Upload
adan-goncalves-conselleria-de-educacion-xunta-de-galicia
View
229
Download
4
Embed Size (px)
Citation preview
NUTRICIÓN I: O MEDIO INTERNO E O
APARATO CIRCULATORIO
Profesor: Adán Gonçalves
1. A FUNCIÓN DE NUTRICIÓN
Nutrición:
“Conxunto de procesos polos que se produce o intercambio de materia e
enerxía entre os seres vivos e o entorno” (libro).
Dende un punto de vista máis nutricional:
Nutrición, consiste na separación e incorporación dos nutrientes do
alimento ao noso organismo para que poidan ser utilizados polas células.
Xurden entón varias cuestións:
Para que precisamos a materia e a enerxía?
É o mesmo nutrición e alimentación?
Que son nutrientes e que é alimento?
1. A FUNCIÓN DE NUTRICIÓN
A materia e a enerxía as precisamos para elaborar a nosa propia materia,
é dicir, para crecer, reparar e renovar e ademais precisamos enerxía para
todas as actividades diarias.
Esta materia e enerxía as obtemos dos alimentos, o que inxerimos, ao
degradalos en nutrientes que son empregados polas nosas células.
Polo tanto, volvemos a preguntar:
É o mesmo alimento e nutriente?
Evidentemente, non.
Para vivir precisamos tomar líquidos e sólidos que denominamos alimentos.
Os compostos químicos nos que separamos os alimentos durante a
dixestión chamámolos nutrientes.
Por tanto, os alimentos conteñen os nutrientes, pero non o revés.
1. A FUNCIÓN DE NUTRICIÓN
Lóxicamente, alimentación e nutrición son dous procesos moi relacionados,
pero diferentes:
Alimentación, é a inxestión dos alimentos e a súa preparación para
degradalos. É voluntaria e consciente.
Nutrición, consiste na separación e incorporación dos nutrientes do
alimento ao noso organismo para que poidan ser utilizados polas células.
Os Nutrientes
Os nutrientes clasifícanse en:
Inorgánicos: presentes na materia viva e na inerte. Son a auga, as
sales minerais e o osíxeno.
Orgánicos: son exclusivos da materia viva. Son os glícidos (hidratos
de carbono, lípidos (graxas), proteínas e vitaminas. Os nutrientes
orgánicos adoitas ser moléculas máis grandes (polímeros)
constituídas por outras máis pequenas (monómeros).
Cada tipo de nutriente ten unha composición e ten unha función
determinada.
Nutrientes inorgánicos
Auga:
- Arredor do 65% do noso peso.
- Funcións: Lugar onde suceden as reaccións químicas do
metabolismo, regula a temperatura e transporta substancias.
Sales minerais:
- Como sólidos: desempeñan funcións estruturais. Forman
parte de ósos e dentes.
- Como ións: ións como o Na+ e o K+ participan no transmisión
do impulso nervioso, o Ca+ permite a contracción muscular e
cardíaca.
Osíxeno:
- Entra como O2 (molécula diatómica) na respiración.
- A súa función é oxidar na mitocondria os nutrientes.
Nutrientes orgánicos
Glícidos ou hidratos de carbono:
- Basicamente proporcionan enerxía.
- Os seus monómeros son os monosacáridos como a glicosa que
forman polímeros como o amidón (reserva de glicosa en vexetais)
ou o glicóxeno (reserva de glicosa en animais) e a celulosa (forma
as paredes vexetais).
-Abundantes no pan, na pasta ou nos cereais.
Lípidos ou graxas:
- Son a reserva enerxética máis abundante.
- Os seus monómeros son o glicerol e os ácidos graxos que
forman os polímeros aceites e graxas como o aceite de oliva ou a
manteiga.
Nutrientes orgánicos
Proteínas:
- Con funcións estrutural, de transporte, de defensa,
catalizadora…
- Os seus monómeros son os aminoácidos que orixinan os
polímeros proteínas.
- Son exemplos a hemoglobina (transporta o osíxeno no sangue) e
o coláxeno (da resistencia a nosa pel).
- Abundan nas carnes, ovos e peixes.
Vitaminas:
- A súa función primordial é reguladora e se precisan en moi
pequenas cantidades, pero son indispensables.
- Debemos inxerilas co alimento porque o noso organismo non as
produce e hainas hidrosolubles e liposolubles.
- Son exemplos a vitamina A e a vitamina D.
- Son abundantes en froitas verduras.
Os Alimentos
A través do traballo grupal da unidade trataremos estos aspectos, pero a
xeito de introdución podemos dicir:
Os alimentos adoitan ter máis dun tipo de nutriente, pero clasifícanse
segundo o que conteñen en maior proporción.
Esta clasificación baséase nas necesidades nutricionais que cubrimos
con cada tipo de alimento.
Podemos falar de:
- Necesidades enerxéticas: con alimentos ricos en glícidos e
graxas.
- Necesidades estruturais: proteínas, algúns lípidos (membranas)
e sales minerais.
- Necesidades reguladoras: basicamente vitaminas e sales
minerais.
Os Alimentos
Atendendo a esto podemos falar de alimentos enerxéticos, plásticos ou
formadores e reguladores segundo o aporte nutricional.
Alimentos enerxéticos: proporcionan fundamentalmente enerxía. Os
alimentos ricos en glícidos e lípidos como o azucre, o pan , a pasta, a
pataca, os legumes e os doces.
Alimentos plásticos ou formadores: permiten a formación de estruturas
no organismo. Son os ricos en proteínas como a carne, o peixe, os froitos
secos ou os ovos.
Alimentos reguladores: contribúen a regulación do metabolismo. Son
ricos en vitaminas, sales minerais e auga. Son as froitas e verduras.
GASTO ENERXÉTICO
Incluso, estando en completo reposo, o noso
organismo precisa unha cantidade mínima de
enerxía que se denomina metabolismo basal
(gasto en repouso e a unha temperatura de
20ºC).
A Dieta
Na nosa vida diaria consumimos distintos tipos de alimentos que nos
aportan diferentes nutrientes.
Dieta: é a cantidade e tipo de alimentos que unha persoa consome
diariamente.
Para que unha dieta sexa saudable é preciso que estea equilibrada, e
dicir, que nos suministre os nutrientes enerxéticos, estruturais e
reguladores necesarios e na proporción axeitada.
A dieta depende dunha serie de factores: a idade, o sexo, a actividade
física, o estado fisiolóxico (embarazo, lactancia, enfermidade...)...
A pesar disto hai varias recomendacións xerais para aproximarnos a unha
dieta equilibrada:
Que sexa diversificada.
Facer cinco comidas o día non moi copiosas. Máis cantidade nas
primeiras horas.
Tomar alimentos vexetais frescos para cubrir os requerimentos
vitamínicos. Alomenos cinco pezas de frutas e verduras ao día.
Consumir alimentos ricos en fibra (25 g/ día).
Evitar os precociñados e refinados, e consumir cereais integrais que
conservan as súas vitaminas.
Reducir o consumo de alimetos ricos en graxas saturadas (orixe: animal)
e colesterol. Alomenos a metade das graxas que inxerimos diariamente
deben ser insaturadas (orixe: peixe azul e vexetais) e o colesterol non debe
superar uns 300 mg/día.
A Dieta
Diversificar a orixe das calorías, aproximadamente:
- Un 50-60% dos glícidos.
- Menos dun 30% de graxas ( mínimo 50% insaturadas).
-Un máximo dun 15% de proteínas.
Incorporar os aminoácidos esenciais en cantidade suficiente. Polo que
debemos inxerir proteínas de orixe animal ou ben complementar ben as
de orixe vexetal.
Distribuir a inxesta de alimentos en alomenos catro tomas: almorzo,
comida, merenda e cea. O almorzo é a toma máis importante.
A Dieta
A Roda dos Alimentos
A roda dos alimentos é unha representación dos alimentos agrupados
segundo a súa función e nutrientes que posúen.
Ademais incórporase como actividades indispensables a práctica de
exercicio físico e beber auga (uns 2-3 l/día).
Segundo a clasificación da nova roda dos alimentos hai 6 grupos de
alimentos.
Unha dieta equilibrada debe conter unha cantidade proporcional de todos
eles.
Para interpretar a roda debemos ter en conta o tamaño das porcións nas
que se divide e a posición de cada alimento e incluso o degradado das
cores dentro de cada porción.
I: enerxéticos.
Predominan os
glícidos: cereais,
patatas, azucre…
II: enerxéticos.
Predominan lípidos:
manteiga, aceites…
III: Plásticos:
Predominan proteínas:
cárnicos, ovos, peixes,
legumes e froitos
secos.
IV: Plásticos: lácteos e
derivados.
V: Reguladores:
hortalizas e verduras
VI: Reguladores:
froitas.
Trastornos e alteracións na alimentación
Traballo en parellas para pescudar información e presentala ao resto
da clase sobre catro ideas:
Obesidade
Desnutrición
Anorexia
Bulimia
Podedes presentalo no formato que desexedes: presentación ao uso,
un poema, unha canción, un collage coa vosa explicación oral…
(Tempo: 1 semana)
Imos traballar agora estos contidos a través de dúas actividades do
libro:
Pensa e Reflexiona páxina 46
Actividade resolta páxina 46
2. A NUTRICIÓN NO SER HUMANO
Os aparatos que participan na función de nutrición son: o circulatorio, o
dixestivo, o respiratorio e o urinario.
Aparato circulatorio: encárgase de transportar as substancias
nutritivas e o O2 a todas as células; e de recoller os refugallos e o CO2
producidos nas células.
Aparato dixestivo: dixire os alimentos transformádoos en nutrientes
que poidan ser asimilados polas células.
Aparato respiratorio: proporciona o O2 ao sangue e retira del o CO2.
Aparato urinario: elimina as substancias sobrantes que transporta o
sangue.
O medio interno
O medio interno está formado polo plasma intersticial e polos fluidos
circulantes (sangue e linfa).
Plasma intersticial: é o fluido que rodea ás células e do que extraen os
nutrientes e o O2 e no que verten os restos e o CO2 producidos no seu
metabolismo. Orixínase a partir do filtrado do sangue a través dos
capilares.
Linfa: fluido que circula polos vasos linfáticos. Fórmase a partir do
plasma intersticial sobrante.
Sangue: fluido que circula polos vasos sanguíneos e transporta a
maioría das substancias.
Homeostase: consiste no mantemento dunha serie de propiedades
constantes no medio interno para asegurar as funcións vitais en todas as
células do noso organismo.
O aparato circulatorio conecta todos os demais aparatos relacionados na
función de nutrición co plasma intersticial permitindo a súa renovación
continua.
O aparato circulatorio está formado polo sistema circulatorio e o sistema
linfático.
3. O SISTEMA CIRCULATORIO
O sistema circulatorio encárgase de distribuir os nutrientes e o O2 por todo
o organismo; e de recoller os produtos resultantes do metabolismo celular
para levalos aos órganos excretores (pulmóns, riles, glándulas
sudoríparas…)
Está composto polo sangue, os vasos sanguíneos e o corazón (bomba
propulsora).
Vasos sanguíneos
Hai tres tipos:
Arterias: levan o sangue do corazón aos órganos. Teñen paredes máis
grosas para soportar o impulso do corazón. Ramifícanse en arteriolas.
Veas: levan o sangue dos órganos ao corazón. Ramifícanse en venulas.
Posúen válvulas para impedir o retroceso do sangue.
Capilares: interconectan arteriolas e venulas. Teñen paredes moi finas
para permitir o intercambio de substancias.
O sangue: o noso medio interno
O sangue realiza tres funcións básicas no organismo:
Transporte: transporta substancias nutritivas e O2, refugallos e CO2 , e
hormonas.
Defensa: no sangue atópanse glóbulos blancos encargados da defensa.
Regulación da temperatura: o sangue actúa como un transportador de
calor dende os órganos que a producen, como o fígado e os músculos,
cara o resto do corpo.
O sangue está formado por unha parte líquida, o plasma, na que se
atopan distintos tipos de células sanguíneas.
O plasma é un líquido amarelo formado nun 90% por auga, na que están
disoltas multitude de substancias: proteínas, hormonas, gases,
nutrientes…
As células sanguíneas créanse na médula ósea vermella, localizada no
interior dos ósos do esqueleto.
¡Esta diapositiva é informativa. Non estudar!
Tipos de células sanguíneas
Glóbulos vermellos ou eritrocitos: son células sen núcleo que posúen
no seu interior unha proteína chamada hemoglobina que se ocupa
do transporte de O2 no sangue.
Glóbulos brancos ou leucocitos: son células con núcleo que teñen
función defensiva.
Plaquetas ou trombocitos: fragmentos celulares que participan na
coagulación sanguínea.
O corazón
As paredes do corazón están formadas por tecido muscular cardíaco, o
miocardio, que se contrae e relaxa de maneira autónoma.
O corazón divídese en dúas metades separadas polo tabique
interventricular. Cada metade, consta a súa vez, de dúas cámaras
comunicadas entre si: unha superior, a auricula, e outra inferior, o
ventrículo.
O paso do sangue está regulado por estas válvulas:
Válvulas sigmoideas: permiten a saída do sangue dos ventrículos cara
ás arterias impedindo o retroceso.
Válvulas auriculoventriculares: permiten o paso das aurículas cara
ós ventrículos impedindo o retroceso. A tricúspide é a da dereita e
mitral a da esquerda.
As vías de entrada ao corazón son:
As veas pulmonares. Son catro que chegan á aurícula esquerda
procedentes dos pulmóns con sangue osixenada.
As veas cavas, superior e inferior que chegan á aurícula dereita dende
todo corpo con sangue sen O2.
As vías de saída do corazón son:
As arterias pulmonares que saen do ventrículo dereito cara ós
pulmóns. Transportan sangue sen O2.
A arteria aorta que sae do ventrículo esquerdo cara ao resto do corpo
coa sangue osixenada.
AURÍCULAS VENTRÍCULOS
Máis pequenas Máis grandes
Paredes finas Paredes grosas
Bombea sangue só cara os
ventrículos
Bombea sangue fóra do
corazón
FUNCIONAMENTO DO CORAZÓN
O latexo cardíaco consta de dous
movementos: a contracción ou sístole e
a relaxación ou diástole.
Estos movementos están coordinados de
xeito que cando as aurículas están en
diástole os ventrículos están en sístole e
o revés.
Cando unha destas cámaras está en
diástole (relaxación) penetra o sangue
nela e cando se contrae (sístole) o
sangue sae.
O ciclo cardíaco
DIÁSTOLE
AURICULAR
o sangue procedente
das veas cavas e
pulmonares penetra
na aurícula esquerda
e dereita
respectivamente,
mentres as válvulas
auriculoventriculares
permancen pechadas
SÍSTOLE
AURICULAR E
DIÁSTOLE
VENTRICULAR
As aurículas
contráense e o
sangue pasa aos
ventrículos polas
válvulas
auriculoventriculares
SÍSTOLE
VENTRICULAR
Os ventrículos
contráense e o
sangue sae polas
arterias pulmonares
e a aorta grazas a
apertura das válvulas
sigmoideas.
A dobre circulación
Os seres humanos temos unha circulación dobre e completa.
Completa porque o sangue rico en O2 non se mestura no corazón co
sangue rico en CO2 sendo polo tanto máis eficaz.
Dobre porque no seu percorrido o sangue pasa dúas veces polo corazón.
Hai, polo tanto, dous circuitos:
Circuito pulmonar menor ou pulmonar: o sangue con CO2 chega a
aurícula dereita polas veas cavas, pasa ao ventrículo dereito e sae pola
arteria pulmonar. Chega aos pulmóns, onde se osixena, e regresa ao
corazón polas veas pulmonares.
Circuito maior ou sistémico: o sangue rico en O2 chega ao corazón
polas veas pulmonares, entra na aurícula esquerda, pasa ao ventrículo
esquerdo e sae pola arteria aorta cara todo os órganos. As arterias
ramifícanse en capilares onde se produce o intercambio coas células. Os
capilares conflúen en vasos máis grandes, as veas cavas que retornan o
sangue ao corazón.
ARTERIAS – CAPILARES-VEAS
Fisioloxía do corazón
Enfermidades do sistema circulatorio
Traballos individuais: Cada alumno escollera unha opción e tentará
explicala ao resto da clase do xeito que considere máis apropiado.
Anemia
Leucemia
Hemofilia
Enfermidades cardiovasculares:
- Arteriosclerose. Trombos e trombose.
- Infarto de miocardio.
- Colesterol. As LDL e as HDL.
Hábitos saudables para previr as enfermidades cardiovasculares.
4. O SISTEMA LINFÁTICO
O sistema linfático encárgase de recoller o exceso de líquido tisular
(=plasma intersticial) e devolvelo ao sangue. Tamén transporta graxas e
participa na defensa do organismo.
Está formado polos capilares linfáticos (recollen o líquido tisular), os
vasos linfáticos (son os vasos polo que circula a linfa) e os ganglios
linfáticos (centros de eliminación de microorganismos e substancias
estrañas).
GRAZAS POR ATENDERME
WEBGRAFÍA
http://bajarimagenesgratis.com/cartoon-de-humor-sobre-dietas/ http://deanatomia.blogspot.com.es/2013_04_01_archive.html http://dietas.bligoo.com.py/dietas-y-humor http://www.nutricion.org/recursos_y_utilidades/rueda_alimentos.htm http://www.nutricion.org/img/Rueda_Alimentos_SEDCA.jpg http://es.slideshare.net/borismatuteperalta/arteris-venas-y-capilares http://slideplayer.es/slide/5432510/