KONSEP ASAS (HUBUNGAN ETNIK)

©MahyuddinKhalid&AshrofZaki, UiTM [email protected]

BAB 1KONSEP ASAS HUBUNGAN ETNIK

CTU553 HUBUNGAN ETNIK

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA

INTEGRASI & HUBUNGAN ETNIK

ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

2

PENGENALAN

Hasil Pembelajaran• Mendefinisikan dan

membincangkan konsep asas hubungan etnik

• Membezakan konsep perpaduan dan integrasi kaum

• Mengenalpasti tahap hubungan etnik

• Menjelaskan komposisi etnik di Malaysia

• Menjelaskan Islam meraikan kepelbagaian etnik

KANDUNGAN BAB 1

1.1

1.2

1.3

1.4

1.5

1.6

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

3

ETNIK & RAS

ETNIK & RAS

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

4

ETNIK & RAS

ETNIK & RAS

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

5

PERASAAN & PEMIKIRAN

PREJUDIS•Pandangan negatif mengenai ahli atau kelompok etnik lain•Lazimnya tidak berasaskan maklumat yang tepat dan biasanya tidak diluahkan secara terbuka•Apabila prejudis disuarakan, prejudis menjadi stereotaip

STEREOTAIP

•Kenyataan umum yang negatif terhadap sesuatu kumpulan etnik•Gambaran berlebih-lebihan tentang perlakuan baik atau buruk sesuatu kumpulan etnik

DISKRIMINASI

•Perbuatan membandingbezakan seseorang individu atau sesuatu kelompok etnik lain berasaskan ciri-ciri etnik semata-mata•Manifestasi prasangka yg wujud dlm kalangan kumpulan etnik dan mudah berlaku apabila wujud prejudis & stereotaip dlm sesebuah masyarakat

ETNIK & RAS

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

6

MASYARAKAT & BANGSABANGSA• Jenis manusia daripada

satu asal keturunan• atau

• kumpulan manusia dalam satu ikatan ketatanegaraan.

MASYARAKAT• Kumpulan manusia

yang hidup bersama-sama di sesuatu tempat dengan aturan dan cara hidup tertentu. MASYARAKAT

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

7

CIRI-CIRI MASYARAKAT

•Hidup bersama, saling mengenali dan bergantungan.Berkelompok

•Tiada masyarakat maka tiadalah budaya. •Budaya diwarisi dari generasi ke generasi dengan proses penyesuaian.

Berkebudayaan

•Suatu perubahan terjadi kerana faktor-faktor yang berasal dari masyarakat itu sendiri.

Mengalami perubahan

•Berhubung dan bekerjasama seterusnya mencetuskan interaksi.•Interaksi ini boleh berlaku secara lisan atau tidak.

Berinteraksi

MASYARAKAT

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

8

CIRI-CIRI MASYARAKAT

•Pemimpin terdiri daripada ketua keluarga, ketua kampung, ketua negara dan sebagainya.•Kepimpinan dalam masyarakat Melayu awal, bercorak tertutup kerana pemilihan berdasarkan keturunan; Raja, Bangsawan

Kepimpinan

•Ia meletakkan seseorang pada kedudukan dan peranan yang harus dimainkannya•Merujuk kepada susun lapis masyarakat.

Stratifikasi sosial

MASYARAKAT

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

9

3 STRATIFIKASI SOSIAL

Kelas •Kedudukan seseorang dalam masyarakat berdasarkan pemilikan harta atau kekayaan

Status •Jangkaan peranan yang dimainkan oleh individu dalam masyarakat seperti penerimaan gelaran Dato’, Haji dan Lebai.

Kasta •Kelas sosial yang keahliannya ditentukan hanya melalui kelahiran dan dalam hidupnya tidak berlaku mobiliti sosial.

MASYARAKAT

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

10

KEPERLUAN MENGKAJI MASYARAKAT

Manusia hidup bermasyarakat

• Perlakuan seseorang berkaitan dengan masyarakatnya. • Seseorang itu dicermin dan mencerminkan masyarakatnya.

Memahami cara hidup bermasyarakat

• Pemahaman yang tepat terhadap masyarakat membolehkan individu itu bertingkahlaku dan menyesuaikan diri mengikut kehendak masyarakat setempat.

Memahami budaya dan masyarakat lain

• Tidak akan mengalami satu kejutan budaya, tetapi lebih bersedia menghadapi perbezaan yang wujud.

Memupuk kerjasama di antara masyarakat

• Perhubungan merangkumi masyarakat dunia keseluruhannya.• Dapat mengatasi isu-isu global seperti pencemaran, teknologi, perlumbaan senjata dan sebagainya.

MASYARAKAT

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

11

KONSEP BUDAYA

BudhiKecergasan akal

fikiran

DayaKekuatan kuasa,

tenaga dan pengaruh

Takrifan BudayaCara hidup orang ramai termasuk

pemikiran, nilai kepercayaan, pandangan dan tabiat berfikir

serta cara perlakuan manusia yang menggerakkan jiwa.

BUDAYA

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

12

JENIS BUDAYA

Budaya kebendaan

• Peralatan dan kelengkapan hidup seperti rumah, kereta, perahu, senjata dan sebagainya.

Budaya bukan kebendaan

• Kepercayaan, adat istiadat dan undang-undang contohnya adat istiadat yang berbeza-beza dalam perkahwinan.

BUDAYA

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

13

FAKTOR MEMPENGARUHI PEMBENTUKAN BUDAYA MELAYU

AGAMA

• Faktor agama paling penting kerana agamalah dasar tanggapan terhadap alam sekitar dari segi sosial dan fizikal.

BAHASA

• Bahasa juga penting sebagai alat komunikasi.

ADAT RESAM

• Adat resam juga mustahak sebagai petunjuk jalan bagi seseorang dalam mengendalikan hidup bermasyarakat dan berbudaya.

BUDAYA

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

14

PERANAN UTAMA PEMBENTUKAN BUDAYA

Membina imej negara ke arah mewujudkan keperibadian dan identiti.

Memupuk kesedaran kebangsaan dan kenegaraan berasaskan ciri-ciri kerohanian, kemanusiaan, spiritual dan mental.

BUDAYA

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

15

CIRI-CIRI BUDAYA

•Budaya tidak lahir secara langsung tetapi perlu dipelajari dan melibatkan banyak unsur seperti asimilasi dan adaptasi.Dipelajari

•Setiap perlakuan/ budaya itu diamal dan didokong oleh sekumpulan manusia.•Tanpa perkongsian, ia hanya menjadi perlakuan individu dan bukannya perlakuan masyarakat.Dikongsi•Kebudayaan itu wujud dalam semua kelompok manusia.•Namun ia berbeza antara masyarakat kerana pengaruh alam, pengaruh luar dan tahap penyesuaian anggota. Sejagat

•Budaya itu diwarisi dari satu generasi ke satu generasi berikutnya.•Budaya yang diamalkan hari ini adalah lanjutan daripada budaya terdahulu.

Diwarisi

BUDAYA

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

16

CIRI-CIRI BUDAYA

•Tidak ada budaya yang wujud dari dahulu hingga sekarang tidak mengalami perubahan.•Perubahan ini dikaji daripada perubahan bentuk, ciri dan proses yang berlaku.

Berubah

•Budaya boleh ditunjukkan dalam bentuk perlambangan seperti logo, bendera, ukiran dll.

Perlambangan

•Pandangan semesta ialah bagaimana manusia memberikan tafsiran terhadap keadaan alam sekeliling ke dalam kehidupan seharian.•Ia timbul kerana manusia mempunyai pertalian yang rapat dengan alam sekitar.

Pandangan Semesta

BUDAYA

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

17

FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PEMBELAJARAN

PEMBELAJARAN

Agen-agen

sosialisasi

Nilai keutamaa

n

Umur seseorang

Tahap pendidika

nBUDAYA

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

18

FAKTOR PERUBAHAN BUDAYA

Pertambahan anggota

masyarakat

Pertambahan keperluan dan

keinginan

Penemuan dan penciptaan teknologi

Pertembungan budaya

Konflik yang berlaku

Perubahan alam sekitar

BUDAYA

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

19

FUNGSI BUDAYA DALAM KEHIDUPAN

Memenuhi keperluan

hidup

Panduan bertingkahl

aku

Mengatur hubungan manusia

Galakan manusia mencipta

Alat penyatuan dan pengenalan

identitiBUDAYA

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

20

PERPADUAN & INTEGRASIPERPADUAN• Satu proses yang

menyatupadukan seluruh masyarakat dan negara supaya setiap anggota masyarakat dapat membentuk satu identiti dan nilai bersama serta perasaan cinta dan banggakan tanah air

INTEGRASI• Satu proses bagi

mewujudkan satu identiti nasional di kalangan kumpulan yang terpisah dari segi kebudayaan, sosial dan lokasi dalam sesebuah unit politik


©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

21

INTEGRASI NASIONAL

Integrasi nasional

• Proses menyatupadukan berbagai-bagai kumpulan yang mempunyai perbezaan kebudayaan dan sosial ke dalam satu sistem wilayah bagi mewujudkan identiti nasional.

Integrasi nasional di Malaysia bermatlamatkan:

• Mengurangkan perbezaan psikologi di antara penduduk dalam wilayah yang berkenaan.• Mengatasi masalah perbezaan geografi dengan merapatkan perhubungan dan interaksi supaya wujud

persefahaman antara penduduk dan suku kaum yang ada.• Mewujudkan identiti bersama iaitu simbol kesetiaan dan komitmen terhadap konsep Nasionalisme Malaysia


©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

22

JENIS INTEGRASIINTEGRASI NASIONAL

INTEGRASI WILAYAH

Mengurangkan jurang ekonomi dan sosial antara wilayah maju dan mundur

INTEGRASI SOSIAL

Usaha menyatupadukan rakyat melalui program sosial-sukan,perumahan

INTEGRASI EKONOMI

Usaha mengurangkan jurang perbezaan ekonomi antara kumpulan etnik

INTEGRASI PENDIDIKAN

Mewujudkan satu sistem pendidikan yang bercorak kebangsaan dan sempurna

INTEGRASI KEBUDAYAAN

Usaha membentuk satu kebudayaan kebangsaan

INTEGRASI POLITIK

Usaha menyatukan rakyat melalui kerjasama dan pembahagian kuasa politik


©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

23

TAHAP HUBUNGAN ETNIK

Pluraliti Budaya

Amalgamasi

Asimilasi

Akulturasi

Akomodasi

Segregasi


©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

24

SEGREGASI

Segregasi•Hubungan yang bersifat pemisahan di antara etnik-etnik dalam sesebuah negara


©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

25

AKOMODASI


©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

26

AKULTURASI


©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

27

ASIMILASI


©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

28

KEJAYAAN & KEGAGALAN ASIMILASI

Kejayaan Asimilasi:• Kesanggupan etnik minoriti

menghilangkan identiti mereka dan menerima identiti etnik lain.

• Kesanggupan etnik majoriti menerima etnik lain.

• Kelompok minoriti adalah kecil.• Terdapat banyak persamaan budaya

antara etnik.

Kegagalan Asimilasi• Kurang pengetahuan kebudayaan sehingga

menimbulkan perasaan takut terhadap budaya lain.

• Timbul perasaan bahawa budaya sesuatu etnik lebih tinggi dari etnik lain.

• Wujud perbezaan kepentingan antara etnik yang terlibat.

• Penguasaan dalam sesuatu bidang khususnya oleh etnik minoriti.


©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

29

AMALGAMASI


©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

30

PLURALITI BUDAYA


©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

31

MASYARAKAT PLURALITI BARU


©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

32

CIRI-CIRI MASYARAKAT PLURALITI BARU

Pemerintahan •Pemerintah dan yang diperintah ada yang berlainan bangsa•Hidup dalam komuniti yang berasingan.

Budaya & Politik •Nilai budaya dan politik yang dikongsi oleh komuniti yang berbeza melalui persetujuan kebangsaan.

Ekonomi •Kecenderungan untuk meramal konflik ekonomi dalam konteks bangsa.

Matlamat & Keinginan

•Bangsa-bangsa yang berbeza tetapi mempunyai keinginan yang sama seperti keamanan dan kesejahteraan.

Konflik •Sedikit campur tangan pihak luar kadang-kala diperlukan bagi meleraikan konflik yang mungkin wujud di antara masyarakat pluraliti baru ini.


©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

33

KOMPOSISI BANGSA DALAM MASYARAKAT MALAYSIA

KAUM DESKRIPSI

Melayu Ciri-Ciri •Takrifan Melayu dalam Perkara 160, Perlembagaan Persekutuan : • Seorang yang menganuti agama Islam• Lazim bercakap Bahasa Melayu• Menurut adat istiadat Melayu

•Kaum majoriti mewakili 55% penduduk Malaysia

Agama •Mengamalkan agama Islam •Institusi agama : masjid dan surau, jabatan agama Islam dan Mahkamah Syariah

Budaya •Menyambut perayaan Hari Raya Aidilfitri dan Aidiladha serta perayaan kebesaran Islam yang lain.

Cina Ciri-Ciri •Berhijrah ke Tanah Melayu bermula abad ke-15 hingga pertengahan abad ke-20•Dikelaskan berdasarkan penggunaan dialek bahasa tertentu; Hokkien, Hakka, Kantonis dan lain-lain•Mewakili 25% penduduk Malaysia

Agama •Lazim menganut agama Buddha dan Kristian•Institusi agama: Tokong dan wat, persatuan-persatuan agama Buddha

Budaya •Menyambut perayaan Wesak, Tahun Baru Cina, Chap Goh Mei, Hari Krismas dan Opera Cina

ETNIK MALAYSIA

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

34

KOMPOSISI BANGSA DALAM MASYARAKAT MALAYSIA

KAUM DESKRIPSI

India Ciri-Ciri •Berhijrah sewaktu penjajahan British dari Selatan India•Dikelaskan berdasarkan kepada etnik tertentu; Tamil,Telegu,Malayalee dan lain-lain•Mewakili 7% penduduk Malaysia

Agama •Lazim menganut Agama, Hindu, Sikh , Kristian dan Islam•Institusi agama bagi agama Hindu ialah kuil serta Hindu Sangam dan bagi agama Sikh iaitu Gurdawa serta Majlis Gurdawa Malaysia

Budaya •Mengamalkan perayaan Deepavali, Thaipusam, Ponggal bagi yang beragama Hindu serta Vaisakhi bagi yang beragama Sikh

Etnik Sabah dan Sarawak

Ciri-Ciri •Terdiri dari beberapa etnik kecil seperti:• Sarawak:Iban,Bidayuh,Orang Ulu;• Sabah:Kadazandusun,Bajau,Murut

•Mewakili 12% penduduk Malaysia

Agama •Lazim menganut agama Islam dan Kristian serta kepercayaan animisme

Budaya •Meraikan perayaan dan kebudayaan mengikut etnik seperti Hari Gawai dan Pesta Menuai atau Tadau Kaamatan dan juga perayaan-perayaan keagamaan seperti Hari Raya Aildilfitri dan Hari Krismas

ETNIK MALAYSIA

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

35

PLURALITI MENURUT PERSPEKTIF ISLAM

Model masyarakat Islam Madinah.

• Masyarakat Madinah yang terdiri dari pelbagai suku kaum• Hidup dengan aman dan damai tanpa perbalahan kaum• Semangat Asabiyah telah digantikan dengan semangat ummah mengikut akidah Islam. • Hubungan persaudaraan mengatasi masalah perbezaan dari segi sosial dan ekonomi.

Kedua-dua golongan bergaul dan bekerjasama untuk kebaikan agama Islam dan negara.

Surah al-Hujurat:13

ISLAM & PLURALITI

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

36

KESIMPULAN Sifat struktural sosial, keadaan sosial dan ikatan

sosial masyarakat Pluralisme sosial dan kebudayaan serta punca

konflik Darjah dan sumber ketegangan sosial Isu prasangka dan diskriminasi Faktor personaliti dalam menentukan tingkahlaku

masyarakat Dasar dan perancangan sosial

©eMKAy

ETNIK & RAS

MASYARAKAT

BUDAYA


ETNIK MALAYSIA

ISLAM & PLURALITI

37

PENGUKUHAN Huraikan:

Akulturasi. Segregasi. Amalgamasi.

Bincangkan TIGA (3) pendekatan konsep akomodasi yang wajar dijadikan panduan bagi menjamin keharmonian hubungan etnik di Malaysia dengan mengemukakan contoh yang relevan.

Bincangkan TIGA (3) aspek kebudayaan kaum Baba-Nyonya yang diterima daripada orang Melayu.

Bincangkan TIGA (3) ciri yang terdapat dalam sesuatu budaya sehingga membolehkan ia bertahan lama.

Education

KONSEP ASAS (HUBUNGAN ETNIK)