SYSTEM SYSTEM PARTYJNY W PARTYJNY W POLSCE PO POLSCE PO ROKU 1989ROKU 1989

POJĘCIE PARTII POJĘCIE PARTII POLITYCZNEJPOLITYCZNEJ

Brak jednej, powszechnie używanej, Brak jednej, powszechnie używanej, przyjętej definicji;przyjętej definicji;

Różnorodność w ujmowaniu Różnorodność w ujmowaniu zagadnienia;zagadnienia;

Akcentowanie różnych elementów Akcentowanie różnych elementów zjawiska;zjawiska;

Zgodność co do etymologii pojęcia: Zgodność co do etymologii pojęcia: łaciński źródłosłów terminu, gdzie łaciński źródłosłów terminu, gdzie „partiri” oznacza „dzielić”, zaś „partiri” oznacza „dzielić”, zaś rzeczownik „pars” – „część większej rzeczownik „pars” – „część większej całości”. całości”.

INNE OKREŚLENIA INNE OKREŚLENIA PARTIIPARTII

Pojęcie często utożsamiane z innymi. Pojęcie często utożsamiane z innymi. Oprócz słowa „partia”, występują Oprócz słowa „partia”, występują określenia: określenia: stronnictwo, ruch, front, unia, stronnictwo, ruch, front, unia, sojusz, zgrupowanie, zgromadzenie, sojusz, zgrupowanie, zgromadzenie, stowarzyszenie, związek, falanga, federacja, stowarzyszenie, związek, falanga, federacja, akcja, koalicja, kongres, siła, zgromadzenie, akcja, koalicja, kongres, siła, zgromadzenie, centrala, grupa, stronnictwo, ugrupowanie, centrala, grupa, stronnictwo, ugrupowanie, frakcja, klub, sojusz, porozumienie, koalicja, frakcja, klub, sojusz, porozumienie, koalicja, ruch, unia, a także (z reguły w Azji) liga, ruch, unia, a także (z reguły w Azji) liga, blok, komitet, bractwo, zjednoczenie, blok, komitet, bractwo, zjednoczenie, wspólnota wspólnota

Niejednokrotnie partie rezygnują z Niejednokrotnie partie rezygnują z posługiwania się określeniem „partia” w posługiwania się określeniem „partia” w nazwachnazwach

DEFINICJE W LITERATURZE PRAWNICZEJ DEFINICJE W LITERATURZE PRAWNICZEJ I W USTAWIE REGULUJĄCEJ DZIAŁALNOŚĆ I W USTAWIE REGULUJĄCEJ DZIAŁALNOŚĆ

PARTII POLITYCZNYCHPARTII POLITYCZNYCH M. Chmaj zdefiniował pojęcie partii politycznej jako M. Chmaj zdefiniował pojęcie partii politycznej jako

„wyspecjalizowanej organizacji społecznej posiadającej „wyspecjalizowanej organizacji społecznej posiadającej określony program będący podstawą do uzyskania szerszego określony program będący podstawą do uzyskania szerszego poparcia społecznego i tą drogą do zdobycia władzy lub poparcia społecznego i tą drogą do zdobycia władzy lub uzyskania wpływu na władzę”uzyskania wpływu na władzę”

W. Skrzydło, według którego partia to W. Skrzydło, według którego partia to „zorganizowana grupa „zorganizowana grupa osób, dobrowolnie zrzeszonych, wyznających podobne zasady osób, dobrowolnie zrzeszonych, wyznających podobne zasady polityczne wyrażone w programie, który stanowi podstawę polityczne wyrażone w programie, który stanowi podstawę działalności zmierzającej do zdobycia lub utrzymania władzy działalności zmierzającej do zdobycia lub utrzymania władzy w państwie i zrealizowania tą drogą swoich interesów"w państwie i zrealizowania tą drogą swoich interesów". .

Ustawa o partiach politycznych w artykule 1 stanowi, iż Ustawa o partiach politycznych w artykule 1 stanowi, iż partia to “partia to “dobrowolna organizacja występująca pod określoną dobrowolna organizacja występująca pod określoną nazwą, stawiająca sobie za cel udział w życiu publicznym nazwą, stawiająca sobie za cel udział w życiu publicznym poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy publicznejpublicznej” ”

Określają one charakter i istotę partii politycznych jako Określają one charakter i istotę partii politycznych jako organizacji o określonym programie i strukturze organizacji o określonym programie i strukturze wewnętrznej, zmierzającej do zdobycia władzy metodami wewnętrznej, zmierzającej do zdobycia władzy metodami nierewolucyjnymi nierewolucyjnymi

CECHY PARTII CECHY PARTII POLITYCZNEJPOLITYCZNEJ

1)1) SPRAWOWANIE WŁADZY RZĄDOWEJ SPRAWOWANIE WŁADZY RZĄDOWEJ POPRZEZ OBJĘCIE W DRODZE POPRZEZ OBJĘCIE W DRODZE WYBORÓW URZĘDÓW POLITYCZNYCH WYBORÓW URZĘDÓW POLITYCZNYCH JAKO CEL, JAKO CEL,

2)2) ZORGANIZOWANA STRUKTURA Z ZORGANIZOWANA STRUKTURA Z PEŁNOPRAWNYMI CZŁONKAMI Z PEŁNOPRAWNYMI CZŁONKAMI Z FORMALNYMI ZASADAMI FORMALNYMI ZASADAMI CZŁONKOSTWA, CZŁONKOSTWA,

3)3) KONCENTRACJA NA KWESTIACH KONCENTRACJA NA KWESTIACH OGÓLNYCH (ZAJMUJĄ SIĘ GŁÓWNYMI OGÓLNYCH (ZAJMUJĄ SIĘ GŁÓWNYMI OBSZARAMI POLITYKI RZĄDOWEJ), OBSZARAMI POLITYKI RZĄDOWEJ),

4)4) PREFERENCJE POLITYCZNE I OGÓLNA PREFERENCJE POLITYCZNE I OGÓLNA TOŻSAMOŚĆ IDEOLOGICZNA TOŻSAMOŚĆ IDEOLOGICZNA

PODSTAWOWE RÓŻNICE POMIĘDZY PARTIĄ POLITYCZNĄ

A INNYMI PODMIOTAMI SCENY POLITYCZNEJ

Partia Inne podmioty

Udział w rywalizacji politycznej i walce o obsadę stanowisk władzy

Brak udziału w rywalizacji politycznej i walce o obsadę stanowisk władzy

Dążenie do pewnej konsolidacji, agregacji interesów rozmaitych rodzajów i rozmaitych grup

Możliwość ograniczenia się do interesów bardzo wąskich, partykularnych, związanych np. z jednym tylko sektorem gospodarki czy jedną grupą zawodową

ISTOTA PARTII ISTOTA PARTII POLITYCZNYCHPOLITYCZNYCH

Struktura pozwalająca obywatelom na wyrażanie swoich Struktura pozwalająca obywatelom na wyrażanie swoich poglądów odnośnie funkcjonowania państwa, reprezentują poglądów odnośnie funkcjonowania państwa, reprezentują ich interesy. ich interesy.

Łączą społeczeństwo z państwem. Tu nie chodzi tylko o Łączą społeczeństwo z państwem. Tu nie chodzi tylko o proces dystrybucji władzy politycznej, ale i kształtowanie proces dystrybucji władzy politycznej, ale i kształtowanie oblicza społeczeństw, wspólnot lokalnych, obywateli.oblicza społeczeństw, wspólnot lokalnych, obywateli.

Jedną z istotnych kwestii odnoszących się do partii Jedną z istotnych kwestii odnoszących się do partii politycznych są ich funkcje. Między innymi służą jako politycznych są ich funkcje. Między innymi służą jako narzędzie reprezentacji, kształtowania elit politycznych, narzędzie reprezentacji, kształtowania elit politycznych, rekrutacji na scenę polityczną, tworzenia celów rekrutacji na scenę polityczną, tworzenia celów społecznych i polityki rządu, artykulacji i agregacji społecznych i polityki rządu, artykulacji i agregacji interesów, mobilizacji i socjalizacji wyborców oraz interesów, mobilizacji i socjalizacji wyborców oraz organizowania procesów rządowych i relacji organizowania procesów rządowych i relacji instytucjonalnych. instytucjonalnych.

To instytucja, którą należy analizować wielowymiarowo, To instytucja, którą należy analizować wielowymiarowo, ponieważ znajduje się na styku społeczeństwa ponieważ znajduje się na styku społeczeństwa obywatelskiego i instytucji państwowych. obywatelskiego i instytucji państwowych.

ZA I PRZECIW ZA I PRZECIW REGULACJOMREGULACJOMZA PRZECIW

istota i znaczenie partii wskazanie miejsca partii

politycznej w systemie instytucji państwa

zwiększenie roli partii w systemach politycznych

zapobieganie dowolności funkcjonowania w kwestiach finansowania, celów, metod, itp.

może ograniczyć albo wypaczyć rolę partii w systemie politycznym,

może celowo ograniczyć mechanizmy demokratyczne

zaburza sferę wolności politycznych

możliwe dolegliwe procedury administracyjne utrudniające utworzenie partii politycznej

PLURALIZM PLURALIZM POLITYCZNYPOLITYCZNY

Zasada ustrojowa obejmująca:Zasada ustrojowa obejmująca:

1.1. Uznanie wielości partii;Uznanie wielości partii;

2.2. Uznanie równości partii;Uznanie równości partii;

3.3. Określenie demokratycznej roli Określenie demokratycznej roli partii politycznejpartii politycznej

PRAWNE PODSTAWY PRAWNE PODSTAWY FUNKCJONOWANIA PARTII FUNKCJONOWANIA PARTII

POLITYCZNYCHPOLITYCZNYCH Ustawa Zasadnicza – Konstytucja Ustawa Zasadnicza – Konstytucja

Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. Nr 78, poz. 4831997 r., Dz. U. Nr 78, poz. 483

Ustawa o partiach politycznychUstawa o partiach politycznych

1.1. Ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o partiach Ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o partiach politycznych Dz. U. 1990 Nr 54 poz. 312 politycznych Dz. U. 1990 Nr 54 poz. 312 [uchylona][uchylona]

2.2. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych Dz. U. 1997 Nr 98 partiach politycznych Dz. U. 1997 Nr 98 poz. 604 z późn. zm.poz. 604 z późn. zm.

KONSTYTUCJAKONSTYTUCJAArt. 11.Art. 11. Rzeczpospolita Polska zapewnia Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia wolność tworzenia

i działania partii politycznych.i działania partii politycznych. Partie polityczne Partie polityczne zrzeszają na zasadach zrzeszają na zasadach dobrowolności i równościdobrowolności i równości obywateli polskich w celu wpływania metodami obywateli polskich w celu wpływania metodami demokratycznymidemokratycznymi na kształtowanie polityki na kształtowanie polityki państwa.państwa.

FinansowanieFinansowanie partii politycznych partii politycznych jest jawnejest jawne..Art. 13.Art. 13. ZakazaneZakazane jest istnienie partii politycznych i innych jest istnienie partii politycznych i innych

organizacji odwołujących się w swoich programach organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, faszyzmu i komunizmu,

także tych, których program lub działalność zakłada także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo wpływu na politykę państwa albo

przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa.przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa.

USTAWA O PARTIACH USTAWA O PARTIACH POLITYCZNYCHPOLITYCZNYCH

Obowiązuje od 1997 r. zastępując tą z Obowiązuje od 1997 r. zastępując tą z 1990 r., ponieważ:1990 r., ponieważ:

Ustawa z 1990 r. stała się Ustawa z 1990 r. stała się nieadekwatna do nowych warunków;nieadekwatna do nowych warunków;

Pojawiły się liczne patologie, zwłaszcza Pojawiły się liczne patologie, zwłaszcza w zakresie finansowania partii;w zakresie finansowania partii;

W kwietniu 1997 r. nastąpiła zmiana W kwietniu 1997 r. nastąpiła zmiana Konstytucji RP, w której znalazły się Konstytucji RP, w której znalazły się zapisy o partiach politycznych zapisy o partiach politycznych wymagające uszczegółowienia w wymagające uszczegółowienia w aktach ustawowych aktach ustawowych

OGÓLNE ZASADY OGÓLNE ZASADY FUNKCJONOWANIA PARTII FUNKCJONOWANIA PARTII

POLITYCZNYCHPOLITYCZNYCH

Partie polityczne kształtują swoje Partie polityczne kształtują swoje struktury oraz zasady działania:struktury oraz zasady działania:

1.1. zgodnie z zasadami demokracji, zgodnie z zasadami demokracji,

2.2. przez zapewnienie jawności struktur, przez zapewnienie jawności struktur,

3.3. powoływanie organów partii w drodze powoływanie organów partii w drodze wyborów wyborów

4.4. podejmowanie uchwał większością podejmowanie uchwał większością głosów. głosów.

CZŁONKOSTWO W PARTII CZŁONKOSTWO W PARTII POLITYCZNEJPOLITYCZNEJ

Obywatel polski, Obywatel polski, Ukończone 18 lat Ukończone 18 lat Posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnychPosiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych Wykluczone jest członkostwo cudzoziemców, Wykluczone jest członkostwo cudzoziemców,

bezpaństwowców, osób prawnych i jednostek bezpaństwowców, osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnejorganizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej

Zawieszenie członkostwa w partii politycznej Zawieszenie członkostwa w partii politycznej (żołnierze w okresie odbywania zasadniczej służby (żołnierze w okresie odbywania zasadniczej służby wojskowej, członkowie Krajowej Rady Radiofonii i wojskowej, członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji)Telewizji)

Zawieszenie działalności w partii (członkowie Krajowej Zawieszenie działalności w partii (członkowie Krajowej Rady Polityki Pieniężnej na czas pełnionej funkcji);Rady Polityki Pieniężnej na czas pełnionej funkcji);

Inne przypadki: apolityczność i apartyjność mające na Inne przypadki: apolityczność i apartyjność mające na celu eliminowanie możliwości wystąpienia konfliktu celu eliminowanie możliwości wystąpienia konfliktu interesówinteresów

NADZÓR I KONTROLA NAD NADZÓR I KONTROLA NAD DZIAŁALNOŚCIĄ PARTII DZIAŁALNOŚCIĄ PARTII

POLITYCZNYCHPOLITYCZNYCHUprawnione są:Uprawnione są:

Sąd Okręgowy w Warszawie;Sąd Okręgowy w Warszawie; Trybunał KonstytucyjnyTrybunał Konstytucyjny

Badana jest zgodność z Konstytucją (art.. Badana jest zgodność z Konstytucją (art.. 11 i 13) celów lub zasad działania partii 11 i 13) celów lub zasad działania partii politycznej określonych w statucie partii politycznej określonych w statucie partii

Sąd zawiesza postępowanie rejestracyjne Sąd zawiesza postępowanie rejestracyjne i występuje do Trybunału i występuje do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności celów partii politycznej z zgodności celów partii politycznej z Konstytucją. Konstytucją.

FUNDUSZE PARTYJNEFUNDUSZE PARTYJNEFundusz EksperckiFundusz Ekspercki

1.1. Środki finansowe gromadzone w Środki finansowe gromadzone w ramach Funduszu Eksperckiego ramach Funduszu Eksperckiego mogą pochodzić jedynie z wpłat mogą pochodzić jedynie z wpłat własnych partii politycznej. własnych partii politycznej.

2.2. Partia polityczna, która Partia polityczna, która otrzymuje subwencję, przekazuje otrzymuje subwencję, przekazuje od 5% do 15% subwencji na od 5% do 15% subwencji na Fundusz Ekspercki. Fundusz Ekspercki.

3.3. Środki finansowe zgromadzone Środki finansowe zgromadzone w ramach Funduszu w ramach Funduszu Eksperckiego mogą być Eksperckiego mogą być wykorzystane na finansowanie wykorzystane na finansowanie ekspertyz prawnych, ekspertyz prawnych, politycznych, socjologicznych i politycznych, socjologicznych i społeczno-ekonomicznych oraz społeczno-ekonomicznych oraz finansowanie działalności finansowanie działalności wydawniczo-edukacyjnej, wydawniczo-edukacyjnej, związanych z działalnością związanych z działalnością statutową partii politycznej. statutową partii politycznej.

4.4. Środki finansowe Funduszu Środki finansowe Funduszu Eksperckiego gromadzi się na Eksperckiego gromadzi się na oddzielnym subkoncie rachunku oddzielnym subkoncie rachunku bankowego partii politycznej. bankowego partii politycznej.

Fundusz Wyborczy 1. W celu finansowania udziału

partii politycznej w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach organów samorządu terytorialnego.

2. Środki finansowe gromadzone w ramach Funduszu Wyborczego mogą pochodzić z wpłat własnych partii politycznej oraz darowizn, spadków i zapisów

OBOWIĄZEK INFORMACJI OBOWIĄZEK INFORMACJI FINANSOWEJFINANSOWEJ

Sprawozdania o źródłach Sprawozdania o źródłach pozyskania środków pozyskania środków finansowych składa się za finansowych składa się za rok kalendarzowy do rok kalendarzowy do Państwowej Komisji Państwowej Komisji WyborczejWyborczej

PARTIE POLITYCZNE W PARTIE POLITYCZNE W POLSCE PO 1989 R.POLSCE PO 1989 R.

W 1989 roku Polska, a wraz z nią kraje Europy W 1989 roku Polska, a wraz z nią kraje Europy Środkowo-Wschodniej przeszły transformację Środkowo-Wschodniej przeszły transformację ustrojową. Pierwsze lata III Rzeczypospolitej ustrojową. Pierwsze lata III Rzeczypospolitej obfitowały w ciągłe zmiany. W tym też okresie, obfitowały w ciągłe zmiany. W tym też okresie, ale także i później, na polskiej scenie ale także i później, na polskiej scenie politycznej pojawiały się coraz to nowe partie. politycznej pojawiały się coraz to nowe partie.

Wolność tworzenia i działania partii Wolność tworzenia i działania partii politycznych w Polsce pierwotnie zapewniała politycznych w Polsce pierwotnie zapewniała przyjęta w lipcu 1990 r. Ustawa o partiach przyjęta w lipcu 1990 r. Ustawa o partiach politycznych. politycznych.

W krótkim czasie powołano wiele nowych W krótkim czasie powołano wiele nowych formacji politycznych; tylko do końca formacji politycznych; tylko do końca października 1990 r. zarejestrowano ich 154.października 1990 r. zarejestrowano ich 154.

TRANSFORMACJA 1989 TRANSFORMACJA 1989 R.R.

Pierwsze po II wojnie światowej w Pierwsze po II wojnie światowej w pełni demokratyczne i wolne pełni demokratyczne i wolne wybory parlamentarne w Polsce wybory parlamentarne w Polsce odbyły się 27 października 1991. odbyły się 27 października 1991. Przy stosunkowo niskiej frekwencji Przy stosunkowo niskiej frekwencji wyborczej (43%) na ponad 100 wyborczej (43%) na ponad 100 ugrupowań uczestniczących w ugrupowań uczestniczących w wyborach mandaty poselskie wyborach mandaty poselskie uzyskali reprezentanci 29 z nich. uzyskali reprezentanci 29 z nich.

ROK 1991ROK 1991Polityczne rozdrobnienie, scena polityczna rozbita partyjnie Polityczne rozdrobnienie, scena polityczna rozbita partyjnie Partie – spadkobierczynie dawnego systemu oraz partie z Partie – spadkobierczynie dawnego systemu oraz partie z solidarnościowym rodowodemsolidarnościowym rodowodem

UNIA DEMOKRATYCZNAUNIA DEMOKRATYCZNA ( (TADEUSZ MAZOWIECKI. JACEK KUROŃ, TADEUSZ MAZOWIECKI. JACEK KUROŃ, WŁADYSŁAW FRASYNIUK, ALEKSANDER HALL)WŁADYSŁAW FRASYNIUK, ALEKSANDER HALL);;

SOJUSZ LEWICY DEMOKRATYCZNEJSOJUSZ LEWICY DEMOKRATYCZNEJ - KOALICJA SOCJALDEMOKRACJA RP - KOALICJA SOCJALDEMOKRACJA RP (ALEKSANDER KWAŚNIEWSKI)+ OGÓLNOPOLSKIE POROZUMIENIE (ALEKSANDER KWAŚNIEWSKI)+ OGÓLNOPOLSKIE POROZUMIENIE ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH OPZZ;ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH OPZZ;

WYBORCZA AKCJA KATOLICKAWYBORCZA AKCJA KATOLICKA;; POROZUMIENIE OBYWATELSKIE CENTRUMPOROZUMIENIE OBYWATELSKIE CENTRUM (LECH I JAROSŁAW (LECH I JAROSŁAW

KACZYŃSCY);KACZYŃSCY); POLSKIE STRONNICTWO LUDOWEPOLSKIE STRONNICTWO LUDOWE „SL’ (ROMAN BARTOSZCZE, WALDEMAR „SL’ (ROMAN BARTOSZCZE, WALDEMAR

PAWLAK, JÓZEF ZYCH);PAWLAK, JÓZEF ZYCH); KONFEDERACJA POLSKI NIEODLEGŁEJKONFEDERACJA POLSKI NIEODLEGŁEJ (LESZEK MOCZULSKI); (LESZEK MOCZULSKI); KONGRES LIBERALNO – DEMOKRATYCZNY KONGRES LIBERALNO – DEMOKRATYCZNY (JAN KRZYSZTOF BIELECKI, (JAN KRZYSZTOF BIELECKI,

DONALD TUSK)DONALD TUSK);; RUCH LUDOWY – POROZUMIENIE LUDOWE RUCH LUDOWY – POROZUMIENIE LUDOWE (JÓZEF ŚLISZ, GABRIEL (JÓZEF ŚLISZ, GABRIEL

JANOWSKI)JANOWSKI);; NSZZ SOLIDARNOŚĆ NSZZ SOLIDARNOŚĆ (MARIAN KRZAKLEWSKI, BOGDAN BORUSEWICZ)(MARIAN KRZAKLEWSKI, BOGDAN BORUSEWICZ);; CHRZEŚCIJAŃSKA DEMOKRACJA CHRZEŚCIJAŃSKA DEMOKRACJA (KOALICYJNY KOMITET WYBORCZY(KOALICYJNY KOMITET WYBORCZY

CHDSTRONNICTWO PRACY, CHPARTIA PRACY;POLSKIE FORUM CHD – PZKS CHDSTRONNICTWO PRACY, CHPARTIA PRACY;POLSKIE FORUM CHD – PZKS I PAXI PAX

UNIA POLITYKI REALNEJ UNIA POLITYKI REALNEJ (JANUSZ KORWIN-MIKKE)(JANUSZ KORWIN-MIKKE);;

Niektóre z nich, po pewnych przeobrażeniach przetrwały do Niektóre z nich, po pewnych przeobrażeniach przetrwały do dziś (PSL i SLD), inne zniknęły zupełnie, jeszcze inne zaś, jak dziś (PSL i SLD), inne zniknęły zupełnie, jeszcze inne zaś, jak PC, KLD, UD, są protoplastami partii politycznych w obecnym PC, KLD, UD, są protoplastami partii politycznych w obecnym ParlamencieParlamencie

ROK 1993ROK 1993

SOJUSZ LEWICY DEMOKRATYCZNEJ;SOJUSZ LEWICY DEMOKRATYCZNEJ; POLSKIE STRONNICTWO LUDOWE;POLSKIE STRONNICTWO LUDOWE; UNIA DEMOKRATYCZNA;UNIA DEMOKRATYCZNA; UNIA PRACY (RYSZARD BUGAJ);UNIA PRACY (RYSZARD BUGAJ); KONFEDERACJA POLSKI NIEPODLEGŁEJ;KONFEDERACJA POLSKI NIEPODLEGŁEJ; BEZPARTYJNY BLOK WSPIERANIA REFORM BEZPARTYJNY BLOK WSPIERANIA REFORM

(INICJATYWA LECHA WAŁĘSY; LIDER-(INICJATYWA LECHA WAŁĘSY; LIDER-ANDRZEJ OLECHOWSKI)ANDRZEJ OLECHOWSKI)

NOWE PARTIE W TRAKCIE KADENCJI 1993- NOWE PARTIE W TRAKCIE KADENCJI 1993- 19971997

UD+ KLD = UNIA WOLNOŚCIUD+ KLD = UNIA WOLNOŚCI (1994 R.) – (1994 R.) – TADEUSZ MAZOWIECKI, DONALD TUSK, TADEUSZ MAZOWIECKI, DONALD TUSK, LESZEK BALCEROWICZ, BRONISŁAW LESZEK BALCEROWICZ, BRONISŁAW GEREMEK)GEREMEK)

W 1995 R. POWSTAJE W 1995 R. POWSTAJE RUCH ODBUDOWY RUCH ODBUDOWY POLSKIPOLSKI (JAN OLSZEWSKI) (JAN OLSZEWSKI)

W 1996 R. POWSTAJE W 1996 R. POWSTAJE AKCJA WYBORCZA AKCJA WYBORCZA SOLIDARNOŚĆSOLIDARNOŚĆ (MARIAN KRZAKLEWSKI) (MARIAN KRZAKLEWSKI)

ROK 1997ROK 1997

AKCJA WYBORCZA SOLIDARNOŚĆ (AWS);AKCJA WYBORCZA SOLIDARNOŚĆ (AWS); SOJUSZ LEWICY SOJUSZ LEWICY

DEMOKRATYCZNEJ/SDRP;DEMOKRATYCZNEJ/SDRP; UNIA WOLNOŚCI;UNIA WOLNOŚCI; POLSKIE STRONNICTWO LUDOWE;POLSKIE STRONNICTWO LUDOWE; RUCH ODBUDOWY POLSKI.RUCH ODBUDOWY POLSKI.

System polityczny przybiera cechy System polityczny przybiera cechy charakterystyczne dla dojrzałych i charakterystyczne dla dojrzałych i ustabilizowanych systemów z blokiem ustabilizowanych systemów z blokiem prawicowym AWS i lewicowym SLD, prawicowym AWS i lewicowym SLD, centroprawicowym UW, centrolewicowym centroprawicowym UW, centrolewicowym PSL, marginalny prawicowy ROPPSL, marginalny prawicowy ROP

ROK 2001ROK 2001

DIAMETRALNA ZMIANA NA SCENIE DIAMETRALNA ZMIANA NA SCENIE POLITYCZNEJ- ROZKŁAD I POLITYCZNEJ- ROZKŁAD I PRZEMODELOWANIE PRWICY ORAZ PRZEMODELOWANIE PRWICY ORAZ ZMAJORYZOWANIE CENTROLWICY PRZEZ ZMAJORYZOWANIE CENTROLWICY PRZEZ PARTIĘ HEGEMONICZNĄPARTIĘ HEGEMONICZNĄ

UW I AWS POZA PARLAMENTEM, PODOBNIE UW I AWS POZA PARLAMENTEM, PODOBNIE ROPROP

NOWE PARTIE (NA GRUZACH AWS,ROP ORAZ NOWE PARTIE (NA GRUZACH AWS,ROP ORAZ UW):UW):

1.1. PRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ (PiS);PRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ (PiS);2.2. LIGA POLSKICH RODZIN (LPR);LIGA POLSKICH RODZIN (LPR);3.3. PLATFORMA OBYWATELSKA (PO) PLATFORMA OBYWATELSKA (PO)

W SEJMIE ZNALAZŁA SIĘW SEJMIE ZNALAZŁA SIĘ TAKŻETAKŻE SAMOOBRONA RP (ANDRZEJ LEPPER)SAMOOBRONA RP (ANDRZEJ LEPPER)W DALSZYM CIĄGU W PARLAMENCIE W DALSZYM CIĄGU W PARLAMENCIE REPREZENTOWANE BYŁY:REPREZENTOWANE BYŁY:

1.1. SOJUSZ LEWICY DEMOKRATYCZNEJ;SOJUSZ LEWICY DEMOKRATYCZNEJ;2.2. POLSKIE STRONNICTWO LUDOWE;POLSKIE STRONNICTWO LUDOWE;

ROK 2005ROK 2005

SZEŚĆ PARTII:SZEŚĆ PARTII:

1.1. PRAWO I SPRAWIELIWOŚĆ;PRAWO I SPRAWIELIWOŚĆ;

2.2. PLATFORMA OBYWATELSKA;PLATFORMA OBYWATELSKA;

3.3. SAMOOBRONA;SAMOOBRONA;

4.4. SOJUSZ LEWICY DEMOKRATYCZNEJ;SOJUSZ LEWICY DEMOKRATYCZNEJ;

5.5. LIGA POLSKICH RODZIN;LIGA POLSKICH RODZIN;

6.6. POLSKIE STRONNICTWO LUDOWEPOLSKIE STRONNICTWO LUDOWE DOMINACJA SLD, MAJORYZACJA DOMINACJA SLD, MAJORYZACJA

LEWICYLEWICY USTABILIZOWANIE SCENY USTABILIZOWANIE SCENY

POLITYCZNEJPOLITYCZNEJ

ROK 2007ROK 2007

1.1. PLATFORMA OBYWATELSKA;PLATFORMA OBYWATELSKA;

2.2. PRAWO I SPRAWIELIWOŚĆ;PRAWO I SPRAWIELIWOŚĆ;

3.3. NOWE UGRUPOWANIE NOWE UGRUPOWANIE LEWICA I DEMOKRACILEWICA I DEMOKRACI ((LiDLiD) ) SLD+SDPL+PD+UPSLD+SDPL+PD+UP – – koalicyjnekoalicyjne ugrupowanie ugrupowanie polityczne, powstałe przed polityczne, powstałe przed wyborami samorządowymiwyborami samorządowymi w w 20062006 roku. roku.

4.4. POLSKIE STRONNICTWO LUDOWEPOLSKIE STRONNICTWO LUDOWE

W międzyczasie pod koniec kadencji pojawiły się W międzyczasie pod koniec kadencji pojawiły się partie: partie:

1.1. POLSKA JEST NAJWAŻNIEJSZA (JOANNA KLUZIK-POLSKA JEST NAJWAŻNIEJSZA (JOANNA KLUZIK-ROSTKOWSKA I ELŻBIETA JAKUBIAK – ROSTKOWSKA I ELŻBIETA JAKUBIAK – WYKLUCZONE Z PiS);WYKLUCZONE Z PiS);

2.2. RUCH PALIKOTA (JANUSZ PALIKOT – DAWNIEJ RUCH PALIKOTA (JANUSZ PALIKOT – DAWNIEJ PO)PO)

ROK 2011ROK 2011 PLATFORMA OBYWATELSKA;PLATFORMA OBYWATELSKA; PRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ;PRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ; RUCH PALIKOTA RUCH PALIKOTA (W TRAKCIE (W TRAKCIE

KADENCJI ZMIENIŁ NAWĘ NAKADENCJI ZMIENIŁ NAWĘ NA „TWÓJ RUCH”)„TWÓJ RUCH”)

POLSKIE STRONNICTWO LUDOWE;POLSKIE STRONNICTWO LUDOWE; SOJUSZ LEWICY DEMOKRATYCZNEJ;SOJUSZ LEWICY DEMOKRATYCZNEJ; SOLIDARNA POLSKA SOLIDARNA POLSKA (ZBIGNIEW (ZBIGNIEW

ZIOBRO) POSIADA KLUB ZIOBRO) POSIADA KLUB PARLAMENTARNY UTWORZONY PARLAMENTARNY UTWORZONY PRZEZ BYŁYCH POSŁÓW PiSPRZEZ BYŁYCH POSŁÓW PiS

SEJM VII KADENCJISEJM VII KADENCJISKŁAD SEJMU VII KADENCJI WYŁONIONY ZOSTAŁ W WYBORACH DO SEJMU I SENATU PRZEPROWADZONYCH 9 PAŹDZIERNIKA 2011.

• DOTYCHCZAS ODBYŁO SIĘ 51 POSIEDZEŃ;

• MARSZAŁEK SEJMU VII KADENCJI: EWA KOPACZ (PLATFORMA OBYWATELSKA) OD 8 XI 2011

• PARTIE:1.1. PLATFORMA OBYWATELSKA;PLATFORMA OBYWATELSKA;2.2. PRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ;PRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ;3.3. TWÓJ RUCH” d. RUCH PALIKOTATWÓJ RUCH” d. RUCH PALIKOTA4.4. POLSKIE STRONNICTWO LUDOWE;POLSKIE STRONNICTWO LUDOWE;5.5. SOJUSZ LEWICY DEMOKRATYCZNEJ;SOJUSZ LEWICY DEMOKRATYCZNEJ;• PONADTO MANDATY POSIADAJĄ :

SOLIDARNA POLSKA – 17, MNIEJSZOŚĆ NIEMIECKA – 1, INICJATYWA DIALOGU (BYLI POSŁOWIE RUCHU PALIKOTA) – 4

DZIĘKUJĘ ZA DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘUWAGĘ