Embed Size (px)
Citation preview
Instrui interlingvistikon hodiauSpertoj kaj konsideroj
Federico GobboUniversitato de Torinofedericogobbounitoit
CCcopy BYcopy $copy Ccopy
39-a Malferma Tago CO de UEARoterdamo 30 nov 2013
1 de 28
Memprezento
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Memprezento
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Cefaj momentoj de mia Esperanta vivo junule
En la jaroj 1993-1998 mi estis studento ce Universitato de Torino
1993 en la unua akademia jaro kiel bakalaura studento renkonto kun lalibro La sercado de la perfekta lingvo de Umberto Eco studantesemiotikon
1997 unua kurso de Esperanto per retposto organize de ELNA
1997 estrarano de IEJ respondeca pri retpagoj italigo de la ELNA-kursonomita KIREK
1997 kunorganizo por IEJ de la 53-a IJK en Assisi Italio
1998 itala delegito por la TEJO-seminario ce European Youth Council deEU en Budapesto Hungario
1998 sekvis kurson kaj magistrigis en Interlingvistiko kaj Esperantologioprofesoro Fabrizio A Pennacchietti
1999 oni aljugis Stipendion Lapenna por la plej bona disertao de la jaro
3 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
kaj post-junuleEkde 2004 estigis akademia karierio kiel lingvisto kaj informadikisto
2005 recenzoredaktoro de la revuo LPLP (Language Problems ampLanguage Planning)
2005 publikigo de unua fakartikolo pri Europa lingvopolitiko ce Journalof Universal Language sekvos aliaj
2009 seminario pri interlingvistiko ce studentoj de filozofio enUniversitato de Milano kaj unua manlibro de la fako en la itala
2011 unua kurso pri Lingvoplanado kaj Planlingvoj ce Universitato deTorino aktiva gis nun
2012 kurso pri Historio kaj Filozofio de Informadiko en Hajnano kadre deUniversitato de Esperanto
2013 igas korespondanto de Akademio de Esperanto
2014 kurso pri Interlingvistiko kaj Esperanto ce Universitato deAmsterdamo ndash ekde februaro la interlingvistikan parton
4 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Kio estas interlingvistiko
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La influo de Otto Jespersen
Kvankam la termino lsquointerlingvistikorsquo aperis unue en 1911 en francafakurnalo redakte de Jules Meysmans (Blanke 1985) estis OttoJespersen mondfama dana lingvisto kiu disvastigis gin en 1931 dumla 2-a Internacia Kongreso de Lingvistoj okazinta en Genevo
Nova scienco estas evoluanta Interlingvistiko ndash branco de lalingvoscienco kiu pritraktas strukturon kaj bazajn ideojn de ciujlingvoj cele al ekstarigo de normo por interlingvoj tehelplingvoj destinitaj al busa kaj skriba uzo inter homoj kiuj nepovas sin komprenigi per siaj gepatraj lingvoj
Gobbo (2008 citao elangligita grasigo mia p 24)
6 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La kunteksto de Jespersen
En tiu epoko furoris la bataloj inter la Esperanto-Movado kaj lakonkurantoj kiuj neniam sukcesis arigi kvanton da homoj kompareblajkun niaj pioniroj La plej gravaj
1902 Idiom Neutral proponita de Waldemar Rosenberg
1903 Latino sine Flexione proponita de Giuseppe Peano
1908 Ido proponita de Louis Couturat
1922 Occidental proponita de Edgar de Wahl
1928 Novial proponita de Otto Jespersen mem
Evidente Otto Jespersen ne estis neutrala tiurilate
7 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Ekzemplo Ido pli bona ol Latino sine Flexione ldquoNi ciuj laboras por la estonta Lingvo Internacia kies ekzakta tipo nija ne konasrdquo
8 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La malfacilaoj alfrontitaj de Jespersen
Kvankam la prestigo de Jespersen inter lingvistoj estis granda tiualvoko al la laboro por interlingvistiko alfrontas malfacilaoj prodiversaj kialoj
historie en la infanago de lingvistiko kiam estis fondita la SocietoLingvistika de Parizo (1866) interlingvistiko en la preskriba sencoestis eksplicite konsiderita for de la fako
pragmatike lsquonormalajnrsquo lingvojn oni nature lernas elparoli antau olskribi planlingvojn oni ciam lancas per verko kiu priskribasgramatikon bazan vortaron kaj ekzemplajn tekstojn Multaj gravajlingvistikaj fenomenoj rilatas al la elparolo (fonetiko fonologioprozodio ktp) kaj pro tio lingvistoj ofte preteratentasinterlingvistikon
9 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La klasika difino de interlingvistiko
Post Jespersen tiu ci malbonsanca subfako de lingvistikotransformigis de preskriba karaktero al priskriba kompara studo deinternaciaj helplingvoj ndash kun la notinda escepto de IALA Ofte tiujkomparoj okazas el teoria vidpunkto sen konside al la fakto keEsperanto reale funkcias kiel vivanta lingvo
La konkreta vivo de Esperanto ndash tiel rica kompare kun la konkurantojndash formas do subfakon de interlingvistiko nome esperantologioEsperantologio estas termino inventita en la germana de gravaleksikologo Eugen Wuster (Blanke 2006)
10 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Jen taksonomio de klasika interlingvistiko kiel fako
lingvistiko interlingvistiko
esperantologio
Kelkaj fakuloj largigas la esplorkampon de interlingvistiko ankau al lastudo de etnaj lingvoj kiam oni ilin uzas kiel helplingvojnAlivorte en la kazoj kiam tiuj lingvoj igas komprenilo inter parolantojkiuj havas diversajn gepatrajn lingvojn Ofte la efikon de etnaj lingvojoni kontrastas al tiu de planlingvoj
11 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Kiel aperas la klasika interlingvistiko al nuntempajbitdenaskaj studentoj
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Konsideroj post multjara sperto pri instruado
Kiaj studentoj interesigas al klasika interlingvistiko Kutime ili jamstudis antaue
historion de la dudeka jarcento aparte pri la ideologioj kajpolitikaj ideoj kiel kosmopolitismo mondfederismo pacismo ausocialismo kaj komunismo
historion kaj filozofio de la sciencoj ekzemple matematikon kajlogikon car interlingvistiko altiris gravajn homojn kiel GiuseppePeano Bertrand Russell au Louis Couturat
historion de lingvosciencoj pro la intereso de kelkaj gravajlingvistoj en interlingvistiko ekzemple Ferdinand de SaussureEugen Wuster Antoine Meillet Edward Sapir ndash por mencii nur lagigantojn
13 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj
la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito
la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiuportis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La gravaj mesagoj de klasika interlingvistiko1 Esperanto pluvivis du mondmilitojn malgrau la malfacilaoj
Gi venkis la lsquobatalonrsquo de la internaciaj helplingvoj car post la duamondmilito ec idistoj au interlinguistas koncedas ke Esperantofunkcias kiel aliaj vivantaj lingvoj car gi sangigas pro la uzo kaj doevoluas (Martinet 1989)
2 La akcepto de planlingvo ne dependas de gia strukturo sedde lingvopolitiko La agadoj de Nitobe Inazo ce la Ligo de Naciojen 1921 kaj de Ivo Lapenna ce Unesko en 1954 montras tion treklare
3 La demando lsquokial Esperanto nunrsquo neeviteble vekaskomparon kun la tiel nomata ldquotutmonda anglardquo cefe en la1990-aj kiam okazis du mondskale gravaj faktoj la falo de Sovetunio kaj do la fino de la malvarma milito la ekstarigo de TTT fare de Tim Berners-Lee (CERN Genevo) kiu
portis interreton en la ciutaga vivo de homoj tra la tuta mondo perkomputiloj unue kaj postelefonoj kaj tabuletoj poste
14 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La ambigueco de la vorto interlingvistiko nuntempe1 interlingvistiko kiel komparo inter diversaj trajtoj de naturaj
lingvoj ofte genealogie parencaj ekz lsquointerlingvistika komparointer la franca la piedmonta kaj la italarsquo
2 interlingvo kiel lerna variao de dua lingvo ofte influita de launua lingvo de la lernanto estas termino uzata en la subfako delingvolernado ekde almenau la 1970-aj
3 interlingvistiko kiel formala lingvao por per-automatatradukado paradigmo uzita cefe en la 1980-aj jaroj ndash inter la aliajen peresperanta nederlanda projekto DLT
4 Interlingua estis uzita de Giuseppe Peano por indiki la komunaninternacian vortaron kiu fontas el la latina lingvo kaj kelkfoje giigis sinonimo de Latino sine Flexione
5 Interlingua estas la nomo de la internacia helplingvo planita de lagrupo estre de filologo Alexander Gode por IALA kiu estispublikigita en 1951
6 interlingvistiko en la senco pritraktita gis nun
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Modernigi interlingvistikon
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
La konvergo inter interlingvistiko kaj lingvoplanado
Valter Tauli eminenta estona lingvisto estis la unua kiu en 1968esplicite konsideris interlingvistikon subfako de lingvoplanado por liinterlingvistiko estas la scienco de internacia lingvoplanado(Gobbo 2008)
Fakte li notis ke la principoj kaj la problemoj alfrontitaj delingvoplanado te la normigo de lingvoj je nacia kaj regionanivelo ofte similas al tiuj alfrontitaj de internaciaj helplingvoj
Tiu ci rimarko ofertas komparon aparte inter Esperanto kajminoritataj lingvoj kiu estas konsiderita interesa de kelkaj lingvistojlastatempe (Kimura 2012 Romaine 2011 Edwards 2010)
17 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Minoritata lingvo estas lingvo difinita per unu etno en sia historiaau mita origino kiu fontas el preciza loko Tiu loko igas grava porla sento de aparteno fare de la parolantoj Sed por la hazardoj de lahistorio mem la etno ekde iam estis subpremata de alia etna grupohavanta alian etnan lingvon
Minoritata lingvo estas tia ciam rilate al majoritata lingvo
18 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Minoritataj lingvoj kaj lingvoplanado
Lingvoplanado estas ciu ajna agado por konscie promocii lingvonofte minoritatan Post Hornberger (2006) oni distingas tri partojn delingvoplanado
1 statuso-planado agado por altigi la nivelon de prestigo en lainstitucioj kaj la parolantaro
2 korpuso-planado pligrandigo de la vortprovizo por adapti lalingvon al uzoj en netradiciaj kampoj
3 akiro-planado eduka agado por instrui kaj ebligi la lernadon en lafamilioj lernejoj kaj ekstere
Evidente post la gustaj adaptoj kaj precizigoj la tri partoj delingvoplanado validas ankau por Esperanto
19 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Taksonomio de minoritataj lingvoj
Lau la taksonomio de kanada lingvisto Edwards (1992) ndash iomsimpligita ndash ekzistas tri specoj de minoritataj lingvoj (ekzemploj elItalio)
nur-ie-lokaj minoritataj lingvoj la germana franca kaj slovena carekster Italio ili estas naciaj lingvoj
ciam-tie-lokaj minoritataj lingvoj la piedmonta au la veneta estastiaj nur en partoj de (norda) Italio
ciam-ie-lokaj minoritataj lingvoj la kataluna estas minoritata kajen Italio (Alghero insulo Sardujo) kaj en Hispanio
20 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Konataj trajtoj ofte troveblaj ce minoritatoj
1 ofte lau la absoluta kvanto da parolantoj ili estas malmajoritatonaci-nivele kaj majoritato region-nivele (Edwards 2010)
2 lingvaj entuziasmuloj estas kutime volontuloj ndash la plejmulto negajnas vivsubtenan monon praktikante la lingvon
3 parolantoj konsideras la lingvon grava dum neparolantoj estasindiferentaj au ec malamikaj ofte pro antaujugoj kaj nekono
4 multaj parolantoj estas tre sentemaj kaj atentaj al la temaro delingvaj rajtoj kiel parto de homaj rajtoj
5 en la historio de multaj minoritatoj ofte ekzistas diversajskribmanieroj kiuj privilegias unu variaon au la alian kaj ne facilaselekti
Punktoj 2 3 4 validas ankau en la kazo de Esperanto
21 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Nehazarde esperantistoj ofte estas minoritatanojNur unu fresdata ekzemplo
Kanada esperantisto Brian Kaneen kiu forpasis la 12-an dejanuaro 2012 testamentis al ESF pli ol duonan milionon dakanadaj dolaroj [ ] Kaneen universitata docento pri lagermana lingvo estis aktiva en la kanada Esperanto-movadointeralie kiel instruisto kaj sekretario de la vankuvera kluboModesta homo kun modesta vivstilo li ciam energie pledis porpli da konscio kaj engagigo pri lingvopolitikaj demandoj Tiusinteno fontis interalie el lia propra junaga sperto delingvomorto sur Manks-insulo alia testamenta disponigo kreisstipendion por manksaj junuloj kiuj volas studi keltan lingvon
Fonto esperanticorg 29 sep 2013 grasigo mia
22 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Finaj rimarkoj
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Lingvoplanado povas helpi al esperantologio
Per (re)utiligo de nocioj pri lingvoplanado
studentoj pri lingvistiko interesigas pli facile kaj
profunde pri Esperanto kaj al gia historio car
ili povas kompreni la socilingvistikan
fenomenon Esperanto per komparo (alivorte
per similaj kaj malsimilaj trajtoj) kun pozitivaj
efikoj ambauflanke
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
kaj modernigi interlingvistikon
La historiaj konkurantoj de Esperanto te la
aliaj internaciaj helplingvoj kvankam
malsukcesaj ja estas interesis al lingvoplanado
por komparaj celoj car lingvoplanadaj klopodoj
ofte estas malsukcesoj Alivorte Esperanto
estas sukceso kaj ec en la historio de
lingvoplanado sukcesoj estas malmultaj la
novhebrea la svahila la indonezia la kataluna
la kelta kaj malmultaj aliaj
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Minoritataj lingvoj kaj fikciaj planlingvoj
Estas proksimumaj kalkuloj pri maksimume 6000 lingvojvivantaj en la mondo hodiau kvankam alarme alta proporcioestas je risko morti Ciuj tiuj lingvoj havas sian historion Kajkrome estas tiuj lingvoj kiuj estas inventitaj dum la lastajarcento kaj duono [ ] La klingona produkto deuson-tutmonda pertelevida kulturo unuavide sajnas jarcentoj forde la kornvala lingvo kun longa kaj respekinda historio Cuvere En ci tiu mallonga superrigardo mia cefa argumento estaske la klopodoj normigi la revivigitan kornvalan havas multajntrajtojn kiu similas al lingvoj kiel la klingona
Fonto Kornvala au klingona (Deacon 2006 elangligo mia)
Sed tio estas ja la temo de la dua prelego
26 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Esenca Bibliografio
Blanke D (1985) Internationale Plansprachen Ein Einfurung Akademie Verlag
Blanke D (2003) Interlingvistiko kaj esperantologio vojoj al la faka literaturo Universala Esperanto-Asocio
Blanke D (2006) Interlinguistische Beitrage Zum Wesen und zur Funktion internationaler Palnsprachen Peter Lang
Deacon B (2006) Cornish or Klingon The standardisation of the Cornish language in Payton P (ed) CornishStudies Fourteen University of Exeter Press
Edwards J (2010) Minority Languages and Group Identity John Benjamins
Edwards J (1992) Sociopolitical aspects of language maintenance and loss Towards a Typology of Minority LanguageSituations ch 3 of Fase W amp Jaspaert K amp Kroon S (eds) 1992 Maintenance and Loss of Minority LanguagesJohn Benjamins
Gobbo F (2008) lsquoPlanning languages and language planning The contribution of Interlinguistics to cross-culturalcommunicationrsquo in Boers Franks amp Darquennes Jeroen amp Kerremans Koen amp Temmerman Rita (eds)Multilingualism amp Applied Comparative Linguistics (Volume II) 24ndash60 Cambridge Scholars Publishing
Hornberger N H (2006) lsquoFrameworks and Models in Language Policy and Planningrsquo in Ricento T (ed) 2006 AnIntroduction to Language Policy Theory and Method Blackwell 24ndash41
Kimura G (2012) lsquoEsperanto and minority languages A sociolinguistic comparisonrsquo Language Problems amp LanguagePlanning 362 167ndash181
Martinet A (1989) lsquoThe proof of the pudding rsquo in Schubert K (ed) Interlinguistics Aspects of the Science ofPlanned Languages De Gruyter
Romaine S (2011) lsquoRevitalized Languages as Invented Languagesrsquo in Adams M (ed) From Elvish to KlingonExploring Invented Languages Oxford University Press
27 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
Dankon pro via atento
Cu demandoj
Por proponoj ideoj kaj komentoj
federicogobbounitoit
Elsutu kaj konigu ci tiujn lumbildojn per retpago
httpfedericogobbonameeo2013html
CCcopy BYcopy $copy Ccopy Federico Gobbo 2013
28 de 28
