane społeczeń-stwo konsumpcyjne, jest fakt, że próba odnalezienia same-go siebie w przedmiotach nie przynosi pożądanych rezulta-tów. Zaspokojenie ego jest krótkotrwałe, a więc szukaszczegoś więcej, nadal kupujesz, nadal konsumujesz .

Oczywiście w wymiarze fizycznym, w którym przebywanasze powierzchowne ja, przedmioty są konieczną i nieunik-nioną częścią naszego życia. Potrzebujemy domu, ubrań,mebli, narzędzi, środków transportu . Może są też w naszymżyciu rzeczy, które cenimy z powodu ich piękna czy jakościwewnętrznej. Musimy cenić świat przedmiotów, nie może-my nim gardzić. Każda rzecz ma swą Istotę, jest tymczasowąformą wywodzącą się z bezpostaciowego Życia, ze źródławszechrzeczy, wszystkich ciał, wszystkich form . W najdaw-niejszych kulturach ludzie wierzyli, że wszystko, nawet takzwana materia nieożywiona, ma w sobie ukrytą duszę, i dla-tego byli bliżsi prawdy niż my dzisiaj . Gdy żyje się w świecieuśmiercanym przez myślową abstrakcję, nie czuje się jużżywotności wszechświata. Większość ludzi zamieszkuje niew żywej rzeczywistości, lecz w konceptualnej .

Nie możemy jednak naprawdę cenić rzeczy, jeśli używa-my ich jako środków do poprawy swojego samopoczucia, toznaczy jeśli staramy się za ich pośrednictwem odnaleźć sie-bie. Tak właśnie postępuje ego . Utożsamianie się ego z przed-miotami sprawia, że powstaje przywiązanie do nich, obsesjana ich tle, co z kolei stwarza społeczeństwo konsumenckieoraz struktury ekonomiczne, w których jedyną miarą postę-pu jest zawsze owo więcej . Niekontrolowane dążenie do tego,by mieć więcej, do nieustannego wzrostu - to dysfunkcja

36

NOWA ZIEMIA

i choroba. Taką samą dysfunkcję wykazuje komórka rakowa,której jedynym celem jest własny rozrost, a nie ma świado-mości tego, że niszcząc organizm,którego jest częścią, nisz-czy też siebie . Niektórzy ekonomiści są tak mocno przywią-zani do koncepcji rozwoju, że nie mogą się obejść bez tegosłowa i recesję nazywają „rozwojem wstecznym" .

Dużą część życia wielu ludzi pochłania obsesyjne zaab-sorbowanie sprawami materialnymi . Dlatego jedną z choróbnaszej cywilizacji jest gromadzenie rzeczy . Jeśli przestajeszczuć owo życie, którym sam jesteś, pewnie próbujesz wypeł-nić je rzeczami . Jako praktyk duchowy sugeruję, abyś me-todą samoobserwacji zbadał swój stosunek do świata przed-miotów, w szczególności przedmiotów określanych słowem„moje". Chcąc na przykład zbadać, czy twoje poczucie god-ności ma związek z posiadanymi przez ciebie rzeczami,musisz być czujny i uczciwy wobec siebie . Czy określoneprzedmioty wywołują w tobie lekkie poczucie ważności lubwyższości? Czy ich brak sprawia, że czujesz się gorszy odtych, którzy posiadają więcej niż ty? Czy w rozmowie przy-padkowo wspominasz o rzeczach, które są twoją własnością,albo je pokazujesz, by urosnąć w czyichś oczach, a dziękitemu również we własnych? Czy czujesz się rozżalony, za-gniewany lub wjakiś sposób umniejszony w swoim poczu-ciu własnego ja, kiedy ktoś inny ma więcej niż ty albo gdystracisz coś kosztownego?

Utracony pierścionek

Gdy spotykałem się z ludźmi jako doradca lub nauczycielduchowy, odwiedzałem dwa razy w tygodniu pewną kobietę,której ciało było zniszczone chorobą nowotworową . Miałaokoło czterdziestu lat, była nauczycielką i usłyszała od leka-rzy diagnozę, że pozostało jej zaledwie kilka miesięcy życia .


37

Niekiedy podczas tych wizyt padało między nami parę słów,lecz przeważnie siedzieliśmy w milczeniu i wtedy to doświad-czała pierwszych przebłysków nieruchomej ciszy w swoimwnętrzu, o której istnieniu - w swym życiu wypełnionymobowiązkami nauczycielskimi - w ogóle nie miała pojęcia .

Jednak pewnego dnia, gdy do niej przyjechałem, zasta-łem ją w stanie ogromnego stresu i złości .

- Co się stało? - spytałem.Okazało się, że zniknął pierścionek, który miał dla niej

ogromną wartość nie tylko pieniężną, ale i sentymentalną .Stwierdziła, iż jest pewna, że ukradła go kobieta, która przy-chodziła codziennie na kilka godzin, aby się nią opiekować .Powiedziała, że nie rozumie, jak ludzie mogą być tak nie-czuli i bezduszni, aby zrobić jej coś takiego . Zapytała mnie,czy powinna doprowadzić do konfrontacji z tą osobą, czy teżlepiej od razu zadzwonić na policję . Odparłem, że nie mogęjej radzić, co ma zrobić, ale poprosiłem, by zastanowiła się,jak ważny jest ten pierścionek lub jakakolwiek inna rzeczna tym etapie jej życia .

- Nic nie rozumiesz-odrzekła-to był pierścionek mojejmatki. Nosiłam go codziennie, dopóki nie zachorowałami ręce mi nie spuchły. Dla mnie to coś więcej niż pierścio-nek. Jak mogę się nie denerwować?

Natychmiastowość jej reakcji, złość oraz defensywnośćw głosie wskazywały, że nie była jeszcze gotowa, aby wej-rzeć w siebie, oddzielić swoją reakcję od samego wydarze-nia i obserwować jedno i drugie. Jej gniew i chęć obronyświadczyły, że nadal przemawia przez nią ego .

- Chcę ci zadać kilka pytań - powiedziałem - ale zamiastodpowiadać na nie od razu, sprawdź, czy możesz znaleźćodpowiedzi w swoim wnętrzu . Po każdym pytaniu zrobiękrótką przerwę . Gdy nadejdzie odpowiedź, niekonieczniemusi być ona w formie słów .

3 8

NOWA ZIEMIA

Odparła, że jest gotowa .- Czy zdajesz sobie sprawę - zapytałem - że w pewnej

chwili, może już niedługo, będziesz musiała pożegnać sięz tym pierścionkiem? Ile jeszcze potrzebujesz czasu, zanimpoczujesz się gotowa, by o nim zapomnieć? Czy ta strataumniejszyła to, kim jesteś?

Po tych moich pytaniach przez kilka minut panowałacisza .

Gdy kobieta wreszcie się odezwała, na jej twarzy widniałuśmiech i wydawała się spokojna .

- To ostatnie pytanie uświadomiło mi ważną rzecz . Naj-pierw zwróciłam się o odpowiedź do swojego umysłu, a onstwierdził: „Tak, oczywiście, zostałaś umniejszona" . Potemzapytałam siebie znowu : „Czy to, kim jestem, doznałouszczerbku?" . Tym razem starałam się raczej wyczuwaćodpowiedź, niż myśleć o niej . I nagle poczułam to swoje JAJESTEM. Nigdy wcześniej mi się to nie zdarzyło . Gdybymczuła owo JA JESTEM tak silnie, wówczas to, kim jestem,wcale nie zostałoby umniejszone. Nadal to czuję - coś spo-kojnego, lecz bardzo żywego .

- To właśnie radość Istnienia - odparłem . - Możesz jeczuć tylko wówczas, gdy wyjdziesz ze swojej głowy. Istnienietrzeba odczuwać . Nie można o nim myśleć . Ego go nie zna,ponieważ samo składa się z myślenia . Pierścionek tak na-prawdę był w twojej głowie jako myśl, którą pomyliłaś z po-czuciem JA JESTEM. Pomyślałaś, że JA JESTEM lub jegoczęść to pierścionek. Wszystko, czego szuka ego i do czegosię przywiązuje, to substytuty Istnienia, których się nieczuje . Możesz rzeczy cenić i może ci na nich zależeć, leczgdy tylko się do nich przywiążesz, będziesz wiedzieć, że toego. I w rzeczywistości nigdy nie przywiązujesz się do przed-miotu, ale do zawartej w nim myśli „ja", „mnie" lub „moje" .Dopiero gdy całkowicie zaakceptujesz stratę, wzniesiesz się


39

ponad ego i wyłoni się wówczas to, kim jesteś, owo JA JE-STEM, którym jest sama świadomość .

- Zrozumiałam teraz - odparła - to, co powiedział Jezusi co nigdy wcześniej nie miało dla mnie sensu : „Temu, ktochce [ . . .] wziąć twoją szatę, odstąp i płaszcz" .

- Właśnie - przytaknąłem . - To wcale nie znaczy, że niepowinno się nigdy zamykać swych drzwi . Chodzi o to, żeczasem żegnanie się z pewnymi rzeczami jest aktem o wie-le większej siły niż ich obrona lub zatrzymywanie .

W ostatnich tygodniach życia, gdy jej ciało stawało sięcoraz słabsze, była coraz bardziej promienna, tak jakbyprzebijało przez nią jakieś światło . Rozdała dużo swych rze-czy, kilka przekazała kobiecie, którą posądziła o kradzieżpierścionka, a z każdą oddawaną rzeczą radość jej się po-głębiała. Gdy zadzwoniła do mnie jej matka z informacjąo zgonie córki, wspomniała między innymi, że po jej śmierciznalazła ten pierścionek w apteczce w łazience. Czy oddałago tamta kobieta, czy też leżał on tam przez cały czas? Nigdysię nie dowiemy. Jedno jest pewne : życie da ci takie do-świadczenia, jakie najbrdziej pomogą w rozwoju twojejświadomości. Skąd wiadomo, że potrzebujesz określonegodoświadczenia? Stąd, że jest to doświadczenie, które w tejchwili przeżywasz .

Czy zatem jest coś złego w tym, że ktoś jest dumny zeswego stanu posiadania albo odczuwa żal, że inni mają wię-cej? Nie, wcale nie . Duma, potrzeba wyróżniania się, wy-raźne wzmacnianie swego poczucia ja owym „mam więcejniż" oraz umniejszanie go przez „mniej niż" nie jest ani złe,ani dobre - to po prostu ego . Ego nie jest złe, jest tylko nie-świadome. Gdy obserwujesz ego w samym sobie, zaczynaszsię wznosić ponad nie. Nie traktuj go zbyt poważnie . Gdydostrzeżesz u siebie egotyczne zachowania, uśmiechnijsię. Czasem nawet możesz wybuchnąć głośnym śmiechem .

40

NOWA ZIEMIA

Jak ludzkość dawała się tak długo na to nabierać? Przedewszystkim wiedz, że ego nie ma charakteru osobistego .Ono to nie ty . Jeśli uważasz ego za swój problem osobisty, toznaczy, że jest ono jeszcze silniejsze .

Iluzja posiadania

Co to właściwie znaczy „posiadać" coś? Co to znaczyuczynić coś „moim"? Gdybyś stanął na nowojorskiej ulicy,wskazał ogromny wieżowiec i powiedział : „Ten budynek jestmój. Ja go posiadam", znaczyłoby to, że albo jesteś bardzobogaty, albo masz złudzenie, albo też kłamiesz . W każdymprzypadku byłaby to historia, w której forma myślowa, ja"i forma myślowa „budynek" łączą się w jedno . Tak właśniefunkcjonuje mentalna koncepcja posiadania . Jeśli wszy-scy zgadzają się z tym, co mówisz, to istnieją również do-kumenty potwierdzające tę ich zgodę . Jesteś bogaty. Jeślinikt się z tobą nie zgadza, poślą cię do psychiatry. Żyjeszzłudzeniem albo jesteś kompulsywnym kłamcą .

Trzeba tu zauważyć, że sama historia oraz tworzące jąformy myślowe - niezależnie od tego, czy ludzie ją uznają,czy nie - nie mają żadnego związku z tym, kim jesteś . Jeże-li nawet ludzie się z tym zgadzają, to w gruncie rzeczy jestto fikcją . Wielu ludzi dopiero na łożu śmierci albo gdy światzewnętrzny przestaje się dla nich liczyć, uświadamia sobie,że żadna rzecz nigdy nie miała nic wspólnego z tym, kim onisą. W obliczu nadchodzącej śmierci cała idea posiadaniaukazuje swój absolutny bezsens . W ostatnich chwilachżycia osoby te rozumieją również, że podczas gdy wciąż szu-kały sposobu na pogłębienie swego poczucia tożsamości, to,czego naprawdę poszukiwały - ich Istnienie - zawsze już tubyło, lecz przesłaniało je ich utożsamianie się z przedmiota-mi, a w rezultacie z własnym umysłem .


41

„Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należykrólestwo niebieskie"* - powiedział Jezus . Co oznacza„ubodzy w duchu"? Żadnego bagażu, żadnego utożsamianiasię. Ani z rzeczami, ani z umysłowymi koncepcjami oparty-mi na poczucia ja. A czym jest „królestwo niebieskie"?Prostą, lecz najgłębszą radością Istnienia, którą odczuwasz,gdy porzucisz utożsamianie się i dzięki temu staniesz się„ubogim w duchu" .

Dlatego wyzbywanie się wszelkich dóbr było dawną prak-tyką duchową zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie .Jednak pozbycie się rzeczy nie uwolni cię automatycznie odego. Będzie ono próbowało zapewnić sobie przetrwanie, szu-kając czegoś innego, z czym można się utożsamić, na przy-kład mentalnego wizerunku samego siebie jako kogoś, ktowzniósł się nad wszelkie zainteresowanie dobrami mate-rialnymi i dlatego jest „ponad", ma więcej duchowości niżinni. Są ludzie, którzy pozbyli się swoich dóbr, jednak ichego jest bardziej rozdęte niż u milionerów . Jeśli porzuciszidentyfikowanie się z jedną rzeczą, ego szybko znajdzie so-bie drugą. W istocie jest mu obojętne, z czym się identyfi-kuje, dopóki ma swoją tożsamość . Inną formą myślową, in-ną postawą mentalną, która może zastąpić utożsamieniesię z posiadanymi dobrami, jest antykonsumpcjonizm lubwłasność wspólna- czyli nie prywatna . Dzięki temu możeszuważać, że postępujesz dobrze, a inni źle . Jak zobaczymypóźniej, przypisywanie sobie słuszności i uznawanie, żeinni są w błędzie, to jeden z głównych umysłowych wzorcówprzejawiania się ego, jedna z podstawowych form nieświa-domości. Inaczej mówiąc, treść ego może się zmieniać, alestruktura umysłu podtrzymująca je przy życiu pozostajetaka sama .

' Mt 5, 3 .

42

NOWA ZIEMIA

Jedno z założeń opartych na nieświadomości głosi, żegdy utożsamiasz się z jakąś rzeczą wskutek iluzji posiada-nia, zewnętrzna solidność i trwałość tej materialnej rzeczymoże zapewnić ci bardziej solidne i trwałe poczucie własne-go ja. Dotyczy to zwłaszcza domów, a w jeszcze większymstopniu ziemi, ponieważ jest to jedyne z posiadanych dóbr,o którym sądzi się, że nie ulegnie zniszczeniu . W przypadkuziemi absurdalność idei posiadania staje się jeszcze wyraź

niejsza. W okresie osiedlania się białych w Ameryce Pół-nocnej rdzenni mieszkańcy tych terenów uważali posia-danie własności ziemskich za koncepcję niezrozumiałą .Dlatego tracili te ziemie, gdy Europejczycy podsuwali im dopodpisania papiery, które też były dla nich niezrozumiałe .Uważali, że to oni należą do ziemi, a nie ziemia do nich .

Ego stara się zrównać posiadanie z Istnieniem . Mam,więc jestem . A im więcej mam, tym bardziej jestem . Ego żyjedzięki porównaniom . To, jak postrzegają cię inni, zamieniasię w to, jak sam siebie widzisz . Gdyby wszyscy mieszkaliw rezydencjach lub byli bogaci, twoja rezydencja lub bogact-wo przestałoby ci służyć do wzmacniania poczucia własnego ja .Przeniósłbyś się wtedy do zwykłej chaty, porzuciłbyś mają-tek i odzyskał swą tożsamość, bo postrzegałbyś siebie jakoczłowieka bardziej uduchowionego niż inni i tak byłbyśpostrzegany. To, jak widzą cię inni, staje się zwierciadłem,które pokazuje ci, jak wyglądasz i kim jesteś . Poczuciewłasnej wartości, jakie ma twoje ego, z reguły wiąże sięz twoją wartością w oczach innych. Potrzebujesz innych lu-dzi, aby dali ci owo poczucie twojego ja, a jeśli żyjesz w spo-łeczeństwie, które w dużym stopniu zrównuje poczuciewartości z tym, co i ile posiadasz, i jeśli nie możesz odrzucićtej zbiorowej iluzji, skazany będziesz do końca życia na to,by uganiać się za różnymi dobrami w nadziei na odnalezie-nie w nich swej tożsamości i godności własnej .


43

Jak można zwalczyć swoje przywiązanie do rzeczy? Na-wet nie próbuj . To niemożliwe. Zniknie ono samo, gdy tylkoprzestaniesz szukać w nich siebie . Tymczasem pozostawajjedynie świadomy swojego związku z nimi. Czasem nie bę-dziesz nawet wiedział, że jesteś do czegoś przywiązany -czyli że się z czymś utożsamiłeś - dopóki tego nie straciszlub nie poczujesz groźby utraty . Gdy ogarnie cię na przykładal czy niepokój, wtedy zdasz sobie z tego sprawę . Jeślimasz świadomość, że utożsamiłeś się z jakimś przedmio-tem, identyfikacja przestaje być całkowita . „Jestem świa-domością, która uświadamia sobie, że istnieje przywiąza-nie". Tak rozpoczyna się przemiana świadomości .

Chcenie: potrzeba posiadania więcej

Ego utożsamia się z posiadaniem, lecz jego zadowoleniez posiadania jest względnie słabe i krótkotrwale . Skrywaneladzieś wewnątrz, pozostaje głęboko zakorzenionym poczu-ciem zawodu, niespełnienia, niedosytu. Gdy ego mówi: „Niemam jeszcze wystarczająco dużo', w rzeczywistości znaczyto : „Nie jestem jeszcze wystarczająco duże" .

Jak wspominaliśmy wcześniej, posiadanie - idea włas-ności - jest fikcją, jaką stwarza ego, aby zapewnić sobiesolidność i trwałość oraz uczynić siebie kimś wyróżniają-cym się, szczególnym . Ponieważ jednak nie można siebieodnaleźć dzięki posiadaniu, istnieje inny, silniejszy motywprzenikający strukturę ego : potrzeba posiadania więcej,którą możemy również nazwać „chceniem" . Żadne ego niemoże trwać długo, jeśli nie ma potrzeby posiadania więcej .Dlatego chcenie utrzymuje je przy życiu o wiele skuteczniejniż posiadanie. Ego bardziej chce chcieć, niż chce mieć. Dla-tego ukryte zadowolenie z posiadania zawsze ustępuje miej-sca chceniu czegoś jeszcze . Jest to psychologiczna potrzeba

44

NOWA ZIEMIA

posiadania więcej, to znaczy więcej rzeczy, z którymi moż-na by się utożsamiać . Potrzeba ta jest uzależnieniem,a nie autentyczną potrzebą .

W niektórych przypadkach ta psychologiczna potrzeba lubpoczucie, że nie ma się wystarczająco dużo, tak charaktery-styczne dla ego, przenosi się na poziom fizyczny i zamieniaw nigdy niezaspokojony głód .

Osoby cierpiące na bulimię często zmuszają się do wymio-tów, żeby umożliwić sobie dalsze jedzenie. Chory jest ichumysł, nie ciało . Te zaburzenia w odżywianiu można będziewyleczyć, jeśli chorzy, zamiast utożsamiać się ze swoimumysłem, nawiążą kontakt z własnym ciałem i dzięki temuodczują jego prawdziwe potrzeby, a nie pseudopotrzeby ego-tycznego umysłu .

Czasem ego wie, czego chce, i dąży do celu zaciekle i z bez-względną determinacją - przykładem mogą być tutaj Dżyn-gis-chan, Stalin, Hitler . W przypadku takich osób energiatkwiąca w ich chceniu wytwarza jednak przeciwną energięo równej mocy, która w końcu prowadzi do ich upadku .Tymczasem unieszczęśliwiają siebie i wielu innych lub, takjak ci trzej, wywołują piekło na ziemi. U większości ludziego ma zachcianki, które są ze sobą sprzeczne . To chce tego,to znów czegoś innego, albo w ogóle nie wie, czego chce -z wyjątkiem jednej rzeczy : nie chce, aby było tak jak teraz .Skutkiem takiego niezaspokojonego chcenia jest niepokój,zniecierpliwienie, nuda, zdenerwowanie, niezadowolenie .Chcenie ma charakter strukturalny, toteż żadne treści niemogą zapewnić trwałego poczucia spełnienia, dopóki istnie-je owa mentalna struktura. Intensywne chcenie, nieskie-rowane na żaden konkretny obiekt, często występuje u roz-wijającego się jeszcze ego nastolatków, wśród których sąosoby przeżywające permanentny stan negatywizmu orazniezadowolenia.


45

Fizyczne potrzeby jedzenia, wody, schronienia, ubraniai podstawowych wygód łatwo można byłoby zaspokoić wobecludzi żyjących na tej planecie, gdyby nie brak równowagizasobów, wytworzony przez tę szaloną i zachłanną potrzebęposiadania więcej, przez chciwość ego . Znajduje to zbioroweodzwierciedlenie w światowych strukturach gospodarczych,takich jak wielkie korporacje, które są zdominowanymiprzez ego bytami rywalizującymi ze sobą o owo „więcej" .Ślepo zmierzają do jednego celu, jakim jest zysk. Dążą doniego bezwzględnie . Przyroda, zwierzęta, ludzie, nawet ichpracownicy nie są niczym więcej jak cyframi w bilansowymzestawieniu, pozbawionymi życia przedmiotami, które sięwykorzystuje, a potem odrzuca .

Formy myślowe w rodzaju ,ja", „moje", „więcej niż",„chcę", „potrzebuję", „muszę mieć" i „nie mam wystarczają-co dużo" nie odnoszą się do treści, ale do struktury ego .Treść można zmieniać . Dopóki nie dostrzegasz w sobie tychform myślowych, dopóki pozostają nieuświadomione, dopótybędziesz wierzyć w to, co mówią ; będziesz skazany na reali-zowanie tych nieświadomych myśli, na to, by szukać i nieznajdować - bo gdy te formy funkcjonują, nie zadowoli ciężadne posiadane dobro, żadne miejsce, osoba ani warunki .Nie da ci satysfakcji żadna treść, dopóki istnieć będzie taegotyczna struktura. Bez względu na to, co będziesz miećlub co uzyskasz, nie zaznasz szczęścia . Zawsze będzieszszukać czegoś innego, co niesie ze sobą obietnicę większe-go zaspokojenia, wzmocnienia twojego niepełnego poczuciaja i wypełnienia braku, jaki w sobie odczuwasz .

Utożsamianie się z ciałem

Oprócz utożsamiania się z rzeczami występuje inna for-ma identyfikacji : z ,,moim" ciałem. Ciało jest albo męskie,

46

NOWA ZIEMIA

albo kobiece, dlatego poczucie bycia mężczyzną lub kobietąodgrywa u większości ludzi znaczącą rolę, jeśli chodzi o po-czucie własnego ja . Płeć staje się tożsamością. Do utożsa-miania się z płcią zachęca się już od pierwszych lat życia,a to każe nam wcielić się w określoną rolę, stosować za-programowane schematy zachowań, co wpływa na wszel-kie aspekty naszego życia, nie tylko na seksualność . W tęrolę wiele osób daje się całkowicie uwikłać - co widać bar-dziej w społeczeństwach tradycyjnych niż w kulturze za-chodniej, w której utożsamianie się z płcią zaczyna niecosłabnąć. W niektórych tradycyjnych społeczeństwach naj-gorszym losem, jaki może spotkać kobietę, jest być nieza-mężną lub bezpłodną, a mężczyznę - nie mieć potencji sek-sualnej i nie móc płodzić dzieci . Za spełnienie życiowe uwa-ża się spełnienie w zakresie własnej tożsamości płciowej .

Na Zachodzie elementem, który w ogromnej mierzekształtuje poczucie tego, kim według siebie jesteś, stałasię powierzchowność fizyczna - prężne albo wątłe ciało,piękno lub brzydota ciała, oceniane przez porównanie z in-nymi osobami. Poczucie własnej wartości wiąże się u wieluludzi z ich siłą fizyczną, dobrą aparycją, wysportowaną syl-wetką i w ogóle z wyglądem zewnętrznym . Dużo osób mazaniżone poczucie wartości, gdyż uważa swoje ciało za brzyd-kie lub niedoskonałe .

W niektórych przypadkach mentalny wizerunek czy idea„mojego ciała" jest całkowitym wypaczeniem rzeczywistości .Młoda kobieta uważa się za grubą i dlatego się głodzi, cho-ciaż tak naprawdę jest szczupła . Nie może już na siebiepatrzeć . Wszystkim, co „widzi", jest mentalna koncepcjawłasnego ciała, która głosi : „Jestem gruba" albo : „Będęgruba". U podłoża tego uwarunkowania tkwi utożsamieniesię z umysłem . Gdy ludzie coraz bardziej identyfikują sięz umysłem, co świadczy o pogłębianiu się dysfunkcji ego,

EGO: OBECNY STAN LUDZKOŚCI

47

następuje też wzrost przypadków anoreksji obserwowanyw ostatnich latach . Gdyby osoba cierpiąca na tę chorobęumiała spojrzeć na swoje ciało bez osądów płynących z jejumysłu albo tylko dostrzegła ich prawdziwą naturę, zamiastw nie wierzyć - lub jeszcze lepiej : gdyby potrafiła spojrzećna swoje ciało z własnego wnętrza - stałoby się to począt-kiem jej powrotu do zdrowia .

Ci, którzy utożsamiają się ze swym dobrym wyglądem,siłą fizyczną lub zdolnościami, cierpią, gdy atrybuty te za-czynają słabnąć lub znikać, a przecież tak się stanie . Ich toż-samości, opartej na tych właściwościach, grozi katastrofa .Niezależnie od tego, czy ludzie są brzydcy, czy urodziwi,w dużym stopniu uzależniają swoją tożsamość - negatywnąlub pozytywną-od własnego ciała. Mówiąc ściślej, opierająją na utożsamieniu ja-myśl, które błędnie kojarzą z wizerun-kiem własnym lub wyobrażeniem o swoim ciele . Ciało zaśnie jest niczym więcej jak formą fizyczną, która podzieli loswszystkich takich form : nietrwałość i w końcu upadek .

Zrównywanie fizycznego i postrzeganego zmysłami ciała- którego naturalnym przeznaczeniem jest zestarzeć się,osłabnąć i umrzeć - z ,ja" zawsze prędzej czy później pro-wadzi do cierpienia . Powstrzymanie się od utożsamianiaz ciałem nie znaczy, że je negujesz, lekceważysz lub prze-stajesz o nie dbać . Jeśli jest ono silne, ładne, pełne wigoru,możesz cieszyć się tymi właściwościami i je cenić - dopókitrwają. Możesz też poprawiać jego kondycję za pomocą odpo-wiedniego odżywiania i gimnastyki . Jeśli nie stawiasz zna-ku równości między ciałem i tym, kim jesteś, to kiedy bled-nie jego piękno, słabnie wigor lub staje się ono niesprawne,nie wpłynie to w żaden sposób na twoje poczucie wartościlub tożsamości. Zresztą gdy ciało zaczyna więdnąć, wów-czas przez tę blednącą formę może o wiele łatwiej prze-świecać wymiar bezpostaciowy, światło świadomości .

48

NOWA ZIEMIA

Nie tylko ludzie z dobrą lub prawie doskonałą aparycjąutożsamiają ją z samymi sobą . Równie łatwo można utożsa-miać się z ciałem „problematycznym" i czynić zjego niedo-skonałości, chorób lub upośledzeń własną tożsamość . Moż-na mówić lub myśleć o sobie jak o „cierpiącym" z powodujakiejś chronicznej choroby lub ułomności. Lekarze i inneosoby obdarzają cię ogromną uwagą i wciąż utwierdzają cięw twojej pojęciowej tożsamości jako człowieka cierpiącegolub pacjenta. Wtedy nieświadomie czepiasz się tej choroby,ponieważ stała się ona najważniejszą częścią tego, jak siebiepostrzegasz . Stała się kolejną formą myślową, z którą egomoże się utożsamiać . A gdy już odnajdzie ono swą tożsamość,nie chce się jej pozbyć . To zdumiewające, lecz nierzadko egow poszukiwaniu silniejszej tożsamości może stworzyć i rze-czywiście tworzy chorobę, by dzięki niej się umocnić .

Czuć ciało wewnętrzne

Mimo że utożsamianie się z ciałem to jedna z najbardziejpodstawowych form ego, pocieszające jest, że można tęskłonność najłatwiej przezwyciężyć . Żeby to uczynić, nietrzeba przekonywać siebie, że nie jest się swoim ciałem,lecz należy przenieść uwagę z zewnętrznej formy swegociała i z myślenia o nim - czy jest ładne, czy brzydkie, silneczy słabe, za grube czy za chude - na odczuwanie życia,które się w nim znajduje . Nieważne, jak wygląda twoje cia-ło na poziomie zewnętrznym, bo poza formą zewnętrzną jestono intensywnie żywym polem energii .

Jeżeli obca jest ci świadomość „ciała wewnętrznego',zamknij na chwilę oczy i poczuj, czy w twoich dłoniach jestżycie. Nie pytaj o to umysłu . Odpowie : „Nic nie czuję" . Pew-nie stwierdzi również: „Daj mi coś ciekawszego do myśle-nia". A więc zamiast go pytać, zwróć się ku swoim dłoniom


49

bezpośrednio . Rozumiem przez to, byś uświadomił sobie tosubtelne wrażenie istniejącego w nich życia . Ono tam jest .Aby to odczuć, wystarczy tylko, byś skupił na nich całą uwa-gę. Początkowo możesz doświadczyć lekkiego mrowienia,ale potem poczujesz energię, czyli życie . Jeśli skupisz sięw ten sposób przez dłuższą chwilę, uczucie to będzie się potę-gować . Niektórzy ludzie nie muszą nawet zamykać oczu.Będą czuć swoje „wewnętrzne dłonie", jednocześnie czyta-jąc te słowa. Przejdź następnie do swoich stóp i przez minutękieruj na nie uwagę, a zaczniesz czuć równocześnie swojedłonie i stopy . Potem włączaj inne części ciała - nogi, ramio-na, brzuch, klatkę piersiową i tak dalej - aż poczujesz, że całeciało wewnętrzne jest ogólnym doświadczaniem życia .

To, co nazywam „ciałem wewnętrznym", nie jest w istocieciałem, lecz energią życiową, pomostem między formą i bez-postaciowością. Przyzwyczaj się jak najczęściej odczuwaćswoje ciało wewnętrzne. Wkrótce nie będziesz już musiałw tym celu zamykać oczu . Na przykład zawsze kiedy kogośsłuchasz, sprawdzaj, czy potrafisz poczuć swoje ciało we-wnętrzne. Brzmi to niemal jak paradoks . Gdy masz kontaktz ciałem wewnętrznym, przestajesz się utożsamiać ze swymciałem fizycznym, a także z umysłem . Oznacza to, że nie iden-tyfikujesz się już z formą, lecz odchodzisz od utożsamiania sięz nią na rzecz bezpostaciowości, którą możemy też nazwaćIstnieniem. To twoja tożsamość podstawowa . Świadomośćciała nie tylko zakotwicza cię w chwili teraźniejszej, lecz jestteż wyjściem z więzienia, czyli z ego . Wzmacnia również układodpornościowy oraz zdolność ciała do samouzdrawiania .

Roztargnienie Istnienia

Ego jest zawsze utożsamianiem się z formą, szukaniemsiebie i, co za tym idzie, zatracaniem siebie w niektórych

s0

NOWA ZIEMIA

formach . Formami są nie tylko rzeczy materialne i ciałafizyczne . Bardziej fundamentalne niż te formy zewnętrzne- rzeczy i ciała - są formy myślowe, które stale powstająw polu świadomości . Są one zlepkami energii, delikatniej-szymi i mniej zwartymi niż materia fizyczna, lecz jednakformami. Jeśli słyszysz w swojej głowie głos, który nigdynie przestaje mówić, to jest to właśnie strumień nieustan-nego i kompulsywnego myślenia . Gdy każda myśl całko-wicie pochłania twoją uwagę, gdy utożsamiasz się z tymgłosem i towarzyszącymi mu emocjami tak bardzo, że zatra-casz w nich siebie, wówczas całkowicie identyfikujesz sięz formą, a więc wpadasz w uścisk ego .

Ego to konglomerat powracających form myślowychi uwarunkowanych schematów mentalno-emocjonalnych,które zostały obdarzone poczuciem ja, poczuciem tożsamo-ści. Ego pojawia się wtedy, gdy twoje poczucie Istnienia,owego JA JESTEM, które jest bezpostaciową świadomością,miesza się z formą. Na tym polega utożsamianie się . Na tymteż polega roztargnienie Istnienia, zasadnicza pomyłka, ilu-zja całkowitego oddzielenia, która zmienia rzeczywistośćw koszmar .

Od pomyłki Kartezjusza do odkrycia Sartre'a

Siedemnastowieczny filozof Kartezjusz, uważany za pre-kursora filozofii nowożytnej, dał wyraz tej zasadniczej po-myłce w słynnym powiedzeniu (które uznał za podstawo-wą prawdę) : „Myślę, więc jestem" . Była to jego odpowiedźna pytanie: „Czy istnieje coś, co jest absolutnie niewątpli-we?" . Stwierdził, iż żadnych wątpliwości nie budzi fakt, że za-wsze myślał, toteż zrównał myślenie z Istnieniem, czyli toż-samość - JA JESTEM - z myśleniem . Zamiast ostatecznejprawdy odszukał rdzeń ego, jednak nie wiedział o tym .


5 1

Upłynęło trzysta lat, zanim inny znany filozof dostrzegłw tym stwierdzeniu coś, co przeoczył Kartezjusz, a takżewszyscy inni. Nazywał się Jean-Paul Sartre . Bardzo wnik-liwie przyjrzał się kartezjańskiemu zdaniu : „Myślę, więcjestem" i nagle pojął prawdę, którą sformułował następują-co : „Świadomość aktu «ja myślę» nie jest tą samą świado-mością, która myśli" . Co to znaczy? Gdy jesteś świadomy,że myślisz, świadomość ta nie jest częścią myślenia . Jestinnym wymiarem świadomości. I to ona mówi : JA JESTEM .Gdyby nie istniało w tobie nic oprócz myślenia, nie wie-działbyś nawet, że myślisz . Byłbyś jak człowiek śpiący, którynie wie, że śni. Byłbyś tożsamy z każdą myślą, tak jak śpiącytożsamy jest z każdym obrazem widzianym we śnie. Wieluludzi stale tak żyje, są jak lunatycy, schwytani w pułapkęstarych wadliwych programów myślowych, które nieustan-nie odtwarzają tę samą koszmarną rzeczywistość . Kiedywiesz, że śnisz, od razu się budzisz w czasie snu, bo oto po-jawił się inny wymiar świadomości .

Implikacje płynące ze stwierdzenia Sartre'a są zasadni-cze, lecz on sam też jeszcze nazbyt utożsamiał się z myśle-niem, by móc zrozumieć pełne znaczenie tego, co odkrył :powstawanie nowego wymiaru świadomości .

Spokój, który przewyższa wszelki umysł

Mamy wiele relacji o ludziach, które doświadczyli tego ro-dzącego się nowego wymiaru świadomości wskutek bolesnejstraty w jakimś momencie swego życia. Niektórzy stracilicałe mienie, inni dziecko lub małżonka , pozycję społeczną,reputację, sprawność fizyczną. W niektórych przypadkach,wskutek katastrofy lub wojny, utracili to wszystko jedno-cześnie i nie zostało im „nic" . Możemy nazwać taką sytua-cję skrajną. Wszystko, z czym się utożsamiali, co dawało

52

NOWA ZIEMIA

im poczucie własnego ja, zostało im odebrane . Potem naglei w sposób niewytłumaczalny ów ból i okropny lęk, jaki po-czątkowo odczuwali, przywiódł ich do punktu, kiedy to po-czuli ową świętą Obecność, głęboki spokój i milczenie i ab-solutną wolność od lęku. Zjawisko to musiało być znaneświętemu Pawłowi, który użył wyrażenia „pokój Boży, któryprzewyższa wszelki umysł"* . Jest to w istocie spokój, którynie ma uzasadnienia, a osoby, które go doznały, same sobiezadawały pytanie : „Jak w obliczu t e g o mogę być tak spo-kojny?" .

Odpowiedź jest prosta, jeśli tylko rozumiemy, czym jesti jak funkcjonuje ego. Kiedy formy, z którymi się utożsa-miałeś i które dawały ci poczucie własnego ja, przepadająlub zostają ci odebrane, może to prowadzić do destrukcjiego, gdyż jest ono utożsamieniem z formą . Gdy już nie manic, z czym możesz się identyfikować, kim wówczas jesteś?Kiedy otaczające cię formy umierają lub kiedy zbliża sięśmierć, wtedy twoje poczucie Istnienia, owego JA JESTEM,uwalnia się od swoich związków z formą . Duch wyzwala sięz więzienia materii . Uświadamiasz sobie, że twoja podsta-wowa tożsamość jest bezpostaciowa, jest wszystko przeni-kającą Obecnością, Istnieniem, które poprzedza wszelkieformy, wszelkie identyfikacje . Rozumiesz, że twoją praw-dziwą tożsamością jest sama świadomość, a nie to, z czymświadomość się identyfikowała . To właśnie pokój Boży .Ostateczna prawda o tym, kim jesteś, nie mówi: jestemtym czy owym, lecz mówi JA JESTEM .

Nie każdy, kto doświadcza bolesnej straty, doznaje rów-nież takiego przebudzenia, czyli przestaje utożsamiać sięz formą. Niektóre osoby tworzą natychmiast wyraźny obrazmentalny lub formę myślową, w której widzą siebie jako

' Flp 4, 7 .


53

ofiarę - ofiarę okoliczności, innych ludzi, niesprawiedliwe-go losu albo Boga . Silnie utożsamiają się z tą formą i z wy-tworzoną przez nią emocją-gniewem, pretensjami, użala-niem się nad sobą Ad . - i wkrótce zajmuje ona miejscewszystkich innych identyfikacji, które zniknęły wskutekstraty. Inaczej mówiąc, ego szybko znajduje sobie nową for-mę. To, że ta nowa forma jest głęboko nieszczęśliwa, zbyt-nio go nie martwi, dopóki ma swą tożsamość, dobrą lub złą .W gruncie rzeczy to nowe ego będzie bardziej skurczone,sztywne i nieprzenikalne niż stare .

Gdy dochodzi do jakiejś bolesnej straty, wówczas albostawiasz opór, albo się poddajesz . Niektórzy stają się zgorzk-niali i głęboko rozżaleni, inni-współczujący, mądrzy i ko-chający. Poddanie się oznacza wewnętrzną akceptację te-go, co jest. Otwierasz się na życie . Opór zaś to wewnętrzneskurczenie się, uszczelnienie skorupy ego . Zamykasz się .Każde działanie, jakie podejmujesz w owym stanie we-wnętrznego oporu (który możemy także nazwać negatywi-zmem), wytworzy jeszcze większy opór i wszechświat niebędzie stał po twojej stronie : życie ci nie pomoże . Gdy żalu-zje są zasłonięte, promienie słoneczne nie mogą się przedo-stać . Gdy się wewnętrznie poddajesz, ustępujesz, otwierasię nowy wymiar świadomości. Kiedy w tej sytuacji możliwelub konieczne jest jakieś działanie, będzie ono zestrojonez całością i wspierane przez twórczą inteligencję, nieuwa-runkowaną świadomość, będącą stanem wewnętrznej ot-wartości, z którą się jednoczysz . Wtedy okoliczności i lu-dzie sprzyjają ci, współpracują z tobą . Pojawiają się zbiegiokoliczności. Jeżeli zaś nie jest możliwe żadne działanie,odpoczywasz w spokoju i wewnętrznej ciszy, której źródłemjest poddanie się . Odpoczywasz w Bogu .

Rozdział trzeci

Rdzeń ego

Większość ludzi tak całkowicie identyfikuje się z głosemw swojej głowie - z nieprzerwanym strumieniem mimowol-nego i kompulsywnego myślenia oraz towarzyszącymi muemocjami - iż można rzec, że ich umysł nimi zawładnął .Dopóki jesteś zupełnie tego nieświadomy, dopóty uzna-jesz tego, kto myśli, za samego siebie . Tak działa umysłegotyczny. Zwiemy go egotycznym, ponieważ w każdej my-śli-wspomnieniu, interpretacji, opinii, punkcie widzenia,reakcji, emocji - tkwi poczucie własnej jaźni, owego JA,czyli ego . W kategoriach duchowych możemy nazwać tonieświadomością . Twoje myślenie, treści twojego umysłu,uwarunkowała przeszłość : wychowanie, tradycja, atmosfe-ra rodzinna itd . Główny rdzeń całej twojej aktywności umy-słowej to owe powtarzające się, uporczywe myśli, emocjeoraz schematy reagowania, z którymi utożsamiasz się naj-silniej . Istotą jest samo ego .

W większości przypadków gdy mówisz „ja", wtedy -jakwidzieliśmy - w rzeczywistości odzywa się twoje ego, a niety. Składa się ono z myśli i emocji, z pasma wspomnień,z którymi się utożsamiasz jako „ja i moja historia", ze zwy-czajowych ról, jakie bezwiednie odgrywasz, z identyfikacjizbiorowych, takich jak narodowość, religia, rasa, klasa spo-łeczna lub przynależność polityczna . W jego skład wchodząteż identyfikacje osobiste : nie tylko swój stan posiadania,ale również twoje opinie, wygląd zewnętrzny, zadawnione

56

NOWA ZIEMIA

pretensje czy wizerunek siebie jako kogoś lepszego od in-nych ludzi lub nie tak dobrego jak oni, jako człowieka suk-cesu lub nieudacznika .

Treść ego jest różna u różnych osób, lecz w każdym przypadku funkcjonuje w nim ta sama struktura. Mówiąc ina-czej, ego są odmienne tylko na powierzchni . Głębiej wszyst-kie są jednakowe. A pod jakim względem są jednakowe?Wszystkie żyją dzięki utożsamianiu się i w poczuciu oddzie-lenia. Gdy żyjesz dzięki stworzonemu przez umysł ego, czylija, składającemu się z myśli i emocji, wówczas chwieje sięfundament twojej tożsamości, ponieważ myśl i emocja sąze swej natury ulotne, krótkotrwałe . Dlatego każde egobezustannie walczy o przetrwanie, starając się siebie chro-nić i powiększać. Chcąc podtrzymać formę myślową „ja",potrzebuje myśli przeciwnej, czyli „inni" . Pojęciowe „ja" niemoże przeżyć bez pojęciowego „inny" . Ci inni są w najwięk-szym stopniu inni, kiedy postrzegam ich jako wrogów . Najednym końcu skali tego nieświadomego egotycznego wzor-ca leży kompulsywny nawyk szukania błędu u innych i ob-winiania ich. Jezus ujął to tak: „Czemu to widzisz drzazgęw oku swego brata, a belki we własnym oku nie dostrze-gasz?"* . Na drugim końcu znajduje się przemoc fizycznamiędzy jednostkami oraz wojny między narodami. W Bibliipytanie Jezusa pozostaje bez odpowiedzi, lecz odpowiedźoczywiście istnieje : dlatego, że kiedy krytykuję lub oskar-żam innych, sam czuję się lepszy, doskonalszy od nich .

Narzekanie i pretensje

Narzekanie to jedna z ulubionych strategii ego służącychumacnianiu samego siebie. Każda skarga to krótka, stwo--

' Łk6,41 .

RDZEŃ EGO

57

rzona przez umysł historia, w którą całkowicie wierzysz .Nie ma różnicy, czy narzekasz głośno, czy tylko w myślach .Niektórym ego, mającym może niewiele innych rzeczy,z którymi mogłyby się utożsamiać, łatwo udaje się prze-trwać tylko dzięki narzekaniu. Gdy tego rodzaju ego trzymacię w swym uścisku, narzekanie, zwłaszcza na innych lu-dzi, jest zwyczajowe i oczywiście nieświadome, co oznacza,że nie zdajesz sobie z tego sprawy . Przyczepianie innym oso-bom negatywnych mentalnych etykietek - mówienie imtego prosto w twarz lub, co jest bardziej powszechne, obga-dywanie ich za plecami albo nawet tylko myślenie o nich -często należy do tego schematu . Obraźliwe epitety to naj-okrutniejsza forma takiej oceny oraz potrzeby ego, by miećrację i triumfować nad innymi : „stuknięty, łobuz, suka" -z wszystkimi takimi określeniami trudno jest dyskuto-wać. Na następnym, niższym stopniu skali nieświadomościznajduje się krzyk, wrzask i tylko trochę niżej - przemoc fi-zyczna.

Pretensje to emocja towarzysząca narzekaniu i mental-nemu tworzeniu etykietek; daje ona naszemu ego jeszczewięcej energii. Pretensja oznacza, że czujemy się skrzyw-dzeni, oburzeni, dotknięci lub urażeni . Oburza nas czyjaśchciwość, nieuczciwość, niekonsekwencja, to, co inni robią,co zrobili kiedyś, co powiedzieli i czego nie powiedzieli, copowinni i czego nie powinni zrobić . Ego to uwielbia. Za-miast przymykać oczy na nieświadomość innych ludzi, czy-nisz z niej ich tożsamość. Kto to wszystko robi? Nieświado-mość tkwiąca w tobie, twoje ego. Czasem „wada", którądostrzegam u innych, w rzeczywistości nawet nie istnieje .Jest całkowicie mylną interpretacją, projekcją umysłu za-programowanego tak, by wszędzie widzieć wrogów, a racjęlub wyższość przypisywać sobie . Niekiedy ludzie rzeczywi-ście mogą błądzić, ale koncentrując uwagę na ich wadach,

58

NOWA ZIEMIA

czasem z wyłączeniem wszelkich innych ich cech, tylko jepowiększasz. A to, na co reagujesz u innych osób, wzmac-niasz w samym sobie .

Niereagowanie na cudze ego to jeden z najskuteczniej-szych sposobów nie tylko wzniesienia się ponad własne ego,ale również zmniejszenia zbiorowego ego całej ludzkości .Nie reagować możesz jednak tylko wtedy, gdy zdajesz sobiesprawę, że czyjeś postępowanie wypływa z ego zbiorowego,jest wyrazem zbiorowej dysfunkcji nas wszystkich . Gdy ro-zumiesz, że nie ma to charakteru osobistego, wtedy nie od-czuwasz przymusu, aby reagować tak, jak gdyby dotykałocię to osobiście . Nie reagując na ego, często będziesz mógłodbudować zdrowie psychiczne innych osób, a jest nimświadomość nieuwarunkowana w przeciwieństwie do uwa-runkowanej. Zdarzy się, że będziesz musiał podjąć jakieśpraktyczne kroki, aby obronić się przed ludźmi głęboko nie-świadomymi . Nie musisz jednak uważać ich za wrogów .Twoją najlepszą obroną jest pozostawanie świadomym .Drugi człowiek staje się wrogiem, jeśli personalizujesz jegonieświadomość, czyli ego . Powstrzymanie się od reakcji niejest słabością, lecz siłą .

Innym określeniem zaniechania reakcji jest wybacze-nie. Wybaczyć to przymknąć oczy albo raczej przejrzeć nawskroś . Przejrzeć, aż zobaczy się zdrową psychikę, któratkwi w każdym człowieku jako jego istota .

Ego uwielbia narzekać i żywić urazę nie tylko do innychosób, lecz także do okoliczności . To, co można uczynić w sto-sunku do człowieka, można też uczynić w stosunku do sy-tuacji - dostrzec w niej wroga . Wniosek zawsze jest nastę-pujący: to nie powinno się zdarzyć; nie chcę być tutaj ; niechcę tego robić; traktuje się mnie niesprawiedliwie . A dlaego największym wrogiem jest oczywiście chwila teraźniej-sza, czyli samo życie .

RDZEŃ EGO

59

Narzekania nie należy mylić z informowaniem kogośo błędzie lub niedopatrzeniu, tak by sytuację można byłonaprawić. Powstrzymywanie się od narzekania lub czynie-nia komuś wyrzutów niekoniecznie oznacza, że akceptuje-my złą jakość lub niewłaściwe postępowanie . Niejest wyra-zem ego powiedzenie kelnerowi, że twoja zupa jest zimnai trzeba ją podgrzać - pod warunkiem, że będziesz trzymaćsię faktów, które zawsze są obiektywne . Jeśli powiesz : „Jakpan śmiał podać mi zimną zupę. . .", będzie to wyrzut . Wła-śnie owo „mi" uwielbia czuć się osobiście dotknięte zimnązupą i zamierza to jak najpełniej wyartykułować, „mi" cie-szy się, że wytknie komuś błąd .

Narzekanie, o którym tu mówimy, służy ego, a nie zmia-nie. Czasem staje się oczywiste, że ego w istocie nie chcezmiany, więc dalej narzeka .Sprawdź, czy słyszysz, to znaczy czy zauważasz ten głosw swojej głowie - może akurat w tej chwili na coś narzeka-i potraktuj go zgodnie z tym, czym on naprawdę jest: gło-sem ego, niczym więcej jak tylko zaprogramowanym sche-matem umysłowym, myślą. Zawsze gdy go usłyszysz, zrozu-miesz, że ty nie jesteś tym głosem, lecz kimś, kto go sobieuświadamia. Właściwie jesteś świadomością, która jestświadoma tego głosu. Świadomość istnieje w tle, a napierwszym planie jest ten głos, ten, który myśli . W ten spo-sób uwolnisz się od ego, od niedowartościowanego umysłu .W chwili gdy słyszysz w sobie ego, w gruncie rzeczy nie onomówi do ciebie, lecz stary schemat umysłu . Ego jest oznakąnieświadomości . Świadomość i ego nie mogą współistnieć .Przez pewien czas stary wzorzec myślenia, czyli nawykumysłowy, może trwać nadal i co jakiś czas znów się poja-wiać, ponieważ wypływa on z kształtującej się przez tysiąc-lecia nieświadomości zbiorowej, lecz za każdym razem gdygo w sobie dostrzegamy, słabnie .

60

NOWA ZIEMIA

Sprzeciw i uraza

Zważywszy, że narzekanie często idzie w parze z oskar-żaniem, towarzyszy mu nierzadko również jakaś silniejszaemocja, na przykład gniew lub inne przejawy zdenerwowa-nia. W rezultacie reakcja ta staje się silniej naładowanaenergetyczne . Narzekanie zamienia się w sprzeciw, innąformę stosowaną przez ego w celu umocnienia się . Wieleosób tylko czeka, aż znów pojawi się coś, przeciw czemu sięzbuntują, co ich rozdrażni lub zmartwi - i nie upływa dużoczasu, jak to znajdują. „To oburzające - mówią -jak mog-łeś . . .", „Czuję się tym dotknięta" . Nałogowo obrażają sięi martwią, tak jak inni nałogowo biorą narkotyki . Sprzeci-wiając się temu czy owemu, ludzie ci potwierdzają i wzmac-niają swoje poczucie ja .

Długotrwałe pretensje określa się mianem urazy . Nosićw sobie urazę to być w ciągłym stanie „sprzeciwu", i dlategou wielu ludzi staje się to istotnym składnikiem ich ego .Zbiorowa animozja może trwać przez wieki w psychice na-rodu lub społeczności i napędzać nigdy niekończący się cyklprzemocy .

Uraza to silna negatywna emocja związana z wydarze-niem często bardzo odległym w czasie, którą podtrzymujeprzy życiu kompulsywne myślenie, odtwarzanie w głowietamtej historii lub opowiadanie na głos o tym, „co ten ktośmi zrobu' lub „co ten ktoś uczynił nam wszystkim" . Animozjezatrują też inne sfery naszego życia . Na przykład gdy my-ślisz o swoich urazach albo je odczuwasz, zawarta w nichnegatywna energia emocjonalna może zniekształcać twojąpercepcję wydarzeń dzisiejszych lub wpływać na to, jakdzisiaj odnosisz się w stosunku do danej osoby . Jedna głę-boka animozja wystarczy, by zatruć wielkie obszary twojegożycia i trzymać cię w uścisku ego .

RDZEŃ EGO

61

Sporo uczciwości wymaga stwierdzenie, czy nadal no-sisz w sobie urazę i czy jest w twoim życiu ktoś, komu nadalcałkowicie nie przebaczyłeś: twój „wróg" . Jeśli tak, postarajsię uświadomić sobie ten żal zarówno na poziomie myśli,jak i emocji, to znaczy znajdź myśli utrzymujące owe urazyprzy życiu i poczuj emocję będącą reakcją twojego ciała nate urazy. Nie staraj się zapomnieć o swoich pretensjach .S t a r a n i e s i ę, aby zapomnieć, przebaczyć, nie sprawdzasię . Przebaczenie następuje w sposób naturalny, kiedy za-czynasz rozumieć, że twoje animozje nie mają żadnego in-nego celu poza wzmocnieniem fałszywego poczucie ja,utrzymaniem ego na trwałej pozycji . Zrozumienie to wyzwo-lenie. Nauka Jezusa, aby „wybaczać nieprzyjaciołom", doty-czy potrzeby zniweczenia jednej z głównych egotycznychstruktur ludzkiego umysłu .

Przeszłość nie ma żadnej siły zdolnej powstrzymać cięod przebywania w chwili teraźniejszej. Mogą to uczynić tylkotwoje urazy z przeszłości . A czym jest uraza? Balastem sta-rych myśli i emocji .

Mieć rację, winić innych

Narzekanie, jak również doszukiwanie się błędów i sprze-ciw pogłębiają w naszym ego poczucie granic i oddzielenia, odktórego to poczucia zależy jego przetrwanie . Wzmacniają onenasze ego także w inny sposób : dając mu poczucie wyższości,dzięki któremu ono rozkwita . Nie od razu staje się oczywiste,że narzekanie, powiedzmy na korki uliczne, na polityków,na „chytrych bogatych", „leniwych bezrobotnych", kolegówz pracy, byłego małżonka , na kobiety i mężczyzn, może da-wać poczucie wyższości . Oto dlaczego . Narzekając, sugeru-jesz, że masz rację, a sytuacja lub osoba, na którą się skar-żysz lub której się sprzeciwiasz, nie ma racji .

62

NOWA ZIEMIA

Nic tak nie wzmacnia ego jak przypisywanie sobie racji .Mieć rację to utożsamiać się z pewną postawą umysłową -punktem widzenia, opinią, oceną, historią . Aby mieć rację,musi być oczywiście ktoś, kto się myli, a więc ego uwielbiaodmawiać innym słuszności, by móc przypisać ją sobie. Ina-czej mówiąc, musisz krytykować innych, aby zyskać silniej-sze poczucie tego, kim jesteś .

Można dostrzegać błąd nie tylko w drugim człowieku,lecz także w sytuacji, narzekając na nią i buntując się prze-ciw niej, co zawsze pociąga za sobą stwierdzenie : „To niepowinno się było wydarzyć" . Gdy masz rację, zajmujesz po-zycję wyimaginowanej wyższości moralnej w stosunku doosoby lub sytuacji, która jest osądzana i uznawana za nie-doskonałą. Do takiego poczucia wyższości dąży nasze egoi dzięki niemu się umacnia .

W obronie iluzji

Fakty są bez wątpienia oczywiste . Jeśli mówisz : „Światłojest szybsze niż dźwięk", a ktoś inny temu zaprzecza, maszz pewnością rację, podczas gdy on się myli . Mogłaby topotwierdzić prosta obserwacja, że błyskawica wyprzedzagrzmot. Tak więc nie tylko masz rację, ale wiesz o tym, że jąmasz. Czy ego bierze w tym jakikolwiek udział? Możliwe, aleniekoniecznie . Jeżeli stwierdzasz po prostu coś, o czymwiesz, że jest prawdziwe, ego nie ma w tym udziału, ponie-waż nie występuje tu żadne utożsamienie . Utożsamieniez czym? Z umysłem i postawą umysłową . Jednak z łatwo-ścią może się ono pojawić . Jeżeli powiesz: „Wierz mi, jawiem" albo : „Dlaczego ty mi nigdy nie wierzysz?", to zna-czy, że ego już się ukazało. Kryje się ono w małym słówku,ja" . Twoje krótkie oświadczenie : „Światło jest szybsze niżdźwięk", chociaż zgodne z prawdą, służy teraz iluzji, ego .

RDZEŃ EGO

63

Zostało zatrute fałszywym poczuciem „ja" ; zostało sperso-nalizowane, zamienione w postawę myślową . Owo „ja" czu-je się pomniejszone lub zaatakowane, ponieważ ktoś niewierzy w to, co „ja" powiedziało .

Ego bierze wszystko do siebie, osobiście . Powstaje emo-cja, chęć obrony, może nawet agresja . Czy bronisz prawdy?Nie, prawda nigdy nie potrzebuje obrony. Światła i dźwiękunie obchodzi to, co ty lub ktoś inny o nich myśli . Broniszsiebie lub raczej iluzji o sobie, stworzonego przez umysłsubstytutu . Uściślając, można by rzec, że ta iluzja bronisama siebie. Jeśli nawet tak prosta i klarowna rzeczywi-stość - czyste fakty - nadaje się do tego, by ją wypaczyći uczynić z niej iluzję, to tym bardziej ulega zniekształceniumniej namacalna rzeczywistość : opinie, punkty widzeniai osądy, a więc formy myślowe, które bez trudu napełniająsię poczuciem „ja" .

Każde ego myli opinie i poglądy z faktami. Co więcej, niewidzi ono różnicy między zdarzeniem a swoją reakcją na nie .Każde ego jest mistrzem wybiórczej percepcji i zniekształ-conej interpretacji . Tylko dzięki świadomości - nie dziękimyśleniu - możesz odróżnić fakt od opinii . Tylko dzięki niejpotrafisz stwierdzić : „Tam jest sytuacja, a tutaj jest gniew,jaki czuję w stosunku do niej", po czym dostrzegasz innesposoby podejścia do owej sytuacji, inne sposoby jej zrozu-mienia i zajęcia się nią . Tylko dzięki świadomości możeszujrzeć sytuację lub drugą osobę jako całość, zamiast pa-trzeć na nią z jednej ograniczonej perspektywy .

Prawda: względna czy absolutna?

Pewność stwierdzenia, że „ja mam rację, a ty się mylisz",jest- oprócz rzeczywistości prostych i sprawdzalnych faktów- czymś bardzo niebezpiecznym zarówno w stosunkach

64

NOWA ZIEMIA

międzyludzkich, jak też w interakcjach między narodami,społecznościami, wyznaniami itd .

Lecz skoro takie stwierdzenie jest jednym ze sposobówumacniania się ego, skoro przypisywanie racji sobie, a błęduinnym jest dysfunkcją mentalną, utrwalającą poczucie od-dzielenia i konflikty między ludźmi, to czy wynika stąd, żenie istnieje coś takiego jak słuszne lub niesłuszne zacho-wanie, działanie, przekonanie? Czy istniałby więc relaty-wizm moralny postrzegany we współczesnych naukachchrześcijańskich jako wielkie zło naszych czasów?

Historia chrześcijaństwa jest oczywiście podstawowymprzykładem, który ukazuje, jak wiara, że jesteś jedynym,który posiadł prawdę, to znaczy ma rację, może deprawo-wać twoje działania aż do granicy szaleństwa . Przez wiekiuważano za słuszne torturowanie i palenie ludzi żywcem,jeśli ich poglądy odbiegały choćby trochę od doktryny Ko-ścioła lub od wąskiej interpretacji świętych ksiąg („Praw-dy"), ponieważ ofiary „zbłądziły". Myliły się do tego stopnia,że należało je zabić . Ową Prawdę ceniono wyżej niż życieczłowieka. A co było Prawdą? Historia, w którą musiałeświerzyć, a więc zbiór myśli .

Wśród miliona osób, jakie rozkazał zgładzić Pol Pot, sza-lony dyktator z Kambodży, byli wszyscy, którzy nosili okula-ry . Dlaczego? Uważał marksistowską teorię dziejów za ab-solutną prawdę, a według niej osoby używające okularównależą do klasy wykształconych, do burżuazji, wyzyskiwa-czy. Trzeba je wyeliminować, aby zaprowadzić nowy porzą-dek społeczny. Jego prawda także była zbiorem myśli .

Kościół katolicki i inne mają dziś słuszność, nazywającrelatywizm - przekonanie, że nie istnieje prawda absolutna,która mogłaby kierować ludzkim postępowaniem - złem na-szych czasów. Nie znajdziesz jednak prawdy absolutnej, szu-kając jej tam, gdzie nie można jej znaleźć : w doktrynach,

RDZEŃ EGO

65

ideologiach, zbiorach praw lub w historiach . Co je łączy?Wszystkie składają się z myśli . Myśl może w najlepszymrazie wskazać prawdę, ale to nigdy n i e j e s t prawda .Dlatego buddyści mówią: „Palec wskazujący księżyc niejest księżycem" . Wszystkie religie są tak samo fałszywei tak samo prawdziwe, zależnie od tego, jak je wykorzystu-jesz. Możesz ich używać w służbie ego albo w służbie Prawdy .Jeśli uważasz za Prawdę wyłącznie swoją religię, używaszjej w służbie ego . Używana w taki sposób staje się ideologiąi stwarza złudne poczucie wyższości, jak również podziałyi konflikty między ludźmi . Służąc Prawdzie, nauki religijnesą jakby drogowskazami albo mapami, które pozostawili posobie ludzie przebudzeni, by także tobie pomóc w przebudze-niu duchowym, to znaczy w wyzwoleniu się od utożsamia-nia z formą .

Jest tylko jedna Prawda absolutna, z której wywodzą sięwszystkie inne. Kiedy ją odnajdziesz, wówczas twoje dzia-łania będą z nią zgodne. Czyn człowieka może odzwiercied-lić Prawdę albo iluzję . Czy można tę Prawdę ująć w sło-wach? Tak, ale słowa oczywiście nie są nią samą . One tylkoją ukazują .

Prawda jest nierozłącznie związana z tym, kim jesteś .Tak - ty jesteś Prawdą. Jeśli będziesz jej szukać gdzie in-dziej, za każdym razem zostaniesz oszukany . Prawdą jestwłaśnie ta istota, którą jesteś . Jezus próbował przekazać tonastępująco : „Ja jestem drogą i prawdą, i życiem" * . Te sło-wa wypowiedziane przez Jezusa- jeśli są dobrze rozumiane- to jeden z najdonioślejszych i najprostszych drogowska-zów w kierunku Prawdy. Jeżeli jednak interpretujemy jew sposób błędny, stają się ogromną przeszkodą . Jezus mó-wi tu o najgłębiej ukrytym JA JESTEM, o podstawowej

' J 14, 6 .

66

NOWA ZIEMIA

tożsamości każdego mężczyzny i kobiety, i w gruncie rzeczykażdej formy życia. Mówi o tym życiu, którym sam jesteś .Niektórzy mistycy chrześcijańscy nazywali je Chrystusemwewnętrznym, buddyści określają to mianem natury Bud-dy, a Hindusi - Atmanem, mieszkającym wewnątrz Bo-giem. Gdy nawiązujesz kontakt z tym wymiarem, któryznajduje się w twoim wnętrzu - i łączność ta jest twoimstanem naturalnym, a nie jakimś cudownym osiągnięciem- wówczas wszystkie twoje czyny i związki z ludźmi od-zwierciedlą ową jedność z wszechstworzeniem, jaką w so-bie odczuwasz . To miłość. Prawa, nakazy, przepisy i regula-cje potrzebne są tylko ludziom odciętym od tego, kim oninaprawdę są: od Prawdy wewnętrznej . Zasady te zapobie-gają najgorszym wyskokom ego, a czasem nawet one niemogą im zapobiec . „Kochaj i rób, co chcesz", powiedziałświęty Augustyn. 2adne słowa nie są bliższe Prawdy .

Ego nie ma charakteru osobistego

Na poziomie zbiorowym postawa znajdująca wyraz w sło-wach: „My mamy rację, a oni są w błędzie" jest szczególniegłęboko utrwalona w tych rejonach świata, gdzie konfliktmiędzy dwoma narodami, rasami, społeczeństwami, wy-znaniami lub ideologiami jest długotrwały, wyjątkowo silnyi powszechny . Obie strony w równym stopniu utożsamiająsię z własnym poglądem, własną „historią", a więc okreś-lonym myśleniem. Obie są równie niezdolne, aby zrozu-mieć, że może istnieć tak samo wartościowy inny punkt wi-dzenia, inna historia. Izraelski pisarz Halevi wspominao możliwości „kompromisowego przyjęcia narracji konku-rencyjnej" * , lecz w wielu rejonach świata ludzie nie są

' Yossie K. Halevi, Introspective as a Prerequisite for Peace, ,New YorkTimes", 7 września 2002 .

RDZEŃ EGO

67

jeszcze na to gotowi albo tego nie chcą . Obie strony konflik-tu uważają, że słuszność należy do nich . Obie uważają sie-bie za ofiarę, a „innych" za złych, a ponieważ skonceptuali-zowali innych jako wrogów - a więc ich odhumanizowali -mogą zabijać i stosować wobec nich wszelkiego rodzajuprzemoc, nawet wobec dzieci, nie dostrzegając w nich czło-wieczeństwa i nie widząc ich cierpień . Popadli w szalonąspiralę zbrodni i kary, akcji i reakcji .

Oczywiste staje się więc, że ludzkie ego, w swym zbioro-wym aspekcie „my" kontra „oni", jest jeszcze bardziej szalo-ne niż owo Ja", ego indywidualne, chociaż występuje tujednakowy mechanizm działania. Jak dotąd największąformą przemocy zadawanej sobie wzajemnie przez ludzi sączyny nie kryminalistów lub osób obłąkanych, lecz zwy-kłych szanowanych obywateli, którzy oddali się w służbęzbiorowego ego. Można by posunąć się dalej i stwierdzić, żena tej planecie „normalność" równa jest szaleństwu . Co leżyu podstaw tego szaleństwa? Całkowite utożsamienie sięz myślą i emocją, a więc - ego .

Na tym świecie chciwość, samolubstwo, wyzysk, okru-cieństwo i przemoc nadal przenikają wszystkie sfery życia .Gdy nie dostrzegasz; że są to zbiorowe i indywidualne prze-jawy naszej podstawowej dysfunkcji czy choroby psychicz-nej, popełniasz błąd, nadając im charakter osobowy . Przypi-sujesz pojęciową tożsamość jednostce lub grupie i mówisz :„To cały on" lub : „Oni właśnie tacy są". Gdy dostrzeganeu innych ego mylisz z ich tożsamością, jest to wynik dzia-łania twojego własnego ego, które wykorzystuje to błędnespostrzeżenie, żeby siebie umocnić - czuje wtedy, że marację, a więc jest lepsze, wyższe od innych, i reaguje potę-pieniem, oburzeniem, a często gniewem wobec ludzi, któ-rych uznało za wrogów. Wszystko to ogromnie je satysfak-cjonuje. W rezultacie pogłębia się poczucie rozdzielenia

68

NOWA ZIEMIA

między tobą a innymi, których „inność" została wyolbrzy-miona do takiego stopnia, że nie potrafisz już widzieć wspól-nego wam wszystkim człowieczeństwa ani zakorzenieniaw tym jedynym Życiu, jakie dzielisz z każdym człowiekiem ;tej wspólnej boskości .

Szczególnie egotyczne wzorce postępowania, na które re-agujesz najsilniej, widząc je u innych, i które mylnie uzna-jesz za ich tożsamość, przeważnie występują również u cie-bie, ale nie potrafisz lub nie chcesz ich dostrzec . W tymsensie można się wiele nauczyć od swoich wrogów . Co cięw nich najbardziej drażni lub niepokoi? Ich samolubstwo?Chciwość? Żądza władzy i sprawowania kontroli? Nieszcze-rość, nieuczciwość, skłonność do przemocy lub jeszcze cośinnego? Wszystko, co cię oburza i na co silnie reagujeszu drugiego człowieka, istnieje także w tobie . Lecz nie jest toniczym innym jak formą ego i jako takie ma charakter cał-kowicie bezosobowy. Nie ma nic wspólnego z tym, kim tenczłowiek jest, ani z tym, kim ty jesteś . Jeśli jednak myliszto, kim jesteś, z tym, co możesz w sobie zaobserwować, za-graża to twojemu poczuciu tożsamości .

Wojna to postawa myślowa

W pewnych przypadkach może zachodzić potrzeba obro-ny siebie lub innej osoby, aby ktoś nas nie skrzywdził, leczpilnuj, żeby nie uczynić z tego swej misji „walki ze złem",gdyż istnieje prawdopodobieństwo, że staniesz się taki jakto, z czym walczysz. Walka z nieświadomością sprowadzinieświadomość na ciebie. Nie można zwalczyć nieświado-mości, dysfunkcyjnego i egotycznego zachowania, jeśli sięją atakuje. Nawet gdy pokonasz przeciwnika, ta nieświado-mość przeniesie się po prostu na ciebie albo przeciwnikpojawi się znowu pod innym przebraniem .

RDZEŃ EGO

69

To, z czym walczysz -wzmacniasz, a to, czemu stawiaszopór - trwa nadal .

Obecnie często słyszymy zwrot „wojna przeciwko' temuczy tamtemu i ilekroć to słyszę, wiem, że jest to skazane naporażkę. Mamy wojnę przeciwko narkotykom, wojnę przeciwprzestępczości, terroryzmowi, nowotworom, nędzy i tak da-lej . I na przykład mimo wojny z narkotykami i przestępczo-ścią, notuje się w ostatnich dwudziestu pięciu latach dra-matyczny wzrost liczby przestępstw i wykroczeń związanychz narkotykami. Liczba osób odbywających karę w więzie-niach USA zwiększyła się z niecałych 300 000 w 1980 rokudo przerażających 2,1 miliona w 2004 * . Wojna z chorobamidała nam między innymi antybiotyki. Początkowo działałynadzwyczaj dobrze i wydawało się, że wygramy walkę z cho-robami infekcyjnymi . Dzisiaj wielu ekspertów jest zdania, żeszeroko rozpowszechnione i bezmyślne używanie antybioty-ków stworzyło bombę zegarową i że odporne na antybiotykiszczepy bakterii, tak zwane „superbakterie", najprawdopo-dobniej doprowadzą do ponownego rozprzestrzenienia siętych chorób, a może i epidemii . Według czasopisma „Jour-nal of the American Medical Association" leczenie środkamifarmakologicznymi jest - trzecią po zawałach serca i nowo-tworach - główną przyczyną zgonów w USA. Homeopatiai medycyna chińska to dwa przykłady alternatywnego podej-ścia do choroby, w którym nie traktuje się jej jako wrogai dlatego nie wywołuje się nowych schorzeń .

Wojna to postawa myślowa i wszelkie wynikające z niejdziałania albo wzmocnią wroga, postrzeganego jako zło,albo, jeśli wojnę się wygra, stworzą nowego wroga, nowe złorówne temu, z którym się walczyło, lub jeszcze gorsze .

U.S. Department of Justice, biuro statystyk więziennictwa, dane po-chodzą z czerwca 2004 r.

%0

NOWA ZIEMIA

Między twoim stanem świadomości a rzeczywistością ze-wnętrzną występuje głęboki, ścisły związek . Gdy tkwiszw uścisku postawy myślowej takiej jak „wojna", twój sposóbpostrzegania staje się nadzwyczaj selektywny i zniekształ-cony. Inaczej mówiąc, będziesz widział tylko to, co chceszwidzieć, a następnie będziesz to mylnie interpretował . Mo-żesz sobie wyobrazić, jakie działania są rezultatem takiejzłudy. Albo zamiast to sobie wyobrażać, obejrzyj dziś wie-czorem wiadomości w telewizji .

Uważaj ego za to, czym ono naprawdę jest : zbiorową dys-funkcją, szaleństwem ludzkiego umysłu . Gdy spojrzysz nanie w ten sposób, nie pomylisz go już z tożsamością drugiejosoby. Łatwiej jest wtedy nie reagować na nie . Już nie trak-tujesz go tak, jakby miało charakter osobisty. Nie ma narze-kania, obwiniania, oskarżania ani wytykania błędów . Niejest tak, że ktoś nie ma racji . To tylko ego tkwiące w tejosobie nie ma racji . Ot i wszystko. Zaczynasz odczuwaćwspółczucie, gdy uzmysławiasz sobie, że wszyscy cierpią nato samo schorzenie umysłowe, jedni bardziej, inni mniej .Już nie podsycasz tego dramatu, który stanowi częśćwszystkich egotycznych związków międzyludzkich . Co gopodsyca? Sprzeciw . Ego na nim rozkwita .

Chcesz pokoju czy dramatu?

Chcesz pokoju . Nie ma nikogo, kto by go nie chciał . Jestjednak w tobie jakaś inna cząstka, która pragnie dramatu,konfliktu. Może w tej chwili tego nie czujesz . Będziesz mu-siał poczekać na sytuację albo nawet tylko na myśl, którawyzwoli w tobie reakcję : ktoś cię oskarży o to czy o tamto,ktoś cię nie doceni, wejdzie na twoje terytorium, zakwe-stionuje sposób załatwiania spraw, pokłóci się o pieniądze . . .Czy czujesz wtedy ten ogromny napływ siły, lęk maskowa-

RDZEŃ EGO

% 1

ny złością lub wrogością? Czy słyszysz, jak twój głos stajesię szorstki lub przenikliwy, głośniejszy albo o kilka tonówniższy? Czujesz, jak twój umysł gwałtownie rusza do obronyswego stanowiska, do usprawiedliwiania się, atakowania,obwiniania? Inaczej mówiąc, czy budzisz się w tej chwiliz nieświadomości? Czy uświadamiasz sobie, że gdzieśw twym wnętrzu znajduje się coś, co walczy, co czuje się za-grożone i chce za wszelką cenę przetrwać, co potrzebujedramatu, by móc potwierdzić swoją tożsamość jako zwycię-skiego bohatera w tej teatralnej produkcji? Czy czujesz, żejest w tobie coś, co woli raczej mieć rację, niż żyć w pokoju?

Ponad ego : twoja prawdziwa tożsamość

Gdy ego prowadzi wojnę, wiedz, że to tylko iluzja walczyo przetrwanie . Ta iluzja myśli, że jest tobą . Początkowo niejest łatwo być tam jako obserwująca Obecność, zwłaszczagdy ego zajęte jest przetrwaniem lub gdy uaktywniły się nie-które wzorce emocjonalne z przeszłości, ale jeśli już wcześ-niej tego doświadczyłeś, spotężnieje twoja moc Obecności,a uścisk, wjakim. trzyma cię ego, zelżeje . W twoim życiu po-jawi się siła o wiele większa niż ego, niż umysł . Aby uwolnićsię od ego, wystarczy tylko uświadomić sobie jego istnienie,ponieważ ta świadomość i ego nie mogą współistnieć . Świa-domość to siła kryjąca się w chwili teraźniejszej . Dlatego mo-żemy nazwać ją także Obecnością . Ostateczny cel ludzkiejegzystencji, a więc również twój, to wnieść ową siłę do tegoświata. I także z tego względu uwalnianie się od ego niemoże być celem wytyczonym na jakiś moment w przyszłości .Jedynie Obecność może wyswobodzić cię z ego, a ty możeszbyć obecny tylko TERAZ, nie wczoraj ani jutro . Tylko Obec-ność może zniweczyć przeszłość i w ten sposób zmienić twójstan świadomości .

72

NOWA ZIEMIA

Czym jest duchowe zrozumienie? Przekonaniem, że je-steś istotą duchową? Nie, przekonanie to tylko myśl . Jestono bliższe prawdy niż myśl wskazująca, ze jesteś kimś,o kim mówi twoje świadectwo urodzenia, ale to nadal tylko .myśl. Duchowe zrozumienie polega na tym, że z całą jasno-ścią zdajesz sobie sprawę, iż to, co postrzegasz, przeżywasz,myślisz lub czujesz, nie jest w istocie tobą ; że nie możeszznaleźć siebie w niczym, co nieustannie przemija . Budda byłchyba pierwszym człowiekiem, który to sobie wyraźnieuświadamiał, i dlatego słowo gnata (nie ja) stało się jednymz głównych pojęć jego nauki. A kiedy Jezus powiedział „po-rzuć siebie", znaczyło to: zaneguj (a więc zniwecz) iluzję sie-bie. Jeśli moje ja-ego-byłoby rzeczywiście tym, kim jestem,absurdem byłoby „porzucenie" go .

Tym, co pozostaje, jest światło świadomości, w którympojawiają się i znikają nasze spostrzeżenia, doświadczenia,myśli i uczucia . To Istnienie, to głębsze i prawdziwe Ja .Kiedy wiem, kim jestem, wówczas wszystko, co mi się w ży-ciu wydarza, nie ma już wartości absolutnej, lecz względ-ną. Uznaję te wydarzenia, ale tracą swoją absolutną powa-gę, swój ciężar gatunkowy . Jedynym, co się naprawdę liczy,jest odpowiedź na pytanie : czy mogę cały czas w tle moje-go życia odczuwać to swoje głębokie Istnienie, owo JA JES-TEM? Czy mogę czuć to JA JESTEM, którym JA JESTEMw tej chwili? Czy mogę czuć tę istotową tożsamość jako samąświadomość? A może zatracam siebie w tym, co mi się tylkoprzydarza, zatracam siebie w myśleniu, w świecie?

Wszystkie konstrukcje są niestabilne

Nieświadome dążenie ego, niezależnie od formy, jakąprzyjmuje, polega na tym, aby utrwalić wizerunek osoby,którą według siebie jestem, iluzorycznego ja, które zostało

RDZEŃ EGO

%3

powołane do istnienia, kiedy myślenie - wielkie dobro, aleteż wielkie przekleństwo - zaczęło przejmować kontrolęi przesłoniło prostą, ale głęboką radość płynącą z poczu-cia łączności z Istnieniem, Źródłem, Bogiem . Jakkolwiekzachowuje się ego, kierujący nim motyw zawsze jest takisam: pragnie się wyróżniać, być wyjątkowe, sprawowaćkontrolę; chce władzy i uwagi, i stale czegoś więcej . I oczy-wiście pragnie poczucia oddzielenia, a więc istnienia prze-ciwnika, wroga.

Ego zawsze czegoś oczekuje od innych ludzi lub sytuacji .Zawsze istnieje ukryty plan, ciągle panuje poczucie Jeszczenie dosyć", niewystarczalności i braku, który trzeba wypeł-nić. Ego wykorzystuje ludzi i sytuacje, by uzyskać to, co jestmu potrzebne, ale nawet gdy już mu się uda, jego satysfak-cja nigdy nie trwa długo . Często jego plany bywają pokrzy-żowane i prawie nieustanna rozbieżność między tym, „czegochcę", a tym, „co jest", staje się ciągłym źródłem niepoko-ju i cierpienia. Znany i dziś należący już do klasyki popuprzebój I Cant't Get No Satisfaction to piosenka ego. Podstawową emocją, która kieruje wszystkimi zachowaniami ego,jest lęk. Strach przed byciem nikim, przed nieistnieniem,przed śmiercią. Wszystkie jego działania służą w ostatecz-ności wyeliminowaniu lęku, lecz może go ono najwyżej najakiś czas stłumić za pomocą bliskiego związku uczuciowe-go, nowych dóbr materialnych lub zwycięstwa w tym czyowym. Iluzja nigdy nie da ci satysfakcji . Jedynie prawdao tyrn, kim jesteś, może cię wyzwolić .

Skąd ten strach? Otóż ego powstaje dzięki utożsamieniuz formą, ale gdzieś w głębi wie ono, że żadna forma nie jesttrwała, że każda przemija . Tak więc stale czuje ono wątpli-wości, choć na zewnątrz wydaje się pewne siebie .

Gdy spacerowaliśmy z przyjacielem po pięknym rezerwa-cie przyrody koło Malibu w Kalifornii, doszliśmy do ruin

%4

NOWA ZIEMIA

tego, co kiedyś było posiadłością wiejską, a kilkadziesiąt lattemu zostało strawione przez ogień . Kiedy zbliżyliśmy siędo tej dawnej posiadłości, zarośniętej drzewami i wspaniałąroślinnością, zobaczyliśmy obok ścieżki znak postawionytam przez osoby zarządzające parkiem . Widniał na nimnapis: UWAGA. WSZYSTKIE KONSTRUKCJE SĄ NIESTA-BILNE . Powiedziałem do przyjaciela, że brzmi to jak ważnasutra (święta nauka) . I staliśmy tak w nabożnym podziwie .Kiedy już zrozumiesz i przyjmiesz tę prawdę, że wszystkiekonstrukcje (formy) są niestabilne, nawet te materialne,z pozoru solidne, rodzi się w tobie spokój . Wynika to stąd, żedostrzegając nietrwałość wszelkich form, uświadamiaszsobie wymiar bezpostaciowy, który znajduje się w twymwnętrzu: ten, który jest ponad śmiercią. Jezus nazywał go„życiem wiecznym" .

Potrzeba ego, by czuć się kimś wyższym

Istnieje wiele form ego, które są subtelne, lecz łatwo jeprzeoczyć, i które można zaobserwować u innych ludzi i, coważniejsze, u siebie . Pamiętaj, moment, w którym uzmy-sławiasz sobie swoje ego, ta rodząca się wówczas świado-mość jest tym, co istnieje ponad ego, jest głębszym Ja" .Dostrzeżenie iluzji to już początek rodzenia się prawdy .

Na przykład masz właśnie poinformować kogoś o czymś,co się wydarzyło . „Wiesz, co się stało? Jeszcze nie słysza-łeś? Zaraz ci opowiem" . Jeśli jesteś w wystarczającymstopniu wrażliwy, obecny, zauważysz w sobie to chwilowezadowolenie, jakie pojawia się tuż przed momentem podzie-lenia się tymi informacjami, nawet gdyby to były złe wieści .Dzieje się tak dlatego, że na tę krótką chwilę dochodzi -w mniemaniu ego - do zachwiania na twoją korzyść równo-wagi między tobą i drugim człowiekiem . Przez ten moment

RDZEŃ EGO

%S

ty wiesz więcej niż on. Odczuwane przez ciebie zadowolenieto satysfakcja ego, a płynie ona z poczucia przewagi naddrugą osobą . Nawet jeśli twoim rozmówcą jest prezydentlub papież, czujesz w tym momencie swoją wyższość, ponie-waż w i e s z więcej . Wiele osób ma nawyk plotkowania czę-ściowo z tego powodu . Poza tym plotkowanie zawiera częs-to element złośliwej krytyki oraz osądzania i to równieżwzmacnia ego, bo uzyskuje ono poczucie domniemanej,lecz wyimaginowanej wyższości moralnej, które pojawiasię zawsze, gdy się kogoś ile ocenia .

Jeżeli ktoś ma więcej, wie więcej lub może więcej niż ja,ego czuje się zagrożone, bo owo „mniej" osłabia jego wymy-ślone poczucie własnego ja w stosunku do innych ludzi .Może więc starać się odbudować siebie, lekceważąc, kryty-kując lub umniejszając wartość czyjejś wiedzy, stanu po-siadania lub zdolności . Albo może zmienić strategię i za-miast rywalizować z drugim człowiekiem, umacnia siebie,powołując się na znajomość z tą czy ową osobą, jeśli jestona przez innych uznana za ważną .

Ego i sława

Powszechne zjawisko powoływania się na znane osoby,przypadkowe napomykanie o tym, kogo znasz, to część sto-sowanej przez ego strategii osiągania wyższości w oczachinnych ludzi dzięki temu, iż kojarzymy siebie z kimś „waż-nym" . Ta zmora bycia osobą znaną na świecie polega natym, że to, kim naprawdę jesteś, staje się w zbiorowym wi-zerunku mentalnym zupełnie nieistotne . Większość ludzi,których spotykasz, chce dzięki znajomości z tobą wzmocnićswoje poczucie tożsamości - mentalny obraz tego, kim są .Sami może nawet nie wiedzą, że wcale ich nie interesujetwoja osoba, tylko pogłębienie własnego, w gruncie rzeczy

76

NOWA ZIEMIA

fikcyjnego, poczucia ja . Uważają, że dzięki tobie mogą byćkimś więcej . Pragną za twoim pośrednictwem - lub raczejza pośrednictwem twojego mentalnego wizerunku jako oso-by znanej - dopełnić swoją ponadjednostkową skonceptu -alizowaną tożsamość zbiorową .

Owo absurdalne przecenianie sławy to w naszym świe-cie tylko jeden z licznych przejawów egotycznego szaleń-stwa. Niektóre znane osobistości popełniają wciąż ten sambłąd i utożsamiają się z tą zbiorową fikcją, z wizerunkiem,jaki stwarzają im ludzie i media, i rzeczywiście zaczynająpostrzegać siebie jako jednostki wyższe w stosunku do zwy-kłych śmiertelników . W rezultacie coraz silniej odchodząod samych siebie i od innych, są coraz bardziej nieszczęśli-we i zależne od własnej nieustającej popularności . Osobyte, otoczone ludźmi karmiącymi się ich rozdmuchanymwizerunkiem własnym, stają się niezdolne do budowaniaprawdziwych związków .

Albert Einstein, którego czczono niemal jak nadczłowie-ka i którego losem było stać się jednym z najsłynniejszychludzi na świecie, nigdy nie utożsamiał się z wizerunkiemstworzonym dla niego przez myślenie zbiorowe . Pozostałskromny i pozbawiony egotyzmu . Mówił zresztą o „grotesko-wej rozbieżności między tym, co ludzie uważają za mojeosiągnięcia, a moimi zdolnościami i tym, kim rzeczywiściejestem i co potrafię" * .

Dlatego tak trudno jest znanej osobie budować auten-tyczne związki z innymi ludźmi . Związek autentyczny niejest zdominowany przez ego zainteresowane tworzeniemwłasnego wizerunku oraz poszukiwaniem samego siebie .W takim związku panuje otwartość i gotowość poświęcaniauwagi drugiej osobie, bez patrzenia na własne korzyści . Ta

* Albert Einstein, Mein Weltbild, wyd . 25 (Frankfurt, Ullstein Verlag 1991),str. 42 .

RDZEŃ EGO

%%

gotowość poświęcania uwagi to Obecność . Jest ona nie-zbędnym warunkiem każdej prawdziwej relacji . Ego zawszeczegoś wymaga lub -jeśli sądzi, że nic nie może uzyskać oddrugiej osoby-wykazuje całkowitą obojętność . Nie zależymu na tobie . Tak więc trzy najczęściej występujące w ego-tycznych związkach sytuacje to : stawianie wymagań, nie-spełnione wymagania (złość, pretensje, obwinianie, narze-kanie) i obojętność .

Rozdział czwarty

Odgrywanie ró1: różne oblicza ego

Ego, które chce czegoś od innej osoby- a każde ego chce- będzie zwykle odgrywać określoną rolę, żeby zaspokoićswe „potrzeby" : korzyści materialne, poczucie władzy, wyż-szości, wyjątkowości lub pewne gratyfikacje, fizyczne albopsychiczne. Przeważnie ludzie są całkowicie nieświadomiodgrywanych przez siebie ról . Oni s ą tymi rolami . Pewnerole są subtelne ; a inne rażąco oczywiste, lecz nie dla od-grywającej je osoby. Czasem role służą po prostu temu, abyzwrócić na siebie uwagę. Ego rozkwita, skupiając na sobiecudze zainteresowanie, które jest w istocie formą energiipsychicznej. Ego nie wie, że źródło całej energii znajduje sięw tobie, a więc szuka jej na zewnątrz. Nie pragnie ono bezpo-staciowej uwagi, jaką jest Obecność, lecz uwagi w określo-nej f o r m i e, takiej jak uznanie, pochwała, uwielbienie lubzauważenie go w jakiś sposób, akceptacja jego istnienia .

Człowiek nieśmiały, który boi się zwracać na siebie uwa-gę, nie jest wolny od ego, lecz ma ego ambiwalentne, którezarówno pragnie czyjejś uwagi, jak i się jej obawia. Boi się,że ta uwaga może przybrać formę dezaprobaty lub kryty-ki, a więc czegoś, co osłabia poczucie własnego ja, a niewzmacnia. Dlatego strach takiego człowieka przed zwraca-niem na siebie uwagi jest silniejszy niż potrzeba, żeby byćzauważanym. Nieśmiałość często idzie w parze ź obrazemsamego siebie, który jest przede wszystkim negatywny,

óo

NOWA ZIEMIA

z przekonaniem o własnym niedopasowaniu . Każde wymy-ślone poczucie ja - postrzeganie siebie w taki czy inny spo-sób - to ego, nieważne, czy w większej mierze pozytywne(jestem najlepszy), czy negatywne (nie jestem dobry) . Zakażdym pozytywnym obrazem siebie kryje się lęk, że nie jestsię dość dobrym. Za każdym obrazem negatywnym ukrytejest pragnienie, aby być najlepszym lub lepszym niż inni .W pewnym siebie ego, które odczuwa i stale podtrzymujeswą potrzebę wyższości, czai się nieświadomy strach przedniższością . I przeciwnie, nieśmiałe, nieprzystające do oto-czenia ego, które ma kompleks niższości, nosi głęboko w so-bie silne pragnienie wyższości . Wiele osób waha się międzypoczuciem niższości i wyższości, zależnie od sytuacji lub odludzi, z którymi się kontaktuje . Najważniejsze, co musiszwiedzieć i zaobserwować u siebie : zawsze gdy czujesz sięlepszy lub gorszy od kogoś, odzywa się w tobie ego .

Krzywdziciel, ofiara, kochanek

Niektóre ego, jeśli nie zyskują pochwał lub podziwu, po-szukują innych form zwrócenia na siebie uwagi i będąodgrywać określone role, aby ją zdobyć . Jeżeli nie umiejąwzbudzić pozytywnego zainteresowania, mogą zamiast tegowywoływać negatywne, na przykład prowokując innych lu-dzi do negatywnych reakcji . Niektóre dzieci też już to robią .Źle się zachowują, aby zwrócić na siebie uwagę . Odgrywa-nie negatywnych ról staje się szczególnie wyraźne, kiedyego potężnieje wskutek działania „ciała bolesnego", a więcemocjonalnego cierpienia z przeszłości, które chce się terazodrodzić przez doświadczanie większego bólu .

Niektóre ego popełniają przestępstwo w poszukiwaniurozgłosu. Pragną zwrócić na siebie uwagę dzięki złej sławiei potępieniu przez innych . „Proszę, powiedzcie mi, że istnie-

ODGRYWANIE RóL: R62NE OBLICZA EGO

81

je„ że nie jestem nieważny" - zdają się mówić . Takie pato-logiczne formy ego są tylko bardziej ekstremalnymi odmia-nami zwykłego ego .

Popularna jest rola ofiary, a formą uwagi jest tu współ-czucie innych osób, ich litowanie się nade mną lub zaintere-sowanie moimi problemami, „mną i moją historią" . Postrze-ganie siebie jako ofiary jest elementem wielu egotycznychschematów postępowania, takich jak narzekanie, obraża-nie się, oburzanie itp. Oczywiście, gdy utożsamiony jestemz historią, w której przypisałem sobie rolę ofiary, nie chcę,aby dobiegła ona końca, a ego - o czym wie każdy terapeuta- nie chce zakończenia swoich „problemów", gdyż są oneczęścią jego tożsamości. Jeśli nikt nie zechce słuchać mojejsmutnej historii, mogę ją sobie w kółko opowiadać we włas-nej głowie, odczuwać dla siebie współczucie i w ten sposóbmieć tożsamość kogoś, ktojest niesprawiedliwie traktowa-ny przez życie lub innych ludzi, los albo Boga . Określa tomój wizerunek własny, dzięki temu jestem kimś, a dla egowyłącznie to się liczy .

We wczesnym stadium tak zwanych związków roman-tycznych odgrywanie ról jest zjawiskiem powszechnymi ma na celu przyciągnięcie do siebie i zatrzymanie kogoś,kto jest uznany przez ego za osobę, która „uczyni mnieszczęśliwym, wyjątkowym i zaspokoi wszystkie moje potrze-by". „Zagram kogoś, kim chciałabyś, żebym był, a ty zagraszkogoś, kim ja chciałbym, abyś była" . Na tym polega ta nie-wypowiedziana i nieświadoma umowa . Odgrywanie ról tojednak ciężka praca i dlatego nie może trwać w nieskończo-ność, zwłaszcza gdy postanawiacie razem mieszkać . Kiedyte role znikają, co widzisz? Niestety, w większości przypad-ków nie prawdziwą istotę tego człowieka, lecz to, co ją przy-krywa - surowe ego odarte ze swych ról, z jego bólem orazniespełnionymi oczekiwaniami, które teraz zmieniają się

82

NOWA ZIEMIA

w złość, najczęściej skierowaną na współm ałżonka lubpartnera za to, że nie udało mu się usunąć głębokiego lękui poczucia braku będącego nieodłącznym elementem ego-tycznego poczucia własnego ja .

To, co zwykle nazywamy „zakochaniem się", jest w więk-szości przypadków intensyfikacją egotycznych potrzeb i ocze-kiwań. Uzależniasz się od drugiej osoby lub raczej od jejwizerunku, który sobie stworzyłeś . Nie ma to nic wspólnegoz prawdziwą miłością, w której nie stawia się żadnych wy-magań. Język hiszpański w sposób najuczciwszy formułujekonwencjonalne pojęcia miłości : te quiero znaczy zarówno„ja ciebie chcę", jak i „ja cię kocham" . Innego wyrażeniaoznaczającego „kocham cię", te amo, w którym nie ma tejdwuznaczności, używa się dość rzadko - pewnie dlatego, żeprawdziwa miłość także jest rzadkością .

Pozbywanie się definicji samego siebie

Kiedy z kultur plemiennych rozwinęły się cywilizacjestarożytne, ludzie zaczęli pełnić określone funkcje : władcy,kapłana lub kapłanki, wojownika, rolnika, kupca, rzemieśl-nika, pracownika fizycznego itd. Wykształcił się systemklasowy. Funkcja, którą w większości przypadków dziedzi-czono po rodzicach, decydowała o twojej tożsamości, o tym,kim jesteś w oczach innych ludzi, jak również we włas-nych. Stała się rolą, lecz nie postrzegano jej jako roli : byłatym, kim sam byłeś lub za kogo się uważałeś . Czasem tylkoniektóre osoby, takie jak Budda czy Jezus, widziały ów pod-stawowy rozdźwięk cechujący kastę lub klasę społeczną, toutożsamianie się z formą, i uświadamiały sobie, że utożsa-mianie się z tym, co jest uwarunkowane i przemijające,zasłania światło tego, co bezwarunkowe i wieczne - światłojaśniejące w każdym człowieku .

ODGRYWANIE RÓL: RÓŻNE OBLICZA EGO

83

W naszym współczesnym świecie struktury społeczne niesą tak sztywne i tak wyraźnie określone jak niegdyś . Mimoże wiele osób nadal jest oczywiście uwarunkowanych przezswoje środowisko, to nie przypisuje się im w sposób automa-tyczny żadnej funkcji i związanej z nią tożsamości . W grun-cie rzeczy w obecnych czasach coraz więcej ludzi nie wie,gdzie jest ich miejsce, jaki jest ich cel, a nawet kim są .

Zwykle gratuluję ludziom, kiedy mi mówią : „Właściwiesam już nie wiem, kim jestem" . Potem spoglądają z zakło-potaniem i pytają : „Uważasz, że taka dezorientacja to cośdobrego?". Proszę ich wtedy, aby się zastanowili. Co to zna-czy być zdezorientowanym? Jeśli mówisz „nie wiem", niejest to dezorientacja. Występuje ona, gdy stwierdzasz : „Niewiem, ale powinienem wiedzieć" lub : „Nie wiem, lecz mu-szę wiedzieć" . Czy możliwie jest, byś pozbył się przekona-nia, że powinieneś lub musisz wiedzieć, kim jesteś? Innymisłowy, czy możesz zrezygnować z poszukiwania definicjipojęciowych, które dałyby ci poczucie tożsamości? Czy mo-żesz przestać szukać myśli ukazującej twą tożsamość? Gdyodrzucisz przekonanie, że powinieneś lub musisz wiedzieć,kim jesteś, co stanie się z dezorientacją? Od razu zniknie .Kiedy w pełni zaakceptujesz to, że nie wiesz, ogarnie cięstan spokoju i jasności, który bliższy jest temu, kim napraw-dę jesteś, niż mogłaby być jakakolwiek twoja myśl . Określa-nie siebie za pomocą myśli to ograniczanie siebie .

Wcześniej ustalone role

Oczywiście różni ludzie pełnią w świecie różne funkcje .Nie może być inaczej . Jeśli weźmie się pod uwagę zdolnościintelektualne lub fizyczne - wiedzę, umiejętności, talent,poziom energii - bardzo się od siebie różnimy . Tym, co sięnaprawdę liczy, nie jest pełniona przez ciebie funkcja, lecz

84

NOWA ZIEMIA

to, czy utożsamiasz się z nią do takiego stopnia, że przejmujeona nad tobą władzę i staje się rolą, którą odgrywasz . Gdyodgrywasz role, nie jesteś tego świadomy . Kiedy zdasz sobiez tego sprawę, spostrzeżenie to stworzy dystans między tobąi daną rolą. Zaczniesz się od niej uwalniać. Jeżeli całkowicieutożsamiłeś się z rolą, mylisz schemat zachowania z tym,kim jesteś, i traktujesz siebie bardzo poważnie . Automatycz-nie przypisujesz innym ludziom te role, które korespondująz twoimi. Na przykład, gdy idziesz z wizytą do lekarza, któryw pełni utożsamił się ze swoją rolą, nie będziesz dla niegoistotą ludzką, ale pacjentem lub przypadkiem chorobowym .

Chociaż struktury społeczne są w dzisiejszym świeciemniej sztywne niż dawniej, nadal istnieją wcześniej usta-lone funkcje lub role, z którymi chętnie się utożsamiamyi które, co za tym idzie, stają się częścią naszego ego . Spra-wia to, że relacje między ludźmi są nieautentyczne, odhu-manizowane, pełne obcości . Te z góry określone role mogądawać pewne krzepiące poczucie tożsamości, lecz w rezul-tacie zatracasz w nich siebie. Funkcje pełnione w insty-tucjach o charakterze hierarchicznym, takich jak wojsko,kościół, rząd lub wielka korporacja, łatwo stają się tożsa-mościami kojarzonymi z rolą. Gdy zatracasz siebie w swejroli, niemożliwe są autentyczne kontakty międzyludzkie .

Niektóre wcześniej ustalone role moglibyśmy nazwaćarchetypami społecznymi . Wymieńmy kilka z nich : gospo-dyni domowa z klasy średniej (rola ta nie dominuje wśródkobiet tak jak kiedyś, ale nadal jest powszechna), twardzielmacho, uwodzicielka, artysta „nonkonformista", człowiek„kultury" (rola dość popularna w Europie), który szczyci sięwiedzą z zakresu literatury, sztuk pięknych lub muzyki takjak inni mogliby szczycić się kosztownym strojem lub au-tem. Istnieje też uniwersalna rola człowieka dorosłego .Gdy ją odgrywasz, traktujesz bardzo serio samego siebie


HS

i życie . Spontaniczność, serdeczny śmiech i radość nie sąelementami tej roli .

Ruch hipisowski, który powstał na zachodnim wybrzeżuUSA w latach sześćdziesiątych, a następnie rozprzestrzeniłsię w Europie Zachodniej, był rezultatem odrzucania przezmłodzież archetypów społecznych, ról, wytyczonych wzor-ców postępowania, jak również opartych na ego strukturekonomicznych i społecznych.

Młodzi nie chcieli odgrywać ról, jakie starali się im na-rzucić rodzice i społeczeństwo. Rzecz znacząca, zbiegło sięto w czasie z horrorem wojny w Wietnamie, w której zginęłopięćdziesiąt siedem tysięcy młodych Amerykanów i trzymiliony Wietnamczyków i która wyraźnie ukazała wszyst-kim szaleństwo tamtego systemu oraz wynikającej z niegopostawy myślowej . Podczas gdy w latach pięćdziesiątychwiększość Amerykanów nadal była wyjątkowo konformi-styczna w swym postępowaniu i myśleniu, w latach sześć-dziesiątych miliony ludzi przestawało się identyfikowaćz tożsamością zbiorową, ponieważ obłęd tkwiący w zbioro-wości był nader oczywisty . Ruch hipisowski odzwierciedlałrozluźnianie się w psychice ludzkiej sztywnych dotychczas,opartych na ego struktur . Sam ten ruch wkrótce uległ roz-padowi i przestał istnieć, ale pozostała po nim otwartość, nietylko u tych, którzy do niego należeli . Dzięki temu na Za-chód mogła dotrzeć starodawna mądrość i duchowośćWschodu, która zaczęła odgrywać zasadniczą rolę w budze-niu się świadomości ogółu .

Role tymczasowe

Jeżeli jesteś wystarczająco przebudzony, wystarczającoświadomy, by móc obserwować, jak odnosisz się do innychludzi, to dostrzegasz subtelne zmiany w swojej mowie,

86

NOWA ZIEMIA

postawie i zachowaniu w zależności od osoby, z którą siękontaktujesz . Początkowo łatwiej śledzić to u innych, a później można również zaobserwować u siebie . Sposób,wjaki

zwracasz się do prezesa spółki, pewnie trochę się różni odtego, jak rozmawiasz z portierem . Inaczej też rozmawiaszz dzieckiem, a inaczej z dorosłym . Dlaczego? Odgrywaszrole . Nie jesteś sobą - ani w stosunku do prezesa, aniw stosunku do dziecka czy portiera . Gdy wchodzisz do skle-pu, by coś kupić, gdy wstępujesz do restauracji, banku, napocztę, wślizgujesz się za każdym razem w wyznaczone rolespołeczne. Gdy stajesz się klientem, mówisz i postępujeszw określony sposób . I przez personel lub kelnera, którzytakże odgrywają swoje role, jesteś traktowany jak klient .Między dwiema osobami występuje duży zali -es uwarunko-wanych schematów zachowania, które decydują o charak-terze danej interakcji . Zamiast ludzi wchodzą tu ze sobąw reakcję utworzone pojęciowo wizerunki mentalne. Imbardziej ludzie utożsamiają się ze swymi rolami, tym mniejautentyczne stają się ich relacje .

Masz w głowie obraz mentalny, który pokazuje nie tylkoto, kim jest drugi człowiek, ale także, kim ty jesteś, zwłasz-cza w stosunku do tego człowieka . Tak więc to wcale nie tyzwracasz się do tej osoby, ale ktoś, kim według siebie jesteś,zwraca się do kogoś, kim według ciebie jest ona, i odwrot-nie. Wymyślony wizerunek ciebie, utworzony przez twójumysł, odnosi się do własnego wytworu, jakim jest ukształ-towany przez niego wymyślony wizerunek drugiej osoby .Umysł tej osoby zrobił przypuszczalnie to samo, toteż każdaegotyczna interakcja między dwiema osobami jest w rzeczy-wistości interakcją między czterema utworzonymi przezumysł tożsamościami, będącymi w istocie fikcją . Nic więcdziwnego, że w związkach rodzi się tyle konfliktów . To nie sąprawdziwe związki .

ODGRYWANIE RÓL : RÓ2NE OBLICZA EGO

87

Mnich ze spoconymi dłońmi

Kazan, mnich i nauczyciel zen, miał odprawiać pogrzebznanej osobistości. Kiedy tak czekał na przybycie zarządcyprowincji i innych możnych panów i pań, zauważył, że bar-dzo spociły mu się dłonie .

Nazajutrz zgromadził swoich uczniów i wyznał, że niejest jeszcze gotów być ich prawdziwym nauczycielem . Wy-jaśnił im, że w swoim zachowaniu nadal przypomina każde-go innego człowieka, czy to króla, czy żebraka . Nie umiałwznieść się ponad role społeczne i wyznaczoną tożsamośćani dostrzec wewnętrznego podobieństwa wszystkich ludzi .Odszedł więc i został uczniem innego mistrza . Wrócił doswoich uczniów po ośmiu latach jako człowiek oświecony .

Odgrywanie szczęścia a szczęście prawdziwe

„Jak się masz?" . „Świetnie, nie może być lepiej". Prawdaczy fałsz?

W wielu przypadkach szczęście jest odgrywaną przez lu-dzi rolą i pod tą uśmiechniętą fasadą kryje się bardzo dużocierpienia. Kiedy poczucie nieszczęścia skrywane jest poduśmiechem i białymi lśniącymi zębami, kiedy ktoś czujesię odepchnięty, nawet przez samego siebie, często mamydo czynienia z depresją, załamaniem, nadpobudliwością,a więc z nieszczęściem .

„Czuję się świetnie" - ta rola odgrywana jest przez egoczęściej w Ameryce niż w innych krajach, w których marnywygląd i samopoczucie są niemal normą i dlatego społe-czeństwo bardziej je akceptuje . Pewnie to trochę przesada,ale powiedziano mi, że w stolicy pewnego skandynawskiegokraju człowiek, który uśmiecha się na ulicy do nieznajo-mych, ryzykuje, że zostanie aresztowany za pijaństwo .

$$

NOWA ZIEMIA

Jeśli nie jesteś szczęśliwy, musisz najpierw się do tegoprzyznać. Ale nie mów : „Jestem nieszczęśliwy" . Nieszczę-ście nie ma nic wspólnego z tym, kim jesteś . Powiedz: „Jestgdzieś we mnie poczucie nieszczęścia" . A następnie za-'stanów się nad tym. Może ma to coś wspólnego z sytuacją,wjakiej się znalazłeś . Może trzeba będzie ją zmienić lub sięod niej uwolnić . Jeśli jednak nic nie da się zrobić, zmierzsię z tym i powiedz : „Cóż, jest tak, jak jest . Albo to zaakcep-tuję, albo będę się tym martwić". Głównym powodem po-czucia nieszczęścia nigdy nie jest sama sytuacja, tylkomyślenie o niej. Bądź świadomy swoich myśli . Staraj sięoddzielać je od sytuacji, która zawsze jest neutralna, za-wsze jest taka, jaka jest . Oto sytuacja lub fakt, a to są mojemyśli o niej . Zamiast układać historie, zostań przy faktach .Na przykład stwierdzenie : „Jestem zrujnowany" to histo-ria. Ogranicza cię i powstrzymuje przed podjęciem skutecz-nego działania. „Mam na koncie pięćdziesiąt centów" -to fakt. Stawianie czoła faktom zawsze dodaje nam siły .Wiedz, że to, o czym myślisz, w dużym stopniu tworzy od-czuwaną przez ciebie emocję . Dostrzegaj powiązanie mię-dzy swym myśleniem i emocjami . Zamiast być myśleniemi emocjami, bądź świadomością, która jest ponad nimi .

Nie szukaj szczęścia. Nie znajdziesz go, bo szukanie jestantytezą szczęścia. Szczęście zawsze jest nieuchwytne, leczuwolnić się od nieszczęścia można już teraz, stawiając czołotemu, co jest, zamiast tworzyć o tym historie . Poczucie nie-szczęścia przesłania naturalny stan dobrego samopoczuciai wewnętrznego spokoju, źródło prawdziwego szczęścia .

Rodzicielstwo: rola czy funkcja?

Wielu dorosłych, rozmawiając z małymi dziećmi, odgrywarole . Mówiąc, schylają się . Nie traktują dziecka jak równego

ODGRYWANIE RóL : RÓ2NE OBLICZA EGO

$9

sobie. Fakt, że na razie wiesz więcej lub jesteś wyższy, nieoznacza, że dziecko nie jest ci równe . Większość dorosłychw pewnym momencie życia staje się rodzicami, przyjmujejedną z najbardziej powszechnych ról. Najważniejsze pyta-nie brzmi: czy umiesz sprawować funkcję rodzica i wypełniaćją dobrze bez utożsamiania się z tą funkcją, to znaczy bezprzekształcania jej w rolę? Do koniecznych elementów tejfunkcji należy troska o potrzeby dziecka, chronienie go przedniebezpieczeństwem i czasem wskazywanie, co ma robić,a czego nie . Ale gdy rodzicielstwo staje się tożsamością, gdyw całości lub w dużym stopniu czerpiesz z niego poczuciewłasnego ja, funkcja ta nabiera nadmiernego, wygórowane-go znaczenia i pochłania cię . Zaspokajanie potrzeb dzieckastaje się przesadne i zmienia się w rozpieszczanie ; chronie-nie go przed niebezpieczeństwem staje się nadopiekuńczo-ścią i przeszkadza mu badać świat i samodzielnie zdobywaćdoświadczenie . Mówienie dzieciom, co mają robić, a czegonie robić, zmienia się w kontrolowanie, apodyktyczność .

Co więcej, ta tożsamość oparta na odgrywaniu roli trwajeszcze długo po tym, jak mija konieczność sprawowania tejokreślonej funkcji . Rodzice więc nie rezygnują ze swego ro-dzicielstwa, nawet gdy dzieci stają się dorosłe . Nie potrafiązapomnieć o potrzebie bycia potrzebnym swoim dzieciom .Nawet gdy to dorosłe dziecko ma czterdzieści lat, rodzicenie porzucają koncepcji: „Ja wiem, co jest dla ciebie najlep-sze". Wciąż kompulsywnie odgrywają rolę rodzica i dlategonie tworzy się żaden prawdziwy związek . Rodzice definiująsiebie za pomocą tej roli i nieświadomie boją się utraty toż-samości w chwili, gdy przestaną być rodzicami. Jeśli niezrezygnują ze swego pragnienia, by kontrolować dorosłe jużdziecko i wpływać na jego postępowanie - a zwykle tak jest- zaczną krytykować, okazywać dezaprobatę lub wywoły-wać w dziecku poczucie winy - wszystko to w nieświadomej

90

NOWA ZIEMIA

próbie zachowania swojej roli, swej tożsamości . Na zewnątrzwygląda to tak, jakby martwili się o swoje dziecko, i sami w towierzą, lecz w rzeczywistości martwią się o to, czy przetrwaich tożsamość wynikająca z odgrywanej roli . Wszelkie ego-'tyczne motywy to umacnianie siebie i troska o siebie ; czasemsą mądrze zamaskowane, nawet przed samą osobą, w którejdziała ego .

Matka lub ojciec, którzy utożsamiają się ze swoją roląrodzicielską, mogą także próbować się spełnić za pośrednic-twem dzieci. Cechująca ego potrzeba manipulowania inny-mi, by zaspokoić swoje nieustanne poczucie braku, kierowa-na jest więc ku dzieciom . Gdyby to najbardziej nieświadomezałożenie i ta motywacja kryjąca się w przymusie rodzica,by manipulować swym dzieckiem, były świadome i wyarty-kułowane, prawdopodobnie usłyszelibyśmy stwierdzeniaw rodzaju: „Chciałbym, abyś osiągnął to, czego mnie nigdynie udało się osiągnąć. Chciałbym, abyś był kimś w oczachludzi, wtedy ja też dzięki tobie mógłbym być kimś . Nie za-wiedź mnie . Tyle dla ciebie poświęciłem. Moja dezaprobataw stosunku do ciebie ma sprawić, abyś poczuł się tak win-ny i tak mi dłużny, że w końcu spełnisz moje życzenia .Zresztą nie muszę mówić, że wiem, co jest dla ciebie naj-lepsze. Kocham cię i nadal będę cię kochać, jeśli zrobisz to,co według mnie jest dla ciebie dobre" .

Gdy uświadomisz sobie takie nieświadome motywacje,od razu zrozumiesz, jak są absurdalne. Kryjące się za nimiego nagle staje się widoczne, podobnie jak jego dysfunkcja .W rozmowach ze mną niektórzy rodzice w pewnym momen-cie stwierdzali : „O mój Boże, ja tak naprawdę postępowa-łem!" . Gdy uświadamiamy sobie, co robimy lub robiliśmy,dostrzegamy też bezsens tego i nieuświadomiony wcześniejschemat postępowania sam dobiega końca . Świadomośćjest najlepszym motorem zmiany .

ODGRYWANIE RÓL: RÓZNE OBLICZA EGO 91

Jeśli rodzice postępują tak w stosunku do ciebie, niemów im, że są nieświadomi i tkwią w uścisku ego . Pewniestaną się przez to jeszcze bardziej nieświadomi, gdyż egoprzyjmie pozycję obronną. Wystarczy, że uzmysłowisz sobie,iż to działa w nich ego, a nie oni sami . Egotyczne wzorce,nawet te długotrwałe, znikają czasem niemal w cudownysposób, gdy nie budzą w tobie wewnętrznego sprzeciwu .Sprzeciw dodaje im tylko nowych sił . Lecz jeśli nawet nieustaną, możesz przyjąć zachowanie swych rodziców ze zro-zumieniem, bez potrzeby opierania mu się, czyli bez jegopersonalizowania.

Bądź świadomy także własnych nieświadomych założeńlub oczekiwań, jakie z przyzwyczajenia masz wobec rodzi-ców. „Rodzice powinni pochwalać to, co robię . Powinni ro-zumieć mnie i akceptować takiego, jaki jestem" . Napraw-dę? Dlaczego powinni? Jak widać, nie akceptują, bo niemogą. Ich rozwijająca się świadomość nie dokonała jeszczekwantowego skoku na kolejny poziom. Nie potrafią jeszczenie utożsamiać się ze swoją rolą . „Tak, ale ja nie mogę byćzadowolony z tego, kim jestem, jeśli nie mam ich aprobatyi zrozumienia". Naprawdę? A jaki wpływ na to, kim jesteś,ma ich aprobata lub dezaprobata?

Wszystkie takie nieprzemyślane stwierdzenia są przy-czyną wielu negatywnych emocji i, zupełnie niepotrzebnie,nieszczęścia .

Wsłuchaj się uważnie . Czy niektóre z twoich myśli, przy-noszące do twej głowy głos matki lub ojca, mówią coś w tymrodzaju: „Nie jesteś dość dobry . Nigdy niczego nie osiągniesz"albo wygłaszają inny osąd lub opinię? Jeżeli jesteś wystar-czająco świadomy, będziesz mógł rozpoznać ten glos jako coś,czym on w istocie jest - jako starą myśl, uwarunkowanąprzeszłością. Jeśli jesteś świadomy, nie musisz już wierzyćw każdą swoją myśl. To stara myśl, nic więcej . Świadomość

92

NOWA ZIEMIA

oznacza Obecność, a tylko Obecność może cię uwolnić odpozbawionej świadomości przeszłości .

„Jeśli uważasz się za tak oświeconego - powiedział RamDass - to idź i spędź tydzień ze swoimi rodzicami" . To dobrarada. Stosunki z rodzicami to nie tylko podstawowa relacjanadająca ton wszystkim późniejszym związkom, ale takżedobry sprawdzian, który wskazuje twój stopień Obecności .Im więcej jest w związku wspólnej przeszłości, tym bardziejmusisz być obecny, bo w przeciwnym razie będziesz zmuszo-ny tę przeszłość wciąż na nowo ożywiać .

Świadome cierpienie

Jeśli masz małe dzieci, to jak tylko możesz, udzielaj impomocy, rad i ochrony, ale co jeszcze ważniejsze, pozostawim przestrzeń - przestrzeń istnienia . Przychodzą na światdzięki tobie, lecz nie są „twoje" . Przekonanie : „Wiem, co jestdla ciebie najlepsze" może być słuszne, gdy są bardzo małe,lecz gdy dorastają, traci swą słuszność . Im więcej maszoczekiwań co do przebiegu ich życia, tym bardziej zatracaszsię w swoich myślach, zamiast być dla swoich dzieci obec-ny. W końcu popełnią błędy i doświadczą jakiejś formy cier-pienia, jak my wszyscy. Zresztą mogą się mylić tylko z two-jego punktu widzenia . To, co dla ciebie jest błędem, dlanich może być dokładnie tym, co muszą zrobić lub przeżyć .Udzielaj im tyle wsparcia i pomocy, ile tylko możesz, alezrozum, że czasem musisz pozwolić im błądzić, zwłaszczagdy osiągają dorosłość . Czasem musisz także pozwolić imcierpieć. Cierpienie może ich dotknąć ni stąd, ni zowądalbo nadejść w konsekwencji ich własnych pomyłek .

Czyż nie byłoby cudownie, gdybyś mógł uchronić swojedziecko przed wszelkim cierpieniem? Nie . Nie rozwijałobyswojego człowieczeństwa i pozostałoby płytkie, utoźsamio-

ODGRYWANIE RóL: RóŻNE OBLICZA EGO

93

ne z jakąś formą zewnętrzną . Cierpienie nas pogłębia. Pa-radoks polega na tym, że jest ono spowodowane utożsa-mianiem się z formą i zarazem ogranicza to utożsamianie .Jego źródłem bardzo często jest ego, chociaż ostatecznie bólosłabia ego - chyba że cierpisz świadomie .

Przeznaczeniem ludzi jest wznosić się ponad cierpienie,ale nie tak jak myśli ego . Jedno z jego licznych błędnychzałożeń, jedna z wielu złudnych myśli głosi : „Nie powinie-nem cierpieć". Czasem ta myśl zostaje przeniesiona nabliską osobę : „Moje dziecko nie powinno cierpieć" . Już samata myśl leży u podstaw cierpienia . Ból ma swój szlachetnycel: ewolucję świadomości i zniweczenie ego . Archetypicz-nym wizerunkiem jest tu człowiek na krzyżu. Symbolizujewszystkich mężczyzn i wszystkie kobiety. Dopóki opieraszsię cierpieniu, jest ono procesem powolnym, gdyż sprzeciwpowiększa ego, które trzeba będzie zniszczyć . Kiedy jednakakceptujesz cierpienie, następuje przyśpieszenie procesudzięki temu, że cierpisz świadomie . Możesz zaakceptować jeu siebie lub u kogoś innego - dziecka albo rodzica. W cier-pieniu, które jest świadome, tkwi już przemiana . Jegoogień staje się światłem świadomości .

Ego mówi: „Nie powinienem cierpieć", a ta myśl sprawia,że cierpisz o wiele bardziej . Jest to zniekształcanie prawdy,która zawsze jest paradoksalna . Prawda polega na tym, żemusisz powiedzieć „tak" cierpieniu, zanim się ponad niewzniesiesz.

Świadome rodzicielstwo

Wiele dzieci skrywa w sobie gniew i żal do rodziców,a przyczyną tego często jest nieautentyczność ich związku .Dziecko głęboko pragnie, aby rodzic był przy nim jako czło-wiek, a nie jako rola, bez względu na to, jak skrupulatnie

94

NOWA ZIEMIA

jest ona odgrywana. Możesz czynić dla dziecka samo dobroi robić, co tylko w twojej mocy, ale i tak to nie wystarczy .W istocie robienie nigdy nie wystarcza,

jeśli lekceważysz Istnienie . Ego nie wie nic o Istniemu, lecz uważa, że w końcu zostaniesz ocalony dziękitemu, co robisz . Jeśli tkwisz w uścisku ego, to sądzisz, żerobiąc coraz więcej, zgromadzisz wystarczająco dużo „robie-nia", by kiedyś w przyszłości poczuć się spełnionym . Ale taknie będzie. Zatracisz tylko samego siebie . Cała cywilizacjazatraca się w robieniu, które nie wypływa z Istnienia i dla-tego staje się bezowocne .

Jak można wnieść Istnienie do życia zapracowanej ro-dziny, do stosunków z własnym dzieckiem? Podstawowymwarunkiem jest poświęcenie dziecku uwagi . Istnieją dwajej rodzaje. Jeden możemy nazwać uwagą opartą na formie .Druga uwaga jest bezpostaciowa . Pierwszy rodzaj zawszewiąże się w pewien sposób z robieniem czegoś lub ocenia-niem: „Odrobiłeś lekcje? Zjedz obiad . Posprzątaj swój pokój .Umyj zęby . Zrób to . Nie rób tamtego. Pośpiesz się" .

Jak więc powinniśmy postępować? Pytanie to bardzo do-brze odzwierciedla, jak wygląda życie w wielu domach .Uwaga oparta na formie jest oczywiście bardzo potrzebnai znajduje swoje miejsce, ale jeśli w relacji z dzieckiem niema nic poza nią, to przede wszystkim panuje tu wymiartęsknoty, a Istnienie zostaje wtedy całkowicie zdominowa-ne przez robienie, przez „troski tego świata", jak ujmuje toJezus. Uwaga bezpostaciowa jest nieodłącznie związanaz wymiarem Istnienia. Na czym to polega?

Gdy patrzysz na dziecko, słuchasz go, dotykasz albo po-magasz mu w tym czy owym, wówczas jesteś czujny, spo-kojny, całkowicie obecny i nie chcesz niczego poza tą chwiląteraźniejszą . Dzięki temu stwarzasz miejsce dla Istnienia.W tym momencie, jeśli przebywasz w teraźniejszości, nie


95

jesteś ojcem ani matką. Jesteś gotowością, spokojem, je-steś Obecnością, która słucha, patrzy, dotyka, a nawet mó-wi. Jesteś Byciem, wznoszącym się ponad robienie .

Dostrzeganie własnego dziecka

Jesteś istotą ludzką . Co to oznacza? Żyć po mistrzowskuoznacza nie sprawowanie kontroli, ale szukanie równowa-gi między człowieczeństwem a Istnieniem . Matka, ojciec,mąż, żona, młodzieniec, osoba starsza, odgrywane przezciebie role, pełnione funkcje, cokolwiek robisz - wszystkojest elementem wymiaru ludzkiego. Ma to swoje miejscei zasługuje na szacunek, lecz samo w sobie nie wystarczy,żeby nasze życie i związki były naprawdę udane i miałyprawdziwe znaczenie, niezależnie od tego, jak bardzo bę-dziemy się starali i co osiągniemy. Potrzebne jest jeszczeIstnienie . A polega ono na cichej, czujnej obecności samejŚwiadomości, tej Świadomości, którą ty jesteś . To, co ludz-kie, jest formą. Istnienie jest bezpostaciowe . Człowieczeń-stwo i Istnienie nie są od siebie oddzielone, ale nawzajemsię przenikają .

W wymiarze ludzkim stoisz bez wątpienia wyżej niż two-je dziecko. Jesteś większy, silniejszy, więcej wiesz i więcejpotrafisz . Jeśli jest to jedyny znany ci wymiar, będzieszczuł wyższość nad swoim dzieckiem, choćby nawet nie-świadomie. I sprawisz, że dziecko będzie mieć poczucie niż-szości, też nieświadomie. Nie ma między wami równości,gdyż w waszym związku występuje tylko forma, a pod wzglę-dem formy rzeczywiście nie jesteście sobie równi . Możeszkochać dziecko, ale ta miłość będzie czysto ludzka, to znaczyuwarunkowana, zaborcza, raz słabsza, raz silniejsza . Tylkopoza formą, w wymiarze Istnienia, jesteście sobie równi,a w waszym związku zapanuje prawdziwa miłość wyłącznie

96

NOWA ZIEMIA

wtedy, gdy znajdziecie w swym wnętrzu ten bezpostaciowywymiar. Obecność, jaką jesteście, bezczasowe JA JESTEM,dostrzega siebie w drugiej osobie, a ta osoba, w tym wypadkudziecko, czuje się kochana, czyli dostrzegana .

Kochać to znaczy widzieć siebie w kimś innym . Ta „in-ność" drugiej osoby jawi się więc jako iluzja przenikającaczysto ludzką rzeczywistość, rzeczywistość formy . Tęsknotaza miłością, właściwa każdemu dziecku, to pragnienie, abybyć bardziej dostrzeganym, nie tylko na poziomie formy, leczna poziomie Istnienia. Jeśli rodzice uznają tylko ludzkiwymiar swojego dziecka, a lekceważą jego Istnienie, dziec-ko wyczuje, że relacja ta jest niepełna, że brak w niej cze-goś, co jest absolutnie konieczne, i zrodzi się w nim ból,a czasem podświadomy żal do rodziców. „Dlaczego mnie niedostrzegacie?" - zdaje się mówić jego cierpienie .

Gdy dostrzega cię druga osoba, wówczas dzięki wamobojgu pełniej ukazuje się na tym świecie wymiar Istnienia.Jest to miłość zbawiająca świat . Mówiłem na ten temat zeszczególnym odniesieniem do relacji dziecko-rodzic, aleoczywiście odnosi się to tak samo do wszystkich związków .

Mówi się: „Bóg jest miłością", lecz to nie do końca prawda .Bóg jest Jednym Życiem w niezliczonych formach żywychi poza nimi. Miłość jednak wymaga dwóch stron: kochanegoi kochającego, podmiotu i przedmiotu . A więc miłość to do-strzeżenie jedności w tym świecie dualizmu . Jest nią naro-dzenie się Boga w świecie formy . Miłość sprawia, że światjest mniej ziemski, mniej gęsty, bardziej przejrzysty dla wy-miaru boskiego, dla światła samej świadomości .

Porzucić odgrywanie ról

Robić, co do ciebie należy w danej sytuacji, i nie czynićz tego roli, z którą się utożsamiasz - to podstawowa lekcja

ODGRYWANIE RÓL: RÓGNE OBLICZA EGO

sztuki życia, której mamy się nauczyć tutaj na ziemi .W tym, co robisz, najlepsze efekty uzyskujesz wówczas, gdywykonujesz pracę dla niej samej, a nie po to, by chronić lubrozwijać swoją rolę czy się jej podporządkowywać . Każdarola to fikcyjne poczucie własnego ja, wskutek czego wszyst-ko zostaje spersonalizowane, a zatem zepsute i wypaczoneprzez to „małe ja", ukształtowane przez umysł i przez każdąodgrywaną rolę .

Większość ludzi -poza nielicznymi godnymi uwagi wyjąt-kami - którzy zajmują na tym świecie wysokie stanowiska,a więc politycy, osobistości telewizyjne, przywódcy religijnii biznesowi, całkowicie utożsamia się ze swoją rolą. Mogąbyć uznawani za VIP-ów, lecz nie są nikim więcej jak nie-świadomymi graczami w egotycznej grze - grze, która spra-wia wrażenie bardzo ważnej, mimo iż w rzeczywistości niema prawdziwego celu . Życie jest, jak powiedział Szekspir,„powieścią błazna, wściekłości i wrzasku pełną, lecz nic nieznaczącą"* . Dziwne, lecz Szekspir doszedł do tego wnios-ku, nie korzystając z dobra, jakim jest telewizja . Jeżeli tenziemski egotyczny teatr w ogóle czemuś służy, jest to celpośredni: wywołuje na tej planecie coraz więcej cierpienia,a cierpienie - choć w dużym stopniu stworzone przez ego -w rezultacie jest dla ego zagładą. Jest ogniem, w którymego samo siebie spala .

W świecie znanych ludzi odgrywających określone rolete kilka osób, które nie prezentują wizerunku stworzonegoprzez ego - a można je znaleźć nawet w telewizji i innychmediach czy w świecie biznesu - lecz działają z głębszegopoziomu swego Istnienia ; ci, którzy nie starają się sprawiaćwrażenia lepszych, niż są, lecz pozostają tylko sobą, wyróż-niają się spośród tłumu i naprawdę poprawiają nasz świat.

William Szekspir, Makbet, przeł . Zofia Siwicka.

98

NOWA ZIEMIA

Są zwiastunami nowej świadomości . Wszystko, co robią,ma w sobie siłę, bo zgodne jest z celem ogółu . Ich wpływ się-ga jednak daleko poza to, co robią, poza ich funkcję . Samaich obecność - prosta, naturalna, skromna - przemieniakażdego, z kim się spotykają .

Gdy nie odgrywasz ról, oznacza to, że w tym, co robisz,nie maja (ego) . Nie ma ukrytego zamiaru, jakim jest ochro-na i umacnianie siebie . W rezultacie twoje czyny są o wieleskuteczniejsze. Całkowicie koncentrujesz się na sytuacji .Jednoczysz się z nią. Nie starasz się być żadną określonąosobą. Wykazujesz się największą siłą oddziaływania, naj-większą skutecznością, kiedy jesteś całkowicie sobą . Niestaraj się jednak być sobą . To kolejna rola. Nazywa się ona„naturalny, spontaniczny ja" . Dopóki starasz się być tymlub owym, dopóty odgrywasz rolę . „Bądź po prostu sobą" - todobra rada, lecz może wprowadzić w błąd . Pojawi się umysłi powie: „Zobaczmy. Jak mogę być sobą?" . Następnie zacznieopracowywać strategię ,jak być sobą" . Kolejna rola . Pyta-nie: „Jak mogę być sobą?" jest w gruncie rzeczy niewłaści-we. Zakłada ono, że aby być sobą, trzeba coś zrobić . Ale owoJak" nie ma tu zastosowania, ponieważ już jesteś sobą .Przestań dokładać niepotrzebny balast do tego, kim już je-steś . „Ale ja nie wiem, kim jestem . Nie wiem, co to znaczybyć sobą". Jeżeli zupełnie dobrze jest ci z twoim brakiemwiedzy na temat tego, kim jesteś, pozostaje ci tylko wie-dzieć, że jesteś Istnieniem ponad tym, co ludzkie, polemczystej możliwości, a nie czymś, co zostało już określone.

Zrezygnuj z definiowania siebie - przed sobą i przed in-nymi. Nie umrzesz . Narodzisz się . I nie zastanawiaj się, jakinni cię określają . Kiedy cię określają, ograniczają samisiebie, a więc jest to ich problem . Gdy kontaktujesz sięz ludźmi, nie bądź dla nich przede wszystkim rolą czyfunkcją, lecz polem świadomej Obecności .

ODGRYWANIE RÓL : RÓ2NE OBLICZA EGO

99

Dlaczego ego odgrywa te różne role? Z powodu jednegoniesprawdzonego założenia, jednego fundamentalnego błę-du, jednej nieświadomej myśli. Ta myśl to : „Czegoś mi bra-kuje". Za nią pojawia się kolejna : „Muszę odgrywać rolę,aby uzyskać to, dzięki czemu będę bardziej sobą . Muszęmieć więcej, abym ja był kimś więcej" . Nie możesz jednakbyć kimś więcej, niż jesteś, ponieważ pod twoją fizycznąi psychiczną formą jesteś jednością z samym Życiem, jed-nością z Istnieniem . Pod względem formy jesteś i zawszebędziesz gorszy od jednych, a lepszy od drugich . Ze zrozu-mienia tej prawdy wywodzi się dobra samoocena i skrom-ność . Według ego dobra samoocena i skromność są sobieprzeciwne. W rzeczywistości są jednym i tym samym .

Patologiczne ego

Samo ego, w szerszym sensie tego słowa, jest patologicz-ne, niezależnie od formy, jaką przybiera . Kiedy zwrócimyuwagę na starogrecki rdzeń słowa „patologiczny", zauważy-my, jak trafnie termin ten odnosi się do ego . Chociaż sło-wem tym zwykle określa się rodzaj choroby, pochodzi ono odwyrazu pathos -„cierpienie" . Zależność tę, odzwierciedla-jącą cechę ludzkiego losu, odkrył Budda już dwa tysiącesześćset lat temu .

Człowiek tkwiący w pułapce ego nie postrzega jednakcierpienia jako rzeczywistego cierpienia, lecz uważa je zaskutek określonej sytuacji. Ego w swojej ślepocie nie potra-fi dostrzec bólu, jaki zadaje samemu sobie i innym . Poczucienieszczęścia to stworzona przez ego mentalno-emocjonalnachoroba, która osiąga rozmiary epidemii . To wewnętrzny od-powiednik skażenia środowiska na naszej planecie . Nega-tywnych stanów uczuciowych, takich jak złość, niepokój,nienawiść, pretensje, rozżalenie, zazdrość, zawiść i inne,

1 00

NOWA ZIEMIA

nie uważa się za złe, lecz sądzi się, że są w pełni uzasad-nione, a następnie mylnie uznaje się, iż nie stworzyło ichego, lecz wywołał je inny człowiek lub jakiś czynnik ze-wnętrzny. „Czynię cię odpowiedzialnym za mój ból" - takzdaje się mówić ego .

Ego nie potrafi dostrzec różnicy między sytuacją a swojąjej interpretacją lub reakcją na nią . Możesz powiedzieć :„Co za okropny dzień", nie uświadamiając sobie, że chłód,wiatr, deszcz i inne warunki pogodowe wcale nie są okrop-ne. Są, jakie są . Ta „okropność" to twoja reakcja, twój we-wnętrzny opór w stosunku do tej sytuacji oraz emocje wy-wołane tym oporem . Jak powiedział Szekspir : „Nic nie jestzłem ani dobrem samo przez się, tylko myśl nasza czyni toi owo takim" * . Poza tym cierpienie, czyli coś przykrego, czę-sto postrzegane jest mylnie przez ego jako przyjemność, po-nieważ do pewnego stopnia ego dzięki niemu się umacnia .

Na przykład złość lub pretensje ogromnie wzmacniająego, pogłębiając poczucie oddzielenia, podkreślając odmien-ność innych ludzi i tworząc nienaruszalną, zdawałoby się,fortecę, jaką jest mentalna postawa „słuszności". Gdybyśmógł obserwować zmiany fizjologiczne zachodzące w ciele,kiedy znajduje się ono w takim negatywnym stanie, orazich szkodliwy wpływ na pracę serca, układu trawiennegoi odpornościowego, a także wielu innych funkcji organiz-mu, wówczas stałoby się całkowicie jasne, że takie stany sąw istocie patologiczne, są rodzajami cierpienia, a nie przy-jemności .

Kiedy znajdujesz się w negatywnym stanie, zawsze ozna-cza to, że jest w tobie coś, co pragnie tego negatywizmu, couznaje go za przyjemność albo wierzy, że pozwoli ci on uzy-skać to, czego chcesz. W przeciwnym razie któż trzymałby się

* William Szekspir, Hamlet, przeł . Józef Paszkowski .

ODGRYWANIE RóL: RÓ2NE OBLICZA EGO

101

negatywizmu, unieszczęśliwiał siebie i innych i wywoływałchorobę w ciele? A więc gdy jest w tobie jakiś negatywizmi gdy wiesz w takiej chwili, że to coś w tobie znajduje w nimupodobanie albo dostrzega w nim jakiś pozytywny cel,wówczas bezpośrednio stajesz się świadomy swojego ego .W tym momencie twoja tożsamość przechodzi od ego doświadomości. Oznacza to, że ego się kurczy, a świadomośćrośnie .

Jeśli ogarnięty negatywizmem zdolny jesteś pomyśleć :„W tej chwili sam stwarzam sobie cierpienie", wystarczy to,abyś wzniósł się ponad ograniczenia egotycznych stanówi reakcji. Otworzą się przed tobą nieskończone możliwości,które ukazują się wtedy, gdy istnieje świadomość - zoba-czysz inne, o wiele mądrzejsze sposoby rozwiązania każdejsytuacji. Z łatwością pozbędziesz się swojego nieszczęścia,kiedy pojmiesz, że jest ono niemądre . Negatywizm jest nie-mądry. Za nim zawsze stoi ego . Ego może być sprytne, alenie jest inteligentne . Spryt dąży do własnych małych ce-lów. Inteligencja widzi większą całość, w której wszystkojest ze sobą powiązane . Motywacją sprytu są własne intere-sy i jest on wyjątkowo krótkowzroczny . Wielu politykówi biznesmenów to ludzie sprytni, Bardzo niewielu jest inte-ligentnych. To, co bywa osiągane sprytem, zawsze ma krót-ki żywot i w końcu ulega samozniszczeniu . Spryt dzieli, in-teligencja łączy.

Ukryte w tle poczucie nieszczęścia

Ego stwarza poczucie oddzielenia, a oddzielenie jestprzyczyną bólu. A zatem widać jasno, że ego ma charakterpatologiczny. Oprócz emocji jawnie negatywnych, takichjak gniew, nienawiść i tak dalej, są także inne bardziejsubtelne formy negatywizmu - tak rozpowszechnione, że

1 02

NOWA ZIEMIA

zwykle nie uznaje się ich za złe, na przykład niecierpli-wość, irytacja, nerwowość i wrażenie, że „ma się jużwszystkiego dość". Stwarzają one tło poczucia nieszczęścia,które u wielu osób staje się ich dominującym stanem wewnętrznym. Musisz być wyjątkowo czujny i całkowicie obec-ny, żeby móc te nastroje zauważyć . Zawsze kiedy ci się toudaje, następuje moment przebudzenia, kiedy przestajeszutożsamiać się z umysłem .

To jeden z najczęściej występujących negatywnych sta-nów, który łatwo można przeoczyć właśnie dlatego, że jeston tak powszechny, tak normalny . Może go znasz . Czy częstomasz poczucie nieszczęścia, które można by nazwać ukry-tym w tle żalem? Może on dotyczyć czegoś konkretnego lubnie. Wiele osób znaczną część życia spędza w tym stanie .Tak mocno się z nim identyfikują, że nie mogą stanąćz boku i mu się przyjrzeć . Podłożem tego uczucia są pewnenieświadomie podtrzymywane przekonania, czyli myśli .Myślisz te myśli w taki sam sposób, wjaki śnisz swoje sny .Inaczej mówiąc, nie wiesz, że je myślisz, tak jak człowiekśpiący nie wie, że śni .

A oto niektóre z najbardziej rozpowszechnionych nie-świadomych myśli, które pogłębiają poczucie nieszczęścialub czającego się w tle żalu . Odarłem owe myśli z treści,tak by pozostała tylko ich naga struktura . Dzięki temu sta-ły się klarowniejsze . Zawsze gdy w tle swojego życia zauwa-żysz poczucie nieszczęścia (albo nawet gdy odczujesz jewyraźnie), możesz sprawdzić, które z tych myśli pasują dotwojej konkretnej sytuacji .

„Zanim poczuję się spokojny (szczęśliwy, spełniony itp .),musi się w moim życiu wydarzyć to i tamto . Żałuję, że się tojeszcze nie stało. Może mój żal sprawi, że w końcu to sięzdarzy" .

ODGRYWANIE RóL: RÓ2NE OBLICZA EGO

„W przeszłości wydarzyło się coś, co nie powinno się zda-rzyć, i żal mi z tego powodu . Gdyby się to nie stało, byłbymteraz spokojny" .

„Dzieje się teraz coś, co nie powinno się dziać, i przez tojestem niespokojny" .

Nieświadome przekonania często dotyczą jakiejś osobyi wówczas zamiast myśli, że „coś się dzieje", przybierają for-mę„ktoś coś robi".

„Powinieneś zrobić to czy tamto, tak abym mógł miećspokój . Żałuję, że jeszcze tego nie zrobiłeś . Może moje wy-rzuty sprawią, że to uczynisz" .

„Coś, co kiedyś zrobiłeś (albo ja zrobiłem), co powiedzia-łeś lub czego nie zrobiłeś, nie daje mi do dziś spokoju" .

„To, co robisz lub czego nie robisz teraz, nie pozwala mispokojnie żyć" .

Tajemnica szczęścia

Wszystkie powyższe zdania to założenia, niesprawdzonemyśli, które mylą się z rzeczywistością . Historie te układaego, aby cię przekonać, że nie możesz teraz zaznać spokojualbo nie możesz być obecnie w pełni sobą. Żyć w spokojui być tym, kim jesteś, czyli być sobą, to jedno i to samo . Egopowiada: może kiedyś w przyszłości zaznam spokoju -jeślito czy tamto się wydarzy, jeśli osiągnę to czy owo, jeśli zo-stanę kimś. Albo mówi: nigdy nie zaznam spokoju, ponie-waż kiedyś w przeszłości coś się wydarzyło . Posłuchaj tylkohistorii opowiadanych przez ludzi . Wszystkie można by

1 04

NOWA ZIEMIA

zatytułować: „Dlaczego teraz nie mogę spokojnie żyć" . Egonie wie, że twoja jedyna szansa na spokój jest teraz . A możewie i boi się, że to odkryjesz . Spokój jest w istocie końcemistnienia ego ..

Jak żyć t e r a z w spokoju? Zawierając pokój z chwilą te-raźniejszą. Chwila teraźniejsza to pole, na którym toczy sięgra życia. Nie może się ona rozgrywać gdzie indziej . Gdy jużzawrzesz pokój z chwilą teraźniejszą, zobacz, co się dzieje,co możesz robić lub jakie wybrać działanie lub raczej cożycie robi za twoim pośrednictwem . Tajemnicę sztuki ży-cia, sekret wszystkich sukcesów i szczęścia, można ująćw trzech słowach : jedność z życiem . Być jednością z ży-ciem to być jednością z Teraz. Rozumiesz wtedy, że to nie tyżyjesz swoim życiem, lecz życie żyje tobą . Życie jest tance-rzem, a ty tańcem .

Ego uwielbia użalać się nad rzeczywistością . Czym jestrzeczywistość? Wszystkim . Budda nazwał ją tatata- swoisto-ścią, „takością" (ang. suchness) życia, co nie jest niczymwięcej jak swoistością chwili tu i teraz . Przeciwieństwemowej swoistości chwili obecnej jest to, co posiada główne ce-chy ego, co tworzy negatywizm będący dla ego pożywką,tworzy poczucie nieszczęścia, które ego lubi . W ten sposóbsprawiasz, że ty i inni cierpicie, i nawet nie wiesz, że to ro-bisz, że wywołujesz piekło na ziemi . Stwarzać sobie piekło,nie zdając sobie z tego sprawy - na tym polega życie w nie-świadomości, uwięzienie w pułapce ego .

Stopień, w jakim ego nie potrafi dostrzec siebie i swegozachowania, jest zdumiewający i niewiarygodny . Samo zro-bi dokładnie to, za co potępia innych, i wcale sobie tego nieuświadamia. Kiedy ktoś zwróci mu uwagę, gniewnie temuzaprzeczy, użyje sprytnych argumentów i usprawiedliwień,aby przeinaczyć fakty. Tak postępują pojedyncze osoby, kor-poracje, rządy. Gdy zawiedzie wszystko inne, ego zacznie

ODGRYWANIE RÓL: RÓ2NE OBLICZA EGO

105

się awanturować albo nawet zastosuje przemoc fizyczną .Pośle cię do wszystkich diabłów . Rozumiemy teraz głębokąprawdę zawartą w słowach Jezusa konającego na krzyżu :„Wybaczcie im, o nie wie , co czynią" .

Aby zakończyć cierpienie nękające ludzkość od tysięcylat, musisz zacząć od siebie i w każdej chwili brać odpowie-dzialność za swój stan wewnętrzny. Musisz zacząć od zaraz .Zastanów się: „Czy w tym momencie jest we mnie coś ne-gatywnego?" . Następnie z uwagą wsłuchaj się w swojemyśli i emocje. Poszukaj pobrzmiewającego gdzieś w tlepoczucia nieszczęścia w jakimkolwiek z wyżej opisanychprzejawów-w rozczarowaniu, niepokoju, wrażeniu, że masię wszystkiego dość, itd. Poszukaj myśli, które pojawiająsię po to, by usprawiedliwić lub wytłumaczyć to poczucienieszczęścia, lecz w rzeczywistości je wywołują . Gdy uświa-domisz sobie istnienie negatywizmu w swym wnętrzu, nieznaczy to, że poniosłeś porażkę, ale że odniosłeś sukces .Dopóki nie masz takiej świadomości, trwa utożsamianie sięz własnymi stanami wewnętrznymi, a utożsamianiem tymjest ego. Wraz ze świadomością przychodzi oddzielenie sięod myśli, emocji i reakcji . Nie można tego mylić z odrzuce-niem. W chwili gdy zaczynasz dostrzegać swoje myśli, emo-cje i reakcje, automatycznie przestajesz się z nimi utożsa-miać. Wówczas twoje poczucie własnego ja, tego, kim jesteś,ulega przemianie : wcześniej byłeś myślami, emocjami i re-akcjami, a teraz jesteś świadomością, świadomą obecno-ścią, która obserwuje te stany.

„Któregoś dnia uwolnię się od ego" . Kto to mówi? Ego .Uwolnienie się od ego nie jest jakimś wielkim przedsię-wzięciem. Wystarczy tylko uświadamiać sobie własne my-śli i emocje, kiedy się pojawiają . Nie polega to „robieniu"czegoś, lecz na czujnym „patrzeniu". W tym sensie prawdąjest, że nie trzeba nic robić, aby uwolnić się od ego . Gdy

1 06

NOWA ZIEMIA

następuje ta zmiana polegająca na przejściu od myślenia doświadomości, w twoim życiu zaczyna o wiele silniej funkcjo-nować inteligencja niż spryt ego . Dzięki świadomości emo-cje, a nawet myśli przestają być sperson alizowane. Możnadostrzec ich bezosobowy charakter. Nie ma już w nich two-jego ja. Są po prostu ludzkimi emocjami, ludzkimi myślami .Cała twoja osobista historia, która nie jest niczym więcejjak historią, zlepkiem myśli i emocji, zaczyna mieć dru-gorzędne znaczenie i nie zajmuje już czołowego miejscaw twojej świadomości . Nie tworzy już fundamentu twegopoczucia tożsamości . Jesteś światłem Obecności, świado-mością wyższą i głębszą niż wszystkie myśli i emocje .

Patologiczne formy ego

Jak widzieliśmy, ego jest z natury patologiczne, jeśli uży-jemy tego słowa w szerszym sensie na określenie dysfunk-cji i cierpienia. W licznych zaburzeniach psychicznych kry-ją się elementy ego funkcjonujące u osób zdrowych, tylkoże stały się one tak wyraźne, iż dla wszystkich, z wyjątkiemchorego, jest oczywisty ich patologiczny charakter .

Na przykład wiele normalnych osób opowiada od czasudo czasu jakieś kłamstwa po to, by sprawiać wrażenie kogośważnego, szczególnego i poprawić swój wizerunek w oczachinnych ludzi . Mówią o tym, kogo znają, czego dokonały, jakiemają zdolności, jakie posiadają dobra, oraz wspominająo wszystkim innym, z czym ego zwykle się utożsamia. Jed-nak niektórzy ludzie, kierowani egotycznym poczuciem nie-dostatku i potrzebą ego, żeby mieć „więcej" lub być kimś„więcej", kłamią kompulsywnie i z przyzwyczajenia . Więk-szość z tego, co o sobie mówią, ich historia, jest całkowitąfantazją, fikcyjną konstrukcją, którą zbudowało dla siebieego, aby czuć się ważniejsze, wyjątkowe. Ich pretensjonal-


107

ność i nadmuchany wizerunek własny mogą czasem kogośzmylić, lecz zwykle nie na długo. Inni szybko się orientują,że to zupełna fikcja .

Zaburzenie umysłowe zwane schizofrenią paranoidalnąlub w skrócie paranoją jest w istocie rozdmuchaną ponadmiarę formą ego . Polega ono przeważnie na tym, że umysłstwarza wymyśloną historią, aby nadać jakiś sens odczu-wanemu przez chorego uporczywemu lękowi . Głównymelementem tej historii jest przekonanie, że niektórzy ludzie(czasem wielkie tłumy lub prawie wszyscy) spiskują prze-ciwko niemu, aby nad nim zapanować lub go zabić . Częstohistoria ta ma swoją konsekwencję i logikę, toteż niekiedyinni także mogą w nią uwierzyć .

Nieraz paranoiczne systemy przekonań leżą u podstawwielkich organizacji i całych narodów . Tkwiący w ego strachi nieufność w stosunku do innych, jego skłonność do pod-kreślania czyjejś „odmienności", która odzwierciedla sięw koncentracji na postrzeganych u innych wadach i naczynieniu z tych wad czyjejś tożsamości, może sięgać dalej- i wtedy zamienia się innych ludzi w odczłowieczone po-twory. Ego potrzebuje innych, ale jego dylemat polega natym, że gdzieś w głębi czuje w stosunku do nich nienawiśći strach .

Stwierdzenie Jean-Paula Sartre'a „piekłem są inni lu-dzie" to głos ego . Człowiek cierpiący na paranoję doświad-cza tego piekła najboleśniej, lecz poczuje je do pewnegostopnia każda osoba, w której funkcjonują schematy ego-tyczne. Im silniejsze jest w tobie ego, tym większe prawdo-podobieństwo, że w twoim mniemaniu inni ludzie są głów-nym źródłem twoich życiowych problemów. Jeszcze bardziejprawdopodobne jest to, że będziesz utrudniać innym życie .Ale oczywiście w ogóle tego nie zauważysz . Zawsze to właś-nie oni będą według ciebie winni.

1 08

NOWA ZIEMIA

Choroba umysłowa zwana paranoją ma również inny ob-jaw, który jest elementem każdego ego, choć w przypadkuparanoi przybiera formę o wiele silniejszą . Im bardziej cho-ry uważa siebie za osobę prześladowaną, szpiegowaną lubnękaną przez innych, tym wyraźniejsze staje się jego po-czucie, że jest pępkiem świata, wokół którego wszystko siękręci, i tym bardziej -jako ten centralny punkt przyciągają-cy uwagę tak wielu ludzi - czuje się on kimś ważnym i wy-jątkowym. Jego poczucie, że jest ofiarą, że jest przez wielutak źle traktowany, pozwala mu czuć się kimś szczególnym .W historii tworzącej podstawę jego złudnego systemu prze-konań często przypisuje on sobie rolę zarówno ofiary, jaki potencjalnego bohatera, który zbawi świat lub zniszczysiły zła .

Zbiorowe ego społeczeństw, narodów i organizacji reli-gijnych także często zawiera w sobie element paranoi: myprzeciwko złym innym . Jest to przyczyną wielu ludzkichcierpień . Inkwizycja w Hiszpanii, prześladowania i palenieheretyków i „czarownic", stosunki międzypaństwowe, któredoprowadziły do dwóch wojen światowych, cała historiakomunizmu, „zimna wojna", makkartyzm w USA w latachpięćdziesiątych czy przedłużający się konflikt na BliskimWschodzie - to bolesne wydarzenia w historii ludzkości,zdominowane przez wyjątkowo silną zbiorową paranoję .

Im bardziej nieświadome są jednostki, grupy lub narody,tym bardziej prawdopodobne, że egotyczna patologia przy-bierze postać przemocy fizycznej . Przemoc jest prymityw-ną, lecz nadal szeroko rozpowszechnioną metodą, za po-mocą której ego próbuje siebie potwierdzić, udowodnić swojąrację i czyjś błąd .

W przypadku osób żyjących w wielkiej nieświadomości,sprzeczki łatwo mogą doprowadzić do przemocy fizycznej .Czym jest sprzeczka? Dwie osoby lub więcej wyrażają swoje

ODGRYWANIE RóL: RÓLNE OBLICZA EGO

opinie i te opinie się różnią. Każda ze stron tak silnie utoż-samia się z myślami konstytuującymi jej opinię, że myśli teprzeradzają się w postawę umysłową obdarzoną poczuciemwłasnego ja. Inaczej mówiąc, tożsamość i myśl mieszają sięze sobą. Jeśli to się już stało, to kiedy bronię swojej opinii(myśli), czuję się i postępuję tak, jak gdybym bronił samegosiebie . Nieświadomie czuję się i działam tak, jak gdybymwalczył o przetrwanie, a moje emocje odzwierciedlają owonieświadome przeświadczenie. Stają się gwałtowne . Je-stem zirytowany, rozgniewany, bronię się lub wykazujęagresję. Muszę za wszelką cenę zwyciężyć, bo inaczej zo-stanę unicestwiony .

To iluzja. Ego nie wie, że umysł i postawa mentalna niemają nic wspólnego z tym, kim naprawdę jesteś, ponieważego samo jest niezauważanym umysłem .

W zen mówi się : „Nie szukaj prawdy . Po prostu porzućswoje poglądy". Co to znaczy? Przestań się utożsamiać zeswym umysłem. Wtedy to, kim jesteś ponad umysłem,ujawni się samo .

Praca - z ego i bez ego

Większość ludzi ma takie chwile, kiedy są wolni od ego .Ci, którzy są wyjątkowo dobrzy w tym, co robią, mogą całko-wicie lub w dużym stopniu być od niego uwolnieni, wyko-nując swoją pracę . Może o tym nie wiedzą, ale ich pracastaje się praktyką duchową . Większa część tych osób prze-bywa podczas swojej pracy w chwili teraźniejszej, a potem,w prywatnym życiu, znowu popada w stan względnej nie-świadomości. Oznacza to, że ich stan Obecności ograniczasię na pewien czas do jednej sfery życia .

Poznałem nauczycieli, artystów, pielęgniarki, lekarzy,uczonych, pracowników socjalnych, kelnerów, fryzjerów,

1 1 0

NOWA ZIEMIA

przedsiębiorców oraz handlowców, którzy wspaniale i bezsamolubstwa wykonują swoją pracę, spełniając wszystko,czego w danej chwili się od nich oczekuje . Jednoczą sięz tym, co robią, z Teraz, z ludźmi lub zadaniami, którymsłużą. Wywierają oni na innych wpływ o wiele większy niżpełniona przez nich funkcja. Zmniejszają ego każdej oso-by, która się z nimi kontaktuje. Nawet ci, u których ego jestpotężne, czasem zaczynają się przy nich relaksować, opu-szczają pięści i przestają odgrywać swoje role . Nic dziwne-go, że ludzie pracujący bez egotyzmu odnoszą niebywałesukcesy w swych działaniach. Każdy człowiek, który jedno-czy się z tym, co robi, buduje nową Ziemię .

Znam też wiele innych osób, które pod względem tech-nicznym są może dobre w tym, co robią, ale ich ego nie-ustannie sabotuje ich pracę. Osoby te tylko część uwagipoświęcają wykonywanemu zadaniu ; pozostałą część po-święcają sobie . Ich ego wymaga osobistego zainteresowaniai jeśli nie otrzymuje go wystarczająco dużo - a zawsze jestmu go za mało - traci energię na czynienie wyrzutów . „Czyktoś inny wzbudza więcej zainteresowania niż ja?" . Albojedynym przedmiotem uwagi tych osób jest zysk lub wła-dza, a ich praca nie jest niczym więcej jak środkiem doosiągnięcia tego celu . Jeśli praca jest tylko środkiem docelu, nie może ona być wysokiej jakości . Jeśli tacy ludzienapotykają trudności lub przeszkody, jeśli sprawy nie ukła-dają się zgodnie z ich oczekiwaniami, jeśli inne osoby lubokoliczności im nie sprzyjają, to zamiast natychmiast zjed-noczyć się z nową sytuacją i spełnić wymagania chwiliobecnej, buntują się przeciw tej sytuacji i w ten sposób sięod niej izolują . To Ja"czuję się osobiście oburzony czy roz-żalony i ogromna ilość energii spala się w bezsensownymproteście lub gniewie - energii, którą można by wykorzy-stać do rozwiązania problemu, gdyby nie została zmarno-

ODGRYWANIE RÓL: RÓ2NE OBLICZA EGO

11 1

waha przez ego . Co więcej, ta energia gniewu stwarza no-we przeszkody, nowe przeciwności. Wielu ludzi jest napraw-dę swoimi najgorszymi wrogami .

Ludzie bezwiednie sabotują własną pracę, gdy nie udzie-lają pomocy lub informacji innym albo gdy próbują kopaćpod innymi dołki, jeśli ci odnoszą większe sukcesy lubcieszą się większym zaufaniem niż „ja" . Współpraca to dlaego pojęcie obce, chyba że jest w niej jakiś ukryty motyw .Ego nie wie, że gdy włączamy do pracy innych ludzi, wszyst-ko idzie dużo szybciej i łatwiej osiąga się cel . Kiedy poma-gasz innym w niewielkim stopniu lub nie pomagasz wcalealbo stawiasz przed nimi przeszkody, wszechświat - w po-staci ludzi i okoliczności - także ci niewiele pomaga, ponie-waż odciąłeś się od całości. Podświadome i podstawowepoczucie niedostatku cechujące ego każe mu reagować nacudze sukcesy tak, jakby „mnie" coś one odbierały . Nie wieono, iż twoja gorycz z powodu czyichś osiągnięć zmniejszatwoją szansę na sukcesy. Aby je odnosić, musisz im sprzy-jać, gdziekolwiek je zauważasz .

Ego podczas choroby

Choroba może zarówno wzmocnić, jak i osłabić ego . Jeślisię skarżysz, użalasz nad sobą lub utyskujesz, że jesteśchory, twoje ego staje się silniejsze . Nabiera ono także siły,gdy czynisz z choroby część swej konceptualnej tożsamości .„Jestem człowiekiem cierpiącym na taką a taką chorobę" .Aha, więc teraz już wiemy, kim jesteś . Z drugiej strony,niektórzy ludzie, mający w zwykłym życiu rozdęte ego, na-gle w czasie choroby stają się łagodni, uprzejmi i o wielesympatyczniejsi . Mogą wówczas mieć refleksje, jakie nieprzychodziły do nich nigdy, gdy byli zdrowi . Mogą docieraćdo źródła swojej wewnętrznej wiedzy i zadowolenia i mówić

1 1 2

NOWA ZIEMIA

słowami mądrości. Potem, kiedy poczują się lepiej, powracado nich energia, a z nią ego .

W czasie choroby twój poziom energii jest dość niskii inteligencja organizmu może pobierać i wykorzystywać jejresztki, aby uzdrawiać ciało, toteż niewiele energii pozosta-je dla umysłu, czyli dla egotycznych myśli i emocji . Ego spa-la znaczną jej część. Jednak w niektórych przypadkachzachowuje niewielki jej zasób i wykorzystuje go do włas-nych celów. Nie trzeba dodawać, że ludzie doświadczającypodczas choroby wzrostu ego potrzebują więcej czasu, bywrócić do zdrowia . Niektórym w ogóle się to nie udaje,a choroba staje się chroniczną i trwałą częścią ich fałszy-wego poczucia ja .

Ego zbiorowe

Jak ciężko jest żyć ze sobą samym? Jeden ze sposobów,wjaki ego próbuje uciec od cech swojej osobowości, polegana pogłębianiu i wzmacnianiu poczucia ja przez utożsamia-nie się z grupą - narodem, partią polityczną, korporacją,instytucją, sektą, klubem, gangiem, drużyną piłkarską .

W pewnych przypadkach ego osobowe wydaje się zupeł-nie zanikać, kiedy człowiek poświęca życie bezinteresownejpracy na rzecz zbiorowości i nie żąda dla siebie nagród, za-szczytów ani korzyści . Cóż za ulga zrzucić z siebie okropnebrzemię osobowego ja. Członkowie takiej zbiorowości czująsię szczęśliwi i spełnieni, bez względu na to, jak ciężko pra-cują i ile ponoszą ofiar. Wydawałoby się, że pokonali swojeego. Powstaje jednak pytanie : czy naprawdę się wyzwolili,czy po prostu ich ego przeszło z tego, co indywidualne, dotego, co zbiorowe?

Ego zbiorowe przejawia te same cechy co ego osobowe,a więc potrzebę konfliktów i posiadania wrogów, potrzebę, by

ODGRYWANIE RÓL : RÓZNE OBLICZA EGO

mieć więcej, by mieć rację w przeciwieństwie do innych,którzy się mylą, i tak dalej . Prędzej czy później jedna zbio-rowość wejdzie w konflikt z drugą, ponieważ nieświadomieposzukuje konfliktu i pragnie przeciwnika, by móc określićwłasne granice, a więc także własną tożsamość . Jej człon-kowie doświadczą wkrótce cierpienia, które niechybnie na-dejdzie w ślad za każdym działaniem napędzanym przezego. Wtedy mogą się obudzić i zrozumieć, że grupę, do któ-rej należą, cechuje silny element szaleństwa .

Na początku to nagłe przebudzenie i zrozumienie, żezbiorowość, z którą się utożsamiłeś i dla której pracowałeś,jest w rzeczywistości szalona, może być bolesne . Niektórzyw takiej chwili stają się cyniczni lub zgorzkniali i odrzucająwszelkie wartości . Oznacza to, że szybko przyswoili sobieinny system przekonań, kiedy ten wcześniejszy okazał sięiluzoryczny i w związku z tym upadł . Nie przeżyli śmierciswojego dawnego ego, lecz uciekli i ponownie odrodzili sięwnowym.

Ego zbiorowe jest przeważnie bardziej nieświadome niżjednostki, które je tworzą. Na przykład tłumy (będące tym-czasowymi zbiorowymi bytami egotycznymi) zdolne są dobestialstwa, którego nie dokonałby pojedynczy człowiekz dala od tłumu. Nie tak rzadko narody dopuszczają się czy-nów, które w przypadku jednostki natychmiast można byuznać za psychopatyczne .

Kiedy dojdzie do narodzenia się nowej świadomości, nie-którzy ludzie poczują się powołani do tworzenia grup od-zwierciedlających tę przebudzoną świadomość . Grupy tenie będą zbiorowymi ego. Pojedyncze osoby, które zaczną jeformować, nie będą czuć żadnej potrzeby, aby dzięki nimokreślać swoją tożsamość . Przestaną szukać jakiejkolwiekformy, za której pośrednictwem mogłyby siebie określić .Jeśli nawet członkowie tworzący taką zbiorowość nie staną

1 1 4

NowA ZIEMIA

się jeszcze całkowicie wolni od ego, będą mieli wystarczającowysoką świadomość, aby dostrzec to ego w sobie lub innych,kiedy tylko się pojawi . Potrzebna jest jednak nieustannaczujność, gdyż ego na wszelkie sposoby będzie próbowałoznów się umocnić i odzyskać władzę . Zniweczyć ludzkie egoblaskiem świadomości - to jeden z głównych przyszłych ce-lów tych grup, czy będą to oświecone przedsiębiorstwa, orga-nizacje charytatywne, czy szkoły lub wspólnoty ludzi razemspędzających życie . Te oświecone zbiorowości będą pełnićważną funkcję w kształtowaniu się nowej świadomości . I takjak grupa egotyczna popycha nas ku nieświadomości i cier-pieniu, oświecona wspólnota może stać się wirem świado-mości, który przyśpieszy przemianę tej planety.

Bezsporny dowód na nieśmiertelność

Ego pojawia się wskutek rozszczepienia psychiki ludz-kiej, kiedy to tożsamość dzieli się na dwie części, któremoglibyśmy nazwać ,ja" i „moje" . Każde ego jest więc schi-zofreniczne, jeśli użyć tego słowa wjego powszechnym zna-czeniu rozszczepienia osobowości . Żyjesz wraz z mentalnymwizerunkiem samego siebie, z pojęciowym ,ja", z którym cościę łączy. Gdy mówisz o „moim życiu", samo to życie zostajeskonceptualizowane i oddzielone od tego, kim naprawdęjesteś . W chwili, w której myślisz lub mówisz „moje życie"i wierzysz w tę myśl (choć opiera się ona tylko na językowejkonwencji), wkraczasz w krainę iluzji . Jeśli istnieje cośtakiego jak „moje życie", to ja i ono jesteśmy dwoma różny-mi bytami i dlatego mogę też stracić moje życie, mój wy-imaginowany skarb . Śmierć staje się pozorną rzeczywisto-ścią i pozornym zagrożeniem . Słowa i pojęcia rozszczepiajążycie na osobne fragmenty, które same w sobie nie mająrzeczywistego istnienia. Moglibyśmy równie dobrze stwier-


1 15

dzić, że pojęcie „moje życie" jest pierwotnym złudzeniemoddzielenia, źródłem ego . Jeśli ja i życie to dwa różne byty,jeśli jestem oddzielony od życia, to jestem także oddzielonyod wszystkich innych rzeczy, wszystkich istot, wszystkichludzi. Ale jak mogę być oddzielony od życia? Jak owo Ja"może istnieć poza życiem, poza Istnieniem? To całkiem nie-możliwe. A więc nie ma czegoś takiego jak „moje życie" i janie m a m życia. J e s t e m życiem . Ja i życie to jedno . Niemoże być inaczej . Jak więc mogę stracić życie? Czy w ogólemogę stracić coś, czego nie mam? Jak mogę stracić coś,czym JA JESTEM? To niemożliwe .

Rozdział piąty

Ciało bolesne

Myśli większości ludzi są z reguły bezwiedne, automa-tyczne i powtarzające się . Nie są niczym więcej jak swegorodzaju mentalnym stanem rzeczy i nie służą żadnemucelowi. W istocie nie myślisz : myślenie ci się przydarza .Zwrot "ja myślę" zakłada dobrowolność . Wynika z niego, żemasz w tej kwestii coś do powiedzenia, że możesz dokonaćwyboru. W przypadku większości osób tak jednak nie jest .Stwierdzenie "ja myślę" jest równie fałszywe jak stwierdze-nie, "ja trawię" lub "ja utrzymuję krążenie mojej krwi". Tra-wienie, krążenie krwi, myślenie dzieją się same .

Ten głos w naszej głowie ma własne życie . Większośćludzi żyje na jego łasce ; są pod władzą umysłu, myślenia .A ponieważ umysł uwarunkowany jest przeszłością, zmusze-ni jesteśmy wciąż na nowo odgrywać przeszłość . Wschod-nim terminem opisującym ten proces jest słowo „karma" .Gdy utożsamiasz się z tym głosem, nie zdajesz sobie oczy-wiście z tego sprawy . Gdybyś o tym wiedział, wyrwałbyś sięspod jego władzy, ponieważ panuje on nad tobą tylko wtedy,gdy mylisz ten władający tobą byt z tym, kim naprawdę je-steś, to znaczy wtedy, gdy stajesz się tym bytem .

Przez wiele tysięcy lat ludzkość pozostawała pod stalerosnącą władzą umysłu i nie dostrzegała, że ten władającynią byt to „nie ja". Wskutek całkowitego utożsamienia sięz umysłem zrodziło się złudne poczucie własnego ja, czyli

1 1 8

NOWA ZIEMIA

ego . Jego intensywność uleży od tego, w jakim stopniu ty-jako świadomość - utożsamiasz się ze swoim umysłem,z myśleniem. A myślenie to jedynie drobny aspekt całejświadomości, owej całości, którą jesteś .

Stopień utożsamienia się z umysłem jest różny u róż-nych ludzi. Niektórzy cieszą się okresami, choć krótkimi,wolności od tego utożsamienia i dzięki tym chwilom spo-koju i radości życia, jakich wtedy doświadczają, chce imsię żyć. Bywają także momenty, gdy wzrasta ich moc twór-cza, miłość i życzliwość . Inni ludzie stale tkwią w pułapceego. Są oddzieleni od samych siebie, jak również od innychi od otaczającego świata . Gdy na nich spojrzysz, zobaczyszmoże napięcie na ich twarzy, ściągnięte brwi albo nieobec-ny lub bezmyślny wzrok. Większość uwagi pochłania im my-ślenie i dlatego tak naprawdę nie widzą cię i nie słuchają .Nie są obecni w żadnej sytuacji, uwagę kierują albo ku prze-szłości, albo ku przyszłości, która oczywiście istnieje tylkow umyśle jako formy myślowe. Ludzie ci mogą też zwracaćsię do ciebie za pośrednictwem odgrywanej przez siebie rolii wtedy również nie są sobą. Większość osób jest oddzielonaod tego, kim naprawdę są, a czasami ta alienacja jest taksilna, że ich zachowania i interakcje odbierane są jako fał-szywe niemal przez wszystkich ludzi, z wyjątkiem tych, któ-rzy są równie fałszywi i wyobcowani .

Alienacja polega na tym, że człowiek nie czuje się dobrzew żadnej sytuacji, w żadnym miejscu, z żadną osobą, nawetze sobą samym. Ciągle stara się dotrzeć do „domu", lecz ni-gdy nie czuje się w domu . Niektórzy spośród największychpisarzy dwudziestego wieku, tacy jak Franz Kafka, AlbertCamus, T. S. Eliot i James Joyce, uznawali alienację za po-wszechny problem ludzkiej egzystencji ; pewnie sami ją głę-boko odczuwali i dlatego mogli tak trafnie wyrazić jej istotęw swych dziełach . Nie podają rozwiązania . Ich wkład pole-

CIAŁO BOLESNE

1 19

ga na tym, że ukazują nam ten ludzki dylemat, tak byśmymogli go sobie wyraźniej uświadomić . A lepsze rozpoznanieproblemu to pierwszy krok ku jego pokonaniu .

Narodziny emocji

Oprócz strumienia myśli istnieje też inny, choć nie cał-kiem osobny, wymiar ego : emocje. Nie znaczy to, że wszyst-kie myśli i emocje pochodzą od ego. Zamieniają się onew ego, kiedy się z nimi utożsamiasz- to znaczy gdy stają sięone tobą- i wówczas zupełnie przejmują nad tobą władzę .

Organizm fizyczny, twoje ciało, ma własną inteligencję,podobnie jak organizm każdej innej żywej istoty . Jego in-teligencja reaguje na to, co mówi umysł, na twoje myśli .A więc emocja jest reakcją ciała na twój umysł . Inteligen-cja ciała jest oczywiście nieodłączną częścią inteligencjipowszechnej, jednym zjej niezliczonych przejawów . Nadajedoczesną spoistość atomom i cząsteczkom tworzącym swójfizyczny organizm . Jest zasadą, która porządkuje funkcjewszystkich narządów ciała, przemianę tlenu i pokarmuw energię, bicie serca i krążenie krwi, pracę układu odpor-nościowego, który chroni organizm przed chorobami, prze-mianę bodźców zmysłowych w impulsy nerwowe, które sąprzesyłane do mózgu, tam odczytywane i układane w spójnywewnętrzny obraz naszej zewnętrznej rzeczywistości . Inte-ligencja idealnie koordynuje wszystkie te funkcje, jak rów-nież tysiące innych, występujących jednocześnie . Ty samnie nadzorujesz swojego ciała. Robi to inteligencja . Zarzą-dza ona także reakcjami ciała na otoczenie .

Dzieje się tak w przypadku każdej formy życia. Ta samainteligencja nadaje roślinie jej fizyczną formę, a późniejprzejawia się w postaci kwiatu zrodzonego z tej rośliny,kwiatu, który rankiem rozchyla płatki, by przyjąć promienie

1 20

NOWA ZIEMIA

słońca, a wieczorem je zamyka . Ta sama inteligencja poja-wia się jako Gaja, skomplikowana żywa istota, którą jestplaneta Ziemia .

Inteligencja ta wytwarza instynktowne reakcje organi-zmu na każde zagrożenie lub wyzwanie. Wywołuje w zwie-rzętach reakcje, które przypominają emocje ludzkie : złość,strach, zadowolenie. Te instynktowne zachowania możnaby uznać za pierwotną formę emocji . W pewnych sytua-cjach ludzie odruchowo reagują tak samo jak zwierzęta .W obliczu niebezpieczeństwa, gdy zagrożone jest przetrwa-nie organizmu, serce zaczyna bić szybciej, mięśnie się na-pinają, a oddech przyśpiesza, przygotowując ciało do walkilub ucieczki. Pierwotny strach . W groźnej sytuacji nagłynapływ intensywnej energii daje ciału siłę, której nie miałowcześniej . Pierwotny gniew . Te instynktowne reakcje przy-pominają emocje, lecz nie są nimi w prawdziwym znacze-niu tego słowa. Zasadnicza różnica między reakcją odru-chową a emocją polega na tym, że reakcja odruchowa jestbezpośrednią odpowiedzią ciała na pewną okoliczność ze-wnętrzną, a emocja jest reakcją ciała na myśl .

Pośrednio emocja również może być reakcją na konkret-ne wydarzenie lub sytuację, ale będzie ona odpowiedzią nazdarzenie postrzegane przez filtr interpretacji umysłowej,filtr myślowy, czyli przez mentalne pojęcia dobra i zła, sym-patii i niechęci, ja i moje . Na przykład nie poczujemy raczejżadnej emocji, dowiadując się, że komuś ukradziono auto,ale jeśli to chodzi o moje auto, na pewno się zdenerwuje-my. To zadziwiające, jak wiele emocji może wzbudzić małesłówko „moje".

Chociaż ciało jest bardzo inteligentne, nie dostrzega onoróżnicy między rzeczywistą sytuacją a myślą . Reaguje nakażdą myśl tak, jak gdyby to była rzeczywistość. Nie wie, żeto tylko myśl. Dla ciała myśl pełna lęku i niepokoju oznacza :

CIAŁO BOLESNE

121

„Jestem w niebezpieczeństwie" i zgodnie z tą myślą reagu-je, nawet gdy leżysz nocą w ciepłym i wygodnym łóżku .Serce bije szybciej, mięśnie się napinają, oddech przyśpie-sza. Rośnie energia, ale ponieważ niebezpieczeństwo jestjedynie umysłową fikcją, energia nie znajduje ujścia . Jejczęść powraca do umysłu i wywołuje jeszcze więcej niespo-kojnych myśli . Reszta zamienia się w toksyny i zakłóca har-monijne funkcjonowanie ciała .

Emocje i ego

Ego to nie tylko nieobserwowany umysł, głos w głowieudający ciebie, ale także niezauważane emocje, które sąreakcjami ciała na to, co ten głos mówi.

Widzieliśmy już wcześniej, w jakiego rodzaju myślenieangażuje się przez większość czasu ten egotyczny głos,i widzieliśmy wrodzoną dysfunkcję w strukturze procesówmyślenia, występującą niezależnie od ich treści . Właśniena takie dysfunkcyjne myślenie ciało reaguje negatywnymiemocjami.

Głos w głowie opowiada historię, w którą ciało wierzy i naktórą reaguje . Te reakcje są to emocje. Z kolei emocje od-prowadzają energię znów do tych myśli, które na początkudaną emocję wzbudziły. Jest to błędne koło między niezba-danymi myślami i emocjami, koło napędzające emocjonalnemyślenie i emocjonalne tworzenie historyjek .

Emocjonalny składnik ego jest różny u różnych ludzi .U niektórych znajduje się go więcej . Myśli, które wzbu-dzają reakcję emocjonalną w ciele, mogą czasem pojawiaćsię tak szybko, że zanim umysł znajdzie czas, by je wypo-wiedzieć, ciało już odpowiada emocją, a emocja zamieniasię w reakcję . Takie myśli istnieją w stadium nie w pełniukształtowanym i można je nazwać niewypowiedzianymi,

1 22

NOWA ZIEMIA

nieświadomymi stwierdzeniami . Uwarunkowała je prze-szłość człowieka, przeważnie jego wczesne dzieciństwo .„Ludziom nie można ufać" - to przykład takiego nieświado-mego założenia u osoby, której relacje podstawowe, czyliz rodzicami i rodzeństwem, nie były udane i nie kształtowa-ły zaufania.

A oto inne bardziej powszechne nieświadome przekona-nia: „Nikt mnie nie szanuje i nie docenia. Muszę walczyćo przetrwanie . Pieniędzy zawsze jest za mało. Życie ciągleczłowieka przygniata. Nie zasługuję na dobrobyt. Nie zasłu-guję na miłość". Nieświadome założenia wzbudzają w cieleemocje, które z kolei uaktywniają umysł i/lub wywołująnatychmiastowe reakcje . W ten sposób stwarzają twojąrzeczywistość .

Głos ego nieustannie zakłóca naturalny stan ciała, ja-kim jest dobre samopoczucie . Niemal każde ludzkie ciałoznajduje się w stanie wielkiego napięcia i stresu nie dlate-go, że zagraża mu jakiś czynnik zewnętrzny, ale wskutektego, co dzieje się wewnątrz umysłu . Ciało ma przypisanedo siebie ego i niestety musi reagować na wszystkie jegozaburzone schematy myślowe . I tak strumień negatywnychemocji towarzyszy strumieniowi nieprzerwanego i kompulsywnego myślenia .

Co to jest negatywna emocja? To emocja, która jest tok-syczna dla ciała i zakłóca jego równowagę oraz harmonijnefunkcjonowanie . Strach, niepokój, gniew, rozgoryczenie,smutek, nienawiść lub silna niechęć, zazdrość, zawiść -wszystkie hamują przepływ strumienia energii przez ciało,źle oddziałują na serce, układ odpornościowy, trawienie,wytwarzanie hormonów i tak dalej . Nawet medycyna trady-cyjna, która niewiele jeszcze wie o sposobach działaniaego, zaczyna dostrzegać związek między negatywnymi sta-nami emocjonalnymi a chorobą fizyczną. Emocja raniąca

CIAŁO BOLESNE

1 23

ciało zakaża także ludzi, z którymi się kontaktujesz, oraz po-średnio, w procesie reakcji łańcuchowej, ogromną liczbęinnych osób, z którymi się nie stykasz. Istnieje jeden ogólnytermin określający wszystkie negatywne emocje : poczucienieszczęścia .

Czy więc emocje pozytywne wywierają przeciwny wpływna ciało fizyczne? Czy wzmacniają układ odpornościowy,ożywiają i uzdrawiają ciało? Tak jest w istocie, lecz musi-my widzieć różnicę między emocjami pozytywnymi wzbu-dzonymi przez ego a emocjami głębszymi, które wypływająz naturalnego stanu łączności z Istnieniem .

W pozytywnych emocjach wytworzonych przez ego za-wiera się już ich przeciwieństwo, w które szybko mogą sięzmienić . Oto kilka przykładów. To, co ego nazywa miłością,jest zaborczością i uzależnionym nieodstępowaniem dru-giej osoby i w ciągu sekundy może zmienić się w nienawiść .Wyczekiwanie nadchodzących zdarzeń, kiedy ego przece-nia to, co ma nastąpić, z łatwością zmienia się w swojeprzeciwieństwo - zawód i rozczarowanie - gdy już jest powszystkim i nie spełniły się oczekiwania ego . Pochwałai uznanie sprawiają, że jednego dnia czujesz się ożywionyi szczęśliwy, a nazajutrz krytyka i lekceważenie przygnę-biają cię i unieszczęśliwiają. Zadowolenie, jakie daje sza-lona impreza, następnego ranka zmienia się w kaca i po-nury nastrój . Nie ma dobra bez zła, nie ma wzlotów bezupadków .

Źródłem emocji wytwarzanych przez ego jest utożsamia-nie się umysłu z czynnikami zewnętrznymi, które nie sąoczywiście stałe i mogą się w każdej chwili zmienić . Nato-miast głębsze emocje wcale nie są emocjami, lecz stanamiIstnienia. Emocje egzystują w sferze przeciwieństw. Ema-nują z twojego wnętrza podobnie jak miłość, radość i spokójbędące aspektami twojej prawdziwej natury.

1 24

NOWA ZIEMIA

Kaczka z umysłem człowieka

W książce Potęga teraźniejszości podzieliłem się moją ob-serwacją, że dwie kaczki od razu po zakończeniu walki, któ-ra nigdy nie trwa długo, odrywają się od siebie i odpływająw przeciwne strony. Następnie każda z nich z wigoremmacha przez kilka chwil skrzydłami, strzepując w ten spo-sób nadmiar energii, która zgromadziła się w niej w czasiewalki. Gdy się już otrząsną, odpływają spokojnie dalej, jakbynic się nie stało .

Gdyby kaczka miała ludzki umysł, nadal przeżywałaby tęwalkę, myśląc o niej, opowiadając historię . Pewnie brzmia-łaby ona tak: „Nie mogę wprost uwierzyć, co ona zrobiła .Pojawiła się kilkanaście centymetrów ode mnie . Uważa, żedo niej należy cały staw . Zupełnie nie liczy się z tym, że tomój teren prywatny. Nigdy już jej nie zaufam . Następnymrazem pewnie spróbuje zrobić coś innego, żeby mnie tylkorozdrażnić. Jestem przekonana, że już teraz coś knuje. Alenie zamierzam tego znosić . Dam jej nauczkę, której nigdynie zapomni. I tak w kółko umysł nakręca swoje historyjki,ciągle myśląc i opowiadając o nich dniami, miesiącami, la-tami. Jeśli chodzi o ciało, ta walka wciąż trwa, a energia,którą ono gromadzi w reakcji na te wszystkie myśli, stajesię emocją wywołującą jeszcze więcej myśli . Na tym pole-ga emocjonalne myślenie naszego ego. Widzimy, jak pełneproblemów byłoby życie kaczki, gdyby miała umysł człowie-ka. Ale tak właśnie zachowuje się większość ludzi . Żad-na sytuacja czy zdarzenie nigdy się naprawdę nie kończy .Umysł i stworzone przez niego ja i moja historia" spra-wiają, że wciąż trwa .

Jesteśmy gatunkiem, który zabłądził . Każdy elementprzyrody, każdy kwiat i drzewo, każde zwierzę mogą na-uczyć nas ważnej lekcji, jeśli tylko na chwilę przystaniemy,

CIAŁO BOLESNE

125

popatrzymy i posłuchamy . Lekcja udzielona przez kaczkęjest następująca: pomachaj skrzydłami-co można przetłu-maczyć jako „zapomnij o tej historii" - i wróć do jedynegomiejsca, w którym tkwi siła : do chwili obecnej .

Dźwiganie przeszłości

Niemożność, a raczej niechęć ludzkiego umysłu, by poże-gnać się z przeszłością, bardzo pięknie ilustruje historiao dwóch mnichach zen, Tanzanie i Ekido, idących wiejskądrogą, która po obfitym deszczu stała się strasznie błotni-sta. Mijając jakąś wioskę, spotkali młodą kobietę, którausiłowała przejść na drugą stronę drogi, ale błoto było takgrząskie, że pochlapałoby jej jedwabne kimono . Tanzanszybko chwycił ją na ręce i przeniósł .

Mnisi szli dalej w milczeniu. Po pięciu godzinach, gdyzbliżali się już do świątyni, w której mieszkali, Ekido niemógł już się dłużej powstrzymać i spytał : „Dlaczego niosłeśtamtą dziewczynę? My, mnisi, nie robimy takich rzeczy" .

„Postawiłem ją na ziemi wiele godzin temu - odparł Tan-zan - a tyją nadal dźwigasz?" .Wyobraź sobie teraz, jak wyglądałoby życie kogoś, ktozachowywałby się przez cały czas tak jak Ekido - kto by niemógł albo nie chciał pożegnać się wewnętrznie z daną sy-tuacją, kto gromadziłby w sobie coraz więcej „balastu" -a będziesz mieć obraz życia większości ludzi na naszej pla-necie. Jakże ciężkie brzemię przeszłości dźwigają ze sobąw swym umyśle .

Przeszłość żyje w tobie w postaci wspomnień, ale samewspomnienia nie stanowią problemu . W gruncie rzeczydzięki pamięci nasza przeszłość i dawne błędy wiele nasuczą. Kiedy jednak owe wspomnienia, czyli myśli o prze-szłości, całkowicie tobą zawładną, wówczas zmieniają się

1 26

NOWA ZIEMIA

w brzemię, przysparzają problemów i stają się częścią two-jego poczucia ja .

Twoja osobowość, uwarunkowana przeszłością, staje siętwoim więzieniem. Obdarzasz swoje wspomnienia poczu-ciem własnego ja, a twoja historia staje się tobą takim, ja-kim sam siebie postrzegasz . To „małe ja" jest złudzeniem,które przesłania twoją prawdziwą tożsamość jako bezcza-sową i bezpostaciową Obecność .

Twoja historia jednak składa się nie tylko ze wspomnieńmentalnych, ale także emocjonalnych - ze starych emocji,które wciąż na nowo odżywają. Podobnie jak ten mnich,który przez pięć godzin niósł brzemię urazy, karmiąc jeswoimi myślami, tak większość ludzi dźwiga przez całeżycie ogromny niepotrzebny ciężar, zarówno mentalny, jaki emocjonalny . Ograniczają samych siebie przez rozgorycze-nie, żal, wrogość, poczucie krzywdy . Ich myślenie emocjo-nalne staje się nimi, toteż trzymają się kurczowo starychemocji, bo wzmacniają one ich tożsamość .

Z powodu ludzkiej skłonności do podtrzymywania daw-nych emocji niemal wszyscy nosimy w swym polu energe-tycznym ładunek dawnych cierpień emocjonalnych, którynazywam „ciałem bolesnym" (ang . pain-body).

Możemy jednak przestać powiększać to ciało bolesne,które już w sobie mamy . Możemy pozbyć się nawyku gro-madzenia i podtrzymywania starych emocji, machającw sposób metaforyczny skrzydłami, i powstrzymać się przedrozpamiętywaniem przeszłości, bez względu na to, czy cośwydarzyło się wczoraj, czy trzydzieści lat temu. Nauczmysię nie ożywiać w swym umyśle dawnych sytuacji i zdarzeńi zamiast uporczywie kręcić ten sam mentalny film, powra-cajmy stale do nieskazitelnej, bezczasowej chwili teraźniej-szej . Naszą tożsamością stanie się wówczas sama naszaObecność, a nie myśli czy emocje .

CIAŁO BOLESNE

1 27

W przeszłości nie wydarzyło się nic, co mogłoby cię po-wstrzymać od przebywania w chwili teraźniejszej ; a jeśliprzeszłość nie może cię powstrzymać, to jaką ma ona siłę?

To, co indywidualne, i to, co zbiorowe

Każda emocja, której nie stawi się czoła i nie sprawdzisię, co ją w danym momencie wzbudza, nie znika w zupeł-ności. Pozostawia ona po sobie ślad bólu .

Zwłaszcza u dziecka silne negatywne emocje są tak pa-raliżujące, że nie może ono sobie dać z nimi rady i stara sięich nie czuć. Gdy nie ma przy nim w pełni świadomej osobydorosłej, która z życzliwym zrozumieniem i miłością po-mogłaby mu zmierzyć się z emocjami bezpośrednio, nieod-czuwanie ich jest dla dziecka w tym momencie najlepsząopcją. Ten mechanizm obronny stosowany we wczesnymwieku zwykle, niestety, funkcjonuje nadal, gdy dzieci stająsię dorosłymi . Emocje wciąż w nich żyją niedostrzeganei przejawiają się pośrednio w postaci na przykład niepoko-ju, agresji, gwałtownych wybuchów złości, przygnębienia,a nawet dolegliwości fizycznych . W niektórych przypadkachzakłócają lub sabotują każdy związek uczuciowy. Większośćpsychoterapeutów spotyka się z pacjentami, którzy na po-czątku mówią, że mieli szczęśliwe dzieciństwo, a potemokazuje się coś wręcz przeciwnego . Są to może przypadkiekstremalne, ale nikt nie przechodzi przez okres dzieciń-stwa, nie doznając żadnego bólu emocjonalnego. Nawetgdybyś miał oświeconych rodziców, i tak dorastałbyś w świe-cie, który w ogromnym stopniu jest nieświadomy .

Resztki bólu pozostające po każdej silnej negatywnejemocji, której nie stawiono w pełni czoła, nie zaakceptowa-no, a potem nie pożegnano, łączą się ze sobą, aby utworzyćpole energetyczne, które żyje we wszystkich komórkach

128

NOWA ZIEMIA

twojego ciała. W jego skład wchodzi nie tylko cierpieniez dzieciństwa, ale także bolesne emocje, które zostały doda-ne później, w wieku dojrzewania i w dorosłym życiu, prze-ważnie stworzone przez głos ego . Ten emocjonalny ból stajesię twym nieodłącznym towarzyszem, kiedy za podstawęswojego życia masz fałszywe poczucie własnego ja .

To istniejące niemal w każdym człowieku energetycznepole starych, ale nadal jakże żywych emocji, jest właśnieciałem bolesnym .

Nie ma ono jednak charakteru tylko indywidualnego. Od-grywa również swoją rolę w cierpieniu doznawanym przezniezliczone pokolenia w dziejach ludzkości - w historii bę-dącej ciągłym pasmem wojen, zniewolenia, grabieży, gwał-tów, tortur i innych form przemocy. Ten ból nadal żyjew zbiorowej psychice ludzkości i wciąż z dnia na dzieńrośnie, o czym można się przekonać, oglądając wiadomościtelewizyjne lub patrząc na dramat kontaktów międzyludz-kich. Zbiorowe ciało bolesne jest przypuszczalnie zakodo-wane w DNA każdego człowieka, mimo że go tam jeszczenie stwierdzono .

Każdy przychodzący na świat noworodek ma już w sobieemocjonalne ciało bolesne. U jednych jest cięższe, gęstszeniż u drugich . Niektóre niemowlęta są przez większość cza-su całkiem szczęśliwe . Inne wydają się dźwigać w sobiewielki bagaż nieszczęścia . To prawda, że są dzieci, któreciągle płaczą, bo nie otrzymują wystarczająco dużo miłościi uwagi, ale inne płaczą bez żadnej widocznej przyczyny,prawie tak jakby chciały, by wszyscy w ich otoczeniu bylirównie nieszczęśliwi jak one - i często do tego doprowa-dzają. Przyszły na świat z ciężkim bagażem ludzkiego cier-pienia. Niemowlę może często płakać dlatego, że wyczuwabijącą od ojca lub matki negatywną emocję . Z tego względusamo cierpi, a jego własne ciało bolesne powiększa się,

1

CIAŁO BOLESNE

129

chłonąc energię z ciał bolesnych jego rodziców . Tak czy ina-czej, gdy rośnie ciało fizyczne dziecko, rośnie też w nim cia-ło bolesne .

Niemowlę mające tylko niewielkie ciało bolesne wcalenie musi być w przyszłości człowiekiem „bardziej zaawanso-wanym" duchowo niż ktoś obarczony głębszym bólem .W gruncie rzeczy często bywa odwrotnie . Ludzie z ciężkimciałem bolesnym przeważnie mają większą szansę na prze-budzenie duchowe niż ludzie ze stosunkowo niedużym ob-ciążeniem . Podczas gdy niektórzy z nich nadal pozostająuwięzieni w swym cierpieniu, wielu innych dociera dopunktu, kiedy nie mogą już dłużej żyć ze swoim nieszczę-ściem i dlatego wzrasta ich motywacja, by się przebudzić .

Dlaczego cierpiące ciało Chrystusa, jego twarz wykrzy-wiona w agonii i liczne krwawiące rany to obraz o tak du-żym znaczeniu w zbiorowej świadomości ludzi? Milionyosób, zwłaszcza w średniowieczu, nie odnosiłyby się do nie-go z tak głębokimi emocjami, gdyby w sposób nieświadomynie postrzegały go jak zewnętrznego symbolu własnej rze-czywistości wewnętrznej - ciała bolesnego . Nie były jeszczewystarczająco świadome, by dojrzeć je bezpośrednio u sie-bie, lecz ich świadomość właśnie zaczynała się budzić .Chrystusa można by uznać za archetyp człowieka wyraża-jący zarówno cierpienie, ból, jak i możliwość wzniesieniasię ponad ten ból .

Jak ciało bolesne odzyskuje siły

Ciało bolesne to na wpół autonomiczna forma energii,która znajduje się u większości osób - to byt utworzonyz emocji. Ma ono własną prymitywną inteligencję, przypo-minającą przebiegłe zwierzę, która skierowana jest główniena przetrwanie. Jak wszystkie żywe istoty potrzebuje od

1 30

NOWA ZIEMIA

czasu do czasu pokarmu, czyli nowej energii - a ten po-karm konieczny do jego wzrostu składa się z energii, którabyłaby z nim kompatybilna, czyli z energii wibrującej z takąsamą częstotliwością . Ciało bolesne może użyć jako pokar-mu każdego emocjonalnie bolesnego doświadczenia . Dlate-go tak dobrze się rozwija na podłożu negatywnego myśleniai nieudanych związków . Jest ono uzależnieniem od nie-szczęścia .

Możesz przeżyć wstrząs, gdy po raz pierwszy uświadomiszsobie, że masz w swoim wnętrzu byt, który od czasu do cza-su szuka czegoś emocjonalnie negatywnego, szuka nie-szczęścia. Musisz nawet być bardziej świadomy, aby do-strzec to u siebie, niż żeby zauważyć w drugim człowieku .Kiedy czujesz się nieszczęśliwy, wówczas nie tylko niechcesz, aby minęło, ale chciałbyś, by inni też poczuli sięrównie nieszczęśliwi, tak abyś mógł żywić się ich negatywnymi reakcjami emocjonalnymi .

U większości ludzi ciało bolesne albo znajduje się w sta-nie uśpienia, albo w stanie aktywności . Kiedy drzemie,szybko zapominasz, że dźwi gasz w sobie tę ciężką ponurąchmurę lub uśpiony wulkan, zależnie od jego pola energii .Okres jeo uśpienia bywa różny u różnych osób . Przeważnietrwa kilka tygodni, lecz może także trwać kilka dni albomiesięcy. W rzadkich przypadkach ciało bolesne pozostajew stanie hibernacji przez długie lata, zanim uaktywni jejakieś wydarzenie .

Jak ciało bolesne karmi się twoimi myślami

Ciało bolesne budzi się z uśpienia, gdy staje się głodnei nadchodzi pora, aby uzupełnić siły . Może je też uaktywnićw dowolnym momencie jakieś wydarzenie . Gdy jest gotowedo przyjęcia posiłku, może użyć jako wyzwalacza najdrob-

CIAŁO BOLESNE

13 1

niejszego wydarzenia - czyjegoś słowa, gestu lub nawetmyśli. Jeżeli mieszkasz sam albo akurat nikogo przy tobienie ma, pożywi się ono twoimi myślami. Nagle staną się nawskroś negatywne. Przypuszczalnie nie byłeś świadomy,że tuż przed napływem tego negatywnego myślenia twójumysł zalała fala emocji - pojawił się albo ponury i ciężkinastrój, albo niepokój lub gniew . Każda myśl jest energiąi ciało bolesne karmi się teraz energią twoich myśli . Alenie wszystkich. Nie trzeba wielkiej wrażliwości, aby zauwa-żyć, że myśl pozytywna wywiera na nasze samopoczuciecałkiem inny wpływ niż negatywna . Ona także jest energią,lecz wibruje na innej częstotliwości . Radosna, pozytywnamyśl jest dla ciała bolesnego nie do strawienia, bo żywi sięono wyłącznie negatywnymi, gdyż są one kompatybilnezjego własnym polem energetycznym .

Wszystkie myśli są polami nieustannie wibrującej ener-gii. Krzesło, na którym siedzisz, książka, którą trzymaszw dłoniach, tylko dlatego wydają się lite i nieruchome, żetwoje zmysły tak właśnie postrzegają ich częstotliwość wi-bracji, czyli nieustanny ruch molekuł, atomów, elektronówi cząsteczek subatomowych, tworzących razem to, co wi-dzisz jako krzesło, książkę, drzewo lub ciało . Tym, co po-strzegamy jako materię fizyczną, jest energia wibrująca(poruszająca się) w określonym zakresie częstotliwości .Myśli składają się z takiej samej energii, tyle że wibrującejz częstotliwością wyższą niż energia materii, i dlatego niemożna ich dotknąć ani zobaczyć . Myśli mają własny zakresczęstotliwości, z tym że myśli negatywne wibrują na niż-szym końcu skali, a pozytywne na wyższym . Wibracyjnaczęstotliwość ciała bolesnego współbrzmi z częstotliwościąmyśli negatywnych i dlatego tylko one mogą je karmić .

Zwykły schemat myśli tworzącej emocję zostaje w przy-padku ciała bolesnego odwrócony, w każdym razie na

1 32

NowA ZIEMIA

początku. Emocja wypływająca z ciała bolesnego szybko opa-nowuje twoje myślenie i kiedy już ogarnie umysł, twojemyśli stają się negatywne . Głos w twojej głowie będzie opo-wiadać pełne smutku, niepokoju lub gniewu historie o tobielub twoim życiu, o innych ludziach, przeszłości, przyszłościlub o wymyślonych zdarzeniach. Ten głos zacznie obwiniać,oskarżać, narzekać, wyobrażać sobie . A ty przecież całkowi-cie utożsamiasz się z tym, co on mówi, wierzysz w jegowszystkie zniekształcone myśli . W tym momencie uzależ-niasz się od poczucia nieszczęścia .

Nie znaczy to, że nie możesz zatrzymać pędzącego pocią-gu swych negatywnych myśli, ale po prostu tego nie chcesz .Jest tak dlatego, że w tym czasie ciało bolesne żyje dziękitobie, udając ciebie. A dla niego ból jest przyjemnością .Jest gotowe wchłonąć każdą negatywną myśl. W rzeczywi-stości zwykły głos w twojej głowie staje się teraz głosemciała bolesnego . Przejmuje wewnętrzny dialog . Powstajezależność między nim a twoim myśleniem, tworzy się błęd-ne koło. Każda myśl karmi ciało bolesne, a ono z kolei wy-twarza więcej myśli. W pewnym momencie, po kilku godzi-nach lub nawet dniach, uzupełnia swoje siły i znów powracaw stan uśpienia, zostawiając po sobie osłabiony organizmi ciało o wiele bardziej podatne na choroby . Jeśli kojarzy cisię to z psychicznym pasożytem, masz rację . Tym właśnieono jest .

Jak ciało bolesne karmi się dramatem

Jeżeli masz obok siebie innych ludzi, najlepiej partneralub bliskiego członka rodziny, ciało bolesne będzie czynićpróby, aby ich sprowokować - nacisnąć czuły punkt, tak bmóc karmić się wynikającym z tego dramatem . Ono uwiel-bia intymne związki i rodziny, ponieważ tam znajduje dla

i

CIAŁO BOLESNE

133

siebie najwięcej pożywienia. Trudno jest przeciwstawić sięciału bolesnemu drugiego człowieka, które postanowiłozmusić cię do reakcji . Instynktownie wie ono, gdzie są twojenajsłabsze punkty, najwrażliwsze miejsca . Jeżeli nie uda-je się mu za pierwszym razem, będzie próbować znowui znowu. Jest to osłabiona emocja poszukująca więcej emo-cji. Ciało bolesne innego człowieka pragnie przebudzić two-je ciało bolesne, aby oba mogły nawzajem przekazywać so-bie energię .

W wielu związkach pojawiają się co pewien czas gwał-towne i destrukcyjne epizody aktywności ciała bolesnego .Małe dziecko cierpi prawie nie do zniesienia, kiedy jestświadkiem emocjonalnej przemocy, jaką stosują wobecsiebie ciała bolesne jego rodziców, a przecież jest to udzia-łem milionów dzieci na całym świecie, koszmarem ich co-dziennej egzystencji . To także jeden z głównych sposobówprzekazywania ludzkiego ładunku cierpień z pokolenia napokolenie . Po każdym takim epizodzie obie strony goją ranyi nastaje okres względnego spokoju - na czas ograniczony,tak jak pozwoli na to ego .

Nadużywanie alkoholu często powoduje uaktywnieniesię ciała bolesnego, zwłaszcza u mężczyzn, ale także u ko-biet. Kiedy ktoś się upija, przechodzi całkowitą zmianęosobowości, ponieważ ciało bolesne przejmuje nad nim wła-dzę . Człowiek głęboko nieświadomy, którego ciało bolesnenałogowo odzyskuje siły dzięki stosowaniu przemocy fizycz-nej, często kieruje ją ku żonie lub dzieciom . Gdy ochłonie,bardzo przeprasza i obiecuje, że się to nigdy nie powtórzy,i naprawdę w to wierzy. Jednak ten ktoś, kto przepraszai obiecuje, nie jest tą samą istotą, która dopuszcza się prze-mocy, i dlatego można być pewnym, że sytuacja stale bę-dzie się powtarzać, dopóki człowiek ten nie stanie sięwreszcie obecny, nie dostrzeże w sobie bólu i nie przestanie

1 34

NOWA ZIEMIA

się z nim utożsamiać . W niektórych przypadkach pomożemu w tym wizyta u specjalisty .

Większość ciał bolesnych chce zarówno zadawać cier-pienie, jak i cierpieć, lecz niektóre są głównie krzywdzicie-lami lub ofiarami. W każdym przypadku karmią się prze-mocą - emocjonalną lub fizyczną . Niektóre pary, sądzącebyć może, że „się zakochały", w rzeczywistości czują do sie-bie pociąg dlatego, że ich ciała bolesne wzajemnie się uzupeł-niają. Czasem już podczas pierwszego spotkania wyraźniedzielą między sobą rolę sprawcy i ofiary . Czasem małżonko-wie, o których sądzi się, że jest im razem dobrze jak w nie-bie, tak naprawdę przeżywają piekło .

Jeśli miałeś kiedyś kota, zauważyłeś z pewnością, żenawet gdy na pozór śpi, dobrze wie, co się wokół niego dzie-je, ponieważ każdy najlżejszy szelest sprawia, że nastawiuszy i czasem lekko otworzy oczy . Takie same są uśpioneciała bolesne . Na pewnym poziomie nieustannie czuwają,gotowe poderwać się do działania, gdy tylko pojawi się odpo-wiedni bodziec .

W związkach uczuciowych często są tak przebiegłe, żepozostają wyciszone, dopóki para nie zamieszka razem,a zwłaszcza dopóki nie podpisze kontraktu małżeńskiego,w którym partnerzy zobowiążą się być ze sobą do końcażycia. Nie poślubia się tylko męża lub żony, poślubia się rów-nież jego lub jej ból. Możesz przeżyć szok, kiedy-wcale nietak długo po wspólnym zamieszkaniu albo po miesiącumiodowym - pewnego dnia stwierdzisz u swego partneracałkowitą zmianę osobowości. Głos partnerki stanie sięszorstki lub piskliwy, gdy będzie cię oskarżać, obwiniać lubna ciebie krzyczeć, najczęściej z błahego powodu . Albocałkiem zamknie się w sobie . „Coś jest nie w porządku?" -pytasz. „Nie, wszystko dobrze - odpowiada. Lecz z jej słówemanuje wroga energia, tak jakby mówiła : „Wszystko jest

nie w porządku" . Gdy spojrzysz jej w oczy, nie znajdziesz jużw nich żadnego światła ; wyglądają tak, jakby przesłaniałaje gęsta zasłona, a istota, którą znasz i kochasz i którakiedyś potrafiła przeświecać przez ego tej kobiety, teraz zu-pełnie kryje się w mroku . Odpowiada ci wzrokiem ktoś cał-kiem obcy, a wjego oczach jest nienawiść, agresja, zgorzk-nienie lub złość. Gdy do ciebie mówi, nie słyszysz małżonkilub partnerki, lecz słyszysz jej ból . Cokolwiek powie, będzieto wersją rzeczywistości stworzoną przez jej ciało boles-ne, rzeczywistości całkowicie zdeformowanej przez strach,wrogość, gniew i chęć zadania lub doznania jeszcze więk-szego bólu .

W takiej chwili możesz się zastanawiać, czy jest to praw-dziwe oblicze bliskiej ci osoby, którego nigdy dotąd nie wi-działeś, i czy wybierając ją, popełniłeś straszliwą pomyłkę .Oczywiście, nie jest to jej prawdziwa twarz, lecz ból, którychwilowo wziął tę osobę w posiadanie . Ciężko byłoby zna-leźć partnera nieobarczonego ciałem bolesnym, ale mądrzejest wybrać kogoś, u którego nie jest ono aż tak ciężkie .

Ciężkie ciała bolesne

Są ludzie noszący w sobie ból, który nigdy całkowicie nieśpi. Mogą się uśmiechać i uprzejmie z tobą rozmawiać, alenie potrzeba parapsychicznych zdolności, by wyczuć u nichtuż pod powierzchnią wściekły kłąb emocji, czekający nanastępne wydarzenie, na które można będzie ostro zare-agować, na następną osobę, którą się oskarży lub obwini, nanastępną sytuację, która wywoła poczucie nieszczęścia . Ichciała bolesne nigdy nie mają dosyć, ciągle są głodne . Pogłę-biają potrzebę swego ego, aby mieć wrogów .

Wskutek nadpobudliwości tych ludzi stosunkowo małoznaczące sprawy rozdmuchiwane są ponad wszelką miarę,

CIAŁO BOLESNE

135

1 36

NOWA ZIEMIA

kiedy usiłują oni wciągnąć inne osoby w swój dramat,skłaniając je do reakcji . Niektórzy wdają się w długotrwałei w gruncie rzeczy bezprzedmiotowe walki lub wytaczająsprawy sądowe firmom albo pojedynczym osobom . Innychzżera obsesyjna nienawiść do byłych małżonków lub part-nerów. Nieświadomi bólu, jaki w sobie noszą, przez swojegwałtowne reakcje dokonują jego projekcji na wydarzeniai sytuacje. Z powodu całkowitego braku samoświadomościnie potrafią dostrzec różnicy między zdarzeniem a swojąreakcją na nie. Uważają, że nieszczęście, a nawet sam ból,znajduje się na zewnątrz, w tym wydarzeniu lub sytuacji .Jako osoby nieświadome swojego wewnętrznego stanu, niewiedzą nawet, że są głęboko nieszczęśliwe, że cierpią .

Czasem ludzie obarczeni tak ciężkim ciałem bolesnymstają się aktywistami walczącymi o słuszną sprawę . Tasprawa może być rzeczywiście chwalebna i zdarza się, żepoczątkowo osiągają sukcesy, jednak negatywna energiawywierająca wpływ na to, co mówią i co robią, oraz na ichnieświadomą potrzebę posiadania wrogów i konfliktówsprawia, że rodzi się przeciwko tej sprawie coraz większaopozycja. Przeważnie kończy się na tym, że w łonie organi-zacji pojawiają się wrogowie, ponieważ cokolwiek ci obar-czeni bólem ludzie robią, stale szukają powodu, aby czućsię źle, a ich ciało bolesne zawsze znajduje dokładnie to,czego szukają.

Rozrywka, media a ciało bolesne

Gdybyś nie znał naszej współczesnej cywilizacji, gdybyśprzybył tu z innej epoki lub planety, jedną z rzeczy, którawprawiłaby cię w zdumienie, byłoby to, że miliony ludzi lu-bi patrzeć, jak jedni zabijają i krzywdzą drugich, a nawetpłaci za to pieniądze, i nazywa się to „rozrywką" .

CIAŁO BOLESNE

137

Dlaczego filmy pełne przemocy przyciągają tak wielu wi-dzów? Istnieje cały przemysł, którego ogromna część pod-syca ludzkie uzależnienie się od nieszczęścia . Ludzie oglą-dają takie filmy najwyraźniej dlatego, że chcą czuć się źle .A co w człowieku lubi czuć się źle, nazywając to dobrem?Oczywiście ciało bolesne . Duża część przemysłu rozrywko-wego kieruje się właśnie ku niemu . A więc poza tym, żeuzależnia się ono od gwałtownych reakcji, negatywnegomyślenia i dramatów osobistych, odzyskuje siły w sposóbpośredni dzięki ekranom kinowym i telewizyjnym . Ciałabolesne piszą scenariusze i produkują filmy i ciała bolesnepłacą, aby je oglądać .

Czy zawsze jest „źle" pokazywać i oglądać przemoc w te-lewizji lub kinie? Czy zawsze służy ona zaspokajaniu potrze-by ciała bolesnego? Na obecnym poziomie naszej ewolucjiprzemoc nie tylko jest obecna na każdym kroku, ale wciążwzrasta, ponieważ stara egotyczna świadomość, wzmacnia-na przez zbiorowe ciało bolesne, najpierw potężnieje, nimnieuchronnie upadnie. Jeśli filmy ukazują przemoc w jejnajszerszym kontekście - jeśli mówią o jej pochodzeniui skutkach, pokazują, jak wpływa ona zarówno na ofiarę,jak i na sprawcę, przedstawiają zbiorową nieświadomość,która jest tego źródłem i jest przekazywana z pokolenia napokolenie (złość i nienawiść tkwiące w ludziach w postaciciała bolesnego) - to mogą one pełnić podstawową funkcjęw procesie budzenia się ludzkości . Mogą być lustrem, w któ-rym widzimy własne szaleństwo . A jeśli dostrzegasz w sobieszaleństwo, jest to oznaką rodzenia się zdrowej świadomo-ści, końcem szaleństwa .

Takie filmy po prostu istnieją i wcale nie podsycają cia-ła bolesnego. Niektóre z najlepszych filmów antywojennychukazują rzeczywistość wojny, a nie jej upiększoną wersję .Ciało bolesne może żywić się tylko tymi filmami, które

1 38

NOWA ZIEMIA

ukazują przemoc jako normalne, a nawet pożądane ludz-kie zachowanie lub ją gloryfikują wyłącznie w celu wywoła-nia u odbiorcy negatywnych emocji, i w ten sposób stają siępożywką dla uzależnionego od bólu ciała bolesnego .

Popularne tabloidy prasowe nie sprzedają przede wszyst-kim wiadomości, lecz złe emocje - pokarm dla ciała boles-nego. „NAPAD" - krzyczy wydrukowany wielką czcionkąnagłówek. Albo : „DRANIE". Prześcigają się w tym tabloidybrytyjskie . Wiedzą tam, że negatywne emocje sprzedają siędużo lepiej niż zwykłe wiadomości .

W mediach informacyjnych, także w telewizji, panujeogólna tendencja, aby rozwijać się dzięki złym wiadomo-ściom. Im gorsze dzieją się rzeczy, tym bardziej podekscyto-wani są prezenterzy, a często same media wzbudzają tonegatywne podniecenie . Ciała bolesne po prostu to uwiel-biają .

Zbiorowe kobiece ciało bolesne

Zbiorowy wymiar ciała bolesnego ma w sobie różne wąt-ki. Społeczności, narody czy rasy - wszystkie mają włas-ne zbiorowe ciało bolesne, cięższe lub lżejsze, i większośćczłonków danej społeczności, narodu lub rasy ma w nimswój mniej szy lub większy udział .

Prawie każda kobieta uczestniczy w zbiorowym kobiecymciele bolesnym, które najczęściej uaktywnia się tuż przedmiesiączką. W tym czasie u wielu kobiet występują silnenegatywne emocje .

Tłumienie pierwiastka żeńskiego, zwłaszcza przez mi-nione dwa tysiąclecia sprawiło, że ego osiągnęło absolutnąprzewagę w zbiorowej psychice ludzkiej. Chociaż kobietyoczywiście mają ego, może się ono łatwiej zakorzenić i roz-wijać w formie męskiej niż w żeńskiej . Wynika to stąd, że

CIAŁO BOLESNE

139

kobiety mniej utożsamiają się z umysłem niż mężczyźni .Mają one mocniejszy kontakt z ciałem wewnętrznym i z in-teligencją organizmu, z której pochodzą zdolności intuicyj-ne. Forma żeńska nie jest tak hermetyczna jak męska,ma większą otwartość i wrażliwość w stosunku do innychistot żywych i jest bardziej zestrojona ze światem przyrody .

Gdyby na naszej planecie nie była zakłócana równowagamiędzy energią żeńską i męską, rozwój ego byłby znacznieograniczony. Nie wypowiadalibyśmy wojny naturze i niealienowalibyśmy się tak całkowicie od naszego Istnienia .

Nie są znane dokładne liczby, ponieważ nie prowadzonożadnych rejestrów, ale wydaje się pewne, że przez trzystalat „Święta Inkwizycja", instytucja stworzona przez Kościółkatolicki w celu tłumienia herezji, poddała torturom i zamor-dowała od trzech do pięciu milionów kobiet . To z pewnościączyni ją porównywalną z holokaustem, jednym z najmrocz-niejszych rozdziałów w historii ludzkości . Wystarczyło, żekobieta okazywała miłość zwierzętom, chodziła sama po po-lach i lasach lub zbierała lecznicze zioła, aby okrzyknąć jączarownicą, a potem poddać torturom i spalić na stosie .Świętą kobiecość nazwano demoniczną i cały ten wymiarprawie zupełnie zniknął z ludzkiego doświadczenia .

W innych kulturach i religiach, takich jak judaizm, is-lam, a nawet buddyzm, także tłumiono wymiar kobiecości,chociaż nie w tak ostrej formie . Status kobiety zredukowa-no do rodzicielki dzieci i własności mężczyzny. Mężczyźniodrzucający kobiecość, nawet w samych sobie, stali się te-raz władcami świata - świata kompletnie wytrąconegoz równowagi . Reszta to historia, a raczej historia chorobyszaleństwa .

Kto był odpowiedzialny za ten lęk przed kobiecością, któ-ry można by opisać jedynie jako głęboką zbiorową paranoję?Moglibyśmy powiedzieć : oczywiście, że mężczyźni. Dlaczego

1 40

NOWA ZIEMIA

zatem w wielu dawnych przedchrześcijańskich cywil ra-cjach, takich jak sumeryjska, egipska czy celtycka, bardzoszanowano kobiety, a pierwiastek kobiecy otaczano czcią,zamiast się go bać? Co sprawiło, że nagle mężczyźni poczulisię zagrożeni przez kobiety? Rozwijające się w mężczyznachego. Wiedziało ono, że tylko w formie męskiej zdoła uzyskaćpełną kontrolę nad naszą planetą, a w tym celu musiałoodebrać siłę kobiecie .

W tym czasie ego zawładnęło także większością kobiet,mimo że nigdy nie umocniło się w nich tak jak w mężczy-znach.

Mamy teraz taką sytuację, że tłumienie kobiecości zo-stało zinternalizowane, nawet u przeważającej części ko-biet. Wiele z nich odczuwa tę świętą kobiecość, wskutek jejtłumienia, jako ból emocjonalny . W gruncie rzeczy stała sięona cząstką ich ciała bolesnego, razem z nagromadzonymcierpieniem, które przez stulecia nękało kobiety w formiebólów porodowych, gwałtów, niewolnictwa, tortur i nagłejśmierci .

Lecz obecnie sytuacja szybko się zmienia . Ludzie stająsię bardziej świadomi, ego rozluźnia więc uścisk, w jakimtrzymało ludzkość . A ponieważ u kobiet ego nigdy nie byłotak głęboko zakorzenione, prędzej traci nad nimi kontrolęniż nad mężczyznami .

Ciała bolesne państwowe i rasowe

Pewne kraje, w których dochodzi do licznych aktów zbio-rowej przemocy, mają cięższe ciało bolesne . Dlatego jestono cięższe w starszych społecznościach . Natomiast krajemłodsze, takie jak Kanada czy Australia, albo te, które le-piej osłoniły się przed otaczającym je szaleństwem, takiejak Szwajcaria, mają lżejsze ciało bolesne . Rzecz jasna

CIAŁO BOLESNE

141

w państwach tych ludzie również muszą się z nim borykać .Jeśli jesteś wystarczająco wrażliwy, to kiedy tylko wysią-dziesz z samolotu, wyczujesz w polu energetycznym niektó-rych krajów jakieś obciążenie . W innych krajach da się wy-czuć pole energetyczne ukrytej przemocy tuż pod po-wierzchnią codziennego życia . W niektórych narodach, naprzykład na Bliskim Wschodzie, ciało bolesne jest tak wy-raźne, że znaczna część obywateli czuje się zmuszona daćmu wyraz w nieprzerwanym i szalonym cyklu zbrodnii kary, dzięki któremu ciało bolesne stale się odradza .

W krajach, w których ciało bolesne jest ciężkie, ale jużnie tak dojmujące, ludzie starają się różnymi sposobamiznieczulić na ten zbiorowy ból emocjonalny ; w Niemczechi Japonii - przez pracę, w innych krajach przez powszech-ne picie alkoholu (co jednak może mieć przeciwny efektpobudzania ciała bolesnego, zwłaszcza gdy pije się zbytdużo) . W Chinach ciężkie ciało bolesne ulega do pewnegostopnia osłabieniu dzięki szeroko stosowanej praktyce tai--chi, której, o dziwo, rząd komunistyczny nie uznał za nie-legalną, choć w innych przypadkach czuje się on zagrożonyprzez wszystko, czego nie da się kontrolować . Codzienniena ulicach i w parkach miejskich miliony osób praktykujątę medytacyjną sztukę wyciszania umysłu . Dzięki temuznacznie dnienia się zbiorowe pole energetyczne i zmniej-sza się ciało bolesne poprzez redukcję procesu myśleniai intensyfikowanie Obecności .

Praktyki duchowe, które angażują ciało fizyczne - takiejak tai-chi, gigong, joga - są również coraz częściej stoso-wane w świecie zachodnim . Nie powodują oddzielenia ciałaod ducha i pomagają osłabić ciało bolesne . Odegrają waż-ną rolę w ogólnym przebudzeniu .

Zbiorowe rasowe ciało bolesne wyraźnie widać wśródludu żydowskiego, który przez stulecia doznawał wielu

1 h

1 42

NOWA ZIEMIA

prześladowań. Nic dziwnego, że jest ono silne także u In-dian, których plemiona zdziesiątkowali europejscy osadni-cy, a kulturę zniszczyli . U czarnoskórych Amerykanów zbio-rowe ciało bolesne też jest wyraźne . Ich przodków brutalniewysiedlano, biciem zmuszano do posłuszeństwa i sprzeda-wano w niewolę. W Ameryce fundamenty ekonomiczne-go rozkwitu opierały się na pracy pięciu milionów czarnychniewolników . W gruncie rzeczy cierpienie zadane rodowi-tym i czarnoskórym Amerykanom nie ograniczyło się dotych dwóch ras, lecz stało się częścią zbiorowego ciała bo-lesnego tego narodu . Zawsze jest tak, że zarówno ofiara,jak i krzywdziciel ponoszą dotkliwe konsekwencje każde-go aktu przemocy, gwałtu lub brutalności . Bo to, co czyniszinnym, czynisz też samemu sobie .

Nie jest istotne, jaka część twojego ciała bolesnego nale-ży do twojego narodu czy rasy, ajaka do ciebie . Tak czy ina-czej możesz wznieść się ponad to wszystko, biorąc terazodpowiedzialność za swój stan wewnętrzny . Nawet jeśliobarczanie kogoś winą jest więcej niż usprawiedliwione,to dopóki obwiniasz innych, nie przestajesz karmić swy-mi myślami ciała bolesnego i tkwisz w uścisku ego .

Na tej planecie istnieje tylko jeden sprawca zła : ludzkanieświadomość. Wraz ze zrozumieniem tej prawdy przycho-dzi prawdziwe wybaczenie. Dzięki wybaczeniu znika twojatożsamość ofiary i rodzi się w tobie rzeczywista siła - potęgaObecności. Zamiast obwiniać ciemność, wnosisz światło .

Rozdział szósty

Uwalnianie się

Początkiem uwalniania się od ciała bolesnego jest to, żeuświadomisz sobie, iż masz to ciało. Następnie, co bardziejistotne, potrafisz być w takim stopniu obecny i czujny, żekiedy się ono uaktywnia, postrzegasz je jako silną falę ne-gatywnych emocji. Gdy je dostrzeżesz, nie może już dłużejudawać, iż jest tobą, ani żyć i odradzać się za twoim pośred-nictwem.

To twoja świadoma Obecność przerywa utożsamianie sięz ciałem bolesnym . Kiedy to następuje, nie może już onokontrolować twoich myśli, a więc nie może się odradzać,karmiąc się nimi. W większości przypadków ciało bolesnenie znika od razu, ale gdy już przetniesz więź między nima twoim myśleniem, zacznie tracić energię . Twoich my-śli nie przesłaniają emocje ; przeszłość nie zniekształca jużtwojej teraźniejszej percepcji. Energia uwięziona wcześ-niej w ciele bolesnym zmienia swą częstotliwość wibracjii przeistacza się w Obecność . Dzięki temu ciało bolesnestaje się siłą napędową świadomości. Dlatego tak wielenajmądrzejszych i najbardziej światłych na tej planeciemężczyzn i kobiet miało ciężkie ciało bolesne .

Niezależnie od tego, co mówisz lub robisz, lub jaką twarzpokazujesz światu, nie możesz zamaskować swego stanupsychiczne-emocjonalnego . Każdy człowiek emituje poleenergetyczne, odpowiadające jego stanowi wewnętrznemu,

144

NOWA ZIEMIA

i większość ludzi potrafi je wyczuć, chociaż mogą odbieraćemanację cudzej energii tylko podprogowe . Oznacza to, żenie czują jej świadomie, lecz ich podświadome odczucia de-cydują o tym, jaki mają stosunek do danego człowiekai jak na niego reagują. Niektóre osoby najbardziej to odczu-wają, gdy spotykają kogoś po raz pierwszy, mimo że niepadło jeszcze żadne słowo . Wkrótce jednak słowa zdominu-ją wzajemną relację, a wraz ze słowami pojawią się role,które większość ludzi odgrywa. Wtedy uwaga przenosi sięna sferę umysłu, a zdolność wyczuwania cudzego pola ener-gii znacznie maleje . Niemniej jest ono nadal wyczuwalnena poziomie nieświadomości .

Kiedy zdasz sobie sprawę, że ciała bolesne nieświado-mie poszukują większego bólu, czyli chcą, by stało się cośzłego, zrozumiesz, że wiele wypadków samochodowych po-wodują kierowcy, których ciało bolesne jest w tym czasieaktywne . Gdy dwóch kierowców z aktywnymi ciałami bo-lesnymi jednocześnie zbliża się do skrzyżowania, prawdo-podobieństwo wypadku jest dużo większe niż w zwykłychokolicznościach . Obaj nieświadomie chcą tej kolizji . Rolaciała bolesnego podczas kolizji drogowej staje się bardziejoczywista, gdy mamy do czynienia ze zjawiskiem zwanym„furią drogową", kiedy to kierowców ogarnia wściekłość z po-wodu jakiejś błahostki, na przykład dlatego, że ktoś przednimi jedzie zbyt wolno .

Wielu aktów przemocy dokonują „normalni" ludzie, któ-rzy na pewien czas zmieniają się w maniaków . Wszędzie naświecie podczas procesów sądowych obrońcy mówią: „Tozupełnie nie w jego charakterze", a oskarżeni stwierdzają :„Nie rozumiem, co mi się stało" . O ile wiem, żaden jeszczeadwokat nie oświadczył sędziemu - choć może niebawemtak się stanie -„To przypadek zmniejszonej odpowiedzialno-ści. Ciało bolesne mojego klienta uaktywniło się i nie miał

UWALNIANIE SIF

1455

pojęcia, co czyni. W gruncie rzeczy to nie on się tego dopu-ścił. To zrobiło jego ciało bolesne" .

Czy to znaczy, że człowiek nie ponosi odpowiedzialnościza czyny popełnione wtedy, gdy władało nim ciało boles-ne? Odpowiadam: jak może on być odpowiedzialny? Czy mo-żesz za coś odpowiadać, jeśli jesteś nieświadomy i niewiesz, co robisz? Ale w szerszym kontekście ludzie powinnisię rozwijać i stawać istotami świadomymi, a ci, którzy tegonie osiągną, będą ponosić konsekwencje własnej nieświa-domości. Nie postępują bowiem zgodnie z dążeniem całegowszechświata do ewolucji .

Jednak nawet to jest tylko częściowo prawdą . Z szerszejperspektywy niemożliwością jest wyłamać się z procesuewolucji wszechświata i nawet ta ludzka nieświadomośćoraz wynikające z niej cierpienie są częścią tej ewolucji .Gdy nie możesz już wytrzymać niekończącego się cyklucierpienia, zaczynasz się budzić . Tak więc w tym wielkimschemacie ciało bolesne też ma swoje miejsce .

Obecność

Przyszła do mnie pewna kobieta około trzydziestki . Gdysię ze mną witała, wyczułem ból pod jej Sztucznym uśmie-chem i uprzejmością . Zaczęła mi opowiadać swoją historięi w jednej chwili jej uśmiech zmienił się w grymas cierpie-nia. Nagle w sposób niekontrolowany zaczęła pochlipywać .Powiedziała mi, że czuje się samotna i niespełniona . Byłow tym dużo gniewu i smutku. W dzieciństwie była źle trak-towana przez porywczego, agresywnego ojca. Szybko się zo-rientowałem, że przyczyną tego bólu nie jest jej obecna sy-tuacja życiowa, lecz wyjątkowo ciężkie ciało bolesne . Stałosię ono filtrem, przez który patrzyła na swoje teraźniejszeżycie. Jeszcze nie umiała dostrzec związku między swym

1 46

NOWA ZIEMIA

bólem emocjonalnym a myślami i całkowicie utożsamia-ła się z jednym i z drugim. Nie zdawała sobie sprawy, żeswym myśleniem karmi ciało bolesne . Inaczej mówiąc, ży-ła z ciężkim brzemieniem głęboko nieszczęśliwego ja . Napewnym poziomie jednak musiała rozumieć, że ból rodzi sięw jej własnym wnętrzu, że sama jest dla siebie ciężarem .Była gotowa się przebudzić i dlatego do mnie przyszła .

Skierowałem jej uwagę na to, co odczuwa w swoim cie-le, i poprosiłem, by wczuła się w te emocje bezpośrednio,a nie przez filtr swych bolesnych myśli, swojej nieszczęśli-wej historii . Powiedziała, że przyszła do mnie w nadziei, iżwskażę jej drogę wyjścia z nieszczęścia, a nie wchodzeniaw nie. Ociągając się, zrobiła jednak to, o co prosiłem . Po jejtwarzy toczyły się łzy, cała się trzęsła .

- W tej chwili czujesz właśnie to - powiedziałem . - Nicnie możesz poradzić na to, co czujesz właśnie t e r a z . Za-miast więc chcieć, aby ta chwila była inna, niż jest, i tymsamym dodawać więcej bólu do tego, który już istnieje, czymogłabyś całkowicie zaakceptować fakt, że czujesz to, coteraz czujesz?

Przez chwilę milczała. Nagle popatrzyła na mnie ze znie-cierpliwieniem, jakby zamierzała wstać i wyjść, i oświad-czyła ze złością :

- Nie, wcale nie chcę tego akceptować .- Kto to mówi? - spytałem . - Ty czy to nieszczęście w to-

bie? Czy rozumiesz, że twoje nieszczęście z powodu bycianieszczęśliwą to tylko kolejna warstwa nieszczęścia? - Mil-czała. - Nie proszę cię, byś cokolwiek r o b i ł a. Chcę tylko,abyś się zastanowiła, czy mogłabyś pozwolić tym uczuciem,aby tu były. Inaczej mówiąc, i może to zabrzmieć dziwnie,jeśli ty nie masz nic przeciwko temu, żeby być nieszczę-śliwą, to co dzieje się z samym nieszczęściem? Nie chciała-byś się tego dowiedzieć?

UWALNIANIE SIE

147

Spojrzała na mnie ze zdziwieniem, bez słowa, ale naglezauważyłem, że w jej polu energetycznym zaszła wyraźnazmiana.

- To niesamowite - powiedziała po chwili . - Nadal czujęsię nieszczęśliwa, ale wokół mojego nieszczęścia zrobiło sięteraz jakoś luźniej . Jakby miało to dla mnie mniejsze ma-czenie .

Wtedy po raz pierwszy usłyszałem z czyichś ust takiesformułowanie: wokół mojego nieszczęścia zrobiło się luź-niej. Ta przestrzeń pojawia się oczywiście wtedy, gdy na-stępuje wewnętrzne zaakceptowanie tego, czego w danymmomencie doświadczasz .

Nie powiedziałem już nic więcej, pozwalając jej pobyćz własnym doświadczeniem . Później zrozumiała, że w mo-mencie gdy przestała utożsamiać się z tym uczuciem, zestarą bolesną emocją, która wciąż w niej żyła, w chwili kie-dy skierowała na nią uwagę w sposób bezpośredni, nie pró-bując się jej opierać, emocja ta nie mogła już kontrolowaćjej myślenia i dzięki temu łączyć się z mentalnie skonstru-owaną historią pod tytułem „Nieszczęśliwa ja" . W jej życiupojawił się inny wymiar, który przerósł jej osobistą prze-szłość - wymiar Obecności . Ponieważ nie można być nie-szczęśliwym bez nieszczęśliwej historii, nastąpił kres jejnieszczęścia. Był to także początek końca jej ciała bolesne-go. Sama emocja nie jest nieszczęściem . Jest nim tylko po-łączenie emocji z nieszczęśliwą historią .

Kiedy nasza sesja dobiegła końca, poczułem radość, żebyłem świadkiem rodzenia się Obecności w drugim czło-wieku. Powodem, dla którego egzystujemy tutaj w ludzkiejformie, jest właśnie wnoszenie do tego świata wymiaruświadomości. Byłem także świadkiem zmniejszenia się cia-ła bolesnego, nie wskutek walki z nim, lecz dzięki wniesie-niu do niego światła świadomości .

1 48

NowA ZIEMIA

W kilka minut po wyjściu tej kobiety wstąpiła do mnieznajoma, by mi coś podrzucić .

- Co się tutaj wydarzyło? - spytała, ledwie weszła do po-koju . - Czuję tu ciężką i mętną energię . Prawie robi mi sięod tego słabo . Otwórz okno i zapal jakieś kadzidełko .

Wyjaśniłem jej, że właśnie byłem świadkiem, jak ktośz bardzo ciężkim ciałem bolesnym doznał ogromnej ulgi, i żeto, co teraz ona czuje, jest pewnie energią uwolnioną pod-czas sesji. Znajoma nie zdecydowała się jednak zostaći wysłuchać tej historii . Chciała jak najszybciej odjechać .

Pootwierałem okna i wyszedłem na kolację do pobliskiejhinduskiej restauracyjki . To, co się tam wydarzyło, było wy-raźnym, kolejnym potwierdzeniem tego, o czym już wie-działem . Że na pewnym poziomie wszystkie niby to indywi-dualne ciała bolesne są ze sobą powiązane. Chociaż forma,jaką przybrało akurat to potwierdzenie, była wstrząsająca .

Powrót ciała bolesnego

Usiadłem przy stoliku i zamówiłem posiłek . Było tamjeszcze kilkoro gości. Sąsiedni stolik zajmował pan w śred-nim wieku, na wózku inwalidzkim . Właśnie kończył jeść .W pewnej chwili obrzucił mnie spojrzeniem, krótkim, aleprzenikliwym. Upłynęło kilka minut. Raptem mężczyznazaczął się nerwowo kręcić, był wzburzony i cały się trząsł .Podszedł do niego kelner, żeby zabrać talerz . Mężczyznarzekł ze złością : „Jedzenie było niedobre. Paskudztwo". „Todlaczego pan zjadł?"- spytał kelner . Te słowa do reszty wy-prowadziły gościa z równowagi . Krzyczał, stał się agresyw-ny. Zjego ust wydobywały się przekleństwa . Całą salę wy-pełniła ogromna nienawiść . Wyglądało to tak, jakby energiawciskająca się do komórek czyjegoś ciała szukała czegoś,czego mogłaby się uczepić. Teraz mężczyzna pokrzykiwał

UWALNIANIE SIĘ

149

także na innych gości, lecz, o dziwo, pomijał mnie, ponie-waż wszedłem w stan intensywnej Obecności . Podejrzewa-łem, że zwróciło się do mnie zbiorowe ludzkie ciało bolesne,aby stwierdzić : „Myślałeś, że mnie pokonałeś . Popatrz, na-dal tu jestem". Dopuściłem też możliwość, że uwolnionepole energii, które pozostało po naszej sesji, przepłynęło zamną do restauracji i przyczepiło się do człowieka, w którymodnalazło kompatybilną częstotliwość wibracyjną, czyli cięż-kie ciało bolesne .

Kierownik otworzył drzwi i powiedział : „Proszę opuścićlokal". Mężczyzna tylko śmignął swym elektrycznym wóz-kiem, zostawiając za sobą osłupiałych gości . Po minuciewrócił. Jego ciało bolesne jeszcze nie skończyło . Potrzebo-wało czegoś więcej . Staranował wózkiem drzwi wejściowe,wykrzykując obsceniczne słowa . Kelnerka próbowała go po-wstrzymać przed wjechaniem do środka, ale zwrócił pojazdku niej i wręcz przygniótł ją do ściany. Na pomoc kobiecierzucili się inni goście, starając się go odciągnąć . Wrzaski,jęki, zamieszanie . Wkrótce przyjechał policjant i mężczyznasię uspokoił . Poproszono go, by odjechał i nigdy tu nie wra-cał . Kelnerka na szczęście nie odniosła żadnych obrażeńz wyjątkiem zadrapań na nogach . Gdy było już po wszyst-kim, do mojego stolika podszedł kierownik lokalu i pól kar-tem, choć pewnie wyczuwał intuicyjnie, że zachodzi tu ja-kiś związek, zapytał : „Czy to była pana sprawka?" .

Ciało bolesne u dzieci

U dzieci ciało bolesne przejawia się czasem jako markot-ność lub wycofanie. Dziecko staje się pochmurne, nie chcenawiązywać kontaktu i może siedzieć w kącie, kołysząc lal-kę lub ssąc kciuk. Ciała bolesne manifestują też swoje ist-nienie w postaci napadów płaczu lub złego humoru . Dziecko

1 50

NOWA ZIEMIA

krzyczy, rzuca się na podłogę, zaczyna wszystko niszczyć .Niespełnione zachcianki mogą z łatwością uaktywniać ciałobolesne, a w dopiero rozwijającym się ego siła zachcianekbywa ogromna. Rodzice bezradnie się temu przyglądają,nie rozumiejąc, dlaczego w ciągu kilku sekund ich matyaniołek zmienia się w małego potworka . „Skąd się bierzecałe to jego poczucie nieszczęścia?"-pytają. W mniejszymlub większym stopniu wynika to z uczestnictwa dzieckaw zbiorowym ciele bolesnym ludzkości, a więc w samymźródle pochodzenia naszego ego .

Dziecko może jednak przejąć ból z ciała bolesnego rodzi-ców i dlatego rodzice widzą w swym potomku odzwiercied-lenie tego, co znajduje się także w nich . Wyjątkowo wraż-liwe dzieci są pod szczególnym wpływem ciał bolesnychswoich rodziców . Gdy obserwują one szalony dramat matkii ojca, rodzi się w nich ból emocjonalny prawie nie do znie-sienia; i właśnie z takich wrażliwych dzieci często wyras-tają dorośli z ciężkimi ciałami bolesnymi . Dzieci nie dająsię oszukać rodzicom, którzy próbują ukryć przed nimi swójból, którzy mówią jeden do drugiego : „Nie możemy ze sobąwalczyć na oczach dziecka" . Zwykle oznacza to, że choćgrzecznie ze sobą rozmawiają, dom wypełniony jest nega-tywną energią . Stłumione ciała bolesne są wyjątkowo tok-syczne, nawet bardziej niż te otwarcie aktywne . Dzieciwchłaniają tę psychiczną truciznę, która przyczynia się dorozwoju ich własnego ciała bolesnego .

Niektóre dzieci bezwiednie uczą się o ego i ciele boles-nym, mieszkając po prostu z bardzo nieświadomymi rodzi-cami. Kobieta, której oboje rodzice mieli silne ego i ciężkieciała bolesne, powiedziała mi, że gdy na siebie krzyczelii wrzeszczeli, często im się przyglądała i chociaż darzyła ichmiłością, myślała: „Ci ludzie są stuknięci. Skąd ja się tuw ogóle wzięłam?" . Miała już świadomość, jakim obłędem

UWALNIANIE SIĘ

15 1

jest tego rodzaju życie. Pomogła jej ona zredukować ciężarbólu, jaki wchłonęła od rodziców .

Rodzice często się zastanawiają, jak postępować z ciałembolesnym swego dziecka. Ale podstawowe pytanie brzmi :czy radzą oni sobie z własnym? Czyje w sobie dostrzegają?Czy gdy się ono uaktywnia, potrafią być w takim stopniuobecni, aby zauważyć tę emocję na poziomie uczuć, zanimzmieni się ona w myślącą, a więc „nieszczęśliwą" osobę?

Kiedy dziecko doznaje ataku ciała bolesnego, nie mo-żesz wiele na to poradzić poza tym, że pozostaniesz obecnyw takim stopniu, by nie dać się sprowokować do reakcjiemocjonalnej . Ciało bolesne dziecka tylko by się nią karmi-ło. Ciała bolesne potrafią być nadzwyczaj dramatyczne . Niedaj się na to nabrać . Nie bierz tego zbyt poważnie . Jeśli cia-ło bolesne zostało pobudzone przez jakąś niespełnionązachciankę, nie zaspokajaj natychmiast jego wymagań .W przeciwnym razie dziecko wyciągnie wniosek : „Im bar-dziej będę nieszczęśliwe, tym większe prawdopodobień-stwo, że dostanę to, czego chcę". To recepta na dysfunkcjęw późniejszym życiu . Twój brak reakcji rozzłości ciało bo-lesne i przez krótki czas może się ono jeszcze bardziej bun-tować, zanim sytuacja się uspokoi. Na szczęście u dzieciepizody z jego udziałem trwają krócej niż u dorosłych .

Wkrótce po tym, jak ciało bolesne się podda, albo nawetnastępnego dnia, możesz porozmawiać z dzieckiem o tym,co się wydarzyło . Ale n i e o p o w i a d a j mu o ciele boles-nym . Zadaj raczej kilka pytań. Na przykład : „Co to wczorajw ciebie wstąpiło, że tak krzyczałeś? Pamiętasz? Co wtedyczułeś? Czy to było przyjemne uczucie? To coś, co cię opa-nowało, ma jakąś nazwę? Nie? A gdyby miało, jak możnaby to nazwać? Gdybyś to zobaczył, jak by wyglądało? Mógł-byś to narysować? Co się z tym stało, gdy już odeszło? Czyposzło spać? Jak myślisz, może znów wrócić?" .

1 52

NOWA ZIEMIA

To tylko niektóre z proponowanych pytań . Wszystkiesłużą temu, by rozbudzić w dziecku zdolność obserwacji,a tą zdolnością jest Obecność . Pytania pozwolą dzieckuprzestać utożsamiać się z ciałem bolesnym . Możesz mutakże opowiedzieć o własnym ciele bolesnym, używającdziecięcego słownictwa. Kiedy następnym razem twoimdzieckiem zawładnie ciało bolesne, możesz powiedzieć :„Wróciło, prawda?". Użyj słów, którymi posługiwało siędziecko, gdy o tym rozmawialiście . Skieruj jego uwagę nato, j a k się c z u j e. Swoją postawą wyrażaj raczej zainte-resowanie i ciekawość, a nie krytycyzm czy naganę .

Mało prawdopodobne, że powstrzyma to ciało bolesneprzed jego działaniami, i może się wydawać, że dzieckowcale cię nie słucha, ale nawet gdy jego ciało bolesne jestaktywne, gdzieś w dziecku pozostanie pewna świadomość .Gdy sytuacja kilkakrotnie się powtórzy, świadomość ta sięwzmocni, a ciało bolesne osłabnie. Dziecko rozwija swojąObecność. Pewnego dnia może się okazać, że to właśnieono ci wytknie, że zawładnęło tobą twoje ciało bolesne .

Poczucie nieszczęścia

Nie całe poczucie nieszczęścia wywodzi się z ciała bo-lesnego . Częściowo są to nieszczęścia nowe, powstającewtedy, gdy nie angażujesz się w chwilę obecną, gdy teraźniejszość zostaje odrzucona w ten czy inny sposób

. Kiedyuświadamiasz sobie, że chwila obecna zawsze już istnieje,a więc jest nieunikniona, możesz powiedzieć bezwarunko-wo Jest, jak jest", i wtedy nie tylko nie wywołujesz dalsze-o nieszczęścia, ale wraz ze zniknięciem twego wewnętrznegooporu samo Życie zaczyna dawać ci wsparcie .

Poczucie nieszczęście tkwiące w ciele bolesnym zawszejest większe niż jego zewnętrzna przyczyna . Innymi słowy,

UWALNIANIE SIF,

153

jest reakcją przesadną . Po tym je można rozpoznać, chociażrzadko udaje się to samemu cierpiącemu, osobie, nad którąból ma władzę. Ktoś obarczony ciężkim ciałem bolesnymbez trudu znajduje powody, aby być niezadowolonym, złym,pokrzywdzonym, smutnym lub pełnym obaw . Stosunkowomało znaczące sprawy, na które ktoś inny z uśmiechemwzruszyłby ramionami albo w ogóle nie zwróciłby uwagi,stają się pozorną przyczyną głębokiego nieszczęścia . W rze-czywistości nie są one prawdziwą przyczyną, tylko pełniąfunkcję wyzwalacza. Wnoszą z powrotem do życia starenagromadzone emocje . Emocje te snują się po głowie, na-pędzając i energetyzując struktury egotycznego umysłu .

Ciało bolesne i ego to bliscy krewni. Potrzebują siebienawzajem . Zdarzenie lub sytuacja, będące wyzwalaczem,podlegają interpretacji, po czym przez ekran ego, które jestsilnie naładowane emocjami, wybiera się dla nich stosow-ne reakcje. Można powiedzieć, że ich sens zostaje komplet-nie wypaczony. Patrzysz na teraźniejszość oczami emocjo-nalnej przeszłości znajdującej się w twoim wnętrzu. Inaczejmówiąc, to, co widzisz i czego doświadczasz, nie tkwi w sa-mym wydarzeniu czy sytuacji, ale w tobie . Albo w niektó-rych przypadkach może znajdować się w wydarzeniu, leczwzmacniasz to przez swoje reakcje . Reakcja, owo wzmoc-nienie, jest właśnie tym, czego pragnie i potrzebuje twojeciało bolesne ; tym, czym się ono karmi .

Człowiek, nad którym władzę ma ciężkie ciało bolesne,często nie może wyjść poza swoją wypaczoną interpretację,głęboko emocjonalną „historię" . Im więcej jest w tej historiinegatywnych emocji, tym staje się ona cięższa i bardziejniedostępna. Dlatego nie postrzega się jej jako historii, leczj ako rzeczywistość . Gdy całkowicie dasz się wciągnąć w swójmyślotok i towarzyszące mu emocje, wyjście z tego stajesię niemożliwe, ponieważ nawet nie wiesz, że istnieje coś

1 54

NOWA ZIEMIA

na zewnątrz. Jesteś uwięziony w projekcji własnego filmuczy snu, uwięziony we własnym piekle . Dla ciebie jednakjest to rzeczywistością i żadna inna rzeczywistość nie mo-że istnieć . I jeśli chodzi o ciebie, twoje reakcje są jedynymimożliwymi .

Zerwać z utożsamianiem się z ciałem bolesnym

Człowiek z silnym, aktywnym ciałem bolesnym emanujeswoistą energią, którą inni odbierają jako wyjątkowo nie-przyjemną. Poznając takiego człowieka, niektórzy poczująnagłą potrzebę, aby się od niego odsunąć lub ograniczyćkontakt z nim do minimum. Czują, że jego pole energetycz-ne ich odpycha. Inni poczują w sobie falę agresji ku temuczłowiekowi i będą zachowywać się opryskliwie lub atako-wać go werbalnie, a czasem nawet fizycznie. Oznacza to, żew nich samych znajduje się coś, co współgra zjego ciałembolesnym. To, na co tak silnie reagują, tkwi również w nich .A jest tym ich własne ciało bolesne .

Nic dziwnego, że ludzie z ciężkim i często aktywnym cia-łem bolesnym nierzadko wikłają się w sytuacje konfliktowe .Nieraz oczywiście sami je prowokują . Ale bywa, że nic nierobią. Negatywizm, jakim emanują, wystarcza, by wywołaćagresję i konflikt . Aby uniknąć gwałtownych wybuchówpodczas konfrontacji z osobą mającą tak aktywne ciało bo-lesne, trzeba zachować duży stopień Obecności . Jeżeli udaci się pozostać w chwili teraźniejszej, czasem zdarzy się, żetwoja Obecność pozwoli tej drugiej osobie przestać utożsa-miać się zjej ciałem bolesnym i dzięki temu doświadczy onacudu nagłego przebudzenia. Chociaż może ono być krótko-trwałe, sam proces już się rozpocznie .

Wiele lat temu byłem świadkiem jednego z pierwszychtakich przebudzeń .

UWALNIANIE SIF

155

Pewnego dnia około jedenastej wieczorem odezwał sięu mnie domofon . Usłyszałem zdenerwowany głos mojej są-siadki Ethel .

- Musimy porozmawiać . To bardzo ważna sprawa . Proszęmnie wpuścić.

Ethel była inteligentną, wykształconą kobietą w śred-nim wieku . Miała też silne ego i ciężkie ciało bolesne . Jakonastolatka uciekła z nazistowskich Niemiec, a wielu człon-ków jej rodziny zginęło w obozach koncentracyjnych .

Zdenerwowana usiadła na sofie, trzęsły jej się ręce .Z pliku kartek, jaki ze sobą przyniosła, wyjęła listy i doku-menty i rozłożyła je po całej kanapie i podłodze . W pewnejchwili doznałem dziwnego wrażenia, tak jakby w moim cielektoś odkręcił na całą moc regulator oświetlenia . Nie pozo-stawało mi nic innego, jak zachowywać otwartość, czuj-ność, intensywną obecność - obecność w każdej komórceciała. Patrzyłem na nią, powstrzymując się od myśleniai oceniania i słuchałem w milczeniu, bez żadnych mental-nych komentarzy . Zjej ust wypłynął potok słów .

- Dzisiaj znów mi przysłali ten okropny list . Szykują namnie zemstę . Musi mi pan pomóc . Razem musimy z nimiwalczyć. Przekupieni przez nich prawnicy niczego dla mnienie zrobią. Stracę dom . Grożą mi wywłaszczeniem .

Jak się okazało, odmówiła uiszczania opłat lokatorskich,bo zarządcy nieruchomości nie przeprowadzili pewnychremontów. Oni z kolei grozili, że podadzą ją do sądu .

Mówiła o tym przez blisko dziesięć minut . Ja siedziałem,patrzyłem i słuchałem . Nagle zamilkła i ogarnęła wzrokiemrozłożone wokół papiery, jakby właśnie obudziła się ze snu .Wyciszyła się i złagodniała. Zmieniło się całe jej pole ener-gii. Spojrzała na mnie i zapytała :

- To wcale nie jest takie ważne, prawda?- Nie jest - odparłem .

1 56

NowA ZIEMIA

Siedziała w milczeniu przez kilka minut, po czym zebra-ła swoje papiery i odeszła .

Nazajutrz zatrzymała mnie na ulicy, patrząc na mniez pewną podejrzliwością.

- Co pan mi zrobił? Od lat nie spałam tak dobrze jak mi-nionej nocy . Właściwie spałam jak dziecko .

Uważała, że „coś jej zrobiłem", ale myliła się . Zamiastpytać mnie o to, powinna raczej zapytać, czego nie zrobiłem .Nie zareagowałem, nie podważyłem realności jej historii,nie karmiłem jej umysłu dodatkowymi myślami, ajej ciałabolesnego większymi emocjami . Pozwoliłem jej doświad-czać tego, co akurat przeżywała w tamtym momencie, a siłatego pozwolenia tkwi w niezakłócaniu, w nicnierobieniu .Bycie obecnym jest zawsze nieskończenie potężniejsze niżwszystko, co ktoś mógłby powiedzieć lub uczynić, chociażczasem może ono wywołać jakieś słowa lub działania .

To, czego ta kobieta doznała, nie było jeszcze trwałązmianą, lecz przebłyskiem tego, co jest możliwe, tego, co jużw niej tkwiło . W zen taki przebłysk, nagłe olśnienie, nazywasię satori . Jest to moment Obecności, chwilowe odejście odtego głosu w twojej głowie, od procesów myślenia i ich odbi-cia w ciele w postaci emocji . Satori to powstawanie prze-strzeni wewnętrznej, którą wcześniej zajmowały zlepki my-śli i kłąb emocji .

Myślący umysł nie potrafi zrozumieć Obecności i dlategoczęsto źle ją interpretuje . Umysł stwierdzi, że jesteś obojęt-ny, zdystansowany, nie umiesz współczuć, nic cię to nieobchodzi. Prawda jest taka, że potrafisz się wczuć, ale napoziomie głębszym niż myślenie i emocje . W gruncie rzeczywłaśnie na tym poziomie zachodzi rzeczywisty kontakti tutaj jest prawdziwa radość, która wznosi się ponad współ-czucie. W poczuciu głębi Obecności możesz poczuć jednąi tę samą istotę w sobie i w drugim człowieku . Uświadomie-

nie sobie swojej jedności z drugą osobą to prawdziwa mi-łość, prawdziwa troska i współczucie .

„Wyzwalacze"

UWALNIANIE SIĘ

157

Niektóre ciała bolesne reagują tylko na jednego rodzajubodziec lub sytuację, współbrzmiące zwykle z konkretnymbólem emocjonalnym doznanym w przeszłości. Jeśli naprzykład dla rodziców problemy finansowe są źródłem czę-stych dramatów i konfliktów, dziecko może przejąć od nichstrach przed brakiem pieniędzy i rozwinie ciało bolesne,które uaktywni się za każdym razem, gdy pojawią się kłopo-ty finansowe. Jako dorosły człowiek będzie się niepokoić lubzłościć nawet z powodu najmniejszych sum . U podłoża tegoniepokoju i złości leży problem przetrwania i silny lęk . Zna-łem uduchowionych, a więc względnie świadomych ludzi,którzy zaczynali krzyczeć, obwiniać i rzucać oskarżeniaw chwili, gdy podnosili słuchawkę, aby porozmawiać zeswoim maklerem lub pośrednikiem od nieruchomości . ) takjak na każdej paczce papierosów widnieje ostrzeżenieo szkodliwości palenia, tak na każdym banknocie i bankuprzydałaby się może następująca przestroga: „Pieniądzemogą uaktywnić ciało bolesne i spowodować całkowitą nie-świadomość".

U człowieka, którego w dzieciństwie lekceważyło lub od-trącało jedno z rodziców albo oboje, rozwinie się przypusz-czalnie ciało bolesne, które współbrzmi, choćby w małymstopniu, zjego wcześniejszym bólem z powodu odrzucenia .Przyjaciel, który spóźni się kilka minut, gdy ma go odebraćz lotniska, albo współmałżonek, który nieco później wrócido domu, mogą wyzwolić u niego silny atak ciała bolesne-go. Jeżeli partner lub

współm

ałżonek opuści go lub umrze,człowiek ten doświadczy emocjonalnego bólu, który będzie

1 58

NOWA ZIEMIA

dużo silniejszy niż cierpienie zwykle przeżywane w takichsytuacjach. Może to być głęboka udręka, długotrwała, obez-władniająca depresja lub obsesyjny gniew .

Ciało bolesne kobiety, nad którą w dzieciństwie znęcałsię fizycznie jej ojciec, może łatwo się uaktywniać w każdymbliskim związku z mężczyzną. Albo też emocja tworząca jejciało bolesne może sprawiać, że pociągać ją będą mężczyźni,którzy mają podobne ciało bolesne jak jej ojciec . Jej ciałobolesne może czuć magnetyczny pociąg do kogoś, kto, jakwyczuwa, da mu jeszcze więcej tego samego bólu . Taki bólczęsto bywa mylnie odczytywany jako zakochanie się .

Mężczyzna, który był niechcianym dzieckiem i brakowałomu matczynej miłości, troski i uwagi, będzie mieć ciężkie,ambiwalentne ciało bolesne, złożone z niespełnionej głębo-kiej tęsknoty za miłością i zainteresowaniem matki, a jed-nocześnie z silnej nienawiści do niej za to, że nie dała mutego, czego tak rozpaczliwie pragnął . Gdy dorośnie, niemalkażda kobieta wyzwoli tę tęsknotę jego ciała bolesnego -formę emocjonalnego bólu - czego przejawem stanie sięnałogowy przymus, by „zdobyć i uwieść" prawie wszystkiekobiety, jakie pozna, i w ten sposób otrzymać kobiecą mi-łość i uwagę, których pragnęło kiedyś jego ciało bolesne .Będzie on ekspertem od uwodzenia, ale gdy tylko relacjestaną się intymne lub gdy zostanie odrzucony przez kobie-tę, tkwiący w jego ciele bolesnym gniew na matkę ujawnisię i będzie sabotować ten związek .

Kiedy zaczniesz dostrzegać swoje ciało bolesne, gdy sięono uaktywnia, szybko się zorientujesz, jakie bodżce naj-częściej je wyzwalają, czy są to sytuacje, czy też słowa lubczyny innych ludzi. Kiedy pojawią się te wyzwalacze, na-tychmiast je zauważysz i wejdziesz w podwyższony stanczujności. Po sekundzie lub dwóch spostrzeżesz równieżreakcję emocjonalną, którą będzie uaktywniające się ciało

UWALNIANIE SIĘ

159

bolesne, lecz znajdując się w stanie głębokiej Obecności, nieutożsamisz się z nią, co oznacza, że ciało bolesne nie będziemogło tobą zawładnąć i stać się głosem w twojej głowie . Jeślibędziesz w tym momencie ze swoim partnerem, możeszoświadczyć: „To, co przed chwilą powiedziałeś (lub zrobiłeś),wyzwoliło moje ciało bolesne". Umów się z partnerem, żegdy tylko któreś z was powie lub zrobi coś, co wyzwoli u dru-giego ciało bolesne, natychmiast o tym wspomnicie . Takiepostępowanie sprawia, że ciało bolesne nie może się jużodradzać poprzez dramaty pojawiające się w związku i za-miast popychać was ku nieświadomości, pomoże wam staćsię w pełni obecnymi .

Za każdym razem gdy pozostajesz obecny w momencieuaktywniania się ciała bolesnego, część jego negatywnejenergii emocjonalnej spali się i przeobrazi w Obecność .Reszta ciała bolesnego szybko się wycofa i poczeka nalepszą okazję, by się ujawnić, czyli do czasu gdy staniesz sięmniej świadomy. Ta szansa może przyjść zawsze wtedy, gdytracisz Obecność, na przykład po wypiciu kilku drinków lubpo obejrzeniu brutalnego filmu . Każda najdrobniejsza ne-gatywna emocja, choćby lekki niepokój lub irytacja, rów-nież staje się furtką, przez którą ciało bolesne może znowupowrócić. Ono pragnie twej nieświadomości . Nie może tole-rować światła Obecności .

Ciało bolesne jako czynnik przebudzenia

Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że ciało bolesnejest największą przeszkodą w kształtowaniu się nowej świa-domości. Wypełnia ono umysł, kontroluje i wypacza myśle-nie, niszczy związki i jest jak czarna chmura przesłaniającacałe twoje pole energii . Za jego sprawą stajesz się nieświa-domy, mówiąc w kategoriach duchowych, co oznacza, że

1 60

NOWA ZIEMIA

całkowicie utożsamiasz się z umysłem i emocjami . Jesteśzbyt pobudliwy, mówisz i robisz rzeczy, które służą pogłębie-niu poczucia nieszczęścia w tobie i na świecie .

A gdy pogłębia się poczucie nieszczęście, rośnie zamętw twoim życiu. Może twój organizm nie potrafi znieść wię-cej stresu i powstaje w nim choroba lub schorzenie . Możeuwikłałeś się w jakiś wypadek, ogromnie konfliktową sy-tuację lub dramat, które wynikły z pragnienia ciała bolesne-go, by stało się coś złego, lub może sam dopuściłeś się prze-mocy fizycznej . Albo masz wszystkiego dość i nie chceszjuż dłużej żyć ze swoim nieszczęśliwym ja . Ciało bolesnejest oczywiście częścią tego fałszywego ja .

Kiedy zawładnie tobą ciało bolesne i go nie zauważysz,staje się ono częścią twojego ego . Wszystko, z czym sięutożsamiasz, zamienia się w ego . Ciało bolesne jest jednymz najsilniejszych elementów, z którymi ego może się utoż-samić, ponieważ ciało bolesne potrzebuje ego, aby dziękiniemu się odradzać. To piekielne przymierze w końcu jed-nak rozpada się w sytuacjach, gdy ciało bolesne staje siętak ciężkie, że struktury egotycznego umysłu, zamiast siędzięki niemu umacniać, ulegają zniszczeniu na skutekciągłego szturmu wyładowań energetycznych z ciała bo-lesnego . Podobnie urządzenie elektryczne można zasilićprądem, ale też można je nim zniszczyć, jeśli napięcie jestza wysokie .

Ludzie z ciężkim ciałem bolesnym często docierają dopunktu, w którym czują, że ich życie staje się nie do znie-sienia, że nie mogą przyjąć więcej bólu, większego dramatu .Pewna osoba wyraziła to w sposób jasny i prosty, mówiąc, że„ma po uszy swojego nieszczęścia" . Niektórzy, tak jak jakiedyś, czują, że nie mogą już dłużej żyć sami ze sobą . Prio-rytetem staje się więc dla nich spokój wewnętrzny . Silnyból emocjonalny każe im przestać się utożsamiać z treścią

UWALNIANIE SIĘ

161

własnego umysłu i z mentalno-emocjonalnymi struktura-mi, które tworzą i podtrzymują przy życiu „nieszczęśliwegomnie". Tacy ludzie wiedzą oni, że ani ich nieszczęśliwa hi-storia, ani odczuwane emocje nie są nimi. Rozumieją oni,że są wiedzącymi, a nie obiektami wiedzy . Ciało bolesne, za-miast pchać ich ku nieświadomości, kieruje ku przebu-dzeniu, jest decydującym czynnikiem, który wprowadza ichw stan Obecności .

Jednak wskutek bezprecedensowego napływu świado-mości, jaki obserwujemy obecnie na naszej planecie, wieleosób nie musi już doświadczać otchłani cierpienia, abyprzestać się utożsamiać z ciałem bolesnym . Kiedy tylkozauważą, że znowu uciekają w stan dysfunkcyjny, potrafiąz d e c y d o w a ć, że przestaną utożsamiać się z myśleniemi emocjami i wejdą w stan Obecności . Rezygnują z oporu,stają się czujni i wyciszeni, są jednością z tym, co jest,wewnątrz i na zewnątrz .

Kolejny krok w ewolucji ludzkości nie jest nieunikniony,lecz po raz pierwszy w dziejach naszej planety może wyni-kać ze świadomego wyboru . Kto go dokonuje? Ty. A kim tyjesteś? Świadomością, która stała się świadoma siebie .

Uwalnianie się od ciała bolesnego

Ludzie często zadają pytanie : „ Ile czasu trwa uwalnianiesię od ciała bolesnego?". Odpowiedź oczywiście jest taka, żezależy to zarówno od tego, na ile jest ciężkie, jak i od tego,wjakim stopniu i z jaką intensywnością kształtuje się w da-nym człowieku stan Obecności .

Jednak przyczyną bólu, jaki zadajesz sobie i innym, niejest ciało bolesne, lecz utożsamianie się z nim, co zmuszacię do przeżywania na nowo dawnych wydarzeń i utrzymujew stanie nieświadomości. A zatem ważniejsze jest pytanie :

1 62

NowA ZIEMIA

„Ile czasu zajmie mi to, żebym przestał się utożsamiać z cia-łem bolesnym?".

A oto odpowiedź : „To w ogóle nie zajmuje czasu" . Gdy cia-ło bolesne się uaktywni, wiedz, że to właśnie ono się w to-bie odzywa. Ta wiedza wystarczy, aby przestać się z nimutożsamiać. A gdy ustaje utożsamianie, rozpoczyna sięprzemiana. Ta wiedza zapobiega powstawaniu w twojej gło-wie emocji i ich wpływaniu nie tylko na twój dialog we-wnętrzny, ale także na twoje działania i kontakty z innymiludźmi. Oznacza to, że ciało bolesne nie może cię już wyko-rzystywać i odradzać się dzięki tobie . Stara emocja nadalmoże na krótko w tobie odżywać i od czasu do czasu dawaćo sobie znać. Może też czasem podstępem nakłonić cię doutożsamienia się z nią i w ten sposób zaciemnić twoją wie-dzę, ale nie na długo .

Zaprzestać projekcji starych emocji na określone sytua-cje to znaczy bezpośrednio stawić im czoło we własnymwnętrzu. Może to być nieprzyjemne, ale na pewno cię niezabije . Twoja Obecność doskonale potrafi nad tym zapano-wać. Emocja nie jest prawdziwym tobą .

Gdy czujesz obecność ciała bolesnego, nie popełniaj błędui nie myśl, że coś jest z tobą nie w porządku . Przysparzaniesobie problemów to coś, co ego uwielbia . Za wiedzą powinnanadejść akceptacja, bo wszystko inne znów może tę wiedzęprzesłonić .

Akceptacja oznacza, że dajesz sobie przyzwolenie, by od-czuwać wszystko, co w danej chwili czujesz . To część stanuczystego istnienia (ang . is-ness) cechującego Teraz. Niemożesz przeczyć temu, co jest . Właściwie możesz, ale wte-dy cierpisz . Dzięki przyzwoleniu stajesz się tym, kim jesteś :obszarem, przestrzenią . Stajesz się całością . Nie jesteś jużfragmentem, tak bowiem postrzega siebie ego . Ukazuje siętwoja prawdziwa natura, identyczna z naturą Boga .

1

UWALNIANIE SIĘ

163

Mówi o tym Jezus: „Bądźcie więc wy doskonali, jak do-skonały jest Ojciec wasz niebieski"* . Ale w Nowym Testa-mencie słowa „bądźcie doskonali" są niewłaściwym prze-kładem oryginalnego określenia greckiego oznaczającegocałość . Chodzi więc o to, że nie musisz stać się całością,lecz masz być tym, kim już jesteś - z ciałem bolesnym lubbez niego .

' Mt 5, 48 .

Rozdział siódmy

Odkryj, kim naprawdę jesteś

Gnothi seauton - poznaj siebie . Słowa te wypisano nadwejściem do świątyni Apollina w Delfach, w miejscu gdzieznajdowała się święta wyrocznia . Starożytni Grecy odwie-dzali wyrocznię w nadziei, że odkryje ona przed nimi ichprzeznaczenie albo kierunek, w jakim rozwinie się danasytuacja. Prawdopodobnie większość przybyszów czytała tesłowa przy wejściu do budynku, nie zdając sobie sprawy, żewskazują one prawdę głębszą, niż mogłyby im przekazaćjakiekolwiek przepowiednie wyroczni . Nie wiedzieli też za-pewne, że informacja, którą otrzymali - bez względu na to,jak wielkim była objawieniem czy jak trafną wskazówką -w rezultacie okaże się bezużyteczna i nie zbawi ich od przy-szłego nieszczęścia czy stworzonego przez nich samychbólu, jeśli nie zdołają odszukać prawdy zawartej w tamtymzaleceniu: „Poznaj siebie". Słowa te oznaczają, że zanimzadasz jakiekolwiek inne pytanie, zapytaj najpierw o rzeczw twoim życiu podstawową. Kim jestem?

Ludzie nieświadomi - a wielu pozostaje nieświadomymii przez całe życie uwięzionymi w swym ego - szybko ci po-wiedzą, kim są: wymienią imię i nazwisko, zawód, przed-stawią swoją historię, opiszą stan zdrowia i wspomnąo wszystkim, z czym się utożsamiają. Inni mogą sprawiaćwrażenie bardziej rozwiniętych, gdyż postrzegają siebiejako nieśmiertelną duszę lub boskiego ducha . Ale czy

1 66

NOWA ZIEMIA

naprawdę siebie znają, czy tylko dodają do treści swojegoumysłu pewne pojęcia o bardziej duchowym wydźwięku?Wiedza o sobie sięga dużo głębiej niż przyjmowanie pewne-go zbioru idei lub przekonań . Idee i przekonania duchowemogą najwyżej stać się pomocnymi wskazówkami, leczsame w sobie rzadko mają moc eliminowania silnie zako-rzenionych koncepcji na temat tego, kim jesteś . Stanowi toczęść zaprogramowania ludzkiego umysłu . Głębokie pozna-nie siebie nie ma nic wspólnego z ideami, które krążąw umyśle. Poznać samego siebie to zakorzenić się w Istnie-niu, zamiast zatracić się we własnym umyśle .

Jesteś tym, kim jesteś w swoim mniemaniu

Poczucie tego, kim jesteś, decyduje o tym, jak postrze-gasz swoje potrzeby i co się dla ciebie w życiu liczy- a to, couważasz za ważne, będzie mieć siłę, by cię niepokoić lubmartwić . Możesz tego użyć jako kryterium pozwalającegostwierdzić, jak dobrze siebie znasz . O tym, co się dla ciebieliczy, nie muszą świadczyć twoje słowa i gesty, lecz ujaw-niają to twoje czyny i reakcje. Może więc zadaj sobie pyta-nie: co mnie denerwuje i martwi? Jeśli wywierają na ciebietaki wpływ małe rzeczy, to z zasady, że jesteś tym, kim je-steś w swoim mniemaniu, wynika jedno: jesteś kimś ma-łym. Takie będzie twoje nieświadome przekonanie . Co to sąrzeczy małe? Właściwie wszystkie, ponieważ każda rzeczjest przemijająca.

Możesz mówić: „Wiem, że jestem istotą nieśmiertelną"albo: „Jestem już zmęczony tym zwariowanym światemi jedyne, czego pragnę, to spokój" - dopóki nie zadzwoni tele-fon. Złe wieści. Na giełdzie spadł kurs akcji ; transakcja sięnie udała; ukradziono auto ; przyjechała teściowa; odwołanowycieczkę; straciłeś kontrakt; partnerka cię opuściła; żądają

ODKRYJ, KIM NAPRAWDĘ JESTEŚ

167

więcej pieniędzy ; mówią, że to twoja wina . Nagle czujesz falęgniewu, zdenerwowania . W twoim głosie pojawiają się ostretony: „Już dłużej tego nie zniosę" . Oskarżasz i obwiniasz,atakujesz, bronisz się i usprawiedliwiasz - a wszystko todzieje się automatycznie . Widać, że akurat teraz coś jest dlaciebie dużo ważniejsze niż spokój wewnętrzny, o którymwcześniej mówiłeś, iż jest jedyną rzeczą, jakiej pragniesz -i w tej chwili nie jesteś już nieśmiertelną istotą duchową .Transakcja, pieniądze, kontrakt, strata lub groźba straty sąo wiele ważniejsze. Dla kogo? Dla nieśmiertelnego ducha,którym jesteś? Nie, dla mnie . Dla małego mnie, który szukabezpieczeństwa i poczucia spełnienia w tym, co przemijające,i wpada w gniew, gdyż nie może tego znaleźć . No cóż, przy-najmniej wiesz teraz, kim w swoim mniemaniu jesteś .

Jeśli naprawdę pragniesz spokoju, wybierzesz spokój .Gdyby znaczył on dla ciebie więcej niż wszystko inne i gdybyświedział o sobie, że jesteś istotą duchową, a nie małym ja,nie reagowałbyś tak ostro i pozostałbyś czujny w zetknięciuze stwarzającymi problemy ludźmi i sytuacjami . Od razu za-akceptowałbyś daną sytuację i dzięki temu umiałbyś sięz nią zjednoczyć, zamiast się od niej oddzielać. Wtedy dziękiowej czujności nadeszłaby odpowiedź. Odpowiedziałbyś praw-dziwy ty (świadomość), a nie ktoś, kogo bierzesz za siebie(mały ja) . Twoja reakcja miałaby w sobie moc i skutecznośći nie uczyniłaby wroga z żadnej osoby ani sytuacji .

Świat cały czas dba o to, abyś się długo nie oszukiwał natemat tego, kim jesteś, i udowadnia ci, co naprawdę się dlaciebie liczy . To, jak reagujesz na ludzi i okoliczności, zwłasz-cza w obliczu problemów, najlepiej świadczy o tym, jak do-brze siebie znasz .

Im bardziej ograniczona, zawężona i egotyczna jest twojaopinia o sobie, tym szybciej dostrzeżesz i wychwycisz ego-tyczne ograniczenia i nieświadomość u innych osób i na to

b

1 68

NOWA ZIEMIA

zareagujesz . Ich „błędy" albo to, co uważasz za błędy, stanąsię dla ciebie ich tożsamością. Oznacza to, że zobaczyszw nich tylko ich ego i przez to wzmocnisz własne . Zamiastpatrzeć „poprzez" ich ego, patrzysz „na" ego . A kto patrzy naego? Ego w tobie .

Ludzie, którzy są w dużym stopniu nieświadomi, do-świadczają swojego ego, kiedy odzwierciedla się ono w in-nych. Gdy rozumiesz, że to, na co reagujesz u innych ludzi,znajduje się również w tobie (a czasem tylko w tobie), zaczy-nasz sobie uświadamiać istnienie własnego ego. Na tymetapie możesz także zdać sobie sprawę, że robiłeś innymosobom to, co w twoim mniemaniu robiły one tobie . Przesta-jesz postrzegać siebie jako ofiarę .

Ty to nie ego, a więc kiedy je w sobie dostrzegasz, nieznaczy to, że wiesz, kim jesteś - oznacza tylko, że wiesz,k i m n i e j e s t e ś . Lecz dzięki tej wiedzy pokonujesz naj-większą przeszkodę na drodze do prawdziwego poznaniasiebie. Nikt ci nie powie, kim jesteś . Byłaby to jeszcze jednaopinia, a więc nie zmieniłaby cię . To, k i m j e s t e ś, nie po-trzebuje żadnej opinii . Zresztą każde przekonanie jest prze-szkodą. Niepotrzebne jest także twoje zrozumienie, bo i takjuż jesteś tym, kim jesteś. Ale bez tego zrozumienia twojeprawdziwe ja nie promieniuje przez ciebie na ten świat . Po-zostaje w sferze nieprzejawionej, która jest oczywiście two-im prawdziwym domem. Przypominasz wówczas biedaka,który nie wie, że ma na koncie bankowym sto milionów do-larów, i dlatego jego bogactwo pozostaje niezrealizowanąmożliwością .

Obfitość

To, kim w swoim mniemaniu jesteś, ściśle wiąże sięrównież z tym, jak według ciebie traktują cię inne osoby .

ODKRYJ, KIM NAPRAWDF JESTEŚ

Wielu ludzi skarży się, że inni nie odnoszą się do nich nale-życie . „Jestem osobą nieszanowaną, niezauważaną i niedo-cenianą. To, co robię, uważa się za oczywiste" . Gdy inni sąmili, podejrzewa się, że mają ukryte motywy. „Chcą mnąmanipulować, wykorzystywać mnie . Nikt mnie nie kocha" .

A tak ludzie ci postrzegają siebie : „Jestem spragnionym«małym ja», którego potrzeby pozostają niezaspokojone" . Topodstawowe błędne przekonanie na temat tego, kim na-prawdę są, jest przyczyną dysfunkcji występującej wewszystkich ich związkach . Uważają, że sami nie mają nic dozaofiarowania, a świat i inni ludzie odmawiają im tego, cze-go oni potrzebują . Cała ich rzeczywistość opiera się na złud-nym poczuciu tego, kim są. A to utrudnia różne sytuacje,niszczy wszystkie związki . Jeśli myśl o niedostatku - pie-niędzy, uznania czy miłości - stała się częścią tego, kimw swoim mniemaniu jesteś, zawsze będziesz doświadczaćjakiegoś braku . Zamiast doceniać dobra, jakie już maszw życiu, będziesz widzieć tylko niedostatki . Docenianieistniejących dóbr jest podstawą wszelkiej obfitości . Faktysą takie: czegokolwiek twoim zdaniem świat ci skąpi, tegoty skąpisz światu . Odbierasz to sobie, bo gdzieś w głębimyślisz, że masz mało i niczego nie możesz dać innym .

Przez dwa tygodnie spróbuj zastosować ten oto sposóbi przekonaj się, czy zmieni to twoją rzeczywistość : gdy we-dług ciebie ludzie będą ci czegoś skąpić - pochwał, uznania,pomocy, życzliwej troski i tak dalej - sam ich tym obdarzaj.Nie masz czegoś? Zachowuj się tak, jak gdybyś to miał,a wówczas to otrzymasz . 1 wkrótce po tym, jak zacznieszdawać, zaczniesz również dostawać. Nie możesz otrzymaćczegoś, czego nie dajesz . Odpływ decyduje o przypływie .Wszystko, czego według ciebie świat ci odmawia, ty jużmasz, ale jeśli nie pozwolisz, aby to od ciebie wypływało,nie będziesz nawet wiedzieć, że to masz . Dotyczy to także

1 70

NOWA ZIEMIA

bogactwa. Zasadę mówiącą, że odpływ decyduje o przypły-wie, wyraził niezwykle obrazowo Jezus : „Dawajcie, a będziewam dane ; miarę dobrą, natłoczoną, utrzęsioną i opływa-jącą wsypią w zanadrza wasze" * .

Źródło wszelkiej obfitości nie znajduje się na zewnątrz .Jest ono częścią tego, kim jesteś . Zacznij jednak od do-strzegania i doceniania bogactwa na zewnątrz . Zobaczwokół siebie pełnię życia . Ciepło słońca na twojej skórze,przepiękne kwiaty na wystawie w kwiaciarni, wgryzieniesię w soczysty owoc lub przemoknięcie podczas gwałtownejulewy. Ta pełnia życia obecna jest na każdym kroku . Uzna-nie i wdzięczność dla obfitości, która cię otacza, budzi obfi-tość drzemiącą w tobie . Pozwól jej wówczas wypłynąć. Gdyuśmiechasz się do nieznajomego, już następuje krótki wy-pływ energii . Stajesz się dawcą . Często zadawaj sobie pyta-nie : „Co mogę dać; jak mogę przysłużyć się tej osobie, tejsytuacji?". Nie musisz niczego posiadać, aby czuć się boga-tym, chociaż jeśli zawsze czujesz się bogaty, to niemal napewno będą do ciebie napływać wszelkie dobra . Bogactwoprzychodzi tylko do tych, którzy już je mają. Brzmi to nie-sprawiedliwie, lecz oczywiście nie jest niesprawiedliwe . Toprawo uniwersalne. Zarówno obfitość, jak i niedostatek sąstanami wewnętrznymi, które przejawiają się jako twojarzeczywistość . Jezus wyraził to tak: „Bo kto ma, temu bę-dzie dane; a kto nie ma, pozbawią go i tego, co ma" ** .

Poznanie siebie a wiedza o sobie

Może nie chcesz siebie poznać, bo lękasz się tego, co mo-żesz odkryć . Wielu ludzi skrycie boi się tego, że są źli. Lecz

' Łk 6, 38 ."Mk 4, 25 .


171

nic, co możesz odkryć na swój temat, nie jest tobą. Nic, cze-go możesz się dowiedzieć o sobie, nie jest tobą .

Podczas gdy jedni nie chcą się dowiedzieć, kim są, ponie-waż się boją, inni czują w tym względzie nienasyconą cie-kawość i pragną odkrywać coraz więcej . Można być tak sobązafascynowanym, że poświęca się wiele lat psychoanalizie,zgłębia się każdy aspekt swojego dzieciństwa, odsłania uta-jone lęki i pragnienia i odkrywa kolejne skomplikowanewarstwy w strukturze własnej osobowości i charakteru . Podziesięciu latach terapeuta może mieć dość ciebie i twojejhistorii i stwierdzi, że ta analiza dobiegła już końca . Pewnieodeśle cię do domu, dając ci twoje akta liczące pięć tysięcystron. „To wszystko jest o tobie . Oto kim jesteś" . Gdy nie-siesz ten ciężki plik papierów, pierwotna satysfakcja, żewreszcie siebie poznałeś, szybko ustępuje miejsca poczu-ciu niekompletności i wkradającemu się podejrzeniu, żemusi jeszcze być coś więcej na twój temat . I rzeczywiściejest - może nie w ilościowym sensie większej liczby faktów,lecz w jakościowym wymiarze większej głębi .

Nie ma nic złego w psychoanalizie i badaniu swojej prze-szłości, dopóki nie mylisz wiedzy o sobie z poznaniem sie-bie. Te grube akta są o tobie - to treść twojego umysłu,uwarunkowana przeszłością . Wszystko, czego dowiesz siędzięki psychoanalizie i samoobserwacji, jest o tobie . Lecz tonie ty. To treść, a nie istota . Wzniesienie się ponad egowymaga odejścia od treści . Poznanie siebie to bycie sobą,a bycie sobą to rezygnacja z utożsamiania się z treścią .

Wiele osób określa siebie na podstawie treści swojegożycia. Wszystko, co postrzegasz, przeżywasz, robisz, myśliszlub czujesz, jest treścią. Treść całkowicie absorbuje uwagęwiększości ludzi i właśnie z nią się utożsamiają . Gdy mó-wisz lub myślisz: „moje życie", nie odnosisz się do życia,którym j e s t e ś, ale do życia, które m a s z lub które wydaje

1 72

NOWA ZIEMIA

ci się, że masz . Odnosisz się więc do treści : swojego wieku,zdrowia, związków, finansów, pracy, sytuacji mieszkanio-wej oraz do stanu psychiczne-emocjonalnego . Wewnętrznei zewnętrzne okoliczności twojego życia, twoja przeszłośći przyszłość -wszystko to należy do sfery treści, podobnie jakwydarzenia, czyli to, co się dzieje .

A co jest innego poza treścią? To, co pozwala tej treściistnieć - wewnętrzna przestrzeń świadomości .

Chaos i wyższy porządek

Kiedy znasz siebie tylko na podstawie treści, będziesztakże uważać, że wiesz, co jest dla ciebie dobre, a co złe .Odróżniasz wydarzenia, które są „dla mnie dobre", od tych,które są „złe". Na tym polega pokawałkowane postrzeganiecałości życia, w której wszystko jest wzajemnie powiązane,a każde zdarzenie ma swoje miejsce i funkcję w ogólnejstrukturze. Ta ogólna struktura jest jednak czymś więcejniż to, co widać na powierzchni, czymś więcej niż ogólnąsumą jej części, czymś więcej niż cała zawartość twojegożycia i świata .

Ponad niekiedy przypadkowym na pozór lub nawet cha-otycznym biegiem wydarzeń, które następują w naszym ży-ciu i na całym świecie, istnieje utajony proces realizowa-nia się wyższego porządku i celu . Bardzo pięknie wyraża tęmyśl powiedzenie zen : „Pada śnieg, każdy płatek na swojewłaściwe miejsce" . Możemy nigdy nie zrozumieć tego wyż-szego porządku, myśląc o nim, ponieważ wszystko, o czymmyślimy, jest treścią; natomiast wyższy porządek emanujez bezpostaciowego obszaru świadomości, z inteligencji uni-wersalnej . Możemy jednak mieć jego ogląd, a nawet więcej- możemy się do niego dostroić, to znaczy stać się świadomy-mi uczestnikami procesu spełniania się tego wyższego celu .


173

Gdy wejdziemy do lasu, w którym nie było żadnej inge-rencji człowieka, nasz myślący umysł zobaczy tylko otacza-jący nas chaos i nieład . Nie będzie już nawet zdolny do-strzec różnicy między życiem (dobrem) a śmiercią (złem),ponieważ wszędzie nowe życie wyrasta ze zm urszałej i roz-kładającej się materii. Tylko gdy jesteśmy wystarczającowyciszeni i słabnie zgiełk myśli, możemy uświadomić sobieukrytą tu harmonię, świętość, wyższy porządek, w którymkażda rzecz ma swoje idealne miejsce i nie może być ni-czym innym, niż jest, ani istnieć w żaden inny sposób, niżistnieje .

Umysł czuje się bardziej komfortowo w wypielęgnowa-nych parkach, ponieważ zaplanowała je ludzka myśl ; nierosły w sposób naturalny. Widać tu ład, który umysł możeogarnąć. W lesie panuje porządek niepoddający się rozumo-wi i dla umysłu sprawia on wrażenie chaosu . Funkcjonujepoza umysłowymi kategoriami dobra i zła. Nie można gopojąć myślą, lecz wyczujesz ten ład, gdy odsuniesz myśle-nie, staniesz się cichy i czujny i nie będziesz próbował nicze-go zrozumieć ani wytłumaczyć . Tylko wtedy uświadomiszsobie świętość lasu . Gdy dostrzeżesz tę ukrytą harmonię, tęświętość, pojmiesz, że nie jesteś od niej oddzielony, a gdyzdasz sobie z tego sprawę, staniesz się świadomym jejuczestnikiem. W ten sposób przyroda może pomóc ci znówzacząć współbrzinieć z całością życia .

Dobro i zło

Na pewnym etapie życia większość ludzi uświadamia so-bie, że istnieje nie tylko moment narodzin, dorastanie, suk-ces, dobre zdrowie, przyjemność i zwycięstwo, ale równieżstrata, porażka, choroba, starzenie się, schyłek, ból i śmierć .Powszechnie nazywa się owe zjawiska „dobrym" i „złym"

1 74

NowA ZIEMIA

porządkiem rzeczy. „Sens" ludzkiego życia zwykle kojarzy-my z tym, co nazywamy „dobrem", ale temu dobru ciąglegrozi upadek, załamanie się, nieład, zagraża mu bezsensi „zło", gdy nie można tego sensu pojąć i życie traci znacze-nie. Wcześniej czy póżniej w życie każdego z nas wedrze siębezład, niezależnie od tego, ile mamy polis ubezpieczenio-wych. Może nastąpić w postaci jakiejś straty lub wypadku,choroby, ułomności, starzenia się, śmierci . Jednak wdarciesię bezładu w czyjeś życie i wynikająca z tego utrata umy-słowo zdefiniowanego sensu może stać się furtką do pozna-nia wyższego porządku .

„Mądrość bowiem tego świata jest głupstwem u Boga"* -mówi Biblia. Co to jest mądrość tego świata? Myślotok orazsens definiowany wyłącznie przez umysł .

Myślenie izoluje sytuację od wydarzenia i nazywa jądobrą lub złą, tak jakby istniała osobno . Gdy nadmierniepolegamy na myśleniu, rzeczywistość staje się pokawałko-wana. Pokawałkowanie jest złudzeniem, lecz wydaje sięprawdziwe, gdy dasz się schwytać wjego pułapkę. A przecieżwszechświat jest całością niepodzielną, w której wszystkojest ze sobą powiązane i nic nie istnieje w izolacji .

Ta głębsza wewnętrzna łączność wszystkich rzeczy i wy-darzeń sugeruje, że umysłowe etykietki „dobra" i „zła" sąw istocie fikcją . Wynikają z ograniczonej perspektywy i dla-tego są prawdziwe tylko względnie i tymczasowo . Ilustrujeto opowieść o pewnym mądrym człowieku, który wygrał naloterii drogie auto . Rodzina i przyjaciele dzielili z nim jegoradość i przyszli to uczcić . „To wspaniałe! - mówili . - Ty tomasz szczęście" . Mężczyzna uśmiechnął się i powiedział :„Być może". Przez parę tygodni cieszył się jazdą swym sa-mochodem . Pewnego dnia na skrzyżowaniu wjechał na

* 1Kor3, 19 .


175

jego nowe auto jakiś pijany kierowca i mężczyzna z liczny-mi obrażeniami znalazł się w szpitalu . Rodzina i przyjaciele,którzy przyszli go tam odwiedzić, ubolewali : „Spotkało cięprawdziwe nieszczęście" . On znów się uśmiechnął i odparł :„Być może". Gdy jeszcze przebywał w szpitalu, pewnej nocypod jego domem obsunęła się ziemia i budynek zwalił się domorza. 1 znów nazajutrz przyszli przyjaciele i powiedzieli :„Ale miałeś szczęście, że byłeś wtedy tu w szpitalu" . A onznowu stwierdził : „Być może' .

Owo „być może" tego mądrego człowieka to powstrzyma-nie się od osądu jakiegokolwiek wydarzenia. Zamiast oce-niać to, co jest, on to akceptuje i w ten sposób zestraja sięz wyższym porządkiem . Wie, że często umysł nie może zro-zumieć, jakie miejsce i cel ma w schemacie całości jakieśna pozór przypadkowe zdarzenie . Lecz nie ma przypadko-wych wydarzeń i nie ma sytuacji ani rzeczy, które istniejąsame z siebie i dla siebie, w odosobnieniu. Atomy tworzącetwoje ciało zostały kiedyś wykute w gwiazdach, a przyczynchoćby najdrobniejszego wydarzenia jest niemal nieskończe-nie wiele i są powiązane z całością w niepojęte dla umysłusposoby. Gdybyś chciał zbadać przyczynę każdego zdarzenia,musiałbyś cofać się aż do samych początków stworzenia .Kosmos nie jest chaosem . Samo słowo „kosmos" oznaczaporządek. Ale porządku tego ludzki umysł nigdy nie pojmie,choć czasem może mieć krótki przebłysk zrozumienia .

Nie przejmować się tym, co się dzieje

Jiddu Krishnamurti, wielki hinduski filozof i nauczycielduchowy, przemawiał i niemal stale podróżował po całymświecie przez ponad pięćdziesiąt lat, próbując ująć w sło-wach-będących treścią-to, co znajduje się poza słowami .W jednym ze swych przemówień wygłoszonych w ostatnich

1 76

NOWA ZIEMIA

latach życia, zadziwił słuchaczy, pytając : „Chcecie poznaćmój sekret?" . Wszyscy nadstawili uszu . Wiele osób przezdwadzieścia czy trzydzieści lat przychodziło, aby go posłu-chać, ale nigdy nie udało im się uchwycić istoty jego na-uczania. Wreszcie, po tych wszystkich latach, mistrz da imklucz do jej zrozumienia . „Oto mój sekret - rzekł . - Nieprzejmuję się tym, co się dzieje" .

Nie wysilił się zbytnio i podejrzewam, że słuchacze bylijeszcze bardziej zakłopotani niż przedtem . Jednak wnioskipłynące z tego prostego stwierdzenia są głębokie .

Kiedy nie przejmuję się tym, co się dzieje, co z tego wy-nika? To, że jestem wewnętrznie zestrojony z tym, co siędzieje. To, co się dzieje, odnosi się oczywiście do swoistości(ang . suchness) tej chwili, która zawsze jest już taka, jakajest. Odnosi się do treści, do formy, jaką przybiera danachwila- jedyna chwila, jaka kiedykolwiek istnieje . Być ze-strojonym z t y m, c o j e s t, to mieć w stosunku do tego, cosię dzieje, stosunek pozbawiony wewnętrznego sprzeciwu .Nie przypisywać temu w myślach etykietki czegoś „dob-rego" lub „złego", ale pozwolić temu istnieć . Czy to znaczy,że nie można podejmować żadnych działań, by coś zmienićw swoim życiu? Przeciwnie . Kiedy fundamentem twoichdziałań staje się wewnętrzne zestrojenie z chwilą teraź-niejszą, wówczas inteligencja samego Życia nadaje twoimczynom moc.

Czy rzeczywiście tak jest?

W japońskim miasteczku mieszkał mistrz zen o imieniuHakuin. Cieszył się ogólnym poważaniem i wiele osób przy-chodziło do niego po duchową naukę . Zdarzyło się kiedyś,że nastoletnia córka jego sąsiada zaszła w ciążę . Gdy roz-złoszczeni rodzice besztali ją i pytali, kto jest ojcem dziecka,


177

w końcu wskazała Hakuina, mistrza zen . Natychmiastpobiegli do niego w wielkim gniewie, krzycząc i rzucającoskarżenia, i wyjaśnili, że córka przyznała się, iż on jest oj-cem. W odpowiedzi Hakuin zapytał jedynie : „Czy rzeczywi-ście tak jest?" .

Wieść o skandalu rozeszła się po całym mieście i pozajego granicami. Mistrz stracił reputację . Nie zmartwiło goto. Teraz nikt już do niego nie przychodził, ale on pozostawałniewzruszony. Gdy dziecko się urodziło, przynieśli je doHakuina. „Jesteś ojcem, więc się nim zaopiekuj" . Mistrzotoczył je czułą troską. Po roku matka żałośnie przyznałasię rodzicom, że prawdziwym ojcem dziecka jest młodzie-niec, który pracuje w sklepie mięsnym . Wielce przygnębie-ni udali się do Hakuina, aby się wytłumaczyć i prosić goo przebaczenie. „Naprawdę nam przykro . Przyszliśmy za-brać dziecko z powrotem. Córka wyznała, że nie ty jesteś oj-cem". „Czy rzeczywiście tak jest?" - powiedział tylko, odda-jąc im dziecko .

Mistrz odpowiada dokładnie w ten sam sposób zarównona fałsz, jak i na prawdę, na wieści dobre i złe „Czy rzeczy-wiście tak jest?" . Pozwala, by forma danej chwili była taka,jaka jest. Wydarzenia nie zostają sperson alizowane . Mistrz

nie jest niczyją ofiarą. Pozostaje tak idealnie zjednoczonyz tym, co się wydarza, że nie ma to nad nim już żadnej wła-dzy. Tylko wtedy gdy opierasz się temu, co się dzieje, bę-dziesz na łasce wydarzeń i świat zdecyduje o twoim szczę-ściu i nieszczęściu .

Dziecko otaczane jest czułą troską . Zło zamienia sięw dobro dzięki sile tkwiącej w uległości . Mistrz, zawsze

spełniając wymagania chwili teraźniejszej, oddaje dziecko,gdy nadchodzi pora, by to uczynić .

Wyobraźmy sobie, jak zareagowałoby ego na różnych eta-pach rozwoju tych wydarzeń .

1 78

NOWA ZIEMIA

Ego a chwila teraźniejsza

Najważniejszym i najbardziej podstawowym w twoim ży-ciu jest twój związek z Teraz albo raczej z każdą formą,jaką przybiera Teraz, czyli z tym, co jest i co się dzieje . Je-żeli związek ten jest dysfunkcyjny, zaburzenie to odzwier-ciedli się w każdym innym związku i sytuacji, z jaką sięspotkasz . Ego można by prosto zdefiniować jako dysfunkcyjny związek z chwilą teraźniejszą

. To właśnie w danej chwilimożesz decydować, jakiego rodzaju chcesz mieć do niejstosunek .

Jeżeli osiągnąłeś pewien stopień świadomości (a jest takna pewno, skoro czytasz tę książkę), możesz decydowaćo swoim stosunku do chwili obecnej . Czy chcę, by chwilateraźniejsza była moim przyjacielem, czy wrogiem? Chwilitej nie można oddzielić od życia, więc tak naprawdę decydu-jesz o tym, jaką relację chcesz mieć z życiem . Gdy posta-nowisz, że chwila teraźniejsza będzie twoim przyjacielem,pierwszy krok należy do ciebie : bądź dla niej życzliwy, witajją serdecznie bez względu na to, w jakim przyjdzie przebra-niu, ajuk niebawem zobaczysz rezultaty . Oto życie staje siędla ciebie przyjazne, ludzie są pomocni, okoliczności cisprzyjają. Jedna decyzja zmienia całą twoją rzeczywistość .Lecz tę jedną decyzję musisz podejmować wciąż na nowo -dopóki taki sposób życia nie stanie się dla ciebie czymś na-turalnym .

Decyzja, by uczynić chwilę teraźniejszą swoim przyjacie-lem, to kres ego. Ono nigdy nie może zestroić się z chwiląobecną, czyli z samym życiem, ponieważ w jego naturzetkwi ignorowanie, stawianie oporu lub dewaluowanie Te-raz. Czas to coś, dzięki czemu ego żyje. Im ego jest silniej-sze, tym większą władzę nad twoim życiem ma czas . Wtedykażda myśl w twojej głowie koncentruje się na przeszłości


179

lub przyszłości, a twoje poczucie własnego ja zależy od prze-szłości, jeśli chodzi o twoją tożsamość, i od przyszłości, jeślichodzi o zaspokojenie potrzeb ego . Strach, niepokój, oczeki-wania, żal, poczucie krzywdy i gniew są zaburzeniami stanuświadomości związanego z czasem .

Ego traktuje chwilę teraźniejszą w trojaki sposób : jakośrodek do celu, jako przeszkodę lub jako wroga . Przyjrzyjmysię tym elementom po kolei, a wówczas, gdy dany wzorzeczacznie w tobie funkcjonować, będziesz mógł go dostrzec -i znów podjąć decyzję .

Dla ego chwila teraźniejsza jest w najlepszym razie poży-teczna tylko jako środek do celu . Zabiera cię ono gdzieśw przyszłość do punktu, który uważa za ważniejszy, nawetjeśli ta przyszłość nigdy nie pojawia się inaczej jak tylkow formie chwili teraźniejszej, a zatem nie jest niczym wię-cej jak myślą w twojej głowie . Mówiąc inaczej, nigdy nie je-steś całkowicie tutaj, ponieważ zawsze bardzo starasz siędotrzeć gdzie indziej .

Gdy schemat ten staje się wyraźniejszy, a jest to bardzopowszechne, chwilę teraźniejszą traktuje się tak, jak gdybybyła przeszkodą, którą należy pokonać . Wtedy rodzi się nie-cierpliwość, frustracja i stres, a w naszej kulturze tak wła-śnie wygląda codzienne życie wielu osób, ich normalnystan. Życie, istniejące tu i teraz, postrzega się jako „pro-blem" i przychodzi nam żyć w świecie problemów, którewszystkie trzeba rozwiązać, zanim będziemy mogli poczućsię szczęśliwi, spełnieni lub naprawdę zaczniemy żyć - albotak myśleć. A trudność polega na tym, że kiedy rozwiązuje-my jeden problem, natychmiast pojawia się drugi. Dopókichwilę teraźniejszą uważa się za przeszkodę, nie ma końcaproblemom. „Będę takie, jakie chcesz, abym było - mówinam Życie lub Teraz . - Będę ciebie traktować tak, jak tymnie traktujesz, Jeśli uważasz mnie za problem, stanę się

1 80

NOWA ZIEMIA

dla ciebie problemem . Jeżeli uznasz mnie za przeszkodę,będę przeszkodą" .

Co gorsza - i to także jest zjawiskiem powszechnym -chwilę teraźniejszą uważa się za wroga . Gdy nienawidzisztego, co robisz, skarżysz się na swoje otoczenie, przeklinaszto, co ci przytrafia lub przytrafiło, lub gdy twój dialog we-wnętrzny składa się z różnych „powinno" i „nie powinno",z oskarżeń i obwiniania, wówczas kłócisz się z tym, co jest,sprzeciwiasz temu, co zawsze już jest faktem . Czyniszz Życia swojego wroga, a ono ci mówi : „Chcesz wojny, tobędziesz mieć wojnę". 1 wówczas rzeczywistości zewnętrz-nej, która zawsze odzwierciedla twój stan wewnętrzny, do-świadczasz jako wrogiej .

Zasadnicze pytanie, jakie trzeba sobie często zadawać,brzmi: „Jaki mam stosunek do chwili teraźniejszej?" . Po-tem stań się czujny, żebyś móc usłyszeć odpowiedź . Czytraktuję Teraz jedynie jako środek do celu? Czy widzęw nim przeszkodę? Czy czynię z niego wroga? Skoro chwilateraźniejsza jest zawsze wszystkim, co masz, skoro Życiejest nierozdzielne z Teraz, sens tych pytań jest w rzeczywi-stości jeden: jaki mam stosunek do Życia?

Pytanie to jest doskonałym sposobem na to, abyś zdarłmaskę z istniejącego w tobie ego i wszedł w stan Obecno-ści. Chociaż w pytaniu tym nie odzwierciedla się samaprawda (bo w końcu ja i chwila teraźniejsza jesteśmy tymsamym), jest ono dobrym drogowskazem w odpowiednimkierunku. Zadawaj je sobie często, aż już przestanie ci byćto potrzebne.

Jak można wznieść się ponad ten dysfunkcyjny związekz chwilą obecną? Najważniejsze, aby dostrzec go w sobie,w swoich myślach i działaniach . W momencie gdy to wi-dzisz, gdy rozumiesz, że twój stosunek do Życia jest zabu-rzony, znajdujesz się w chwili teraźniejszej . Zrozumienie


18 1

to początek Obecności . Gdy dostrzegasz dysfunkcję, zaczynaona ustępować. Niektórzy ludzie śmieją się w głos, kiedy jąwidzą. Wraz ze zrozumieniem przychodzi siła wyboru - de-cyzja, aby powiedzieć owemu Teraz „tak", uznać je za swo-jego przyjaciela.

Paradoks czasu

Na powierzchni chwila teraźniejsza to jest to, „co się dzie-je". Ale ponieważ to, co się dzieje, stale podlega zmianom,wydaje się, że twoje życie złożone jest z tysięcy chwil,w których dzieją się rozmaite rzeczy. Czas postrzegany jestjako nieskończony ciąg momentów, jednych „dobrych", dru-gich „złych" . Lecz jeśli przyjrzysz się bliżej, to znaczy przezpryzmat własnych bezpośrednich doświadczeń, stwierdzisz,że tych chwil wcale nie jest tak dużo . Odkryjesz, że zawszejest tylko ta chwila. Życie zawsze istnieje teraz . Całetwoje życie biegnie w owym stałym Teraz . Nawet chwileprzeszłe i przyszłe istnieją tylko wtedy, gdy je sobie przypo-minasz lub wyobrażasz, a czynisz to, myśląc o nich w jedy-nej chwili, jaka istnieje : w tej właśnie .

Dlaczego wydaje się nam, jakby istniało wiele chwil?Dlatego, że mylimy chwilę teraźniejszą z tym, co się dzieje,z treścią . Przestrzeń Teraz mylona jest z tym, co dzieje sięw tej przestrzeni . To mylenie chwili teraźniejszej z treściąsprawia, że powstaje nie tylko złudzenie czasu, ale równieżiluzja ego .

Mamy tutaj paradoks. Z jednej strony, jak możemy od-rzucić istnienie czasu? Musimy go mieć, aby przenieść z sięz miejsca na miejsce, przygotować posiłek, zbudować dom,czytać tę książkę . Potrzebujesz czasu, by dorastać, uczyćsię nowych rzeczy. Wydaje się, że cokolwiek robisz, wymagato czasu. Wszystko jest mu podporządkowane i w końcu „ten

1 82

NOWA ZIEMIA

krwawy tyran czas", jak określił go Szekspir, cię uśmierci .Można go porównać do rwącej rzeki, która wlecze cię zesobą, albo do ognia, który wszystko pochłania .

Niedawno spotkałem starych przyjaciół, pewną rodzinę,której dawno nie widziałem, i ich widok mną wstrząsnął .„Jesteście chorzy? Co się stało? Kto wam to zrobił?" . Matkapodpierająca się laską wyglądała, jakby się skurczyła, jejtwarz pomarszczyła się jak stare jabłko . Córka, kiedyś takpełna energii, entuzjazmu i oczekiwań cechujących mło-dość, teraz sprawiała wrażenie zniszczonej, znużonej powydaniu na świat trójki dzieci . Wtedy przypomniałem sobie,że od czasu gdy się ostatni raz widzieliśmy, minęło trzydzie-ści lat. To czas tak z nimi postąpił . I jestem pewien, że mójwidok także ich zaszokował .

Wszystko wydaje się podporządkowane czasowi, mimo żedzieje się w przestrzeni Teraz. Na tym polega paradoks .Gdziekolwiek spojrzysz, wszędzie widzisz mnóstwo p o-s z 1 a k, że czas istnieje - gnijące jabłko, twoja twarz w lu-strze łazienkowym w porównaniu z twarzą na zdjęciusprzed trzydziestu lat - ale nigdy nie znajdujesz dowodubezpośredniego, nie doświadczasz samego czasu . Zawszedoświadczasz tylko chwili teraźniejszej albo raczej tego,co się w niej właśnie wydarza . Gdybyś posłużył się tylkodowodem bezpośrednim, to czas nie istnieje, a Teraz towszystko, co jest.

Wyeliminować czas

Nie możesz odłożyć na przyszłość celu, jakim jest osiąg-nięcie stanu wyzwolenia się z ego, i potem nad tym praco-wać. Wszystko, co uzyskasz, to tylko jeszcze większe nieza-dowolenie, głębszy konflikt wewnętrzny, ponieważ zawszebędzie ci się wydawać, że jeszcze nie dotarłeś do tego

ODKRYJ, KIM NAPRAWDF, JESTEŚ

183

punktu, nie „doszedłeś" do tego stanu . Jeśli uwolnienie sięod ego jest twoim celem na przyszłość, to dajesz sobie wię-cej czasu, a więcej czasu oznacza więcej ego . Dobrze sięzastanów, czy twoje poszukiwania duchowe nie są zakamu-flowaną formą ego . Nawet próba ucieczki od swojego jamoże być ukrytym poszukiwaniem czegoś więcej, jeśli taucieczka planowana jest na przyszłość. Dawanie sobie wię-cej czasu to w gruncie rzeczy dawanie więcej czasu swoje-mu ja. Czas, a więc przeszłość i przyszłość, to podstawa, naktórej opiera się owo fałszywe, stworzone przez umysł ja,i ten czas istnieje w twoim umyśle . Nie jest on czymś, coma obiektywne istnienie „gdzieś tam" . To struktura umy-słowa, która jest potrzebna do postrzegania zmysłowego,niezbędna do celów praktycznych, lecz stanowi największąprzeszkodę w poznawaniu samego siebie .

Czas jest poziomym wymiarem życia, wierzchnią warst-wą rzeczywistości . A poza tym jest jeszcze pionowy wymiargłębi, do którego możesz się dostać tylko przez furtkę chwiliteraźniejszej .

A więc zamiast dawać sobie więcej czasu, w ogóle gousuń. Eliminowanie czasu z własnej świadomości jest eli-minacją ego . To jedyna prawdziwie duchowa praktyka .

Gdy mówimy o eliminowaniu czasu, nie chodzi rzecz ja-sna o czas zegarowy, bo jest to czas używany do celów prak-tycznych, takich jak umawianie się na spotkania lub plano-wanie wycieczki . Bez czasu zegarowego prawie niemożliwestałoby się funkcjonowanie w tym świecie .

Mówimy tu raczej o eliminowaniu czasu psychologiczne-go, to znaczy bezustannego zajmowania się naszego ego-tycznego umysłu przeszłością i przyszłością i niechęci dojednoczenia się z życiem, które polega na tym, by żyć w zgo-dzie z nieuchronnym istnieniem (ang . isness) chwili teraźniejszej.

184

NOWA ZIEMIA

Zawsze gdy zwyczajowe „nie" wypowiadane życiu zamie-nia się w „tak", gdy pozwalasz chwili obecnej być taką,jaka jest, niweczysz czas, a więc i ego. Ego bowiem, żebyprzetrwać, musi tworzyć czas - przeszłość i przyszłość -któ-ry jest ważniejszy niż chwila teraźniejsza . Ego nie może to-lerować zaprzyjaźniania się z chwilą teraźniejszą, z wyjąt-kiem krótkich momentów po tym, gdy uzyskuje coś, czegochciało . Nic jednak nie zadowala go na dłużej . Dopóki kie-ruje ono twoim życiem, ma dwa sposoby, aby być nieszczę-śliwe. Jeden - to nie dawać ci tego, czego pragniesz, a drugi- dawać to, czego pragniesz .

Wszystko, co istnieje i co się dzieje, jest formą, jaką przy-biera Teraz. Dopóki wewnętrznie się temu opierasz, forma,czyli świat, jest nieprzebytą barierą, która oddziela cię odtego, kim jesteś ponad formą, oddziela cię od jednego bez-postaciowego Życia, którym jesteś . Gdy w głębi duszy mó-wisz „tak" formie, jaką przybiera Teraz, sama ta forma stajesię furtką do bezpostaciowości . Znika oddzielenie międzyświatem i Bogiem .

Gdy przeciwstawiasz się formie, jaką przybiera Życiew danej chwili, gdy uważasz Teraz za środek do celu, prze-szkodę, wroga, wówczas wzmacniasz swoją postaciową toż-samość, czyli ego. Stąd wybuchowość ego . Co to jest wybu-chowość? Uzależnienie się od gwałtownych reakcji . Imbardziej jesteś skłonny do reakcji, tym mocniej wiążesz sięz formą. Im bardziej utożsamiasz się z formą, tym silniejszejest ego . Twoje Istnienie już nie prześwieca przez formę -albo tylko słabo .

Gdy nie stawiasz oporu formie, wówczas w tobie, któryjesteś ponad formą, rodzi się wszechogarniająca Obecność,milcząca siła o wiele potężniejsza niż twoja krótkotrwałapostaciowa tożsamość, osoba. To, kim jesteś, istnieje o wie-le głębiej niż wszystko w tym świecie formy .

To, co śni, i sen

Brak oporu jest to klucz do najpotężniejszej siły wewszechświecie . Dzięki temu bowiem świadomość (duch)wolna jest od uwięzienia w fos gnie . Wewnętrzne niestawia-nie oporu formie - temu, co jest lub co się wydarza - to za-przeczenie absolutnej rzeczywistości formy . Opór sprawia,że świat i sprawy tego świata, w tym również twoja postacio-wa tożsamość, czyli ego, wydają się bardziej realne, solidnei trwałe, niż są. Świat i ego nabierają ciężaru gatunkowegoi absolutnej ważności, a ty traktujesz wówczas bardzo po-ważnie samego siebie i ten świat. Grę formy postrzega sięwtedy błędnie jako walkę o przetrwanie i gdy ty tak to po-strzegasz, staje się ona twoją rzeczywistością .

Wiele dziejących się wydarzeń, wiele form, jakie przy-biera życie, ma charakter efemeryczny . Wszystkie one sąulotne. Przedmioty, ciała i ego, zdarzenia, sytuacje, myśli,emocje, pragnienia, ambicje, lęki, dramat . . . pojawiają się,chcą być najważniejsze i zanim je poznasz, znikają, rozpusz-czają się w nicości, z której wypłynęły. Czy kiedykolwieknaprawdę istniały? Czy były kiedyś czymś więcej niż sen -sen o formie?

Gdy budzimy się rano, wizje senne znikają, a my mówi-my: „Och, to był tylko sen. To nie była prawda" . Ale cośw tym śnie musiało być rzeczywiste, bo inaczej nie mógłbyzaistnieć . Kiedy zbliża się śmierć, może patrzymy wstecz nanasze życie i zastanawiamy się, czy było ono tylko snem .Nawet teraz możemy cofnąć się myślą do ostatnich waka-cji albo do jakiejś wczorajszej sceny i przekonać się, że bar-dzo przypominają sen z ubiegłej nocy .

Istnieje sen i istnieje coś, co śni . Snem jest krótkotrwałagra form . Jest nim świat - względnie rzeczywisty, ale niecałkowicie . 1 mamy również coś, co śni, a więc absolutną

ODKRYJ, KIM NAPRAWDF, JESTEŚ

185

1 86

NowA ZIEMIA

rzeczywistość, w której pojawiają się i znikają formy . Śnią-cym nie jest osoba. Osoba to część snu . Śniącym jest podło-że, w którym sen się pojawia i które ten sen umożliwia . Jestto absolut ponad wszystkim, co względne ; bezczasowośćponad czasem ; świadomość znajdująca się w formie i po-nad nią. Śniącym jest sama świadomość - którą ty jesteś .

Przebudzenie się ze snu to nasz obecny cel. Gdy się obu-dzimy, stworzony przez ego ziemski dramat dobiegnie koń-ca i pojawi się sen o wiele bardziej dobroczynny i wspania-ły, a jest nim nowa Ziemia .

Wznieść się ponad ograniczenia

W życiu każdego człowieka nadchodzi czas, gdy chce sięon rozwijać i zdobywać jak najwięcej na poziomie formy .Właśnie wtedy pragniesz pokonywać ograniczenia, takiejak słaba kondycja fizyczna lub niedostatek finansowy, zdo-bywać wiedzę i nowe umiejętności lub dzięki działalnościtwórczej wnosić do świata coś nowego, co wzbogaca życietwoje i innych ludzi. Może to być utwór muzyczny, dziełosztuki, książka, świadczona przez ciebie usługa, wykony-wana funkcja, firma lub organizacja, którą sam założyłeślub do której rozwoju bardzo się przyczyniasz.

Kiedy przebywasz w chwili teraźniejszej, kiedy całą uwa-gę skupiasz na Teraz, wówczas Obecność będzie wpływaćna wszystko, co robisz, i będzie to przeobrażać . Pojawi sięw tym wysoka jakość i siła . A obecny jesteś wtedy, gdy twojedziałania nie są głównie środkiem do celu (pieniądze, pre-stiż, zwycięstwo), lecz same w sobie są spełnieniem, i gdyw swej pracy jesteś radosny i ożywiony . I oczywiście niemożesz być obecny, jeśli nie masz przyjaznego stosunkudo chwili teraźniejszej . To jest fundamentem efektywnegodziałania, którego nie zatruwa negatywizm .


187

Forma oznacza ograniczenie . Jesteśmy tutaj nie tylko poto, aby doświadczać ograniczeń, lecz również po to, by roz-wijać swoją świadomość, wznosząc się ponad nie . Pewneograniczenia można pokonać na poziomie zewnętrznym . Alew życiu mogą pojawić się inne, z którymi trzeba nauczyć siężyć. Te można przezwyciężyć tylko wewnętrznie. Wszyscyprędzej czy później się z nimi spotykamy . I albo chwytającię one w pułapkę egotycznych reakcji, czego skutkiem jestgłębokie poczucie nieszczęścia, albo wznosisz się ponad niewewnętrznie, poddając się bezwzględnie temu, co jest . Te-go właśnie mają nas one tutaj nauczyć . Stan świadomo-ści polegający na poddawaniu się otwiera w twoim życiuwymiar pionowy, wymiar głębi . I z tego wymiaru wypłyniecoś ku światu, coś o nieskończonej wartości, co w innymprzypadku pozostałoby nieprzejawione. Ludzie, którzy pod-dali się poważnym ograniczeniom, zostają uzdrowicielamilub nauczycielami duchowymi. Inni pracują bezinteresow-nie, aby zmniejszyć ludzkie cierpienie lub dać światu cośtwórczego .

Pod koniec lat siedemdziesiątych jadałem codziennielunch z jednym lub dwoma przyjaciółmi w pewnej kawiarniw ośrodku dla absolwentów Cambridge, gdzie studiowa-łem. Czasem przy sąsiednim stoliku widywałem mężczy-znę na wózku inwalidzkim, z towarzyszącą mu trójką lubczwórką znajomych. Pewnego dnia, gdy siedział akuratnaprzeciwko mnie, nie mogłem się powstrzymać, by mu siębliżej nie przyjrzeć, i wstrząsnęło mną to, co zobaczyłem .Wydawał się niemal zupełnie sparaliżowany . Ciało miał wy-chudzone, a głowa stale opadała do przodu . Jedna z towa-rzyszących mu osób ostrożnie wkładała mu do ust jedzenie,z czego duża część wypadała z powrotem na talerzyk, którytrzymał mu pod brodą drugi mężczyzna . Od czasu do czasuten przykuty do wózka człowiek wydawał nieartykułowany

1 88

NOWA ZIEMIA

dźwięk, a któraś z siedzących tam osób przysuwała uchoblisko do jego ust, po czym, o dziwo, tłumaczyła to, co starałsię powiedzieć .

Spytałem potem przyjaciela, czy go zna . „Oczywiście -odparł . -To profesor matematyki, a ci ludzie to jego dawnistudenci. Cierpi na stwardnienie rozsiane boczne, choro-bę, która stopniowo paraliżuje kolejne części ciała . Lekarzedają mu najwyżej pięć lat życia . To chyba najgorszy los, jakimoże spotkać człowieka" .

Parę tygodni potem, gdy akurat opuszczałem budynek, onwłaśnie się pojawił i kiedy trzymałem otwarte drzwi, bymógł przez nie wjechać do środka, nasze oczy się spotkały .Ze zdziwieniem stwierdziłem, że ma jasne spojrzenie . Niebyło wjego oczach ani śladu nieszczęścia . Natychmiast zro-zumiałem, że zrezygnował on z oporu - żył w stanie podda-nia się .

Kilka lat później kupiłem w kiosku gazetę i zaskoczonyzobaczyłem go na okładce popularnego międzynarodowegopisma o charakterze informacyjnym . Nie tylko żył nadal, aledo tego czasu stał się jednym z najwybitniejszych na świe-cie fizyków teoretycznych . Nazywał się Stephen Hawking .W poświęconym mu artykule znajdowało się piękne zda-nie, potwierdzające to, co kiedyś sam zobaczyłem w oczachtego człowieka. Oceniając własne życie, powiedział on (tymrazem przy użyciu syntezatora głosu) : „Któż mógłby prag-nąć czegoś więcej?" .

Radość Istnienia

Poczucie nieszczęścia czy negatywizm to choroba naszejplanety. To, co na poziomie zewnętrznym oznacza zatru-cie środowiska, na poziomie wewnętrznym jest negatywi-

ODKRYJ, KIM NAPRAWDĘ JESTEŚ 189

zmem. Panuje on wszędzie, nie tylko tam, gdzie ludziomczegoś brakuje, ale nawet częściej tam, gdzie mają aż nad-to. Czy to nie dziwne? Nie . Świat obfitości jeszcze bardziejutożsamia się z formą, bardziej zatraca się w treści, moc-niej tkwi w pułapce ego .

Ludzie uważają, że ich zadowolenie zależy od tego, co siędzieje, a więc zależy od formy. Nie rozumieją, że to, co siędzieje, jest we wszechświecie czymś w największym stop-niu niestałym . Bezustannie podlega zmianom . Patrząc nachwilę teraźniejszą, ludzie uważają, że albo została zepsutaprzez coś, co się stało, a nie powinno, albo czegoś w niejbrakuje, bo nie wydarzyło się coś, co powinno . I dlatego niedostrzegają głębszej doskonałości, która jest nieodłącznącechą samego życia, która zawsze tu istnieje, która tkwiponad wszystkim, co się wydarza lub nie wydarza, ponadformą. Zaakceptuj więc chwilę teraźniejszą i odkryj tę do-skonałość, która tkwi głębiej niż jakakolwiek forma i którejczas nie dotyka .

Radość Istnienia, będąca jedynym prawdziwym szczę-ściem, nie może do ciebie przyjść w postaci żadnej formy,posiadanego dobra, osiągnięcia, osoby ani zdarzenia - w po-staci tego, co ci się przytrafia. Ta radość do ciebie niep r z y c h o d z i- nigdy . Emanuje ona bowiem z bezposta-ciowego wymiaru twojego wnętrza, z samej świadomości,i dlatego tożsama jest z tym, kim jesteś .

Pozwolić na osłabienie ego

Ego zawsze ma się na baczności przeciw wszystkiemu, cowedług niego je osłabia . Zaczynają wtedy funkcjonowaćjego automatyczne mechanizmy samonaprawcze, mająceodbudować mentalną formę ,ja" . Kiedy ktoś mnie krytyku-je lub obwinia, ego odbiera to jako jego umniejszanie i od

1 90

NOWA ZIEMIA

razu próbuje poprawić swoje osłabione poczucie własnegoja, usprawiedliwiając się, broniąc lub oskarżając . Nie jestdla niego ważne, czy ktoś ma rację, czy nie . O wiele bar-dziej interesuje się własnym przetrwaniem niż prawdą .Przetrwaniem psychologicznej formy Ja" . Nawet coś takzwykłego jak ostre odcięcie się innemu kierowcy, którynazwał cię idiotą, jest samonaprawczym mechanizmemego, nieświadomym i automatycznym. Jednym z najczęst-szych mechanizmów tego typu jest gniew, po którym nastę-puje chwilowe, lecz ogromne nadęcie się ego. Wszystkiemechanizmy naprawcze są dla ego niebywale znaczące,ale w rzeczywistości stanowią zaburzenie . Te, które są wy-jątkowo dysfunkcyjne, to gwałtowne wybuchy i samooszuki-wanie się w postaci snucia fantazji o własnej wspaniałości .

Dzięki intensywnej praktyce duchowej można świado-mie zezwalać na osłabianie ego i nie starać się go odbudo-wywać. Radzę od czasu do czasu poeksperymentować w tymwzględzie. Na przykład gdy ktoś cię krytykuje, obwinia lubobrzuca wyzwiskami, wówczas zamiast od razu kontratako-wać albo się bronić - nie rób nic. Pozwól, by twój wizerunekwłasny pozostał pomniejszony, i poczuj, co dzieje się głębo-ko w twym wnętrzu . Przez kilka sekund możesz czuć dys-komfort, jakbyś się trochę skurczył w sobie . Potem poczujeszw środku przestrzeń, która sprawi wrażenie intensywnieżywej . Wcale nie zostałeś pomniejszony . W gruncie rzeczyposzerzyłeś się . Może nagle ze zdziwieniem dojdziesz downiosku: kiedy na pozór zostaję w ten czy inny sposób po-mniejszony i powstrzymuję się od jakiejkolwiek reakcji, nietylko zewnętrznej, ale też wewnętrznej, tak naprawdę nicnie ulega zmniejszeniu, a stając się kimś „mniej", staję siękimś więcej. Gdy już się nie bronisz ani nie próbujeszwzmocnić formy samego siebie, wtedy odrzucasz utożsa-mianie się z formą, z mentalnym wizerunkiem własnym .

Dzięki temu, iż stajesz się kimś „mniej" (w oczach ego),w istocie się poszerzasz i przygotowujesz miejsce na nadej-ście Istnienia. Przez pozornie osłabioną formę może wtedyprzeświecać prawdziwa siła - to, kim jesteś ponad formą .Ma to na myśli Jezus, gdy mówi : „Nadstaw drugi policzek" .

Nie znaczy to oczywiście, że prosisz o przemoc lub stajeszsię ofiarą nieświadomych ludzi . Czasami sytuacja możewymagać, abyś bez ogródek powiedział komuś, by się „opa-nował". Jeśli nie wykażesz egotycznej defensywności, tow twoich słowach kryć się będzie prawdziwa moc, a nie siłagwałtownych reakcji . Jeśli zajdzie potrzeba, możesz równieżzdecydowanie i wyraźnie komuś czegoś odmówić i wtedybędzie to -jak ja to nazywam -„odmowa najwyższej jako-ści", wolna od wszelkiego negatywizmu .

Jeśli zadowala cię, że nie jesteś nikim szczególnym, żeniczym się nie wyróżniasz, to współbrzmisz z siłą wszech-świata. To, co dla ego jest słabością, w gruncie rzeczy jestjedyną prawdziwą potęgą. Ta duchowa prawda różni siędiametralnie od wartości cenionych w naszej współczesnejkulturze i od sposobu, w jaki ta kultura warunkuje ludzkiepostępowanie .

Dawna księga Tao Te Chinę uczy, że zamiast próbowaćbyć górą, „bądź doliną świata"* . Dzięki temu powrócisz docałości, „a wszystko będzie ci służyć" ** .

Podobnie Jezus w swych przypowieściach uczy, że „gdybędziesz zaproszony, idź i usiądź na ostatnim miejscu. Wte-dy przyjdzie gospodarz i powie ci : «Przyjacielu, przesiądź sięwyżej!», i spotka cię zaszczyt wobec wszystkich współbie-siadników. Każdy bowiem, kto się wywyższa, będzie poniżo-ny, a kto się poniża, będzie wywyższony" *** .

•

Lao Tzu, Tao Te Ckżng, rozdział 28 .•

Tamże, rozdział 22 ."' Łk 14, 10-11 .


191

1 92

NOWA ZIEMIA

Innym aspektem tej praktyki jest powstrzymywanie sięod prób wzmocnienia własnego ja, polegających na tym, żechcemy się „pokazać", wyróżnić spośród innych, być kimśszczególnym, zrobić wrażenie lub zwrócić na siebie uwa-gę. Chodzi też o to, by od czasu do czasu powstrzymać się odwyrażenia swojej opinii, kiedy inni wyrażają swoją, i zo-baczyć, jak się wtedy czujemy.

Co wewnątrz, to na zewnątrz

Gdy popatrzysz wieczorem na bezchmurne niebo, możeszz łatwością pojąć prawdę, całkowicie prostą i zarazem nad-zwyczaj głęboką. Co widzisz? Księżyc, planety, gwiazdy,jasną wstęgę Drogi Mlecznej, a może kometę lub nawetsąsiadujący z nami gwiazdozbiór Andromedy, który leżydwa miliony lat świetlnych stąd . Lecz jeśli uprościmy tojeszcze bardziej, co widzisz? Obiekty unoszące się w prze-strzeni. Z czego więc składa się wszechświat? Z przedmio-tów i przestrzeni .

Jeżeli nie odbiera ci mowy, gdy tak patrzysz wieczoremna bezchmurne niebo, to znaczy, że tak naprawdę wcalenie patrzysz, że nie uświadamiasz sobie istniejącego tamogromu. Pewnie spoglądasz tylko na obiekty i szukasz ichnazw. Jeśli kiedykolwiek, patrząc w przestrzeń, doświad-czyłeś nabożnego podziwu, a może nawet poczułeś głębokącześć wobec tej niepojętej tajemnicy, to znaczy, że musia-łeś na moment powściągnąć chęć wyjaśniania i nazywaniai uświadomiłeś sobie istnienie nie tylko obiektów w prze-strzeni, lecz samej nieskończonej głębi tej przestrzeni . Mu-siałeś tak się w sobie wyciszyć, że ujrzałeś ogrom, w którymegzystują niezliczone światy. Nabożny podziw nie wypływaz faktu, że gdzieś tam egzystują miliardy światów, lecz żeistnieje głębia, która je wszystkie obejmuje .

ODKRYJ, KIM NAPRAWDE JESTEŚ

193

Nie można oczywiście zobaczyć przestrzeni ani jej usły-szeć, dotknąć, posmakować czy powąchać, skąd więc wia-domo, że istnieje? Już w tym logicznie brzmiącym pytaniutkwi fundamentalny błąd. Istotą przestrzeni jest nicość, niemoże ona zatem „istnieć" w zwykłym znaczeniu tego słowa .Tylko rzeczy - formy - istnieją. Nawet nazywanie jej prze-strzenią może wprowadzać w błąd, ponieważ nazywając ją,czynisz z niej przedmiot .

Ujmijmy to w ten sposób : jest w tobie coś, co przypominaprzestrzeń, dlatego możesz być świadomy jej istnienia . Ist-nienia? To też nie oddaje całej prawdy, ponieważ jak możnabyć świadomym przestrzeni, jeśli nie ma tam nic, czego ist-nienia można być świadomym?

Odpowiedź jest bardzo prosta, a zarazem bardzo głębo-ka. Jeśli uświadamiasz sobie tę przestrzeń, to w gruncierzeczy nie jesteś świadomy istnienia niczego z wyjątkiemsamej świadomości - wewnętrznej przestrzeni tej świado-mości. Za twoim pośrednictwem wszechświat staje sięświadomy sam siebie!

Kiedy oko nie znajduje niczego, co mogłoby zobaczyć,wówczas postrzega tę nicość jako przestrzeń . Gdy ucho nicnie słyszy, postrzega tę nicość jako ciszę . Gdy zmysły, słu-żące do postrzegania formy, napotykają brak formy, wtedyforma przestaje już zasłaniać ową bezpostaciową świado-mość, która istniejąc poza zasięgiem postrzegania, umożli-wia wszelkie postrzeganie i doświadczanie. Kiedy kontem-plujesz niezbadaną głębię przestrzeni albo słuchasz ciszyrankiem tuż przed wschodem słońca, coś w tobie współ-brzmi z tym wszystkim, jakbyś to skądś znał . Odczuwaszwtedy ów bezkres przestrzeni jako głębię w samym sobiei wiesz, że ta drogocenna cisza, która nie ma żadnej formy,określa prawdziwego ciebie w znacznie większym stopniuniż wszystko, co stanowi treść twojego życia .

1 94

NOWA ZIEMIA

Upaniszady, stare pisma hinduskie, głoszą tę samąprawdę w następujących słowach :

Co się przez oko ujrzeć nie da,A przez co samo oko widzi -Ty wiedz - że właśnie to jest Brahman,A nie to, co tu wszyscy czczą .Co się przez słuch usłyszeć nie da,Przez co się staje słuch słyszanymTy wiedz - że właśnie to jest Brahman .A nie to, co tu wszyscy czczą .To, co przez oddech nie oddycha,A przez co dech oddechem jest -Ty wiedz - że właśnie to jest Brahman,A nie to, co tu wszyscy czczą* .

Bóg, mówi pismo, jest bezpostaciową świadomościąi esencją tego, kim jesteś . Wszystko inne jest formą, tym,„co tu wszyscy czczą" .

Dwoista rzeczywistość wszechświata, który składa sięz przedmiotów i przestrzeni - przedmiotowości i nicości -jest także twoją naturą. Zdrowe, harmonijne i owocne ży-cie ludzkie to taniec między tymi dwoma wymiarami two-rzącymi rzeczywistość : między formą i przestrzenią . Więk-szość ludzi tak bardzo utożsamia się z wymiarem formy,z postrzeganiem zmysłowym, myślami i emocjami, że tadruga, ukryta połowa znika z ich życia. Utożsamianie sięz formą więzi ich w uścisku ego .

Można by rzec, że to, co widzisz, słyszysz, czujesz, czegodotykasz lub o czym myślisz, to tylko jedna połowa rzeczy-wistości. To forma. W nauce Jezusa nazywana jest ona

' Upaniszady, Kena, przeł . Stanisław Franciszek Michalski .


po prostu „światem", a drugi wymiar - „królestwem nie-bieskim" lub „życiem wiecznym" .

Tak jak przestrzeń pozwala wszystkim rzeczom istnieći tak jak bez ciszy nie byłoby dźwięku, ty nie mógłbyś żyć,gdyby nie istniał ów podstawowy bezpostaciowy wymiarbędący esencją tego, kim naprawdę jesteś . Moglibyśmy tuużyć słowa „Bóg", gdyby nie było ono tak mylące . Wolę ter-min Istnienie . Istnienie jest wcześniejsze niż egzystencja .Egzystencja bowiem jest formą, treścią, „tym, co się dzieje" .Egzystencja to pierwszy plan życia, a Istnienie to w pewnymsensie tło .

Zbiorowa choroba ludzkości polega na tym, że tak bardzopochłania nas to, co się dzieje, tak hipnotyzuje nas światulotnych form, tak absorbuje treść naszego życia, że zapo-minamy o esencji, o tym, co istnieje ponad treścią, formą,myślą. Ludzi tak bardzo spala czas, że zapominają o wiecz-ności, która jest ich początkiem, domem, przeznaczeniem.Wieczność to żywa rzeczywistość tego, kim jesteś .

Kilka lat temu, gdy byłem w Chinach, wspiąłem się dostupy buddyjskiej na górskim szczycie koło miasta Guilin .Widnieje na niej wytłoczony złotem napis . Spytałem mojegochińskiego gospodarza, co ów napis oznacza .

- Znaczy to „Budda" - odparł .-To dlaczego są tu dwa znaki, nie jeden? - spytałem .- Jeden znaczy „człowiek" - wyjaśnił - a drugi znaczy

„nic". Razem oznaczają „Budda" .Stałem tam w niemym podziwie. Ten znak ilustrujący

Buddę zawierał już w sobie całą naukę tego mędrca, a dlatych, którzy mają oczy, aby widzieć, oznaczał tajemnicężycia. Mamy tu dwa wymiary tworzące rzeczywistość, przed-miotowość i nicość, formę i odrzucenie formy, a więc zrozu-mienie, że forma nie jest tym, kim ty jesteś .

Rozdział ósmy

Odkrywanie przestrzeni wewnętrznej

Zgodnie z historią opowiadaną przez sufich, żył sobiegdzieś na Bliskim Wschodzie pewien król, który ciągle mio-tał się między szczęściem a zgryzotą . Najdrobniejsza rzeczmogła wywołać w nim wielb niepokój lub sprowokować godo gwałtownej reakcji, a poczucie szczęścia szybko zmienia-ło się w rozczarowanie i rozpacz . Przyszedł czas, gdy królw końcu zmęczył się samym sobą i swoim życiem i zacząłszukać drogi wyjścia z tej sytuacji. Wezwał do siebie mędr-ca, który mieszkał wjego królestwie i cieszył się opinią czło-wieka oświeconego . Gdy przybył, król oświadczył : „Chcę byćtaki jak ty. Czy możesz dać mi coś, co sprawi, że w moimżyciu nastanie harmonia, spokój i mądrość? Zapłacę każdącenę, jakiej zażądasz" .

Mędrzec odparł : „Mogę ci pomóc . Ale cena byłaby takwysoka, że całe twoje królestwo by nie wystarczyło, abyśmógł ją zapłacić . Dam ci to więc w podarunku, jeśli tylkozechcesz przyjąć" .

Król wyraził zgodę i mędrzec odszedł .Po kilku tygodniach mędrzec wrócił i wręczył królowi

piękną szkatułkę zdobioną nefrytami . Król ją otworzyłi znalazł w środku tylko prosty złoty pierścień . Był na nimwygrawerowany napis : „To też przeminie" . „Co to znaczy?" -spytał król . Mędrzec odparł: „Stale noś ten pierścień. I co-kolwiek się wydarzy, zanim nazwiesz to złym lub dobrym,

1 9 8

NOWA ZIEMIA

dotknij pierścienia i przeczytaj ten napis . Dzięki temu za-wsze będziesz spokojny" .

„To też przeminie" . Co czyni te proste słowa tak potężny-mi? Kiedy patrzymy na nie powierzchownie, mogłoby sięwydawać, że chociaż przynoszą pewną pociechę w złychsytuacjach, to także zmniejszają radość z tego, co w życiujest dobre . „Nie bądź taki szczęśliwy, bo wszystko to przemi-nie". To zdają się mówić, gdy używamy ich w sytuacji uzna-nej za dobrą .

Pełne znaczenie tych słów staje się jasne, gdy spojrzymyna nie w kontekście dwóch innych historii, które przytoczy-liśmy wcześniej . Opowieść o mistrzu zen, którego jedynaodpowiedź zawsze brzmiała: „Czy naprawdę tak jest?",ukazuje, jak korzystny jest brak wewnętrznego sprzeciwuw stosunku do wydarzeń, czyli jednoczenie się z tym, co siędzieje. Historia o człowieku, który nieodmiennie wygłaszałlakoniczną opinię : „Być może", ilustruje mądrość płynącąz braku osądzania, a historia o pierścieniu wskazuje nafakt nietrwałości, który- gdy go dostrzeżemy - prowadzi donieprzywiązywania się. Niesprzeciwianie się, nieosądzaniei nieprzywiązywanie to trzy aspekty prawdziwej wolnościi światłego życia .

Te słowa wyryte na pierścieniu nie zabraniają ci cieszyćsię tym, co w życiu dobre, i nie mają jedynie pocieszaćw chwilach cierpienia. Ich cel jest głębszy : uświadamia-ją ulotność każdej sytuacji wynikającą z krótkotrwałościwszystkich form - dobrych i złych. Kiedy uzmysłowisz sobietę przemijalność, twoje przywiązanie do form maleje i dopewnego stopnia przestajesz się z nimi utożsamiać . Brakprzywiązania nie znaczy, że nie możesz radować się dobrem,które świat ci oferuje . W gruncie rzeczy cieszysz się nimjeszcze bardziej . Gdy już dostrzeżesz oraz zaakceptujesz krót-kotrwałość wszystkich rzeczy oraz nieuchronność zmiany,

ODKRYWANIE PRZESTRZENI WEWNĘTRZNEJ 199

możesz cieszyć się przyjemnościami tego świata wtedy, gdytrwają, bez obawy ich utraty i niepokoju o przyszłość . Gdynie jesteś przywiązany, uzyskujesz dogodniejsze miejsce doobserwacji, z którego przyglądasz się swym życiowym do-świadczeniom, zamiast wpadać w ich pułapkę . Stajesz sięjak astronauta, który widzi planetę Ziemię otoczoną ogro-mem przestrzeni i dostrzega paradoksalną prawdę : ta Zie-mia jest drogocenna, a zarazem nic nieznacząca .. Zrozumie-nie, że „to też przeminie" pozwala zachować dystans, a wrazz dystansem w twoim życiu pojawia się nowy wymiar: prze-strzeń wewnętrzna. Dzięki nieprzywiązywaniu się, jak rów-nież nieosądzaniu i wewnętrznemu niesprzeciwianiu sięuzyskujesz dostęp do tego wymiaru .

Gdy przestajesz się całkowicie utożsamiać z formami,wówczas świadomość - to, kim jesteś - wyzwala się ze swo-jego uwięzienia w formie . To wyzwolenie jest początkiempowstawania przestrzeni wewnętrznej . Pojawia się ona ja-ko cisza, subtelny spokój głęboko w tobie, nawet w obliczuczegoś, co wydaje się złe . „To też przeminie" . I nagle wokółdanego wydarzenia tworzy się przestrzeń . Istnieje ona tak-że wokół emocjonalnych wzlotów i upadków, nawet wokółbólu. Nade wszystko jednak przestrzeń ta znajduje się mię-dzy twoimi myślami . A z niej emanuje spokój, który jest „niez tego świata", bo ten świat jest formą, a spokój jest prze-strzenią. Jest to spokój Boga .

Możesz więc cieszyć się rzeczami tego świata i je cenić,nie przypisując im wagi i znaczenia, jakich nie mają . Mo-żesz uczestniczyć w tańcu wszechstworzenia i być aktyw-nym, nie przywiązując się do rezultatów i nie stawiającświatu żadnych nierozsądnych wymagań: daj mi poczuciespełnienia, uczyń mnie szczęśliwym, bezpiecznym, po-wiedz, kim jestem . Świat nie może ci tego dać, a kiedy prze-staniesz żywić takie oczekiwania, skończy się wszelkie

200

NOWA ZIEMIA

stworzone przez ciebie cierpienie . Całe to cierpienie wynikaz przeceniania formy oraz z braku świadomości, że istniejewymiar przestrzeni wewnętrznej . Gdy wymiar ten obecnyjest w twoim życiu, możesz cieszyć się rzeczami, doświad-czeniami i przyjemnościami zmysłowymi, nie gubiąc w nichsiebie, nie przywiązując się do nich, to znaczy nie uzależ-niając się od świata .

Słowa „to też przeminie" są drogowskazem ku rzeczywi-stości. Wskazując nietrwałość wszelkich form, wskazujązarazem wieczność . Tylko to, co jest w tobie wieczne, możepostrzegać nietrwałość jako nietrwałość .

Gdy wymiar przestrzeni jest zagubiony- lub raczej pozo-staje nieznany - sprawy tego świata nabierają absolutnejważności, powagi i rangi, których w istocie nie mają . Gdyna ten świat nie patrzy się z perspektywy bezpostaciowo-ści, staje się on miejscem pełnym zagrożeń, a w rezultaciemiejscem rozpaczy. Prorok ze Starego Testamentu musiałto czuć, gdy pisał : „Mówienie jest wysiłkiem : nie zdoła czło-wiek wyrazić [wszystkiego] słowami" * .

Świadomość przedmiotówi świadomość przestrzeni

Życie większości ludzi obfituje w przedmioty : rzeczy ma-terialne, rzeczy do zrobienia, rzeczy do przemyślenia. Przy-pomina to historię ludzkości, którą Winston Churchillokreślił jako Jedna cholerna sprawa za drugą" . Umysł ta-kich ludzi wypełniony jest sekwencjami myśli, jednych podrugich. Jest to wymiar świadomości przedmiotów, którystanowi dominującą rzeczywistość u wielu osób i dlategow ich życiu nie ma harmonii . Aby nasza planeta mogła wy-

' Koh1,8 .

ODKRYWANIE PRZESTRZENI WEWNFTRZNEJ

leczyć z obłędu, a ludzie wypełnili swoje przeznaczenie,trzeba zrównoważyć świadomość przedmiotów świadomo-ścią przestrzeni. Rozwijanie się świadomości przestrzeni tokolejny etap ewolucji ludzkości .

Świadomość przestrzeni oznacza, iż oprócz tego, że jeste-śmy świadomi rzeczy- co zawsze sprowadza się do wrażeńzmysłowych, myśli i emocji - istnieje też ukryty strumieńświadomości. Ta świadomość polega na tym, że nie tylkouświadamiasz sobie istnienie przedmiotów (rzeczy), leczrównież jesteś świadomy, że to sobie uświadamiasz . Jeżelipotrafisz wyczuć wewnętrzną ciszę w tle, podczas gdy napierwszym planie dzieją się rozmaite rzeczy - to jest wła-śnie to! Ten wewnętrzny wymiar znajduje się w każdymz nas, lecz większość go nie czuje . Czasem zwracam na touwagę, pytając: „Czujesz tę własną Obecność?".

Świadomość przestrzeni jest oznaką nie tylko uwolnieniasię od ego, ale też od zależności od spraw tego świata, od ma-terializmu i materialności. Już sam ten duchowy wymiarmoże nadać przejrzyste i prawdziwe znaczenie światu .

Zawsze gdy martwi cię jakieś wydarzenie, osoba czy sy-tuacja, prawdziwym tego powodem nie jest samo wydarze-nie, osoba czy sytuacja, lecz utrata właściwej perspektywy,którą może zapewnić tylko przestrzeń . Tkwisz w świadomo-ści przedmiotów, nieświadomy istnienia tej bezczasowejwewnętrznej przestrzeni samej świadomości . Słowa „to teżprzeminie", kiedy używa się ich jako drogowskazu, mogąprzywrócić ci świadomość tego wymiaru .

Inny drogowskaz ku istniejącej w tobie prawdzie zawierasię w stwierdzeniu : „Nigdy się nie martwię z tego powodu,że myślę"*.

* A Course in Miracles, książka ćwiczeń, część I, lekcja 5 (C ali fornia: Foun-dation for Inner Peace, Glen Allen, 1990), str . 8 [wyd . polskie : Kurs cu-dów, Wydawnictwo Centrum, Gdynia 2007] .

202

NOWA ZIEMIA

Opaść poniżej myślenia i wznieść się ponad nie

Gdy jesteś bardzo zmęczony, bywasz o wiele spokojniejszyi bardziej odprężony niż normalnie . Dzieje się tak dlatego, żewówczas myślenie się wycisza i nie pamiętasz już o swymstworzonym przez umysł problematycznym ja . Zapadaszw drzemkę. Kiedy pijesz alkohol lub bierzesz pewne narko-tyki (pod warunkiem, że nie uaktywniają one twojego ciałabolesnego), możesz także poczuć się na krótko bardziej zre-laksowany, beztroski i ożywiony. Zaczynasz podśpiewywaći tańczyć, co od dawien dawna jest wyrazem radości życia .Ponieważ mniej ciąży ci własny umysł, możesz doświadczyćprzebłysku radości Istnienia . Chyba z tego powodu alkoholbywa też nazywany „spirytusem" [łac . spiritus oznacza„duch", „tchnienie życia" - przyp. tłum.]. Cena za to jestjednak bardzo wysoka: nieświadomość. Zamiast wznosićsię ponad myśl, spadasz poniżej niej . Jeszcze kilka drinkówi staniesz się warzywem .

Świadomość przestrzeni nie ma nic wspólnego z „odlo-tem w przestrzeń", jakiego doznajesz na przykład po narko-tykach. Oba stany są poza myśleniem. To je łączy. Jednakfundamentalna różnica polega na tym, że w pierwszymprzypadku wznosisz się ponad myślenie, a w drugim opa-dasz poniżej niego . Jedno jest kolejnym krokiem w rozwojuludzkiej świadomości, drugie - cofnięciem się do stadium,które pozostawiliśmy za sobą całe wieki temu .

Telewizja

Dla milionów ludzi na całym świecie oglądanie telewizjijest ulubioną czynnością wykonywaną w wolnym czasie -a raczej bezczynnością. Przeciętny Amerykanin, zanimskończy sześćdziesiątkę, spędza piętnaście lat na wpatry-

ODKRYWANIE PRZESTRZENI WEWNFTRZNEJ 203

waniu się w ekran telewizyjny . W innych krajach liczby sąpodobne .

Wiele osób twierdzi, że oglądanie telewizji „relaksuje" .Poobserwuj siebie uważnie, a przekonasz się, że im dłużejekran telewizora jest obiektem twojej koncentracji, tymbardziej twoje myślenie zanika i przez długie chwile pa-trzysz na talk-show, teleturnieje, seriale komediowe,a nawet na reklamy, nie wytwarzając w swym umyśle pra-wie żadnej myśli. Nie tylko zapominasz o swoich proble-mach, ale na pewien czas uwalniasz się od samego siebie -a cóż może bardziej relaksować?

Czy zatem wskutek oglądania telewizji powstaje prze-strzeń wewnętrzna? Niestety nie . Chociaż przez dłuższyczas umysł nie wytwarza myśli, to łączy się on z procesemmyślenia obecnym w programie telewizyjnym. Łączy sięz telewizyjną wersją umysłu zbiorowego i zajmuje się my-śleniem jego myśli. Twój umysł pozostaje nieaktywny tylkow tym sensie, że nie produkuje myśli . Stale jednak absor-bują go myśli i obrazy płynące z telewizora . Wywołuje tow nim podobny do transu bierny stan podwyższonej wrażli-wości, przypominający stan hipnozy . Dlatego telewizjamoże służyć do manipulowania „opinią publiczną" ; wiedząo tym zarówno politycy i różne grupy nacisku, jak i produ-cenci reklam, i zapłacą miliony, by wpędzić cię w ten stanreceptywnej nieświadomości . Chcą, aby ich myśli stały siętwoimi, i zwykle im się to udaje .

A więc gdy oglądasz telewizję, skłonny jesteś opadać po-niżej myślenia, a nie wznosić się ponad nie . Pod tym wzglę-dem telewizja ma wiele wspólnego z alkoholem i narkotyka-mi. Chociaż odciąża cię od myślenia, płacisz za to wysokącenę, jaką jest utrata świadomości . Podobnie jak narkoty-ki, silnie uzależnia . Sięgasz po pilota, by wyłączyć telewi-zor, lecz zamiast tego zaczynasz przeszukiwać wszystkie

2 04

NowA ZIEMIA

kanały. Mija pół godziny lub godzina, a ty nadal oglądaszi nadal przerzucasz kanały. Przycisk wyłączający to jedyny,którego twój palec zdaje się nie móc dotknąć . Ciągle pa-trzysz w ekran, zwykle nie dlatego, że coś ciekawego przy-ciąga twoją uwagę, ale właśnie dlatego, że nie ma nic inte-resującego do oglądania . Gdy już zostaniesz „złowiony",wówczas im bardziej jest to trywialne, im bardziej bezsen-sowne, tym silniej uzależnia. Gdyby to było ciekawe, skła-niało cię do refleksji, to znów pobudziłoby twój umysł domyślenia, które jest bardziej świadome i dlatego bardziejwskazane niż trans wywołany telewizją. Wtedy twojej uwa-gi nie pochłaniałyby już całkowicie obrazy na ekranie .

Treść programu, jeśli ma on jakąś wartość, może dopewnego stopnia uniemożliwiać, a nawet czasem niweczyćhipnotyczny i otępiający efekt wywoływany przez telewizję .Bywają programy niezwykle pomagające wielu ludziom ;zmieniają ich życie na lepsze, otwierają serce, rozwijająświadomość. Nawet niektóre komedie, chociaż w zasadziebłahe, w sposób niezamierzony mogą być uduchowione,pokazując karykaturalną wersję ludzkiej głupoty i ego .Uczą nas, by nie brać wszystkiego zbyt poważnie, by podcho-dzić do życia z pewną beztroską, a przede wszystkim ucząnas śmiać się . Śmiech ma nadzwyczajne właściwości wy-zwalające, jak również uzdrawiające. Większość programówtelewizyjnych znajduje się jednak pod kontrolą ludzi, któ-rymi całkowicie zawładnęło ich ego. Dlatego ukrytym moty-wem telewizji jest sprawować nad tobą kontrolę : uśpić cię,czyli uczynić nieświadomym . A przecież w tym medium,jakim jest telewizja, nadal tkwi niezbadany ogromny po-tencjał .

Unikaj programów i reklam, które bombardują cię szyb-ko migającymi obrazami, zmieniającymi się co dwie, trzysekundy lub częściej . Zbyt częste oglądanie telewizji,


a zwłaszcza tego rodzaju programów, w dużym stopniu jestprzyczyną nadpobudliwości psychoruchowej, czyli ADHD,zaburzenia psychicznego, którym dotknięte są obecnie mi-liony dzieci na całym świecie . Nieumiejętność skupieniasię sprawia, że twoja percepcja i twoje związki z ludźmiulegają spłyceniu i nie dają ci satysfakcji. Wszystko, co ro-bisz, każde twoje działanie wykonywane w tym stanie, maniską jakość, ponieważ wysoka jakość wymaga uwagi .

Częste i długie oglądanie telewizji nie tylko sprawia, żestajesz się nieświadomy, ale też powoduje bierność i odbie-ra ci energię. Dlatego, zamiast oglądać, co popadnie, wybie-raj konkretne programy. Zawsze gdy sobie o tym przypo-mnisz, oglądając je, poczuj wewnętrzne ożywienie . Albo odczasu do czasu zwracaj uwagę na swój oddech . Co trochę,w regularnych odstępach, odwracaj twarz od ekranu, takaby nie zawładnął on całkowicie twoim wzrokiem. Nie na-stawiaj odbiornika głośniej, niż jest to potrzebne, tak abydźwięk nie przewyższał twojego poziomu słyszalności . Pod-czas projekcji reklam wyciszaj fonię . Nie chodź spać od razupo wyłączeniu telewizora ani, co jeszcze gorsze, nie zasy-piaj przy włączonym odbiorniku .

Dostrzeganie przestrzeni wewnętrznej

Przestrzeń pomiędzy myślami przypuszczalnie pojawiasię już sporadycznie w twoim życiu, ale ty nawet o tym niewiesz. Świadomość hipnotyzowana doświadczeniami i pro-gramowana tak, aby utożsamiać się wyłącznie z formą, czy-li świadomość przedmiotów, początkowo sądzi, że prawieniemożliwe jest uświadomić sobie przestrzeń . W rezultacieoznacza to, że nie możesz być świadomy samego siebie,gdyż zawsze jesteś świadomy czegoś innego . Twoją uwagęnieustannie rozpraszają formy . Nawet jeśli wydaje się, że

206

NOWA ZIEMIA

jesteś świadomy siebie, to czynisz z siebie obiekt, formęmyślową, i w rzeczywistości świadomy jesteś przedmiotu,a nie siebie .

Gdy słyszysz o przestrzeni wewnętrznej, może zaczynaszjej szukać, ale ponieważ poszukujesz jej tak samo jakobiektu lub doświadczenia, nie potrafisz jej znaleźć . Jest toproblem tych wszystkich, którzy poszukują duchowego zro-zumienia lub oświecenia . I dlatego też Jezus powiedział :„Królestwo Boże nie przyjdzie dostrzegalnie ; i nie powiedzą :«Oto tu jest» albo: «Tam». Oto bowiem królestwo Boże pośródwas jest"* .

Jeśli życia nie wypełniają ci zamartwianie się, narzeka-nie, niepokój, depresja, rozpacz czy inne negatywne stany ;jeśli umiesz się cieszyć prostymi rzeczami, takimi jak słu-chanie szumu deszczu lub wiatru ; jeśli widzisz piękno obło-ków przesuwających się po niebie lub potrafisz być czasamisam, nie czując samotności i nie potrzebując mentalnegobodźca w postaci rozrywki ; jeśli traktujesz obcego człowiekaze szczerą życzliwością, niczego od niego nie oczekując . . . toznaczy, że w tym nieprzerwanym strumieniu myślenia,jakim jest ludzki umysł, pojawiła się przestrzeń, nieważnena jak krótko . Gdy tak się dzieje, rodzi się poczucie dobro-stanu, ożywczego spokoju, choćby nawet bardzo subtelne .Stopień jego intensywności bywa różny : od ledwo zauważal-nego, wyczuwanego gdzieś w tle zadowolenia do tego, codawni mędrcy hinduscy nazywali ananda - błogością Istnie-nia. Ponieważ zostałeś zaprogramowany tak, aby zwracaćuwagę tylko na formę, pewnie nie uświadamiasz sobie tegopoczucia, a najwyżej tylko pośrednio . Na przykład istniejepewien element, który łączy zdolność dostrzegania piękna,docenianie rzeczy prostych, radość z przebywania z przyja-

*Łk17,20 .

ODKRYWANIE PRZESTRZENI WEWNETRZNEJ

ciółmi i życzliwość wobec ludzi. Tym elementem jest zado-wolenie, spokój i ożywienie - istnieje on gdzieś w tle i bezniego owe doświadczenia nie byłyby możliwe .

Ilekroć w twoim życiu pojawia się piękno, życzliwość,umiejętność dostrzegania wartości w rzeczach drobnych, po-szukaj podłoża tych doświadczeń w sobie . Ale nie szukaj ichtak, jakbyś szukał jakiejś rzeczy . Nie można tego złapać i po-wiedzieć: „No, nareszcie mam" ani uchwycić tego mentalniei w jakiś sposób zdefiniować . Przypomina to bowiem bez-chmurne niebo . Nie ma żadnej formy. Jest przestrzenią; jestciszą, słodyczą Istnienia i czymś nieskończenie więcej niżte słowa, które są tylko wskazówką. Kiedy umiesz to w sobiepoczuć bezpośrednio, pogłębia się . A więc gdy zachwycaszsię czymś prostym - dźwiękiem, widokiem, dotykiem -i gdy widzisz piękno, gdy odczuwasz serdeczną życzliwośćdo innych osób, wówczas czujesz tę przestrzeń wewnętrznąbędącą źródłem i podłożem tego doświadczenia .

Na przestrzeni wieków wielu poetów i mędrców zauważa-ło, że prawdziwe szczęście -ja nazywam je radością Istnie-nia - można znaleźć w rzeczach prostych, zdawałoby sięmało znaczących. Większość ludzi w swym niestrudzonymposzukiwaniu czegoś ważnego, co mogłoby się im przyda-rzyć, ciągle nie docenia rzeczy mało znaczących, któremogą wcale nie być tak mało znaczące . Filozof Nietzschew rzadkich momentach przeżywania głębokiej ciszy pisał :„Do szczęścia, jakże niewiele do szczęścia potrzeba . . .! tonajmniejsze, to najcichsze, to najlżejsze, jaszczurki jednejszmer, jedno tchnienie, jeden mig, oka jedno mgnienie -mało, oto przymiot najlepszego szczęścia . Cicho!"* .

F. Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra, Książka dla wszystkich i dla nikogo,przeł. Wacław Berent, nakładem Kolegiurn Otryckiego, Warszawa 1981,część II, str. 387 .

208

NOWA ZIEMIA

Dlaczego „to najmniejsze" daje nam „najlepsze szczę-ście"? Dlatego, że prawdziwe szczęście nie jest spowodowa-ne tą rzeczą ani wydarzeniem, choć tak się początkowowydaje. Ta mała rzecz i wydarzenie są tak subtelne, tak nierzucają się w oczy, że absorbują tylko niewielką część na-szej świadomości-resztę zajmuje przestrzeń wewnętrzna,sama świadomość, której nie przesłania forma . Świado-mość przestrzeni wewnętrznej oraz to, kim jesteś w swejistocie, to jedno i to samo .

Mówiąc inaczej, forma rzeczy małych ustępuje miejscaprzestrzeni wewnętrznej . 1 to właśnie z owej przestrzeniwewnętrznej, z czystej nieuwarunkowanej świadomości,emanuje prawdziwe szczęście, radość Istnienia. Aby jednakdostrzegać rzeczy małe, spokojne, musisz mieć spokój w so-bie. Potrzebna jest tu bardzo wyostrzona czujność . Wyciszsię . Patrz. Słuchaj . Bądź obecny.

A oto inny sposób odnajdywania przestrzeni wewnętrz-nej : bądź świadomy tego, że jesteś świadomy . Powiedz lubpomyśl: JA JESTEM - i już nic nie dodawaj . Poczuj nieru-chomą ciszę, która następuje po owym JA JESTEM . Poczujswoją obecność, nagie, niczym niezmącone i nieprzesłonię-te istnienie . Nie narusza go młodość ani starość, bogactwoani bieda, dobro ani zło, ani żadne inne atrybuty. Jest prze-strzennym łonem wszelkiego stworzenia, całej formy .

Czy słyszysz górski strumień?

Pewien mistrz zen w milczeniu wędrował górskim szla-kiem wraz z jednym ze swych uczniów . Gdy zbliżyli się dostarego cedru, usiedli pod nim, aby zjeść prosty posiłekskładający się z ryżu i warzyw. Kiedy już się posilili, młodymnich, który jeszcze nie odnalazł klucza do tajników zen,przerywając ciszę, spytał :

ODKRYWANIE PRZESTRZENI WEWNFTRZNEJ 209

- Mistrzu, wjaki sposób mogę wejść w zen?Chodziło mu oczywiście o to, jak wejść w stan świadomo-

ści zen .Mistrz milczał. Minęło prawie pięć minut, a zniecierpli-

wiony uczeń czekał na odpowiedź . Miał już zadać kolejnepytanie, gdy nagle mistrz się odezwał :

- Czy słyszysz szum tego górskiego strumienia?Uczeń nie zauważył żadnego strumienia. Zbyt absorbo-

wały go myśli o znaczeniu nauki zen . Teraz, gdy na momentwsłuchał się w te odgłosy, jego hałaśliwy umysł przycichł .Na początku nie słyszał nic. Potem jego myślenie ustąpiłomiejsca wyostrzonej czujności i nagle do jego uszu dotarłoz dużej odległości ledwo słyszalne pluskanie wody.

- Tak, teraz słyszę - odparł .Mistrz uniósł palec i spojrzawszy na ucznia wzrokiem,

który w jakiś sposób był zarazem przenikliwy i łagodny,powiedział :

- Od tego momentu wchodzisz w zen .Uczeń był zdumiony. Przeżył swoje pierwsze satori-krót-

ki przebłysk oświecenia . Wiedział, czym jest zen, nie wie-dząc, czym jest to, o czym wiedział

Kontynuowali swą wędrówkę w milczeniu. Ucznia dziwi-ła żywotność otaczającego świata . Wszystkiego doświadczałjakby po raz pierwszy .

Stopniowo jednak znowu zaczął myśleć . Pełną czujnościciszę znów zagłuszył mentalny hałas i wkrótce uczeń zadałnastępne pytanie :

- Mistrzu, właśnie tak się zastanawiałem . Co byś powie-dział, gdybym nie słyszał tego strumienia?

Mistrz przystanął, popatrzył na niego, podniósł paleci rzekł :

- Od tego momentu wchodzisz w zen .

2 10

NOWA ZIEMIA

Odpowiednie działanie

Ego pyta: „Jak mogę sprawić, aby ta sytuacja zaspokoiłamoje potrzeby, albo jak doprowadzić do sytuacji, która zaspo-koi moje potrzeby?" .

Obecność jest stanem wewnętrznej przestrzenności .Gdyjesteś obecny, zadajesz sobie pytanie : „Jak ja reagujęna potrzeby tej sytuacji, tej chwili?" . Zresztą nie musisznawet pytać. Jesteś wyciszony, czujny, otwarty na to, cojest. Wprowadzasz do tej sytuacji nowy wymiar : przestrzeń .Potem patrzysz i słuchasz . Tak łączysz się wjedno z sytua-cją. Gdy zamiast się jej sprzeciwiać, jednoczysz się z nią,wówczas ona sama dostarcza ci rozwiązania . W rzeczywi-stości to nie ty, osoba, jesteś tym, który patrzy i słucha, leczsama czujna cisza. Następnie, jeśli możliwe lub koniecznejest jakieś działanie, przystępujesz do niego lub raczej zatwoim pośrednictwem dokonuje się odpowiednie działanie .Odpowiednie to znaczy takie, które jest właściwe dla cało-ści. Gdy dobiegnie końca, pozostaje tylko czujna, prze-strzenna cisza. Nie ma nikogo, kto podnosi ręce w geścietriumfu, wykrzykując czupurnie : „No!". Nikt nie mówi : „Pa-trzcie, dokonałem tego" .

Z przestrzeni wewnętrznej wypływa wszelka moc twór-cza. Gdy stworzysz jakieś dzieło i coś przybierze formę,musisz być czujny, aby nie pojawiło się pojęcie ,ja", „mo-je". Gdy będziesz się wywyższał z powodu tego, co osiągną-łeś, powróci ego, a przestrzeń zostanie przesłonięta .

Postrzegać bez nazywania

Większość ludzi tylko powierzchownie uświadamia sobieistnienie otaczającego ich świata, zwłaszcza gdy otoczeniejest im znane . Głos w głowie absorbuje przeważającą część

ODKRYWANIE PRZESTRZENI WEWNĘTRZNEJ

ich uwagi. Niektóre osoby czują się bardziej ożywione, gdypodróżują i zwiedzają obce miejsca lub kraje, ponieważwówczas w postrzeganie zmysłowe - doświadczanie - anga-żują większy obszar świadomości niż w myślenie . Stają siębardziej obecne . Innymi ludźmi nawet wtedy całkowiciewłada głos w ich głowie . Ich postrzeganie i doświadczaniezostaje zniekształcone przez natychmiastowy osąd . W rze-czywistości nigdzie nie wyjeżdżają . Podróżuje tylko ich cia-ło, a oni pozostają tam gdzie zwykle : we własnej głowie .

Tak wygląda życie większości osób . Gdy tylko coś za-uważą, ich fantomowe ego od razu to nazywa, interpretuje,porównuje z czymś innym, lubi, nie lubi, określa jako do-bre albo złe. Uwięzieni są w swoich formach myślowych,w świadomości przedmiotów .

Nie doznasz przebudzenia duchowego, dopóki nie prze-staniesz kompulsywnie i nieświadomie nazywać lub przy-najmniej nie uświadomisz sobie, że to robisz, i będzieszmógł to obserwować . Właśnie wskutek takiego nieustan-nego nazywania ego pozostaje na swoim miejscu jako nie-obserwowany umysł . Kiedy tylko przestaniesz nazywać,a nawet wystarczy, że sobie to nazywanie uświadomisz,pojawi się wewnątrz ciebie przestrzeń i umysł już tobą niezawładnie .

Wybierz w swoim otoczeniu jakiś przedmiot - długopis,krzesło, kubek, kwiat - i zbadaj go wzrokowo, to znaczyprzyjrzyj się mu z dużym zainteresowaniem, niemal z za-frapowaniem. Niech to jednak nie będzie przedmiot mającysilne konotacje osobiste, który przypomina ci przeszłość, naprzykład gdzie go kupiłeś, kto ci go dał itp . Unikaj równieżrzeczy, na których jest coś napisane, takich jak książka lubbutelka. Stymulowałyby one myślenie . Bez napięcia, spokoj-nie, ale z zachowaniem czujności skieruj całą uwagę na ówprzedmiot, na jego każdy szczegół . Jeśli pojawiają się jakieś

2 1 2

NOWA ZIEMIA

myśli, nie angażuj się w nie . W tej chwili nie interesujeszsię myślami, lecz samą czynnością postrzegania . Czy potra-fisz usunąć myślenie z postrzegania? Czy możesz patrzeć,nie słuchając głosu w twojej głowie, który komentuje, wy-ciąga wnioski, porównuje albo stara się coś wytłumaczyć?Po kilku minutach pozwól, aby twój wzrok błądził wokoło,a twoja czujna uwaga niech oświetli każdą rzecz, na którejspocznie .

Następnie wsłuchaj się we wszystkie obecne w otocze-niu odgłosy. Słuchaj ich tak, jak patrzyłeś na przedmioty.Niektóre dźwięki mogą być naturalne - woda, wiatr, ptaki -a inne wywołane przez człowieka. Jedne są przyjemne, in-ne przykre. Nie dziel ich jednak na dobre i złe. Niech każ-dy dźwięk będzie taki, jaki jest, bez żadnej interpretacji.Tutaj także warunkiem jest spokojna, lecz jednocześnieczujna uwaga.

Gdy patrzysz i słuchasz w ten sposób, możesz doznaćsubtelnego i początkowo ledwie zauważalnego poczuciawyciszenia. Niektórzy ludzie nazywają to nieruchomą cisząw tle . Inni spokojem. Kiedy świadomość nie jest już całko-wicie pochłonięta myśleniem, jej część pozostaje w bezpo-staciowym, nieuwarunkowanym, pierwotnym stanie. Toprzestrzeń wewnętrzna .

Kim jest ten, kto doświadcza?

To, co widzisz i słyszysz, co smakujesz i wąchasz, czegodotykasz, to oczywiście przedmioty postrzegania zmysłowe-go. Są one tym, czego doświadczasz . Ale kim jest podmiot,ów doświadczający? Jeśli na przykład powiesz teraz : „Oczy-wiście, to ja, Jane Smith, starsza księgowa, Amerykanka,czterdziestopięcioletnia rozwiedziona matka dwojga dzieci,jestem tym podmiotem, doświadczającym", nie będziesz


mieć racji . Jane Smith i wszystko, co zostało utożsamionez tym mentalnym pojęciem, to tylko przedmioty doświad-czenia, a nie doświadczający podmiot.

Każde doświadczenie zawiera trzy możliwe składniki :wrażenia zmysłowe, myśli lub obrazy mentalne oraz emo-cje . Jane Smith, czterdziestopięcioletnia rozwódka, matkadwojga dzieci, Amerykanka-wszystko to są myśli i dlategostanowią część twojego doświadczenia w chwili, gdy owemyśli myślisz . One same i wszystko, co możesz powiedziećlub pomyśleć o sobie, to przedmioty, nie podmiot . To do-świadczenie, nie doświadczający. Możesz dodawać jeszczetysiące określeń (myśli) opisujących, kim jesteś, i dziękitemu z pewnością powiększysz złożoność doświadczeniasamego siebie (a zarazem również honorarium swojegopsychiatry), lecz w ten sposób nie odnajdziesz podmiotu,owego doświadczającego, który znajduje się przed wszel-kim doświadczeniem, lecz bez którego nie byłoby żadnegodoświadczenia .

Kim więc jest ów doświadczający? To ty . A kim ty jesteś?Świadomością. Czym jest świadomość? Na to pytanie niemożna odpowiedzieć . W chwili gdy udzielasz odpowiedzi, jużdokonałeś jej sfałszowania, zamieniłeś ją w kolejny przed-miot. Świadomości, określanej tradycyjnym terminem spi-ritus, nie można poznać w zwykłym rozumieniu tego słowa,a szukanie jej jest daremne. Cała wiedza mieści się w sfe-rze dualizmu: podmiot i przedmiot, poznający i poznawany.Podmiot, ja, ów poznający, bez którego nic nie mogłoby byćpoznane, postrzeżone, pomyślane lub doznane, musi na za-wsze pozostać niepoznawalne . Jest tak dlatego, że owo janie ma formy. Tylko formy można poznawać, lecz gdyby nieistniał wymiar bezpostaciowości, nie byłoby świata form .Świat ten rozbłyskuje bowiem i gaśnie w świetlistej prze-strzeni. Ta przestrzeń to życie, którym JA JESTEM . Jest

2 1 4

NOWA ZIEMIA

ona ponadczasowa. JA JESTEM ponadczasowy, wieczny .Wszystko, co dzieje się w tej przestrzeni, jest względnei tymczasowe : przyjemność i ból, zysk i strata, narodzinyi śmierć .

Największą przeszkodą w odkrywaniu przestrzeni we-wnętrznej, w odnajdywaniu doświadczającego, jest to, żetak silnie zaczynasz się angażować w doświadczenie, iż gu-bisz w nim siebie. To znaczy świadomość gubi się we włas-nym śnie . Każda myśl, każda emocja i każde przeżyciepochłaniają cię tak bardzo, że w rzeczywistości znajdujeszsię w stanie podobnym do snu . Od tysięcy lat w takim sta-nie żyje cała ludzkość .

Mimo że nie da się poznać świadomości, możesz stać sięjej świadomym tak jak samego siebie . Możesz odczuć jąbezpośrednio w każdej sytuacji, niezależnie od tego, gdziejesteś. Możesz poczuć ją tu i teraz jako tę właśnie Obec-ność, przestrzeń wewnętrzną, w której odbierasz słowa natej stronie i w której stają się one myślami . To twoje podsta-wowe JA JESTEM! Słowa, które czytasz i o których myślisz,to pierwszy plan, a JA JESTEM to podłoże, tło każdego do-świadczenia, uczucia, każdej myśli .

Oddech

Odkrywaj przestrzeń wewnętrzną, tworząc luki w stru-mieniu myśli. Bez tych luk twoje myślenie staje się mono-tonne, jałowe, pozbawione twórczej iskry, a więc takie jaku większości ludzi na tej planecie. Nie staraj się przedłużaćtych luk w czasie . Wystarczy kilka sekund . Stopniowo samebędą stawać się coraz dłuższe, bez żadnego wysiłku z twojejstrony. Ważniejsza niż długość jest ich częstotliwość -niech twoje codzienne czynności i strumień myśli przepla-tane będą owymi lukami .


Niedawno ktoś mi pokazał rocznicową broszurkę pewnejorganizacji duchowej . Gdy ją przeglądałem, wrażenie namnie wywarł szeroki wybór ciekawych seminariów i warsz-tatów. Przyszedł mi na myśl stół szwedzki, gdzie możnawybierać spośród mnóstwa kuszących dań . Ta osoba spytałamnie, czy mógłbym jej polecić jeden lub dwa kursy .

„Nie wiem - odparłem . - Wszystkie wyglądają bardzo in-teresująco. Wiem jedno-dodałem. -Jak najczęściej, kiedytylko sobie o tym przypomnisz, zwracaj uwagę na swój od-dech. Rób tak przez cały rok, a przyczyni się to do twojejprzemiany bardziej niż jakikolwiek z tych kursów . 1 to zadarmo' .

Zwracanie uwagi na własny oddech odciąga uwagę odmyślenia i tworzy przestrzeń . To jeden ze sposobów wy-ostrzania świadomości. Chociaż pełnia świadomości jużistnieje w swej nieprzejawionej postaci, to my mamy wpro-wadzać świadomość w ów wymiar .

Zwracaj uwagę na swoje oddychanie. Zauważaj wraże-nia, jakie się wtedy pojawiają . Poczuj, jak powietrze wcho-dzi do twojego ciała i z niego wychodzi ; jak podczas wde-chu i wydechu lekko unosi się i opada klatka piersiowai brzuch . Jeden świadomy oddech wystarczy, aby wytwo-rzyć trochę przestrzeni tam, gdzie wcześniej płynął nieprze-rwany strumień myśli. Jeden świadomy oddech (a jeszczelepiej : dwa lub trzy) wykonywany wiele razy dziennie, to do-skonały sposób wnoszenia przestrzeni w twoje życie . Nawetjeśli przez dwie godziny lub dłużej stosowałeś medytacjęoddechową, co niektórzy robią, w zupełności wystarczyuświadomić sobie jeden swój oddech, bo to zawsze jestmożliwe. Reszta to wspomnienia lub antycypacja, czyli my-ślenie. Oddychanie nie jest w zasadzie tym, co robisz, lecztym, czego jesteś świadkiem, gdy trwa. Oddychanie odbywasię samoczynnie . Wykonuje je inteligencja znajdująca się

2 16

NOWA ZIEMIA

w ciele. Wystarczy, że się temu przyglądasz . Nie potrzebażadnego napięcia ani wysiłku . Zauważ także krótkie zamie-ranie oddechu, a zwłaszcza nieruchomy punkt na końcuwydechu, zanim znowu zaczynasz nabierać powietrza .

U wielu osób oddech jest nienaturalnie płytki . Im uważ-niej śledzisz swoje oddychanie, tym więcej odzyska ononaturalnej głębi .

Ponieważ sam oddech nie ma żadnej formy, od dawiendawna stawiano znak równości między nim a duchem -bezpostaciowym jedynym tyciem . „Pan Bóg ulepił człowiekaz prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia,wskutek czego stał się człowiek istotą żywą" * . Niemieckiesłowo oznaczające oddychanie - atmen- pochodzi od staro-hinduskiego (sanskryckiego) słowa Atman, które opisujeboskość w człowieku, czyli wewnętrznego Boga .

Fakt, że oddech nie ma żadnej formy, to jedna z przy-czyn, dla których świadome oddychanie jest wyjątkowoskuteczną metodą wnoszenia przestrzeni w nasze życie,poszerzania świadomości. Jest ono doskonałym obiektemmedytacji właśnie dlatego, że nie jest rzeczą, że nie makształtu ani formy. Inny powodem jest to, że oddychanie tojedno z najbardziej subtelnych i na pozór mało znaczącychzjawisk, „to najmniejsze", które według słów Nietzschegodaje „najlepsze szczęście". To, czy praktykujesz świadomeoddychanie jako medytację formalną, zależy od ciebie .Taka medytacja nie zastępuje jednak wnoszenia świado-mości przestrzeni do naszego codziennego życia .

Zwracanie uwagi na własny oddech zmusza do przeby-wania w chwili obecnej, co jest podstawowym warunkiemwszelkiej przemiany wewnętrznej . Zawsze gdy skupiaszuwagę na oddychaniu, całkowicie znajdujesz się w teraź-

' Rdz 2, 7 .


niejszości . Możesz także zauważyć, że nie potrafisz jedno-cześnie myśleć i skupiać się na oddechu . Świadome oddy-chanie zatrzymuje myślenie. Daleko ci jednak do tego,abyś był wówczas w transie lub w półśnie - jesteś w pełniprzebudzony i bardzo czujny. Nie popadasz w stan otępiałe-go myślenia, lecz wznosisz się ponad myślenie . A jeśli sięgłębiej zastanowisz, stwierdzisz, że te dwa stany-całkowi-te wejście w chwilę obecną i wyciszenie myślenia bez utra-ty świadomości- są w rzeczywistości jednym i tym samym :tworzeniem przestrzeni wewnętrznej .

Uzależnienia

Długotrwały wzorzec kompulsywnego zachowania moż-na nazwać uzależnieniem, a uzależnienie żyje w tobie jakoquasi-byt lub podosobowość, jako pole energetyczne, któreod czasu do czasu całkowicie cię opanowuje . Opanowujetakże twój umysł, ten głos w twojej głowie, który wówczasstaje się głosem uzależnienia . Może na przykład mówić :„Miałeś okropny dzień. Zasługujesz na lekarstwo. Dlaczegomasz sobie odmawiać jedynej w twym życiu przyjemności?" .A więc jeśli wskutek braku świadomości utożsamiłeś sięz tym wewnętrznym głosem, idziesz do lodówki i sięgasz popyszne ciasto czekoladowe. Innym razem twój nałóg możecałkowicie ominąć sferę myślącego umysłu i oto nagle za-ciągasz się papierosem albo trzymasz w dłoni drinka . „Jakto trafiło w moje ręce?" . Wyjęcie papierosa z paczki i przy-palenie go albo nalanie sobie drinka to czynności wykona-ne zupełnie nieświadomie .

Jeśli działasz według jakiegoś kompulsywnego schema-tu zachowań, na przykład palisz papierosy, przejadasz się,pijesz alkohol, stale oglądasz telewizję, jesteś uzależnionyod Internetu itd ., oto co możesz zrobić: gdy zauważysz, że

2 1 8

NOWA ZIEMIA

rodzi się w tobie jakaś kompulsywna potrzeba, zrób pauzęi weź trzy głębokie świadome oddechy . Dzięki temu poja-wi się świadomość . Przez następne kilka minut koncent-ruj uwagę na tej swojej kompulsywnej zachciance jako naenergetycznym polu w twoim wnętrzu . Świadomie odczu-waj tę potrzebę aż do momentu, gdy fizycznie lub mentalniewchłoniesz lub zniszczysz pewną substancję czy chęć ode-grania określonego schematu zachowań . Następnie zróbjeszcze kilka świadomych oddechów . Po tym wszystkim mo-żesz stwierdzić, że twoja kompulsywna zachcianka zniknę-ła - na razie . Może się też okazać, że nadal nad tobą włada,a ty możesz tylko ją zaspokoić, czyli znowu postąpić wedługstarego schematu. Nie przejmuj się . Niech ten nawyk sta-nie się częścią praktyki wyostrzania świadomości, opisanejwyżej . W miarę jak twoja świadomość będzie się rozwijać,schematy uzależnień będą słabnąć i w końcu znikną . Pa-miętaj jednak, by od razu gdy się pojawi, chwytać każdąmyśl, która usprawiedliwia twoje nawykowe postępowanie,czasem podając sprytne argumenty . Zapytaj siebie : kto tomówi? Uświadomisz sobie, że mówi twój nawyk . Kiedy zda-jesz sobie z tego sprawę i pozostajesz obecny jako obserwa-tor swojego umysłu, wtedy mniej prawdopodobne, że sztucz-kami skłoni cię on do spełnienia jego zachcianek .

Świadomość ciała bolesnego

Inna, prosta, ale bardzo skuteczna metoda odnajdywa-nia przestrzeni we własnym życiu ściśle wiąże się z oddy-chaniem . Przekonasz się, że kiedy przy wdechu i wydechuodczuwasz łagodny przepływ powietrza w swoim ciele,a także obserwujesz opadanie i wznoszenie się klatki pier-siowej i brzucha, stajesz się zarazem bardziej świadomyciała bolesnego . Wtedy twoja uwaga może przenosić się


219

z oddychania na odczuwanie wewnętrznej żywotności, roz-chodzącej się po całym ciele .

Wielu ludzi tak bardzo rozpraszają ich własne myśli i taksilnie utożsamiają się oni z głosem w swojej głowie, że niepotrafią już odczuć w sobie tej żywotności . Niemożność od-czuwania życia ożywiającego ciało fizyczne, owego życia,którym sam jesteś, to największa strata, jaka może cię spo-tkać. Zaczynasz wtedy szukać nie tylko substytutów, któremogłyby zastąpić naturalne poczucie wewnętrznego dob-rostanu, ale szukasz też czegoś, co uciszy ciągły niepokój,który pojawia się wtedy, gdy nie jesteś w kontakcie z tążywotnością - istniejącą zawsze, lecz zwykle niedostrze-ganą. Niektóre z poszukiwanych przez ludzi substytutów towywołane narkotykami odloty, nadmierne pobudzanie zmy-słów, na przykład głośną muzyką, niebezpiecznymi sporta-mi, kompulsywnym seksem . Nawet dramatyczne sytuacje,które czasem występują w związkach uczuciowych, wyko-rzystuje się jako substytuty prawdziwego poczucia, że siężyje . Najczęściej poszukiwanym lekarstwem, które mastłumić ten nieustannie czający się w tle niepokój, jestzwiązek uczuciowy: ktoś inny- mężczyzna lub kobieta -ma„uczynić mnie szczęśliwym" . To oczywiście także jednoz najczęściej doznawanych „rozczarowań". I gdy znów poja-wia się niepokój, ludzie przeważnie winią za to partnera .

Zrób dwa lub trzy świadome oddechy . Sprawdź teraz, czyczujesz subtelne ożywienie przenikające całe twoje ciałowewnętrzne. Czy czujesz swoje ciało, by tak rzec, w środku?Poczuj przez chwilę poszczególne części ciała. Poczuj dłonie,ramiona, stopy i nogi . Czy czujesz brzuch, klatkę piersiową,kark i głowę? A biodra? Czy jest w nich życie? Następnieznów poczuj swoje wewnętrzne ciało jako całość . Na począt-ku ćwiczenia możesz przymknąć powieki, ale gdy już poczu-jesz własne ciało, otwórz oczy, rozejrzyj się i jednocześnie

220

NowA ZIEMIA

nadal je odczuwaj . Niektórzy czytelnicy stwierdzą, że niepotrzebują zamykać oczu; w gruncie rzeczy czują swojewewnętrzne ciało, kiedy czytają te słowa .

Przestrzeń wewnętrzna i zewnętrzna

Twoje ciało wewnętrzne nie jest lite, lecz przestrzenne .Nie jest twoją formą fizyczną, lecz życiem, które tę formęożywia. To inteligencja stworzyła i podtrzymuje przy życiutwoje ciało, koordynując zarazem setki rozmaitych funkcjio tak ogromnym stopniu złożoności, że umysł ludzki zdolnyjest pojąć zaledwie maleńki tego fragment . Gdy zaczynaszto sobie uświadamiać, oznacza to w gruncie rzeczy, że inte-ligencja zaczyna uświadamiać sobie samą siebie . Żadenuczony nigdy nie zdołał odkryć tego nieuchwytnego „życia",gdyż poszukująca go świadomość jest tym życiem właśnie .

Fizycy stwierdzili, że ukazująca się nam litość materii totylko złudzenie wywołane przez nasze zmysły. Dotyczy torównież ciała fizycznego, które postrzegamy jako formęi o którym myślimy jako o formie, choć w dziewięćdziesię-ciu dziewięciu procentach jest pustą przestrzenią . Widaćwięc, jak wielka jest ta przestrzeń między atomami w po-równaniu do ich wielkości, i tyleż samo przestrzeni znajdu-je się w każdym atomie . Ciało fizyczne nie jest niczym wię-cej jak błędnym postrzeganiem tego, kim naprawdę jesteś .Na wiele sposobów jest ono mikrokosmiczną wersją prze-strzeni zewnętrznej . Aby lepiej uzmysłowić sobie ogromprzestrzeni między ciałami niebieskimi, rozważmy nastę-pującą kwestię. Światło, którego stała prędkość wynosi300 000 kilometrów na sekundę, przebywa drogę międzyZiemią a Księżycem w ciągu jednej sekundy, a światło pły-nące ze Słońca dociera do Ziemi w ciągu około ośmiu mi-nut. Światło z gwiazdy Proksima Centauri, leżącej najbliżej


nas w przestrzeni i położonej najbliżej Słońca, podróżujecztery i pół roku, zanim dotrze do Ziemi . Oto jak olbrzymiaotacza nas przestrzeń. Istnieje także przestrzeń między-gwiezdna, której obszar przekracza wszelkie wyobrażenie .Światło z galaktyki leżącej najbliżej nas, Andromedy, do-ciera do naszej planety przez 2,4 miliona lat . Czyż nie jestzdumiewające, że twoje ciało jest tak samo przestrzennejak wszechświat?

A więc nasze ciało fizyczne, będące formą, jawi się jakozasadniczo bezpostaciowe, kiedy wniknie się w nie głębiej .Staje się furtką do przestrzeni wewnętrznej . Mimo że prze-strzeń ta nie ma formy, jest intensywnie żywa . Ta „pustaprzestrzeń" to życie w całej swojej pełni, nieprzejawioneŹródło, z którego wypływają wszelkie przejawy. Tradycyjnieokreśla się je mianem Boga .

Myśli i słowa należą do świata form ; nie mogą wyrażaćbezpostaciowości . A więc gdy mówisz : „Czuję moje we-wnętrzne ciało", wynika to z błędnego postrzegania wywo-łanego przez myślenie. To, co wówczas zachodzi, polegaw rzeczywistości na tym, że pojawiająca się świadomośćciała - świadomość, że JA JESTEM - staje się świadomasamej siebie. Gdy jednak przestaję mylić to, kim jestem,z tymczasową formą ,ja", wtedy wymiar nieograniczonościi wieczności - Bóg - może się poprzez owo Ja" wyrazići „mną" kierować. Uwalnia mnie to także od zależności odformy. Jednak nie wystarczy czysto intelektualne stwier-dzenie lub przekonanie, że ja nie jestem formą" . Najważ-niejsze pytanie brzmi: „Czy w tej chwili potrafię czuć obec-ność wewnętrznej przestrzeni?", co w rzeczywistości znaczy :„Czy czuję moją własną Obecność lub raczej tę Obecność,którą JA JESTEM?" .

Możemy też odnaleźć tę prawdę, korzystając z innejwskazówki. Zapytaj siebie : „Czy jestem świadomy nie tylko

222

NOWA ZIEMIA

tego, co się dzieje w tej chwili, ale także samego Teraz jakożywej bezczasowej przestrzeni wewnętrznej, w której dzie-je się wszystko?" . Mimo iż to pytanie wydaje się nie miećzwiązku z ciałem wewnętrznym, to jednak możesz się zdzi-wić, gdy uświadamiając sobie głębiej istnienie przestrzeniTeraz, nagle poczujesz się w środku bardziej ożywiony . Po-czujesz wtedy owo życie ciała wewnętrznego - życie, którejest nieodłączną częścią radości Istnienia . Musimy wejśćw swoje ciało, aby móc wznieść się ponad nie i zrozumieć, żenie jesteśmy nim .

W swoim codziennym życiu staraj się jak najczęściejużywać świadomości ciała wewnętrznego, aby tworzyć prze-strzeń. Gdy na coś czekasz, gdy kogoś słuchasz, gdy przy-stajesz, aby popatrzeć na niebo, drzewo, kwiat, swojego part-nera lub dziecko, wówczas odczuwaj jednocześnie w sobie tężywotność .

Oznacza to, że część uwagi lub świadomości pozostajebezpostaciowa, a resztę poświęcasz zewnętrznemu światuformy. Za każdym razem gdy w ten sposób „mieszkasz"w swoim ciele, pełni ono rolę kotwicy przytrzymującej two-ją obecność w teraźniejszości, w Teraz .

Gdy myślisz, czujesz, postrzegasz i doświadczasz, świa-domość rodzi się w formie . Doznaje ona reinkarnacji -w myśli, uczuciu, wrażeniu zmysłowym, doświadczeniu .Cykl ponownych narodzin, który w nauce buddyzmu w koń-cu kiedyś się wyczerpuje - trwa nieprzerwanie i tylkow chwili teraźniejszej - dzięki potędze Teraz - możesz sięz niego wyrwać. Dzięki pełnej akceptacji owej formy Terazzestrajasz się wewnętrznie z przestrzenią, czyli z esencjąTeraz. Dzięki tej akceptacji stajesz się w środku prze-strzenny. Zestrojenie z przestrzenią zamiast z formą -to właśnie nadaje twojemu życiu prawdziwą perspektywęi harmonię .

Zauważać luki

W ciągu dnia masz do czynienia ze stale zmieniającymsię ciągiem zdarzeń, które widzisz i słyszysz . W pierwszymmomencie, gdy coś dostrzegasz albo słyszysz jakiś dź

więk -zwłaszcza nieznany-zanimumysł to nazwie lub zinterpre-tuje, zwykle pojawia się luka wyostrzonej uwagi, w którejnastępuje to postrzeganie .

To przestrzeń wewnętrzna . Czas jej trwania bywa różnyu różnych osób. Łatwo można to przeoczyć, ponieważ u wie-lu ludzi te luki są wyjątkowo krótkie, trwają sekundę czynawet jeszcze krócej .

A oto co się wtedy dzieje . Pojawia się nowy obraz lubdźwięk i w pierwszym momencie postrzegania następujew zwykłym strumieniu myśli krótkie zatrzymanie . Świado-mość odwraca się od myślenia, gdyż jest potrzebna do od-bierania wraźeń . Niezwykły widok lub dźwięk może „ode-brać ci mowę" - nawet w środku, w tobie, czyli spowodowaćdłużej trwającą lukę .

Częstotliwość i długość tych przerw wpływają na twojązdolność radowania się życiem, odczuwania wewnętrznejłączności z innymi ludźmi, jak również z przyrodą. Decydująteż o tym, w jakim stopniu uwalniasz się od ego, ponieważego to całkowita nieświadomość istnienia wymiaru prze-strzeni .

Gdy zaczniesz uświadamiać sobie te krótkie przerwy,kiedy to następują one w sposób naturalny, będą one corazdłuższe, a wówczas coraz częściej będziesz doświadczaćradości płynącej z postrzegania, którego nie zakłóca myśle-nie. Otaczający świat staje się świeży, nowy i żywy . Im czę-ściej patrzysz na życie przez mentalny ekran abstrakcjii konceptualizacji, tym bardziej anemiczny i płaski staje sięświat wokół ciebie .


224

NOWA ZIEMIA

Zagubić siebie, aby siebie odnaleźć

Przestrzeń wewnętrzna powstaje także wtedy, gdy rezy-gnujesz z potrzeby podkreślania swej tożsamości opartej naformie. Taką potrzebę czuje ego . Nie jest to prawdziwa po-trzeba. Wspominaliśmy już o tym wcześniej . Ilekroć porzu-casz jeden z tych schematów zachowań, powstaje przestrzeńwewnętrzna. W większym stopniu stajesz się prawdziwymsobą. Ego uzna, że tracisz siebie, ale będzie akurat odwrot-nie. Jezus nauczał, że trzeba siebie zagubić, by móc siebieodnaleźć. Ilekroć odstępujesz od któregoś z tych schema-tów, pomniejszasz siebie na poziomie formy, lecz bardziejuwidacznia się to, kim jesteś ponad formą. Stajesz się kimśmniej, aby móc stać się kimś więcej .

Oto kilka sposobów, w jakie ludzie nieświadomie starająsię podkreślić swoją opartą na formie tożsamość. Jeśli bę-dziesz wystarczająco czujny, dostrzeżesz w sobie niektórez tych nieświadomych wzorców: oczekiwanie uznania zacoś, co zrobiłeś, i złość lub żal, gdy go nie uzyskujesz ; próbazwrócenia na siebie uwagi przez opowiadanie o swoich pro-blemach czy o chorobie lub przez robienie scen ; wygłasza-nie własnej opinii, gdy nikt o nią nie prosił i gdy nie zmieniona danej sytuacji ; koncentrowanie się bardziej na tym, jakpostrzega cię druga osoba, niż na samej tej osobie, czyliwykorzystywanie innych ludzi, by odzwierciedlali nam na-sze ego lub je wzmacniali; wywieranie wrażenia na innychswoim bogactwem, wiedzą, wyglądem, statusem, siłą fi-zyczną itd. krótkotrwałe wzloty ego przez wybuchy złości nacoś lub na kogoś ; traktowanie pewnych rzeczy zbyt osobi-ście poczucie, że jesteś atakowany, przypisywanie sobieracji, a odmawianie jej innym przez jałowe uskarżanie sięna nich w słowach lub w myślach ; pragnienie, aby cię do-strzegano lub uznawano za kogoś ważnego .


225

Jeśli zauważysz u siebie taki schemat, proponuję pe-wien eksperyment . Sprawdź, jak byś się czuł i co by sięstało, gdybyś zrezygnował z tego schematu . Po prostu go po-rzuć i patrz, co się dzieje .

Pomniejszanie tego, kim jesteś na poziomie formy, toinny sposób poszerzania świadomości. Odkryj potężną siłę,która płynie do świata za twoim pośrednictwem, gdy prze-stajesz podkreślać swoją opartą na formie tożsamość .

Cisza

Mówi się, że „językiem Boga jest cisza, a wszystko inneto interpretacja". Cisza to w gruncie rzeczy inne określenieprzestrzeni. Zawsze gdy uświadamiamy sobie ciszę, napo-tykając ją w naszym życiu, nawiązujemy kontakt z bezposta-ciowym i bezczasowym wymiarem, który się w nas znajduje- tym, który jest ponad myśleniem, ponad ego. Może to byćcisza przenikająca świat przyrody, cisza w twoim pokoju wewczesnych godzinach rannych albo ciche przerwy międzydźwiękami. Cisza nie ma żadnej formy i dlatego nie możemyjej sobie uświadomić za pomocą myślenia . Myśl jest formą .Uświadomić sobie ciszę to stać się cichym . Aby stać się ci-chym, trzeba pozostać świadomym, lecz nie myśleć. Nigdynie jesteś bardziej zasadniczo i dogłębnie sobą niż wówczas,gdy milczysz. Kiedy pogrążasz się w ciszy, stajesz się tym,kim byłeś, zanim na pewien czas przyjąłeś tę fizycznąi mentalną formę zwaną osobą . Jesteś także tym, kimbędziesz, gdy forma zniknie . W ciszy jesteś tym, kim jes-teś ponad swoją tymczasową egzystencją -jesteś świado-mością: nieuwarunkowaną, bezpostaciową, wieczną .

Rozdział dziewiąty

Twój wewnętrzny cel

Gdy tylko wzniesiesz się ponad problem czystego prze-trwania, wówczas w twoim życiu kwestią najwyższej wagistanie się jego sens i cel . Wiele osób czuje się uwikłanychw rutynę codzienności, która, jak się zdaje, pozbawia ichżycie znaczenia . Niektórzy czują, że życie przepływa obokalbo już dawno ich ominęło . Inni czują się nazbyt ograni-czeni obowiązkami, jakie nakłada na nich praca zawodowai utrzymywanie rodziny albo sytuacja materialna i życiowa .Jeszcze innych zżera silny stres lub trawi głęboka nuda ; gu-bią się w gorączkowych działaniach albo popadają w stag-nację. Wiele osób tęskni za wolnością i rozwojem, jakiemógłby zapewnić im sukces finansowy . Inni, choć ciesząsię już względną swobodą, która przychodzi wraz z dobro-bytem, stwierdzają, że nawet to nie wystarczy, żeby nadaćżyciu sens . Odnalezienia prawdziwego celu nie da się ni-czym zastąpić. Lecz owego prawdziwego lub najważniej-szego celu nie można znaleźć na poziomie zewnętrznym .Nie wiąże się on z tym, co robisz, lecz z tym, kim jesteś -czyli ze stanem twojej świadomości .

A więc przede wszystkim musisz zrozumieć jedno : twojeżycie ma cel wewnętrzny oraz zewnętrzny. Cel wewnętrznywiąże się z Istnieniem i jest najważniejszy . Cel zewnętrznywiąże się z działaniem i ma znaczenie drugorzędne . Mimoiż książka ta mówi głównie o twoim celu wewnętrznym,

228

NOWA ZIEMIA

w tym rozdziale i w następnym powiemy o tym, jak zestroićw swoim życiu cel wewnętrzny z zewnętrznym. Jednak to,co wewnętrzne, i to, co zewnętrzne, tak bardzo splata sięze sobą, że nie można mówić o jednym, nie odnosząc siędo drugiego.

Twój cel wewnętrzny to przebudzić się . Po prostu. Celten łączy wszystkich ludzi na tej planecie, gdyż jest on ce-lem całej ludzkości . Twój cel wewnętrzny jest zasadniczączęścią ogółu, wszechświata i jego rodzącej się inteligencji .Cel zewnętrzny może się zmieniać z upływem czasu i jest onbardzo różny u różnych ludzi . Odnalezienie celu wewnętrz-nego i życie w zgodzie z nim to podstawowy warunek, abyosiągnąć cel zewnętrzny. To fundament prawdziwego suk-cesu. Bez tego zespolenia można co prawda zdobywać pew-ne rzeczy wysiłkiem, walką, determinacją, ciężką pracą czysprytem, ale w takich przedsięwzięciach nie ma radościi niezmiennie kończą się one jakimś cierpieniem .

Przebudzenie

Przebudzenie polega na przemianie świadomości, kiedyto myślenie i świadomość oddzielają się od siebie . U więk-szości ludzi nie następuje ono jako jedno zdarzenie, leczjest ciągłym procesem. Nawet te wyjątkowe osoby, które do-świadczają nagłego, dramatycznego i, zdaje się, nieodwra-calnego przebudzenia, przechodzą proces, podczas któregostopniowo powstaje nowy stan świadomości, zmieniająccałe ich postępowanie i sprawiając, że stają się one inte-gralną częścią swojego życia .

Kiedy doznajesz przebudzenia, wówczas zamiast zatra-cać się w swoim myśleniu, dostrzegasz, że jesteś świado-mością ponad myśleniem . Wtedy myślenie przestaje byćautomatyczną, służącą samej sobie czynnością, która cię

TWÓJ WEWNĘTRZNY CEL

229

opanowuje i kieruje twoim życiem . Rolę myślenia przejmu-je świadomość . Zamiast władać twoim życiem, myśleniestaje się sługą świadomości. Świadomość to świadomałączność z inteligencją wszechświata. Innym jej określe-niem jest Obecność : świadomość, której nie towarzyszymyślenie.

Zainicjowanie procesu przebudzenia jest aktem łaski .Ty nie możesz go zapoczątkować ani nie możesz się do niegoprzygotować i zgromadzić dobrych czynów . Nie prowadzi dotego płynny ciąg logicznych etapów, choć umysłowi by się topodobało . Nie musisz także najpierw stać się tego godny .Wcześniej może to spotkać grzesznika niż świętego, ale nie-koniecznie. Dlatego Jezus przebywał ze wszystkimi ludźmi,a nie tylko z ogólnie szanowanymi . Nie możesz nic zrobić,aby się przebudzić. Cokolwiek zrobisz, będzie to dziełem egopróbującego przywłaszczyć sobie to przebudzenie lub oświe-cenie jako najcenniejsze dobro i przez to uczynić siebieważniejszym i większym. Zamiast się przebudzić, dodasz doswojego umysłu k o n c e p c j ę przebudzenia lub mentalnyobraz tego, jak wygląda osoba przebudzona czy oświecona,a potem będziesz usiłował sprostać temu wizerunkowi . Sta-rania, by dorównać wizerunkowi własnemu, jaki sami sobiestworzyliśmy, lub temu, jak widzą nas inni, są nieauten-tyczne - to kolejna rola odgrywana przez ego .

Skoro więc nie można nic zrobić, aby się przebudzić,i skoro albo się to już stało, albo jeszcze nie nastąpiło, to jakima być główny cel twojego życia? Czy ten cel nie wymaga,aby coś w związku z nim uczynić?

Tylko pierwsze przebudzenie, pierwszy przebłysk świa-domości, której nie towarzyszy myślenie, jest aktem łaskii nie zależy od twoich działań . Jeśli uważasz tę książkę zaniezrozumiałą lub pozbawioną sensu, znaczy to, że jeszczetej łaski nie dostąpiłeś . Jeżeli natomiast poczułeś w sobie

2 30

NOWA ZIEMIA

jakąś reakcję, jeśli zdołałeś dostrzec w tym jakąś prawdę,oznacza to, że proces przebudzenia już się w tobie rozpoczął .A skoro tak, nie można go cofnąć, mimo że ego potrafi goopóźniać .

Dla niektórych osób początkiem przebudzenia stanie sięlektura tej książki. Innym książka pomoże zrozumieć, że jużzaczęli się budzić, po czym zintensyfikuje i przyśpieszy tenproces. Inna rola tej książki polega na tym, by pomóc lu-dziom dostrzegać własne ego, kiedy stara się ono odzyskaćwładzę i zahamować rozwój świadomości . W przypadku nie-których osób przebudzenie następuje wtedy, kiedy nagleuświadamiają one sobie, jakiego rodzaju myślami zajmujesię zwykle ich umysł; chodzi zwłaszcza o myśli na wskrośnegatywne, z którymi osoby te utożsamiają całe swojeżycie. Nagle pojawia się świadomość świadoma myślenia,lecz niebędąca jego częścią .

Jaki jest związek między świadomością i myśleniem?Świadomość to przestrzeń, w której istnieją myśli, kiedyprzestrzeń ta staje się świadoma samej siebie .

Kiedy doświadczysz przebłysku świadomości, czyli Obec-ności, wiesz o tym bezpośrednio . Nie jest to już tylko koncep-cja w twoim umyśle . Możesz wtedy dokonać świadomegowyboru, aby być obecnym, zamiast pogrążać się w bezuży-tecznym myśleniu. Możesz zaprosić tę Obecność do swoje-go życia, a więc zrobić przestrzeń . Wraz z łaską przebudze-nia przychodzi odpowiedzialność . Możesz albo próbować iśćdalej, jakby nic się nie wydarzyło, albo dostrzec w tym sensi uznać tę rodzącą się świadomość za najważniejszą rzecz,jaka m o ż e ci się przytrafić . Otwarcie się na tę powstającąświadomość i wniesienie jej światła do świata stanie sięwówczas twoim najwyższym życiowym celem .

„Chcę poznać myśli Boga, reszta to są szczegóły"-powie-dział Einstein. Czym są myśli Boga? Świadomością . Co to

TWEJ WEWNĘTRZNY CEL

23 1

znaczy poznać myśli Boga? Być świadomym . Co to są szcze-góły? Jest to twój cel zewnętrzny i wszystko, co się dzieje nazewnątrz .

A więc jeśli nadal czekasz, aż w twoim życiu wydarzy sięcoś znaczącego, może nie wiesz, że najważniejsza rzecz,jaka może spotkać człowieka, nastąpiła już w twoim wnę-trzu: rozpoczął się proces oddzielania myślenia od świa-domości .

Wielu ludzi przeżywających pierwsze etapy procesuprzebudzenia nie wie już, jaki jest ich cel zewnętrzny . Niekieruje już nimi to wszystko, co kieruje światem . Widzącz taką wyrazistością szaleństwo naszej cywilizacji, mogąoni czuć się nieco wyobcowani z otaczającej ich kultury .Niektórzy odnoszą wrażenie, że mieszkają na bezludnej wy-spie między dwoma światami. Nie rządzi już nimi ego, aleswojej rodzącej się świadomości nie zdołali jeszcze zinte-grować z własnym życiem. Cel wewnętrzny i cel zewnętrz-ny jeszcze się nie połączyły .

Dialog na temat celu wewnętrznego

W niżej zamieszczonym dialogu znalazły się fragmentymoich licznych rozmów z ludźmi, którzy poszukiwali swojegoprawdziwego życiowego celu. Coś jest prawdziwe wówczas,gdy współbrzmi z twoim najgłębszym Istnieniem i je wyraża,gdy zestrojone jest z twym wewnętrznym celem. Dlategokieruję uwagę moich rozmówców przede wszystkim na ichcel wewnętrzny .

Nie wiem dokładnie co, ale coś chcę w moim zyc iu zmienić .Chcę się rozwinąć; chcę robić coś ważnego i tak, chcę sukcesui towarzyszącej mu wolności. Chcę robić coś znac zącego, coś,co uczyni świat lepszym. Lecz gdybyś mnie spytał, czego

232

NOWA ZIEMIA

konkretnie pragnę, odpowiedziałbym, że nie mam pojęcia .Pomożesz mi odkryć mój życiowy cel?

Twój cel to siedzieć tutaj i rozmawiać ze mną, bo tu wła-śnie jesteś i to właśnie robisz . Dopóki nie wstaniesz i niezrobisz czegoś innego . Wtedy tamto stanie się twoim celem.

A więc moim celem jest siedzieć w biurze przez następnetrzydzieści lat, dopóki nie odejdę na emeryturę lub nie zosta-nę zwolniony?

Nie jesteś teraz w biurze, a więc nie jest to twoim celem .Gdy tam siedzisz i robisz, co masz robić, wtedy to jest twoimcelem. Nie na następne trzydzieści lat, ale na teraz .

Chyba się trochę nie rozumiemy. Dla ciebie celemjest to, corobisz teraz; a mnie chodzi o cel życia w ogólności, o coś wiel-kiego i znaczącego, co nadaje sens moim działaniom, co przy-czynia się dojakiejś zmiany. Przekładanie papierów w biurzeto nie to . Wiem o tym

Dopóki nie jesteś świadomy Istnienia, będziesz poszuki-wać sensu tylko w wymiarze swoich działań i w przyszłości,czyli w wymiarze czasu . A każdy odnaleziony sens czy speł-nienie rozmyje się lub okaże się fikcją . Nieuchronnie znisz-czy go czas. Sens odkryty przez nas na tym poziomie jestprawdziwy tylko w sposób względny i tymczasowy .

Na przykład jeśli sensem twojego życia jest troska o dzie-ci, co dzieje się z chwilą, gdy już cię nie potrzebują, a możenawet przestają cię słuchać? Jeżeli sens twojemu życiunadaje niesienie pomocy innym ludziom, to aby twoje życienadal mogło być pełne znaczenia i abyś mógł uważać się zaczłowieka dobrego, innym powinno wieść się gorzej niż to-


233

bie . Jeśli pragnienie wyróżnienia się, zwycięstwa, sukcesuw tej czy innej działalności sprawia, że twoje życie nabierasensu, to co się stanie, jeżeli nigdy nie zwyciężysz albopewnego dnia pasmo sukcesów się skończy, jak to zwyklebywa? Będziesz wtedy musiał zwrócić się ku swej wyobraź

ni lub ku swoim wspomnieniom-a jest to miejsce wielceniezadowalające, które nadaje twojemu życiu słaby sens .„Dokonanie czegoś" w jakiejkolwiek dziedzinie jest znaczą-ce tylko do chwili, gdy tysiące lub miliony innych ludzi jesz-cze tego nie osiągnęło, a więc potrzebujesz „porażki" innychosób, by twoje życie miało sens .

Nie chodzi mi o to, że pomaganie innym, troszczenie sięo dzieci lub dążenie do doskonałości w jakiejś dziedzinie todziałania bezwartościowe . Dla wielu ludzi stanowią ważnączęść ich zewnętrznego celu, lecz sam cel zewnętrzny za-wsze jest relatywny, niestały i nietrwały. Nie znaczy to, byśnie angażował się w te działania . Powinieneś jednak włą-czać je w swój wewnętrzny, nadrzędny cel, tak by twojeczyny nabierały głębszego sensu .

Gdy nie żyjesz w zgodzie ze swoim nadrzędnym celem, tokażdy wytyczony przez ciebie cel, j aczkolwiek by był, choćbytworzenie nieba na ziemi, będzie celem twojego ego albozniweczy go czas . Prędzej czy później doprowadzi to do cier-pienia. Gdy lekceważysz swój cel wewnętrzny, wtedy nieza-leżnie od tego, co robisz, choćby nawet sprawiało to wraże-nie uduchowionego, w sposób twojego działania wkradniesię ego i środki staną się ważniejsze niż sam cel . Prawdę tęwskazuje znane powiedzenie: „Droga do piekła wybrukowa-na jest dobrymi chęciami" . Inaczej mówiąc, nie cele i czynysą najważniejsze, lecz stan świadomości, z którego one wy-pływają. Spełnienie twojego nadrzędnego celu polega napołożeniu fundamentu pod nową rzeczywistość, nową Zie-mię. Kiedy istnieje fundament, twój cel zewnętrzny zostaje

234

NOWA ZIEMIA

naładowany duchową energią, gdyż twoje cele i intencjejednoczą się z ewolucyjnym impulsem wszechświata .

Oddzielenie się myślenia od świadomości, co leży u pod-staw twojego nadrzędnego celu, następuje w wyniku za-negowania czasu . Nie mówimy tu oczywiście o używaniuczasu do celów praktycznych, takich jak ustalanie termi-nów spotkań lub planowanie wycieczki . Nie mówimy o cza-sie zegarowym, lecz o psychologicznym, który jest głębokozakorzenionym w umyśle nawykiem poszukiwania życio-wego spełnienia w sferze przyszłości, w której nie możnago znaleźć, oraz ignorowania jedynego miejsca dostępu doniego - chwili teraźniejszej .

Gdy to, czym się zajmujesz lub gdzie się znajdujesz,uważasz za swój główny cel życiowy, negujesz czas . Mato ogromną moc oddziaływania. Negowanie czasu w tym,co robisz, jest też łącznikiem między celem wewnętrznymi zewnętrznym, między Istnieniem i działaniem . Kiedy ne-gujesz czas, negujesz także ego . Cokolwiek będziesz robił,zrobisz to perfekcyjnie, ponieważ samo działanie staniesię punktem, na którym skupisz uwagę . Stanie się kana-łem, przez który świadomość wpłynie do tego świata . Ozna-cza to, że twoje czyny będą miały wysoką jakość, nawet te naj-prostsze, jak na przykład przewracanie stron w książcetelefonicznej lub chodzenie po pokoju. Głównym celem prze-wracania stron jest ich przewracanie, a celem drugorzęd-nym - znalezienie numeru telefonu . Głównym celem cho-dzenia po pokoju jest chodzenie, a drugorzędnym-wzięcieksiążki z regału. W chwili gdy będziesz ją brać, stanie sięto twoim głównym celem .

Przypomnij sobie paradoks czasu, o którym wspominali-śmy wcześniej . Wszystko, co robisz, wymaga czasu, a prze-cież zawsze istnieje teraz. A zatem chociaż twoim celemwewnętrznym jest negowanie czasu, to cel zewnętrzny po-


235

trzebuje przyszłości, nie byłby więc możliwy, gdyby czas nieistniał. Lecz jest on zawsze drugorzędny. Za każdym razemgdy jesteś zdenerwowany lub spięty, cel zewnętrzny zaczy-na dominować i tracisz z oczu swój cel wewnętrzny . Za-pominasz, że najważniejszy jest stan twojej świadomości,a wszystko inne ma wartość drugorzędną.

Czy takie życie nie powstrzymuje mnie przed dążeniem doosiągnięcia czegoś więcej? Obawiam się, że przez resztężycia poprzestanę na robieniu rzeczy mało ważnych, którenie dają żadnych większych rezultatów. Boję się, że nigdy niewzniosę się ponad przeciętność, nie ośmielę się dokonywaćrzeczy wspaniałych, nie zrealizuję swojego potencjału .

Rzeczy wielkie wyrastają z małych, które cenimy i naktórych nam zależy . Życie każdego z nas składa się taknaprawdę z rzeczy drobnych . Wielkość to abstrakcja umy-słowa i ulubiona fantazja ego . Paradoks polega na tym, żepodstawą wielkości jest docenianie rzeczy małych istnieją-cych w chwili teraźniejszej, a nie dążenie do ideału wielko-ści. Chwila teraźniejsza zawsze jest mała w tym sensie, żejest zawsze prosta, lecz skrywa w sobie największą siłę . Po-dobnie atom, który jest jednym z najmniejszych elementów,lecz zawiera olbrzymią energię. Tylko wówczas gdy zestro-isz się z chwilą teraźniejszą, masz dostęp do tej siły . Albo,mówiąc precyzyjniej, ona ma wtedy dostęp do ciebie, a zatwoim pośrednictwem - do tego świata. Siłę tę miał namyśli Jezus, kiedy mówił: „Ja sam z siebie nic czynić niemogę" oraz: „Ojciec, który trwa we Mnie, On sam dokonujetych dzieł" * . Niepokój, stres i negatywizm odcinają cię odtej siły . Powraca iluzja, że jesteś oddalony od mocy, która

' J 5, 30; J 14, 10 .

236

NOWA ZIEMIA

rządzi tym wszechświatem . Czujesz, że znów jesteś sam,walcząc przeciw czemuś lub próbując coś osiągnąć . Dlacze-go jednak powstaje stres, niepokój czy negatywizm? Dlate-go, że odwracasz się od chwili teraźniejszej . A dlaczego torobisz? Uważasz, że coś innego jest ważniejsze . Zapominaszo swoim głównym celu . Jeden mały błąd, jedno niewłaści-we spostrzeżenie - i powstaje świat cierpienia .

Poprzez chwilę teraźniejszą masz dostęp do samej potęgiżycia, którą tradycyjnie nazywa się Bogiem . Gdy tylko sięod niej odwrócisz, rzeczywisty Bóg przestaje istnieć w twoimżyciu i pozostaje ci tylko umysłowe pojęcie Boga, w któ-rego jedni wierzą, drudzy nie . Lecz nawet wiara w Boga jestledwie nędznym substytutem żywej obecności Boga przeja-wiającego się w każdej chwili twego życia .

Czy pełna harmonia z chwilą teraźniejszą nie oznaczaustania wszelkiego ruchu? Czy z istnienia jakiegoś celu niewynika, że harmonia z chwilą teraźniejszą zostaje chwilowozakłócona i że -gdy już osiągniemy ten cel - trzeba ją będzieprzywrócić, ale na poziomie wyższym lub bardziej złożo-nym? Myślę, że kiełek torujący sobie drogę przez glebę takżenie może być w pełnej harmonii z chwilą teraźniejszą, ponie-waż ma cel: chce stać się wielkim drzewem. Może dopierogdy osiągnie dojrzałość, będzie żyć w harmonii z chwiląobecną .

Ten kiełek niczego nie chce, gdyż stanowi jedność z ca-łością, a całość funkcjonuje dzięki niemu. „Przypatrzcie sięliliom na polu, jak rosną - rzekł Jezus - nie pracują aniprzędą. A powiadam wam: nawet Salomon w całym swoimprzepychu nie był tak ubrany jak jedna z nich" * . Można by

' Mt 6, 28-29 .

TWÓJ WEWNETRZNY CEL

237

powiedzieć, że całość - Życie - chce, by kiełek stał się drze-wem, ale on sam nie postrzega siebie jako oddzielonego odżycia, toteż nie pragnie nic dla siebie . Jest jednością z tym,czego chce Życie. Dlatego się nie martwi ani nie stresuje .A jeśli ma umrzeć przed osiągnięciem dojrzałości, giniespokojnie. Tak samo poddaje się śmierci jak i życiu . Czuje- nieważne, jak słabo - swoje zakorzenienie w Istnieniu,w bezpostaciowym i wiecznym jednym Życiu .

Jezus, podobnie jak taoistyczni mędrcy dawnych Chin,lubi kierować naszą uwagę na przyrodę, ponieważ dostrze-ga w niej żywą siłę, z którą ludzie stracili kontakt . To twór-cza moc wszechświata . Jezus mówi dalej, że jeśli Bóg ubie-ra proste kwiaty w takie piękno, to o ileż piękniej może Onodziać ciebie . A więc chociaż przyroda jest przepięknymodzwierciedleniem ewolucyjnego impulsu wszechświata, togdy ludzie zestroją się z inteligencją, będącą podstawą tegoimpulsu, wyrażą go na wyższym, wspanialszym poziomie .

Bądź więc wierny swojemu życiu, będąc wierny swemuwewnętrznemu celowi . Z chwilą gdy stajesz się obecnyi dzięki temu łączysz się z tym, co robisz, twoje działaniauzyskują ładunek energii duchowej . Początkowo może niezauważysz zmiany w tym, c o robisz, ale w tym, j a k to ro-bisz. Teraz twoim nadrzędnym celem jest sprawić, abyna twoje działania spłynęła świadomość . Drugorzędnym ce-lem jest to wszystko, co chcesz osiągnąć dzięki tym dzia-łaniom . I podczas gdy wcześniej pojęcie celu zawsze wiąza-ło się z przyszłością, teraz ten głębszy cel można znaleźć tyl-ko w chwili teraźniejszej, odrzuciwszy czas .

Gdy spotykasz się z ludźmi, w pracy lub w innych sytua-cjach, poświęcaj im całkowitą uwagę . Nie jesteś już wyłącz-nie osobą, lecz polem świadomości, czujnej Obecności .Główny powód nawiązywania kontaktu z drugim człowie-kiem - kupowanie lub sprzedawanie czegoś, uzyskiwanie

2 3 8

NOWA ZIEMIA

lub udzielanie informacji itd. - teraz staje się drugorzęd-nym . Pole świadomości, jakie się między wami pojawia, tonadrzędny cel tej interakcji . Ta przestrzeń świadomościstaje się ważniejsza niż to, o czym być może rozmawiacie,ważniejsza niż przedmioty materialne lub myśli . To ludzkieIstnienie ma większą wagę niż rzeczy tego świata . Nie zna-czy to, że negujesz sprawy, które trzeba załatwić na pozio-mie praktycznym. Kiedy doceniasz ów wymiar Istnieniai czynisz go nadrzędnym, twoje działania stają się nie tylkołatwiejsze, ale i skuteczniejsze . Powstawanie tego jedno-czącego ludzi pola świadomości to najistotniejszy czynnikw stosunkach międzyludzkich na nowej Ziemi .

Czy pojęcie sukcesu jest tylko egotyczną iluzją? Co jestnaszą miarą prawdziwego sukcesu?

Ludzie powiedzą ci, że sukcesem jest osiąganie tego, cosobie zaplanowałeś . Powiedzą, że jest nim zwyciężanie i żepodstawowymi czynnikami każdego sukcesu jest zdobycieuznania i/lub dobrobytu . Wszystkie te elementy lub niektó-re z nich są przeważnie produktami ubocznymi sukcesu,lecz nie nim samym . Tradycyjne pojęcie sukcesu opiera sięna rezultatach tego, co robisz . Niektórzy ludzie mówią, żesukces jest wynikiem połączenia ciężkiej pracy z łutemszczęścia; determinacji z talentem ; lub znalezienia się nawłaściwym miejscu o właściwej porze . Chociaż wszystkiete elementy mogą być wyznacznikami sukcesu, nie stano-wią jego istoty . Nikt nie powie - ponieważ nie wie - że niemożna s t a w a ć s i ę człowiekiem sukcesu . Można bowiemtylko nim być . Nie pozwól, aby ten szalony świat mówił ci, żesukces jest czymś innym niż udaną chwilą teraźniejszą .Czyli czym? Poczuciem jakości tego, co robisz, nawet przynajprostszych czynnościach . Ta jakość wypływa z troski


239

i uwagi, które towarzyszą świadomości. Jakość wymagatwojej Obecności .

Powiedzmy, że jesteś człowiekiem interesów i po dwóchlatach przeżywania silnego stresu i napięć w końcu udaje cisię wylansować produkt lub usługę, które świetnie się sprze-dają i przynoszą ci mnóstwo pieniędzy. Sukces? W sensietradycyjnym - tak. Lecz w rzeczywistości spędziłeś dwalata, zatruwając swoje ciało oraz świat negatywną ener-gią, dręczyłeś siebie i swoich bliskich i wywierałeś szkodli-wy wpływ na wielu innych, których nawet nie znasz . Nie-uświadomione założenie leżące u podstaw wszelkich takichdziałań mówi, że sukces jest wydarzeniem przyszłym i że celuświęca środki. Ale cel i środki to jedno . I jeśli środki nieprzyczyniają się do szczęścia człowieka, cel także go nie za-pewni. Rezultat, który jest nieodłączny od prowadzących doniego działań, już jest zatruty tymi działaniami i dlategowywoła przyszłe nieszczęście . Jest to działanie karmiczne,będące nieświadomym utrwalaniem nieszczęścia .

Jak już wiemy, twój cel drugorzędny, czyli zewnętrzny,znajduje się w wymiarze czasu, podczas gdy cel główny jestnierozdzielny od Teraz, a więc wymaga zanegowania cza-su. Jak je pogodzić? Trzeba zrozumieć, że cała twoja życiowawędrówka składa się w istocie z kroku, jaki stawiasz w tymmomencie. Zawsze jest tylko ten jeden krok i dlatego po-święcaj mu całą swoją uwagę. Nie znaczy to, że nie wiesz,dokąd zmierzasz, lecz znaczy, że ten krok jest najważniej-szy, a twój dalszy los ma znaczenie drugorzędne . I to, co na-potkasz na drodze przeznaczenia, zależeć będzie od jakościtego jednego kroku . Mówiąc inaczej, to, co czeka cię w przy-szłości, zależy od stanu twej świadomości teraz .

Gdy twoje działania nacechowane są bezczasową jako-ścią Istnienia to właśnie jest sukces. Jeżeli do twojego dzia-łania nie przenika Istnienie, jeżeli nie jesteś obecny, to

2 40

NOWA ZIEMIA

gubisz siebie w tym, co robisz . Gubisz siebie również w my-śleniu i w swoich reakcjach na to, co dzieje się na zewnątrz .

Co właściwie masz na myśli, mówiąc „gubisz siebie"?

Istotą tego, kim jesteś, jest świadomość . Gdy świado-mość (ty) zostaje całkowicie utożsamiona z myśleniem i za-pomina przez to o swej podstawowej naturze, gubi siebiew myślach. Gdy zostaje utożsamiona ze strukturami men-talno-emocjonalnymi typu „chcę" i „boje się" - z głównymiczynnikami motywującymi ego - gubi siebie w tych struktu-rach. Świadomość gubi siebie także wtedy, gdy utożsamiasię z działaniem i przeciwdziałaniem w stosunku do tego, cosię dzieje. Każda myśl, każde pragnienie lub lęk, każdaakcja i reakcja zostają naznaczone fałszywym poczuciemwłasnego ja, które nie potrafi odczuwać prostej radości Ist-nienia i dlatego szuka przyjemności, a czasem nawet bólu,w jej substytutach. Zapomina się wtedy o Istnieniu . W ta-kim stanie zapomnienia o tym, kim naprawdę jesteś, każdysukces jest tylko przemijającym złudzeniem . Bez względuna to, co osiągniesz, wkrótce znowu poczujesz się nieszczę-śliwy albo twoją uwagę całkowicie przykuje nowy problemlub dylemat .

Jak przejść od uświadomienia sobie swojego wewnętrzne-go celu do zrozumienia, co ma być moim celem zewnętrznym?

Cel zewnętrzny bywa różny u różnych ludzi i żaden celnie trwa wiecznie . To tylko kwestia czasu - jego miejscezajmą inne cele . Poświęcanie się celowi wewnętrznemu,jakim jest przebudzenie, w różnym stopniu zmienia też ze-wnętrzne warunki życiowe człowieka . U niektórych ludzidochodzi do nagłego lub stopniowego zerwania z przeszło-


241

ścią; w ich pracy, sytuacji życiowej, stosunkach z ludźminastępują radykalne zmiany. Pewne zmiany mogą oni za-inicjować sami, nie w wyniku męczącego procesu podejmo-wania decyzji, lecz dzięki nagłemu olśnieniu lub refleksji :tak właśnie muszę postąpić . Decyzja pojawia się, by takrzec, gotowa do użytku . Wypływa ze świadomości, a niez myślenia. Budzisz się pewnego ranka i wiesz, co maszzrobić. Niektóre osoby opuszczają po prostu niezdrowe śro-dowisko pracy lub zmieniają mieszkanie . A więc zanimstwierdzisz, co jest dla ciebie dobre na poziomie zewnętrz-nym, zanim odkryjesz, co sprawdza się w twojej sytuacjii co jest kompatybilne ze świadomością przebudzenia, możebędziesz musiał się przekonać, co nie jest dobre, co niedziała, co nie współgra z twoim celem wewnętrznym .

Innego rodzaju zmiany mogą pojawić się w twoim życiuna zewnątrz. Jakieś przypadkowe spotkanie przyniesienową szansę i możliwość rozwoju. Zakończy się długotrwa-ły konflikt lub zniknie jakaś stała przeszkoda . Twoi przyja-ciele albo przejdą tę wewnętrzną przemianę razem z tobą,albo usuną się z twojego życia . Niektóre kontakty zostanązerwane, inne się pogłębią . Może zwolnią cię z pracy albostaniesz się w niej motorem pozytywnych zmian . Współmał-żonek cię opuści lub osiągniecie nowy poziom bliskości .Niektóre zmianą mogą się wydawać negatywne, ale wkrót-ce zrozumiesz, że w twoim życiu pojawia się przestrzeń, abymogło powstać coś nowego .

Może nadejść okres niepewności i poczucia zagrożenia .Co wtedy zrobić? Kiedy ego nie kieruje już twoim życiem,zmniejsza się psychologiczna potrzeba zewnętrznego bez-pieczeństwa, która zresztą jest iluzoryczna. Umiesz już żyćw niepewności, a nawet się nią cieszysz . Kiedy niepewnośćnie sprawia ci już dyskomfortu, otwierają się przed tobąnieskończone możliwości . Oznacza to, że strach przestaje

2 42

Nowa, ZIEMIA

być czynnikiem dominującym w twoim postępowaniu i niepowstrzymuje cię już przed podjęciem działań inicjującychzmianę . Rzymski filozof Tacyt słusznie zaobserwował, że„pragnienie bezpieczeństwa staje na przeszkodzie wielkimi szlachetnym czynom". Jeśli nie potrafisz zaakceptowaćpoczucia niepewności, zmienia się ono w strach. Ale jeżeliw pełni je akceptujesz, zmienia się w dynamiczność, chęćdziałania i kreatywność .

Wiele lat temu, kierowany silnym impulsem wewnętrz-nym, porzuciłem karierę naukową, którą świat nazywał„obiecującą", i wkroczyłem w sferę absolutnej niepewności,a z niej, po upływie kilku lat, wszedłem w swoje nowe wcie-lenie nauczyciela duchowego . O wiele później znów wy-darzyło się coś podobnego. Impuls kazał mi opuścić domw Anglii i przeprowadzić się na zachodnie wybrzeże AmerykiPółnocnej . Posłuchałem tego impulsu, choć nie wiedziałemdlaczego .

Rezultatem tego przeniesienia się w sferę niepewnościbyła książka Potęga teraźniejszości,której większą część napi-sałem w Kalifornii i Kolumbii Brytyjskiej, mimo że nie mia-łem tam własnego domu. Nie mialem prawie żadnych docho-dów i żyłem z oszczędności, które szybko się wyczerpały .W gruncie rzeczy jednak wszystko pięknie się ułożyło . Gdybyłem już bliski ukończenia książki, zabrakło mi pieniędzy .Kupiłem los na loterię i wygrałem tysiąc dolarów, co pozwo-liło mi się utrzymać przez następny miesiąc .

Nie wszyscy jednak będą musieli tak radykalnie zmienićswoją sytuację zewnętrzną. Po drugiej stronie spektrumznajdują się ludzie, którzy pozostają dokładnie tam, gdziesą, i nadal zajmują się tym samym . W ich przypadku zmie-nia się tylko jak, a nie co . Nie wynika to ze strachu aniz inercji. To, co robią, już jest doskonałym nośnikiem, dzię-ki któremu świadomość może spłynąć do tego świata, i nie-


243

potrzebne jest im nic innego . Ci ludzie także przyczyniająsię do powstawania nowej Ziemi .

Czy nie powinno tak byćwprzypadku każdego człowie-ka? Jeśli osiągnięcie celu wewnętrznego polega na tym, abyjednoczyć się ż chwilą teraźniejszą, to dlaczego ktokolwiekpowinien czuć potrzebę zmiany swej obecnej pracy lub sy-tuacji życiowej?

Być jednością z tym, co j e s t, nie oznacza, że już nie ini-cjujesz zmiany albo że stajesz się niezdolny do podjęciadziałań . Lecz motywacja do działania płynie z głębszegopoziomu, a nie z egotycznej zachcianki lub strachu . We-wnętrzne zestrojenie z chwilą teraźniejszą otwiera twojąświadomość i sprawia, że współbrzmi ona z całością, którejintegralną częścią jest chwila teraźniejsza . Wtedy ta ca-łość, ogół życia, funkcjonuje za twoim pośrednictwem .

Co rozumiesz przez całość?

Z jednej strony całość zawiera w sobie wszystko, co ist-nieje. Jest światem lub kosmosem . Lecz wszystkie istnieją-ce przedmioty, od bakterii do ludzi i galaktyk, nie są oddziel-nymi rzeczywistościami, tylko częścią sieci wzajemnie po-wiązanych i wielowymiarowych procesów .

Są dwa powody tego, że nie dostrzegamy owej jednościi widzimy te rzeczywistości jako oddzielone od siebie . Pierw-szym powodem jest nasz sposób percepcji, który redukujerzeczywistość do tego, co jest nam dostępne za pośrednic-twem naszych zmysłów - do tego, co możemy zobaczyć,usłyszeć, poczuć węchem, smakiem i dotykiem . Gdy jed-nak postrzegamy świat, niczego nie interpretując i nie na-dając w myślach etykietek, a więc nie dodając do swoich

244

NOWA ZIEMIA

spostrzeżeń żadnych myśli, możemy poczuć tę głębsząłączność między oddzielnymi na pozór rzeczywistościami .

Drugim, o wiele poważniejszym powodem iluzji oddzie-lenia jest kompulsywne myślenie . Właśnie wtedy gdy pod-dajemy się jego nieustannemu strumieniowi, wszechświatwydaje nam się pokawałkowany i tracimy zdolność odczu-wania wzajemnych powiązań między wszystkim, co istnie-je. Myślenie tnie rzeczywistość na pozbawione życia frag-menty. Z takiego pokawałkowanego oglądu rzeczywistościpłyną wyjątkowo nieinteligentne i szkodliwe działania .

W owej całości jest nawet jeszcze głębszy poziom niżwzajemne powiązanie wszystkiego, co istnieje . Na tymgłębszym poziomie wszystko jest jednym . Tu jest Źród-ło, jedno nieprzejawione Życie. Tu jest bezczasowa inteli-gencja, która ukazuje się jako wszechświat rozwijający sięw czasie .

Całość utworzona jest z egzystencji i Istnienia, z przeja-wionego i nieprzejawionego, ze świata i z Boga . A więc gdywspółbrzmisz z całością, stajesz się częścią jej sieci wzajem-nych powiązań i jej celu, jakim jest rozwinięcie świadomo-ści na tym świecie . W rezultacie częściej spontaniczniepojawiają się sprzyjające okoliczności, przypadkowe spotka-nia, zbiegi wydarzeń i synchroniczne sytuacje . Carl Jungnazwał synchroniczność „bezprzyczynową zasadą łączącą" .Oznacza to, że na naszym powierzchniowym poziomie rzeczy-wistości nie ma między zsynchronizowanymi wydarzeniamizwiązku przyczynowo-skutkowego . Postrzegamy tylko ze-wnętrzny przejaw inteligencji, która leży u podstaw światapozorów, i przejaw głębszej łączności, której nasz umysł niepojmuje. Możemy jednak być świadomymi uczestnikami roz-woju tej inteligencji, rozkwitu świadomości .

Przyroda egzystuje w stanie nieświadomego zjednocze-nia z całością . Dlatego na przykład żadne dzikie zwierzę nie


245

zginęło wskutek tsunami w 2004 roku. Zwierzęta, będącw ściślejszym kontakcie z całością niż ludzie, potrafiły wy-czuć zbliżające się tsunami na długo przedtem, zanim jegofale stały się widoczne i słyszalne, i w związku z tym miałyczas przenieść się na wyżej leżące tereny . Robienie t e g oz powodu t a m t e g o to stosowany przez umysł sposób szat-kowania rzeczywistości, podczas gdy przyroda żyje w nie-świadomym zjednoczeniu z całością. Naszym celem i prze-znaczeniem jest stworzenie nowego wymiaru w tym świeciedzięki temu, że będziemy żyć w świadomym zjednoczeniuz ogółem i świadomym zestrojeniu z inteligencją wszech-świata.

Czy ta całość korzysta z ludzkiego umysłu, aby tworzyćrzeczy lub kształtować sytuacje, które byłyby zgodne zjejcelem?

Tak, kiedy tylko pojawia się inspiracja (co pochodzi odłacińskiego in spiritus i tłumaczy się „w duszy") lub entu-zjazm (co oznacza „w Bogu"), rodzi się moc twórcza o wielepotężniejsza niż ta, do której zdolny jest sam człowiek .

Rozdział dziesiąty

Nowa Ziemia

Astronomowie odkryli dowody na to, że wszechświat po-wstał piętnaście miliardów lat temu podczas gigantycznejeksplozji i że od tej pory wciąż się poszerza. Nie tylko się po-szerza, ale staje się coraz bardziej złożony i zróżnicowany .Niektórzy uczeni twierdzą również, że ten ruch od jednościku wielości w końcu zmieni swój kierunek . Wszechświatprzestanie się wtedy poszerzać, a zacznie znowu kurczyć, ażwreszcie powróci do stanu nieprzejawionej, niepojmowalnejnicości, z której powstał - i może będzie powtarzać cykle na-rodzin, ekspansji, kurczenia się i śmierci. Po co? „Dlaczegowszechświat zmierza do samej granicy istnienia?'- pyta fi-zyk Stephen Hawking, mając zarazem świadomość, że od-powiedzi na to pytanie nie dostarczyłby żaden model mate-matyczny .

Jeśli jednak spojrzysz głębiej, nie tylko z zewnątrz, zoba-czysz, że masz cel wewnętrzny i zewnętrzny, a ponieważ je-steś mikrokosmicznym odzwierciedleniem makrokosmosu,wszechświat też ma cel wewnętrzny i cel zewnętrzny, taksamo jak ty. Zewnętrznym celem wszechświata jest stwa-rzać formę i doświadczać interakcji różnych form-gry, snu,dramatu czy jakkolwiek to nazwiemy. Celem wewnętrznymjest przebudzić się na swą bezpostaciową istotę . Dochodzinastępnie do pogodzenia tych dwóch celów: wprowadzić tę

248

NowA ZIEMIA

istotę - świadomość - do świata formy i dzięki temu doko-nać jego przemiany. Ostateczny cel tej przemiany sięgadużo wyżej niż wszystko, co ludzki umysł potrafi sobie wy-obrazić i zrozumieć . A przecież w tym czasie i na tej plane-cie owa transformacja jest zadaniem przydzielonym nam .Na tym polega pogodzenie celu zewnętrznego z wewnętrz-nym, pogodzenie tego świata z Bogiem .

Zanim zastanowimy się, jaki związek ma poszerzanie sięi kurczenie wszechświata z twoim życiem, musimy zapa-miętać, że niczego, co tu powiemy o naturze wszechświata,nie należy uznawać za absolutną prawdę. Ani teorie, anirównania matematyczne nie mogą wyjaśnić nieskończono-ści. Żadna myśl nie może w sobie zawrzeć ogromu całości .Rzeczywistość jest zjednoczoną całością, ale myśl szatkujeją na kawałki . Stąd na przykład bierze się podstawowe nie-porozumienie, że istnieją oddzielne byty i wydarzenia alboże to jest przyczyną tamtego . Każda myśl wymaga perspek-tywy, a każda perspektywa, z samej swej natury, łączy sięz ograniczeniem, co w rezultacie oznacza, że nie jest onaprawdziwa, a w każdym razie nie jest prawdą absolutną .Prawdziwa jest tylko całość, ale jej nie da się wyrazić sło-wem ani myślą. Jeśli spojrzeć na to zagadnienie ponadograniczeniami myślenia, a więc w sposób niedostępnyludzkiemu umysłowi, wszystko dzieje się teraz . Wszystko,co kiedykolwiek było lub będzie, jest już teraz, poza czasem,który jest konstrukcją umysłową .

Aby zilustrować, co to jest prawda względna i absolutna,weźmy przykład wschodu i zachodu słońca . Gdy mówimy,że słońce wschodzi rano, a zachodzi wieczorem, jest toprawda, ale względna . W sensie absolutnym jest to fałsz .Słońce wschodzi i zachodzi tylko z perspektywy obserwatoraznajdującego się na powierzchni Ziemi lub blisko niej . Gdy-byś był daleko w przestrzeni kosmicznej, zobaczyłbyś, że

NOWA ZIEMIA

249

Słońce nigdy nie wschodzi ani nie zachodzi, lecz świeci nie-przerwanie. A przecież nawet gdy już sobie to uświadomimy,nadal mówimy o wschodzie i zachodzie, ciągle widzimy ichpiękno, malujemy je, piszemy o nich wiersze, chociaż wiemyteraz, że jest to prawda względna, a nie absolutna .

Pomówmy zatem przez chwilę o innej - wynikającejz ograniczonej perspektywy czasu - względnej prawdzie :o tym, jak wszechświat rodzi się w formie i powraca do bez-postaciowości, i zobaczmy, jaki ma to związek z twoimżyciem. Pojęcie „moje życie" także wynika z ograniczonejperspektywy stworzonej przez myśl i także jest prawdąwzględną. W gruncie rzeczy nie ma czegoś takiego jak „two-je" życie, ponieważ ty i życie to nie dwa byty, lecz jeden .

Krótka historia twojego życia

Proces przejawiania się świata, jak również jego powrótdo stanu nieprzejawionego -jego poszerzanie się i kurcze-nie - to dwa powszechne ruchy, które można by nazwaćwychodzeniem z domu i powrotem do domu . Te dwie drogiodzwierciedlają się w całym wszechświecie na wiele sposo-bów, jak choćby nieustanne rozkurcze i skurcze twojegoserca lub wdechy i wydechy. Znajdują one odzwierciedle-nie także w cyklach snu i jawy. Każdej nocy, nawet o tymnie wiedząc, wracasz do nieprzejawionego Źródła całegożycia, kiedy to zapadasz w głęboki, pozbawiony wizji sen, poczym rankiem znów wstajesz z nowymi siłami.

Te dwa ruchy, wyjście i powrót, mają odpowiedniki takżew cyklach życiowych każdego człowieka. Można by rzec, żenie wiadomo skąd, nagle pojawiasz się na świecie . Po na-rodzinach następuje ekspansja. Nie chodzi tylko o wzrostfizyczny, ale także o rozwój wiedzy, aktywności, powiększa-nie stanu posiadania i zasobu doświadczeń . Poszerza się

250

NOWA ZIEMIA

twoja sfera wpływów i życie staje się coraz bardziej złożo-ne . To czas, w którym koncentrujesz się głównie na szuka-niu swojego zewnętrznego celu i podążaniu za nim . Zwykletrwa wtedy jednocześnie rozwój ego, które jest utożsamia-niem się ze wszystkimi wymienionymi czynnikami - w tensposób coraz bardziej określa się twoja oparta na formietożsamość. Jest to również czas, gdy prawo do osiąganiacelu zewnętrznego - rozwoju - uzurpuje sobie ego, którew przeciwieństwie do przyrody nie wie, kiedy zaprzestaćekspansji, i ma nienasycony apetyt na w i ę c e j .

I nagle, gdy uznałeś, że dopiąłeś swego lub że twojemiejsce jest właśnie tutaj, rozpoczyna się ruch wsteczny .Może zaczynają umierać bliskie ci osoby, które należały dotwojego świata. Twoja kondycja fizyczna słabnie, sferawpływów się kurczy . Zamiast stawać się kimś więcej, sta-jesz się kimś mniej, a ego reaguje na to silniejszym niepo-kojem lub głębszą depresją. Twój świat zaczyna się kurczyći zauważasz, że nie sprawujesz już nad nim kontroli . Teraznie ty wpływasz na życie, lecz ono wpływa na ciebie, powoliredukując twój świat. Świadomość utożsamiona z formązaczyna teraz doświadczać zachodu słońca, zaniku formy .I pewnego dnia ty także znikasz . Twój fotel nadal tu jest,lecz nie ma już w nim ciebie, pozostało tylko puste miejsce .Odszedłeś tam, skąd przybyłeś tak niewiele lat temu .

Życie każdego człowieka - a w istocie każda forma życia-jest odzwierciedleniem świata, szczególnym sposobem,w jaki wszechświat doświadcza sam siebie . I gdy znika two-ja forma, kończy się świat -jeden z nieskończenie wielu .

Przebudzenie się i ruch wsteczny

Ruch wsteczny w życiu człowieka, słabnięcie lub zanika-nie formy, czy to spowodowane wiekiem, chorobą, ułomno-

NowA ZIEMIA

25 1

ścią, stratą, czy jakąś tragedią osobistą, niesie ze sobąogromy potencjał przebudzenia duchowego - oddzieleniaświadomości od formy. Ponieważ w naszej współczesnejkulturze bardzo mało jest prawdy duchowej, niewielu ludziwidzi w niej szansę i kiedy pojawia się ona przed nimi lubprzed bliską im osobą, uznają, że jest czymś okropnym,czymś, co nie powinno się zdarzać .

W naszej cywilizacji panuje ogromna ignorancja, jeślichodzi o istotę człowieczeństwa, a im większym jesteś igno-rantem duchowym, tym bardziej cierpisz. Dla wielu ludzi,zwłaszcza na Zachodzie, śmierć jest pojęciem abstrakcyj-nym, dlatego nie mają wyobrażenia, co dzieje się dalejz formą człowieka, gdy ta forma znika . Najbardziej zniedo-łężniałych i najstarszych ludzi zamyka się domach opieki .Ciała zmarłych - w innych starszych kulturach wystawia-ne na widok publiczny- są chowane . Spróbuj zobaczyć ciałozmarłego, a przekonasz się, że jest to właściwie nielegalne ;mogą je obejrzeć tylko najbliżsi członkowie rodziny . W do-mach pogrzebowych zmarłym wykonuje się nawet makijaż .Wolno ci zobaczyć jedynie poprawioną wersję śmierci .

Skoro dla ludzi śmierć to wyłącznie pojęcie abstrakcyj-ne, większość z nich jest całkowicie nieprzygotowana doczekającego ich zniknięcia formy. Gdy przychodzi ten mo-ment, pojawia się szok, niezrozumienie, rozpacz i ogromnystrach. Wszystko już traci sens, ponieważ znaczenie i celswojego życia wiązali z gromadzeniem, osiąganiem, budo-waniem, zabezpieczaniem i gratyfikacją . Wiązali je z ru-chem na zewnątrz i z utożsamieniem się z formą, a więcz ego. Większość ludzi nie potrafi dostrzec żadnego sensu,kiedy ich życie, ich świat upada . A przecież, potencjalnie,istnieje sens jeszcze głębszy niż ten ruch na zewnątrz .

To właśnie początek starzenia się, jakaś strata czy trage-dia osobista zwykle sprawiają, że w życiu człowieka pojawia

252

NOWA ZIEMIA

się wymiar duchowy . Inaczej mówiąc, nasz cel wewnętrznyukaże się tylko wówczas, gdy cel zewnętrzny zniknie i za-cznie kruszyć się skorupa ego. Tego rodzaju zdarzenia wy-znaczają początek ruchu wstecznego ku zanikaniu formy .W najdawniejszych kulturach rozumiano chyba ten procesw sposób intuicyjny i dlatego tak bardzo szanowano i czczo-no ludzi starych . Byli oni skarbnicami mądrości i wprowa-dzali wymiar głębi, bez którego nie przetrwa długo żadnacywilizacja . W naszej kulturze, całkowicie utożsamionejz tym, co zewnętrzne, i ignorującej wewnętrzny wymiar du-cha, słowo „stary" ma głównie negatywne konotacje . Koja-rzy się z bezużytecznością i dlatego określenie to traktuje-my niemal jak zniewagę . Aby go umknąć, posługujemy sięeufemizmami typu „człowiek starszy" lub „senior". W rdzen-nych plemionach Ameryki słowo „babcia" (grandmother)ko -jarzyło się z postacią wielce dostojną . Dzisiejsze „babcia"(granny) jest najwyżej miłe . Dlaczego ludzi starych uważasię za bezużytecznych? Dlatego, że w starszym wieku ak-cent przenosi się z działania na Istnienie, a w naszej cywi-lizacji, zagubionej w działaniu, nic nie wie się o Istnieniu .Ludzie pytają : „Istnienie? A do czego to się przydaje?" .

W przypadku niektórych osób ruch na zewnątrz, ruchwzrostu i ekspansji, zostaje brutalnie przerwany przez, zda-wałoby się, przedwczesne pojawienie się ruchu wsteczne-go, zanikania formy . Czasem jest to zakłócenie chwilowe,innym razem stałe . Uważamy, że małe dzieci nie powinnystawać w obliczu śmierci, lecz zdarza się, że niektóre mu-szą zmierzyć się z odejściem jednego lub obojga rodzicóww wyniku choroby czy wypadku - albo nawet z możliwościąwłasnego odejścia. Czasem dzieci rodzą się z ułomnościa-mi, które poważnie ograniczają ich naturalny rozwój życio-wy. Albo też pewne silne ograniczenia pojawiają się w życiuczłowieka w stosunkowo młodym wieku .

NOWA ZIEMIA

253

Zakłócenie ruchu na zewnątrz w momencie kiedy „niepowinno się to wydarzyć", może też doprowadzić do wczes-nego przebudzenia duchowego . Zresztą wydarza się tylkoto, co ma się wydarzyć, a więc nie dzieje się nic, co nie jestczęścią większej całości i jej celu . l tak, destrukcja lub znik-nięcie celu zewnętrznego może przyczynić się do znalezie-nia celu wewnętrznego i w konsekwencji do powstaniagłębszego celu zewnętrznego, zestrojonego z wewnętrz-nym. Dzieci, które doświadczyły wielkiego cierpienia, wy-rastają na ponad wiek dojrzałych młodych ludzi .

To, co jest stratą na poziomie formy, może być zyskiem napoziomie istoty. Tradycyjna, pochodząca z dawnych kulturi legend postać „ślepego proroka" lub „zranionego uzdrowi-ciela" ukazuje, jak wielka strata lub upośledzenie na pozio-mie formy stały się furtką dla ducha . Gdy bezpośredniodoświadczyłeś nietrwałości wszelkich form, pewnie już ni-gdy nie będziesz nadmiernie cenić żadnej z nich i nie zagu-bisz sam siebie, ślepo za nią podążając lub się do niej przy-wiązując.

Zauważenie szansy, jaką jest zniknięcie formy, w szcze-gólności podeszły wiek, to w naszej współczesnej kulturzedopiero początek. Większość ludzi ciągle jeszcze nie zauwa-ża tej szansy, ponieważ ich ego utożsamia się z ruchemwstecznym, tak jak utożsamiało się z ruchem na zewnątrz .W rezultacie skorupa ego twardnieje i następuje raczejskurczenie niż otwarcie. Pomniejszone ego spędza resztędni, jęcząc i narzekając, zamknięte w pułapce strachu lubzłości, użalania się nad sobą, obwiniania lub innych nega-tywnych stanów mentalno-emocjonalnych albo różnychstrategii uników, takich jak powracanie do wspomnień,myślenie i opowiadanie o przeszłości .

Kiedy w życiu człowieka ego nie jest już utożsamianez ruchem wstecznym, wtedy podeszły wiek i zbliżanie się

254

NOWA ZIEMIA

śmierci stają się tym, czym mają być: otwarciem na sferęducha. Spotykałem starsze osoby, które były żywym wciele-niem tego procesu . Promieniały . Ich słabnące formy stałysię przezroczyste dla światła świadomości .

Na nowej Ziemi starość będzie cieszyć się ogólnym po-ważaniem i czcią jako czas rozkwitu świadomości . Dla tych,którzy na razie są zagubieni w swych zewnętrznych okolicz-nościach życiowych, będzie to czas późnego powrotu dodomu, kiedy to przebudzą się na swój wewnętrzny cel . Dlawielu innych będzie to czas intensyfikacji i kulminacji pro-cesu przebudzenia .

Przebudzenie się i ruch na zewnątrz

Prawo do naturalnej ekspansji pojawiającej się w życiuczłowieka równolegle z ruchem na zewnątrz tradycyjnieuzurpuje sobie ego i wykorzystuje do własnego rozwoju .„Zobacz, co j a umiem . Mogę się założyć, że t y tego nie po-trafisz" - mówi j edno dziecko do drugiego, gdy uświadamiasobie, że jest coraz silniejsze i że jego ciało ma większemożliwości . To jedna z pierwszych prób ego, które chce sie-bie wzmocnić, utożsamiając się z ruchem na zewnątrz,z koncepcją „mam więcej niż ty" oraz z pomniejszaniem in-nych. Rzecz jasna jest to tylko początek jego licznych błęd-nych założeń .

Jednak kiedy twoja świadomość wzrośnie i ego przesta-nie rządzić twoim życiem, nie musisz czekać, aż twój światsię skurczy lub zawali - wskutek podeszłego wieku czy tra-gedii osobistej - by móc się przebudzić na swój wewnętrznycel. Gdy na tej planecie zacznie rodzić się nowa świado-mość, coraz więcej ludzi nie będzie potrzebowało, by nimipotrząsnąć, aby mogli się obudzić . Sami poddadzą się pro-cesowi przebudzenia, nawet jeśli nadal pozostaną zaanga-

NOWA ZIEMIA

255

żowani w zewnętrzny cykl wzrostu i ekspansji. Kiedy dotego cyklu nie będzie już sobie rościć prawa ego, wówczasświat uzyska wymiar duchowy dzięki ruchowi na zewnątrz- myślom, słowom, czynom, tworzeniu - z równą mocą jakdzięki ruchowi wstecznemu - ciszy, Istnieniu i zanikaniuformy.

Do tej pory ludzka inteligencja, która nie jest niczymwięcej jak cząsteczką inteligencji uniwersalnej, ulegałazniekształceniu i była źle wykorzystywana przez ego . Janazywam ją „inteligencją w służbie szaleństwa" . Do roz-szczepienia atomu potrzebna jest ogromna inteligencja .Wykorzystanie jej do konstruowania i przechowywaniabomby atomowej to obłęd lub co najmniej wyjątkowa głu-pota. Sama głupota jest jeszcze stosunkowo nieszkodliwa,ale głupota inteligentna jest niesłychanie niebezpieczna .Owa głupota, której można by wskazać niezliczone przykła-dy, zagraża przetrwaniu naszego gatunku .

Nasza inteligencja, jeśli nie jest dotknięta egotycznądysfunkcją, w pełni zestraja się z zewnętrznym cyklem in-teligencji powszechnej i jej impulsem tworzenia . Stajemysię świadomymi uczestnikami stwarzania formy . Nie myjątworzymy, lecz powszechna inteligencja tworząca za na-szym pośrednictwem. Nie utożsamiamy się z naszym dzie-łem, toteż nie gubimy się w tym, co robimy. Przekonujemysię, że w akcie tworzenia bierze udział energia o najwyż-szej intensywności, lecz nie jest to „ciężka praca" ani teżstresująca. Jak widać, musimy zrozumieć różnicę międzystresem a intensywnością . Walka lub stres, a także naszenegatywne reakcje w chwili pojawienia się trudności - tooznaka, że powróciło ego .

Siła, tkwiąca u podłoża zachcianek ego, stwarza „wro-gów', czyli reakcję w postaci siły sprzeciwu o równym stop-niu intensywności . Im ego jest mocniejsze, tym silniejsze

2 56

NOWA ZIEMIA

powstaje między ludźmi poczucie oddzielenia . Jedynymireakcjami, jakie nie wywołują siły sprzeciwu, są te, którychcelem jest dobro ogółu . Służą wszystkim, nie tylko wybra-nym. Łączą, a nie oddzielają . Nie chodzi o ,,moje" państwo,lecz o całą ludzkość, nie o „moją" religię, lecz o rodzenie sięświadomości u wszystkich ludzi, nie o „mój" gatunek, aleo wszystkie czujące istoty i całą przyrodę .

Przekonujemy się również, choć niekoniecznie, że dzia-łanie jest tylko drugorzędnym czynnikiem w przejawianiusię naszej zewnętrznej rzeczywistości. Najważniejszym ele-mentem tworzenia jest świadomość . Bez względu na to,jak bardzo jesteśmy aktywni, jak wiele wkładamy wysiłku,czynnikiem kształtującym świat jest nasz stan świadomo-ści, i jeśli nic się nie zmienia na poziomie wewnętrznym, tożadne nasze działania niczego nie poprawią . Stale będzie-my tylko odtwarzać zmodyfikowane wersje tego samegoświata - który jest zewnętrznym odbiciem ego .

Świadomość

Świadomość jest już świadoma . Jest tym, co nieprzejawio-ne, wieczne . Jednak wszechświat dopiero stopniowo stajesię świadomy . Sama świadomość jest ponadczasowa, a za-tem nie ewoluuje. Nigdy się nie narodziła i nigdy nie umrze .Kiedy świadomość staje się przejawionym wszechświatem,wydaje się podlegać prawom czasu i procesowi ewolucji .Umysł człowieka nie jest zdolny w pełni pojąć przyczyny tegoprocesu. Ale możemy doświadczyć jego przebłysku we włas-nym wnętrzu i zostać jego świadomymi uczestnikami .

Świadomość jest inteligencją, porządkującą zasadą, któ-ra leży u podstaw powstawania form . Przygotowywała jeprzez miliony lat, tak aby za ich pośrednictwem mogła sie-bie wyrazić w tym, co przejawione .

NOWA ZIEMIA

257

Chociaż można sobie wyobrażać, że nieprzejawiony ob-szar czystej świadomości istnieje w innym wymiarze, tojednak nie jest on oddzielony od wymiaru formy . Formai bezpostaciowość nawzajem się przenikają . To, co nieprze-jawione, spływa do naszego wymiaru jako nasza świado-mość, jako przestrzeń wewnętrzna, jako Obecność . Jak tosię dzieje?

Dzięki formie ludzkiej, która staje się świadoma i w tensposób wypełnia swoje przeznaczenie . Forma ludzka zostałastworzona właśnie w tym wyższym celu, a miliony innychform przygotowały dla niej grunt .

Świadomość wciela się w wymiar przejawiony, czyli sta-je się formą. Wówczas wchodzi ona w stan podobny do snu .Inteligencja pozostaje, ale świadomość staje się nieświado-ma siebie. Gubi się w formie, utożsamia się z formami .Można to porównać do zstąpienia boskości w materię .W tym stadium ewolucji wszechświata cały ruch na ze-wnątrz trwa w tym stanie przypominającym sen . Przebłyskiprzebudzenia następują tylko w chwili, gdy znika forma in-dywidualna, czyli w chwili śmierci . Rozpoczyna się wtedynowa inkarnacja, nowe utożsamienie z formą, nowy indy-widualny sen będący częścią snu zbiorowego . Gdy lew roz-szarpuje ciało zebry, świadomość wcielona w formę-zebręodłącza się od znikającej formy i na krótką chwilę budzi sięjej podstawowa nieśmiertelna natura jako świadomości, poczym znów od razu pogrąża się ona we śnie i reinkarnujew innej formie . Gdy lew jest już stary i nie może dłużej po-lować, wydaje ostatnie tchnienie i wtedy znów następujenajkrótszy z przebłysków przebudzenia, po którym pojawiasię kolejny sen o formie .

Na naszej planecie ludzkie ego to ostatnie stadium po-wszechnego snu, utożsamiania się świadomości z formą .W procesie ewolucji świadomości był to etap konieczny .

258

NOWA ZIEMIA

Mózg człowieka jest bardzo zróżnicowaną formą, za którejpośrednictwem świadomość zstępuje do wymiaru ziem-skiego . W mózgu ludzkim znajduje się około stu miliar-dów komórek nerwowych (zwanych neuronami), mniej wię-cej tyle ile jest gwiazd w naszej galaktyce, którą można byuznać za mózg makrokosmiczny . Mózg nie wytwarza świa-domości, ale to ona, by siebie wyrazić, stwarza mózg, naj-bardziej złożoną formę materialną na Ziemi . Gdy ulega onuszkodzeniu, nie znaczy to, że tracisz świadomość, leczże nie może ona już korzystać z tej formy, aby spływać donaszego wymiaru . Nie możesz utracić świadomości, po-nieważ jest ona właśnie tym, kim jesteś . Możesz stracićtylko coś, co posiadasz, a nie coś, czym jesteś .

Proces budzenia się

Budzenie się to zewnętrzny aspekt kolejnego etapu ewo-lucji świadomości na tej planecie. Im bardziej zbliżamy siędo końca obecnego stadium ewolucyjnego, tym bardziej na-sze ego staje się dysfunkcyjne, tak samo jak dysfunkcyjnastaje się poczwarka tuż przed tym, jak zmieni się w motyla.Ale nowa świadomość powstaje jeszcze wtedy, kiedy zani-ka stara .

Uczestniczymy właśnie w doniosłym wydarzeniu w proce-sie ewolucji ludzkiej świadomości, lecz nie będą dziś o nimmówić w wieczornych wiadomościach . Na naszej planecie,a może jednocześnie w wielu częściach naszej galaktykii poza nią, świadomość budzi się ze snu, jakim jest for-ma. Nie znaczy to, że znikną wszystkie formy (cały świat),chociaż niektóre znikną na pewno. Znaczy to jednak, żeświadomość może teraz zacząć tworzyć formę, nie gubiącw niej siebie . Może pozostać świadoma samej siebie, mimo ż

e stwarza formę i jej doświadcza. Dlaczego powinna nadal

NOWA ZIEMIA

259

tworzyć formę i jej doświadczać? Aby móc się tym cieszyć .Jak świadomość tego dokonuje? Za pośrednictwem przebu-dzonych ludzi, którzy zrozumieli sens procesu budzenia .

Proces budzenia się to zestrojenie własnego celu ze-wnętrznego-tego, co robisz-z celem wewnętrznym, którymjest przebudzenie się i pozostanie przebudzonym . Przecho-dząc proces budzenia się, jednoczysz się z zewnętrznym ce-lem wszechświata. Za twoim pośrednictwem świadomośćzstępuje do tego świata. Spływa do twoich myśli i je inspiru-je. Wypełnia twoje czyny, kieruje nimi i je wzmacnia .

Nie to, co robisz, ale jak to robisz, decyduje o tym, czywypełniasz swoje przeznaczenie. A o tym, jak robisz, decy-duje stan twojej świadomości.

Do odwrócenia twoich priorytetów dochodzi wtedy, gdygłównym celem tego, co robisz, staje się samo działaniealbo raczej strumień świadomości wpływający do twoichczynów. Strumień świadomości jest czynnikiem decydują-cym o jakości . Innymi słowy, w każdej sytuacji i we wszyst-kich twoich poczynaniach najważniejszym elementem jeststan świadomości; samo działanie i sytuacja mają znacze-nie drugorzędne . „Przyszły" sukces nieodłącznie zależy odstanu świadomości, z którego wypływa dane działanie . Tymstanem jest albo reaktywna siła ego, albo wyostrzona uwa-ga przebudzonej świadomości . Źródłem wszystkich uda-nych działań jest pole wyostrzonej uwagi, a nie ego i uwa-runkowane, nieświadome myślenie .

Trzy modalności budzenia się

Istnieją trzy modalności, za pomocą których świadomośćmoże wpływać do tego, co robisz, i dzięki temu do naszegoświata - trzy metody zestrajania naszego życia z twórcząmocą wszechświata .

2 60

NOWA ZIEMIA

Modalność to podstawowa częstotliwość energii wnikają-cej do twoich działań i łączącej je z budzącą się w tymświecie świadomością . Twoja aktywność będzie dysfunk-cyjna i oparta na ego, jeśli nie wypływa z jednej z tych mo-dalności. W ciągu dnia mogą się one zmieniać, chociaż napewnym etapie twojego życia któraś z nich może domino-wać. Każda modalność odpowiada określonym sytuacjom .

Modalnościami procesu budzenia się są akceptacja,radość i entuzjazm. Każdy z tych elementów to określonaczęstotliwość wibracji świadomości . Zawsze gdy się czymśzajmujesz-począwszy od działań najprostszych aż do naj-bardziej skomplikowanych - zachowuj czujność, aby mócstwierdzić, czy występuje któryś z tych elementów. Jeślinie odczuwasz ani akceptacji, ani radości, ani entuzjazmu,zastanów się głębiej, a wówczas uświadomisz sobie, że wy-wołujesz ból u siebie lub u innych .

Akceptacja

Jeżeli nie cieszy cię jakaś czynność, którą musisz wyko-nać, to przynajmniej możesz ją zaakceptować jako coś, comusisz zrobić . Akceptacja polega na stwierdzeniu, że w tymmomencie ta sytuacja, te okoliczności wymagają, abym takpostąpił, a więc z chęcią to robię . Sporo już mówiliśmyo tym, jak ważna jest wewnętrzna akceptacja wszystkiego,co s i ę d z i e j e, a akceptacja tego, co musisz z r o b i ć, jesttylko innym aspektem tej postawy. Na przykład nie będzieci sprawiać radości wymienianie w aucie sflaczałej opony,nocą, gdzieś w polu i w ulewnym deszczu, nie mówiąc jużo entuzjazmie . Możesz to jednak zaakceptować . Wykony-wanie czegoś w stanie akceptacji oznacza, że robisz to zespokojem. Ten spokój jest wibracją subtelnej energii, któ-ra następnie wpływa do twoich działań. Na zewnątrz akcep-

Nowa ZIEMIA

261

tacja sprawia wrażenie bierności, lecz w istocie jest posta-wą aktywną i twórczą, ponieważ wnosi do tego świata cośnowego. Tym spokojem, subtelną energią wewnętrzną, jestświadomość, a jednym ze sposobów, w jakie przenika onado naszego świata, jest pełne poddania się działanie -jed-nym z jego aspektów jest właśnie akceptacja .

Jeżeli nie możesz ani cieszyć się tym, co robisz, ani tegoakceptować - porzuć to, bo inaczej nie weźmiesz odpowie-dzialności za jedyną rzecz, za którą naprawdę możesz byćodpowiedzialny, a więc za tę, która jest naprawdę ważna :za stan twojej świadomości . A jeśli nie jesteś odpowiedzial-ny za stan swojej świadomości, nie odpowiadasz również zaswoje życie .

Radość

Radość, która towarzyszy pełnemu poddania się działa-niu, zmienia się w poczucie ożywienia, kiedy to naprawdęcieszysz się tym, co robisz . Radość jest drugą modalnościąbudzenia się . Na nowej Ziemi radość zastąpi miejsce za-chcianek i to ona stanie się siłą motywującą ludzkie dzia-łania. Chcenie jest efektem utrzymywanej przez ego iluzji,że jesteś oddzielonym fragmentem niemającym kontaktuz siłą, która jest podstawą całego stworzenia . Odczuwającradość, łączysz się z tą uniwersalną mocą twórczą .

Kiedy kształtujesz chwilę teraźniejszą, ten najważniej-szy punkt w twoim życiu, a nie przeszłość czy przyszłość,wówczas ogromnie wzrasta twoja zdolność radowania siętym, co robisz - a więc również jakość twojego życia . Radośćjest dynamicznym aspektem Istnienia . Gdy moc twórczawszechświata staje się świadoma sama siebie, przejawiasię jako radość . Aby cieszyć się tym, co robisz, nie musiszczekać, żeby w twoim życiu pojawiło się coś „znaczącego' .

262

NOWA ZIEMIA

W radości jest więcej znaczenia, niż kiedykolwiek byś po-trzebował. Syndrom „czekam, kiedy wreszcie zacznę żyć" tojedna z najbardziej rozpowszechnionych iluzji cechującychstan nieświadomości . Rozwój i pozytywna zmiana na po-ziomie zewnętrznym nastąpią w twoim życiu z większymprawdopodobieństwem wówczas, gdy już teraz będzieszczerpać radość z tego, co robisz, zamiast czekać, aż coś sięzmieni, byś mógł zacząć się tym cieszyć . Nie proś swegoumysłu o pozwolenie na odczuwanie tej radości . Jedynym,co uzyskasz, będzie ogrom powodów mówiących, dlaczegonie możesz się cieszyć . „Nie teraz - odpowie umysł . - Nie wi-dzisz, że jestem zajęty? Nie ma na to czasu . Może jutro bę-dziesz mógł zacząć się cieszyć . . ." . Ale to jutro nigdy nienadejdzie, jeśli już teraz nie będą ci sprawiać radości twojedziałania .

Gdy mówisz, że cieszy cię to czy tamto, spostrzeżenie tow gruncie rzeczy jest błędne . Wydaje się bowiem, że ra-dość płynie z tego, czym się zajmujesz, a tak nie jest. To, corobisz, nie jest jej źródłem, bo to raczej ona wpływa do two-ich działań i z głębi twojego wnętrza emanuje na ten świat .Takie błędne spostrzeżenie jest normalne, lecz zarazemniebezpieczne, gdyż płynie z niego przekonanie, że radośćjest czymś, co można czerpać z czegoś innego, na przykładz jakiejś czynności lub rzeczy . Oczekujesz więc, aby światdostarczył ci radości i szczęścia . Lecz nie jest to możliwe .Dlatego wielu ludzi żyje w ciągłej frustracji. Świat nie dajeim tego, czego ich zdaniem potrzebują .

Jaki jest zatem związek między tym, co robisz, a odczu-waniem radości? Otóż radość sprawi ci każde działanie,w którym będziesz w pełni obecny, każde działanie niebę-dące tylko środkiem do celu. Tak naprawdę nie cieszysz sięsamą wykonywaną czynnością, ale głębokim poczuciemożywienia, które ją przenika . Ta żywotność oraz to, kim je-

NOWA ZIEMIA

263

steś, to jedno i to samo . Oznacza to, że gdy cieszy cię jakieśdziałanie, wówczas naprawdę doznajesz radości Istnieniaw jej dynamicznym aspekcie . Dlatego ta radość działaniałączy cię z siłą tkwiącą u podstaw wszechstworzenia .

A oto praktyka duchowa, która zapewni ci w życiu siłęi twórczy rozwój . Zrób listę swoich codziennych, często wy-konywanych, rutynowych działań . Wymień także czynności,które mogą wydawać się nieciekawe, nudne, monotonne,irytujące lub stresujące . Pomiń jednak te, którymi się brzy-dzisz lub których nienawidzisz . Będzie to znakiem, ze albotrzeba je zaakceptować, albo porzucić . Na twojej liście mogąsię znaleźć dojazdy do pracy, robienie zakupów, pranie lubcoś, czego robienie nuży cię czy denerwuje . Następnie, ile-kroć będziesz wykonywać te czynności, niech staną sięnośnikiem wyostrzonej uwagi . Bądź w pełni obecny w tym,co robisz, i w tle tego swojego działania poczuj w sobieczujną, żywą ciszę . Wkrótce przekonasz się, że zadaniawykonywane w takim stanie podwyższonej świadomościzamiast cię nużyć, stresować lub irytować, zaczynają spra-wiać ci radość . Mówiąc ściślej, tym, co sprawia ci radość,nie jest sama czynność zewnętrzna, lecz wewnętrzny wy-miar świadomości spływającej na twoje działanie . Na tympolega odnajdywanie radości Istnienia w tym, co robimy .Jeśli uważasz, że w twoim życiu brakuje sensu albo jestono monotonne i stresujące, oznacza to, że jeszcze niewprowadziłeś do niego tego wewnętrznego wymiaru. Bycieświadomym podczas swoich działań nie stało się jeszczetwoim głównym celem .

Nowa Ziemia powstaje wtedy, gdy coraz więcej ludzi od-krywa, iż ich najważniejszym celem życiowymjest wnosze-nie światła do tego świata i wykorzystywanie własnychdziałań jako nośników świadomości .

Radość Istnienia to radość bycia świadomym.

264

NOWA ZIEMIA

Przebudzona świadomość uwalnia się wtedy od egoi sama zaczyna rządzić twoim życiem . Możesz wówczasstwierdzić, że czynność, którą wykonujesz już od wielu lat,w sposób naturalny staje się o wiele ważniejsza, gdy świa-domość nadaje jej mocy .

Niektórzy ludzie wzbogacają życie innych dzięki swymtwórczym działaniom, robią właściwie to, co najbardziejlubią, i wcale nie chcą dzięki temu czegoś osiągnąć czy kimśsię stać . Mogą to być muzycy, artyści, pisarze, uczeni, na-uczyciele lub architekci albo ludzie tworzący nowe struktu-ry społeczne lub biznesowe (światłe przedsiębiorstwa) . Cza-sem przez parę lat sfera ich wpływu pozostaje niewielka,a potem nagle albo stopniowo do ich poczynań wpłynie falamocy twórczej i ich działalność rozwinie się ponad wszelkiewyobrażenia, zagarniając także rzesze innych ludzi . W ichdziałaniu pojawi się teraz nie tylko radość, ale i intensyw-ność, a wraz z nią kreatywność przekraczająca granice te-go, co mógłby osiągnąć zwykły człowiek .

Ale nie pozwól, by uderzyło ci to do głowy, ponieważ wła-śnie tam mogą się jeszcze skrywać pozostałości ego . Nadaljesteś zwykłym człowiekiem . Niezwykłe jest tylko to, co zatwoim pośrednictwem przedostaje się do tego świata. Lecztę cechę dzielisz z wszystkimi istotami. Hafiz, czternasto-wieczny perski poeta i mistrz Sufi, pięknie wyraził tę praw-dę: „Jestem otworkiem we flecie, przez który przepływaoddech Chrystusa . Słuchaj tej muzyki" * .

Entuzjazm

Istnieje jeszcze inny przejaw kreatywności, któregomogą doświadczyć osoby wierne swojemu wewnętrznemu

* Hafu, The Gift (New York, Penguin, Arkana, 1999) .

NOWA ZIEMIA

265

celowi, jakim jest przebudzenie . Oto nagle, któregoś dnia,uświadamiają sobie, co jest ich celem zewnętrznym . Mająwspaniałą wizję, która im go ukazuje, i opierając się naniej, działają na rzecz osiągnięcia tego celu . Ich cel lubwizja przeważnie są w pewien sposób związane z czymś, cojuż robią na mniejszą skalę i co daje im radość . Tu właśniemamy do czynienia z trzecią modalnością budzenia się -z entuzjazmem .

Entuzjazm oznacza, że to, co robisz, sprawia ci głębokąradość, i oprócz tego twoim czynom przyświeca cel lub re-alizowana przez ciebie wizja . Gdy do radości z własnychpoczynań dołącza się cel, wtedy zmienia się pole energe-tyczne, czyli częstotliwość wibracyjna. Radości towarzyszywówczas w pewnym stopniu coś, co można by nazwać na-pięciem strukturalnym, i dzięki temu zamienia się onaw entuzjazm. W szczytowym punkcie aktywności twórczejnapędzanej entuzjazmem pojawi się w twoich działaniachogromna intensywność i energia . Poczujesz się jak strzałazmierzająca do celu - i ciesząca się tą podróżą .

Komuś z boku może się wydawać, że przeżywasz stres,jednak intensywność entuzjazmu nie ma z nim nic wspól-nego . Kiedy bardziej chcesz osiągnąć cel, niż robić to, corobisz, wówczas doświadczasz stresu . Zakłóceniu ulegarównowaga między radością a napięciem strukturalnymi wtedy to drugie dominuje . Gdy występuje stres, zwykleświadczy to o powrocie ego, a ty odcinasz się od twórczejmocy wszechświata . Zamiast niej pojawia się tylko siłai egotyczne chcenie, musisz więc walczyć, „ciężko harować",aby je zaspokoić . Stres zawsze obniża zarówno jakość, jaki efektywność działań wykonywanych pod jego wpływem .Istnieje także ścisły związek między stresem a negatywny-mi emocjami, takimi jak niepokój i złość . Zatruwa on cia-ło i obecnie uznano go za jedną z głównych przyczyn tak

2 66

NOWA ZIEMIA

zwanych chorób cywilizacyjnych, takich jak nowotworyi choroby serca .

W przeciwieństwie do stresu entuzjazm ma wysoką czę-stotliwość energetyczną, a więc współbrzmi z twórczą mocąwszechświata. Dlatego Ralph Waldo Emerson powiedział :„Nigdy nie osiągnięto niczego wielkiego bez entuzjazmu" * .Słowo „entuzjazm" pochodzi od starogreckiego wyrazu enoraz theos, oznaczającego Boga. Związane z nim enthousia-zein znaczy „być w posiadaniu boga" . Dzięki entuzjazmo-wi przekonasz się, że nie musisz wszystkiego robić sam .W gruncie rzeczy to, że m o ż e s z to zrobić sam, nie maznaczenia. Podtrzymywany entuzjazm wznieca falę twórczejenergii i wtedy wszystko, co masz do zrobienia, jest „uno-szeniem się na fali" .

Entuzjazm daje ogromną potęgę twym poczynaniom, także wszyscy ludzie, którzy nie dostąpili tej mocy, będą pa-trzeć na „twoje" osiągnięcia z niemym zachwytem i mogąstawiać znak równości między nimi i tym, kim jesteś . Tyjednak znasz prawdę, której nauczał Jezus : „Ja sam z siebienic czynić nie mogę"* *. W przeciwieństwie do egotycznegochcenia, które wywołuje opór wprost proporcjonalny do in-tensywności tego chcenia, entuzjazm nigdy nie powodujesprzeciwu . Jest on niekonfrontacyjny, nie stwarza wrogówani przegranych . Opiera się na przyciąganiu innych, a nieodsuwaniu. Nie potrzebuje wykorzystywać ludzi ani nimimanipulować, ponieważ sam jest siłą tworzenia i nie musiczerpać energii z jakiegoś innego źródła . Chcenie cechują-ce ego zawsze stara się odebrać coś komuś lub czemuś,natomiast entuzjazm oddaje innym z własnych zasobów .

' R.W. Emerson, Circles, w: Ralph Waldo Emerson, Selected Essays, Lec-tures, and Poems (New York, Bantam Classics) .

' J 5, 30 .

NOWA ZIEMIA

267

Gdy entuzjazm napotyka przeszkody w postaci niekorzyst-nej sytuacji lub niechętnych do współpracy ludzi, nigdy nieatakuje, lecz usiłuje ich zjednać albo, ustępując im i ichakceptując, zmienia energię sprzeciwu w energię sprzyja-jącą, zmienia wroga w przyjaciela .

Entuzjazm i ego nie mogą współistnieć . Wykluczają sięwzajemnie . Entuzjazm wie, dokąd zmierza, lecz zarazemgłęboko jednoczy się z chwilą teraźniejszą, źródłem jegożywotności, radości i siły. Entuzjazm „nie chce" niczego,gdyż niczego mu nie brakuje . Stanowi jedność z życiemi bez względu na to, jak dynamiczne są działania inspiro-wane entuzjazmem, nie gubisz w nich siebie . 1 zawszew samym centrum tego koła pozostaje intensywnie żywaprzestrzeń, jądro spokoju pośród działań, będące zarównoźródłem wszystkiego, jak i miejscem, którego to wszystkonie dotyka .

Dzięki entuzjazmowi postępujesz w pełnej zgodzie z ze-wnętrzną twórczą zasadą wszechświata, nie utożsamiającsię z jej wytworami, a więc bez ego . Tam gdzie nie ma utoż-samiania się, nie ma przywiązania - jednego z najwięk-szych źródeł cierpienia . Gdy już przetoczy się fala twórczejenergii, napięcie strukturalne znowu się zmniejszy, leczpozostanie radość z tego, co robisz. Nikt nie może stale try-skać entuzjazmem . Po pewnym czasie przypłynie nowa falatwórczej energii i wywoła nowy entuzjazm .

Gdy rozpoczyna się ruch wsteczny ku zanikowi formy, en-tuzjazm przestaje ci już służyć . Należy on do wychodzącegocyklu życia . Tylko dzięki poddaniu się możesz funkcjonowaćzgodnie z ruchem wstecznym, jakim jest podróż do domu .

Podsumujmy. Radość płynąca z tego, co robisz, w połącze-niu z celem i wizją, do których spełnienia dążysz, staje sięentuzjazmem. Jeśli nawet masz cel, to całą swoją uwagęmusisz skupić na tym, co robisz w chwili obecnej, bo inaczej

2 68

NOWA ZIEMIA

stracisz łączność z celem wszechświata . Upewnij się, żetwój cel lub wizja nie są napuszonym obrazem ciebie same-go, a więc utajoną formą ego - na przykład że nie ukazująciebie jako przyszłej gwiazdy filmowej, słynnego pisarza lubbogatego przedsiębiorcy . Zastanów się również, czy twój celnie koncentruje się na tym, aby m i e ć to czy owo, na przy-kład rezydencję nad morzem, własną famę lub dziesięćmilionów dolarów na koncie. Wyolbrzymiony wizerunekwłasny lub wizja siebie m a j ą c e g o to czy owo są to celestatyczne i dlatego nie dają ci siły . Dopilnuj więc, aby twojecele były dynamiczne, czyli kieruj uwagę ku d z i a ł a n i u,w które jesteś teraz zaangażowany i dzięki któremu łączyszsię zarówno z innymi ludźmi, jak i z całością . Zamiast wi-dzieć siebie jako sławnego aktora, pisarza i tak dalej, zo-bacz, jak inspirujesz rzesze ludzi swoją pracą i wzbogacaszich życie . Poczuj, jak twoje działanie wzbogaca i pogłębia nietylko życie twoje, ale też wielu innych osób . Poczuj, że je-steś furtką, przez którą energia płynie za twoim pośrednic-twem z nieprzejawionego Źródła dla dobra wszystkich .

Wynika z tego, że twój cel lub wizja już są rzeczywisto-ścią, która istnieje w tobie, na poziomie myślenia i odczu-wania. Entuzjazm to siła, która przeobraża ten mentalnyprojekt w wymiar fizyczny . Na tym polega twórcze wykorzy-stywanie umysłu i dlatego nie występuje tu żadne „chce-nie" . Nie możesz manifestować tego, co chcesz ; możeszmanifestować tylko to, co już masz. To, czego pragniesz,możesz uzyskać kosztem ciężkiej pracy i stresu, ale nie takfunkcjonuje nowa Ziemia . Jezus udzielił wskazówki natemat twórczego korzystania z umysłu i świadomej manife-stacji formy, mówiąc: „Wszystko, o co w modlitwie prosicie,stanie się wam, tylko wierzcie, że otrzymacie" * .

' J 5, 30 .

Kotwice częstotliwości

Ruch na zewnątrz ku formie nie przejawia się z równąintensywnością u wszystkich ludzi. Niektórzy odczuwająsilną potrzebę budowania, tworzenia, angażowania się,osiągania, wpływania na kształt świata . Jeśli są to ludzienieświadomi, ich ego przejmie oczywiście kontrolę i wyko-rzysta do własnych celów tę energię cyklu wychodzenia .Jednak w ogromnym stopniu ograniczy to również dopływdo nich strumienia twórczej energii i coraz bardziej będąmusieli „starać się", aby uzyskać to, czego pragną . Jeśli sąto ludzie świadomi i jeśli ruch na zewnątrz jest u nich silny,to okażą się wyjątkowo twórczy . Inni, gdy już zakończy sięnaturalna ekspansja związana z dorastaniem, prowadzą,jak się zdaje, przeciętne, raczej bierne i stosunkowo jedno-stajne życie .

Są oni z natury zwróceni ku własnemu wnętrzu i w ichprzypadku ruch na zewnątrz ku formie jest minimalny. Wo-leliby raczej powrócić do domu, niż z niego wyjść . Nie pragnąsilnie angażować się w sprawy świata ani go zmieniać . Jeślimają jakiekolwiek ambicje, to zwykle nie wykraczają onepoza znalezienie sobie jakiegoś zajęcia, które zapewni impewien stopień niezależności . Niektórzy z nich czują, że niepasują do tego świata . Inni czują się wystarczająco szczęśli-wi, gdy znajdą sobie jakąś bezpieczną niszę, w której wiodąwzględnie spokojne życie, gdy mają pracę dającą regularnedochody lub prowadzą małą własną firmę . Jeszcze innych po-ciąga życie we wspólnocie duchowej lub w klasztorze . Są teżtacy, którzy stają się wyrzutkami i żyją na marginesie społe-czeństwa, z którym niewiele ich łączy . Inni sięgają po nar-kotyki, bo życie na tym świecie jest dla nich zbyt bolesne .I w końcu są ludzie, którzy zostają uzdrowicielami lub na-uczycielami duchowymi, czyli nauczycielami Istnienia .

NOWA ZIEMIA

269

2 70

NOWA ZIEMIA

W dawnych czasach nazwano by ich pewnie kontemplu-jącymi. Wydaje się, że w naszej współczesnej cywilizacji niema dla nich miejsca. Jednak na rodzącej się nowej Ziemiich rola jest równie istotna jak rola twórców, ludzi czynu,reformatorów . Ich funkcja polega na kotwiczeniu na tej pla-necie częstotliwości nowej świadomości . Nazywam ich ko-twicami częstotliwości . Są tu po to, aby krzewić świadomośćdzięki zwykłym codziennym działaniom, dzięki swym inte-rakcjom z innymi ludźmi i dzięki „zwykłemu istnieniu" .

W ten sposób nadają głęboki sens temu, co wydaje siębez znaczenia . Ich zadanie polega na tym, że wnoszą do tegoświata przestrzenną ciszę, będąc absolutnie obecni wewszystkim, co robią . Ich- działania, nawet te najprostsze,przeniknięte są świadomością, a więc cechuje je takżewysoka jakość . Ich celem jest robić wszystko w sposóbuświęcony. A ponieważ każdy człowiek jest integralną czę-ścią świadomości zbiorowej, ludzie ci wywierają na świato wiele głębszy wpływ, niż można by sądzić, patrząc z ze-wnątrz na ich życie .

Nowa Ziemia nie jest utopią

Czy koncepcja nowej Ziemi nie jest kolejną utopijnąwizją? Wcale nie . Wszystkie utopie łączy jedno : mentalnaprojekcja w przyszłość, kiedy to wszystko będzie pięknie sięukładać, będziemy ocaleni, zapanuje spokój i harmoniai skończą się nasze problemy . Wiele było takich utopijnychwizji. Niektóre kończyły się rozczarowaniem, inne kata-strofą .

Sednem wszelkich takich utopii jest jedna z podstawo-wych strukturalnych dysfunkcji starej świadomości : czeka-nie na przyszłe zbawienie . A przyszłość istnieje tylko w jed-nej postaci -jako forma myślowa w twoim umyśle, toteż gdy

szukasz zbawienia w przyszłości, nieświadomie szukasz gowe własnych myślach. Wpadasz w pułapkę formy, czyli ego .

„1 ujrzałem niebo nowe i ziemię nową"* - pisze ewange-lista. Fundamentem nowej Ziemi jest nowe niebo - przebu-dzona świadomość. Ziemia-rzeczywistość zewnętrzna-totylko jego zewnętrzne odbicie. Wyłonienie się nowego nie-ba, a wraz z nim nowej Ziemi, to nie są przyszłe wydarze-nia, które przyniosą nam wolność . Nic nie przyniesie namk i e d y ś wolności, ponieważ wyzwolić nas może tylkochwila teraźniejsza. Zrozumienie tej prawdy to przebudze-nie . Przebudzenie postrzegane jako zdarzenie przyszłe niema żadnego znaczenia, gdyż przebudzenie jest zrozumie-niem Obecności . A więc nowe niebo, przebudzona świado-mość, to nie stan przyszły, do którego trzeba dążyć . Noweniebo i nowa Ziemia wyłaniają się w tobie już teraz, a jeślinie powstają w tym momencie, nie są niczym więcej jakmyślą w twojej głowie - dlatego nie powstają w ogóle .

Co powiedział Jezus do swoich uczniów? „Oto bowiemkrólestwo Boże pośród was jest" * * .

Podczas Kazania na Górze Jezus czyni przepowiednię,którą do dzisiejszego dnia zrozumiało niewiele osób . Mówi :„Błogosławieni cisi, albowiem oni na własność posiądą zie-mię"*** We współczesnej wersji Biblii owo „cisi" tłumaczysię jako pokorni. Kim są cisi lub pokorni i co znaczy, że po-siądą ziemię?

Cisi to pozbawieni ego . To ci, którzy przebudzili się naswoją prawdziwą naturę, jaką jest świadomość, i dostrzegajątę prawdziwą, najgłębszą istotę we wszystkich „innych", wewszystkich formach życia . Źyją w stanie poddania się i dla-tego odczuwają jedność z całością i ze Źródłem . Uosabiają

•

Ap . 21, 1 .• Łk 17, 21 ."'Mt5,5 .

NOWA ZIEMIA

271

272

NOWA ZIEMIA

przebudzoną świadomość, która zmienia wszystkie aspektyżycia na naszej planecie, łącznie z przyrodą, ponieważ życiena Ziemi jest nierozerwalnie związane z ludzką świadomo-ścią, która to życie postrzega i wchodzi z nim w interakcje .W tym właśnie sensie cisi posiądą Ziemię .

Na naszej planecie powstaje nowy gatunek . To rodzącasię chwila teraźniejsza, a ty nią jesteś!

Spis treści

Rozdział pierwszyRozkwit ludzkiej świadomości5Ewokacja 5Cel tej książki 8Nasza dziedziczna dysfunkcja11Narodziny owej świadomości15Duchowość i religia 18Pilna potrzeba przemiany20Nowe niebo i nowa ziemia23

Rozdział drugiEgo: obecny stan ludzkości25Iluzoryczne ja 27Głos w głowie 30Treść i struktura ego 33Utożsamianie się z rzeczami34Utracony pierścionek 36Iluzja posiadania 40Chcenie: potrzeba posiadania więcej43Utożsamianie się z ciałem45Czuć ciało wewnętrzne48Roztargnienie Istnienia49Od pomyłki Kartezjusza do odkrycia Sartre'a50Spokój, który przewyższa wszelki umysł51

Rozdział trzeciRdzeń ego 55Narzekanie i pretensje 56

Sprzeciw i uraza 60Mieć rację, winić innych61W obronie iluzji 62Prawda: względna czy absolutna?63Ego nie ma charakteru osobistego66Wojna to postawa myślowa68Chcesz pokoju czy dramatu?70Ponad ego: twoja prawdziwa tożsamość71Wszystkie konstrukcje są niestabilne72Potrzeba ego, by czuć się kimś wyższym75Ego i sława 75

Rozdział czwartyOdgrywanie ról: różne oblicza ego79Krzywdziciel, ofiara, kochanek80Pozbywanie się definicji samego siebie82Wcześniej ustalone role83Role tymczasowe 85Mnich ze spoconymi dłońmi87Odgrywanie szczęścia a szczęście prawdziwe87Rodzicielstwo : rola czy funkcja?88Świadome cierpienie 92Świadome rodzicielstwo93Dostrzeganie własnego dziecka95Porzucić odgrywanie ról96Patologiczne ego 99Ukryte w tle poczucie nieszczęścia101Tajemnica szczęścia 103Patologiczne formy ego106Praca - z ego i bez ego109Ego podczas choroby 111Ego zbiorowe 112Bezsporny dowód na nieśmiertelność114

Rozdział piątyCiało bolesne 117Narodziny emocji 119Emocje i ego 121Kaczka z umysłem człowieka124Dźwiganie przeszłości125To, co indywidualne, i to, co zbiorowe127Jak ciało bolesne odzyskuje siły129Jak ciało bolesne karmi się twoimi myślami130Jak ciało bolesne karmi się dramatem132Ciężkie ciała bolesne 135Rozrywka, media a ciało bolesne136Zbiorowe kobiece ciało bolesne138Ciała bolesne państwowe i rasowe140

Rozdział szóstyUwalnianie się 143Obecność 145Powrót ciała bolesnego148Ciało bolesne u dzieci 149Poczucie nieszczęścia152Zerwać z utożsamianiem się z ciałem bolesnym154„Wyzwalacze" 157Ciało bolesne jako czynnik przebudzenia159Uwalnianie się od ciała bolesnego161

Rozdział siódmyOdkryj, kim naprawdę jesteś165Jesteś tym, kim jesteś w swoim mniemaniu166Obfitość 168Poznanie siebie a wiedza o sobie170Chaos i wyższy porządek172Dobro i zło 173

Nie przejmować się tym, co się dzieje175Czy rzeczywiście tak jest?176Ego a chwila teraźniejsza178Paradoks czasu 181Wyeliminować czas 182To, co śni, i sen 185Wznieść się ponad ograniczenia186Radość Istnienia 188Pozwolić na osłabienie ego189Co wewnątrz, to na zewnątrz192

Rozdział ósmyOdkrywanie przestrzeni wewnętrznej197Świadomość przedmiotówi świadomość przestrzeni200Opaść poniżej myślenia i wznieść się ponad nie202Dostrzeganie przestrzeni wewnętrznej205Czy słyszysz górski strumień?208Odpowiednie działanie210Postrzegać bez nazywania210Kim jest ten, kto doświadcza?212Oddech 214Uzależnienia 217Świadomość ciała bolesnego218Przestrzeń wewnętrzna i zewnętrzna220Zauważać luki 223Zagubić siebie, aby siebie odnaleźć224Cisza 225

Rozdział dziewiątyTwój wewnętrzny cel227Przebudzenie 228Dialog na temat celu wewnętrznego231

Rozdział dziesiątyNowa Ziemia 247Krótka historia twojego życia249Przebudzenie się i ruch wsteczny250Przebudzenie się i ruch na zewnątrz254Świadomość 256Proces budzenia sic, 258Trzy modalności budzenia się259Akceptacja 260Radość 261Entuzjazm 264Kotwice częstotliwości269Nowa Ziemia nie jest utopią270

JEŻELI PRAGNIESZ ODKRYĆ CEL SWEGO ŻYCIA I WIEDZIEĆ, JAK GO OSIĄGNĄĆ,

JEŻELI NOSISZ W SOBIE TĘSKNOTĘ ZA PRZEBUDZENIEM DUCHOWYM

-TA KSIĄŻKA JEST DLA CIEBIE!

Drogą do tego jest poznanie siebie i mechanizmów twojego świata wewnętrznego . Ta książ-

ka pomoże ci w tym . Pomoże ci także uświadomić sobie, że dysfunkcyjne wzorce, które tak

cię rażą w społeczeństwie, istnieją również w tobie, będąc źródłem wewnętrznego konfliktu

i bólu i nie pozwalając ci na prawdziwe spełnienie . „Mam nadzieję- mówi autor-że książka

ta pomoże ci także dotrzeć do tego wymiaru twojego wnętrza, o którego istnieniu być może

w ogóle nie wiedziałeś lub tylko z rzadka doświadczałeś jego przebłysków . Nie tkwij do

końca życia w pułapce uwarunkowań z przeszłości, które ukształtowały twoją osobowość,

i pozwól, aby twoje życie przekształciło się od wewnątrz, jedynie silą twojej świadomości' .

„Nasza planeta i ludzkość - mówi dalej - pilnie potrzebują przebudowy świadomości, du-

chowego przebudzenia . Bez tego tylko utrwalimy chorobę przeszłości, którą tak dobitnie

widać w historii XX wieku, lub co najwyżej będziemy leczyć same symptomy tej choroby,

a nie jej przyczyny. Tą chorobą jest zbiorowa dysfunkcja egotycznego umysłu" .

Z tego procesu przemiany jednostkowej i społecznej wylania się wizja NOWEJ ZIEMI - ziemi

ludzi bardziej świadomych celu istnienia i głębszych powiązań w funkcjonowaniu świata .

E.T. stal się cenionym nauczycielem duchowym po wydaniu książki Po-

tęga teraźniejszości (wyd, pol . Wydawnictwo A, 2003) . Nowa Ziemia została uznana przez

Oprah Winfrey za najprostszy i najskuteczniejszy przewodnik duchowy. Oprah włączyła ją

do swego Klubu Książki i od marca do maja 2008 roku prowadziła na swoim portalu inter-

netowym dyskusje nad tą książką z udziałem autora i kilkunastu milionów uczestników łą-

czących się na żywo ze studiem . Przebieg tych niezwykle ciekawych rozmów jest dostępny

na www.oprah .com .

Education

Eckhart tolle nowa ziemia. przebudzenie świadomości sensu życia