1

Chuyeân ñeà 6 Internet, Maïng thoâng tin vaø Cô sôû haï taàng thoâng tin

2

5.1 Giới thiệu

• Ñaây laø taøi lieäu chuyeân ñeà nhaèm cung caáp caùc kieán thöùc raát cô baûn vaø caàn thieát veà thoâng tin vaø truyeàn thoâng duøng cho caùc nhaø laøm chính saùch trong caùc quoác gia ñang phaùt trieån.

• Coâng ngheä, caùc khaûo saùt cuï theå, caùc ví duï taäp trung vaøo Internet (vieát taét laø “Net”), maïng thoâng tin toaøn caàu (World Wide Web), vaø cô sôû haï taàng thoâng tin (coøn ñöôïc xem laø xa loä thoâng tin).

3

5.1 Giới thiệu

• Phaàn ñaàu “Nhaäp moân Internet “ giaûi thích caùc coâng ngheä hieän haønh ñeå cung caáp cho caùc nhaø laøm chính saùch yù töôûng chuû yeáu veà cô sôû haï taàng trong theá giôùi thöïc, nhaèm taïo döïng cô sôû haï taàng thoâng tin cho xöù sôû mình. Taøi lieäu cuõng cung caáp caùc website cuõng nhö taøi lieäu tham khaûo ñeå ñoïc giaû ñoïc theâm.

• Phaàn thöù nhì, "Virus, Söï rieâng tö vaø an ninh maïng" baøn veà nhöõng moái nguy hieåm thöôøng gaëp treân Internet. Ví duï thöïc tieån.

• Phaàn thöù ba, Maïng "Internet cho chuùng ta", trình baøy vaán ñeà taùc ñoäng cuûa chính phuû ôû nôi naøo laø quan troïng. Caùc chuû ñeà trong phaàn naày goàm coù söï phaân caùch veà kyõ thuaät soá, maõ nguoàn môû, raøo caûn ngoân ngöõ, local content, trieån khai baêng roäng, dòch vuï phoå quaùt, vaø truy caäp phoå quaùt.

4

5.2 Nhaäp moân Internet Ñònh nghóa Thoâng tin, Coâng ngheä truyeàn thoâng• Thoâng tin (Information) - söï tieáp thu kieán thöùc

hay laø tieáp thu hieåu bieát

• Truyeàn thoâng (Communication)- moät hoaït ñoäng hoaëc moät khoaûng thôøi gian truyeàn thoâng tin; moät tieán trình trao ñoåi thoâng tin giöõa caùc caù nhaân thoâng qua heä thoáng chung caùc kyù hieäu (symbol), öôùc hieäu (sign), hoaëc caùc hoaït ñoäng.

• Coâng ngheä (Technology) - caùch thöùc hoaøn thaønh coâng vieäc baèng caùch duøng caùc xöû lyù kyõ thuaät, phöông phaùp vaø kieán thöùc ñaëc bieät.

• Töï ñieån tröïc tuyeán Merriam-Webster (www.webster.com)

5

5.2 Nhaäp moân Internet Ñònh nghóa Thoâng tin, Coâng ngheä truyeàn thoâng

• Coâng ngheä thoâng tin vaø truyeàn thoâng- ICT

• (ICT- Information and communication technology ) laø lænh vöïc roäng lôùn bao goàm phaàn meàm, phaàn cöùng, maùy tính vaø maïng.

• ICT coøn goàm caû haï taàng vaø coâng ngheä nhö laø ñieän thoaïi thoâng thöôøng, maïng ñieän thoaïi di ñoäng, veä tinh vieån thoâng, caùc phöông tieän phaùt thanh truyeàn hình, vaø caùc daïng truyeàn thoâng khaùc

6

5.2 Nhaäp moân Internet – Internet laø gì ?

• Internet (International Network)ñöôïc DoD(Department of Defense) phaùt trieån ñeå duøng cho quaân ñoäi, sau ñoù ñöôïc chuyeån sang NSF (National Science Foundation) ñeå duøng cho caùc nhaø nghieân cöùu trong caùc tröôøng ñaïi hoïc. Töø naêm 1990 ñeán nay vieäc söû duïng Internet trong thöông maïi ñaõ ñöôïc phaùt trieån roäng lôùn.

•Söï taêng tröôûng veà soá löôïng ngöôøi duøng, söï môõ roäng cô sôû haï taàng vaø löôïng thoâng tin laø moät hieän töôïng treân Internet trong vaøi naêm qua. Theo ITU (International Telecommunication Union) naêm 1991 coù 4.4 trieäu ngöôøi duøng, naêm 2002 coù 655 trieäu, 2004 laø 709.1 trieäu vaø hieän nay coù 1.093.529.692 ngöôøi duøng (theo Internet World Stats, www.internetworldstats.com, caäp nhaät 11/1/2007)

7

5.2 Nhaäp moân Internet – Internet laø gì ?

8

5.2 Nhaäp moân Internet – Internet laø gì ?

•Internet ñaõ trôû neân coâng cuï ñaày quyeàn löïc vaø coù khaû naêng trong nhieàu lænh vöïc khaùc nhau, bao goàm truyeàn thoâng, gia ñình, hoïc haønh, thöông maïi, quaûn lyù, nghieân cöùu, giaûi trí, noâng nghieäp vaø ngheä thuaät.

•Internet laø phöông tieän thaâm nhaäp maïnh nhaát treân khaép theá giôùi, loâi cuoán söï chuù yù cuûa baát kyø ai muoán theo kòp söï phaùt trieån cuûa theá giôùi.

9

5.2 Nhaäp moân Internet – Söï khaùc bieät giöõa Internet vaø Web •Internet laø maïng cuûa caùc maïng. Internet ñöôïc

laép gheùp töø nhieàu maùy tính, daây caùp vaø caùc phaàn cöùng khaùc. Nhieàu toå chöùc caù nhaân vaø theå cheá ñaõ giuùp phaùt trieån caùc coâng cuï vaø giao thöùc ñeå bieán Internet thaønh phöông tieän trao ñoåi thoâng tin vaø döõ lieäu.

•Internet bao goàm caùc phöông tieän trao ñoåi döõ lieäu nhö maùy tính, maùy chuû, traïm ñaáu noái, ñöôøng truïc… vaø caùc giao thöùc (HTTP, FTP, TCP/IP, WAP…) cuõng nhö caùc chöông trình öùng duïng khaùc (email, telnet, chat, nhaén tin, chieáu phim…).

10

5.2 Nhaäp moân Internet – Söï khaùc bieät giöõa Internet vaø Web •Maïng thoâng tin toaøn caàu (www- world wide

web)laø chöông trình öùng duïng thoâng duïng nhaát cho moïi chöông trình öùng duïng khaùc treân Internet. Trang Web cung caáp cho ngöôøi duøng khaû naêng truy caäp thoâng tin vaø dòch vuï khi ñaõ keát noái Internet. Ngöôøi duøng web coù theå tung thoâng tin leân maïng vaø cung caáp caùc dòch vuï cho nhöõng ngöôøi duøng khaùc treân Internet. Giao thöùc ñaàu tieân treân Internet laø HTTP (Hyper-Text Transfer Protocol) cho pheùp ngöôøi duøng nhaûy töø lieân keát naày sang lieân keát khaùc. Ñieàu naày töông töï nhö ñoïc taøi lieäu nhaõy trang (ví duï ñang ñoïc töø trang 1, nhaõy sang ñoïc trang 100 thay vì ñoïc tuaàn töï).

11

5.2 Nhaäp moân Internet – Caùc caùch noái Internet

Quay soá (Dialing) Maëc duø hieän nay coù raát nhieàu caùch noái maïng Internet nhöng quay soá thoâng qua modem vaãn laø caùch thoâng duïng nhaát.

Nhieàu lænh vöïc khaùc nhau vaø nhieàu coâng ty ñieän thoaïi coù caùc phöông tieän ñieän thoaïi khaùc nhau. Caùc thieát bò ñieän thoaïi cuûa ngöôøi duøng vaø thieát bò cuûa coâng ty ñieän thoaïi seû xaùc ñònh kieåu dòch vuï thích hôïp cho khaùch haøng. Toác ñoä toái ña cuûa keát noái quay soá laø 52 kbps

12

5.2 Nhaäp moân Internet – Caùc caùch noái Internet Duøng maïng ñieän thoaïi kieåu PSTN (Public

Swiched Telephone Network)

•Kieåu keát noái naày duøng heä thoáng ñieän thoaïi daây daãn baèng ñoàng taûi tín hieäu tieáng noùi theo kieåu töông ñoàng (analog).

•Duøng PSTN, ngöôøi duøng caàn phaûi coù moät modem ñeå quay soá ñeán nhaø cung caáp dòch vuï ISP. Kieåu noái keát noái naày coøn ñöôïc goïi laø POTS (Plain Old Telephone Service).

•PSTN duøng maïng chuyeån maïch doøng (circuit switched network) ñeå truyeàn döõ lieäu lieân tuïc theo thôøi gian thöïc (ví duï nhö tieáng noùi).

•Caùc ñoaïn phim soáng (Live video), tín hieäu aâm thanh truyeàn toát treân maïng chuyeån maïch doøng.

13

5.2 Nhaäp moân Internet – Caùc caùch noái Internet Duøng maïng chuyeån maïch goùi (Packet switched network)

•Ñöôïc duøng cho döõ lieäu khoâng truyeàn trong thôøi gian thöïc (real-time) hay töùc thôøi. Vì vaäy caùc trình öùng duïng treân Internet nhö e-mail, Web, vaø taùn gaåu treân maïng duøng kyõ thuaät maïng chuyeån maïch goùi.

•Kyõ thuaät chuyeån maïch goùi ñöôïc naâng caáp lieân tuïc, vì vaäy hieän nay kyõ thuaät naày ñöôïc duøng ñeå truyeàn tieáng noùi vaø phim aûnh höûu hieäu gioáng nhö duøng kyõ thuaät chuyeån maïch doøng.

Caùc phaùt trieån gaàn ñaây giuùp cho chuyeån maïch goùi truyeàn ñöôïc döõ lieäu lieân tuïc nhö tieáng noùi , ví duï VOIP (Voice Over Internet Protocol) hoaëc laø VODSL (Voice Over DSL).

14

5.2 Nhaäp moân Internet – Caùc caùch noái Internet DSL (Digital Subscriber Line)

•DSL laø daïng truy caäp Internet toác ñoä cao treân ñöôøng daây ñieän thoaïi chuaån. Khoâng gioáng keát noái quay soá thoâng thöôøng, DSL cung caáp keát noái chuyeân duïng vaøo Internet, vaø PC luoân ñöôïc noái vôùi ISP. Ngoaøi ra, vôùi DSL ngöôøi duøng coù theå cuøng luùc vöøa goïi ñieän thoaïi, vöøa truy caäp Internet.

•Coù ba kieåu DSL, •ADSL (Asymetric DSL) DSL khoâng ñoái xöùng (384/128

kbps)

•SDSL (Symetric DSL) DSL ñoái xöùng •IDSL (ISDN DSL) DSL duøng ñöôøng truyeàn ISDN. •DSL thöôøng ñaét hôn truy caäp kieåu quay soá. Vaø dæ nhieân laø toác ñoä keát noái Internet nhanh hôn.

15

5.2 Nhaäp moân Internet – Caùc caùch noái Internet DSL

16

5.2 Nhaäp moân Internet – Caùc caùch noái Internet ISDN (Integrated Service Digital Network)

ISDN laø maïng dòch vuï tích hôïp kyõ thuaät soá laø chuaån truyeàn thoâng quoác teá, duøng ñeå truyeàn tieáng noùi, phim aûnh, vaø döõ lieäu duøng ñöôøng ñieän thoaïi kyõ thuaät soá. Ñöôøng ISDN coù theå duøng ñeå thöïc hieän caùc cuoäc goïi cho caùc ñöôøng ñieän thoaïi thoâng thöôøng PSTN hoaëc DSL.

ISDN coù hai loaïi keânh (gioáng nhö caùc laøn ñöôøng treân moät xa loä)

Keânh B: duøng cho caùc keát noái Internet hoaëc laø caùc cuoäc goïi

Keânh D : duøng laø keânh tín hieäu ñöôïc duøng cho caùc thieát bò maïng ISDN

Modem vaø ñöôøng daây duøng cho ISDN ñaét tieàn hôn ñöôøng truyeàn quay soá chuaån vaø DSL.

17

5.2 Nhaäp moân Internet – Caùc caùch noái Internet Cable Modem (Keát noái duøng ñöôøng truyeàn cuûa truyeàn hình caùp)

Hieän nay caùc nhaø cung caáp truyeàn hình caùp ñaõ baét ñaàu cung caáp dòch vuï truy caäp Internet. Trong moät soá tröôøng hôïp, moät ñöôøng daây caùp cuûa coâng ty ñöôøng daây caùp coù theå ñoàng thôøi vöøa keát noái TV vöøa keát noái maùy tính.

Moät modem daëc bieät seõ taùch döõ lieäu maùy tính ra khoûi tín hieäu TV. Ngöôïc laïi vôùi kieåu quay soá vaø DSL chæ keát noái theo kieåu moät noái moät vôùi nhaø cung caáp dòch vuï ISP, ngöôøi duøng caùp modem phaûi chia xeû baêng thoâng vôùi caùc ngöôøi duøng khaùc treân maïng. Caøng coù nhieàu ngöôøi duøng tröïc tuyeán thì toác ñoä truyeàn döõ lieäu caøng chaäm.

18

5.2 Nhaäp moân Internet – Caùc caùch noái Internet Baêng roäng laø gì ? (What is broadband ?)

Baêng roäng (broadband) laø chöõ ñöôïc hôïp thaønh töø broad (roäng) vaø bandwidth (baêng thoâng). Ñaây laø daõy taàn soá thích hôïp vôùi soùng mang döõ lieäu (data carriers) coù beà roäng baêng thoâng roäng hôn nhieàu so vôùi truy caäp quay soá thoâng thöôøng. Baêng thoâng roäng hôn ñoàng nghóa vôùi keát noái Internet nhanh hôn. Internet duøng DSL, ISDN vaø caùp ñöôïc xem laø caùc keát noái baêng roäng vôùi Internet.

Vôùi baêng roäng, ngöôøi duøng coù theå taûi xuoáng phim aûnh, aâm nhaïc vaø hình aûnh löu tröõ. Ngöôøi duøng cuõng coù theå söû duïng toái ña hoäi thaûo qua maïng. Ngoøai ra ngöôøi ta cuõng coù theå goïi ñieän thoaïi quoác teá qua Internet (vôùi gía raát reû).

19

5.2 Nhaäp moân Internet – Coâng ngheä khoâng daây Coâng ngheä khoâng daây laø phöông phaùp, hay thieát bò duøng ñeå thöïc hieän truyeàn döõ lieäu maø khoâng duøng daây noái hai thieát bò vôùi nhau. Veà cô baûn, coâng ngheä khoâng daây ñaët neàn taûng treân soùng voâ tuyeán nhö laø soùng cuûa ñaøi phaùt thanh, hay soùng voâ tuyeán hai chieàu (two-way radio). Coù hai caáu hình cuûa coâng ngheä khoâng daây,

Khoâng daây di ñoäng: coù söï di ñoäng giöõa hai thieát bò truyeàn, Ñieän thoaïi di ñoäng, thieát bò trôï giuùp caù nhaân (PDA), Maùy tính xaùch tay, maùy quay phim kyõ thuaät soá… laø caùc ví duï veà thieát bò khoâng daây di ñoäng. Söùc maïnh cuûa thieát bò di ñoäng laø ngöôøi duøng coù theå söû duïng thieát bò ôû baát cöù nôi naøo.

Khoâng daây coá ñònh: laø caùc thieát bò khoâng daây, hoaëc heä thoáng daët taïi vò trí coá ñònh nhö laø coâng sôû, hay nhaø rieâng. Maïng noäi boä khoâng daây (WLAN) cho caùc maùy ñeå baøn laø moät ví duï veà maïng khoâng daây coá ñònh (Wi-Fi).

20

5.2 Nhaäp moân Internet – Coâng ngheä khoâng daây Truy caäp Internet qua veä tinh vieån thoâng cuõng laø keát noái toác ñoä cao.

Khoâng gioáng nhö keát noái quay soá vaø DSL, truy caäp qua veä tinh vieån thoâng thöïc hieän ñöôïc ôû moïi nôi, ngay caû ôû caùc vuøng xa khoâng coù ñöôøng ñieän thoaïi.

Ngoaøi Internet, caùc keânh truyeàn hình vaø traïm phaùt thanh cuõng truyeàn ñöôïc qua ñóa veä tinh cuûa ngöôøi duøng.

Ñoái vôùi caùc quoác gia coù cô sôû haï taàng vieãn thoâng khoâng toát, thì veä tinh vieån thoâng laø coâng ngheä ñöôïc choïn löïa cho keát noái Internet. Tuy nhieân caàn phaûi tieâu toán löôïng ñieän naêng ñaùng keå cho vieäc truyeàn döõ lieäu qua heä thoáng khoâng daây duøng veä tinh vieån thoâng

21

5.2 Coâng ngheä khoâng daây – Bluetooth •Bluetooth laø tieâu chuaån toaøn caàu cho truyeàn thoâng khoâng

daây coù khoaûng caùch ngaén duøng ñeå thieát laäp keát noái giöõa caùc ñieän thoaïi di ñoäng, maùy PC, maùy tính xaùch tay, PDAs, vaø maùy aûnh, maùy quay phim kyõ thuaät soá vôùi nhau.

•Kyõ thuaät Bluetooth cho pheùp ngöôøi duøng keát noái maùy cuûa mình vôùi moät hay nhieàu maùy khaùc. Ñaây laø tieâu chuaån toaøn caàu ñöôïc nhieàu haõng vieån thoâng, phaàn meàm vaø maïng chính treân theá giôùi coâng nhaän neân ñaõ trôû thaønh phoå duïng chæ trong voøng moät vaøi naêm.

•Bluetooth cho pheùp truyeàn thoâng khoâng daây thöïc hieän phoå bieán ñöôïc giöõa nhieàu thieát bò khaùc nhau coù neàn taûng phaàn meàm vaø phaàn cöùng khaùc nhau.

•Bluetooth khoâng caàn caùc ñoaïn daây caùp döõ lieäu ngaén. Ví duï nhö Bluetooth thay theá daây caùp noái maùy nghe nhaïc hay ñieän thoaïi di ñoäng vôùi boä tai nghe. Bluetooth cuõng ñöôïc duøng ñeå thay theá daây caùp döõ lieäu ñeå ñoàng boä (synchronize) maùy PDAs vôùi maùy tính caù nhaân. Bluetooth taäp trung vaøo caùc chöông trình öùng duïng nhoû, tieâu toán ít naêng löôïng vaø toác ñoä truyeàn döõ lieäu vöøa phaûi.

22

5.2 Coâng ngheä khoâng daây – Bluetooth

Bluetooth laø teân cuûa vua Ñan maïch vaø Na uy vaøo theá kyû thöù 10 Harald Bluetooth. Coù ba chuaån Bluetooth:

Chuaån Coâng suaát Max Khoaûng caùch

Class 1 100 mW 100 mClass 2 2.5 mW 10 mClass 3 1 mW 1 m

23

5.2 Coâng ngheä khoâng daây – Wi-Fi (WiFi, wifi) •Wi-Fi vieát taét töø chöõ wireless fidelity, laø coâng ngheä khoâng daây baêng roäng, coù vaän toác truyeàn döõ lieäu nhanh gaáp 10 laàn Bluetooth. Wi-Fi ñaët neàn taûng treân chuaån khoâng daây IEEE 802.11b/g. •Caùc saûn phaåm ñöôïc toå chöùc WECA (Wireless Ethernet Compatibility Alliance) chöùng nhaän laø Wi-Fi thì duø cho ñöôïc haõng naøo saûn xuaát ñi nöûa, cuõng vaän haønh chung vôùi nhau ñöôïc. Ngöôøi duøng saûn phaåm Wi-Fi coù theå söû duïng ñöôïc baát kyø ñieåm truy caäp (traïm thu phaùt soùng) nhaûn hieäu naøo chung vôùi thieát bò phaàn cöùng khoâng daây (thieát bò nhaûn hieäu khaùc).•Wi-Fi hoaït ñoäng vôùi toác ñoä truyeàn 11 Mbps vaø khoaûng caùch truyeàn laø 100 meùt. Caùc thoâng soá naày laø lyù töôûng cho vieäc truy caäp Internet nhanh. Ban ñaàu, Wi-Fi ñöôïc duøng ñeå taêng cöôøng cho maïng noäi boä LAN. Ngaøy nay Wi-Fi khoâng nhaát thieát seõ thay theá cho LAN maø chæ laøm cho maïng linh hoaït hôn vaø taêng tính di ñoäng cho ngöôøi duøng nhieàu hôn.

24

5.2 Söï khaùc bieät giöõa Wi-Fi vaø Bluetooth

Maëc duø Bluetooth vaø Wi-Fi ñeàu hoaït ñoäng ôû cuøng taàn soá laø 2.4 GHz, nhöng hai coâng ngheä naày coù ba ñieåm khaùc bieät chính : khoaûng caùch truyeàn, vaän toác truyeàn döõ lieäu, vaø möùc tieâu thuï ñieän naêng.

Caùc thieát bò phoå thoâng nhö laø ñieän thoaïi khoâng daây, loø vi soùng, thieát bò coäng höôûng töø (MRI- magnetic resonance instruments) vaø caùc thieát bò y teá khaùc coù theå gaây nhieãu caùc thieát bò duøng Bluetooth vaø Wi-Fi.

Ngöôøi ta ñang caûi tieán kyõ thuaät ñeå choáng vieäc gaây nhieãu giöõa caùc thieát bò.

25

5.2 Söï khaùc bieät giöõa Wi-Fi vaø Bluetooth

Ñaëc tính Bluetooth Wi-Fi

Taàn soá 2.4 GHz

2.4 GHz

Khoaûng caùch 10 meùt

100 meùt

Toác ñoä truyeàn 800 Kbps

11 Mbps

Tieâu thuï ñieän naêng

Thaáp

Trung bình

Thieát bò söû duïng Ñieän thoaïi di ñoäng, PDAs, caùc thieát bò ñieän töû coâng sôû, caùc thieát bò töï ñoäng…

Maùy tính xaùch tay, maùy tính ñeå baøn, maùy chuû…

Ngöôøi duøng Du khaùch, coâng nhaân vieân, ngöôøi duøng thieát bò ñieän töû

Vaên phoøng coâng ty, tröôøng hoïc, doanh nghieäp, phoøng hoïp.

26

5.2 Caùc thieát bò di ñoäng truy caäp Internet nhö theá naøo ?

Caùc thieát bò khoâng daây truy caäp Internet theo nhieàu giao thöùc.WAP (Wireless application protocol)Laø giao thöùc duøng cho ñieän thoaïi di ñoäng vaø PDAs truyeàn döõ lieäu treân Internet.Ñeå truy caäp ñöôïc Internet, ngöôøi ñaêng kyù söû duïng caàn phaûi keát noái ñieän thoaïi di ñoäng cuûa mình vôùi maùy chuû cuûa coâng ty ñieän thoaïi. Maùy chuû naày noái vôùi maùy chuû WAP ñeå cung caáp noäi dung cho ngöôøi duøng. Noäi dung cung caáp ñöôïc vieát baèng ngoân ngöõ WML (wireless markup language), ñaây laø ngoân ngöõ laäp trình ñöôïc thieát keá ñeå hieån thò thoâng tin qua WAP. Ñieän thoaïi di ñoäng duøng WAP coù trang bò moät trình duyeät Web tí hon ñeå löôùt Web. Khoâng phaûi moïi trang Web ñeàu duøng WAP ñeå truy caäp ñöôïc noäi dung . WML coù theå ñöôïc nhuùng vaøo trang Web sao cho caùc thaønh phaàn cuûa trang Web ñeàu coù theå truy caäp ñöôïc baèng WAP.

27

5.2 Caùc thieát bò di ñoäng truy caäp Internet nhö theá naøo ?

GPRS (General Packet Radio Service)

Ñaây laø coâng ngheä laøm taêng toác ñoä truyeàn döõ lieäu cuûa WAP. GPRS giuùp truy caäp Internet vôùi toác ñoä 56 ñeán 114 kbps duøng kyõ thuaät chuyeån maïch goùi.

Tính naêng chính cuûa GPRS laø ngöôøi duøng chæ traû tieàn theo caùc goùi döõ lieäu ñöôïc truyeàn ñi chöù khoâng tính theo thôøi gian duøng. Neáu khoâng coù GPRS, thì ngöôøi duøng phaûi traû tieàn theo thôøi gian truyeàn baát keå dung löôïng döõ lieäu truyeàn laø bao nhieâu.

28

5.2 Caùc thieát bò di ñoäng truy caäp Internet nhö theá naøo ?

Coâng ngheä 3G (3rd Generation Phone)

Ñaây laø coâng ngheä giuùp cho ngöôøi duøng truy caäp vaøo caùc cuoäc goïi thoâng thöôøng, gôûi thoâng baùo ngaén SMS (short message service), email, truy caäp Internet vaø video. Moät soá ñieän thoaïi 3G coù gaén saún maùy quay, maùy aûnh kyõ thuaät soá ñeå quay,chuïp aûnh soá vaø sau ñoù gôûi ñeán cho caùc ñieän thoaïi 3G khaùc. 3G tuyeân boá laø truyeàn döõ lieäu vôùi toác ñoä töø 128 kbps ñeán 2 Mbps tuøy vaøo ñieän thoaïi naèm yeân moät choå hay ñang di chuyeån treân xe. Ñieän thoaïi di ñoäng coù theå ñöôïc duøng ñeå noái PDAs hoaëc maùy tính xaùch tay vôùi Internet. PDA hoaëc maùy tính xaùch tay gaén vaøo ñieän thoaïi di ñoäng vaø duøng nhö laø giao dieän vôùi Internet thay cho maøn hình nhoû cuûa ñieän thoaïi di ñoäng.

29

5.2 Söï hoäi tuï - Convergence

Hoäi tuï laø söï taäp hôïp chung caùc maùy tính, maïng truyeàn thoâng, vaø maïng phaùt thanh truyeàn hình laïi vôùi nhau. Caøng ngaøy caøng coù nhieàu döõ lieäu ñöôïc löu tröõ döôùi daïng soá vaø maïng cuõng ñang trôû thaønh maïng kyõ thuaät soá. Vì vaäy trong töông lai gaàn ngöôøi ta khoâng caàn phaûi taùch bieät maïng TV vaø maïng truyeàn thoâng nöûa. Caùc chöông trình truyeàn hình seõ tôùi vôùi ngöôøi tieâu duøng thoâng qua maïng ñieän thoaïi cuõng deã daøng nhö khi duøng maïng truyeàn hình.

30

5.2 Söï hoäi tuï - Convergence

Ñònh nghóa chính thöùc vaø bao quaùt nhaát cuûa söï hoäi tuï laø “söï phaùt trieån tích hôïp khoâng ngöøng chuoãi giaù trò cuûa thoâng tin vaø noäi dung cuûa kyõ ngheä truyeàn thoâng, ña phöông tieän, thöông maïi ñieän töû, phaùt thanh truyeàn hình, coâng ngheä thoâng tin, vaø xuaát baûn vaøo moät chuoãi gía trò duy nhaát ñaët neàn taûng treân coâng ngheä soá ”.

31

5.2 Söï hoäi tuï - Convergence

Söï hoäi tuï coù theå ñöôïc phaân thaønh ba kieåu:

Hoäi tuï veà coâng ngheä – duøng coâng ngheä neàn chung ñeå truyeàn tieáng noùi, vaø dòch vuï döõ lieäu, hình aûnh.

Hoäi tuï veà dòch vuï - chuyeån giao nhieàu daïng dòch vuï cho ngöôøi duøng ñaàu cuoái thoâng qua cuøng phöông tieän hay cuøng moät maïng.

Hoäi tuï ñieàu tieát ñöôïc - thieát laäp quyeàn ñieàu tieát bieân giôùi giöõa vieãn thoâng, coâng ngheä thoâng tin, vaø phaùt thanh truyeàn hình.

32

5.2 Söï hoäi tuï - Convergence

Taïi sao caàn phaûi hoäi tuï ?• Söï hoäi tuï giaûi phoùng ñöôïc hai ñieàu: cô sôû haï taàng cho

truyeàn thoâng vaø phöông caùch truyeàn ñaït vôùi nhau giöõa moïi ngöôøi.

• Truyeàn thoâng trong moâi tröôøng coâng ngheä môùi naày seõ hieäu quaû vaø kinh teá hôn laø thieát trí rieâng leõ caùc maïng dòch vuï ñieän thoaïi, truyeàn hình, truyeàn hình caùp, vaø Internet. Moät nhaø cung caáp thoâng tin coù nghóa laø giaù caû truyeàn thoâng seõ reõ hôn.

• Nguyeân taéc truy caäp duøng chung ñöôøng truyeàn seõ deã ñöôïc thöïc hieän hôn khi söû duïng coâng ngheä hoäi tuï. Giaù caû thieát trí caùc ñöôøng truyeàn ñeán nhöõng vuøng noâng thoân thöa thôùt daân cö raát cao, khieán cho caùc coâng ty vieån thoâng khoâng keùo ñöôïc ñöôøng daây ñieän thoaïi ñeán nhöõng nôi naày ñöôïc. Neáu lôïi nhuaän töø ñöôøng daây daãn khoâng chæ giôùi haïn ôû caùc cuoäc goïi ñieän thoaïi maø coøn coäng theâm lôïi nhuaän töø truyeàn hình caùp, vaø truy caäp Internet nöûa, thì vieäc thieát trí ñöôøng truyeàn seõ deã daøng thuyeát phuïc caùc coâng ty vieãn thoâng hôn.

3333

5.35.3 Virus maùy tính, söï rieâng tö vaø an Virus maùy tính, söï rieâng tö vaø an ninh maïngninh maïng

Töï ñieån tröïc tuyeán veà maùy tính Töï ñieån tröïc tuyeán veà maùy tính PCWebopedia (PCWebopedia (www.webopedia.comwww.webopedia.com) ñònh ) ñònh nghóa virus maùy tính laø moät chöông trình nghóa virus maùy tính laø moät chöông trình hoaëc laø moät ñoaïn maõ nguoàn ñöôïc naïp hoaëc laø moät ñoaïn maõ nguoàn ñöôïc naïp vaøo maùy tính cuûa baïn maø khoâng cho baïn vaøo maùy tính cuûa baïn maø khoâng cho baïn bieát, vaø chaïy ngoaøi yù muoán cuûa baïn. bieát, vaø chaïy ngoaøi yù muoán cuûa baïn. Virus coù theå töï taïo ra baûn sao cuûa mình.Virus coù theå töï taïo ra baûn sao cuûa mình.

Virus laø töø ngöõ chung chæ ñeán caùc chöông Virus laø töø ngöõ chung chæ ñeán caùc chöông trình maùy tính ñoäc haïi. Ñuùng hôn, virus laø trình maùy tính ñoäc haïi. Ñuùng hôn, virus laø moät kieåu phaù hoaïi baèng ñieän töû. Daïng moät kieåu phaù hoaïi baèng ñieän töû. Daïng phaù hoaïi phoã bieán nhaát laø virus thö ñieän phaù hoaïi phoã bieán nhaát laø virus thö ñieän töû (email virus), saâu maùy tính (worm) vaø töû (email virus), saâu maùy tính (worm) vaø virus thaønh Troa (trojan program).virus thaønh Troa (trojan program).

3434

5.35.3 Virus maùy tính, söï rieâng tö vaø an Virus maùy tính, söï rieâng tö vaø an ninh maïngninh maïngVirus thö ñieän töûVirus thö ñieän töû ñöôïc phaùt taùn cuøng vôùi thö ñieän ñöôïc phaùt taùn cuøng vôùi thö ñieän

töû, vaø thöôøng töï ñoäng nhaân baûn roài gôûi ñeán caùc töû, vaø thöôøng töï ñoäng nhaân baûn roài gôûi ñeán caùc naïn nhaân coù teân trong danh saùch ñòa chæ email cuûa naïn nhaân coù teân trong danh saùch ñòa chæ email cuûa hoäp thö hoäp thö

Saâu maùy tínhSaâu maùy tính thaâm nhaäp vaøo maïng maùy tính qua thaâm nhaäp vaøo maïng maùy tính qua caùc loå hoång an ninh (security holes). Loaïi virus naày caùc loå hoång an ninh (security holes). Loaïi virus naày queùt tìm caùc maùy tính khaùc treân maïng ñeå tieáp tuïc queùt tìm caùc maùy tính khaùc treân maïng ñeå tieáp tuïc thaâm nhaäp vaø nhaân baûn.thaâm nhaäp vaø nhaân baûn.

Chöông trình TroaChöông trình Troa laø chöông trình maùy tính coù khaû laø chöông trình maùy tính coù khaû naêng thöïc hieän moät chöùc naêng naøo ñoù (ví duï nhö naêng thöïc hieän moät chöùc naêng naøo ñoù (ví duï nhö moät troø chôi) nhöng ñoàng thôøi coù chöùa caùc leänh moät troø chôi) nhöng ñoàng thôøi coù chöùa caùc leänh aån gaây hoûng maùy tính ñang chaïy noù, hay thöïc hieän aån gaây hoûng maùy tính ñang chaïy noù, hay thöïc hieän moät ñoäng taùc khaùc coù haïi maø ngöôøi duøng khoâng moät ñoäng taùc khaùc coù haïi maø ngöôøi duøng khoâng bieát ñeå phoøng bò (ví duï sao cheùp taäp tin vaø gôûi bieát ñeå phoøng bò (ví duï sao cheùp taäp tin vaø gôûi ñeán maùy tính khaùc). Virus thaønh Troa thöôøng khoâng ñeán maùy tính khaùc). Virus thaønh Troa thöôøng khoâng töï nhaân baûn ñöôïc. Virus naày thöôøng xoùa hoaëc söûa töï nhaân baûn ñöôïc. Virus naày thöôøng xoùa hoaëc söûa taäp tin, gôûi email, hoaëc gôûi thoâng tin caù nhaân qua taäp tin, gôûi email, hoaëc gôûi thoâng tin caù nhaân qua Internet.Internet.

35

5.3 Taïi sao virus laøm buøng noå chi phí cuûa coâng tyVirus coù khaû naêng laøm hoõng maùy tính, hoõng

maïng, maát thoâng tin, töø ñoù gaây chaäm treã caùc hoaït ñoäng giao dòch treân maïng, giaõm khaû naêng saûn xuaát.

Virus xoaù saïch thoâng tin caàn thieát, phaûi nhôø chuyeân vieân IT giaûi quyeát vaø baûo veä heä thoáng.

Maát döõ lieäu vaø cöùu döõ lieäu, taùi taïo vaø thu gom döõ lieäu toán nhieàu thì giôø vaø tieàn baïc.

An ninh maïng. Coâng ty, cô quan phaûi daønh nhieàu voán ñaàu tö vaøo vieäc ngaên ngöøa virus, aninh phaàn meàm vaø phaàn cöùng.

36

5.3 Coâng ngheä choáng virus phaùt taùn

Coù theå choáng söï phaù hoaïi cuûa virus thoâng qua söï keát hôïp giöõa phaàn meàm choáng virus vaø thoùi quen söû duïng maùy tính cuûa ngöôøi duøng.

Queùt virus, duøng phaàn meàm treân thò tröôøng vaø caäp nhaät thöôøng xuyeân.

Caùch hieäu quaû nhaát laø thoùi quen toát cuûa ngöôøi duøng maùy tính. Khoâng taûi tö lieäu, chöông trình ñính keøm email khoâng roõ nguoàn goác, khoâng queùt virus.

37

5.3 Cookies

• Trong lænh vöïc Internet, cookie laø thoâng baùo ñöôïc moät Web site löu tröõ treân maùy tính cuûa ngöôøi duøng.

• Taäp tin cookie chöùa caùc thoâng tin cuûa ngöôøi duøng caàn thieát ñeå cho Web site coù theå truy xuaát ñöôïc vaø töï thay ñoåi dieän maïo cuûa trang Web cho thích hôïp khi ngöôøi duøng quay trôû laïi trang Web trong laàn truy caäp sau (ví duï nhö xuaát hieän lôøi chaøo keøm theo teân ngöôøi duøng). Noùi ñuùng hôn do cookie ñöôïc chöùa trong maùy tính, cho neân Web site "nhôù" maùy tính chöù khoâng phaûi "nhôù" ngöôøi duøng.

• Cookies laøm vieäc gioáng nhö laø moät baùc sæ nhaäp döõ lieäu khaùch haøng vaøo phieáu khaùm beänh. Laàn sau, khi khaùch haøng quay laïi phoøng khaùm, thì caùc thoâng tin trong phieáu khaùm tröôùc ñoù giuùp cho baùc sæ phuïc vuï khaùch haøng toát hôn.

38

5.3 Cookies – Nhöõng thoâng tin naøo chöùa trong Cookies•Cookies chöùa caùc thoâng tin ngöôøi duøng ñeå

nhöõng ngöôøi duøng khoâng caàn phaûi khai baùo laïi moãi khi quay laïi Web site.

•Cookies cuõng coù theå xaùc ñònh ñöôïc lænh vöïc thích thuù cuûa töøng ngöôøi duøng baèng caùch xem xeùt caùc trang web maø ngöôøi duøng ñaõ gheù qua, hay baèng caùc thoâng tin ñaõ ñöôïc ngöôøi duøng ñaêng kyù, caùc chuû ñeà maø ngöôøi duøng ñaõ choïn xem.

•Cookies cuõng coù theå chöùa caùc döõ lieäu giao dòch ñang xuùc tieán giöõa khaùch haøng vaø nhaø cung caáp ñeå giao dòch coù theå tieáp tuïc ñöôïc ôû laàn giao dòch tôùi.

39

5.3 Cookies – Cookies coù vi phaïm quyeàn rieâng tö khoâng• Cookies thu thaäp thoâng tin ngöôøi duøng nhaèm taïo söï

tieän lôïi cho ngöôøi duøng. Nhöng khi thoâng tin coù theå nhaän bieát tröïc tieáp moät caù nhaân naøo ñoù, vaø ñöôïc duøng cho muïc ñích khaùc chöù khoâng phaûi ñeå phuïc vuï cho söï tieän lôïi khaùch haøng, thì ñaây laø söï vi phaïm quyeàn rieâng tö.

• Moät Web site phaûi thoâng baùo cho khaùch haøng bieát thoâng tin naøo ñöôïc chöùa trong cookie, thoâng tin naày ñöôïc söû duïng ra sao, vaø Web site quaûn lyù thoâng tin mình trao ñoåi vôùi maùy tính cuûa khaùch haøng nhö theá naøo.

• Cookies khoâng theå truy caäp ñöôïc caùc taäp tin khaùc trong maùy tính caù nhaân, khoâng phaùt taùn virus ñöôïc. Cookies chæ söû duïng caùc thoâng tin do ngöôøi duøng ñeå loä ra nhö hoï teân ngöôøi duøng, ñòa chæ, soá theû tín duïng.

40

5.3 Taïi sao nhaø nöôùc caàn quaûn lyù vaán ñeà bí maät rieâng tö tröïc tuyeán• Coù boán caùch tieáp caän chính veà vaán ñeà rieâng tö :

Giaûi quyeát baèng caùch töï phaùt: chính phuû khoâng caàn ñieàu chænh thò tröôøng cung caàu caân baèng bôûi “baøn tay voâ hình”.

Töï ñieàu chænh coâng nghieäp: Chính saùch rieâng tö cuûa Web site döïa vaøo chuaån cuûa caùc chuyeân gia.

Coâng ngheä: caùc giaûi phaùpcoâng ngheä laøm vieäc vôùi trình duyeät thoâng baùo cho ngöôøi duøng möùc ñoä baûo maät rieâng tö töø trang web ñang ñöôïc duyeät.

Söï can thieäp cuûa chính phuû: chính phuû baûo veä quyeàn rieâng tö cuûa coâng daân baèng caùc ñaïo luaät.

41

5.3 Vaán ñeà an ninh treân Internet

• Caùc chuyeân gia an ninh maïng taïi CERT (www.cert.org) ñaõ caûnh baùo veà söï gia taêng toác ñoä vaø möùc ñoä phöùc taïp cuûa caùc coâng cuï taán coâng , söï khaùm phaù caùc loå hoång nhanh hôn, vaø möùc ñoä xuyeân tuûng töôøng löûa laø caùc xu höôùng quan troïng lieân quan ñeán caùc vaán ñeà an ninh maïng.

• Caàn ñaëc bieät chuù yù laø coù söï gia taêng caùc moái ñe doïa taán coâng cô sôû haï taàng. Coù boán kieåu taán coâng cô sôû haï taàng

• 1- Töø choái dòch vuï : • Caùc chöông trình coù haïi laøm maïng quaù taûi• 2- Söû duïng saâu maùy tính: töï sinh soâi ra caùc maõ coù

haïi.• 3- Taán coâng vaøo heä thoáng teân mieàn treân Internet : • khieán khoâng theå truy caäp Web site ñöôïc• 4- Taán coâng boä ñònh tuyeán(router): khieán thoâng tin bò

chaën

42

5.3 Bieän phaùp baûo veä an ninh treân maïng• Coù ba bieän phaùp ñoái phoù vôùi söï ñe doïa

laøm hoûng maùy tính : coâng ngheä, con ngöôøi vaø chính saùch.

1- Kyõ thuaät cao phaùt trieån tieáp tuïc naâng cao söï an toaøn cho heä thoáng maùy tính, phaùt trieån phaàn meàm, phaàn cöùng ñeå choáng ñoät nhaäp.

2- Con ngöôøi : chuyeân gia an ninh, (laäp trình vieân, quaûn trò vieân…) phaûi giaùm saùt ñöôïc heä thoáng moät caùch hieäu quaû.

3- Chính saùch tröøng phaït toäi phaïm: caùc boä luaät veà choáng toäi phaïm tin hoïc phaûi ñöôïc ban haønh, luaät phaùp phaûi taùc ñoäng coù hieäu quaû ñeán toäi phaïm tin hoïc.

43

5.3 Maâu thuaãn giöõa an ninh quoác gia vaø söï rieâng tö cuûa ngöôøi daân trong theá giôùi tröïc tuyeánSöï thaùch thöùc cuûa vaán ñeà naèm ôû choã vöøa baûo veä söï rieâng tö cuûa thò daân tröïc tuyeán, maø khoâng laøm suy giaõm quyeàn kieåm tra caùc tö lieäu vaø truyeàn döõ lieäu ñe doïa neàn an ninh quoác gia.

Tröôùc11 thaùng 9, caùc cô quan taøi chính ñaõ phaùt trieån nhöõng heä thoáng baûo veä tröïc tieáp thö ñieän töû, theû tín duïng vaø nhöõng thöù thuoäc muïc tieâu tieáp thò. 13 heä thoáng khaùc ñaëc bieät nhaém vaøo vieäc doø tìm caùc hoaït ñoäng röûa tieàn. Caùc heä thoáng naày thu thaäp haøng trieäu giao dòch töø caùc cô quan taøi chính khaùc nhau vaø xaùc ñònh caùc hoaït ñoäng coù khuynh höôùng khoâng roõ raøng. Vieäc söû duïng chung thoâng tin cuûa caùc cô quan taøi chính ñaõ giaûm ñi vì nhieàu ngöôøi xem raèng ñaây laø söï xaâm phaïm quyeàn rieâng tö. Tuy nhieân sau ngaøy 11 thaùng chín "moät soá caùc chuyeân gia tin raèng nhaân danh chính phuû, söï raø soaùt khaùch haøng seõ trôû neân chaët cheû hôn".

4444

5.4 5.4 Internet cho chuùng ta Internet cho chuùng ta

Söï phaân caùch trình ñoä söû duïng kyõ thuaät Söï phaân caùch trình ñoä söû duïng kyõ thuaät soásoá (Digital divide)(Digital divide)

Söï phaân chia trình ñoä kyõ thuaät soá laø söï phaân Söï phaân chia trình ñoä kyõ thuaät soá laø söï phaân chia theá giôùi ra nhöõng ngöôøi ñaõ xaâm nhaäp chia theá giôùi ra nhöõng ngöôøi ñaõ xaâm nhaäp vaøo lænh vöïc coâng ngheä tuyeàn thoâng vaø vaøo lænh vöïc coâng ngheä tuyeàn thoâng vaø thoâng tin (ICT) vaø nhöõng ngöôøi khoâng xaâm thoâng tin (ICT) vaø nhöõng ngöôøi khoâng xaâm nhaäp vaøo lænh vöïc coâng ngheä naày. Bôûi vì ICT nhaäp vaøo lænh vöïc coâng ngheä naày. Bôûi vì ICT laø coâng ngheä coù khaû naêng trong thôøi ñaïi laø coâng ngheä coù khaû naêng trong thôøi ñaïi thoâng tin, neân söï phaân chia trình ñoä kyõ thuaät thoâng tin, neân söï phaân chia trình ñoä kyõ thuaät soá laø vaán ñeà quan troïng caàn phaûi xem xeùt khi soá laø vaán ñeà quan troïng caàn phaûi xem xeùt khi phaùt trieån trong theá kyû 21.phaùt trieån trong theá kyû 21.

Söï phaân caùch xaõy ra giöõa cö daân thaønh thò vaø Söï phaân caùch xaõy ra giöõa cö daân thaønh thò vaø noâng thoân, giöõa ngöôøi coù hoïc vaø ngöôøi ít noâng thoân, giöõa ngöôøi coù hoïc vaø ngöôøi ít hoïc, giöõa caùc taàng lôùp kinh teá xaõ hoäi, giöõa hoïc, giöõa caùc taàng lôùp kinh teá xaõ hoäi, giöõa caùc chuûng toäc. Giöõa nam vaø nöõ, giöõa caùc caùc chuûng toäc. Giöõa nam vaø nöõ, giöõa caùc vuøng ñòa lyù khaùc nhau.vuøng ñòa lyù khaùc nhau.

45

5.4 Phuï nöõ coù gaëp nhieàu baát lôïi hôn trong thôøi ñaïi thoâng tin ?

Trong baøi baùo nghieân cöùu coù töïa ñeà "Khaûo saùt, phaân tích veà Giôùi tính, Coâng ngheä thoâng tin, vaø caùc quoác gia ñang phaùt trieån", Nancy Hafkin vaø Nancy Taggart chöùng toû raèng "Phuï nöõ trong caùc quoác gia ñang phaùt trieån laø thaønh phaàn bò phaân chia trình ñoä kyõ thuaät soá saâu saéc nhaát, Nhöõng ngöôøi ñaøn oâng ngheøo khoå cuõng laø thaønh phaàn bò gaït boû khoûi thôøi ñaïi thoâng tin."

Nhöõng caûn trôû ngaên khoâng cho phuï nöõ tieáp caän vôùi ICT goàm trình ñoä hieãu bieát vaø giaùo duïc, ngoân ngöõ, thôøi gian, vò trí ñòa lyù, vaø caùc qui taéc vaên hoùa, xaõ hoäi.

46

5.4 Phuï nöõ coù gaëp nhieàu baát lôïi hôn trong thôøi ñaïi thoâng tin ?Caùc lyù do :1- Phuï nöõ ñaëc bieät laø trong caùc quoác gia ñang phaùt

trieån ít nhaän ñöôïc neàn giaùo duïc cô baûn caàn thieát ñeå söû duïng ñöôïc coâng ngheä thoâng tin.

2- Phuï nöõ vaø caùc nhoùm khaùc soáng ngoaøi leà coâng ngheä bò giôùi haïn do ít ñöôïc hoïc ngoân ngöõ quoác teá (tieáng Anh).

3- Thôøi gian cuûa phuï nöõ laø taøi nguyeân coù yeâu caàu cao nhöng cung thì thaáp.

4- Vò trí ñòa lyù cuûa caùc trung taâm truy caäp Internet coâng coäng cuõng taùc ñoäng ñeán vieäc truy caäp Internet cuûa phuï nöû. Moät hình thöùc raát phoå duïng laø caø pheâ Internet cuõng coù khuynh höôùng khoâng daønh cho phuï nöõ.

5- Moät soá neàn vaên hoùa caûn ngaên phuï nöõ giao tieáp vôùi ñaøn oâng ngoaøi gia ñình cuûa mình

47

5.4 Internet vaø ngöôøi khuyeát taät

Caùc quoác gia caàn coá gaéng xaây döïng moâi tröôøng thoâng tin ñeå khuyeán khích ngöôøi khuyeát taät söû duïng coâng ngheä thoâng tin.

Haøn quoác laø nöôùc daãn ñaàu, vaøo thaùng 12 naêm 2000, Haøn quoác thoâng qua luaät phaân bieät kyõ thuaät soá (Digital Devide Law) " ñeå baûo ñaûm tính phoå duïng, truy caäp khoâng giôùi haïn vaøo maïng vieãn thoâng vaø söû duïng caùc dòch vuï vieãn thoâng cho nhöõng ngöôøi thu nhaäp thaáp, ngöôøi ôû noâng thoân, ngöôøi khuyeát taät, ngöôøi cao tuoãi, phuï nöõ … laø nhöõng ngöôøi coù khoù khaên trong vieäc truy caäp hoaëc söû duïng caùc dòch vuï vieãn thoâng trong kinh teá, taïi ñòa phöông, vì caùc lyù do thaân theå hay xaõ hoäi.

Boä phaän tö nhaân cuõng hoã trôï phaùt trieån coâng ngheä truy caäp cho ngöôøi khuyeát taät, ngöôøi cao tuoåi, ngöôøi ngheøo…

48

5.4 Raøo caûn ngoân ngöõ Moät tình huoáng trong phaân bieät trình ñoä söû duïng kyõ

thuaät soá laø öu theá cuûa tieáng Anh treân Internet. Coù 68 phaàn traêm noäi dung trong Web ñöôïc vieát töø

tieáng Anh vaø coù 40.2% ngöôøi truy caäp Internet duøng tieáng Anh. Nhöng soá ngöôøi duøng tieáng Anh laïi ít hôn soá ngöôøi khoâng duøng tieáng Anh treân Internet.

Thöù ngoân ngöõ ñöôïc duøng roäng raõi nhaát treân theá giôùi laø tieáng Taøu, vôùi treân 1.2 tæ ngöôøi. Nhöng chæ coù 3.9% trang Web laø vieát töø tieáng Taøu, vaø chæ coù 9.8% ngöôøi duøng truy caäp Internet duøng tieáng Taøu.

Tieáng Nhaät chæ laø ngoân ngöõ thoâng duïng haøng thöù 10 (vôùi 126 trieäu daân) nhöng tieáng Nhaät laø ngoân ngöõ quan troïng haøng thöù 2 (xeùt veà maët noäi dung) treân Web.

Tieáng AÁn, tieáng AÛ raäp. Tieáng Bangali vaø Malay coù soá ngöôøi duøng nhieàu trong 9 haïng ñaàu nhöng caùc ngoân ngöõ naày khoâng goùp phaàn ñaùng keå trong noäi dung Web.

49

5.4 Ngoân ngöõ duøng treân InternetNgoân ngöõ Soá ngöôøi noùi

(trieäu) % Web vieát baèng ngoân ngöõ

% ngöôøi truy caäp duøng ngoân ngöõ

Taøu 1,200 3.9 % 9.8 % Anh 470 68.4 % 40.2 % Hindi 418

Taây Ban Nha 381 2.4 % 7.2 % Nga 288 1.6 % 2.0 % AÙ Raäp 218 0.8 % Bengali 196 Boà Ñaøo Nha 182 1.4 % 2.6 % Malay 155 Nhaät 126 5.9 % 9.2 % Phaùp 124 3.0 % 3.8 % Ñöùc 121 5.8 % 6.8 % YÙ 1.6 % Ñaïi Haøn 1.3 %

50

5.4 Quaûn lyù font chöõ cho caùc ngoân ngöõ khaùc nhau treân Internet

Caùc ngoân ngöõ khaùc nhau ñöôïc maõ hoùa khaùc nhau, ñieàu naày khieán cho vieäc dòch treân maùy khoù khaên.Vì vaäy, ngöôøi ta ñaõ thieát laäp boä maõ Unicode. Chuaån Unicode laø "boä maõ kyù töï ñöôïc thieát keá ñeå hoã trôï trao ñoåi , xöû lyù vaø hieån thò caùc vaên baûn ñöôïc vieát baèng caùc ngoân ngöõ khaùc nhau treân theá giôùi hieän ñaïi. " Ñöôïc toå chöùc phi lôïi nhuaän, the Unicode Consortium (www.unicode.org) phaùt trieån vaø môõ roäng, chuaån Unicode giuùp cho vieäc truyeàn thoâng quoác teá deã daøng hôn. Toå chöùc Unicode Consortium lieân tuïc hoaït ñoäng nhaèm muïc ñích môõ roäng chuaån Unicode ñeå cung caáp moïi nhu caàu caàn thieát cho vieäc truyeàn thoâng moïi kyù töï treân theá giôùi.

51

5.4 Coâng ngheä giaûi quyeát vaán ñeà raøo caûn ngoân ngöõ nhö theá naøo ?Duøng dòch vuï dòch baèng maùy