1. Paradygmaty Codzienno, nauki przyrodnicze, nauki spoeczne Metodologia nauk spoecznych 5 maja 2014 r.

2. Co to jest paradygmat? fundamentalne ukady odniesienia, ktrych uywamy, by uporzdkowa nasze obserwacje i rozumowanie 3. Dlaczego kura przesza przez ulic? Taka jest natura kur, e przekraczaj ulic. Decydujce jest to, e kura przekroczya ulic. Kogo interesuj powody? Przekroczenie ulicy usprawiedliwia wszelkie motywy. Kura zostaa w duszym okresie przez natur tak wybrana, e teraz jest genetycznie do tego uwarunkowane, aby przekracza ulic. Aryjskich kur nie powstrzymaj drogi wytyczone na mapie wiata przez ydowsk plutokracj. Fakt, e si w ogle t sprawa interesujecie, e kura przekroczya ulic, ujawnia wasz seksualn niepewno. 4. Korzyci z wiedzy o paradygmatach Jestemy w stanie atwiej zrozumie na pozr dziwne pogldy i dziaania tych, ktrzy funkcjonuj w ramach innego paradygmatu Czasem przydaje si wyjcie poza wasny paradygmat. Nagle moemy ujrze nowe sposoby rozumienia i wyjaniania rzeczy 5. Pojcie paradygmatu Od lat 60-tych XX wieku pojcia paradygmat uywa si dla oznaczenia schematw mylowych w nauce Wczeniej pojcie to uywane byo gwnie w gramatyce, retoryce i lingwistyce, najczciej dla oznaczenia klasy podobnych do siebie elementw 6. Definicje paradygmatu Przykad lub wzr (Oxford English Dictionary) Dominujcy wiatopogld Zbir zasad i ogranicze (spisanych lub nie), umoliwiajcych: 1) ustalenie granic ludzkiego poznania, 2) poruszanie si w ustalonych granicach ludzkiego poznania (Joel Artur Baker) Schemat pojciowy czcy wikszo czonkw spoecznoci naukowej, stworzony w celu opisywania i interpretowania zaobserwowanych lub wnioskowanych zjawisk, przeszych lub aktualnych, aby mc tworzy sprawdzaln wiedz naukow otwart na weryfikacj (Shermer, 1977) 7. Tomasz Kuhn (1922-1996) Studiowa fizyk teoretyczn w Harvard University, doktorat otrzyma w 1949 r., rok pniej debiutowa na amach "The Physical Review W 1947 roku swoje zainteresowania skierowa ku historii nauki 8. Koncepcja paradygmatu Kuhna (1962) Rozwj nauki nie jest uwarunkowany prost akumulacj zebranych obserwacji, ale raczej zespoem zmieniajcych si uwarunkowa i moliwoci spoecznych 9. Arystarch z Samos (320-250 BC) W traktacie O rozmiarach i odlegociach soca i ksiyca, posugujc si metod geometryczn, wylicza wzgldne rozmiary i wzajemne odlegoci Soca, Ziemi i Ksiyca. 10. Cechy paradygmatu (T. Kuhn) Co ma by badane i analizowane Rodzaj pyta, ktre mona zadawa Sposb, w jaki te pytania powinny by konstruowane Sposb, w jaki interpretowane powinny by rezultaty naukowych docieka Sposb, w jaki powinna by przeprowadzana procedura naukowa Jakie narzdzia badawcze naley stosowa w praktyce naukowej 11. spjno logiczna i pojciowa; prostota i zawieranie tylko tych poj i teorii, ktre s dla danej nauki rzeczywicie niezbdne; moliwo tworzenia teorii szczegowych zgodnych ze znanymi faktami. Wymogi paradygmatu 12. Przykady paradygmatw w naukach przyrodniczych Kopernikaska koncepcja Ziemi poruszajcej si wok Soca Teoria ewolucji Darwina Mechanika newtonowska Teoria wzgldnoci Einsteina 13. Paradygmat jest zespoem zaakceptowanych i wyuczonych sposobw postpowania, ktre s powielane, naladowane. Panujcy paradygmat jest czym szerszym ni zwyka metoda naukowa, dostarczajc okrelonego sposoby patrzenia na rzeczywisto, okrelajc granice, w jakich nauka powinna si porusza. 14. Gwne idee ksiki Nauka nie jest jednostajnym, kumulatywnym pozyskiwaniem wiedzy, lecz seri spokojnych okresw przerywanych nagymi i ywioowymi zmianami Dla dojrzaej nauki typow drog rozwojow jest kolejne przechodzenie w procesie rewolucji od jednego do innego paradygmatu 15. Gdy ma miejsce zmiana paradygmatu, "wiat naukowy zmienia si jakociowo i jest jakociowo wzbogacany przez fundamentalnie nowe zarwno fakty jak i teorie Typowi naukowcy nie s obiektywnymi i niezalenymi mylicielami, a s konserwatystami, ktrzy godz si z tym, czego ich nauczono i stosuj t nauk (wiedz) do rozwizywania problemw zgodnie z dyktatem wyuczonej przez nich teorii. 16. III Etapy rozwoju nauki Normalna nauka Kryzys w nauce Rewolucja naukowa 17. Normalna nauka Badacze funkcjonuj w obrbie danego paradygmatu Nauka jest ograniczona do granic i metod okrelonych przez paradygmat Nowoci wprowadzane s z trudem i z towarzyszcym mu, zgodnym z oczekiwaniami, jawnym oporem" Ptolemeusz spopularyzowa pogld, e Soce obiega Ziemi. Pogld ten by powszechnie akceptowany, nie przeczy zdrowemu rozsdkowi. Na tych podstawach budowano wiedz. 18. Kryzys w nauce Kryzysy s wyzwalane, gdy uczeni uznaj odkryte sprzecznoci za anomali w dopasowaniu istniejcej teori z natur. Kryzysy s rozwizywane na trzy sposoby: Normalna nauka moe udowodni zdolno do objcia kryzysowego problemu, i w tym przypadku wszystko wraca do "normalnoci". Problem pozostaje, jest zaetykietowany, natomiast postrzega si go jako wynik niemonoci uycia niezbdnych przyrzdw do rozwizania go W niewielu przypadkach pojawia si nowy kandydat na paradygmat, i wynika bitwa o jego uznanie bdca w istocie wojn paradygmatw. 19. Rewolucja naukowa Pojawia si wwczas, kiedy dla istniejcego paradygmatu pojawia si nowy, wystarczajco atrakcyjny Dochodzi wwczas do rywalizacji pomidzy zwolennikami starego i nowego Jeli nowy paradygmat znajdzie dostateczn ilo zwolennikw, zajmuje miejsce starego 20. Argument Kuhna, e spoeczno naukowa okrela si przez swoja wierno pojedynczemu paradygmatowi mia szczeglny oddwik w dziedzinie nauk spoecznych, gdy czonkowie tych spoecznoci s czsto oskarani o zazdro wobec paradygmatycznej fizyki. Kuhn sugerowa, e na pytanie o to, czy dana dyscyplina jest czy te nie jest nauk, moe by dana odpowied tylko wtedy, gdy czonkowie spoecznoci naukowej powtpiewajcy o swoim statusie osign konsens co do oceny swoich przeszych i obecnych osigni. 21. Paradygmaty w naukach spoecznych W naukach spoecznych losy paradygmatw nie jest tak bezwzgldne jak w naukach przyrodniczych Paradygmaty w NS mog zyskiwa lub traci popularno, ale nigdy nie zostaj uznane za prawdziwe lub faszywe Paradygmaty, jako sposoby patrzenia, mog by mniej lub bardziej uyteczne 22. Paradygmaty w naukach spoecznych - przykady Pozytywizm Darwinizm spoeczny Paradygmat konfliktu Symboliczny interakcjonizm Etnometodologia Funkcjonalizm strukturalny Paradygmaty feministyczne 23. Wszystko da si zbada naukowo Empiryzm jako najdoskonalsza forma poznania Zjawiska spoeczne mog by obserwowane i wyjaniane racjonalnie Socjologia jak fizyka czy biologia Pozytywizm 24. Darwinizm spoeczny Zmiana spoeczna jako ewolucja do coraz lepiej przystosowanych form spoecznych Spoeczestwo staje si coraz bardziej doskonae Postp jako najwaniejszy cel nauki 25. Paradygmat konfliktu Zachowania spoeczne mog by postrzegane jako nieustanna walka sprzecznych grup interesu Spoeczestwo to ciga walka o dominacj Konflikt w spoeczestwie jest nieunikniony 26. Funkcjonalizm strukturalny Spoeczestwo moe by postrzegane jako organizm, skadajcy si z czci, a kada cz peni w nim okrelon funkcj Badanie polega na poszukiwaniu funkcji, jak okrelone skadniki spoeczestwa peni wobec caoci 27. Zadanie W grupach 3-4 osobowych, opiszcie sposb funkcjonowania wybranej instytucji spoecznej za pomoc wybranych dwch paradygmatw. W opisie powinny si znale: - Cele (funkcje) instytucji - Struktura - Sposb funkcjonowania - Relacje spoeczne - Hierarchia - Formy trwania