Upload
rachel-aimee-mendoza
View
710
Download
61
Embed Size (px)
Citation preview
ASYAAraling Panlipunan 7
BAKIT KAILANGAN PAG-ARALAN ANG
ASYA?
ASYA
Pinakamalaking kontinente!
Halos 1/3 ng lupain ng daigdig ang sakop na humigit kumulang 44,579,000 km2
SAKOP
Pinaka-Kanlurang bahagi ng Cape Baba (Turkey) hanggang sa pinaka-Silangang bahagi into sa Cape Dezhnev (H. Siberia)!
Katimugang dulo ng Malay Peninsula hanggang Cape Chelyuskin sa (H. Siberia)
LOKASYON NG ASYA
MGA REHIYON SA ASYA
Gitnang Asya (GA)!
Kanlurang Asya (KA)!
Silangang Asya (SA)!
Timog Asya (TA)!
Timog Silangang Asya (TSA)
GITNANG ASYA
GITNANG ASYA (GA)BANSA KABISERA
Armenia YerevanAzerbaijan Baku
Georgia T’bilisiKazakhstan Alma AtaKyrgyzstan BishkekTajikistan Dushanbe
Turkmenistan AshgabatUzbekistan Tashkent
KANLURANG ASYA
KANLURANG ASYA (KA)BANSA KABISERABahrain ManamaCyprus Nicosia
Iran TehranIraq Baghdad
Israel JerusalemJordan AmmanKuwait Kuwait
Lebanon BeirutOman MuscatQatar Doha
Saudi Arabia RiyadhSyria Damascus
Turkey AnkaraYemen Sana’a
SILANGANG ASYA
SILANGANG ASYA (SA)
BANSA KABISERA
Hapon Tokyo
Hilagang Korea Pyongyang
Mongolia Ulaan Bataar
Taiwan Taipei
Timog Korea Seoul
Tsina Beijing
TIMOG ASYA
TIMOG ASYA (TA)BANSA KABISERA
Afghanistan KabulBangladesh Dhaka
Bhutan ThimpuIndia New Delhi
Maldives MaleNepal Kathmandu
Sri Lanka Colombo
TIMOG SILANGANG ASYA
TIMOG SILANGANG ASYA (TSA)BANSA KABISERA
Brunei Darussalam Bandar Seri BegawanCambodia Phnom PennIndonesia Jakarta
Laos VientianeMalaysia Kuala LumpurMyanmar RangoonPilipinas Manila
Singapore SingaporeThailand Bangkok
Timor-Leste DiliVietnam Hanoi
ANO ANG HEOGRAPIYA?
Pag-aaral ng mga katangiang pisikal ng daigdig, klima, vegetation
cover, ang pinagkukunang yaman, at aspektong pisikal ng populasyon nito.
I. KATANGIANG PISIKAL NG ASYA
ANYONG LUPA
KAHALAGAHAN NG ANYONG LUPA
Tirahan!
Malaki ang impluwensya sa kultura at pamumuhay!
Likas na tanggulan o depensa!
Gamit para sa pagsasaka, pagpapastol, at pinagkukunan ng yamang mineral
BUNDOK/KABUNDUKAN
HIMALAYAS
HIMALAYAS
Pinakamahabang hanay ng mga bundok sa Asya!
Rehiyon: Timog at Silangang Asya
BUNDOK EVEREST
BUNDOK EVEREST
Pinakamataas na bundok sa daigdig!
Bansa: Nepal!
Rehiyon: Timog Asya
PAMIR
PAMIR
Katatagpuan ng pinakamatataas na lupain/ bundok sa daigdig.!
Bumubuo sa halos 1/5 ng Asya!
Rehiyon: Hilaga at Timog Asya
BULKAN
PACIFIC RING OF FIRE
Hilera ng mga bulkan sa paligid ng Pacific Ring!
Tinagurian ding “seismic belt”!
Katatagpuan ng 75% ng mga bulkan sa daigdig!
REHIYON: Silangan at Timog Silangang Asya
MGA BULKAN SA INDONESIA
TALAMPAS
TIBET
Pinakamataas na talampas sa daigdig!
Rehiyon: Silangang Asya
TALAMPAS NG TIBET
KAPATAGAN at LAMBAK
MGA LAMBAK SA ASYA
Pawang masasaganang lam bak na sinilangan ng sinaunang kabihasnan!
May mga kapatagan at lambak sa halos lahat ng rehiyon sa kontinente!
Sa mga lupaing ito nagsimulang namuhay at alining ang mga sinaunang kabihasnang Asyano
LAMBAK NG HUANG HO
LAMBAK NG HUANG HO
LAMBAK NG TIGRIS AT EUPHRATES
Matatagpuan sa Kanlurang Asya
LAMBAK NG INDUS
Matatagpuan sa India
MGA PULO AT KAPULUAN
MGA BANSANG PULOSri Lanka at Singapore
SRI LANKA
SINGAPORE
MGA MALALAKING PULO SA KONTINENTE
Ilan sa pinakamataong pulo Borneo, Sumatra,Java, at Honshu
BORNEO
BORNEO
ILAN SA MAGAGANDANG PULO
SA ASYABali, Bohol, Camiguin, Hokkaido, Kyushu, at
Okinawa
BALI
CAMIGUIN
CAMIGUIN
MGA TANGWAY
Nagtataglay ng malalim na kanlungan at strahetikong lokasyon ay nalinang bilang sentro ng kalakalan at daungan!
Naghandog sa mga Asyanong naninirahan dito ng pagkakataong mapagyaman ang kanilang kultura, dahilan upang tawagin tong “Melting Pot of the World”
Subkontinente ng India (Timog Asya)!
Arabia (Kanlurang Asya)!
Hilaga at Timog Korea (Silangang Asya)!
Malay Peninsula, Indotsina, Kowloon (Timog Silangang Asya)
SUBKONTINENTE NG INDIA
INDOTSINA
Vietnam!
Laos!
Cambodia
MGA DISYERTO
MAINIT NA DISYERTO SA ASYA
Rub’al Khali o Empty Quarter Karakum (Black Sand) Kyzylkum (Red Sand)
Thar Desert/ Great Indian Desert
Rub’al Khali
Rub’al Khali
MALAMIG NA DISYERTO SA ASYA
Gobi Taklamakan
Silangang Siberia
Disyerto ng Gobi
ANYONG TUBIG SA ASYA
KAHALAGAHAN NG ANYONG TUBIG
Nagsisilbing likas na depensa!
Rutang pangkalakalan at paggagalugad!
Pinagkukunan ng yamang dagat at yamang mineral!
Naghuhubog sa uri ng pamumuhay ng mga taong nakatira
KARAGATAN
Arctic Ocean (H)!
Pacific Ocean (S)!
Indian Ocean (T)
ILOG
ILOG SA ASYA
Dumadaloy mula sa nagtataasang bundok at talampas sa H. Asya ay karaniwan nang bumabaybay sa higit na mataong lupain sa continent!
Halimbawa: Ilog Indus (India), Ganges (Bangladesh) , at Brahmaputra (Pakistan)
Ilog Ganges
Ilog Ganges
Huang/Yellow River, Yangtze, at Yalu
mahahalagang ilog sa Silangang Asya!
Yellow River (Tsina) bumabagtas ng 4,670 km papasok ng H. Tsina!
Yangtze- may habang 6,380 km at kilalang pinakamahabang ilog sa Asya
Yellow River
Ilog Mekong (Myanmar)
4,189 km ang haba!
Nagmumula sa Qinghai, Tsina na dumadaloy sa pagitan ng Thailand at Laos patawid sa mga bans ng tangway ng Indotsina
Ilog Mekong
Ilog Salween at Ilog Irrawady
mga pangunahing ilog sa Myanmar
ILOG IRRAWADY
Ilog Chao Phraya (Thailand)
Pinakamahaba at mayamang ilog sa Thailand
ILOG CHAO PHRAYA
Ilog Cagayan
Pinakamahabang ilog sa Pilipinas
Ilog Tigris at Ilog Euphrates
1,899 km ang haba!
dumadaloy patungong Timog Silangan sa pagitan ng Turkey at Syria papasok sa Iraq hanggang sa Golpo ng Persia.
LAWA
CASPIAN SEA
itinuturing na pinakamalaking laws sa daigdig!
matatagpuan sa Hilagang Kanluran ng kontinente; Hilagang Asya na nahahangganan ng Kazakhstan, Turkmenistan, Azerbaijan, at Russia!
may sukat na 370, 992 km2
CASPIAN SEA
CASPIAN SEA
LAWA NG BAIKAL
Pinakamalalim na lawa sa daigdig (1,620 m)!
may sukat na 31,494 km2 !
nagtataglay ng pinakamasaganang tubing tabang sa Asya!
Matatagpuan sa Silangang bahagi ng Russia
DEAD SEA
Pinakamaalat at pinakamahabang bah aging tubig mula sa kapatagan ng dagat sa daigdig!
Walang anumang yamang tubig na nabubuhay ditto!
Nahahangganan ng Israel at Jordan
DEAD SEA
GOLPO
Golpo ng Aden
Ang tubig mula sa Golpo ng Aden ay isinusulong ng Kipot ng Babel Mandeb patungong Red Sea.!
Matatagpuan sa pagitan ng Somalia at Yemen ay kasudlong ng Karagatang Indian
PERSIAN GULF
Kilala bilang isa sa mga pinaka-abalang daang dagat sa daigdig dahil ito ang nagsisilbing lagusan patungong kanluran para sa langis na nagmumula sa Persian Gulf na karugtong naman ng Arabian Sea
DAGAT
Dagat ng Tsina
Kasudlong ng Dagat ng Tsina, dito umaagos ang kilalang Ilog Chao Phraya ng Thailand
Sea of Japan/East Sea at China Sea
Pinagsusudlungan ng Kipot ng Korea
Philippine Sea
Karugtong ng Karagatang Pasipiko!
Matatagpuan sa HS ng Pilipinas
KLIMA
tumutukoy sa kalagayan ng atmosphere sa isang lupain sa loob ng mahabang panahon!
maaaring maging batayan ng uri ng pamumuhay ng mga tao sa isang lupain !
maaaring mating batayan ng uri ng kanilang hanapbuhay, panahanan, gawi, at iba pang aspekto ng pamumuhay.
PANAHON
kondisyon ng atmosphere sa isang natatanging pook sa loob ng nakatakdang oras
SALIK NA SANHI NG PAGKAKAROON NG IBA’T
IBANG URI NG KLIMA SA ASYAKinaroroonang Latitud!
Distansiya sa Karagatan at Hanay ng Nagtataasang mga Bundok!
Pagkalantad sa Halumigmig at Ekwador!
Direksyon ng umiiral na hangin!
Altitud o twas ng lupin
KINAROROONANG LATITUD
KINAROROONANG LATITUD
*LATITUD-distansya mula sa hilaga o timog na nasusukat sa digri!
KLIMANG POLAR: rehiyong nakalatag mula 60 digri hang gang sa polong hilaga o polong timog = mataas na latitud
KLIMANG TEMPERATE: Ang rehiyong nakalatag sa pagitan ng 60 digri latitude at 23 digri latitude sa pahilaga at patimog ay tinatawag na ginning latitude!
KLIMANG TROPIKAL - rehiyong nakalatag sa pagitan ng ekwador, Tropic of Cancer (23 digri sa Hilaga) at Tropic of Capricorn (23 digri sa Timog) ang mababang latitud. Dito nararanasan ang pinakamataas na preston ng klima sa daigdig
DISTANSYA SA KARAGATAN AT NAGTATAASANG BUNDOK
Bukod sa layo ng ibang lupain sa karagatan, ang mga lupaing ito ay nagkukubli rin sa nagtataasang mga bundok!
Ang mga ito ang nagsisilbing balakid
PAGKALANTAD SA HALUMIGMIG AT EKWADOR
Ang pagkalantad ng Timog Asya at Ti m o g S i l a n g a n g A s y a s a halumigmig at ekwador ay nagdudulot ng masaganang ulan at matataas na temperatura sa buong taon.
DIREKSYON NG UMIIRAL NA HANGIN
MONSOON: natatanging hang in na nararanasan sa Asya!
HANGING HABAGAT: (Mayo-Setyembre)!
Dulot into ang kabaligtarang dami ng hamog at ulang nagmumula sa Karagatang Indian
HANGING AMIHAN
nagaganap tuwing panahon ng taglamig!
walang dalang ulan ang uri ng monsoon na ito!
nararanasa sa pagitan ng Enero-Agosto!
nagdadala ng tagtuyot sa Timog Asya sa buwan ng Setyembre-Marso
ALTITUD O TAAS NG LUPAIN
ALTITUD: tawag sa twas ng lupain mula sa sea level o kapantay ng dagat!
HIGIT NA LAMIG ang nararanasan sa mas mataas na lupin , ang hang in ay numinipis at nawawalan ng kapasidad na makasipsip ng init
KLIMA SA ASYA
Nauuri sa sonang tropikal, arid/semi arid, temperate, continental, at polar!
Nagkakaiba-iba ang klima sa bawat rehiyon dahil sa lawak ng sakop nito sa latitude, altitud, lap it o kayo sa karagatan, atbp.
TROPIKAL
Mainit at mahalumigmig sa buong taon na nakakaranas ng madalas na pag-ulan!
Ang lupain ay nakakaranas din ng panahong tag-init at tag-ulan na bunsod ng monsoon!
Ang mga lupain sa hilagang kabundukang bahagi ng rehiyon ay karaniwang nakakaranas ng katamtamang panahon na sanhi ng kinalulugaran ng mga itong matataas na talampas
Monsoon ang nagdudulot ng masaganang ulan upang makapagsaka at makapag-ani ng 2-3 ulit!
Ang palay na naaayon sa klima ang pangunahing produkto ng mga bansa sa rehiyong may ganitong uri ng klima!
Hal. Pilipinas, Malaysia, Indonesia, Vietnam, Timor-Leste
ARID/SEMI ARID
Madalas na nakakaranas ng tagtuyot ang mga lupain sa rehiyon!
Ang rehiyon ay binubuo ng grassland, disyerto, at kabundukan!
Karaniwang hamon sa rehiyon ang kakulangan sa tubig
Nararanasan sa rehiyon ang sharqi at shamal—pana-panahong ihip ng hangin na karaniwang nararanasan sa buwan ng Abril-Hunyo at Setyembre-Nobyembre!
Hal. Saudi Arabia, Hilagang Kanlurang India, Kanlurang Mongolia, Afghanistan
SHARQI AT SHAMAL
SHARQI- hanging tuyo at may dalang buhangin na karaniwang umihip sa lakas na 80 km sa loob ng isang oras!
SHAMAL- nararanasan sa panahon ng tag-init na nagmumula sa Hilagang Kanluran ng Rehiyon (K. Asya)
TEMPERATE
Nararanasan sa katimugang bahagi ng rehiyon na nakakaranas ng monsoon sa panahon ng tag-init!
Nakakapghandog ang masaganang ulan sa tag-init ng 2-3 siklo ng pagsasaka at pag-ani sa isang taon!
Mahalumigmig na subtropikal naman ang nararanasan sa hilagang bahagi ng Korea at Japan dahil nakalatag ito sa mataas na latitud habang humid continental naman sa katimugang bahagi nito.
Mahabang panahon ng taglamig ang nararanasan sa mga bahaging ito ng rehiyon!
Hal. Tsina, Hapon, Timog Korea, Hilagang Korea
CONTINENTAL
Karaniwang umaabot ang temperature ng halos 10C at ang taglamig naman ay inaabot pa ng mas mababa sa 0C!
Karaniwang nararanasan sa silangang baybayin at hilagang kanlurang baybayin ng mga kontinente!
Hal. Turkey, Iran, Hilagang Asya, Timog Silangang Japan at Korea
POLAR
B u o n g t a o n g n a p a k a l a m i g n g temperatura sa mga lupaing nagtatamasa ng klimang polar!
Ang pinakamainit na temperatura ay umaabot lamang ng 10C!
Karaniwang nadarama sa pinakahilagang bahagi ng kontinente!
Hal. Hilagang Silangang Siberia
KLIMA SA BAWAT REHIYON
SILANGANG ASYA
Mongolia at Silangang Tsina ay nasa mataas at gitnang latitude (Mongolia, Hilagang Tsina—steppe; klimang polar)!
Paghahayupan ang karaniwang uri ng kabuhayan ng mga tao rito.!
Temperate- nararanasan sa katimugang bahagi; nakakaranas ng ulang monsoon sa tag-init
KOREA AT HAPON
HILAGA: Mahalumigmig na subtropical dahil nakalatag ito sa mataas na latitude!
TIMOG: Continental; mahabang panahon ng taglamig
TIMOG ASYA
matatagpuan sa katimugang bahagi ng Himalayas at Silangan ng Caspian Sea!
nakakaranas ng apat na uri ng panahon; tag-sibol (Dis-Peb), tag-init (Marso-Mayo), tag-lagas (Hunyo-Agosto), taglamig (Set-Nob)
KLIMANG ALPINE
nararanasan sa panahon ng taglamig sa pinakahilagang bahagi ng rehiyon at iba pang bahagi ng rehiyon ay nakakaranas ng tag-ulan at tag-init
MONSOON: nararanasan sa ilang bahagi ng Hilaga, Gitna, at baybaying bahagi ng India; ang panahon ay main it at mahalumigmig na may kadalasang pag-ulan!
SEMI DESERT: kondisyon ng panahon kapag tagtuyot
TIMOG SILANGANG ASYA
Karaniwang tropikal, mainit, mahalumigmig sa loon ng buong taon na nakakaranas ng madalas na pag-ulan!
Nakakaranas rin ng monsoon na nakakapagdulot ng masaganang ulan spat upang makapagsaka at makapag-ani
KLIMANG TROPIKAL RAINFOREST
sanhi ng pagkakaroon ng rehiyon ng malalawak na kagubatan at malalawak at masasaganang lam bak na karaniwang natatamnan ng naglalakihan puno at plantation
KANLURANG ASYA
karaniwang arid o semi arid ang klima sa rehiyon!
madalas na nakakaranas ng tagtuyot ang mga lupain sa rehiyon!
Binubuo ng mga lupaing grassland, disyerto at kabundukan!
Karaniwang hamon sa rehiyon ang kakulangan ng tubing
HILAGA/GITNANG ASYA
nagkakaiba-iba rin ang klima sa kabundukan sa rehiyon!
Karaniwan ang sonang arctic sa hilagang bahagi nito !
Ang vegetation cover ay maaaring tundra and taiga
VEGETATION COVER SA ASYA
VEGETATION COVER
tumutukoy sa iba’t ibang uri ng pananim na nakabalot sa lupin ng daigdig !
pinakahayag na bunga ng pagkakabahagi ng temperature at presipitasyon sa iba’t ibang bahagi ng munro!
hayagang bunga ng klima sa isang lupain
MGA URI NG VEGETATION COVER SA ASYA
Tundra!
Taiga!
Grassland o steppe!
Disyerto!
Tropical Rainforest
TUNDRA
TUNDRA
kapatagang latian or marshy plains (Ruso)!
mga look na ito ay karaniwang nababalutan lamang ng lumot at lichen (pinakamabagal na halamang lumalagong halaman at lumalaki lamang ito nang isang sentimentro sa loob ng isang taon)
LICHEN
TAIGA
TAIGA
pamayanang kagubatan (Ruso)!
matatagpuan sa timog ng mga lupaing tundra!
binubuo ng malalawak na kagubatang coniferous
GRASSLAND O STEPPE
malalawak na damuhang lupain!
ang uri ng mga damong tumutubo dito ay nakatatagal sa mga lupaing tuyo at temperate!
Halamang herbaceous ang tumutubo
DISYERTO
DISYERTO
tanging matitinik at mabababang palumpon ng mga halaman at punungkahoy ang bumubuo sa uri ng vegetation na mayroon sa disyerto.
TROPICAL RAINFOREST
TROPICAL RAINFOREST
Likas sa ganitong uri ng lupain ang mga punong tropical deciduous na nagtatagal sa klimang mayroong mahabang tuyong panahon at napakalakas na tag-ulan
TROPICAL DECIDUOUS
3 URI NG TROPICAL RAINFOREST VEGETATION
1. ang nagtataasang punong matatagpuan 100-120 talampakan!
2. ang mga punong may taas na 80 talampakan !
3 ang mga punong may taas na 60 talampakan
KAUGNAYAN NG VEGETATION COVER SA
BUHAY NG MGA ASYANO