Ισπανική Λογοτεχνία Ζάννειο Πειραματικό Γυμνάσιο 2015-16

Πολιτιστικό Πρόγραμμα Τόπος και άνθρωποι- Πολιτιστική Γνωριμία με

τη Βαρκελώνη

Federico Garcia Lorca Ο Federico Garcia Lorca γεννήθηκε 5 Ιουνίου του 1898 –- στο Φοέντε Βακέρος της Γρανάδας. Γιος του κτηματία Φεντερίκο Γκαρθία Ροντίγκεθ και της δασκάλας Βεθέντα Λόρκα Ρομέρο. Τελειώνοντας τη μέση εκπαίδευση γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Γρανάδας για σπουδές φιλοσοφίας, φιλολογίας και Δικαίου. Και το 1925 παίρνει δίπλωμα νομικής από το πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. Στα 1918, είκοσι χρονών, παρουσιάζεται στα γράμματα με το πρώτο του βιβλίο, ταξιδιωτικών εντυπώσεων, με τον τίτλο «Εντυπώσεις και Δοκίμια». Τρία χρόνια αργότερα, στα 1921, εκδίδεται στη Μαδρίτη το δεύτερό του βιβλίο και πρώτο ποιητικό, με τον τίτλο «Βιβλία ποιημάτων».

Στο πανεπιστήμιο συνάπτει φιλία με τον Λουίς Μπουνιουέλ και τον Σαλβαντόρ Νταλί, όπως και με άλλες σημαντικές προσωπικότητες της ισπανικής ιστορίας. Στα 38 του μόλις χρόνια, ο Λόρκα ήταν ήδη πολυταξιδεμένος και κατασταλαγμένος όσον αφορά τόσο την προσωπική όσο και λογοτεχνική του ταυτότητα. Στο ιστορικό του μετράει πολλές ποιητικές συλλογές, θεατρικά έργα και περιοδείες με τη θεατρική του ομάδα «La Barraca» στις αγροτικές περιοχές της Ισπανίας. Κορυφαίες δημιουργίες του αποτελούν «Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα», «Ο Ματωμένος Γάμος» και η «Γέρμα», τραγωδίες με πυρήνα τους το ανθρώπινο στοιχείο και θέμα τους την κοινωνική καταπίεση πάνω σε αυτό. Οι βασανισμένοι ήρωες του Λόρκα «ανεξήγητα» προσπαθούν να ξεφύγουν από ζωές που δεν επέλεξαν και αγάπες αδιέξοδες. «Ήταν μια ακριβής μεταφορά της θλίψης του, γιατί ήταν μια μεγαλοφυΐα που μετέτρεψε την ταλαιπωρία του σε τέχνη». (Ίαν Γκίμπσον)

Η Οικογένεια Λόρκα

Θεματολογία του Λόρκα• Ο Λόρκα είναι ερωτευμένος με τα στοιχεία της φύσης,

τον ήλιο, τον άνεμο, τα ποτάμια, τα λιόδεντρα , τη σελήνη, τους ανέμους, ως παιδί της ισπανικής υπαίθρου.

• Άλλο βίωμα του Λόρκα είναι το βίωμα του θανάτου. • Υπάρχει και το θέμα του έρωτα. Το πάθος και η μέθη των

αισθήσεων• Όλα τα ποιητικά του δράματα, έχουν έντονο το στοιχείο

της κοινωνικής καταπίεσης, την ανισότητα, την κοινωνική αδικία, την εκμετάλλευση, την ανελευθερία.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ:

• σύγκρουση με τις κοινωνικές συμβάσεις• οι δυνάμεις της φύσης και ο μυστικισμός της ζωής επαναστατούν ενάντια στην καταπίεση από τα ήθη του πολιτισμού και της κοινωνίας• αριστοτεχνική χρήση της γλώσσας• λυρισμός• ποιητικές εικόνες, ρεαλιστικές, συμβολιστικές και υπερρεαλιστικές• σύνθεση του επικού διαλογικού) με το λυρικό (χορικό) στοιχείο• επέμβαση του υπερφυσικού στοιχείου

«Εγώ πάντα θα είμαι στο πλευρό αυτών που δεν έχουν τίποτα και στους οποίους δεν

επιτρέπεται καν να απολαύσουν ειρηνικά το τίποτα που έχουν».

«Εγώ πάντα θα είμαι στο πλευρό αυτών που δεν έχουν τίποτα και στους οποίους δεν επιτρέπεται καν να απολαύσουν ειρηνικά το τίποτα που έχουν».

• Ο Λόρκα δεν υπήρξε ποτέ ενεργό μέλος της πολιτικής. Παρόλα αυτά, το πάθος του για την ελευθερία ήταν γνωστό.

• Λίγο πριν τον Εμφύλιο συντάσσει και μία προκήρυξη κατά του φασισμού. Λόγοι αρκετοί και ικανοί για να τον καταστήσουν ένοχο στα μάτια της τοπικής φασιστικής οργάνωσης των οπαδών του δικτάτορα Φράνκο. Κάνει το λάθος να κυκλοφορεί ελεύθερα στη Γρανάδα, μέρος που ελέγχουν ακροδεξιοί στασιαστές.

«Είμαι ποιητής και κανείς δεν πυροβολεί τους ποιητές ...»

• «Είμαι ποιητής και κανείς δεν πυροβολεί τους ποιητές»

Ο ποιητής,βρίσκει καταφύγιο στο σπίτι ενός φίλου του και μέλος της τοπικής φασιστικής επιτροπής, πιστεύοντας πως δεν θα υποπτεύονταν αυτή την κρυψώνα. Υπολόγισε λάθος, Παρά τις προσπάθειες του φίλου του, ο Λόρκα συλλαμβάνεται. Κρατείται επίσημα στο Κυβερνείο όλη τη μέρα και το βράδυ μεταφέρεται στο Βιθνάρ. Τουφεκίζεται από παραστρατιωτικούς του Φράνκο στις 19 Αυγούστου του 1936 και το πτώμα του σωριάζεται σε ομαδικό τάφο στην περιοχή Fuentegrande de Alfacar κοντά στη Γρανάδα. Έγινε ένας από τους 20.000-30.000 Ισπανούς που εκτελέστηκαν στην περιοχή της Γρανάδα γιατί θεωρήθηκαν υποστηρικτές της δημοκρατίας ή της αριστεράς, μέλη των συνδικάτων, δάσκαλοι ή δημοσιογράφοι, ή συγγραφείς σαν τον Λόρκα.

«Έπειτα κατάλαβα ότι είχα δολοφονηθεί. Με έψαξαν σε καφετέριες, νεκροταφεία και εκκλησίες…αλλά δε με βρήκαν. Δε με βρήκαν ποτέ; Όχι. Ποτέ δε με βρήκαν.» (Ποιητής στη Νέα Υόρκη)

Το «Ποιητής στη Νέα Υόρκη» είναι ένα βιβλίο με ποιήματα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα που κυκλοφόρησε μετά τον θάνατο του ποιητή,για πρώτη φορά το 1940. Τα ποιήματα αυτού του βιβλίου γράφτηκαν στην πόλη της Νέας Υόρκης, το 1929-1930, όπου ο ποιητής έζησε ως φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια. (από τον Ποιητή στη Νέα Υόρκη). Το έργο «Ποιητής στη Νέα Υόρκη» επικεντρώνεται στην αλλοτρίωση του ανθρώπου όπως τη συναντάμε στη σύγχρονη κοινωνία και τους μηχανισμούς που επιτρέπουν σε λίγους να κυριαρχούν επί των πολλών.

Το έργο του Λόρκα απαγορεύτηκε στην Ισπανία μέχρι το 1953, όταν ξαναεμφανίστηκε λογοκριμένο. Μόνο μετά το θάνατο του Φράνκο το 1975, έγινε δυνατό να συζητηθεί δημόσια το έργο και ο θάνατός του...

Ματωμένος Γάμος- Μονόλογος ΦεγγαριούΕίμ` ένας κύκνος στρογγυλός μες το ποτάμι, είμ` ένα μάτι στα ψηλά καμπαναριά,και μες στις φυλλωσιές φαντάζω ψεύτικο φως της χαραυγής.Κανείς δε μου γλυτώνει εμένα!Ποιος κρύβεται; Ποιανού το κλάμα γροικιέται μες στο χέρσο κάμπο; Ένα μαχαίρι έχω κρεμάσει μες στον ανταριασμένο αγέρα,που λαχταράει, μολύβι τώρα, πόνος να γίνει μες στο αίμα.Αφήστε με να μπω! Παγώνω στους τοίχους και στα παραθύρια.Μια στέγη ανοίχτε, μια καρδιά, να μπω να ζεσταθώ λιγάκι!

Αχ, πως κρυώνω! Οι στάχτες μου – μέταλλα κοιμισμένα –ψάχνουν σε κάμπους και βουνά της φλόγας την κορφή να βρούνε.Όμως το χιόνι με κουβαλάει στις χαλαζένιες πλάτες του,και με βυθίζει όλο παγωνιά στα χαλκοπράσινα βαλτονέρια.

Μα τούτη τη νύχτα θα βαφτούν τα μάγουλα μου κόκκινο αίμα,και τ` άγρια βούρλα θα ζαρώσουν κάτου απ` τα πέλματα του αγέρα.Ίσκιο δε θα `βρουν και φυλλωσιά για να γλιτώσουν από μένα!Θέλω μονάχα μια καρδιά! Ζεστή!-

Είμαι  κύκνος στρογγυλός μες στο ποτάμιμάτι σε στέγες ιερέςψεύτικη αυγή στις φυλλωσιές. Δε μου ξεφεύγετε! Ποιος κρύβεται; Ποιος σιγοκλαίει στης κοιλάδας τις άγριες μονιες;Ένα μαχαίρι έχω κρεμάσει στον αέρακαρτεράει στο μολύβι πόνοςδιψάει να γίνει μες στο αίμαΑφήστε με να μπω!Από τοίχους έρχομαι, παγωμένο, κι από κρύσταλλα! Ανοίξτε στέγες και στήθημέσα να μπω, να ζεσταθώ!Κρυώνω!

Οι στάχτες μου,μέταλλα κοιμισμένα, την  κορφή ψάχνουν της φωτιάςστα  βουνά και στις στράτεςΌμως στις πλάτες του πάνω τις λαμπερές με  παίρνει το χιόνικαι  παγωμένο με πνίγεισε σταχτοπράσινες υγρές αγκαλιέςΓιατί τούτη τη νύχτα θα βαφτούντα μάγουλα μου κόκκινο αίμακαι τα πυκνά τα βούρλα στα πέλματα θα 'ναι τα πλατιά του αέραΝα μην είναι σκιά ούτε φωλιά .να  μην ξεφύγουν!Να μπω θέλω σ' ένα στήθοςνα ζεσταθώ! Μια καρδιά θέλω!Ζεστή! Να πλημμυρίσει αίματα στήθια μου, τα βουνά τα παγωμένα

 

Αφήστε με να μπω, αφήστε με! ( στα κλαδιά)Ίσκιους δε θέλω. Πρέπει παντού οι αχτίδες μου να μπουνκι οι σκοτεινοί κορμοίμες στη βουή να λουστούν τη φωτεινήγια να βαφτούν τούτη τη νύχτατα μάγουλα μου κόκκινο αίμα ·και τα πυκνά τα βούρλαστα πέλματα να 'ναι τα πλατιά του αέραΠοιος κρύβεται; Έξω, φωνάζω!Όχι! Δε θα ξεφύγετε!Θ' αστράψω στ' άλογοπυρετό διαμαντένιο

Σονέτο του γλυκού παραπόνου

Φοβάμαι μη χάσω το θαύματων αγαλμάτινων ματιών σου και τη μελωδίαπου μου αποθέτει τη νύχτα στο μάγουλοτο μοναχικό ρόδο της ανάσας σουΠονώ που είμαι σε τούτη την όχθηκορμός δίχως κλαδιά μα πιότερο λυπάμαιπου δεν έχω τον ανθό, πόλφο ή πηλόγια το σκουλήκι του μαρτυρίου μου.Αν είσαι εσύ ο κρυμμένος μου θησαυρόςαν είσαι εσύ ο σταυρός και ο υγρός μου πόνος,αν είμαι το σκυλί της αρχοντιάς σουμη με αφήσεις να χάσω ό,τι έχω κερδίσεικαι στόλισε τα νερά του ποταμού σουμε φύλλα από το φρενοκρουσμένο μου φθινόπωρο.

Στίχοι: Λούζεται η αγάπη μου (προσαρμογή στα Ελληνικά: Λευτέρης Παπαδόπουλος)

Μουσική: Χρήστος ΛεοντήςΠρώτη εκτέλεση: Μανώλης Μητσιάς

Λούζεται η αγάπη μουστο Γουαδαλκιβίρ

και τ' άνθη παίρνουν ευωδιάαπ' το γλυκό κορμί της.

Τρέξε, πέτα, χελιδόνι,φέρ' τής Βενετιάς βελόνι,να κεντήσει στο μαντίλι,

τη χαρά της να μου στείλει.

Μεταξωτά η αγάπη μουμαντίλια μου κεντά

κι όλο φιλάει την κλωστήκαι βυσσινιά τη βάφει.

Τρέξε, πέτα, χελιδόνι,φέρ' τής Βενετιάς βελόνι,να κεντήσει στο μαντίλι,

τη χαρά της να μου στείλει.

Άγαλμα προς τιμή του Λόρκα, στην πλατεία Santa Ana της Μαδρίτης

http://tvxs.gr/news/unlisted

The Nation, LosTiempos.com, margaritaxirgu.es, ElPaís.com, «Federico Garcia Lorca: Ποιήματα» εκδ. Κοροντζή, «Λόρκα – Ποιήματα της

Ανδαλουσίας» Χ. Γουδήhttp://www.eirinika.gr/article/12682/federico-garcia-lorcao-megas-ispanos-poiitis-poy-i-diktatoria-toy-franco-ton-ektelese

https://www.youtube.com/watch?v=nU1M9us1Lnk#t=22

https://www.youtube.com/watch?v=O17nJue5uhE

http://fotodendro.blogspot.gr/2011/05/blog-post_29.html