EGYPTHeograpiya ng

Egypt at Kabihasnang

Egyptian

HEOGRAPIYA NG EGYPTLower Egypt

Bahaging hilaga ng lupain o kung saan ang Ilog Nile ay dumadaloy patungong Mediterranean Sea.

Upper EgyptBahaging katimugan mula sa Libyan Desert hanggang sa Abu Simbel.

•Noong unang panahon, ang Egypt ay tinawag na bilang The Gift of the Nile.

•Aswan High Dam – nagbigay elektrisidad at inayos ang suplay ng tubig.

•Ang putik na dala ng ilog ay tinatawag na delta.

•Gumawa ng mga imbakan ng tubig at naghukay ng mga kanal.

•Ang Nile River ay nagsilbing mahusay na ruta sa paglalakbay noong mga panahong iyon.

KABIHASNANG EGYPTIANPharaoh- pinuno

at hari ng sinaunang Egypt.Egyptologist- mga iskolar na nag-aaral sa kasaysayan ng Egypt.

Ang sinaunang kasaysayan ng

Egypt ay kadalasang

hinahati sa mga panahong batay sa dinastiya ng naghaharing

pharaoh.

1 Pre-dynastic Period

Nauna sa Panahon ng mga Dinastiya

Nauna sa 3100 B.C.E.

2 Early Dynastic Period

Panahon ng mga Unang Dinastiya

Una at Ikalawang Dinastiya (circa 3100-2670 B.C.E.)

3 Old Kingdom Matandang Kaharian Ikatlo hanggang Ikaanim na Dinastiya (circa 2670-2150 B.C.E.)

4 First Intermediate Period

Unang Intermedyang Panahon

Ikapito hanggang Ika-11 Dinastiya (circa 2150-2040 B.C.E.)

5 Middle Kingdom Gitnang Kaharian Ika-12 at Ika-13 Dinastiya (circa 2040-1650 B.C.E.)

6 Second Intermediate Period

Ikalawang Intermedyang Panahon

Ika-14 hanggang Ika-17 Dinastiya (circa 1650-1550 B.C.E.)

7 New Kingdom Bagong Kaharian Ika-18 hanggang Ika-20 Dinastiya (circa 1550-1070 B.C.E.)

8 Third Intermediate Period

Ikatlong Intermedyang Panahon

Ika-21 hanggang Ika-25 Dinastiya (circa 1070-664 B.C.E.)

9 Late Period Huling Panahon Ika-26 hanggang Ika-31 Dinastiya (circa 664-330 B.C.E.)

Pre-Dynastic Period(Bago ang panahon ng mga dinastiya – panahon bago ang 3100 B.C.E.)•Ang mga sinaunang Egyptian ay namuhay sa mga pamayanang malapit sa Nile.

•Tulad sa mesopotamia, sumasailalim sila sa pamamahala ng mga lokol na pinunong may kontrol sa pakikipagkalakalan.

HIEROGLYPHICS“sagradong ukit” o hieratic

sa wikang Greek

Nomes•Malalayang

pamayanan. Ang mga ito ang nagsilbing

batayan ng mga binuong

lalawigan ng mga sinaunang

estado ng Egypt.

Nomarch• Mga pinuno ng

nomes. Unti-unting nagbuklod ang mga ito para lumikha ng

isang estado sa Nile upang

makabuo ng mas malaking

panrelihiyong pagkakakilanlan.

Early Dynastic Period(Panahon ng mga unang dinastiya – una at ikalawang dinastiya (circa 3100-2670 B.C.E.) •Dalawang kaharian ang nabuo sa kahabaan ng Nile – ang Upper at Lower Egypt

•Noong 3100 BCE, isang pinuno ng Upper Egypt na si Menes ang sumakop sa Lower Egypt na nagbigay daan upang mapag-isa ang lupain sa mahabang panahon.

Menes-isa sa mga pinakaunang pharaoh sa panahon ng Unang Dinastiya ng Egypt.Ang Memphis ang naging kabisera sa panahon ng paghahari ni Menes.

Old Kingdom(Matandang Kaharian – ikatlo hanggang ikaanim na dinastiya (circa 2670-2150 B.C.E.) • Tinawag itong panahon ng pyramid. Sa panahong ito nagsimula ang pagtatayo ng

mga piramide sa Egypt na nagsilbing libingan at monumento ng kapangyarihan

ng mga pharaoh.

Ang ilan sa halimbawa nito ay ang Great Pyramid ni Khufu o Cheops sa Giza.

•Makalipas lamang ang dalawang siglo, nahinto ang pagtatayo ng mga piramide.

•Tinatayang may 80 lokasyon ang pinagtayuan ng mga piramide sa Egypt ngunit karamihan sa mga ito ay gumuho na.

•Ang mga piramide ang tanging estrukturang Egyptian na nananatili sa kasalukuyang panahon.

•Seven Wonders of the Ancient World

Pepi IIKahuli-huling pharaoh ng ika-anim na dinastiya. Pinaniniwalaang namuno sa loob ng 94 taon, ang pinakamatagal na naghari sa kasaysayan ng daigdig. Siya ay anim na taong gulang lamang nang maupo sa trono at namatay sa edad na 100.

First Intermediate Period (Unang intermedyang panahon – ikapito hanggang ika-11 na dinastiya (circa 2150-2040 B.C.E.)

•Sa panahon ng 2160 B.C.E., tinangka ng mga panibagong pharaoh na pagbukluring muli ang Lower Egypt mula sa kabisera nitong Heracleopolis. Sa kabilang dako, ang kanilang mga katunggali sa Thebes ay binuo naman ang Upper Egypt.•Dulot nito, nagsagupaan ang dalawang magkaribal na dinastiya sa Egypt.

Ang mga pinuno mula sa Heracleopolis ay nagmula sa linya ng pharaoh na si Akhtoy samantalang ang mga unang apat na pinuno mula sa Thebes ay pinangalanang Inyotef o Antef.

Middle Period(Gitnang Kaharian – ika-12 at ika-13 dinastiya (circa 2040-1650 B.C.E.) •Ang kaguluhang politikal ay nagtapos nang manungkulan si Mentuhotep I. Sa mga sumunod na naghari, napag-isa muli ang Egypt. Nalipat ang kabisera sa Itjtawy sa Lower Egypt.

Senustret I o Sesostris INakipagtunggali siya sa bahaging Nubia.

Senustret o Sesostris IIIIpinagpatuloy niya ang kampanya sa Nubia.

Amenemhet IIPinakamahusan na pinuno ng Gitnang Kaharian na namuno ng 45 taon.

Sa una ring pagkakataon, tinangka niyang palawakin ang kapagyarihan ng Egypt hanggang Syria.

•Kaguluhan at pagdating ng mga Hyksos mula sa Asya ang namayani sa panahong ito. Ang

katagang Hyksos ay nangangah

uluhang “mga

prinsipe mula sa

dayuhang lupain”.

Second Intermediate Period (Ikalawang intermedyang panahon – ika-14 hanggang ika-17 Dinastiya (circa 1650-1550 B.C.E.)

•Ayon sa mga tala, ang ika-13 dinastiya ay nagkaroon ng 57 na hari. Ito ay nagpapahiwatig ng kawalan ng kapanatagan at katatagan sa pamamahala.•Ang pangingibabaw ng dinastiya ng mga Hyksos noong ika-16 ng dinastiya na tinawag na Great Hyksos Dynasty ay nagtapos sa pag-usbong ng ika-17 dinastiya.•Ang mga pinuno ng ika-17 dinastiya ay nagawang mapatalsik ang mga Hyksos mula sa Egypt.

New Kingdom(Bagong kaharian – ika-18 hanggang ika-20 Dinastiya (circa 1550-1070 B.C.E.) •New Kingdom ang itinuturing na pinakadakilang panahon ng kabihasnang Egypt. Tinawag din ito bilang Empire Age.

•Panahon ito ng agresibong pagpapalawak ng lupain ng Egypt sa kamay ng malalakas na mga pharaoh. Ang ilan sa mga kilalang pharaoh ay sina Thutmose II, Thutmose III, Amenophis III, at Rameses II.

Reyna Hatshepsut – asawa ni Thutmose II ay kilala rin bilang isa sa mahuhusay na babaing pinuno ng kasaysayan.

Amenophis IV o Akhenaton

Tinangka niyang bawasan ang

kapangyarihan ng kaparian sa pamahalaan

gayun din ang paniniwala ng

mga tao ukol sa pagsamba sa

maraming diyos.

Tutankhamen – Humalili sa pamumuno kay Akhenaton sa edad na siyam na taon.

Rameses IIIsa sa mahusay na pinuno ng Bagong

Kaharian. Sa loob ng 20 taon kinalaban niya ang mga Hittite mula sa Asia

Minor na unti-unting pumapasok sa silangang

bahagi ng Egypt. Pinaniniwalaang ang

Exodus ng mga Israelita o Jew mula sa Egypt ay naganap sa panahon ng kanyang pamamahala.

Third Intermediate Period(Ikatlong Intermedyang Panahon – ika-21 hanggang ika-25 Dinastiya (circa 1070-664 B.C.E.) •Ang ika-21 dinastiya, na tinawa din bilang Tanites, ay pinasimulan ni Smendes ng Lower Egypt. Ang dinastiyang ito ay mapapalitan ng mga hari mula sa Libya na magpapasimula naman ng ika-22 na dinastiya.

Shoshenq I – unang pinuno ng ika-22 dinastiya. Isang heneral sa ilalim ng nagdaang dinastiya.Tefnakhte – Katunggali ni Piye na sumuko ngunit kalaunan ay pinayagang mamuno sa Lower Egypt.

Piye- Sumalakay siya pahilaga ng Egypt upang kalabanin ang mga nangingibabaw sa delta ng Nile. Umabot ang kanyang kapangyarihan hanggang sa Memphis.

Late Period(Huling Panahon – ika-26 hanggang ika-31 Dinastiya (circa 664-330 B.C.E.)

Psammetichus – sa ilalim ng kanyang pamumuno nagawa niyang pagbuklurin ang Middle at Lower Egypt na nagpasimula sa ika-26 na dinastiya. Nakontrol niya ang buong Egypt noon 656 B.C.E.

ApriesSa ilalim ng kanyang pamamahala, isang hukbo ang ipinadala upang tulungan ang mga taga Libya na puksain ang kolonya ng Greece na Cyrene. Natalo sila sa labanan at nagdulot ito ng kaguluhang sibil na humantong sa paghalili sa kanya ni Amasis II. Sa kanyang pagkamatay noong 526 B.C.E., ang Egypt ay napasakamay na ng Persian.

Cambyses II•Pinuno ng mga Persian na naging

unang hari ng ika-27 na Dinastiya.

Ika-30 Dinastiya• Ito ang kahuli-hulihang tala na

dinastiyang Egyptian na namuno sa

kanilang lupain. Ang panandaliang pagbalik ng mga

Persian sa kanilang lupain ay tinawag

ding ika-31 na dinastiya

Alexander the GreatSinakop niya ang Egypt taong 332 BCE at ginawa itong bahagi ng kanyang Imperyong Hellenistic.

PtolemyKaibigan ni Alexander na humalili sa kanya nang siya ay pumanaw. Isa siyang heneral at naging satrap o gobernador ng lupain. Itinalaga niya ang sarili bilang hari ng Egypt at pinasimulan ang Panahong Ptolemaic.

Cleopatra VIIKahuli-hulihang reyna ng Ptolemaic Dynasty.

PAMANA NG KABIHASNANG

EGYPTIAN•Kalendaryo na may 365 araw sa isang taon na hinati sa 12 buwan.•Sistemang panulat na tinawag na Hieroglyphics. Binubuo ito ng mga salitang hiero, isang salitang Griyego na nangangahulugang sagrado o banal, at glype na ang ibig sabihin ay paglililok.

•Ang mga piramide ang kauna-unahang monumentong bato na nanatili pa hanggang sa kasalukuyan (Pyramids of Giza)•Papyrus•Mummification o proseso ng pag-eembalsamo•Mastaba ay mga naunang bersyon ng piramide.•Araro•Pagtatayo ng malaking imbakan ng tubig na tinatawag na faiyum•Amarna Art