091103 Groensmit 1

Het motiveren

van

(onderpresterende) leerlingen

drs.Miriam J.M.E.Groensmit

091103 Groensmit 2

Vandaag

Deel 1

Aspecten van hoogbegaafdheid en onderpresteren.

Deel 2

Handvatten om leerlingen te motiveren en daarmee onderpresteren

tegen te gaan.

091103 Groensmit 3

Wat willen we dat een leerling heeft bereikt als hij de school

verlaat?

Bedenk 5 doelen

091103 Groensmit 4

Hersenontwikkeling pubers

• De hersenen zijn pas na het 20ste jaar volgroeid• Puberhersenen kunnen nog niet plannen• Slimme leerlingen leggen sneller verbanden

tussen feiten dan andere leerlingen, maar

willen eerst (van ons) leren hoe ze dat moeten doen (leren leren, bv mindmappen)

Zegt Prof.Jolles uit Maastricht

091103 Groensmit 5

Een omgeving waarin:

• niet wordt geluisterd

• het onderwijsprogramma niet bevredigt of te makkelijk/moeilijk is

• ouders en/of leerkrachten zeer dominant zijn

• de leerling overschat wordt

Wat bevordert onderpresteren?

091103 Groensmit 6

Wat is een onderpresteerder

• Een leerling die niet laat zien wat hij/zij kan

• Een leerling die niet weet wat hij/zij kan

091103 Groensmit 7

Wie zijn onderpresteerders?

Omdat onderwijs zich meestal op een

gemiddeld niveau leerling richt:

• De slimme en/of hoogbegaafde leerling

• De zwakke, niet(voldoende) gestimuleerde leerling

091103 Groensmit 8

• Kent de antwoorden• Gefocussed en

oplettend• Houdt van simpele

logica• Werkt hard• Presteert

bovengemiddeld• Technicus

• Heeft altijd vragen• Diep betrokken,

daarom soms afwezig• Drijft op complexiteit,

ook in woorden• Hangt rond en test uit• Kan bovengemiddeld

presteren - ondermaats• Uitvinder

Slim? of hoogbegaafd?

091103 Groensmit 9

thuis

intelligentie

creativiteit motivatie

school

vrienden

Een hoogbegaafd kind is niet per se een hoogbegaafde volwassene

Wat is hoogbegaafd?

Model van

Renzulli & Mönks:

3 competenties,

3 invloedsferen.

091103 Groensmit 10

Hoogbegaafde leerlingen

• De succesvolle leerling– Perfectionistisch,risicomijdend,afhankelijk van

docent:zoekt bevestiging

• De uitdagende leerling– Corrigeert de leerkracht, competitief, slechte

zelfcontrole, stelt regels ter discussie

• De onderduikende leerling - Ontkent begaafdheid, vermijdt uitdaging, zoekt sociale

acceptatie, wisselt in vriendschappen

091103 Groensmit 11

• De drop-out– Verzuimt regelmatig,maakt taken niet af, isoleert

zichzelf,is creatief,verstoort

• De leerling met leer- of gedragsproblemen– Werkt inconsistent,presteert gemiddeld of

minder,verstoort, reageert af

• De zelfstandige leerling– Sociale vaardigheden,werkt zonder

bevestiging,ontwikkelt eigen doelen,heeft passies

Hoogbegaafde leerlingen (2)

091103 Groensmit 12

Uitspraken van leerlingen

• Ik ben hoogbegaafd, hoef dus niet te werken• Ik mag/kan docent/medeleerling niets vragen• Ik weet niet hoe het werk aan te pakken• Ik kan beter niet aan deze taak beginnen, dan

ziet niemand dat ik het niet kan• Alles is saai, waarom zou ik me uitsloven

091103 Groensmit 13

• Interesse - Geen interesse

• geconcentreerd - snel afgeleid

• taakgericht - slechte werkhouding

• perfectionist - slordig

• prestatiegericht- onderpresterend

Motivatie van (hoog)begaafde leerlingen is fragiel

091103 Groensmit 14

De leerling gaat onderpresteren

Als de leerling

• Zijn leerstijl niet kent

• vaardigheden mist

• Een star karakter heeft

• Afhankelijk is van waardering van anderen

091103 Groensmit 15

Vandaag

Deel 1

Aspecten van hoogbegaafdheid en onderpresteren.

Deel 2

Handvatten om leerlingen te motiveren en daarmee onderpresteren tegen te gaan.

091103 Groensmit 16

Herken de onderpresteerder

• Belangstelling voor iets onverwachts

• Sterk wisselende prestaties

• Zoekt ouderen op

• Zeer gevoelig

• Goed geheugen

• Mondeling beter dan schriftelijk

• Niks afmaken of slecht plannen

• Drang tot ontdekken

091103 Groensmit 17

Typen onderpresteerders

• Absolute onderpresteerders

• Relatieve onderpresteerders

091103 Groensmit 18

Onderpresteerders hebben zich gepantserd

Ik kan hetBen zelfverzekerdBen trots op mezelf

Het gevoel van steeds te falen

Maar leidt tot

MachteloosheidAfstand houdenNiet mijn schuldKwetsbaarOnverschillig

Complimenten

Ketsen af

Bij een onderpresteerder stagneert de ontwikkeling

Is moeilijk om te buigen naar

want:

Dus:

091103 Groensmit 19

Hoe leerlingen motiveren

• Als docent-In de klas

-Individueel

• Als ouders – omgang thuis

• Als school – verbetermogelijkheden bieden

091103 Groensmit 20

Denktrant leerling

• De begaafde: top down– Geef hem een tekst en hij zoekt de woorden

die hij niet kent zelf op.

• De gemiddelde en zwakke: bottom up– Wil eerst de woorden leren en daarna de

tekst lezen

091103 Groensmit 21

Hoe pakt de docent dit aan ?

• Luisteren naar de leerling (Vertrouwen opbouwen met de leerling)

• Topdown / bottom up stof aanbieden• Haalbare successen organiseren• Reflectie op eigen handelen: waarom gaat

iets goed/fout (bij leerling én docent)?• Verbetermogelijkheden bieden

091103 Groensmit 22

Waar kun je als docent aan denken ?

• Differentiëren in de klas door niveauvragen gericht te stellen: – Kennisvragen– Toepassingsvragen– Reflecterende vragen

• Opdrachten differentiëren, alleen méér werkt niet

091103 Groensmit 23

Aandachtspunten

• Maak huiswerk bewust zinvol

• Laat toetsen (deels) docentgebonden zijn

• Zoek naar motiverende opdrachten (jongens andere dan meisjes?)

• Zorg voor wederkerigheid in de klas

091103 Groensmit 24

• Besef van acceptatie

• Besef van eigen kunnen

• Intrinsieke motivatie

En minder/niet door• Extrinsieke motivatie

• Dreiging van afkeuring/angst

Motivatie neemt toe door

091103 Groensmit 25

Valkuilen voor een docent

• Leerlingen teveel ruimte geven (logboek!)

• Oplossingen voorzeggen

• Te weinig tijd nemen om te luisteren

• Belonen van vermijdingsgedrag

• Verantwoordelijkheid van de leerling overnemen

091103 Groensmit 26

Handige vragen

• Wat moet je doen om dit tot een goed einde te brengen?

• Wat maakt dat je er niet toe komt dit te doen?• Wat kun je hiervan leren?• Wat heb je nodig?• Welke actie ga je nu ondernemen? Breng een

leerling in beweging!• Wat voor mogelijkheden heb je nog meer?• Hoe zal het voor je zijn als je je doel hebt

bereikt?• Welke kwaliteiten bewonder je in mensen?

091103 Groensmit 27

Verdere tipsBij het lesgeven:• Wees enthousiast over je eigen vak• Geef leerlingen de ruimte• Bied maatwerk

Bij de begeleiding• Neem leerlingen serieus• Help ze haalbare doelen te stellen• Zet vergrootglas op wat goed gaat

091103 Groensmit 28

Tips voor ouders• Prijs je kind alleen voor iets dat bereikt is na zijn/haar eigen inspanning

• Stimuleer je kind met ervaringen buiten de school (stof)

• Stimuleer je kind alles uit school te halen wat mogelijk is

• Wees trots op zijn/haar inzet en niet alleen op het resultaat

091103 Groensmit 29

091103 Groensmit 30

Omgaan met begaafdheid binnen school

Bevorder:

•Differentiatie binnen de klas

•Individuele benadering

•Keuzeprogramma’s

•Vrijheid binnen grenzen

•Stimuleer uitblinken in één vak

091103 Groensmit 31

Wat willen we dat een leerling heeft bereikt als hij de school

verlaat?

091103 Groensmit 32

Schoolloopbaan

enthousiasme twijfel realisme vertrouwen overtuigingenthousiasme twijfel realisme vertrouwen overtuiging

091103 Groensmit 33

Méér weten?

InhoudVisie

Signaleren en selectie

Verbreden

POP

TOP

Bijlagen

www.stichtinglerenmotiveren.nl

mgroensmit@hetnet.nl