Een persbericht schrijven voor wetenschappers

Roeland KortlevenVrijdag 9 mei 2008Universiteit Hasselt

Een persbericht schrijven

• Vloeit niet zomaar uit de pen of uit je vingers… – Schrijfproblemen zijn vaak

denkproblemen– Een persbericht schrijven vraagt een

gestructureerde aanpak– Belangrijke keuzes maken vooraleer de

eerste letter van het bericht wordt getypt

Een persbericht schrijven

• Verschillende stappen zetten– Welk nieuws heb ik allemaal te vertellen?

(nieuwswaarde)– Wat is het hoofdonderwerp (invalshoek)?– Welke journalisten en lezers wil ik bereiken?

(doelpubliek)– Hoe bouw ik het artikel inhoudelijk op?

(inhoudelijke structuur)– Hoe schrijf ik de tekst uit? (schrijfstijl en vorm)

Stap 1: het nieuws

•Uitgangspunt van je tekst is de ‘nieuwswaarde’

•‘Nieuws is wat een journalist vindt wat nieuws is.’

•Waarom zou jouw bericht in de pers moeten verschijnen?

Stap 1: het nieuws

• Voor dat je een bericht schrijft, moet je op zoek naar de potentiële nieuwswaarde.

• Kijken door de bril van een journalist

• Vooral: voor je doelgroep relevante conclusie van het onderzoek, specifieke aanbevelingen,…

• Minder: de uitgangspunten, het kader, de achtergrond van het onderzoek, de wetenschappelijkheid,…

Stap 1: het nieuws

• Test nieuwswaarde: aantal vragen– Het nieuws heeft te maken met een

verandering?– Het nieuws levert nieuwe (verrassende)

informatie op of werpt een nieuw licht op de situatie?

– Over dit onderwerp is veel discussie? – Dit nieuws levert een bijdrage aan een groot

(maatschappelijk) probleem? – Er is onderzoek uitgevoerd over dit nieuws en

dit is al gepubliceerd?

Stap 1: het nieuws

– Belangenorganisaties zullen verheugd of afkeurend reageren op het nieuws?

– Wijkt het nieuws af van de geëffende paden?

– Haakt het nieuws in op wat al in de media speelt?

– Heeft het nieuws impact op het dagelijkse leven van de lezer/ doelgroep?

Stap 1: het nieuws

• Opdracht 1: zoek in jouw rapport of onderzoek naar de elementen met potentiële nieuwswaarde– Met welke feiten/ kernboodschappen

zou je in het nieuws kunnen komen?– Waarom heeft dit potentiële

nieuwswaarde?

Stap 2: de invalshoek

• De invalshoek– Wat is het hoofdonderwerp en de

invalshoek van het persbericht?• Vaststelling, waarschuwing, aanbeveling,…

– Wie zal het uiteindelijke bericht lezen?– In welke media maakt het persbericht

de grootste kans op publicatie?

Stap 2: de invalshoek

• Pas je persbericht aan.– Algemene media of gespecialiseerde

pers?• Laagdrempelig• Niet overladen met details• Geen vakjargon: overschat de kennis van de

lezer niet.

– Lokaal of nationaal? • Regionaal: focus op het plaatselijke aspect

• Doelpubliek bepaalt invalshoek

Stap 2: de invalshoek• Opdracht 2: wat is het

hoofdonderwerp en in welke media maakt mijn nieuws het meeste kans? – Invloed op de uiteindelijke tekst? – Kennisniveau van de lezer? – Focussen op bepaalde feiten?– Welke invalshoek kiezen?

Stap 3: Inhoudelijke structuur

• Persbericht heeft een bepaalde structuur– Geschreven als een kant en klaar

krantenartikel– Vaste elementen: titel, inleiding,

basistekst opgedeeld in alinea’s– Inhoudelijke structuur van de

omgekeerde piramide: lezer toelaten om af te haken.

Stap 3: Inhoudelijke structuur

• Titel: kernachtige samenvatting van de kernboodschap. Geschreven als een krantentitel.– Zo kort mogelijk– Geen leestekens– Schrap overbodige woorden (voorzetsels,

hulpwerkwoorden, lidwoorden,…)– Duidelijk, dus niet dubbelzinnig of cryptisch

• Vb. Arts kleedt patiënten uit

Stap 3: Inhoudelijke structuur

• Inleiding: vat het hele artikel samen– Geef antwoord op de relevante vijf w’s en h:

wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe.• Alinea’s:

– per alinea één kerngedachte– Uitwerken van elementen uit de inleiding

• Tussentitels: – Aandacht trekken op belangrijke alinea

• Geen verwijzingen!

Stap 3: Inhoudelijke structuur

• Omgekeerde piramide: val met de deur in huis– De basis van het persbericht - het fundament -

staat bovenaan– De minder belangrijke zaken staan lager in de

tekst– Begin bij het algemene, de details vind je later

terug in de tekst– Suggestie: in laatste alinea informatie over de

onderzoeksinstelling– Onderaan: contactgegevens

Stap 3: Inhoudelijke structuur

• Begraaf het nieuws niet in details– Intelligente mensen hebben de neiging om te

nuanceren.– Ze beseffen hoe complex de situatie is, zien

nuances en verschillende invalshoeken,… en hebben de neiging dit uit te werken

• Maar… wie te veel zegt, zegt niets.– prioriteiten bepalen!– Beter zelf doen dan de lezer of de journalist,

want dit vergroot risico op misverstanden.

Stap 3: Inhoudelijke structuur

• Opdracht 3: werk een inhoudelijke structuur uit – Werk met kernwoorden een inhoudelijke

structuur uit? – Welke alinea’s ga je uitschrijven? – Welke informatie moet er zeker in en wat niet?

Stap 4: uitschrijven van de tekst

• Maximumlengte: 1 A4, liefst nog minder• Schrijf zakelijk. Geen reclametaal of

filosofische uitweidingen. Wel: heldere en to the point voorbeelden.

• Blijf objectief. Jezelf teveel op de borst kloppen, wekt argwaan op.

• Schrijf actief. Vermijd woorden als ‘worden’, ‘zullen’ en ‘kunnen’.

• Maak de zinnen niet te lang. Geen lange bijzinnen. Splits lange zinnen op.

Stap 4: uitschrijven van de tekst

• Schrijf over jezelf, over de organisatie in de derde persoon. Niet: ‘ik’ of ‘wij’

• “Citeer”. Ideaal om tekst te verlevendigen. • Vermijd vakjargon. Voor algemene pers:

schrijf voor een lezerspubliek van 14 jaar.• Geen oubolligheid, wel modern

spreektaal. – Verboden woorden: doch, reeds, derhalve,

echter, thans, nopen, inzake, op die wijze, teneinde, eveneens, jongstleden, aanstaande,…

Stap 4: uitschrijven van de tekst

• Schrijf in de tegenwoordige tijd. Geeft een sfeer van actualiteit.

• Vermijd clichés (kogel door de kerk, groen licht geven,…): ‘kill your darlings’

• Lees je tekst (hardop) op papier na en laat de tekst door anderen nalezen. Geen taal- of spellingfouten.

• Kom los van de tekst uit het rapport of het wetenschappelijk werk. Niet: copy & paste

Stap 4: uitschrijven van de tekst

• Lay-out– Rechtstreeks in mail, niet als bijlage– ‘BCC’ in plaats van ‘CC’– Geen bijlagen– Zo weinig mogelijk lay-out– Duidelijk ‘PERSBERICHT’ bovenaan– Verwijzing onderaan:

• GSM-nummer woordvoerder• Info over foto- of beeldmateriaal

Stap 4: uitschrijven van de tekst

• Opdracht 4: Schrijf het persbericht voor jouw onderzoek of rapport uit volgens de regels van de kunst.