ANG PANG-URI

Ano ang Pang-uri?

• Ang pang-uri mga salitang nagsasaad ng uri o katangian ng tao, bagay, hayop, pook, at pangyayari.

• Ito ay ginagamit na panuring sa pangngalan at panghalip, at ginagamit din bilang pangngalan.

Gamit ng Pang-uri

1)Panuring ng Pangngalan

2)Panuring sa Panghalip

3)Ginagamit bilang Pangngalan

Panuring ng Pangngalan

Halimbawa:

• Mararangal na tao ang pinagpapala.

• Kahanga-hanga si Helen sa kanyang likhang kamay.

Panuring sa Panghalip

• Sila ay matatapang at makikisig na mandirigma.

• Kayong masigasig ay tiyak na magtatagumpay.

Pang-uri bilang Pangngalan

• Ang mapagtimpi ay malayo sa gulo.

• Ang sinungaling ay kakambal ng magnanakaw.

Panlaping Makauri

Paglalapi sa salitang ugat upang makabuo ng panibagong salita o panghalip.

1.ma-

Unlaping nagsasaad ng pagkakaroon ng isinasaad ng salitang-ugat. Karaniwang marami ang isinasaad ng salitang-ugat.

mapera matao mabato

2. mapag-

Unlaping nagsasaad ng ugali.

mapagbiro mapagtawa mapaglakad

1. an~ –han• Hulaping nagsasaad ng pagkakaroon ng

isinasaad ng salitang-ugat nang higit sa karaniwang dami, laki, tindi, tingkad, atbp.

malakihan pangahan duguan

2. ma-… -in/-hin

Nagsasaad ng pagtataglay, sa mataas na antas, ng isinasaad ng salitang-ugat.

maramdamin maawain mairugin

Kayarian ng Pang-uri

Gaya ng pangngalan, ang pang-uri ay may paraan upang mabuo.

Mga kayarian ng Pang-uri

• Payak• Maylapi• Inuulit• ambalan

1. Payak

- ito’y binubuo ng mga salitang-ugat lamang

halimbawa:

berde, luntian, asim, galit

2. Maylapi

- ito’y mga salitang-ugat na kinakabitan ng ma panlaping ka, ma-in, ma-hin, mala, kasing, kasim, atbp

Halimbawa:

malasutla, mapusok, kaibigan, kasimputi

3. Inuulit

- ito’y binubuo sa pamamagitan ng pag-uulit ng buong salita o bahagi ng salita

Halimbawa:

pilang-pula, bungang-buga, oras-oras, galit nagalit

4. Tambalan

- ito’y binubuo ng dalawang salitang pinagtatambal

Halimbawa:

ngiting-aso, pugad-birhen,

Kapit-tuko, hilong-talilonga

Uri ng Pang-uri1. Palarawan

-naglalarawan at nagsasaad ng hugis, kulay, anyo at katangian.

Halimbawa:• Malasutla ang kanyang kutis.• Malaki ang eskwelahan na kanyang

pinapasukan.

2. Pamilang

-nagsasaad ng tiyak o di-tiyak na bilang.

Halimbawa:• Maraming tao ang nagtitipon sa plaza ngayon.• Kakarampot na asukal lamang ang kanyang

binili.

a) Patakaran

-mga likas na bilang na pinagbabatayan ng pagbibilang.

Halimbawa:

labing-apat walo tatlo

b) Panunuran

-nagsasaad ng ayos ng pagkakasunud-sunod ng mga bagay o bilang.

Halimbawa:

ikasampu pang-anim ika-walo

c) Pamahagi

-ginagamit sa pagbabahagi o pagbubuklod ng ilang hati sa kabuuan.

Halimbawa:

sangkatlo kalahati sangkapat

d) Palansak

-nangangahulugang minsanan, maramihan, at langkay-langkay ang bilang.

Halimbawa:

libu-libo miya-milya

e) Patakda

-nagsasaad ng tiyak na bilang, hindi mababawasan, o madaragdagan man, eksakto ang bilang nito.

Halimbawa:

pipito aapat tatatlo

Kailanan ng Pang-uriI. Isahan- tumutukoy sa iisang inilalarawan.

• Maputi ang kulay ng balat ni Sarah.

II. Dalawahan- higit sa iisa ang inilalarawan.• Parehong maputi ang kulay ng balat nina Sarah

at Leila.

III. Maramihan- higit pa sa dalawa ang inilalarawan.• Mapuputi ang kulay ng balat ng pamilya ni

Sarah.

Hambingan ng Pang-uri

Hambingan – ang tawag sa pang-uri kung naipakikita ang pagkukumpara. Maaaring itong lantay, pahambing, o pasukdol.

Mga hambingan ng Pang-uri

• Lantayan• Pahambing• Pasukdol

1. Lantay

- walang paghahambing ang naipapakita o walang pagkukumpara, binubuo lamang ito ng salitang ugat

Halimbawa:

Dalisay ang pagmamahal ng binatang iyan sa kanya.

Malambing makipagkwentuhan ang dalawang iyo.

2. Pahambing

- paghahambing ito ng dalawang bagay, tao, pook o pangyayari

Halimbawa:

Higit na masarap magluto ang aking ina kaysa kay Aling Letty.

Mas matalino si Jelai kay Judith

3. PASUKDOL

- nangangahulugang pamumukod ng katangian sa iba o sa lahat. Nilalapian ng “pinaka”, “napaka”, “ubod”, atbp upang matukoy ang pamumukod ng katangian sa iba.

halimbawa:

Ubod ng tamis ang binili niyang pakwan.

Napakagandang tanawin ang inilarawan ng mga turista.