OTİZMHazırlayanlar:

Şeyda Büyük Şerife Yıldızhan

OTİZM NEDİR ?

Otizm, sosyal ve iletişim becerilerinin oluşmasını etkileyen bir gelişim bozukluğudur.Otistik çocuklar genelde öğrenme zorluğu çekerler. Otistik çocukların büyük bir kısmında farklı seviyelerde zeka geriliği görülse de, zeka seviyeleri normal otistik çocuklar da vardır. Ancak genel zeka seviyeleri ne olursa olsun, Otistik çocuklar çevrelerindeki dünyayı algılamakta ortak bir zorluk çekerler.

2

GÖRÜLME SIKLIĞI

Son verilere göre 110 çocuktan birini etkilediği kabul edilmektedir

Erkeklerde kızlardan 3-4 kat daha fazla görülür

Her 70 erkek çocuktan biri otizmlidir.

DİĞER FORMLARI

Asperger

Rett sendromu

Atipik otizm

Çocukluk dezentegratif bozukluğu

OTİZMİN BELİRTİLERİ

3 ana başlıkta toplanır.

A. Sosyal İlişkilerde Güçlük

B. İletişim Zorlukları

C. İlgi ve Davranış Takıntıları

A. Sosyal İlişkilerde Güçlük

Başkalarıyla göz teması kurmakta zorlanmak

Arkadaşlık ilişkileri geliştirememek

Pek çok şeyi başkalarıyla birlikte değil de kendi başına yapmayı yeğlemek

Çevredeki kişilerin yaptıklarıyla ilgilenmemek

B. İletişim Zorlukları

Dil ve konuşma gelişiminde akranlarının gerisinde olmak ya da hiç konuşmamak

Başkalarıyla sohbet başlatmada ve sürdürmede zorlanmak

Bazı sözleri tekrar tekrar ve ilişkisiz zamanlarda söylemek

Çevresinde bulunan aynı yaşlardaki çocukların oynadığı oyunlara ilgi göstermemek

C. İlgi ve Davranış Takıntıları

Bazı sıra dışı konulara karşı aşırı ilgi duymak; örneğin asansörlerin nasıl çalıştığı

Günlük yaşamdaki düzen değişikliklerine katlanamamak; örneğin, eşyaların yerinin değişmesi

Sıra dışı beden hareketleri yapmak; örneğin, sallanmak ya da çırpınmak

Bazı nesnelerle sıra dışı hareketler yapmak; örneğin, nesneleri döndürmek ya da sıraya dizmek.

Otistik Bireylerin Özellikleri 1

04/13/23 9

Beden dilini, jest ve mimikleri, amaları kullanamazlar aynı zamanda Beden dilini, jest ve mimikleri, amaları kullanamazlar aynı zamanda kullanılan vücut dilini anlayamazlar.kullanılan vücut dilini anlayamazlar.

Ses tonunu, hızını ve vurgusunu ayarlamakta sorun yaşayabilirler.Ses tonunu, hızını ve vurgusunu ayarlamakta sorun yaşayabilirler.

Yaşamlarındaki rutinlerin değişmesine veya değiştirilmesine aşırı Yaşamlarındaki rutinlerin değişmesine veya değiştirilmesine aşırı tepki gösterebilirler.tepki gösterebilirler.

Zamansız ve anlamsız gülmeleri ve ağlamaları olabilir.Zamansız ve anlamsız gülmeleri ve ağlamaları olabilir.

Otistik Bireylerin Özellikleri 2

Dokunmaya karşı aşırı hassas olabilirler, kucaklandıklarında bile sarılmayabilirler.

Göz kontağı kurup, devam ettiremezler. Boşluğa bakıyorlarmış gibi görünebilirler.

Objelere karşı aşırı bağımlılık geliştirebilirler

 Somut düşünürler.

 Nesneleri çevirmekten ve döndürmekten zevk alabilirler.

 Bütünden çok parçalara, ayrıntılara takılırlar. Örneğin; bir arabanın bütünüyle değil sadece tekerleğiyle ilgilenebilirler.

 Dikkatlerini en iyi görme ile kullanırlar. Parçaları birleştirmeleri, genelleme yapmaları, bilgiyi transfer etmeleri çok zordur.

Otistik Bireylerin Özellikleri 3

NEDENLERİ

• Bu bozukluğun nedeni tam olarak bilinmemektedir.

•  Başlıca nedeni genetik olmakla birlikte kimi araştırmacılara göre son dönemlerde otizmin görülme sıklığındaki artış, radyasyon, virüsler, çevre kirlenmesi, gıda alışkanlıkları ve hızlı teknolojik gelişim gibi çevresel faktörlere de bağlı olabileceğini düşünülmektedir.

TANILAMA SÜRECİ

Otizmin tanısı nasıl ve kimler tarafından konur?

1-Çocuk ruh hastalıkları uzmanı

2- Çocuk nörologu

04/13/23 13

1-Çocuk ruh hastalıkları uzmanı

Çocuk ruh hastalıkları uzmanı, çocuk ruh sağlığını değerlendiren, tanılayan ve tedavi eden doktordur.

Çocuğunuzu gözler, sizinle görüşme yapar, tanı ölçütlerine göre çocuğunuzu değerlendirir, tıbbi muayenesini yapar ve tanısını koyar.

Gerekirse tıbbi tetkik ve ilaç tedavisi önerir. İlaç, eğitime destek ve istenmeyen hareketleri kontrol altına almak amacıyla verilir. Otizmin ilaçla tedavisi henüz mümkün değildir.

2. Çocuk nörologu:

Çocuk nörologu çocuklardaki beyin ve sinir sistemi sorunlarının uzmanıdır.

Çocuk nörologu da otizme ilişkin değerlendirme yapabilir.

Ayrıca, çocuğunuzda otizmle ilişkili olabilecek bazı hastalıkların (sara nöbetleri gibi) olduğu ya da otizm dışında başka sorunların varlığı düşünülürse, çocuk nörologu tarafından bazı tıbbi tetkikler (MR, BT, EEG vb.) ve tedaviler de yapılabilir.

Eğitimde kazandırılması amaçlanan; öğrenmeye hazırlık becerileri

özbakım becerileri,

dil ve konuşma becerileri,

sosyal beceriler,

davranış sorunlarının azaltılması ve ailelerin eğitimidir.

EĞİTİMLERİ

04/13/23 17

Yaşlara Göre Eğitim Olanakları 1

3 yaşından küçük otizmli çocuklar erken çocukluk dönemi eğitimi alabilir.

Bu eğitim, çocuğun doğrudan eğitimi, çocuğun eğitimine katkı sağlamak amacıyla ailenin bilgilendirilmesi ve desteklenmesi yoluyla okul ve kurumlarda veya gerektiğinde evde yürütülür.

Yaşlara Göre Eğitim Olanakları 2

3-6 yaşları arasında, okulöncesi özel eğitim alabilir.

Okulöncesi eğitim, mümkünse normal gelişim gösteren çocukların devam ettiği yuva ya da anaokulu gibi okulöncesi eğitim kurumlarında kaynaştırma yoluyla sağlanır.

Yaşlara Göre Eğitim Olanakları 3

7-14 yaşları arasında, normal gelişim gösteren çocuklarla birlikte bir ilköğretim okulunda kaynaştırma eğitimi alabilir.

Bunun mümkün olmadığı durumlarda ise, bir otistik çocuklar eğitim merkezine (OÇEM) ya da normal ilköğretim bünyesinde bir özel eğitim sınıfına devam edebilir.

Yaşlara Göre Eğitim Olanakları 4

15-21 yaşları arasında ve ilköğretim diplomasına sahipse,  ortaöğretimini öncelikle kaynaştırma uygulamaları yoluyla akranları ile bir arada genel ve mesleki ortaöğretim kurumlarında sürdürmelidir.

Ancak, çok gerekirse, sayıları çok sınırlı olan özel eğitime ihtiyacı olan bireyler için açılmış ortaöğretim kurumlarına da gidebilir

Özel eğitimin yanı sıra özel eğitime destek olarak verilen terapilerin en önemlileri dil-konuşma terapisi ve uğraşı terapisidir.

Dil-konuşma terapistleri

Dil-konuşma terapistleri otizmli çocuklarda dil ve iletişim becerilerini geliştirmek için çeşitli terapiler uygularlar.

Bu terapilerin temel hedefi, otizmli çocukların içinde bulundukları tüm ortamlarda iletişim kurmalarını sağlayacak iletişim becerilerini onlara kazandırmaktır.

Uğraşı terapistleri

Uğraşı terapistleri , otizmli çocukların günlük yaşam becerilerini, toplumsal becerilerini ve uyumsal davranışlarını geliştirmek ve davranış sorunlarını azaltmak amacıyla çeşitli terapiler yürütürler.

ÖNERİLER1

Otizm dendiğinde iletişimin olmamasından değil farklı bir iletişim tarzının olmasından bahsedilmelidir. 

Erken teşhisin otistik çocukların eğitiminde çok önemli bir yeri olduğundan aileler tanı ve tedavi için en erken zamanda bir uzmana başvurmalıdırlar.

Otistik bireyin en çok duyduğu aile desteği olduğundan, aile otizm hakkında bilgilenmelidir.

 Aileler çocuğun içine kapanmasına izin vermemeleri ve uyaranları çocuğa düzenli ve ısrarlı bir şekilde sunmaya özen göstermelidirler.

 Eşyaları tanıtmak, onunla konuşmak ve güçlü bir duygusal bağ kurmak önemlidir.

 Yavaş yavaş tane tane konuşulması söylenilenleri anlaması adına daha uygundur.

ÖNERİLER2

04/13/23 27

Konuşurken olumlu cümleler kurulmalı, çift anlamlı, soyut kelimelerden kaçınılmalıdır.

 Fikirler tam olarak ifade edilmeli ne yapmaması gerektiğinden ziyade ne yapması gerektiği söylenmelidir.

Yaptıkları iyi şeyleri fark edip ödüllendirmek gerekir.

Otistik bir çocuk için en uygun ortam sakin, telaşsız , kalabalıktan uzak, doğayla içi içe bir aile hayatıdır.

ÖNERİLER3

Eğitim Ortamları Kaynaştırma

Özel Eğitim Sınıfı

Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi (OÇEM)

Otistik Çocuklar İş Eğitim Merkezi

Kaynaştırma

Kaynaştırma, özel eğitim gerektiren çocukların eğitimlerini normal gelişim gösteren çocukların devam ettiği resmî veya özel okullarda sürdürmeleridir.

Özel eğitim gerektiren çocuk okul öncesi, ilköğretim ve orta öğretim kurumlarında kaynaştırma eğitimi alabilir.

Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi (OÇEM)

OÇEM’lerde bireylerin öz bakım ve günlük yaşam becerileri ile işlevsel akademik becerilerini geliştirmek ve topluma uyumlarını sağlamak amacıyla Bakanlıkça hazırlanmış özel eğitim programı uygulanır.

Bu program temel alınarak her çocuk için bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlanır.

Özel Eğitim Sınıfı

Özel eğitim sınıfları, resmi ve özel okulların bünyesinde özel eğitim gerektiren öğrenciler için açılan sınıflardır.

Otizmli çocuklar için açılan özel eğitim sınıflarında sınıf mevcudu en fazla 4 öğrencidir.

Otistik Çocuklar İş Eğitim Merkezi

İlköğretimlerini tamamlayan, genel ve mesleki ortaöğretim programlarına devam edemeyecek durumda olan ve 21 yaşından gün almamış otizmli bireyler otistik çocuklar iş eğitim merkezlerine devam edebilir.

Bu merkezlerde, akademik bilgi ve becerilerin yanı sıra iş eğitimi uygulamaları da yer alır.

OTİZM PLATFORMU

Türkiye’deki otizmli bireylerin ekonomik, sosyal ve kültürel hayata tam katılımlarının sağlanması amacıyla bu alanda çalışan önde gelen 17 sivil toplum örgütünün oluşturduğu bir sivil toplum hareketi…

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 2008 yılından itibaren her yıl 2 Nisan gününün “Dünya Otizm Farkındalık Günü – World Autism Awareness Day (WAAD)” olarak kutlanmasına karar verdi.

OTİZM PLATFORMU

Otizm Platformu, 2008 yılından bu yana gerçekleştirdiği farkındalık kampanyaları ve farklı iletişim çalışmaları aracılığı ile, Türkiye’de devlet ve kamuoyunda otizmle ilgili farkındalığın artırılması ve otizmli bireylerin sosyal yaşam hakları, eğitim, tedavi ve bakım gereksinimlerinin karşılanması için gerekli çalışmaların yapılması adına uğraş vermektedir

KAYNAKLAR:

www.bendevatandasim.com www.ezberim.com www.Tohumotizm.gov.tr www.otizm.org Tohum otizm vakfı Wenar C. (1994) devolopment psychopathology:from

infancy trough adolescence.United states of America :mc graw-Hill inc

Sucuoğlu b.ötkem f.akkök f.gökker 1996 otistik çocukların değerlendirilmesine ilişkin çalışma