35
JUNG ÖĞRENME TİPLERİ KURAMI Okt. Mustafa POLAT* Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretim Bölümü 2015 * Karabük Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Öğretim Elemanı.

Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

JUNG ÖĞRENME TİPLERİ KURAMI

Okt. Mustafa POLAT*

Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü

Eğitim Programları ve Öğretim Bölümü 2015

* Karabük Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Öğretim Elemanı.

Page 2: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

ĠÇERĠK

1- CARL GUSTAV JUNG

2- PSĠKOLOJĠK TĠPLER KURAMI

3- PSĠKOLOJĠK TĠPLER

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

5- ÖĞRENME STĠLĠ ENVANTERLERĠ

6- ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR

Page 3: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

1- CARL GUSTAV JUNG 1875– 1961 (Ġsviçre)

Analitik psikolojinin kurucusu olan Jung aynı zamanda Freud ve Adler ile

birlikte derinlik psikolojisinin de üç büyük kurucularındandır. 1900 yılında tıp

eğitimini tamamlayan ve psikiyatrist olarak göreve baĢlayan Jung 1902‟de

doktorasını tamamlamıĢ ve psikolojik analiz alanında çalıĢmalarını devam

ettirmiĢtir.

Sigmund Freud‟un fikirlerinden de oldukça etkilenen Jung, onun görüĢlerini

destekleyen yazılar yazmıĢ, tanıĢmalarının ardından ikili psikanaliz üzerine

çalıĢmalar gerçekleĢtirmiĢlerdir. Jung, Freud için teorilerinin veliaht prensi,

Freud da Jung için adeta baba figürü olmuĢtur. Ancak ilerleyen yıllarda

fikirsel ayrılıklardan ötürü bilimsel çalıĢmalarda yolları ayrılmıĢtır.

Bilinçaltı ve kiĢilik kavramları ekseninde yaptığı çalıĢmaların sonucu olarak

psikolojik tipler kuramını geliĢtiren Jung‟un çalıĢmaları öğrenme öğretme

sürecine uyarlanarak öğrenme tipleri tanımlanmıĢtır.

Page 4: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

2- PSĠKOLOJĠK TĠPLER KURAMI

Jung‟a göre her birey farklı kiĢiliğe, geçmiĢ yaĢantılara, sosyal, kültürel,

ekonomik altyapıya, ilgi, istek, beğeni ve becerilere sahiptir ve bireylerin tüm

bu özellikleriyle birlikte değiĢik öğrenme stillerini öğrenme ortamına

getirmeleri de kaçınılmazdır. Bireyler arası bu farklılığın temel nedeni

psikolojik tiplerden, yani insanların farklı kiĢilik yapılarından

kaynaklanmaktadır.

Jung, insanların iki genel tutuma (içedönüklük-dıĢadönüklük) ve dünyayı nasıl

algılayıp ve anlamlandırdıklarına göre de dört temel iĢleve (duyum, sezgi,

düĢünme, hissetme) bağlı olarak oluĢturulacak sekiz kategoriden birine

yerleĢtirilebileceklerini söylemiĢtir.

Jung‟a göre bireysel farklılıklar, kişide bu iki genel tutum ve dört temel

işlevden hangilerinin baskın olduğuna göre oluşmaktadır.

Page 5: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

2- PSĠKOLOJĠK TĠPLER KURAMI

Jung‟un tiplerle kastettiği Ģey aynı kategoride bulunan bireylerin tamamen aynı

özelliklere sahip olduğu değil, benzer özelliklere farklı düzeylerde sahip

olduklarıdır. Dolayısıyla tamamen içedönük ya da dıĢadönük tiplerden

bahsetmek mümkün olmadığı gibi insanları sekiz kategoriye yerleĢtirmek de

mümkün değildir.

KiĢinin psikolojik tipini belirlemek için öncelikle kiĢinin iç dünyasına mı yoksa

dıĢsal gerçekliğe mi yönelimli olduğunu belirlemek gerekmektedir. Bu iki

durumun insan için önemini vurgulamak için Jung, içedönüklük ve

dıĢadönüklüğü temel tutumlar olarak adlandırmıĢtır.

DıĢadönük kiĢi algı, duygu ve düĢüncelerini çevresindeki insanlara, nesnelere,

olay ve durumlara yöneltmiĢ; içedönük bir kiĢi ise enerjisini öznel ruhsal

yapılara ve süreçlere, kendi iç dünyasına yöneltmiĢtir.

Page 6: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

2- PSĠKOLOJĠK TĠPLER KURAMI TUTUMLAR

KiĢinin kararları ve eylemleri nesnel durumlar tarafından belirlendiğinde

dıĢadönük tutumdan, bu durum alıĢkanlık haline geldiğinde dıĢadönük tipten

söz etmek mümkündür. Eğer kiĢi nesnel durumlara göre düĢünür, hisseder,

eylemde bulunur ve yaĢarsa, dıĢadönüktür.

Ġçedönük tipe sahip olanlar ise kendi duygu ve düĢüncelerine, yani öznel ve

içsel uyarımlara yönelmiĢlerdir. Sessizce tek baĢına okumaktan, çalıĢmaktan,

derin derin düĢünmekten zevk alırlar. DıĢadönüklerin tersine kendilerini

kalabalıkta yalnız hissederler ve özellikle yabancıların olduğu kalabalık

ortamlardan kaçınmak isterler.

Ġçedönüklük ve dıĢadönüklük konusunda unutulmaması gereken, her iki

tutumunda her insanın kiĢiliğinde var olduğu, ancak birinin kiĢiliği

biçimlendirmede daha baskın olduğudur. Diğer bir deyiĢle, bu iki tutumdan biri

kiĢiliği yönetme eğiliminde iken, diğeri bastırılmıĢ ve bilinçdıĢına itilmiĢtir.

Nadiren de olsa kiĢi, bastırılmıĢ tutuma göre de davranıĢlar gösterebilir.

Page 7: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

2- PSĠKOLOJĠK TĠPLER KURAMI ĠġLEVLER

Jung iĢlevleri, insanların bilgiyi nasıl topladıkları veya algıladıkları ve bilgiye

iliĢkin nasıl karar verdiklerine göre birbirinin zıttı çiftler Ģeklinde oluĢturmuĢtur.

Jung, algılamanın iki yolu olduğunu belirtir. Bunlardan birisi beĢ duyu kanalıyla

algılama yolu olan duyum, diğeri ise geçmiĢ ve gelecek yaĢantılarla ilgili anlam ve

iliĢki arayıĢına dayalı olan sezgidir.

Benzer bir biçimde yargılama iĢlevi de iki yolla olmaktadır. Ġlki, mantık ve kiĢisel

olmayan analizler yoluyla sonuca varmayı sağlayan düĢünme, diğeri de kiĢisel

değerler, tutumlar ve inançlarla karar vermeyi sağlayan duygudur.

Kısacası, iki temel zihinsel iĢlemden biri olan algılama duyularla ve sezgilerle

gerçekleĢirken; yargılama, düĢünme ve duygu yoluyla gerçekleĢmektedir.

Page 8: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

Jung, kiĢilerin mutlak surette bu çiftli kategorilerden birine ya da diğerine

girmesi gerektiğini ya da bu özelliklerin değiĢmeden ömür boyu sürdüğünü

söylememiĢtir. Örneğin, birey dıĢadönük kiĢilik özellikleri taĢırken, bir miktar da

içedönük özellikler gösterebilir, ya bu özellikler zamanla daha güçlü veya daha

zayıf hale gelebilir.

Jung‟a göre, insanların en yoğun olarak ve uzun süre kullandıkları iĢlev baskın

(birincil) iĢlevdir. Ancak baskın iĢlev tek baĢına yeterli değildir, ona hizmet eden

yardımcı (ikincil) bir baĢka iĢlev de vardır. Birincil ve ikincil iĢlevler birbirine

rakip değil, birbirine yardımcıdır. Dolaysıyla, düĢüncenin yardımcı iĢlevi duygu,

sezginin yardımcı iĢlevi duyum olabilir.

Jung, psikolojik tip özelliklerinin doğuĢtan geldiği üzerinde daha çok dursa da

ister doğuĢtan gelsin, ister sonradan kazanılsınlar, bu özelliklerin kullanıldıkça

geliĢip güçleneceğini belirtmiĢtir.

2- PSĠKOLOJĠK TĠPLER KURAMI ĠġLEVLER

Page 9: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

3- PSĠKOLOJĠK TĠPLER

Ġki tutum ve dört iĢlev birleĢerek sekiz psikolojik tipi oluĢturmaktadır. Tutum ve

iĢlevleri içeren daha genel bir kavram olan tiplerin birbirine üstünlükleri yoktur.

Her birinin kendine özgü güçlü ve zayıf yanları vardır. Ġki tutum ve dört iĢlevin

birleĢmesi ile sekiz psikolojik tipi oluĢmuĢtur:

DıĢadönük düĢünür tip Ġçedönük düĢünür tip

DıĢadönük duygusal tip Ġçedönük duygusal tip

DıĢadönük duyumsal tip Ġçedönük duyumsal tip

DıĢadönük sezgisel tip Ġçedönük sezgisel tip

Page 10: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

DüĢünür Tip

Duygusal Tip

Duyumsal Tip

Sezgisel Tip

DıĢadönük DüĢünür Tip

DıĢadönük Duygusal Tip

DıĢadönük Duyumsal Tip

DıĢadönük Sezgisel Tip

Ġçedönük DüĢünür Tip

Ġçedönük Duygusal Tip

Ġçedönük Duyumsal Tip

Ġçedönük Sezgisel Tip

DıĢadönük Ġçedönük

TUTUMLAR

ĠġLEVLER

3- PSĠKOLOJĠK TĠPLER

Şekil 1. Psikolojik Tipler

Page 11: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

Jung, Psikolojik Tip tanımlamasının ardından insanları kategorilere ayırdığı

düĢüncesi ile eleĢtirilmiĢtir. Ancak Jung, “Sakın beni, zamanını insanları Ģu ya

da bu kategoriye yerleĢtirip sınıflandırmakla geçiren biri sanmayın. KiĢileri

sınıflandırmak ve kategorilere sıkıĢtırmak gereksizdir. Buna karĢın, insanı

ilgilendiren bir yığın belgeyle yüzyüze kalınca, onları düzene sokmaya yönelik

eleĢtirisel ilkelere gereksinim duyulur.” Ģeklindeki açıklamalarıyla eleĢtirilere

cevap vermiĢtir.

EleĢtirilere rağmen, Jung‟un kuramı pek çok çalıĢmaya temel oluĢturmuĢ,

psikolojik tipler kuramının öğretme-öğrenme sürecine uyarlanması sonucunda

da öğrenme tipleri tanımlanmıĢtır.

3- PSĠKOLOJĠK TĠPLER

Page 12: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

Jung‟un Psikolojik Tip Kuramının öğretme-öğrenme sürecine uyarlanması

sonunda öğrenme tipleri tanımlanmıĢtır. Bunlar;

DıĢadönük tipler

Ġçedönük tipler

Duyusal tipler

Sezgisel tipler

DüĢünen tipler

Duygusal tipler

Yargısal tipler

Algısal tipler

Öğrenme tiplerinin özelliklerine iliĢkin özet bir açıklama Çizelge1‟de verilmiĢtir.

Page 13: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

Çizelge 1. Kişilik Tipleri

Page 14: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

Çizelge 1‟de görüldüğü üzere, öğrenme tipleri Jung‟un tanımladığı

davranıĢları yönlendiren içedönüklük ve dıĢadönüklük tutumları ile,

bilinç iĢlevlerini belirleyen biliĢsel etkinlikler olan algılama ve

yargılamanın ve bilinç iĢlevleri olan düĢünme, duyum, duygu ve

sezginin genel özelliklerini taĢır.

ġekil 2‟de 8 öğrenme tipi, ġekil 3‟te ise sekiz öğrenme tipinin

birbiriyle eşleştirilmesi sonucu 16 öğrenme stili kombinasyonu

gösterilmiĢtir.

Page 15: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

Şekil 2. Öğrenme Tipleri

Page 16: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

Şekil 1. Öğrenme Tipleri Kombinasyonları

Page 17: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

Dışadönük Tipler: DıĢadönük tiplerin sahip olduğu dıĢadönük öğrenme

stili, daha çok dıĢ dünya ile birlikte öğrenmeyi gerektirir. DıĢadönük

öğrenenler baĢkalarına açıklayarak öğrenirler, bu bireylerin ilgisi ve enerjisi

çevreye dönük olarak yoğunlaĢmasıdır. Yerinde duramayan, iĢbirlikçi bir

dıĢadönük öğrenen veya öğretmen, sınıftaki etkinlikler sırasında heyecanlı ve

coĢkuludur. DıĢadönük öğrenenler genellikle sesli düĢünmeyi tercih ederler,

en iyi yaparak ve yaĢayarak öğrenirler, farklı etkinliklerin ve farklı araç

gereçlerin kullanılmasından hoĢlanırlar.

İçe Dönük Tipler: Ġçedönük öğrenme stiline sahip tipler, daha çok kendi

dünyalarında öğrenme çabası içindedirler. Ġlgileri ve enerjileri kendi içlerine

yoğunlaĢmıĢtır. Ġçedönük öğrenenler baĢkalarının önünde konuĢmadan önce

her Ģeyi tüm detaylarıyla tartıĢmaya, düĢünmeye ve zihinsel süzgeçlerinden

geçirmeye ihtiyaçları vardır. Öğrenme sürecinde kendi kendilerini

güdülemede oldukça baĢarılıdırlar. Ġçedönük öğrenenler konuyu bağlayan ve

birleĢtiren çatılarla bilgiler arasında bağlantı kurmak ve resmin bütününü

görmek isterler.

Page 18: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

Duyumsal Tipler: Duyusal öğrenme stili, bireyin duyuları aracılığı ile

deneyimlerini algılamasıdır. Duyusal bireyler, yakın çevrelerinde meydana

gelen her detaya dikkat gösterirler. Öğrenmede tüm duyularını etkili bir

Ģekilde kullandıklarından dolayı soyut kavramlardan hoĢlanmazlar. Genellikle

öğrenmede belli bir sırayı, düzeni, planı izlemeyi tercih ederler.

Sezgisel Tipler: Sezgisellik bireyin çeĢitli varsayımlar ve iliĢki kalıplarıyla

hayatını kendisi için anlamlı hale getirmek için kullandığı algılama iĢlevidir.

Bu tipteki kiĢiler, olaylarla ilgili bilgilerini gözden geçirerek onlar

arasındaki iliĢkileri değiĢik bakıĢ açılarıyla görmeye çalıĢırlar. Sezgisel

tipler öğrenme sürecinde açıklama getirmeyi ve yeni yöntemler oluĢturmayı

tercih ederler. Kavram haritaları ve karĢılaĢtırma tabloları gibi bilgiyi

organize eden öğrenme stratejilerini kullanırlar.

Page 19: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

Düşünen Tipler: DüĢünen öğrenme stilindeki bireyler için düĢünme, çeĢitli

olay ya da durumları nesnel ve çözümleyici yollarla değerlendirme

önemlidir. Dersin, konunun, ve hedeflerin açık olması bu bireyler için

önemlidir. Bireylerin akılcı, mantıklı, dürüst, adaletli ve eleĢtirel olabilmesi

için düĢünmeye gereksinimleri vardır. YarıĢmacı ve bağımsız yapıya sahip

olan düĢünen tipler iyi düzenlenmiĢ çalıĢmalara gereksinim duyarlar.

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

Duygusal Tipler: Duygusallık bir bireyin subjektif analize ve empatik

anlayıĢa dayalı olarak karar vermesine yardımcı olan yargılama iĢlevidir.

Duygusal öğrenme stilinin temelinde baĢkalarını düĢünme olduğu için bu

stile sahip bireyler, çevresindekilerle iyi iliĢkiler kurar ve uyum içinde

yaĢar.

Page 20: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

Yargısal Tipler: Yargısal öğrenme stilinin temelinde kararlı davranıĢlar

gösterme ve yaĢamda karĢılaĢılan her türlü sorunda düzeni sağlamak için

kararlılıkla davranma bulunmaktadır. Yargısal tipler çoğunlukla düzenli bir

çalıĢma yolu tercih ederler. Bu nedenle plan yapmayı ve çalıĢmalarını

zamanında tamamlamayı severler. Yürütmekte oldukları çalıĢmalarına

yönelik olarak dönütlere ihtiyaç duyarlar.

Algısal Tipler: Algısal öğrenme stiline sahip bireyler, öğrenme merakı ya

da olayları kavrama gereksiniminden ötürü dünyayı algılamaya çabalarlar.

Bu bireyler, bilgiyi her yönüyle araĢtırıp keĢfedinceye kadar kararlarını

ertelerler. Bu tipteki bireyler için üründen çok süreç daha değerlidir, değiĢik

görüĢ ve öğretim stillerine açıktılar.

Page 21: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

KiĢilik tipleri Jung‟un kuramında dikkati odaklama ( dıĢadönüklük-

içedönüklük), bilgi edinme (duyum-sezgi), karar verme (düĢünme-

hissetme) ve dıĢ dünyayı ele alma (yargılama-algılama) olarak dört

boyutta gruplanmıĢtır. Myers ve Briggs Jung‟un sekiz kiĢilik tipine

karĢılık 16 kiĢilik profili geliĢtirmiĢlerdir. Myers ve Briggs tarafından

oluĢturulan her bir profil yapısı, kiĢilik tiplerini dörderli gruplamalar

biçiminde ele almaktadır.

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

Page 22: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ Öğrenme Tipleri Kombinasyonları

Duyusal

Sezgisel

İçedönük

Tipler

ISTJ

Sessiz, ciddi, iyice

düĢünerek baĢarı

kazanırlar. Pratik,

gerçeğe önem

veren, gerçekçi ve

sorumludurlar.

Yapılması gereken

Ģeye mantıklı bir

Ģekilde karar

verirler ve

sapmalara önem

vermeksizin ona

doğru kararlı bir

Ģekilde ilerlerler.

ISFJ

Sakin, içten sorumlu

ve özenlidirler.

Yükümlülüklerini

yerine getirmeye

bağlı ve hazırdırlar.

ĠĢini eksiksiz

dikkatli ve doğru

yapar. Sadık ve

anlayıĢlıdırlar,

onlara önem veren

kiĢilere dikkat

ederler ve

unutmazlar.

INFJ

Fikirlerde,

iliĢkilerde ve

maddiyatta anlam

ararlar. Değerlerine

özenli ve

bağlıdırlar. Neyin

kamu yararı için en

iyi olduğu

konusunda açık

vizyon geliĢtirirler.

Vizyonlarını ortaya

koyma konusunda

kararlıdırlar.

INTJ

Çekingen, yaratıcı,

mantıklı ve

düzenlidir.

Öngörüleri

ve yaratıcı zihinleri

hep yeni bir proje

ile meĢguldürler.

Genellikle

kendisine ait fikir

ve amaçları için

orijinal fikir ve

büyük hamleleri

vardır.

Page 23: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ Öğrenme Tipleri Kombinasyonları

Duyusal

Sezgisel

İçedönük

Tipler

ISTP

HoĢgörülü ve

esnektirler. Problem

ortaya çıkıncaya

kadar sessiz

gözlemcidirler,

sonra iĢe yarar

çözümler bulmak

için hızlı bir Ģekilde

hareket ederler.

Neden-sonuç ile

ilgilidirler,

gerçekleri mantıksal

ilkeler kullanarak

organize ederler ve

verimli

değerlendirirler.

ISFP

Sakin, içten,

duyarlı ve

kibardırlar. Kendi

alanlarına sahip

olmaktan ve

kendi baĢlarına

zaman

geçirmekten

hoĢlanırlar.

AnlaĢmazlıklarda

n ve

çatıĢmalardan

hoĢlanmazlar,

kendi fikirlerini

ve değerlerini

baĢkalarına

dayatmazlar.

INFP

Ġdealisttirler,

kendilerinin ve önem

verdikleri kiĢilerin

değerlerine

sadıktırlar.

Değerlerine uygun

olan bir dıĢ yaĢam

isterler. Ġnsanları

anlamaya ve onların

potansiyellerini

yerine getirmelerine

yardım etmeye

çalıĢırlar. Uyumlu ve

esnektirler ve eğer

bir değer tehdit

edilmezse kabul

edicidirler.

INTP

Çekingen, yaratıcı,

mantıklı ve

esnektir. Tüm

düsündüklerinde

mantıklı ve

akılcıdırlar ve

genellikle zeka

olarak üstün

oldukları

düsünülür. Bunun

nedeni, belirli bir

konuda çabucak

önemli verileri

toplamaları

ve önemsiz seyleri

ayıklamalarıdır.

Page 24: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ Öğrenme Tipleri Kombinasyonları

Duyusal

Sezgisel

Dışadönük

Tipler

ESTP

Esnek ve

hoĢgörülüdürler

. Teoriler ve

kavramsal

açıklamalar

onları sıkar.

Problemi

çözmek için

enerjik olarak

hareket ederler.

BaĢkalarıyla

faaliyet içinde

olabilecekleri

her andan

hoĢlanırlar. En

iyi yaparak

öğrenirler.

ESFP

Ġçi dıĢı bir, samimi

ve kabul edicidirler.

Hayatın ve maddi

rahatın coĢkulu

aĢikarlarıdırlar.

ĠĢlerin yapılması

için baĢkalarıyla

çalıĢmaktan

hoĢlanırlar. Esnek

ve spontanedir, yeni

kiĢilere ve ortama

kolay uyum

sağlarlar. Yeni bir

beceriyi, en iyi diğer

kiĢilerle çalıĢarak

öğrenirler.

ENFP

Hayata olanaklarla

dolu olarak bakarlar.

Olaylar ve bilgiler

arasında çok hızlı bir

Ģekilde bağlantı

kurarlar.

Diğerlerinden sık sık

onay isterler ve

kolaylıkla beğeni

gösterirler, destek

verirler. Spontane ve

esnektirler.

Çoğunlukla

doğaçlama yapma

yeteneklerine ve

akıcı söz

söylemelerine

güvenirler.

ENTP

Hızlı, becerikli, canlı

ve açık sözlüdürler.

Yeni ve zor bir

problemi çözmede

beceriklidirler.

Ortaya çıkan

kavramsal olanaklara

kolaylıkla uyum

sağlarlar ve ondan

sonra, onları stratejik

olarak analiz ederler.

Rutinden, aynı Ģeyi

aynı yolla yapmaktan

sıkılırlar, bir

diğerinin arkasından

yeni ve ilginç bir

Ģeye yönelirler.

Page 25: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ Öğrenme Tipleri Kombinasyonları

Duyusal

Sezgisel

Dışadönük

Tipler

ESTJ

Pratiktirler,

gerçekçidirler

kararlıdırlar ve

uygulamada, hızlı

bir Ģekilde hareket

ederler. Projeleri ve

insanları, iĢlerin

yaptırılması için

organize ederler,

mümkün olan en

etkili Ģekilde sonuç

almaya odaklanırlar.

Mantıksal

standartlar dizisine

sahiptirler ve onları

sistematik olarak

izlerler, baĢkalarının

da uymasını isterler.

ESFJ

Sıcak kalplidirler,

dürüsttürler ve

iĢbirliği yapmaya

yatkındırlar.

Çevrelerinde

uyum isterler,

uyumu

yerleĢtirmek için

kararlı bir Ģekilde

çalıĢırlar. ĠĢleri

doğru bir Ģekilde

ve zamanında

yapmak için

baĢkalarıyla

birlikte çalıĢırlar.

Kim olduklarına

ve katkılarına

değer verilmesini

isterler.

ENFJ

Sıcak, empati

yapan, tepki veren

sorumlu kiĢilerdir.

Duygularına,

ihtiyaçlarına ve

diğerlerinin

motivasyonuna bir

hayli

doymuĢlardır.

Herkeste

potansiyel bulurlar

ve potansiyellerini

kullanmaları için

baĢkalarına

yardım ederler.

Ġlham veren bir

liderlik sağlarlar.

ENTJ

Samimi, kararlıdırlar,

kolaylıkla liderlik

üstlenirler. Mantıksız

ve verimsiz

prosedürleri ve

politikaları hızlı bir

Ģekilde görürler,

örgütsel problemleri

çözmek için geniĢ

kapsamlı sistemler

geliĢtirirler ve

uygulamaya

koyarlar. Uzun vadeli

planlamalardan

hoĢlanırlar.

Bilgilerini

baĢkalarına

aktarmaktan

hoĢlanırlar.

Page 26: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

Jung‟un psikolojik tipleri ile Kolb‟un öğrenme stilleri arasında

benzerlikler vardır. Duyusal tip uyum sağlayıcı öğrenme stiline,

sezgisel tip özümleyici, düĢünen tip dönüĢtürücü ve duygusal

tip de ayırt edici öğrenme stiline benzemektedir.

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

Page 27: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

Farklı kiĢilik tiplerindeki bireylerin, öğrenme-öğretme süreçlerinde farklı

yollar izledikleri, farklı tercihlerde bulundukları birçok araĢtırma

bulgularıyla ortaya konulmuĢtur. KiĢilik tipleri kuramının ve devamında

yapılan çalıĢmaların öğrenmeye iliĢkin oldukça kapsamlı ve iĢevuruk

yaklaĢımlar getirdiği söylenilebilir. Öğretim sürecinin öğrenci özellikleri

temel alınarak yapılandırılmasında öğrenenlere, öğreticilere ve

planlayıcılara önemli dönütler sağlayabilmesi ve öğrenme öğretme

sürecinde tercih edilen öğrenme ve öğretme stratejileri, yöntemleri ve

teknikleri araç – gereçler ve hatta değerlendirme yöntemleri kiĢilik tipleri

bağlamında farklılaĢtığı gerçeği kuramın önemini arttırmaktadır.

Page 28: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

5- ÖĞRENME STĠLĠ ENVANTERLERĠ Jung‟un Psikolojik Tip Kuramının daha iyi anlaĢılabilmesine ve

uygulabilmesine yönelik çeĢitli çalıĢmalar yapılmıĢtır. Bu çalıĢmalardan en

bilineni ve kullanılanı Katherine Briggs ve kızı Isabel Briggs Myers‟in yaptığı

Tip Belirleyicisidir (Myers – Briggs Type Indicator – MBTI). Ġlk olarak A

formu 1943 yılında geliĢtirilen tip göstergesi, bu geliĢtirme çalıĢmaları

sonucunda 1998 yılında M formuna ulaĢılmıĢtır. Bunlar arasında en çok

kullanılanları Form G, M, Q ve MBTI Complete‟dir. Jung‟un kiĢilik tipleri

dıĢadönüklük-içedönüklük, duyum-sezgi ve düĢünce-duygu Ģeklinde

ayrılmıĢtır. Envanteri geliĢtirenler, bunlara yargılama ve algılamayı

eklemiĢlerdir. Myers Briggs Psikolojik Tip belirleyicisinin dilsel eĢdeğerlik,

güvenirlik ve geçerlik çalıĢması Semai Tuzcuoğlu tarafından yapılmıĢtır.

MBTI, 4 boyut altında iki veya üç seçenekli 94 sorudan oluĢmaktadır.

Envanterin uygulandığı kiĢinin cevapları her biri ikiĢer alt sütun içeren dört ana

sütunda gösterilmektedir. Örnek olarak dikkati toplama boyutunda yer alan bir

maddede, katılımcının yanıtı dıĢadönük tercihinde ise E‟nin puan karĢılığı 1

Ġ‟nin puan karĢılığı 0‟dır. Tüm boyutlarda tüm maddelerin puan değerleri

toplanarak her boyutun yüksek puan elde eden tipi bulunup yan yana yazılarak

katılımcının MBTI profili belirlenmiĢ olur.

Page 29: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

5- ÖĞRENME STĠLĠ ENVANTERLERĠ

Page 30: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

Dışadönük-İçedönük Duyumsayan-Sezgisel Düşünen-Hisseden Yargılayan-Algılayan

E I S N T F J P

1 0 1 0 1 0 1 0

1 0 1 0 1 0 0 1

1 0 0 1 1 0 0 1

0 1 0 1 0 1 0 1

1 0 0 1 0 1 1 0

E:4 I:1 S:2 N:3 T:3 F:2 J:2 P:3

ENTP

Page 31: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

Jung‟un kiĢilik tipleri kuramını geliĢtirmesi ve Myers‟in bunu

uygulamasının ardından bu kuramdan etkilenen araĢtırmacılardan biri de

Mamchur‟dur. Mamchur (1996) Myers – Briggs Tip Belirleyicisine benzer

bir envanteri öğrenme stillerinin belirlenmesi amacıyla geliĢtirmiĢtir.

Mamchur tarafından geliĢtirilen ve Türkçe uyarlaması Saban tarafından

yapılan envanterin yetiĢkinler için olan versiyonu olan “YetiĢkinler Ġçin Tip

Göstergesi Envanteri”nin yanı sıra envanterin ayrıca öğrenciler için olan

versiyonu, “Öğrenciler Ġçin Tip Göstergesi Envanteri”, de bulunmaktadır.

Saban‟ın belirttiği üzere, envanter sorularının sonunda yer alan „BiliĢsel

Öğrenme Stili Profili‟nde her bir bölüm için A ve B tercihlerine karĢılık

gelen tip kodu sayısı hesaplanarak, her bölüm için baskın olan tip kodu

seçilir. Sonuçta dört harften oluĢan tip kodu bulunur.

5- ÖĞRENME STĠLĠ ENVANTERLERĠ

Page 32: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

Yukarıdaki araĢtırmacıların dıĢında Keirsey ve Bates (1978) Myers –

Briggs Tip Belirleyicisini daha pratik hale getirmiĢ kavuĢturmuĢ, Mok

(1975) bu envanteri ekonomi alanında kullanmıĢ, Meisgeier (1987)

envanteri çocuklara yönelik olarak düzenlemiĢ, Lawrence (1982) ve

Simon & Byram (1977) Jung‟un kuramını öğretmenlerin kullanımına

sunmuĢtur.

Jung‟un Psikolojik Tip Kuramına dayanan bir baĢka envanter de Gray-

Wheelwright-Winer 4-Letter Type Indicator Test‟tir. Jung‟un öğrencileri

olan Gray ve Wheelwright tarafından geliĢtirilen ve 70 maddeden oluĢan

bu ölçekteki sorularda yanıtlayıcıların kiĢisel tercihlerini yansıtan seçeneği

seçmeleri istenmektedir. Ölçek hem Myers-Briggs Tip Göstergesine hem

de Keirsey KiĢilik Envanterine benzemektedir.

Yukarıda özellikleri açıklanan envanterler dıĢında internette de Jung‟un

psikolojik tip kuramına iliĢkin psikolojik tipleri belirlemeye yönelik kiĢilik

testleri bulunmaktadır. Envanter, „Jung Typology Test‟ adıyla yayındadır

ve Evet ve Hayır Ģıklarından oluĢan 72 madde çevrimiçi olarak

yanıtlanmakta ve sonuç otomatik olarak hesaplanarak yanıtlayıcıya

gösterilmektedir.

5- ÖĞRENME STĠLĠ ENVANTERLERĠ

Page 33: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

16 öğrenme stilini oluĢturan sekiz öğrenme tipi, bu öğrenme tiplerine

sahip öğrencilerin tercih ettikleri öğretim durumlarını da

etkilemektedir. Jung‟un Psikolojik Tip Kuramının daha iyi

anlaĢılabilmesine ve uygulanabilmesine yönelik yapılan çalıĢmalar

sonucunda oluĢturulan envanterler, öğrencilerin öğrenme tiplerini

belirmek amacıyla sıklıkla kullanılmaktadır. Öğrenme tipleri göz

önünde bulundurularak düzenlenen öğrenme ortamlarının ve öğretim

etkinliklerinin öğrenmeyi artırdığı yönündeki çalıĢma bulguları göz

önüne alındığında, öğretmenlerin öğrencilerinin öğrenme tiplerini

belirlemelerinin ve öğretim etkinliklerini her öğrenen tipine hitap

edecek Ģekilde düzenlemelerinin önemi daha iyi anlaĢılır.

5- ÖĞRENME STĠLĠ ENVANTERLERĠ

Page 34: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

5- ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR

Akdeniz, C. (2013). KiĢilik Profillerine Göre Öğretmenlerin Öğrenme

Stratejisi Tercihleri ve Öğretim Stratejilerini Kullanma Durumları .

Doktora tezi. Anadolu Üniversitesi. EskiĢehir.

Per, M. (2010). Resim-iĢ öğretmenliği öğrencilerinin resimlerinde tercih

ettikleri renkler ile kiĢilik yapıları arasındaki iliĢkinin incelenmesi.

Doktora tezi. Marmara Üniversitesi. Ġstanbul.

Kabadayı, A. (2004). Ġlköğretim öğrencilerinin biliĢsel öğrenme biçimleri

ve cinsiyetlerine göre karĢılaĢtırılması: Konya ili örneği. XIII. Ulusal

Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 Ġnönü Üniversitesi, Eğitim

Fakültesi, Malatya

Page 35: Jung Psikolojik Tipler ve Öğrenme Tipleri Kuramı /Jung's Theory of Personality - Learning Styles

Wong, P. Y. ve Li-Fang, Z. (2013). Personality Types of Hong Kong

Kindergarten Teachers: Implications for Teacher Education. Australian

Journal of Teacher Education. 38 (2)

Kelley, M. B. (1993). ERIC. The Relationship between the Myers-Briggs

Personality Types and Learning Styles.

Kornor, H. Ve Nordvik, H. (2004). Personality traits in Leadership

Behavior. Scandinavian journal of psychology, 45(1), 49-54.

5- ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR