TÜRK KÜTÜPHANECİLER DERNEGİ YAYıNLARı, Nu. 6

KÜTÜPHANE MALZEMESi EL KiTABI

ı.CİLT

Basılı Formlar, Fiş Örnekleri ve

Bunların Kütüphane Hizmetlerinde

Kullanılnıaları

OSMAN TEKİN AYBAŞ, M. Sc.

Güven Matbaası

ANKARA - 1968

Ö N SÖZ

Kütüphanecilik, ülkemizde yeni kökleşmeğe başlamış meslek gruplarından­

dır. Toplum kalkınmasında, kütüphanelere ve kütüphaneellere düşen görevgün geçtikce daha iyi anlaşılmakta ve bunun sonucu kütüphaneci gerekli önemive saygıyı yavaş yavaş kazanmaktadır. Yeni filizlenen dallarda, o mesleğin men­suplarına düşen sorun gerçekten büyüktür.

Türk kütüphanelerinin ve kütüphaneciliğinin içinde bulunduğu ortamı ya·kından bilen bir kütüphaneci olarak, araştırmalara başladığımız zaman çeşitli

sorunlarla lmrşılaştık. Malzeme yaptıl'ına sıluntısı öncelikle çözüm bekleyen bü·yük bir sorun olaıoak karşıımza çıktı.

Meslekten olmayan, ya da kısa süreli kurslar sonucu kütüphanelere atan­mış yüzlerce personel, kütüphane malzemesi ve organizasyonu konusunda old'uk­ça yetersiz bulunuyordu. Kütüphane malzemesinin ve bunlara özgü standart­ların ne olduğunu bilmeyen bu meslektaşlarımız, iyi niyetlerine ve sonsuz ça­balarına rağmen beklenen hizmeti, vermekten uzaktı. Tümünün arzuladığı, heran baş vurabilecekleri ve eııerinin altında bulunmasını istedikleri ktiaplar ge­rekliydi. Bizce, bu tip müracaut eserlerinin en önemlisi ve en gerel{lisi kütüpo,hanelerde kuııanılan basılı formlar ve fişleriıı tamamını, dünya kiitüphanelerin­ce kabul edilmiş standart ölçüleriyle \-e diğer nitelikleriyle veren bir el kitabı idi.

çalışmamıza böyle bir açıdan yön vererek, söz konusu malzemeyi standardölçüleriyle birlikte, kuııanılma sahalarına da değinerek tamttık. Tamtılan hermalzemenin, özenle çizimini yaptık. Karton ve kağıt örneklerini verirken lüksekaçmayıp Türkiye Selüloz ve Kağıt İşletmesi Genel Müdürlüğü imalat kataloğ­

larına uygun kaliteleri seçtik.

Eserimizin, bir bütün olarak, kütüphane hizmetlerinin ve organizasyonunun,nazari yönünden çok, tatbiki cephesini kapsadığı için kiitüphanecilik eğitimi

görmemiş veya kısa süreli kurslar sonucu yetişmiş kütüphanecilere rehberlikedeceğine inanıyoruz. Elinde böyle bir müracaat eseri bulunan kütüphaneci,komşu kütüphanelerden ve kütüphanecilerden mal:ıeme örnekleri ve ölçüleriistemekten kurtulacak, kendi kütüphanesini kendisi kurabilme güç ve yeteneği­

ne erişebilecektir.

Eserimizin hazırlanmasında ve gözden geçirilmesinde değerli zamanlanmesirgemeyen, Dil ve Tarih Coğrafya Fakiiltesi Kütüphanecilik Bölümü öğretim

üyelerine ve Kütüphaneler Genel Müdürü sayın Abdulkadir Salgır'a şükranlan­

mızı sunar, çalışmamızın, Tiirk kütüphaneciliğine ve onun azimkar kütüphane­cilerine yararlı olmaslO1 dileriz.

Osman Tekin Aybaş

27 Mart 1967 Ankara

v

İçİNDEKİLER

ÖNSÖZ

KISALTMALAR

BÖLÜMLER·

1. GİRİş

II. KÜTÜPHANE HİzMETLERİNDE KULLANILAN MALZEME

III. TEKNİK HİzMETLER VE KULLANILAN MALZEME

A. AKSESYON BÖLÜMÜ

Kitap seçimi işlemı ve kullanılan fişler.

Ismarlama işlemi ve kullanılan fişler.

Süreli yayınlar sipariş fişi.

Bağış ve mübadele yoluyla gelen yayınları kayıt fişi.

Yazma ve nadir eserleri tesbit fişi

Demirbaş kayıtları.

Süreli yayınlar takip fişleri.

Cilde gönderilen süreli yayınları kayı t fişi.

Süreli yayınlar bölümü fazla sayılar fişi.

Süreli yayınlar bölümü eksik sayılar fişi.

Cilt işlemleri ve pusulaları.

Posta etiketleri.Sunma kartı.

Teşekkür mektupları.

B. KATALOG ve TASNİF BÖLÜMÜ

Sayfa No :

V

ix

7

9

LO

44

Kataloglama ve Tasnif.Raf dizin fişi (seelf list).Kılavuz fişler.

Okuma malzemesinin okuyucu hizmetleri bölümüne gönderilmeküzere hazırlanması.

Kitap sırtlarının yazılması.

Kitap cebi.Kitap fişleri.

Tarih pusulası.

Vii

IV. OKUYUCUMALZEME

HİzMETLERİ BÖLÜMÜ vE KULLANILAN55

Kütüphaneye kaydolma fişi.

Okuyucu kartı.

Üyelik ve giriş kartı.

Ödünç verme sistemleri.Ayrılmış (reserve) kitaplar koleksiyo!lu.

Kitap ayırtmak ve kitap ayırtma fişleri.

Ceza fişi.

Süreli yayınlar ödünç verme fişi.

Tamir fişi.

Kütüphane bildirileri.

V. KÜTÜHANE İSTATİsTİKLERİ

Ödünç verme istatistikleri.Kütüphal1eye üye sayısını gösteren istatistikler.Müracaat hizmeti istatistikleri.Aksesyon bölümü istatistikleriKütüphane koleksiyonunun gelişmesini gösteren istatistikler.

vı SONUÇ

EKLER

BİBLİYOGRAFYA

İNDEKS

Viii

88

103

107

109

111