Media Trainings 2010 - raport

“Nowe Media jako katalizator obywatelskiego zaangażowania w Środkowej i Wschodniej Europie“

Cykl międzynarodowych seminariów dla młodych działaczy

organizacji pozarządowych

mediatrainings2010.wordpress.com

Spis treści

1. Informacje ogólne ........................................................................................................................ 2 a) Opis projektu ............................................................................................................... 2 b) Uczestnicy ..................................................................................................................... 2 c) Program ........................................................................................................................ 5

2. Rezultaty, ocena, perspektywy .................................................................................................. 9 a) Osiągnięcie celów zakładanych w projekcie ........................................................... 9 b) Ocena projektu z perspektywy uczestników ........................................................ 10 c) Współpraca pomiędzy partnerami ......................................................................... 11 d) Działania PR ............................................................................................................... 12 e) Wnioski, perspektywy na przyszłość, propozycje ulepszeń .............................. 13

Weimar-‐‑Jena-‐‑Akademie Raport z projektu „Nowe media jako katalizator“

strona 2 z 14

1. Informacje ogólne

a) Opis projektu Poniższy raport jest częścią rozliczenia projektu “Nowe Media jako katalizator obywatelskiego zaangażowania w Europie Środkowo-‐‑Wschodniej“ – międzynarodowej serii spotkań młodych działaczy organizacji pozarządowych (NGO, ang. non-‐‑governmental organization). Centralną część projektu stanowiły trzy jednotygodniowe seminaria poświęcone mediom, w których udział wzięli młodzi dorośli z Niemiec, Polski i Ukrainy. Pierwsze seminarium trwające od 20 do 27 marca odbyło się w Oßmannstedt (Niemcy), drugie – od 12 do 19 czerwca – w Elblągu (Polska). Ostatnia część została zorganizowana pomiędzy 26 września a 2 października w Ługańsku (Ukraina). Głównym wnioskodawcą oraz koordynatorem dokumentowanych tutaj działań było stowarzyszenie Weimar-‐‑Jena-‐‑Akademie – Verein für Bildung e.V. (Akademia Weimar-‐‑Jena, Stowarzyszenie na rzecz oświaty) z siedzibą w Weimarze. Jest to organizacja o charakterze niedochodowym, współpracująca z regionalnymi ośrodkami edukacyjnymi na rzecz podniesienia jakości i liczby działań edukacyjnych w okręgu miast Weimar-‐‑Jena. Członkowie Weimar-‐‑Jena-‐‑Akademie reprezentują szereg instytucji (m.in. Klassik Stiftung Weimar oraz Europäische Jugendbegegnungs-‐‑ und Jugendbildungsstätte Weimar), tradycyjnie podejmujących zagadnienia szczególnie ważne dla Europy. Inicjatorem projektu i osobą odpowiedzialną za jego przeprowadzenie był Sebastian Schröder-‐‑Esch, od 2006 roku niezależny współpracownik stowarzyszenia Weimar-‐‑Jena-‐‑Akademie. Od 2004 do 2006 roku jako pracownik Uniwersytetu Bauhaus w Weimarze miał on swój wkład w organizację corocznych Letnich Kursów Weimarskich (Weimarer Sommerkurse), będących jednym z głównych przedsięwzięć Weimar-‐‑Jena-‐‑Akademie. Kolejnymi osobami z ramienia Weimar-‐‑Jena-‐‑Akademie ważnymi dla przygotowań i realizacji omawianego tutaj projektu byli dr Burkhardt Kolbmüller (skarbnik) oraz Uta Tannhäuser (od 1 marca 2010 dyrektorka). Międzynarodowymi partnerami projektu były następujące organizacje: • Elbląskie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Pozarządowych (ESWIP), Elbląg/PL • Луганське регіональне відділення Асоціації міст України (Związek Miast Ukrainy, oddział

regionalny w Ługańsku), Ługańsk/UA. • Tavarystva Belaruskai Školy (Związek Szkoły Białoruskiej), Hrodna/BY. Ocena końcowa tejże współpracy zawarta została w punkcie 2. c) poniższego raportu.

b) Uczestnicy

Oßmannstedt Pierwsze z trzech międzynarodowych seminariów składających się z warsztatów medialnych dla działaczy organizacji pozarządowych, odbyło się pomiędzy 20 a 27 marca 2010 roku w ośrodku edukacyjnym Wielandgut w Oßmannstedt, niedaleko Weimaru. Wzięło w nim udział czternaście osób, w tym sześć z Polski, pięć z Ukrainy, dwie z Niemiec i jedna z Białorusi. Liczbowy stosunek uczestniczek płci żeńskiej do uczestników płci męskiej wyniósł 8 do 6 i był tym samym mniej więcej wyrównany.


strona 3 z 14

Młodzi uczestnicy pierwszego seminarium poświęconego mediom w Oßmannstedt (Niemcy)

Nazwisko, imię Status/Organizacja, miejscowość

Cudny, Łukasz Student, UW, Warszawa

Demchenko, Maksym NGO “Svitlo nadii”, Połtawa

Desponds, Anna Studentka, UW, Warszawa

Jasiukiewicz, Edyta Centrum „Światowid“, Elbląg

Hübner, Gregor Wykładowca DAAD, Drezno/Iasi

Klimenko, Ekaterina AUC Ługańsk

Lysov, Oleksandr Student, Donieck

Mayeuskaya, Aliaksandra Studentka, Grodno/Kraków

Muskina, Nataliya Studentka, Ługańsk

Panfilova, Yuliya NGO „Roza Vetrov“, Donieck

Piaścik, Małgorzata NGO ESWIP, Elbląg

Siuda, Natalia AEGEE, Studentka, Gdańsk

Sommer, Martin Erik Erasmus Student Network, Drezno

Symonowicz, Adam Operator kamery w „HajLaif Produkcja”, Braniewo

Prowadzący seminarium, asystenci, instruktorzy pierwszego seminarium poświęconego mediom w Oßmannstedt (Niemcy)

Nazwisko, imię Kraj Funkcja Israel, Udo Niemcy Instruktor warsztatów radiowych, Radio Corax (Halle/Saale)

Schröder-‐‑Esch, Sebastian Niemcy Prowadzący seminarium, Weimar-‐‑Jena-‐‑Akademie (Kirchzarten/Weimar)

Tenner, Stefan Niemcy Instruktor warsztatów Web 2.0, Radio Corax (Halle/Saale)

Elbląg Drugie w kolejności seminarium odbyło się w dniach 12 – 19 czerwca 2010 w siedzibie polskiego partnera ESWIP, w centrum Elbląga (Województwo Warmińsko-‐‑Mazurskie). Przyjezdni uczestnicy oraz instruktorzy zostali zakwaterowani w centralnie położonym Hotelu Sowa. Spośród siedemnastu uczestników, siedmiu pochodziło z Polski, sześciu z Ukrainy i czworo z Niemiec. Liczbowy stosunek uczestniczek płci żeńskiej do uczestników płci męskiej wyniósł 11 do 6, nie był więc tak zrównoważony, jak podczas pierwszego seminarium.

Młodzi uczestnicy drugiego seminarium poświęconego mediom w Elblągu (Polska)


Bork, Kacper Student, Łódź/Elbląg

Gaidamaka, Alla Studentka, Viadrina, Frankfurt nad Odrą

Galikowski, Paweł Student, Paslęk

Jasiukiewicz, Edyta Centrum „Światowid“, Elbląg

Kushnir, Dmytro NGO „Nashe Podillia“, Winnica

Lysov, Oleksandr Student, Donieck

Majewska, Aleksandra Studentka, UJ, Kraków

Paeschke, Iris Wolny strzelec, Berlin


strona 4 z 14

Pashko, Daniyela NGO„Iskra“ / AIESEC, Mikołajów


Piaścik, Małgorzata NGO ESWIP, Elbląg

Seleznyova, Nina Studentka, Viadrina, Frankfurt nad Odrą

Serdyuk, Serhiy Student, Viadrina, Frankfurt nad Odrą

Shtenge, Antonina Studentka, Donieck

Siuda, Natalia AEGEE, Gdańsk

Sobczak, Mikołaj Student, Łódź/Elbląg

Zhukova, Nataliya Prezes NGO „Ortega-‐‑y-‐‑Gasset“, Tokmak

Prowadzący seminarium, asystenci, instruktorzy drugiego seminarium poświęconego mediom w Elblągu (Polska)

Nazwisko, imię Kraj Funkcja Arellanes, Douglas Czechy Instruktor warsztatów Web 2.0, Sourcefabric

(Praga)

Israel, Udo Niemcy Instruktor warsztatów audio, Radio Corax (Halle/Saale)

Jachimowicz, Paulina Polska Asystentka, ESWIP (Elbląg)

Keńska, Joanna Polska Asystentka, ESWIP (Elbląg)


Strumiński, Jakub Polska Instruktor warsztatów audio (Elbląg)

Ługańsk Trzecie i ostatnie seminarium odbyło się w dniach 26 września – 2 października 2010 w Ługańsku. Miejscem wspólnych zajęć, a także zakwaterowania przyjezdnych uczestników był położony na obrzeżach miasta Hotel Inter. W tej części projektu udział wzięło piętnastu uczestników, w tym dwóch z Niemiec, a pozostałych trzynaście z Ukrainy. Liczbowy stosunek uczestniczek płci żeńskiej do uczestników płci męskiej wyniósł 5 do 10 – nie był więc bardzo wyrównany, kompensował jednakże nierówność powstałą w trakcie elbląskiego seminarium.

Młodzi uczestnicy trzeciego seminarium poświęconego mediom w Ługańsku (Ukraina)


Akulova, Aliona NGO „Do chystych dzherel“, Donieck

Dorozhenko, Ganna Agencja rozwoju, Ługańsk

Grigoryan, Gagik NGO „Nedelya+“, Ługańsk


strona 5 z 14

Ivanov, Ivan Pedagog, Uniwersytet w Ługańsku

Kolossov, Dmytro NGO „Svitlo nadii“, Poltava

Kushnir, Dmytro NGO „Nashe Podillia“, Winnica

Liedtke, Christoffer 007-‐‑berlin GbR, Berlin

Liese; Sven Student, ASF, Freiburg

Mus’kina, Natalya Studentka, Ługańsk


Sakadynskiy, Sergej NGO „Vostochnaja Ukraina“,Ługańsk

Sklyarov, Vasyl Agencja rozwoju, Ługańsk

Talapov, Temir NGO „Start“,Ługańsk

Treshchova, Valeriya NGO „Do chystych dzherel“, Donieck

Zaslavskiy, Evgenij NGO „Vostochnaja Ukraina“, Ługańsk

Prowadzący seminarium, asystenci, instruktorzy trzeciego seminarium poświęconego mediom w Ługańsku (Ukraina)

Nazwisko, imię Kraj Funkcja Khomenok, Oleg Ukraina Instruktor warsztatów „Dziennikarstwo i Web 2.0” (Kijów)

Klimenko, Ekaterina Ukraina Asystentka, AUC (Ługańsk)


Podsumowując liczbę i skład uczestników należy stwierdzić, iż odpowiadały one w znacznym stopniu celom projektu sformułowanym we wniosku. Pomijając nieplanowane pomniejszenie grupy z Białorusi przy okazji pierwszego seminarium, frekwencja osiągnięta w skali całego projektu, jak również poszczególnych jego częściach, była w pełni satys-‐‑fakcjonująca. Również stosunek liczby uczestniczek do liczby uczestników, przedstawiający się jako 24 do 22, był zadawalająco zrównoważony.1 Mniej pozytywnie wypada podział miejsc pod względem krajów pochodzenia uczestników. Ogółem rzecz biorąc pożądana byłaby większa liczebność niemieckich uczestników. Inna kwestia dotyczy łącznej liczby osób, które wzięły udział w serii seminariów. Od początku zamiarem organizatorów było zaproszenie najlepszych kandydatów do uczestnictwa w więcej niż jednym seminarium. Cel ten został też zrealizowany: jedna z uczestniczek wzięła udział we wszystkich spotkaniach, siedem osób w dwóch spotkaniach, kolejne dwadzieścia dziewięć w jednym. Łącznie udało się więc dotrzeć bezpośrednio do trzydziestu siedmiu młodych dorosłych, a więc do dwóch osób więcej niż pierwotnie planowano.

c) Program Ważnym aspektem przygotowania warsztatów medialnych była korespondencja z ich uczestnikami – realizowana przede wszystkim za pomocą poczty elektronicznej – jeszcze przed pierwszym spotkaniem. Szczególnie w przypadku, gdy czyjś udział planowany był

1 W przypadku, gdy dany uczestnik odwiedził więcej niż jedno seminarium, jego udział liczony jest każdorazowo oddzielnie.


strona 6 z 14

już od dłuższego czasu, nawiązanie osobistego kontaktu pomagało w możliwie najlepszym przygotowaniu warsztatów oraz rozbudzeniu oczekiwań wśród przyszłych uczestników. Centralnym i najważniejszym komponentem projektu był jednakże program warsztatów prowadzonych w trakcie seminariów. W ich planowaniu zawsze starano się uwzględnić wielość elementów, obejmujących szkolenia zorientowane na praktykę (warsztaty medialne), moderowane dyskusje, wizyty studyjne i rozmowy z miejscowymi ekspertami; oraz pracę (indywidualną lub w małych grupach) nad konkretnymi projektami. Integralną część projektu stanowiła ponadto budowa strony internetowej poświęconej tematowi nowych mediów i społeczeństwa obywatelskiego i opieka nad nią. Jeszcze w trakcie trwania projektu na stronie opublikowane zostały treści powstałe w jego ramach, dostępne bez ograniczeń dla wszystkich odwiedzających. (zobacz: http://mediatrainings2010.wordpress.com).

Oßmannstedt W centrum uwagi pierwszych warsztatów medialnych znalazło się korzystanie z internetu, w tym z różnych serwisów Web 2.0. W roli instruktora wystąpił tutaj Stefan Tenner. Inny centralny temat stanowiło medium „audio”, czy też „radio”. Również w tym przypadku udało się pozyskanie kompetentnego instruktora w osobie Udo Israela z obywatelskiej radiostacji CORAX w Halle/Saale. Plan tygodniowych warsztatów medialnych w Oßmannstedt przewidywał następujące elementy: ogólne wprowadzenie w tematykę; dyskusję na temat wad i zalet cyfrowych mediów; prezentację inicjatyw i organizacji reprezentowanych przez uczestników seminarium oraz dyskusję na ich temat; omówienie dotychczasowych sposobów korzystania z mediów do celów komunikacji i PR; praktyczne podstawy tworzenia i prowadzenia stron internetowych przy wykorzystaniu możliwości Web 2.0; praktyczne warsztaty medialne koncentrujące się na formatach plików dźwiękowych (np. mp3) i możliwościach ich dystrybucji za pośrednictwem internetu; wizytę w studiu obywatelskiego radia LOTTE w Weimarze; wykorzystanie radiowej techniki studyjnej; przygotowanie i przeprowadzenie otwartego panelu dyskusyjnego na temat związany z seminarium; przygotowanie własnych nagrań i artykułów do publikacji na stronie projektu; zakończenie i ewaluację. Powyższe aspekty w znaczącym stopniu doczekały się realizacji, jakkolwiek z jednym wyjątkiem: ekspertka, która zgodnie z programem miała wystąpić jako instruktorka zajęć „Działania PR dla małych organizacji pozarządowych“, z przyczyn zdrowotnych w ostatnim momencie zmuszona była odwołać swój udział. Jej nieobecność mogła być zrekompensowana niestety tylko częściowo – w formie dyskusji na ten dla tak wielu osób ważny temat. Pomijając tę nieplanowaną zmianę, pierwotnie zakładany plan został dotrzymany (zobacz program w załączniku). W piątkowe popołudnie (26 marca), a więc po oficjalnym zakończeniu seminarium, na życzenie uczestników zorganizowana została spontaniczna wizyta w Miejscu Pamięci Buchenwald, gdzie przeprowadzono rozmowy z kierownikiem działu pedagogicznego tegoż ośrodka. Praca nad projektem była kontynuowana także po zakończeniu warsztatów, a mianowicie w formie ewaluacji seminarium oraz rozbudowy wspólnej strony internetowej. Ewaluacja przeprowadzona została przy pomocy internetowego narzędzia ankieterskiego Polldaddy.com; a jej wyniki zostaną przytoczone w dalszej części tego raportu (szczegóły w załączniku). Natomiast strona internetowa projektu była tworzona i rozbudowywana w ciągłym procesie.


strona 7 z 14

Podczas warsztatów Web 2.0 w Oßmannstedt na darmowym serwisie blogerskim wordpress.com utworzona została strona, na której w trakcie i po zakończeniu seminarium publikowane były materiały w różnych formatach. Wszyscy uczestnicy warsztatów otrzymali uprawnienia edytorskie, dzięki którym nie tylko mogli umieszczać na niej teksty, zdjęcia, filmy, linki itd., lecz także dokonywać zmian w wyglądzie strony. Wielu uczestników (choć, niestety, nie większość) uczyniła z tej możliwości aktywny użytek, wykorzystując stronę jako „laboratorium” do wypróbowania systemu, jak i platformę dla własnych celów PR-‐‑owych. Stronę wraz z wszystkimi treściami można obejrzeć pod adresem http://mediatrainings2010.wordpress.com. Stanowi ona kombinację strony internetowej o raczej statycznym charakterze z blogiem. Ten ostatni gromadzi wpisy („posty”) na różne tematy, uszeregowane chronologicznie. Dostęp do archiwalnych wpisów możliwy jest dzięki funkcjom słów kluczowych („tagów”), tematycznych kategorii, jak i wyszukiwania treści na stronie. Czas działania strony jest potencjalnie nieograniczony, a jej funkcjonowanie i utrzymanie nie powodują żadnych bezpośrednich kosztów. W trakcie projektu strona służyła przede wszystkim dokumentacji zajęć, dla ich uczestników jak i „na zewnątrz”; jak również jako „laboratorium doświadczalne”, w którym uczestnicy warsztatów mogli wypróbować swoje umiejętności. Na koniec projektu pozostaje do przemyślenia, w jaki sposób można przekształcić stronę tak, by stała się ona wielojęzycznym zbiorem informacji i instrukcji dla zainteresowanych działaczy organizacji pozarządowych i była przez nich w przyszłości używana.

Elbląg Drugie warsztaty medialne pod względem programu nie różniły się znacznie od tych, przeprowadzonych blisko trzy miesiące wcześniej. Również tutaj pojawił się temat różnych zastosowań serwisów Web 2.0, użytecznych w pracy małych organizacji pozarządowych. Celem warsztatów było zademonstrowanie ich niewątpliwych zalet: z reguły są one dostępne bezpłatnie i – przy podstawowym zrozumieniu komputera i internetu – łatwe w obsłudze. Do tematów i narzędzi Web 2.0, którymi zajmowali się uczestnicy warsztatów w Elblągu, należały m.in.: • Budowa i rozwój własnej strony lub bloga (zademonstrowane na przykładzie

wordpress.com) • Wykorzystanie sieci społecznych, takich jak Twitter i Facebook, do celów zawodowych • Umieszczanie na stronie internetowej treści o różnych formatach (np. filmów video

poprzez Youtube, czy plików audio poprzez Soundcloud.com) • Gromadzenie i publikowanie linków, tzw. social bookmarking (zademonstrowane na

przykładzie delicious.com) • Nagrywanie, transmisja na żywo i trwałe publikowanie sekwencji filmowych i

dźwiękowych (np. wykładów lub dyskusji), dzięki usługom takim jak livestream, bambuser, qik itp.

• Zakładanie wirtualnych dysków pamięci w internecie w celu zabezpieczania większych ilości danych, do których dostęp mogą mieć różni użytkownicy, i które są automatycznie aktualizowane (np. Dropbox)

• Aplikacje do wspólnego opracowywania dokumentów tekstowych i in., w czasie rzeczywistym, posiadające funkcje archiwizowania (np. Etherpad lub Typewith.me)

• Możliwości regularnej produkcji i rozpowszechniania audycji (podcasting). Inaczej niż podczas pierwszych warsztatów w Niemczech, w Elblągu uwzględniono także medium video. Nasunął się on w szczególności dlatego, że ESWIP dysponuje w pełni


strona 8 z 14

wyposażonym studiem telewizyjnym, wykorzystywanym na potrzeby własnej „Telewizji Obywatelskiej”. Dziedzina audio, podobnie jak w Oßmannstedt, także w Elbągu znalazła swe miejsce w programie, część uczestników zdecydowało się w niej wyspecjalizować. W połowie trwania elbląskiego seminarium jego uczestnicy podzielili się na grupy liczące nie więcej niż trzy osoby – te do końca zajęć poświęciły się opracowaniu wybranych przez siebie małych projektów. Założenie tego ćwiczenia było takie, iż działacze organizacji pozarządowych powinni poznać i wypróbować techniki, które im samym wydają się najbardziej użyteczne. Obszary tematyczne, do których dopasowane zostały projekty, obejmowały „Internet & Web 2.0”, „Audio/radio/podcast” oraz „Video”. Przenikanie się tych obszarów było oczywiście nie tylko nie do uniknięcia lecz nawet wyraźnie pożądane! Rezultaty różnych projektów dokumentowane były na bieżąco na stornie internetowej, stając się dostępnymi dla wszystkich zainteresowanych. W kategorii „Internet & Web 2.0” zaprojektowano, przetestowano i zaprezentowano stronę internetową, zawierającą internetowe formularze zgłoszeń oraz ankietę online. W kategorii „Audio” dokonano językowej synchronizacji nagrania video, będącej tłumaczeniem z języka angielskiego na język rosyjski. Inna grupa podjęła się nagrania audycji dźwiękowych i wypróbowała rozmaite formy rozpowszechniania ich w internecie (np. przez http://podradio.ru). W kategorii „Video” powstały dwa kilkuminutowe filmy dotyczące warsztatów: pełen informacji film dokumentalny oraz technicznie pracochłonny klip o fikcyjnej fabule, służący przede wszystkim rozrywce. Wszystkie wyniki prac w grupach podczas drugiej połowy seminarium zostały niezwłocznie opublikowane – i przeważnie także krótko skomentowane – na stronie projektu (przykłady znajdują się na załączonej płycie CD).

Ługańsk Trzecia i ostatnia seria warsztatów odbyła się w dniach 26 września – 2 października w Ługańsku we wschodniej Ukrainie. Gospodarzem odpowiedzialnym za wszystkie sprawy organizacyjne był ukraiński partner projektu AUC (Association of Ukrainian Cities and Regions). Podobnie jak podczas poprzednich edycji, także tym razem w centrum uwagi znalazły się informacje i umiejętności związane z różnymi zastosowaniami serwisów Web 2.0. Niektóre z przedstawionych aplikacji już wcześniej były tematem warsztatów, jednakże w większości zajęto się całkiem nowymi programami i zastosowaniami. Wszystkie one mają oczywiście wspólną cechę: dzięki nim, przy pomocy prostych środków i niewielkiego wysiłku, każdy użytkownik internetu może stać się autorem i rozpowszechniać w sieci wszelkiego rodzaju informacje. Uczestnicy otrzymali wgląd w różne dziedziny pracy dziennikarskiej i PR, a także wiele użytecznych wskazówek dotyczących tworzenia i zastosowania tekstów, zdjęć, filmów video oraz materiałów dźwiękowych. Zajęcia poprowadził Oleg Khomenok z Symferopolu/Kijowa. Doświadczony instruktor dziennikarstwa usłużył uczestnikom całą swą wiedzą i bogatym doświadczeniem. Tak jak w przypadku pierwszego i drugiego seminarium, także tutaj akcent spoczywał na praktycznym wypróbowaniu i zastosowaniu nowych umiejętności. Wydarzenia każdego dnia dokumentowane były wraz ze zdjęciami, filmami i linkami do omawianych serwisów, najpóźniej do poranku dnia następnego na stronie internetowej projektu. Pod koniec seminarium uczestnicy ponownie podzielili się na grupy, które skupiły się na konkretnych projektach. Obok czytelnych rezultatów np. w postaci własnej strony lub blogu, każda grupa za zadanie miała opracować – w formie pisemnej lub w formie innego medium


strona 9 z 14

– i opublikować na stronie projektu instruktaż dla wybranej aplikacji Web 2.0. Wyniki tej pracy wymagają jeszcze oceny eksperta.

2. Rezultaty, ocena, perspektywy

a) Osiągnięcie celów zakładanych w projekcie Celem całego projektu było zademonstrowanie znaczenia nowych mediów jako katalizatora obywatelskiego zaangażowania w Europie Środkowo-‐‑Wschodniej i jednocześnie przekazanie praktycznej wiedzy pozwalającej na korzystanie z potencjału tychże mediów. Główną grupę docelową warsztatów stanowili działacze organizacji pozarządowych (NGO) oraz osoby pragnące stać się nimi w niedalekiej przyszłości. Praktyczna wiedza i umiejętności zastosowania cyfrowych mediów powinny przyczynić się do ułatwienia i poprawy ich obywatelskiej aktywności. Funkcjonujące społeczeństwo obywatelskie wymaga dostępności niezależnych i różnorodnych informacji, wciąż często brakujących. Media cyfrowe (słowo kluczowe: Web 2.0), stwarzając doskonałą sposobność do komunikowania, organizowania się i dostępu opinii publicznej do krytycznych i niezależnych informacji, oferują tutaj interesującą alternatywę. Oprócz tego głównego celu, intencją projektu było stworzenie i zintensyfikowanie kontaktu między osobami i organizacjami, a przez to wspieranie wymiany wiedzy i doświadczeń ponad językowymi, kulturowymi i państwowymi granicami. Wychodząc z zakładanych celów można stwierdzić, że projekt w dużym stopniu stanowił sukces. Szczególnie prezentacje różnych zastosowań Web 2.0 oraz towarzyszące im często luźne i eksperymentalne ich wykorzystanie przez uczestników warsztatów, zadziałały bardzo dobrze. Dotyczy to także kwestii projektowania strony internetowej, nieskomplikowanej edycji i rozpowszechniania treści w formatach audio i video, jak też różnorodnych możliwości łączenia ze sobą treści w internecie. Konkluzja ta odnosi się do każdego z poszczególnych warsztatów medialnych, jak i do całego projektu. Mniej pozytywnie wypada ocena dotycząca dotarcia do grupy docelowej, szczególnie pod kątem obywatelskiego zaangażowania uczestników. Pierwotnie sformułowanemu idealnemu profilowi grupy docelowej (młody działacz NGO) odpowiadała mniej więcej tylko połowa uczestników, podczas gdy reszta składała się z „zainteresowanych laików”. Ma to wpływ na sposób wykorzystania nowych umiejętności zdobytych w trakcie warsztatów – a więc na oczekiwany efekt multiplikacji całego projektu – jak i na trwałość osiągnięć projektu. Niektórzy uczestnicy byli wprawdzie bardzo zainteresowani i brali aktywny udział w całym seminarium, nie zaangażowali się jednak – w każdym razie do tej pory – w inicjatywy, w których mogliby korzystać z nowo zdobytych umiejętności. Nie należy jednakże zapominać, że wielu uczestników pod każdym względem odpowiadało idealnym wyobrażeniom – łącznie z tym, że nigdy wcześniej nie brali udziału w podobnym spotkaniu – w ich przypadku edukacyjna oferta trafiła na bardzo podatny grunt. Osoby te tworzyły również jądro zespołu, który dobrowolnie – także już od siebie z domu – kontynuował pracę nad stroną internetową. Cieszyć może fakt, iż każdemu z seminariów towarzyszyła radosna atmosfera wśród uczestników. Wielu z nich przyznało po zakończeniu zajęć, że początkowo byli pełni wątpliwości co do własnych zdolności komunikacyjnych, szczególnie jeśli konieczne było przy tym posługiwanie się obcymi językami. Obawy te z reguły znikały szybko, przeważnie od razu w grupie tworzyła się wyraźnie pozytywna dynamika. Stopień zaangażowania


strona 10 z 14

uczestników w ramach zajęć był – jak można było oczekiwać – różnorodny. Jednakowoż biorąc pod uwagę całość grupy, można stwierdzić zadawalająco aktywny udział oraz wysoki stopień integracji i interakcji uczestników. Dzięki pozytywnemu klimatowi udało się osiągnąć dodatkowy cel projektu: umożliwić kontakt między osobami i instytucjami oraz wesprzeć wymianę wiedzy i doświadczeń.

b) Ocena projektu z perspektywy uczestników Na koniec każdego z seminariów, przy pomocy internetowego narzędzia „Polldaddy“, przeprowadzona została anonimowa ankieta wśród uczestników. Nie wszyscy wypełnili przygotowany formularz, jednak 36 wypowiedzi daje zadawalający wynik, pozwalający na zapoznanie się oceną seminariów w oczach ich uczestników oraz – na ich podstawie – wyciągnięcie ważnych wniosków.

Oßmannstedt Oddźwięk ze strony wszystkich uczestników pierwszych warsztatów był, ogólnie mówiąc pozytywny. Wyniki ewaluacji pokazały, że różne aspekty pierwszej serii warsztatów ocenione zostały dobrze albo nawet bardzo dobrze. Ocena ta została potwierdzona przez organizatorów. Jednym z aspektów pozytywnie ocenionym przez wszystkie osoby był otwarty i elastyczny styl pracy, który bazował na niezhierarchizowanej relacji między organizatorami i uczestnikami, co pozwalało na interaktywność i inicjatywę własną uczestników warsztatów. Otwarty i „luźny” sposób przyczynił się do tego, że wielość języków w grupie nie tylko nie stanowiła trudności, lecz stała się wzbogaceniem całego seminarium. Poniżej kilka cytatów w oryginalnym brzmieniu:

„Najlepszy był dobór ludzi, wszyscy byli zaangażowani i pełni chęci działania i nauczenia się czegoś nowego. Fajnie, że było tak "ʺwielojęzycznie"ʺ bardzo się cieszę, że udało mi się osłuchać z tyloma językami. Miejsce było fantastyczne, warsztaty były interesujące, szkoda, że szkolenie z pr się nie odbyło.“ „I took back home many happy memories and interesting knowledge which I can use and develop now in my plans and initiatives, future work. (Tank You Very much for it! ;) I think It'ʹll be very good if the next workshop will be held in the same atmosphere than every work will become successfull.“ „Nabyłam większej swobody w publicznych wystąpieniach (szczególnie cenny okazał się występ na żywo w radio). Przydały mi się zajęcia audio, zajęcia dotyczące stron internetowych wzbogaciły moją "ʺosobistą"ʺ wiedzę, jednak nie przyda mi się w pracy.“ „i have learnt how do do radio show, how to edit it, about different sites and how to use them! maybe i have not achieved yet more about internet possibilities“

Elbląg Również w przypadku drugiego seminarium ocena uczestników wypadła przeważnie pozytywnie. Negatywne wypowiedzi dotyczyły podziału na małe grupy, uniemożli-‐‑wiającego skorzystanie z całego programu; jak i braku zajęć dotyczących działań PR oraz pozyskiwania funduszy. Niektóre ankiety wskazywały na niedogodności związane z oddzielną lokalizacją miejsca zakwaterowania i warsztatów, a także braki w technicznym wyposażeniu warsztatów. Część uczestników wyraziła życzenie nauki, umożliwiającej wypróbowanie zdobytych umiejętności, a więc bardziej zorientowanej na praktykę. Poniżej kilka kolejnych oryginalnych cytatów:


strona 11 z 14

„Мне очень понравилась группа и отношение между участниками, также предоставленая организаторами информация, а еще поездка в Гданск.“ „I learn new webpage wich can halp me in some future progects and ideas. Also I like video lection-‐‑ it'ʹs smth. new for me. Udo'ʹs lection was very interesting-‐‑ he made us dinamic! :) Next workshop have to be more active, definitely-‐‑ like first one :) “ „Прекрасная и дружная группа, замечательные тренера, Поездка в Гданьск -‐‑ очень увлекательная, работа дублированием фильма -‐‑ замечательный опыт.“

Ługańsk Także seminarium w Ługańsku zostało w przeważającym stopniu ocenione pozytywnie przez uczestników. Krytyczne uwagi dotyczyły braków dostatecznego wyposażenia w techniczny sprzęt, przede wszystkim laptopy i komputery stacjonarne. Problem, który pojawił się już w trakcie dwóch poprzednich seminariów, nie został tym samym dostatecznie rozwiązany. Wprawdzie zaproszenie i informacje dla uczestników rozesłane przed spotkaniem zwracały uwagę na możliwość zabrania ze sobą własnego sprzętu, nie przyniosło to jednak wystarczających rezultatów. Również w tym przypadku szczególnie pozytywne meldunki dotyczyły atmosfery spotkania. Wielu uczestników określiło ją mianem otwartej, przyjaznej i swobodnej, co z kolei stworzyło warunki do przyjemnej i owocnej pracy i nauki.

W tym miejscu dwa cytaty z ankiet:

What I liked best: „-‐‑ some really helpful and relevant pieces of advice from the trainer (e.g. on writing for the web, usage of blogger, gadgets, etc.); -‐‑ the fascinating excursion to the TV/radio studio; -‐‑ tasty food, good vegetarian options; -‐‑ inspiring atmosphere :)” „Понравилась программа тренинга в целом, система подачи информации. Очень понравилась дружественная атмосфера в коллективе и ошения между преподователями и участниками. Отдельное спасибо за организацию досуга“

c) Współpraca pomiędzy partnerami Idea całego projektu, tzn. trzyczęściowej serii seminariów, sformułowana została w znacznym stopniu przez stowarzyszenie Weimar-‐‑Jena-‐‑Akademie. Pozwoliło to na skorzystanie z długoletniego doświadczenia w przygotowywaniu i prowadzeniu międzynarodowych spotkań edukacyjnych. Koncept ten został omówiony i wspólnie dopracowany przez partnerów zaangażowanych we współpracę. Uzgodnienie spójnego planu trzech planowanych seminariów, wraz z harmonogramem czasowym oraz budżetem, odbyło się bez trudności. Komunikacja między stowarzyszeniem Weimar-‐‑Jena-‐‑Akademie a innymi partnerami projektu, prowadzona telefonicznie przez pocztę elektroniczną i Skype’a, pomimo granic państwowych i językowych, okazała się


strona 12 z 14

nieskomplikowana. Dotyczyło to tak samo pozyskania koniecznych dla projektu zewnętrznych środków finansowych. Również informowanie o seminariach i rekrutacja odpowiednich kandydatów przebiegały ogólnie rzecz biorąc pomyślnie – jednocześnie należy powiedzieć, że procedura ta była o wiele bardziej pracochłonna niż początkowo zakładano. Pomimo korzystnych warunków uczestnictwa (brak opłat!), nie było łatwo dotrzeć do osób zainteresowanych tematem, odpowiadających wymaganiom projektu. Uwaga ta dotyczy niestety wszystkich trzech seminariów, w szczególności odnosi się do kandydatów z Niemiec. Współpraca z partnerami projektu okazała się pozytywnym doświadczeniem – zarówno na płaszczyźnie międzyludzkiej, jak i zawodowej.

d) Działania PR W kwestii działań PR w ramach projektu należy wyróżnić dwie płaszczyzny: z jednej strony są to działania, które wprawdzie miały miejsce wewnątrz projektu, ale mogły być oglądane i śledzone przez opinię publiczną; z drugiej strony są to specyficzne środki PR, informujące o projekcie, celowo kierowane do opinii publicznej. Podczas pierwszego seminarium ruszyła wspólna strona internetowa, która od tego momentu służyła jako główna platforma komunikacji i centralne narzędzie projektu, a przeważająca większość treści powstałych w trakcie warsztatów znalazła na niej swoje miejsce. Tym samym także „z zewnątrz” bez problemu można było dowiedzieć się o całym projekcie, poszczególnych działaniach i uczestnikach, a także o fundatorach grantów finansujących całe przedsięwzięcie. Narzędzie statystyczne serwisu wordpress.com pozwala na wgląd w liczbę odwiedzin: od momentu uruchomienia 24 marca 2010 roku, strona odnotowała łącznie 5821 odwiedzin (stan na 25 listopada 2010), przy czym nie jest w to wliczany ruch spowodowany przez administratora. Prawdopodobnie wizyty uczestników projektu w dużej mierze składają się na tę liczbę, mimo to można przyjąć, że również „zewnętrzni” goście – celowo lub przypadkowo – zaglądali na stronę. Strona internetowa nie jest zresztą jedynym kanałem w internecie, który umożliwiał dostęp do informacji o projekcie. Projekt był lub jest wciąż obecny na następujących portalach: • Youtube (filmy wideo):

http://www.youtube.com/mediatrainings2010 • Bambuser (filmy wideo i transmisje na żywo):

http://bambuser.com/channel/mediatrainings2010 • Soundcloud (pliki dźwiękowe):

http://soundcloud.com/mediatrainings • Twitter (społeczna sieć i tzw. mikro-‐‑blogging):

https://twitter.com/mediatrainings • Facebook (społeczna sieć, zdjęcia):

http://www.facebook.com/mediatrainings2010 • V kontakte (społeczna sieć, popularna na obszarze rosyjskojęzycznym):

http://vkontakte.ru/club18341350 Druga płaszczyzna działań PR, a więc ukierunkowane działania promujące projekt, rozwinęła się mniej pomyślnie. Panel dyskusyjny na temat „Nowych mediów i społeczeństwa obywatelskiego w Europie Środkowo-‐‑Wschodniej”, pierwotnie zaplanowany w trakcie pierwszego seminarium, nie odbył się. Zamiast dyskusji jedna z grup wzięła udział


strona 13 z 14

w godzinnej audycji przeprowadzonej na żywo w studiu radia LOTTE. Program ten został wyemitowany drogą naziemną w Weimarze i okolicach oraz był transmitowany przez internetowy livestream radia LOTTE. Audycja przeprowadzona w wielu językach za temat miała sam projekt i jego uczestników; złożyły się na nią wcześniej nagrane wywiady, muzyka oraz dyskusje na żywo w studiu. W chwili obecnej brakuje danych na temat oddźwięku ze strony słuchaczy radia LOTTE. Poza tym inaczej niż planowano, w mniejszym stopniu kontaktowano się z tradycyjnymi instytucjami medialnymi. Główną przyczyną takiego „działania w ukryciu” był brak wyraźnego życzenia kontaktów z lokalną i regionalną prasą ze strony polskich i ukraińskich partnerów projektu.

e) Wnioski, perspektywy na przyszłość, propozycje ulepszeń Tak jak wspomniano w punkcie 2. a), formę warsztatów medialnych, na którą zdecydowano się podczas seminariów, w jej centralnych aspektach bez wątpienia należy ocenić pozytywnie. Powinna ona znaleźć zastosowanie w przyszłych działaniach tego typu. Obecnie brak jest konkretnych starań o powtórzenie projektu. W przypadku ich zaistnienia, podjęty zostanie kontakt z grantodawcami udokumentowanego tutaj projektu, w celu uzyskania ich opinii i oceny możliwości wsparcia planowanych seminariów. W takim przypadku należałoby – zgodnie z powyższym raportem – postarać się jeszcze bardziej o praktyczną orientację programu i przydatność nauczanych treści dla uczestników (tutaj ważne dotarcie do grupy docelowej). Bezpośrednie zastosowanie i wypróbowanie nowo nabytych umiejętności o wiele bardziej przyczynia się do sukcesu edukacyjnego, niż frontalna prezentacja dokonana przez instruktora. Jednocześnie w zadowalającym stopniu sprawdziło się partnerstwo czterech organizacji, stąd dalsza współpraca w przyszłości wydaje się jak najbardziej możliwa. Jeśli weźmie się pod uwagę, że partnerzy – posiadający różny stopień doświadczenia w międzynarodowych projektach – poznali się dopiero w trakcie przygotowań projektu (marzec 2009), współpracę należy ocenić pozytywnie. W przypadku kontynuacji projektu, określone sposoby postępowania byłyby już sprawdzone, a więc nie trzeba byłoby zaczynać „od zera”. Kolejna edycja serii seminariów dałaby okazję do przemyśleń na temat ich tematycznego zawężenia. Inicjatywy społeczeństwa obywatelskiego i/lub organizacje pozarządowe mogłyby w dalszym ciągu stanowić centralny temat warsztatów, jednocześnie można by skoncentrować się na wybranym zagadnieniu, np. ochronie środowiska lub grupach społecznie marginalizowanych. Takie zawężenie prawdopodobnie przyniosłoby korzystny efekt w postaci większego powiązania poruszanych zagadnień z praktyką, a także konkretnej wymiany pomiędzy uczestnikami. Jednakowoż stałoby się to kosztem tematycznej różnorodności i możliwości poszerzenia horyzontów. 3 kwietnia 2011 Sebastian Schröder-‐‑Esch (koordynator projektu) mail@schroeder-‐‑esch.de


strona 14 z 14

-‐‑-‐‑-‐‑

The media trainings were supported by the following organisations:

• Fundacja Współpracy Polsko-‐‑Niemieckiej (FWPN) / Stiftung für deutsch-‐‑polnische Zusammenarbeit (SdpZ) (WWW)

• Robert Bosch Stiftung & Fundacja im. Stefana Batorego: Programm Gesellschaftliche Initiativen (PGI) / Partnerstwo Inicjatyw Społecznych (PIS) (WWW)

• Heinrich Böll Stiftung, Länderbüro Kiew / Фонд імені Гайнріха Бьолля, Представництво в Україні (WWW)

• Robert Bosch Stiftung & Deutsche Gesellschaft für Osteuropakunde, Kontaktprogramm Belarus (WWW)

• Deutsch-‐‑polnisches Jugendwerk / Polsko-‐‑Niemiecka Wymiana Młodzieży (WWW)

Education

Media Trainings 2010 - raport