51
MAIKLING KUWENTO HUNYO 17, 2014C

Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

Citation preview

Page 1: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

MAIKLING KUWENTO

HUNYO 17, 2014C

Page 2: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

MAIKLING

KUWENTO

Page 3: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

Maikling kuwento o

Maikling katha

Page 4: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

Naglalahad ng madulangpangyayari sa buhay ngpangunahing tauhan atnag-iiwan ng kakintalan saisipan at damdamin ngmambabasa

Page 5: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento
Page 6: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento
Page 7: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

MAIKLING KUWENTOLAYUNIN:1. Matukoy ang mahahalagang pangyayari

sa pag-unlad ng maikling kuwento

2. Makilala ang mga manunulat at kanilangkontribusyon sa pag-unlad ng maiklingkuwento

3. Mapahalagahan ang mga kontribusyonng mga manunulat ng maikling kuwentosa wikang Filipino

Page 8: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

MAIKLING KUWENTOKAHULUGAN:• Ayon kay Edgar Allan Poe, ang tinaguriang

Ama ng Maikling Kuwento ay isang akdang pampanitikang likha ng guniguni at bungang –isip na hango sa isang tunay na pangyayari sa buhay.

• Ito ay nababasa sa isang tagpuan, nakapupukaw ng damdamin, at mabisang nakapagkikintal ng diwa o damdaming may kaisahan.

Page 9: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

MAIKLING KUWENTOKAHULUGAN:• Tinatalakay ang natatangi at

mahahalagang pangyayari sa buhay ng pangunahing tauhan.

• May kapayakan at kakauntian ng mga tauhan.

• Nagpapakita ng isang makabuluhang bahagi ng buhay ng tao.

Page 10: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

UGAT NG MAIKLING KUWENTO

1. Mitolohiyahalimbawa:

A. Poseidon- diyos ngkaragatan

Page 11: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

UGAT NG MAIKLING KUWENTO

1. Mitolohiya

halimbawa:

b. Medusa- Isangmagandang babaengnakaakit kayPoseidon.Pinagselosan niAthena kaya’t binago niyaang anyo nito.

Page 12: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

UGAT NG MAIKLING KUWENTO

2. Alamat

halimbawa: Maria Makiling - diyosa ng kagubatan

Page 13: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

UGAT NG MAIKLING KUWENTO

3. Pabula

halimbawa:

The Monkey and the Turtle

Page 14: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

UGAT NG MAIKLING KWENTO

4. Parabula

halimbawa: Parable of The Good Samaritan

Page 15: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

UGAT NG MAIKLING KUWENTO

5.Kwentong bayan

halimbawa:Ang pinagmulan ng bigas

Page 16: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

KASAYSAYAN AT

PAG-UNLAD NG

MAIKLING KUWENTO

KASAYSAYAN AT PAG UNLAD NG

MAIKLING KUWENTO

Page 17: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

A. Bago Dumating

Ang Mga Kastila

Page 18: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

Kuwentong bitbit – dito nag-ugat

ang maikling kwento, maiikling

salaysay na pumapaksa sa mga anito,

lamanlupa, malikmata, multo at iba

pang mga bunga ng guniguning di

kapanipaniwala..

Page 19: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

B. Panahon ng Kastila

Page 20: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• Kakana – sumulpot pagdating ng

Espanyol,naglalaman ng mga alamat

at engkanto, panlibang sa mga bata

• kuwento ay tungkol sa buhay ng

mga santo at santa -layunin nila ay

mapalaganap ang Kristiyanismo.

• Parabula- naglalaman ng mga

talinghaga at nagtuturo ng aral.

Hal. Ang Mabuting Samaritano

Page 21: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

C. Panahong Post Kolonyal( Panahon ng Amerikano)

Page 22: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• Ang maikling kuwentong Tagalog ay

naisulat noong mga unang sampung

taon ng mga Amerikano. Mga unang

anyo nito ay ang dagli at pasingaw.

dagli - maikling salaysay na gayong

nangangaral nang lantaran ay

namumuna, nagpapasaring at

nanunuligsa.

Hal:“ Sumpain Nawa Ang Mga Ngiping

Ginto” ni Cue Malay

Page 23: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

Pascual Poblete ang

manunulat na nagsulat

ng dagli na inilathala sa

pahina ng pahayagang

“Muling Pagsilang” noong

1903. Yumabong ang

uring ito ng salaysay sa

tulong pa rin ng

pahayagang Democracia,

Ang Mithi, Taliba

hanggang 1921.

Page 24: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

Halimbawa ng dagli ni Salvador R.

Barros:

"Tungkol sa mga bagay na pumapasok sa

pandinig, ang lalaki, babae, at reporter ay

may malaking ipinagkakaiba.

"Ang pumapasok sa isang tainga ng lalaki

ay lumalabas sa kabila.

"Ang pumapasok sa dalawang tainga ng

babae ay lumalabas sa bibig.

"At ang pumapasok sa dalawang tainga ng

reporter ay lumalabas sa pahayagan."

(Sampagita, 8 Nobyembre 1932)

Page 25: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

pasingaw- patungkol sa mga

paralumang hinahangaan, sinusuyo,

nililigawan at kung anu-ano pa.

Sa mga dahon ng pahayagang

Kaliwanagan at Ang Kapatid ng Bayan

ito kumita ng liwanag. Madalas na ang

mga may-akda nito ay gumagamit o

nagtatago sa kanilang mga sagisag

panulat.

Page 26: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

Napatanyag at namalasak ang

pagsulat ng dagli at naging katha at sa

bandang huli ay tinawag na maikling

katha hanggang 1921.

Noong 1910, nagtagumpay ang

“Elias” ni Rosauro Almario sa

pahayagang Ang Mithi sa bisa ng

14,478 na boto ng mga mambabasa.

Page 27: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

Mga Unang Kuwentong May Banghay

• Taong 1920, ang mga kathang Tagalogay nagkaroon ng banghay at angkaramihan nito ay nalathala sa mgababasahin sa Maynila. Dito unangnamayani sina Deogracias A. Rosario,Amado V. Hernandez, Jose EsperanzaCruz, Rafael Olaya, Teofilo Sayco atbp.

Page 29: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

D. Panahon ng Hapon

Page 30: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

Gintong Panahon ng Maikling Kuwento

• Pansamantalang napinid ang mgapalimbagan sa panahon ng mga Haponesngunit pagkaraan ng ilang buwan ay muliitong nabuksan. Pinahintulutangmakapaglathala ang Liwayway kaya’t biglangnakapasok ditto ang mga akda na dati ay hinditinatanggap ng naturang babasahin.

Page 31: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento
Page 32: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

Dahil dito ang mga manunulat na

dating nagsusulat sa Ingles ay

nagtangkang magsulat sa Tagalog.

• Nagdaos ng timpalak ang

Liwayway at pinili ang mga

pangunahing kuwento noon na

tinipon sa isang aklat. “Ang 25

Pinakamabubuting Maikling Kathang

Pilipino ng 1943.

Page 33: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

Nanguna sa timpalak ang sumusunod

na apat na kuwento.:

Pangunahin- “Lupang Tinubuan”

Narciso Reyes

Pangalawa –“ Uhaw Ang Tigang na

Lupa” Liwayway A. Arceo

Pangatlo- “Nayon at Dagat-dagatan”

NVM Gonzales

Pang-apat- “Suyuan sa Tubigan”

Macario Pineda

Page 34: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• Kabilang sa mga bagong pangalan

sina Liwayway A. Arceo, Amado

Pangsanghan, Aurora Cruz, sa mga

nanguna sa kanila, nakilala sina

Teodora Agoncillo, Gemilliano

Pineda at Serafin Guinigundo atbp.

Page 35: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

Liwayway Arceo

Page 36: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

E. Panahon ng Kalayaan

Page 37: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• Ang Gantimpalang Carlos Palanca,

isang timpalak pantikan ay nagdulot

ng bagong hamon sa mga manunulat

sa Ingles at Pilipino. Nagsimula ang

patimpalak sa maikling katha noong

1950

Page 38: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• naitatag ang Kapisanang KADIPAN

(aklat, diwa at panitikan) na itinatag

sa pamamahala nina Ponciano B.

Pineda at Tomas Ongoco ng MLQU.

• ang Diwa at Panitik (1965) ay

nagpalabas ng magasing Sibol na

ang nilalaman ay tuntunin sa

panitikan, wika at pagtuturo

Page 39: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• Noong Enero 1962, ang magasing

Akda ang naging kaakit-akit na

babasahing naglalathala ng mga

orihinal na akda at salin saTagalog ng

mga manunulat sa Ingles

• Ang magasing Panitikan ay muling

pinalabas ni Alejandro G. Abadilla

noong Oktubre, 1964 at tumagal

hanggang 1968

Page 40: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• Nagtaguyod ang Pamantasan ng

Ateneo ng Urian Lectures na

pinamahalaan ni Bienvenido Lumbera.

• Ang Gawad Balagtas ay patimpalak ng

pamahalaan noong 1969. nilahukan ng

katipunan ng sampung akda. Nagwagi si

Wilfredo Virtusio ng unang gantimpala sa

kanyang “ Si Ambo at Iba Pang

Kuwento”.

Page 41: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• Ang huling taon sa dekada 60 ang

panahon ng protesta. Ang mga

manunulat ay pumaksa sa kaawa-

awang kalagayan ng iskuwater, sa

mga suliranin ng magbubukid at

manggagawa.

Page 42: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

F. Panahon ng Bagong

Lipunan (Batas Militar)

Page 43: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• Sa kadahilanang halos lahat ng kuwentista sa

Pilipinas sa panahong Batas Militar ay

kasangkot sa kilusang makabayan, tampok sa

kanilang mga akda ang mga suliraning tulad

ng paghihikahos ng marami sa pagpapasasa

ng iilan, kabulukan sa pagpapatakbo ng

pamahalaan, kawalan ng katarungan sa mga

limot na mamamamayan at pang-aalipin ng

negosyanteng dayuhan at ng sabwatan ng

mga burgis. Lantad ang poot sa mga akdang

ito.

Page 44: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• Sagisag- isang magasing inilathala

ng Kagawaran ng Pabatirang Madla

upang magkaroon ng

mapaglalathalaan ng mga akdang

hindi tinatangkilik ng mga popular na

babasahin.Nagtaguyod din ito ng

Gawad Sagisag at nakatuklas ng

mga bagong manunulat.

Page 45: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• Ang iba;t ibang kuwentong lumabas

at naisulat sa panahong ito ay

pawing sumasaling sa ugat ng

lipunan.

• Nakilala sa panahong ito ang mga

kuwentistang sina Alfredo Lobo, Mario

Libuan, Augosto Sumilang, Lualhati

Bautista, Reynaldo Duque, Benigno

Juan, Benjamin Pascual, Domingo

Landicho, Edgardo Maranan, Wilfredo

Ma. Virtusio at Pedro S. Dandan.

Page 46: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• Sa panahong ito, naging palasak ang

pagpunta ng mga Pilipino sa bang

bansa lalo na sa Estados Unidos, ito

ang naging batayan ni Domingo

Landicho upang isulat ang kuwentong

”Huwag mong Tangisan Ang

Kamatayan ng Isang Pilipino sa Dibdib

ng Niyebe” na siyang pinagkalooban

ng gantimpalang Palanca noong 1975.

Page 47: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• Samantala, noong 1979-1980, isang

simple subalit pinakamakahulugang

kuwento ang napili ng Palanca upang

gawaran ng gantimpalang

pinakamahusay para sa taong iyon

ang kuwentong “Kandong “ ni

Reynaldo Duque.

Page 48: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

G. Kasalukuyang Panahon

Page 49: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• Nagpatuloy ang Liwayway sa

pagbubukas ng kanilang pinto para

sa mga manunulat ng kuwentong

ngayon pa lang sumisibol.Maraming

kuwentong nailathala ng mga

pagbabagong naganap sa bansa

pagkaraan ng EDSA Revolution. Ito

ang mga kuwentong nagtataglay ng

diwa, saloobin, at paniniwala ng mga

manunulat sa bagong panahon.

Page 50: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

• Nagkaroon ng iba„t ibang

pamamaraan ng pagkukwento. Ang

mga paksang dati ay hindi naisusulat

ay napapansin. Naging matimpi ang

pagtalakay ng paksa. Madula ngunit

maligoy. Ang mga katangiang iyan ay

namalagi hanggang sa kasalukuyan

at ito„y tinawag na kontemporaryong

maikling kwento.

Page 51: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento

Unang Gawain:

Gumawa ng Time Line ng Pag-

unlad ng Maikling kwento sa

inyong mga kwaderno. Itala

ang mga mahahalagang

pangyayari sa bawat panahon.

(15 puntos)