Informatika e Biznesit

Besart Hashani

Pyetje nga java paraprake?

Biznesi Elektronik

• E-Biznesi – përdorimi i ICT-së për të mbështeturtë gjitha aktivitetet biznesore.

• Termi e-business ka origjinën nga IBM (1996)• E-biznesi përfshinë:

– Tregun elektronik– Marketingun elektronik– Bursat elektronike– Transaksionet elektronike bankare– Distribuimin elektronik të njohurive dhe shërbimeve– Industrinë elektronike– Rezervimet elektronike– E-rekrutimin

• Aplikacione kryesore që mundësojnë biznesinelektronik janë:– Posta elektronike (e-mail)– Posta me zë (Voice mail)– Faksi (Fax)– VoIP– Telekonferencat– Shkëmbim elektronik i të dhënave (EDI =

Electronic Data Interchange) – kompanitë e mëdha përdorin kompjuterë për të bërëtransmetmin e dokumenteve të formatuara

– Rrjetet sociale• Facebook, Twitter, LinkedIn, Solaborate…

Marketingu elektronik

• Përdorim i internetit dhe ICT-së për aktivitetete marketingut– Informimi lidhur me tregun (Market Intelligence)

– Hulumtimi i tregut (Market Research)

– Zhvillimi i politikës së produktit ose shërbimeve(Product/Service Development Policy)

– Politika e shitjes (Sales Policy)

– Promocioni dhe reklamat (Promotion and Advertising)

•• Market Intelligence ≠ MarketMarket Intelligence ≠ Market ResearchResearch

Transaksionet elektronike bankare

Shërbimet e e-banking

• Çka ofron e-bankingu?

– Përcjellja e bilancit të llogarisë

– Përcjellja e transaksioneve

– Ruajtja e pasqyrave bankare si PDF

– Transaksionet e ndryshme financiare

– Blerjet online

– Rezervimet e ndryshme

– …

Problemet me e-banking

Fjalekalimet me te dobeta

• password • 123456 • 12345678 • abc123 • qwerty • monkey • letmein• dragon• 111111 • baseball

• http://www.password-find.com/

Sulmet kryesore

• Sulmi ndaj serverit të bankës

• Vjedhja e informatave

• Phishing (social engineering)

• Pharming

• Në përgjithësi – Sulmet me viruset Trojan

• Sulmet përmes kanaleve tjera

ISO/IEC 27001 – Standardi Ndërkombëtar përsiguri të informatave

• Vlerësimi i rrezikut

• Politika e sigurisë

• Menaxhimi i sigurisë së informacionit

• Menaxhimi i aseteve

• Siguria e resurseve humane

• Siguria fizike e hapësirave kompjuterike

Bursat elektronike

• Bursat e mallrave

• Bursat e parave

• Bursat e gjërave tëçmueshme

Rezervimet elektronike

Shpërndarja elektronike e diturisë dhe shërbimeve

• Përfshinë:– E-edukimin– Shpërndarjen e librave– Shpërndarjen e punimeve shkencore– Bibliotekat elektronike– Gazetat (revistat) elektronike– Shpërndarjen e softverëve– Telekonferencat

• http://www.ted.com/talks/sugata_mitra_build_a_school_in_the_cloud.html?utm_source=facebook&source=facebook&utm_medium=social&utm_campaign=ios-share

Strategjia digjitale

• Çfarë varësie ka kompania ndaj zhvillimitteknologjik?

• Cila është më e kushtueshme?– Mos pasja e një strategjie apo ndërtimi i një strategjie

zhvillimore?

• Çfarë pozicionimi ka kompania ndaj ICT-së

• Cikli PDCA (Plan-Do-Check-Act)

Globalizimi i biznesit

E-Qeverisja

• Qeverisja elektronike është ofrimi i shërbimevetë institucioneve qeveritare përmes ICT-së ndajqytetarëve, bizneseve dhe kategorive të tjera. – G2C

– G2B

– G2G

• Pse është e rëndësishme e-qeverisja?

• http://map.rks-gov.net/userfiles/file/Strategjit%C3%AB%20dhe%20Planet/e_Qeverisja_per_Buletin_te_MAP_it.pdf

Votimi elektronik

• Rritë besueshmërinë në sistemin e votimit• Pamundëson votimin e personave më shumë se

një herë.• Krahasimet e shenjave të gishtërinjëve në mënyrë

digjitale• Mundëson votë anonime

• http://www.youtube.com/watch?v=5KAOlxq0UFw

• http://www.universitypress.org.uk/journals/cc/17-858.pdf

ICT-ja ka ndikime globale edhe në ngjarjetpolitike globale

STRATEGJIA E QEVERISJES ELEKTRONIKE 2009-2015

• http://www.kryeministri-ks.net/repository/docs/STRATEGJIA_E_QEVERISJES_ELEKTRONIKE_2009_2015.pdf

Rasti: Dell

• Rasti më tipik i shfrytëzimit të e-biznesit

• 15 % e biznesit të Dell është B2C

• Pjesa tjetër është B2B

• Dizajne sipas porosisë