capital = κεφάλαιο (από το λατινικό caput, capitis = το κεφάλι!)

capitalism = καπιταλισμός, κεφαλαιοκρατία

Καπιταλισμός είναι η παρα-γωγική διαδικασία στην οποία οι συντελεστές παραγωγής οι οποίοι είναι η εργασία, τα μηχανήματα, το χρήμα, ανήκουνε σε άτομα ή επιχειρήσεις (κεφάλαιο) το οποίο παίρνει όλη την υπεραξία. Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε πως ο καπιταλισμός γενικότερα και πιο ειδικά ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής βασίζεται πάνω στην αντίθεση της σχέσης "κεφάλαιο / εργασία ", όπου το κεφάλαιο πρέπει να αντλεί συνεχώς υπεραξία από την εργασία προκειμένου να υπάρχει και να αναπτύσσεται.

Κεφάλαιο ονομάζεται οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο χρησιμοποιείται στην παραγωγική διαδικασία. Για παράδειγμα ένα κτίριο που στεγάζει εμπορικό κατάστημα είναι κεφάλαιο του τομέα λιανικού εμπορίου, ένα κτήμα που καλλιεργείται είναι κεφάλαιο του αγροτικού τομέα, κοκ. Αποτελεί τον έναν από τους δύο συντελεστές της παραγωγής, (ο δεύτερος είναι η εργασία, ενώ κατά άλλες ταξινομήσεις οι συντελεστές είναι τρεις: εργασία, "γη" και κεφάλαιο, και κατά άλλες πάλι τέσσερις μαζί και με την επιχειρηματικότητα).

Στην οικονομική επιστήμη ο καπιταλισμός ορίζεται ως ένα σύστημα παραγωγής και ανταλλαγής που χαρακτηρίζεται από την οικονομία της ελεύθερης επιχείρησης ή της αγοράς. Στο πλαίσιο αυτού του συστήματος οι παραγωγικές δυνάμεις ανήκουν στα άτομα, τα οποία, μέσω της εκμετάλλευσής τους, επιδιώκουν το ατομικό κέρδος. Όταν οι επιχειρήσεις είναι πολλές και μικρού μεγέθους ο καπιταλισμός επιτρέπει σε γενικές γραμμές, μια αγορά ελεύθερου ανταγωνισμού.

Αντίθετα, όταν οι επιχειρήσεις είναι σχετικά λίγες και μεγάλες, επικρατεί

καθεστώς μονοπωλιακού καπιταλισμού, στο οποίο η επικράτηση των μεγάλων

παραγωγικών μονάδων φέρνει την προοδευτική μεταβολή του

ανταγωνιστικού τύπου και τη δημιουργία καταστάσεων μονοπωλίου ή

ολιγοπωλίου. Η έννοια του καπιταλισμού ταυτίζεται με αυτή του φιλελευθερισμού

αν τονιστούν τα χαρακτηριστικά της οικονομίας της αγοράς ή της

επιχειρηματικής δραστηριότητας που δεν ελέγχεται από το κράτος.

Ιστορικά, μια κατάσταση καπιταλισμού παρουσιάστηκε στην πρώτη περίοδο μετά από τη Ρώσικη επανάσταση, στη Σοβιετική Ένωση : η εξουσία των σοβιέτ εθνικοποίησε τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, χωρίς όμως να τις ενσωματώσει στα πλαίσια ενός σχεδιασμένου οικονομικού συστήματος. Τον 17ο αιώνα κατάφερε να εκτοπίσει τους ευγενείς/αριστοκράτες από την εξουσία στην Αγγλία με την επανάσταση του 1688 ενώ έναν αιώνα αργότερα με το ξέσπασμα της και εγκαινιάζεται η σύγχρονη ιστορία του καπιταλισμού ως ηγεμονικού τρόπου παραγωγής και κοινωνικοοικονομικού συστήματος. Τον 18ο αιώνα ο καπιταλισμός συνοδεύτηκε από τον φιλελευθερισμό. Για την τότε περίοδο η ιδεολογία του φιλελευθερισμού έπαιξε έναν προοδευτικό ρόλο, αφού συνέβαλλε στο να ηττηθεί η θεοκρατική αντίληψη της φεουδαρχίας από τις χώρες της Ευρώπης μέσω του Αστικού Διαφωτισμού. Ο καπιταλισμός μέσα στην άνω των 300 χρόνων ιστορίας του έχει σημαδέψει την ανθρώπινη ιστορία με μεγάλες τεχνολογικές προόδους πρωτοφανέρωτες στην ανθρώπινη ιστορία, αλλά και με φρικώδεις πολέμους, με εξάντληση του πλανήτη από την εκμετάλλευση της φύσης για την παραγωγή κέρδους, με μεγάλη εκμετάλλευση του ανθρώπου ως παραγωγική δύναμη.

Για τους ιστορικούς, ο καπιταλισμός αποτελεί το διακριτικό χαρακτηριστικό της σύγχρονης

εποχής, δηλαδή της ιστορικοοικονομικής εποχής που διαδέχτηκε τη φεουδαρχία. Σε αυτές τις περιπτώσεις η έννοια τείνει να ταυτιστεί με

αυτήν της αστικής τάξης και ενίοτε της Βιομηχανικής Επανάστασης. Άλλες φορές,

αντίθετα, γίνεται λόγος περί παλαιού καπιταλισμού (τοκογλυφικός ή τραπεζιτικός) και

περί νεότερου καπιταλισμού (εμπορικού και βιομηχανικού). Η διάκριση αυτή στηρίζεται στο

γεγονός ότι παλαιότερα το κεφάλαιο αντιπροσώπευε κυρίως ένα χρηματικό ποσό που οι ηγεμόνες και οι έμποροι δανείζονταν με τόκο,

ενώ αργότερα απέκτησε το χαρακτήρα ενός χρηματικού ποσού ενσωματωμένου απόλυτα στις

συναλλαγές και στις βιομηχανίες.

Στη σημερινή εποχή βλέπουμε το μέχρι σήμερα μοντέλο καπιταλιστικής

ανάπτυξης με την παγκοσμιοποίηση να

περνάει κρίση και αδιέξοδα και πλέον το κέρδος (υπεραξία) βγαίνει σε επίπεδο χρηματικών

συναλλαγών (χρηματιστήρια), οπότε

όλες οι θεωρίες της βιομηχανικής επανάστασης

και της θεωρίας του καπιταλισμού μπορούμε να

πούμε ότι δεν ισχύουν σήμερα γιατί στη μεταφορά

χρηματιστηριακών κεφαλαίων δεν υπάρχει παραγωγική διαδικασία.

Ο σοσιαλισμός τονίζει την προτεραιότητα του κοινωνικού συμφέροντος έναντι του ατομικού. Αντιθέτως, ο καπιταλισμός δίνει βάση στο ατομικό συμφέρον και κέρδος. Αυτές οι δύο ιδεολογίες εδώ και χρόνια έρχονται σε αντίθεση και ασκούν σκληρή κριτική ο ένας στον άλλον. Μια πολύ γνωστή θεωρία σχετικά με το σοσιαλισμό είναι του Καρλ Μαρξ που υποστηρίζει πως η εργατική τάξη θα έπρεπε να οργανωθεί σε ένα δικό της πολιτικό κόμμα , να ανατρέψει τον καπιταλισμό και να πάρει στα χέρια της τα μέσα παραγωγής. Έτσι θα δημιουργούνταν μια νέα κοινωνία δίχως τάξεις όπου δεν θα υπήρχε η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Νάγια Παπάζογλου – Βούλα Χριστίδου

Γ’ γυμνασίου(Π.Γ.Π.Μ.)Σχ. Έτος: 2011-2012

Μάθημα ΙστορίαςΚαθηγήτρια : Εύα Ζαρκογιάννη

Κοίτα τις φωτογραφίες και θα καταλάβεις τι εστί ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ!!

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ!