AURKIBIDEA

1. Sarrera

1.1. Urretxu Zumarraga ikastola………………….2

2. Behaketen deskribapena

2.1. Saio arrunta………………………………….32.2. Psikomotrizitate saioa……………………….5

3. Saioen analisia

3.1. Saio arrunta………………………………….73.2. Psikomotrizitate saioa………………………11

4. Lanaren balorazio orokorra………………………13

5. Bibliografia………………………………………15

1

1. Sarrera

1.1. Urretxu Zumarraga ikastola

Urretxu Zumarraga Ikastola Urretxun kokatuta dago, Urola eskualdean eta

Gipuzkoako probintzian. Ikastola honek, Urretxu, Zumarraga eta inguruko, Ezkio-Itsaso

adibidez, haurrak biltzen ditu. Urretxuk, 7000 biztanle inguru ditu; Zumarragak, berriz,

10000 inguru. Ikastola hiru eraikinetan banatuta dago: Haur Eskola, Ikastola eta

Garaialde Lizeoa, hain zuzen. Beraz, 0 urtetik 18 urtera arteko hezkuntza eskaintzen du,

Haur Eskola, Haur Hezkuntza, Lehen Hezkuntza, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza eta

Batxilergoarekin.

Ikastetxe hau ikastetxe kontzertatua da, bi iturritatik jasotzen du dirua, bai

gurasoengandik eta baita gobernutik ere. Historiari dagokionez, 60.hamarkadan, egoera

politikoagatik, euskarak jasandako atzerakada izugarriak hizkuntzaren jarraipena

zalantzan jarri zuen. Egoerari aurre egiteko, ideia bat garatzen joan zen Euskal Herriko

familia abertzale askorengan, ikastolak sortzea. Hala, 1966an lehenengo ikastola sortu

zen, nahiz eta ilegala izan (ez zuten eskolak emateko baimenik). Urteen poderioz,

ikastolak ugarituz joan ziren, Urretxu Zumarragako Ikastola izan zen hoietako bat.

Ikastetxe honek zera eskaintzen du: Hezkuntza eredu propioa; ikasmaterialen

sorkuntzan eta irakasleen prestakuntzan aitzindari izateaz gain, etengabe lanean ari

dena. Pedagogia aurreratu eta aurrerakoia; euskal curriculuma ardatz eta oinarri izanez.

Hezkuntza euskalduna, eleaniztasun sendoz, eta  azkenik, Informazio eta Komunikazio

Teknologiaren erabilera sustatzea. Ikusten den moduan, garrantzi handia ematen zaio

euskarari eta honen erabilpenari. Izan ere, eskualde honetan, historian zehar,

inmigrazioa izan da nagusi. Batez ere bi aldi nabarmendu daitezke: Batetik, 50.

hamarkada inguruan, industrializazioaren eta trenaren sorreraren eraginez, Espainiar

estatuko jende ugarik bertara inmigratzea erabaki zuen. Bestetik, 2000. urtetik aurrera,

beste inmigrazio mota bat nagusitu zen: Europa kanpoko biztanleena; Hego

Amerikarrak, Marrokiarrak, Txinatarrak eta Errumaniarrak, adibidez.

2

Hau guztia, ikastetxean islatzen da. Ikastolak guztira 1114 ikasle ditu 0 eta 18

urte artekoak eta kopuru honen %6,46a ikasle etorkinek osatzen dute, hau da, bertan 72

ikasle etorkin daude matrikulatuta. Bestalde, ikasle kopurua zikloka aztertuz gero, Haur

Eskolan 86 ikasle daude, Haur Hezkuntzan 206 ikasle, Lehen Hezkuntzan 431 ikasle,

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan 276 ikasle eta azkenik, Batxilergoa 115 ikaslek

osatzen dute.

Gu HHko bi urteko gela batera joan ginen psikomotrizitateko saio bat eta gelako

beste bat behatzera, 16 umez eta irakasle batez osatua zegoena. Bertan, mutilak ziren

nagusi (12), nesken kopurua hirukoiztuz (4).

2. Behaketen deskribapena

2.1. Saio arrunta

Gela ikastetxearen behealdean kokatuta zegoen, sarreraren ondoan. Honen

barruko antolaketari dagokionez, ez zegoen txokotan banatuta. Gelan leku librea

zegoen jolasteko eta inguruan haurrek jostailuak zituzten eskura: sukalde txiki bat,

panpinak eta hauekin jolasteko materiala (joku sinbolikoak), kanpin denda edo etxea,

animaliak, musika tresnak, telazko tunela, motrizitatea lantzeko materiala...etab.

Gainera, esan beharra dago, gela osoan bi gune bakarrik bereizi genituela; batetik, lasai

egoteko txokoa zena esango genukeena. Bertan, ipuinak kontatu eta ikusten zituzten,

jolas txiki batzuk egiten zituzten eta hamaiketakoa ere bertan jaten zuten. Txoko

horretan, haur bakoitzak bere kuxina zuen eta koltxoneta bat ere bazuten, haurrak

erosoago egon zitezen. Bestetik, komun txiki bat zegoen, hesi batez bereizita. Bertan, bi

komun txiki, pardelak aldatzeko tokia eta iturri bat zegoen, guztia beraien neurrira

egokituta. Izan ere, garai honetako (2 urte) haur batzuek beren esfinterra kontrolatzeko

gaitasuna dute baina beste batzuek, ordea, pardela erabiltzen dute oraindik.

3

Psikomotrizitate saioa bukatzeko,bi ipuin kontatu zituen irakasleak: “Oilo

bustia” eta “Suhiltzailearena”, azken honek suhiltzailearen sirenaren soinua egiten zuen,

haurrei emozio handia sortzen ziena. Gainera, joku txiki bat ere egin zuten, honako

abestia jarraituz:

“Txango, txango, txango,

Muxu bat emango?

Non dago?, non dago?

Ez dizut esango!”

Jokua honetan datza: Irakaslea ikasleen aurrean esertzen da, esku artean pilota

bat duela. Abestia abesten hasten da eta “muxu bat emango” esaterakoan, ikasle bati

muxu bat eskatzen dio. Ondoren, pilota esku batetik bestera pasatzen joaten da abestia

bukatu arte. Bukatzean, haurrak pilota zer eskutan dagoen asmatu behar du. Haur

guztiek parte hartu arte iraun zuen jokuak. Hala ere, esan beharra dago, haur guztiek ez

zutela berdin jokatzen. Izan ere, batzuk segituan joaten ziren irakaslearengana; beste

batzuk, ez ziren beraien lekutik mugitzen. Jarduera hau bukatu ondoren, saio arruntari

hasiera eman zioten.

Saioa hasteko, irakasleak haurrei marrazkiak egiteko proposamena egin zien.

Haurrek baiezkoa eman eta gero, denon artean jarduera prestatu zuten. Horretarako,

irakaslea bi paper handiren bila joan zen ondoko gelara. Momentu honetan, haurrak

bakarrik geratzean, haur bat negarrez hasi zen, irakaslea bere ondoan ez zegoelako.

Aipatu beharra dago, haur honen jokabidea behin baino gehiagotan errepikatu zela.

Estaerako, psikomotrizitate gelan irakaslea komunera joan zenean haur batekin,

berarekin eraman behar izan zuen.

Gero, papera lurrean itsatsi eta margoak banatu zituzten, bakoitzak nahi zuena

marrazteko. Hala, dena prestatuta, haurrak marrazten hasi ziren eta irakasleak

momentua ikasteko aprobetxatuz, zein kolore zuten eskuetan galdetzen zien haurrei.

Gehienek margo guztiak beraientzat nahi zituztenez, liskar txikiak sortu ziren beraien

artean.

4

Ondoren, irakasleak, haurren interesa pizteko, tamaina ezberdineko izar formako

gometxak ere ekarri zituen. Handik gutxira, ordea, zenbait haur aspertu egin ziren eta

gelako beste material batzuekin jolasten hasi ziren. Haurren jarrera hau ikustean,

irakasleak haurrei beste material eta jostailu batzuk eskaini zizkien: animaliak, telazko

tunela, kanpin denda… Momentu honetan, bi haur kapin dendan jolasten ari zirela, haur

batek besteari hozka egin eta ezpaina odoletan utzi zion. Bi haurrak negarrez hasi eta

irakasleak aldagelara eraman zituen, gertatutakoaren inguruan hitz egiteko. Honako hau

esan zien irakasleak: “Badago tokia etxe hortan bintzako edo hiruntzako, bai? Hozka

egin behar da? Eta jo egin behar da? Hozka zeini egin behar zaio? Kojinari eta kojinari

jo. Eman muxu bat elkarri”. Ondoren, adiskidetu eta elkarri muxu emanez amaitu zen

liskarra.

Denbora batez bakoitza bere kabuz jolasten ibili eta gero, irakasleak gela guztion

artean jasotzeko agindua eman zuen. Gela txukun-txukun utzi eta gero, 11:45etan, bi

taldetan banatu ziren haurrak. Alde batetik, jangelara bazkaltzera zihoazen haurrak.

Hauek, mantala jantzi eta jangelako arduradunarekin joan ziren. Beste alde batetik,

etxera bazkaltzera zihoazenak. Hauek gelan gelditu ziren eta gurasoak bila etorri arteko

denbora betetzeko, irakasleak zenbait jolas proposatu zituen, abestiak eta dantzak

partekatuz, hala nola, “zapatari” dantza, edo “korro korroan”.

12etan, guraso eta aiton-amonak haurren bila etorri ziren eta guztiak etxera joan

ziren. Irakaslea, gelan gelditu zen, hurrengo egunerako prest uzteko. Ondoren, jangelara

joango zen gainerako haurrekin egotera.

2.2. Psikomotrizitate saioa

Urretxu-Zumarraga Ikastolan psikomotrizitateko saioak burutzeko gela bat dute

ikastolaren goiko aldean. Bertara iristeko, beraz, eskailera batzuk igotzea beharrezkoa

zen. Hementxe hasi ginen haur batzuen eta besteen arteko desberdintasunak ikusten:

Batzuek laguntza behar zuten eskailerak igotzeko; beste batzuek, bakarrik igotzen

zituzten; zenbaitek heldulekuaren laguntza behar izaten zuten eta beste hainbatek lau

hanketan igotzen zituzten. Gela hau bi zatitan banatzen zela esan dezakegu; izan ere,

alde batetik, sarrera zegoen, non saioei hasiera eta bukaera ematen zieten. Beste alde

batetik, psikomotrizitateko materiala dagoen lekua zegoen. Gela handia zen, material

5

ugari zuena: espalderak, koltxonetak, baloi handiak eta txikiak, ohe elastiko txikiak,

tamaina eta forma ezberdinetako blokeak, oihalak, goma espumazko tutuak, panpinak,

ispiluak, haurrentzako zirkuituak... etab.

          Saioarekin hasi aurretik, haur guztiak lurrean esertzen ziren, oinetakoak kendu

ondoren. Irakasleak, galderak eginez, zer egin eta nola jokatu behar zuten azaltzen zien.

Esaterako: Zertara etorri gara? Zer egingo dugu? Laguntxoek egindako eraikuntzak

puskatu behar al dira? Lagunak bultzatu behar al dira?

         Gainera, irakasleak saioaren zenbait zati azaltzen zituen. Hasieran, berak hiru

kontatzean, blokeez osatutako pareta botako zutela eta bukaeran, berriz, irakasleak

bukatu dela esatean, haur guztiak eremu horretatik irten beharko zirela irakasleak dena

ondo jartzen zuen bitartean. Bestalde, saioari bukaera emateko, eraikuntza piezekin

aritzen ziren pixka bat lasaitzeko eta saioaren balorazioa egiten zuten, zertan aritu ziren

galdetuz. Adibidez, zein izan da sorgina? Zu non ibili zara? June, zu Norarekin ibili

zara, ezta? Beñat, zu saltoka ikusi zaitut!

        Hau guztia bukatzean, goian aipatu bezala, gelara joan ginen. Bertan, bi ipuin

kontatu zituen irakasleak eta joko txiki bat egin zuten guztien artean. Izan ere, batzuetan

psikomotrizitate gelan bertan egiten badute ere, egun hartan, ipuina gelan kontatzea

erabaki zuen irakasleak, beste talde bat zetorrelako. Gelara iristean, indarrak hartzeko

eta ondo portatu zirelako, bakoitzari gaileta bana eman zien irakasleak.

Irakasleak hasieran esku hartzen badu ere umeak apur bat bideratzeko, saioan

zehar libreki utzi zituen jolasean. Noizbehinka, material desberdinak ateratzen zituen eta

haurrak hauek erabil zitzaten animatzen zituen. Irakaslea esparru barruan zehar ibili zen,

leku ezberdinetatik pasatuz eta haurrekin batera parte hartuz eta jolastuz. Halaber,

haurrek gauzak ondo egitean, zoriondu egiten zituen.

Haurraren jokabidea aztertuz, esan dezakegu oso jarrera edo jokabide

ezberdinak ikusi genituela, alde handiak zeuden haur batzuen eta besteen artean.

Esaterako, zenbaitek bakar bakarrik egiten zuten guztia, oso independenteak ziren.

Beste batzuk, ordea, asko saiatzen baziren ere, irakaslearen beharra izaten zuten

askotan. Gainera, bazeuden haur pare bat uneoro irakaslea alboan behar zutenak.

6

Beraiek egiten zituzten jarduerak ondorengoak ziren: baloiarekin alde batetik

bestera ibili, espalderetan gora eta behera aritu, koltxoneta batetik bestera saltoka ibili,

ohe elastikoetan salto egin, zirkuitu txiki bat osatu, bloke handien eta oihalen bidez

eraikuntzak osatu, forma ezberdinetako blokeekin jolas egin, oihalak erabiliz pertsonaia

ezberdinak bihurtu, panpinekin jolastu, itzulipurdiak egin, espumazko tutuekin

borrokatu...

Haurren arteko erlazioari dagokionez, orokorrean harreman ona bazuten ere, beti

lagun berdinekin ibiltzeko joera zuten. Gehienetan, mutilak mutilekin eta neskak

neskekin. Hala ere, esan beharra dago, nesken kopurua oso txikia zela mutilekin

alderatuz, 12tik 4 besterik ez baitzeuden.

Gainera, batak bestea asko defendatzen zuten. Haur batek beste bati zerbait eginez

gero, segituan gerturatzen ziren gainontzekoak.

Lehen esan bezala, material ugari zegoen. Hauetako asko jolas sinbolikoak

egiteko erabiltzen zituzten. Esate baterako, oihalekin sorginarena edo superman-ena

egiten zuten; goma espumazko tutuak ezpata bihurtzen ziren eta blokeekin etxeak edo

ezkutaleku sekretuak sortzen zituzten.

3. Saioen analisia

3.1. Saio arrunta

Saio arrunta burutzeko gela zehatz bat zegoen, ikastetxearen beheko aldean

kokatuta. Saioan zehar bitxikeria eta informazio asko behatu eta jaso genuen, oso

baliagarria iruditu zitzaiguna. Jarraian ikusitakoa sakonago azalduko dugu, teoria

tartekatuz.

Ikaskuntza ereduari erreparatuz, esan beharra dago ikasleek aktiboki ikasten

zutela, jolastuz, kantatuz, guztion artean parte hartuz… Bestalde, askatasuna zuten

bakoitza bere erara ibiltzeko. Irakasleak saioa finkatua baldin bazeukan ere, gertakarien

eta haurren jarreraren arabera jarduera gehiago proposatu edo hauek aldatzen zituen.

Beraz, aldez aurretik finkatutako ariketak baldin bazeuden ere, haurrei era aske batean

ibiltzen uzten zien. Haur gehienak, elkarrekintzan ibiltzen ziren beste kideekin batera,

nahiz eta gero azalduko dugun moduan, zenbait haur indibidualki ibili. Ikaslearen rola

gehienbat hartzailea zen, irakasleak esandakoa jasotzen zutelako. Elkar eraikitzaileak

7

ere baziren, gela guztien artean txukuntzen zuten, ipuina denen artean kontatu edo

osatzen zuten, elkarrekin kantatu etab., bitartean informazioa prozesatuz.

Irakaskuntza ereduari dagokionez, hitzezko sariak eta zigorrak erabiltzen zituen:

Oso ondo egin duzu salto, Beñat! Ze marrazki polita, Nora!. Zerbait ondo iruditzen ez

zitzazionean, aldiz, haiekin hitz egin eta arazoa konpontzen saiatzen zen, berari gustatu

ez zitzaiona azalduz: Badakizu zure ikaskideak ez dituzula jo behar!. Ikasleek gauzak

ikas zitzaten, mnemotekniak erabiltzen zituen irakasleak: joku bat hainbat aldiz egin,

ipuin bera aste osoan zehar kontatu, kantuak behin baino gehiagotan abestu.... Aurretik

aipatutako jardueretan, irakasleak azalpen esanguratsu, motz eta zehatzak erabiltzen

zituen, baina haurrei esperimentazioaren bidez ikas zezaten ere uzten zien. Honetaz

gain, irakasleak talde dinamikak bultzatzen zituen, al zuen guztietan talde osoa batuz

edo talde txikiagoak eginez. Adibidez, marrazten hasi ziren momentuan bi taldetan

banatu zituen haurrak, talde bakoitzari paper handi bat emanez. Behaketan argi ikusi

genuen irakaslea behatzailea zela, haurrei askatasuna emanez, hauek behatzen

baitzituen. Gainera, beharra zegoenean, erantzunak zuzendu edo zer zegoen ondo eta zer

gaizki azaltzen zien; hau da, instruktorea zen.

Irakasle-ikasleen arteko elkarrekintzari buruz hitz egiterakoan, imitazioa,

informazio trukaketa eta lankidetza aipatu beharra daude. Esaterako, borobilean

kantatzerakoan, irakasleak egindako mugimendu edo koreografia imitatzen zuten

haurrek. Halaber, haurrak laguntza behar zuenean, irakasleari eskatzen zion.

Ezagutza curricularraren barruan, zer ikasten zuten, nola eta zer izaten aztertuko

dugu. Lehendabizi, hainbat kontzeptu eta printzipio, hala nola, koloreak, animaliak,

tamainak, laguntasuna, elkarlana, bizikidetza, eskuzabaltasuna, enpatia… Hau guztia,

jardueren bitartez eta modu aktiboan ikasten zuten. Azkenik, esan beharra dago, egiten

zuten guztiarekin, hainbat jarrera zein balore eskuratzen zituztela: Lagunen laguna

izaten, errespetua, gauzak baloratu eta elkarbanatzen, eskuzabala izaten, lagunak

babesten, jarrera egokiak zeintzuk diren eta zeintzuk ez jakitea…

8

Ikasgelan erabilitako metodologiari dagokionez, zenbait dimentsio lantzen dira:

jarduerak, espazioaren antolakuntza, denboraren antolakuntza, gelakideen antolakuntza

eta baliabide materialak. Jarduera aldakorrak proposatzen ziren, gehienetan taldeka

egitekoak eta proposamen edo aldaera berriei irekiak. Gorago aipatu bezala, irakasleak

ez zuen arazorik jarduerak moldatzeko, haurren gogoaren, motibazioaren edo

momentuaren arabera. Espazioa libreki jolasteko egokitua zegoen, nahiz eta bi gune

bereizi: lasaitasun gunea eta bainugela. Denbora modu malgu eta moldakorrean

antolatuta zegoen. Saioak ordu eta erdiko iraupena izan zuen gutxi gorabehera, haur

batzuk, baina, lehenago irten ziren jangelara joateko. Gelako antolakuntzari erreparatuz

gero, taldekakoa zen. Irakaslea talde osoa mantentzen saiatu arren, batzuetan taldeka

banatzen zituen haurrak, baina gelako haur kopurua oso handia ez zenez, taldeek ez

zituzten kide asko izaten. Taldeen artean zirkulazio librea zegoen, nahi zutenean

haurrak taldez aldatzen ziren, baina normalean beti ikaskide berdinekin ibiltzen ziren.

Gelan zegoen materiala gehienbat sinbolikoa (sukaldea, panpinak, medikuaren tresnak,

etxetxo bat…) eta plastikoa (margoak, gometxak…) zen. Eraikuntzazko materiala

(kolore eta forma desberdineko egurrezko piezak) erabiltzen ere ikusi genituen, nahiz

eta psikomotrizitate gelan izan. Guk erabiltzen ikusi ez bagenuen ere, gelako apal

batean musika aparatua eta material audiobisuala ere bazutela ohartu ginen.

Azkenik, irakasleak egindako ebaluazioa aztertuko dugu. Ebaluazio

instrumentuei dagokionez, gehienbat behaketa erabiltzen zuen irakasleak. Hala ere, esan

zigun haur bakoitzak ohar-liburuxka bat zuela, eta egunean zehar aipatzeko moduko

zerbait ikusiz gero, bertan idazten zuela, gurasoei jakinarazteko. Dena den, haurrak

eskolatik irtetean, guraso edo aiton-amonekin hitz egiteko aprobetxatzen zuen. Gainera,

haur bakoitza behatzerakoan, kontuan hartzen zuen haurrak izan zitzakeen zailtasunak,

denak ez baitziren eta ez baitzuten egun berdina. Adibidez, haur batek besteari hozka

egitean, irakasleak liburuxkan idatzi zuen. Halaber, haur baten amak irakasleari

jakinarazi zion haurrak gau txarra pasa zuela eta irakasleak, hau kontuan hartu eta

apuntatu egin zuen.

9

Saio arruntaren analisi osoa egin ondoren, gelan orokorrean aplikatzen den

ikaskuntza ikuspegia kognitibista konstruktibista da. Lehenik eta behin, irakaslea

gidaria eta jardueren antolatzailea izan arren, ikasleen ekarpenak kontuan hartzen

zituen, bai saioa prestatzerako momentuan, baita saioan zehar ere. Honetaz gain, ikaslea

subjektu aktiboa zen, gelan parte hartzen baitzuen, gauzak azalduz, galdetuz,

kritikatuz… Adibidez, irakaslea ipuina kontatzen zegoenean, momentu batean gelditu,

eta ikasleen artean kontatzen jarraitzen zuten. Ikaslea ez zen jasotzen zuenaren hartzaile

hutsa, iristen zitzaion informazioa asmatzen eta eraikitzen saiatzen baitzen. Ikaskuntza

norberak eraikitzen duen prozesua bada, ikasleak informazioa eskuratu, gorde, antolatu,

berreskuratu eta jabe izateaz gain, motibazioa ere izan behar du.Beraz, irakasleak

ikasleak motibatzea beharrezkoa da, denok batera ekintzak aurrera atera eta garapen

egoki bat izateko. Baita ere, irakasleak jardueraren bat proposatzean haurrei askatasuna

ematen zien, beraien modura burutzeko. Gainera, ezagutza multzoa aldakorra zen.

Irakasleak ikasi beharrekoa aurretik finkatua izan arren, lekua ematen zien haurren

interesa piztu eta hauen ezagutza handitzen zuten beste jarduera batzuei. Bestalde,

ezagutza eta jarduerei dagokienez, orokorrean talde lanean eta guztien lankidetzan

aritzen ziren, bata bestea lagunduz, nahiz eta zenbait haur oso indibualki ibili. Esan

beharra dago, irakasleak talde lana asko bueltzatzen zuela antolatutako jardueretan.

Lehen esan bezala orokorrean irakasle konstruktibista izan arren, beste ikuspegi

batzuetako zertzeladak ere ikus ditzakegu. Ikuspegi konduktistari erreparatuz, irakaslea

behatzailea zen eta baita erantzun okerren zuzentzailea ere. Informazio-prozesatzearen

teoriari begiratuta, irakasleak ikasleen motibazioa sustatu eta ezagutzak bereganatzeko,

estrategia eta teknika desberdinak erabiltzen zituen: ipuinak, abestiak, jolasak….

Honetaz gain, haurrek ikasitako informazioa jaso, antolatu eta ondoren bizitza errealean

praktikan jartzen zuten.

Bukatzeko, behatutako saio arruntaren balorazio orokor bat eginez gero, esan

dezakegu ikasleak aktiboki parte hartzen zutela. Irakasleak, parte hartze hori bultzatzen

zuen; gidari lana eginez baina haurrei askatasuna emanez. Gela egokia iruditu zitzaigun,

irakasleak proposatzen zituen planteamenduak aurrera ateratzeko: gela zabala, espazio

handikoa, materiala bere tokian txukun kokatua, baliabide egokiak…

10

3.2. Psikomotrizitate saioa

Psikomotrizitate saioa orokorrean oso egokia eta interesgarria iruditu zitzaigun,

bai zegoen materialari erreparatzea, baita haurren eta irakaslearen jarrera behatzea ere.

Behaketa honek, gauza askotan fijatzeko eta gauza ezberdinak ikusteko aukera eman

zigun. Jarraian, ikusitakoaren analisi txiki bat egingo dugu.

Esan beharra dago, saioa orokorrean oso malgua eta aldakorra iruditu zitzaigula.

Izan ere, haurrek egin beharrekoa ez zegoen finkatuta, nahiz eta hasieran irakasleak

egingo zutenaren inguruan laburpen txiki bat egin; irakasleak haurrei erabakitzen uzten

zien. Saioan zehar gehiegi parte hartzen ez bazuen ere, noizbehinka esku hartzen zuen:

Haurrei aukerak zabaltzeko jostailu edo material gehiago eskainiz, beraiekin jolastuz,

laguntza emanez eta saioa gidatuz. Gainera, uneoro, haurrek egiten zuten guztia

behatzen zuen, klase bukaeran haurrekin beraien jarrera nolakoa izan zen komentatzeko.

Honek, haur bakoitzaren gaitasunak eta zailtasunak ezagutzeko aukera ematen zion eta

horren arabera, bakoitzari gauza bat edo beste bat eskatzen zien. Adibidez, salto

egiterako garaian, haur batzuengana hurbiltzen zen eskua edo laguntza ematera; beste

haur batzuekin, aldiz, ariketa berdina egitean, bazekien laguntza beharrik ez zutela.

Honetaz gain, irakasleak zuzentzailearen papera ere hartzen du. Behaketan oinarrituz,

haur batek zerbait gaizki eginez gero, zuzendu egiten zuen, beti ere modu egokian.

Baina ondo eginez gero, baita zoriondu ere. Halaber, haurrek irakaslea eredutzat hartzen

zuten askotan, honek egindakoa imitatuz. Adibidez: irakasleak zapia buruan jarriz

sorginarena egitean, haur guztiek gauza bera egin nahi zuten.

Bestalde, haur hauek izandako jarrera behatu ondoren, esan dezakegu denek ez

zutela motibazio, parte hartze, interes berdina jartzen saioan zehar. Batzuek, lehenengo

momentutik jardueretan parte hartzeko grina erakutsi zuten, adibidez, blokeez osatutako

pareta botatzerako orduan, irakasleak esaten zuenari arreta jartzerakoan, etab. Beste

batzuk, aldiz, pasiboagoak ziren jardueren aurrean eta ez zuten besteek bezain beste

disfrutatu saioaz. Gainera, konturatu ginen, batzuk oso indibidualki ibiltzen zirela eta

beste batzuk, ordea, taldean ibiltzeko beharra sentitzen zutela. Adibidez, Norak beti

Kiara behar zuen alboan, bere atzetik joaten zen denbora guztian. Haurren jarrerari

dagokionez, bi salbuespen nabarmen ikusi genituen. Batetik, Linetten kasua: neska oso

oso ixila eta bakartia zen. Gainerakoak berarengana hurbiltzean, negarrez hasten zen eta

berriro aldentzen zen. Honetaz gain, psikomotrizitateko saio osoa eserita igaro zuen

panpin batekin jolasten eta jarduera desberdinetarako irakaslearen bultzada behar izaten

11

zuen, berak animatzen zuen parte hartzera. Bestetik, Ikerren kasua: hasiera batean, oso

ume independentea ematen zuen arren, irakaslearen menpe zegoen etengabe. Adibidez,

irakaslea beste laguntxo batekin komunera joan behar zenean, negarrez hasi zen irakasle

gabe geratuko zela ikustean. Azkenean, irakasleak Iker berarekin eraman behar izan

zuen komunera.

Halaber, sexuei erreferentzia eginez, desberdintasun batek harritu gintuen:

mutilak denbora guztian koltxonetetan saltoka eta “ezpatekin” borrokan ibili ziren

beraien artean eta neskak, aldiz, panpinekin eta oihalekin jolasten eta blokeekin etxeak

egiten egon ziren.

Bestalde, denborari erreparatuz gero, saioak ordu eta erdi irautea egokia iruditu

zitzaigun, ez zelako ez motzegia ez luzeegia egin, entretenituak zeudelako momentuoro.

Klasearen iraupena hiru zatitan banatzen zen. Batetik, sarrera bat. Bertan, irakasleak

haurrei psikomotrizitate saioan egin beharrekoa azaltzen zien, zapatak kendu eta gero.

Bestetik, haurren denbora librea zetorren, bertako materialarekin jolastuz (koltxonetak,

espalderak, ohe eslatikoa, panpinak, baloiak…) eta azkenik, bukaera. Bertan, materiala

jaso ondoren, zapatak jantzi zituzten eta blokeekin eraikuntzak egiten jardun zuten. Saio

osoari bukaera emateko, irakasleak denbora horretan zehar egindakoari buruz

hausnakerta bat egin zuen haurrekin. Gure ustez, ezinbestekoa da irakasleak egingo

duenaren inguruan informazioa ematea haurrei, jakiteko aldez aurretik zer egingo duten

eta nola.

Espazioari dagokionez, psikomotrizitateko gela nola zegoen antolatuta ondo

iruditu zitzaigun. Bi zatitan banatua zegoen: alde batetik, saioari sarrera eta bukaera

emateko txokoa eta, bestetik, psikomotrizitateko gunea.

Lehenago esan bezala, gela hau ikastetxearen goiko aldean kokatuta dago eta bertara

iristeko eskailera batzuk igo behar dira. Hemen, ikusi genuen haur batzuek abilezia

gehiago dutela igotzeko eta jaisteko beste batzuek baino. Adibidez, batzuk lau hanketan

igotzen ziren, beste batzuk eserita jaitsi… Gainera, honek aukera ematen zien haurrei

koordinazioa lantzeko.

Haurrek burututako jarduera guztiek helburu bat zuten, nahiz eta hauek

inkonszienteki jaso. Adibidez, zirkuituan goruntz jarrita zegoen bankua igarotzean

oreka lantzen zuten, espalderetan gora eta behera ibiliz gorputzaren koordinazioa

garatzen zuten, baloien bidez lateralitatea… etab.

12

Gure psikomotrizitateko saioek antzeko helburuak zituzten, baita erabilitako

material edo baliabideak ere. Hala ere, esan beharra dago zailtasun maila desberdina

zegoela guk eta haurrek ariketak egiterako garaian. Adibidez, oreka lantzerakoan bai

haurrek eta bai guk, bankua erabili genuen, nahiz eta modu desberdin batean. Gu,

bankuaren gainetik begiak itxita ibili ginen, baita oztopoak sahiestuz. Haur hauek, aldiz,

oreka bankuan gora eta behera ibiliz bakarrik lantzen zuten.

Azkenik, segurtasunari dagokionez, gela oso babestua zegoela esan dezakegu,

objetu arriskutsuen inguruan koltxonetak baitzeuden. Gainera, lur osoa material bigunez

estalita zegoen, haurrek jasan zitzaketen kolpeak saihesteko.

4. Lanaren balorazio orokorra

Lehenik eta behin, esan behar dugu oso gustora egon ginela eta benetan esperientzia

polita eta aberasgarria iruditu zitzaigula. Gainera, ikastolarekin kontaktuan jartzeko ez

genuen arazorik izan eta lehenengo momentutik oso ondo hartu gintuzten. Onartu

beharra dugu, 2 urteko haurrekin egongo ginela jakin genuenean, pixka bat harrituta

gelditu ginela; izan ere, haur zaharragoak behatuko genituela espero genuen. Dena den,

oso gustora egon ginen haur hauekin bai psikomotrizitateko saioa zein saio arrunta

behatzen. Bitxikeria moduan, egunaren bukaeran, pasiloan zehar 5 urteko haurrak

ikustean, oso handiak iruditu zitzaizkigun. Haur Hezkuntzan, adin batetik bestera, ez

genuen uste horrenbesteko aldea dagoenik, bai fisikoki, bai izaerari dagokionez…

Bestalde, 2 urteko haurrekin egotean, ez dugu aukera izan, beharbada, horrenbeste

gauza ikusteko; hau da, 2 urteko haurrekin edo 5 urtekoekin ezin dira jarduera berdinak

edo hain ugariak planteatu, haurrak hain txikiak izatean, ezin baitzaie planteamendu

finko bat jarri.

Ikastetxeari dagokionez, handia, bizia eta koloretsua zen. Haur hezkuntza egoitzaren

beheko aldean kokatuta zegoen eta honek, denak toki berean egoteak, beraien arteko

harremanak sustatzea zekarren. Batetik, psikomotrizitate gela aztertuz, oso gela handia

iruditu zitzaigun, material egokiarekin hornitua. Material horrek guztiak haurren

gaitasun psikomotor ugari lantzeko aukera ematen zuen. Haurren segurtasuna kontuan

hartuz, ondo babestua zegoen guztia; izan ere, adin honetan, haurrek zenbait gauza edo

gaitasun ez dituzte oraindik ondo kontrolatzen eta, askotan, ia pentsatu gabe,

arriskutsuak izan daitezkeen ekintzak egiten dituzte. Gainera, gela bi zatitan banatuta

egoteari (koltxoneten txokoa eta lasaitasun txokoa) aproposa deritzogu, horrela, haurrak

13

badaki noiz den jolasteko garaia eta noiz lasai egoteko momentua, saioa bukatuko dela

jakinarazteko.

Bestetik, saio arruntaren antolamendua aproposa iruditu zitzaigun, batez ere

txokoetan banatuta ez zegoelako. Honek, espazio zabal bat eskaintzen zuen gelan alde

batetik bestera ibili ahal izateko eta jarduera desberdinak egiteko. Aurretik aipatu

bezala, bi gune txiki nabarmentzen ziren, bainugela eta lasai egotekoa. Ohartu ginen

bainugelan haurrei bi aukera eskaintzen zitzaiela: komuna eta pardelak aldatzeko lekua.

Izan ere, urte hauetan oraindik esfinterra kontrolatzeko zailtasuna izaten dute batzuek.

Honekin, haurraren garapena errespetatzen dela iruditzen zaigu, haurra ez baitugu

behartzen ezinbestean komunean bere beharrak egitera.

Ikasi genuen beste gauza bat, zera izan zen: irakasleak haurrei behin eta berriz ipuin

bera kontatzen ziela. Hauek ipuina ia-ia buruz jakiten zuten eta ipuin hauek atzetik

helburu bat zuten haurrarentzat ikastea komenigarria izango zena. Halaber, konturatu

ginen irakasleak haurren atentzioa pizteko edo bereganatzeko, beharrezkoa zela berak

ere motibazioa izatea eta gogotsu aritzea. Gelako irakaslea, Estitxu, oso alaia,

laguntzailea, irekia, motibatzailea eta maitekorra iruditu zitzaigun. Bere jarrera asko

gustatu zitzaigun eta eredu on bat bezela ikusten dugu. Nabaritu genuen haurren

familiekin tratu handia zuela, ondo ezagutzen zituen eta egunaren amaieran beraiekin

egoteko edo hitzegiteko tartea hartzen zuen. Honetaz gain, asko gustatu zitzaigun

haurrei ematen zien askatasuna eta hauekin zuen hurbiltasuna, oso maitekiro jokatzen

zuen haurrekin.

Ezin ditugu, azkenik, berriz ere aipatu gabe utzi, gela honetan ikusitako bi kasu; izan

ere, benetan harrituta utzi gintuzten. Alde batetik Linetten kasua: Oso bakarrik ibiltzen

zen neska zen, bere gelakideekin inongo kontakturik ez zuena. Gainera, oso ixila zen,

apenas hitz egiten zuen. Askotan ez zuen jardueretan parte hartzen eta oso pasiboki

aritzen zen. Esaterako, psikomotrizitatea saioan (goian aipatu moduan), koltxoneta

batean eserita pasatu zuen ordu osoa. Honen aurrean, irakaslea Linette taldean sartzen

saiatzen zen, parte hartu zezan. Dena den, haurrak ezetz esaten bazuen, ez zuen gehiegi

behartzen eta bere erabakia errespetatzen zuen. Adibidez, jarduera batean ikasleak

irakasleari muxu bat ematera altxatu behar ziren; berak ez zuen nahi izan eta irakaslea

joan zen berarengana muxua eskatzera. Onartu behar dugu, ez geniola irakasleari honen

inguruko ezer galdetu, orain pixka bat damutzen bagara ere, jakinminez baikaude.

Beste alde batetik, Ikerren kasua: Ikasle hau ere nahiko indibiduala zen, Linette baino

gutxiago bazen ere. Irakaslea alboan izatea gustatzen zitzaion beti eta irakasleak bere

14

bistatik alde eginez gero, oso urduri jartzen zen, negar eginez eta irakaslearen bila hasiz.

Esaterako, psikomotrizitate saioan (aurretik aipatu moduan) irakasleak haur bat

komunera laguntzean, Iker ere berarekin eraman behar izan zuen, negar eta negar hasi

baitzen. Beste adibide bat honakoa dugu: Irakaslea gelatik irten eta paper eta gometxen

bila joatean, negarrez hasi zen, atearen ondoan kokatuz, irakasleari itxaroten. Irakasleak

esan zigunez, oso menpeko haurra zen eta asko agobiatzen zen bakarrik egotean. Honen

aurrean, irakasleak ezer gutxi egin zezakeen baina ikasle hori lasaitzen saiatzen zen ahal

zuen guztietan.

Bi kasuak aztertu ondoren, iruditzen zaigu irakasleak zeresana baldin badu ere,

ikasle hauek etxean, eskolaz kanpo, ere laguntza behar izango dutela egoera hauei aurre

egiteko.

Bukatzeko, esan behar dugu gure etorkizunerako oso baliagarria iruditu zaigula

behaketa hau, baita haur hezkuntzako mundua hobeto ezagutu ahal izateko ere.

5. Bibliografia

Bibliografia:

Gil Molina, P.(2013). Hezkuntzaren Psikologia: teoria eta praktika.Donostia:

UPV/EHU

Internetgrafia: http://www.uzikastola.eus/

15

16

17