Upload
jolien-vercauteren
View
1.273
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Het is een presentatie (gemaakt als taak voor de hogeschool tijdens een module over diversiteit) over de kampen tijdens de tweede wereldoordlog.
Citation preview
Fort van Breendonk - Fort van Breendonk - DossinkazerneDossinkazerne
Phyllis Van DuysePhyllis Van DuyseBritt Van LandeghemBritt Van Landeghem
Roos Van GasseRoos Van GasseAnn Van VerdegemAnn Van VerdegemJolien VercauterenJolien Vercauteren
Welke verschillende soorten Welke verschillende soorten kampen bestonden er? Wat was kampen bestonden er? Wat was
hun doel? hun doel? ► InterneringskampenInterneringskampen► WerkkampenWerkkampen► VernietigingskampenVernietigingskampen► ReserveringskampenReserveringskampen► Deportatiekampen Deportatiekampen
Interneringskampen. Interneringskampen.
►Vooral controle op politieke Vooral controle op politieke tegenstanders of politiek tegenstanders of politiek onbetrouwbare bevolkingsgroepen. onbetrouwbare bevolkingsgroepen. (Tegenstanders van het regime van (Tegenstanders van het regime van Hitler)Hitler)
►Krijgsgevangenkampen zijn ook Krijgsgevangenkampen zijn ook interneringskampen. interneringskampen.
Werkkampen.Werkkampen.
►Gevangenen worden gedwongen tot Gevangenen worden gedwongen tot arbeid.arbeid.
►Erbarmelijke toestanden: Erbarmelijke toestanden: Slechte hygiëne.Slechte hygiëne. Weinig te eten.Weinig te eten. Wreedheid van de SS.Wreedheid van de SS. Harde arbeidsomstandigheden.Harde arbeidsomstandigheden.
Reserveringskampen. Reserveringskampen.
► Niet bedoeld voor de vernietiging en Niet bedoeld voor de vernietiging en internering van mensen. internering van mensen.
► Mensen ‘reserveren’ voor andere Mensen ‘reserveren’ voor andere doeleinden. doeleinden.
► Mensen die in een reserveringskamp Mensen die in een reserveringskamp zaten:zaten: Joden met een speciale betekenis voor de Joden met een speciale betekenis voor de
maatschappij.maatschappij.►Ex-militairen, kunstenaarsEx-militairen, kunstenaars
Deportatiekamp. Deportatiekamp.
► Fort van BreendonkFort van Breendonk► Een kamp waar mensen in terecht Een kamp waar mensen in terecht
kwamen kwamen vooraleer ze naar een ander kamp vooraleer ze naar een ander kamp werden werden gedeporteerd. gedeporteerd.
► 3 tot 5 maanden. 3 tot 5 maanden.
Vernietigingskamp. Vernietigingskamp.
► Doel: vernietiging van Doel: vernietiging van ‘Üntermenschen’ op ‘Üntermenschen’ op grote schaal. (Endlösung) grote schaal. (Endlösung)
► Transport met trein. Transport met trein. ► Gaskamer: zyklon BGaskamer: zyklon B
Vrouwen met kinderen, zwangere vrouwen, Vrouwen met kinderen, zwangere vrouwen, kinderen, zieken, ouderen. kinderen, zieken, ouderen.
► Werken in een vernietigingskamp:Werken in een vernietigingskamp: Gezonde mannen: werken tot ze niet meer Gezonde mannen: werken tot ze niet meer
bekwaam zijn.bekwaam zijn.
Bekendste voorbeelden op Bekendste voorbeelden op kaart.kaart.
Bekendste voorbeelden op Bekendste voorbeelden op kaart.kaart.
► BreendonkBreendonk► DachauDachau► Bergen-BelsenBergen-Belsen► ChelmnoChelmno► BirkenauBirkenau► AuschwitzAuschwitz► BelzecBelzec► SobiborSobibor► TreblinkaTreblinka
BreendonkBreendonk
►Gevangenenkamp voor de duitse Gevangenenkamp voor de duitse politieke politie.politieke politie.
►Opvangkamp voor politieke Opvangkamp voor politieke gevangenen en verzetslui.gevangenen en verzetslui.
►DoorgangskampDoorgangskamp
Dossin-kazerneDossin-kazerne
►Verzamelkamp voor de joden uit Verzamelkamp voor de joden uit België. België.
►Vertrekpunt van een deportatie zonder Vertrekpunt van een deportatie zonder terugkeer.terugkeer.
Indrukken BreendonkIndrukken Breendonk
► Sombere, kille sfeerSombere, kille sfeer► Zeer koud en vochtigZeer koud en vochtig► Lange gangen (gevoel van eindeloosheid)Lange gangen (gevoel van eindeloosheid)► AkoestiekAkoestiek► Foto’s gevangenenFoto’s gevangenen► ExecutieplaatsExecutieplaats► Herdenkingsmonument vol namenHerdenkingsmonument vol namen► De verhalen van de gids zodat iedere De verhalen van de gids zodat iedere
gevangene een gezicht krijgt.gevangene een gezicht krijgt.
Indrukken Dossin-KazerneIndrukken Dossin-Kazerne
► Ingekleurde familiefoto’s (vergast, Ingekleurde familiefoto’s (vergast, gerepatrieerd, gedeporteerd)gerepatrieerd, gedeporteerd)
►De gehele kelder met foto’s van de De gehele kelder met foto’s van de kampen.kampen.
►Videofragment met getuigenis van Videofragment met getuigenis van overlevende (vader en echtgenoot).overlevende (vader en echtgenoot).
►De kamer vol kinderfoto’s.De kamer vol kinderfoto’s.►De lijst met het aantal gedeporteerden De lijst met het aantal gedeporteerden
en het aantal teruggekeerden.en het aantal teruggekeerden.
Boortmeerbeek en het XX-ste Boortmeerbeek en het XX-ste konvooikonvooi
►3 jonge verzetstrijders3 jonge verzetstrijders►Aanval XX-ste konvooi Aanval XX-ste konvooi
(jodentransport)(jodentransport)►15 joden bevrijd15 joden bevrijd►210 ontsnappingen volgen210 ontsnappingen volgen►Enkele doden door valEnkele doden door val►Het enige jodentransport dat Het enige jodentransport dat
tegengehouden werd.tegengehouden werd.
Getuigenis: Getuigenis: Gronowski Gronowski Simon Simon
► Gedeporteerd naar Dossin-kazerne samen Gedeporteerd naar Dossin-kazerne samen met moeder en zus.met moeder en zus.
► Eén maand geïnterneerd daarna op Eén maand geïnterneerd daarna op transport gesteld. transport gesteld.
► Ontsnapt uit XX-ste konvooi.Ontsnapt uit XX-ste konvooi.► Geholpen door Geholpen door rijkswachter Jean Aerts.rijkswachter Jean Aerts.► Ondergedoken bij Belgische families.Ondergedoken bij Belgische families.
Getuigenis: Getuigenis: Wasyng HenaWasyng Hena► Man neergeschoten door Gestapo.Man neergeschoten door Gestapo.► Men had me gewaarschuwd:Men had me gewaarschuwd: “Vertrek, verberg u, de Duitsers “Vertrek, verberg u, de Duitsers
weten dat u bestaat, ze zoeken uw kinderen die al verborgen weten dat u bestaat, ze zoeken uw kinderen die al verborgen zijn!”zijn!”
► ““Het waren geen stappen van een vrouw maar de laarzen van Het waren geen stappen van een vrouw maar de laarzen van de Gestapo.”de Gestapo.”
► ““Ik heb hen veel adressen gegeven … adressen waarvan ik Ik heb hen veel adressen gegeven … adressen waarvan ik wist dat er niemand meer was, want de Gestapo had zijn wist dat er niemand meer was, want de Gestapo had zijn noodlottig werk al gedaan! “noodlottig werk al gedaan! “
► Ontsnapt uit XXste-konvooiOntsnapt uit XXste-konvooi► Ondergedoken en verraden: Ondergedoken en verraden: ► ““De pastoor heeft ons gezegd: de oorlog, De pastoor heeft ons gezegd: de oorlog,
dat is de schuld van de joden.”dat is de schuld van de joden.” ► Opnieuw kunnen onderduiken.Opnieuw kunnen onderduiken.
Het dagelijks leven in de Het dagelijks leven in de kampen.kampen.
►Algemeen.Algemeen.►Dagindeling.Dagindeling.►Appèls.Appèls.►Werk.Werk.►Kleding.Kleding.►Eten.Eten.►Straffen.Straffen.►Overbevolking.Overbevolking.
Algemeen.Algemeen.
►Het leven was oHet leven was onnoemelijk zwaar.nnoemelijk zwaar.►Groot percentage van de gevangenen Groot percentage van de gevangenen
overleeft het niet.overleeft het niet.►De SS-ers waren onvermoeibaar met De SS-ers waren onvermoeibaar met
hunhunkwellingen tov de gevangen.kwellingen tov de gevangen.
►Gevangenen: doodmoe en vervuild.Gevangenen: doodmoe en vervuild.
Dagindeling.Dagindeling.
► Een gemiddelde dag ziet er als volgt uit:Een gemiddelde dag ziet er als volgt uit: 4.45 uur: Opstaan, ontbijten (brood waarvan deel 4.45 uur: Opstaan, ontbijten (brood waarvan deel
voor ’s avonds).voor ’s avonds). 6.00 uur: Klaar staan voor de barak.6.00 uur: Klaar staan voor de barak. 6.30 uur: Verzamelen op appèlplaats (telling). 6.30 uur: Verzamelen op appèlplaats (telling).
Verschillende groepen worden voor het werk Verschillende groepen worden voor het werk ingedeeld.ingedeeld.
7.00 uur: Werken.7.00 uur: Werken. 12.30 uur: Warme maaltijd (aardappelen, soep).12.30 uur: Warme maaltijd (aardappelen, soep). 13.00 uur: Verzamelen op appèlplaats.13.00 uur: Verzamelen op appèlplaats. 13.30 uur: Werken.13.30 uur: Werken. 18.30 uur: Terug in de barak, wassen en avondeten 18.30 uur: Terug in de barak, wassen en avondeten
(halve liter pap met brood). Soms margarine en (halve liter pap met brood). Soms margarine en jam.jam.
20.45 uur: Naar bed.20.45 uur: Naar bed.
Appèls.Appèls.
► Na ontbijt: formeren in blokken voor de telling.Na ontbijt: formeren in blokken voor de telling.► Er ging van alles mis: meesten uitgeput dat zij dit Er ging van alles mis: meesten uitgeput dat zij dit
militaire vertoon niet konden opbrengen. Een van militaire vertoon niet konden opbrengen. Een van de problemen: de problemen: Mützen ab!Mützen ab! (Mutsen af!). (Mutsen af!).
► SS-RapportführerSS-Rapportführer op terrein: iedereen in houding. op terrein: iedereen in houding.► Niet opvallen: ga ónder in de massa en Niet opvallen: ga ónder in de massa en
doe als iedereen. Bijzonder moeilijk voor zeer doe als iedereen. Bijzonder moeilijk voor zeer lange mensen. Die waren het mikpunt: lange mensen. Die waren het mikpunt: Du langes Du langes Elend Elend enen du dreckiger Holländer du dreckiger Holländer..
Werk.Werk.
►Motto: Motto: Vernichtung Durch ArbeitVernichtung Durch Arbeit..►Werk op grote afstand van kamp: Werk op grote afstand van kamp:
bijkampen bouwen (buitencommando’s).bijkampen bouwen (buitencommando’s).►Sommigen: bezetting van verscheidene Sommigen: bezetting van verscheidene
honderden, duizenden gevangenen.honderden, duizenden gevangenen.►Schaarse nachtrust: vaak onderbroken Schaarse nachtrust: vaak onderbroken
door door luchtalarm. Dit ondermijnde de conditie luchtalarm. Dit ondermijnde de conditie van de werkers.van de werkers.
Kleding.Kleding.
►Kledij: boevenpakken.Kledij: boevenpakken.►Stijgend aantal: toevlucht zoeken tot Stijgend aantal: toevlucht zoeken tot
burgerkledij.burgerkledij.►Te groot (goed), te klein (slecht): delen Te groot (goed), te klein (slecht): delen
van het lichaam waren niet bedekt.van het lichaam waren niet bedekt.►Persoonlijkheid kwijtraken: schooiers Persoonlijkheid kwijtraken: schooiers
worden die ver beneden de SS-ers worden die ver beneden de SS-ers stonden. stonden.
►Verstandig: hoge functie of adellijke Verstandig: hoge functie of adellijke afkomst voor de SS te verzwijgen.afkomst voor de SS te verzwijgen.
Eten.Eten.
►Hap stamppot.Hap stamppot.►Liter soep (water met stukjes knolraap, Liter soep (water met stukjes knolraap,
wortel).wortel).►Weinig brood: ontbijt en avondmaal.Weinig brood: ontbijt en avondmaal.► 's Ochtends voor iedereen een halve liter 's Ochtends voor iedereen een halve liter
namaakkoffie of -thee.namaakkoffie of -thee.►Op hoogtijdagen (Kerstmis) iets stevigers Op hoogtijdagen (Kerstmis) iets stevigers
op tafel. Bijvoorbeeld: macaronisoep.op tafel. Bijvoorbeeld: macaronisoep.
Straffen.Straffen.
► Bed niet goed opmaken of te laat komen voor Bed niet goed opmaken of te laat komen voor het appèl: 25 stokslagen "het appèl: 25 stokslagen "Fünfundzwanzig am Fünfundzwanzig am ArschArsch“.“.
► Twee meter lange knoet of bezemsteel.Twee meter lange knoet of bezemsteel.► Bedoeling: hardop meetellen. Meestal kon de Bedoeling: hardop meetellen. Meestal kon de
gevangene dit niet: aantal slagen verhogen.gevangene dit niet: aantal slagen verhogen.► Soms te hoog: nieren beschadigd.Soms te hoog: nieren beschadigd.► Het hele kamp keek.Het hele kamp keek.► Andere straffen niet in openbaar: bunker.Andere straffen niet in openbaar: bunker.► ““Boomhangen“: handen op rug geboeid en Boomhangen“: handen op rug geboeid en
vervolgens aan boom of paal opgehangen.vervolgens aan boom of paal opgehangen.► Als men een gevangene betrad in de Als men een gevangene betrad in de Neutrale Neutrale
ZoneZone, schoot de SS van een wachttoren., schoot de SS van een wachttoren.
Overbevolking.Overbevolking.
► Drie mensen moesten een brits (stro) delen.Drie mensen moesten een brits (stro) delen.► Geen privacy.Geen privacy.► Extreme omstandigheden: minimale Extreme omstandigheden: minimale
hygiëne.hygiëne.► Luizen: tyfusbacil: gevangenen kregen Luizen: tyfusbacil: gevangenen kregen
vlektyfus: vlektyfus: ziekte die zeer veel slachtoffers maakt. De ziekte die zeer veel slachtoffers maakt. De verzwakte en uitgehongerde gevangenen verzwakte en uitgehongerde gevangenen hadden hadden er nauwelijks weerstand tegen.er nauwelijks weerstand tegen.
““Programma van de Programma van de kampen”kampen”
► Doel van de kampen?Doel van de kampen?► Waarom dan enig comfort bieden?Waarom dan enig comfort bieden?► Geen ontsnapping mogelijk.Geen ontsnapping mogelijk.► Gevangenen weten niet waar ze naartoe gaan.Gevangenen weten niet waar ze naartoe gaan.► Minder kans op vragen van omstanders.Minder kans op vragen van omstanders.
CijfermateriaalCijfermateriaal► Exact aantal dodelijke slachtoffers (vb Exact aantal dodelijke slachtoffers (vb
Auschwitz-Birkenau) moeilijk in te schatten.Auschwitz-Birkenau) moeilijk in te schatten.► Nazi’s vanaf zomer 1944 veel administratie Nazi’s vanaf zomer 1944 veel administratie
vernietigd.vernietigd.► Gaskamers in Sobibor identiek aan Belzec.Gaskamers in Sobibor identiek aan Belzec.► Na enkele proefvergassingen in 1942, vond Na enkele proefvergassingen in 1942, vond
de SS de capaciteit van de gaskamers te de SS de capaciteit van de gaskamers te klein.klein.
► Gaskamers werden vervangen door grotere Gaskamers werden vervangen door grotere kamers, in steen opgetrokken.kamers, in steen opgetrokken.
Enkele Enkele cijferscijfers
► 1943: 19 1943: 19 deportatie-deportatie-treinen treinen vanuit vanuit Westerbork Westerbork naar het naar het vernietigingsvernietigings--kamp te kamp te SobiborSobibor..
DATUM AANTAL PERSONEN OVERLEVENDEN
2 maart 1105 personen 13 overlevenden
10 maart 1105 personen 13 overlevenden
17 maart 964 personen 1 mannelijke overlevende
23 maart 1250 personen Geen overlevenden
30 maart 1255 personen Geen overlevenden
6 april 2020 personen 2 vrouwelijke overlevenden
13 april 1204 personen Geen overlevenden
20 april 1166 personen Geen overlevenden
27 april 2004 personen Geen overlevenden
4 mei 1187 personen Geen overlevenden
11 mei 1446 personen 1 mannelijke overlevende
18 mei 2511 personen Geen overlevenden
25 mei 2862 personen Geen overlevenden
1 juni 3006 personen 1 mannelijke overlevende
8 juni 3017 personen Geen overlevenden
29 juni 2397 personen Geen overlevenden
6 juli 2417 personen Geen overlevenden
► Meer dan 1,5 miljoen mensen Meer dan 1,5 miljoen mensen gedeporteerd gedeporteerd naar Auschwitz. naar Auschwitz.
► 1,1 miljoen mensen meteen vergast.1,1 miljoen mensen meteen vergast.► Minstens 200 000 mensen kwamen om Minstens 200 000 mensen kwamen om
door ziekte of honger of werden alsnog door ziekte of honger of werden alsnog omgebracht in de gaskamers. omgebracht in de gaskamers.
► Auschwitz grootsteAuschwitz grootste vernietigingskamp uit die tijd vernietigingskamp uit die tijd = symbool voor Holocaust. = symbool voor Holocaust.
► Holocaust: meer dan 6 miljoenHolocaust: meer dan 6 miljoen mensen. mensen.
Naam van het kamp Land (huidig) Soort kamp PeriodeGeschat aantal gevangenen
Geschat aantal doden
Auschwitz-Birkenau PolenWerk- en vernietigingskamp
April 1940 januari 1945 400 000 1.000.000 – 1.500.000
Bełżec Polen vernietigingskamp maart 1942 - juni 1943 600.000
Bergen-Belsen Duitsland verzamelkamp april 1943 - april 1945 70.000
Breendonk Belgiëgevangenen- en werkkamp
20 september 1940 - september 1944
> 3.532 >391
Buchenwald Duitsland werkkamp juli 1937 - april 1945 250.000 56.000
Chelmno Polen vernietigingskampdecember 1941 - april 1943; april 1944 - januari 1945
340.000
Dachau Duitsland werkkamp maart 1933 - april 1945 200.000 > 30.000
Mechelen (Dossinkazerne)
Belgiëverzamel- en doorgangskamp
juli 1942 - september 1944
> 25.000
Riga-Kaiserwald Letland werkkamp 1942 - 6 augustus 1944 20.000 ?
Risiera di San Saba Italiëdoorvoer- en vernietigingskamp
oktober 1943 - april 1945 25.000 4.000-5.000
Sobibór Polen vernietigingskamp mei 1942 - oktober 1943 250.000
Treblinka Polen vernietigingskamp juli 1942 - november 1943 > 800.000
Warschau Polenwerk- en vernietigingskamp
1942 - 1944 < 40.000 < 200.000
Westerbork Nederland verzamelkamp oktober 1939 - april 1945 102.000
Wat wist men over de kampen?
• Witold Pilecki• 1941 – 1943• Gedetailleerd verslag ongeloof• Rudolph Vrba en Alfred Wetzler (1944)
Vrijwillig naar Auschwitz
• Victor Martin 1942• Belgisch verzet• Socioloog Duitse folklore• Arbeidsspionage (Gestapo)• Mei 1943 terugkeer• Ongeloof
Bedankt voor jullie aandacht.Bedankt voor jullie aandacht.