หน่�วยที่�� 2 ลั�กษณะโครงสร�างผั�งงาน่

ว�ชาพื้��น่ฐาน่การเขี�ยน่โปรแกรมคอมพื้�วเตอร%เร��องการเขี�ยน่ผั�งงาน่

การเขี�ยนผังงานใช้�สำ�าหรบช้�วยในการเขี�ยนลำ�าดับขีองขี�นตอนว�ธี�การแก�ปั�ญหา หลำงจากที่�#ที่�าการเขี�ยนผังงานที่�#ใช้�สำ�าหรบแก�ปั�ญหาเร�ยบร�อยแลำ�ว ขี�นตอนต�อไปัคื&อ การเขี�ยนขี�นตอนว�ธี�การแก�ปั�ญหาจากผังงานที่�#ไดั�ที่�าการเขี�ยนขี'�น จากน�นจ'งที่�าการเขี�ยนเปั(นรหสำเที่�ยมแลำะโปัรแกรมคือมพิ�วเตอร- ตามลำ�าดับลำกษณะโคืรงสำร�างผังงาน ที่�#สำามารถน�าไปัเขี�ยนเปั(นขี�นตอนว�ธี�การที่�างาน แลำะรหสำเที่�ยม สำามารถแยกเปั(นลำกษณะโคืรงสำร�างผังงานไดั� 3 ลำกษณะ ดังน��

1. โคืรงสำร�างผังงานการที่�างานแบบลำ�าดับ2. โคืรงสำร�างผังงานการที่�างานแบบเลำ&อกที่�า หร&อม�เง&#อนไขี3. โคืรงสำร�างผังงานการที่�างานแบบที่�าซ้ำ��า

ลำกษณะขีองผังงานที่�#เขี�ยนขี'�น ต�องเขี�ยนให�อย2�ในร2ปัแบบขีองโคืรงสำร�างหลำก 3 โคืรงสำร�างน�� ผังงานหน'#งผังงาน สำามารถปัระกอบไปัดั�วยหลำายโคืรงสำร�างผังงาน โดัยม�โคืรงสำร�างผังงานการที่�างานแบบลำ�าดับเปั(นโคืรงสำร�างพิ&�นฐาน โคืรงสำร�างผังงานลำกษณะอ&#น เช้�น การเลำ&อกที่�า หร&อการที่�าซ้ำ��าเปั(นโคืรงสำร�างที่�#ปัระกอบอย2�ภายใน หร&ออาจปัระกอบดั�วยโคืรงสำร�างผังงานการที่�างานแบบลำ�าดับเพิ�ยงโคืรงสำร�างเดั�ยวก5ไดั�

โครงสร�างผั�งงาน่การที่&างาน่แบบลั&าดั�บ

โคืรงสำร�างการที่�างานแบบลำ�าดับ (Sequence) เปั(นลำกษณะโคืรงสำร�างพิ&�นฐานขีองผังงานที่6กผังงาน ลำกษณะการที่�างานขีองโคืรงสำร�างผังงานแบบลำ�าดับจะที่�างานที่�ลำะขี�นตอน ต�งแต�ขี�นตอนแรกจนถ'งขี�นตอนสำ6ดัที่�าย ลำ�าดับการที่�างานขีองผังงานจะที่�างานตามที่�ศที่างขีองลำ2กศร โคืรงสำร�างขีองผังงานแบบลำ�าดับ ม�ลำกษณะโคืรงสำร�างดังน��

โคืรงสำร�างผังงานการที่�างานแบบลำ�าดับ

จากโคืรงสำร�างผังงานการที่�างานแบบลำ�าดับร2ปั ขี�นตอนการที่�างานขีองผังงานจะเร�#มต�นที่�างานในกระบวนการที่�# 1 (Process 1) เม&#อที่�างานในกระบวนการที่�# 1 เสำร5จ ขี�นตอนต�อไปั คื&อ ที่�างานในกระบวนการที่�# 2 เม&#อที่�างานในกระบวนการที่�# 2 เสำร5จ จ'งที่�างานในกระบวนการที่�# 3 เปั(นขี�นตอนต�อไปั ตามลำ�าดับ การที่�างานจะที่�างานที่�ลำะ 1 กระบวนการ การที่�างานจะไม�ที่�างานหลำายกระบวนการพิร�อมกน

กระบวนการในการที่�างานที่�# 1 , 2 แลำะ 3 หมายถ'ง การที่�างานในแต�ลำะลำกษณะ อาจเปั(นการรบขี�อม2ลำเขี�า การแสำดังผัลำขี�อม2ลำ หร&อการคื�านวณ เปั(นต�น นอกจากน�นยงสำามารถน�าเอาลำกษณะโคืรงสำร�างผังงานแต�ลำะลำกษณะมาเปั(นกระบวนการที่�างานขีองผังงาน เช้�น โคืรงสำร�างการเลำ&อกที่�า การที่�าซ้ำ��า หร&อการที่�างานแบบลำ�าดับ

ต�วอย�างที่�� 1 โคืรงสำร�างผังงานการที่�างานแบบลำ�าดับ

ผังงานการไปัโรงเร�ยน 

จากโคืรงสำร�างผังงานแบบลำ�าดับ สำามารถอธี�บายขี�นตอนการที่�างานไดั� ดังน��

1. เร�#มต�นการที่�างาน2. ต&#นนอน3. อาบน��า แต�งตว4. รบปัระที่านอาหาร5. ไปัโรงเร�ยน6. จบ

โครงสร�างผั�งงาน่การที่&างาน่แบบเลั�อกที่&า หร�อม�เง��อน่ไขี

ลำกษณะขีองโคืรงสำร�างผังงานการที่�างานแบบเลำ&อกที่�า ใช้�สำ�าหรบกรณ�ที่�#ต�องการตดัสำ�นใจเพิ&#อเลำ&อกขี�นตอนการที่�างานที่�#เหมาะสำมกบขี�อม2ลำที่�#ที่�าการปัระมวลำผัลำในขีณะน�น โคืรงสำร�างผังงานการเลำ&อกที่�าปัระกอบดั�วยสำญลำกษณ-ขีองการตดัสำ�นใจ 1 สำญลำกษณ- เพิ&#อใช้�สำ�าหรบการตดัสำ�นใจสำ�าหรบเลำ&อกการที่�างานที่�#ต�องที่�าเปั(นลำ�าดับถดัไปัการที่�างานหลำงจากการตรวจสำอบเง&#อนไขี จะม�การที่�างานอย2� 2 กรณ�คื&อกรณ�ที่�#ผัลำการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นจร�ง แลำะกรณ�ที่�#ผัลำการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นเที่5จดังร2ปั 

โคืรงสำร�างผังงานการเลำ&อกที่�า

จากโคืรงสำร�างผังงานการเลำ&อกที่�า ขี�นตอนแรกขีองการที่�างานคื&อ การพิ�จารณาเง&#อนไขี (Condition) ที่�#ใช้�สำ�าหรบตดัสำ�นใจเลำ&อกขี�นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�าเปั(นลำ�าดับถดั/ไปั ถ�าผัลำที่�#ไดั�จากการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นจร�ง ขี�นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�าเปั(นลำ�าดับถดัไปัคื&อ การที่�างานขีองกระบวนการที่�# 1 ถ�าผัลำที่�#ไดั�จากการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นเที่5จ ขี�นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�าเปั(นลำ�าดับถดัไปัคื&อ สำ�วนขีองกระบวนการที่�# 2 โดัยเลำ&อกที่�างานเพิ�ยงกระบวนการเดั�ยว ไม�ที่�างานที่�ง 2 กระบวนการพิร�อมกน

การที่�างานขีองแต�ลำะกระบวนการ หมายถ'ง การที่�างานในแต�ลำะลำกษณะ สำามารถเปั(นไดั�ที่�งการรบขี�อม2ลำ การแสำดังผัลำขี�อม2ลำ หร&อการคื�านวณ แลำะยงสำามารถน�าเอาโคืรงสำร�างผังงานลำกษณะอ&#นมาเปั(นกระบวนการที่�างานในแต�ลำะขี�นตอนไดั� กระบวนการที่�# 1 แลำะ 2 สำามารถเปั(นไดั�ที่�งโคืรงสำร�างผังงานการที่�างานแบบลำ�าดับ การเลำ&อกที่�า หร&อการที่�าซ้ำ��า

ลำกษณะโคืรงสำร�างผังงานการเลำ&อกที่�าไม�จ�าเปั(นต�องม�ขี�นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�าคืรบที่�งสำองกรณ� คื&อ กรณ�ที่�#ผัลำการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นจร�งแลำะกรณ�ที่�#ผัลำการตรวจสำอบเปั(นเที่5จ อาจม�ขี�นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�าเพิ�ยงกรณ�เดั�ยวก5ไดั� กลำ�าวคื&อ อาจม�เฉพิาะกรณ�ที่�#ผัลำการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นจร�งม�ขี �นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�า สำ�วนกรณ�ที่�#ผัลำการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นเที่5จไม�ม�ขี �นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�า หร&อม�เฉพิาะกรณ�ที่�#ผัลำการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นเที่5จ ม�ขี �นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�า สำ�วนกรณ�ที่�#ผัลำการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นจร�ง ไม�ม�ขี �นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�า

ลำกษณะโคืรงสำร�างผังงานการเลำ&อกที่�า

จากร2ปั(A) คื&อ ลำกษณะขีองโคืรงสำร�างผังงานการเลำ&อกที่�าที่�#ม�กระบวนการที่�างานเฉพิาะกรณ�ที่�#ผัลำการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นจร�งม�ขี �นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�า สำ�วนกรณ�ที่�#ผัลำการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นเที่5จไม�ม�ขี �นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�า

จากร2ปั(B) คื&อ ลำกษณะขีองโคืรงสำร�างผังงานการเลำ&อกที่�าที่�#ม�กระบวนการที่�างานเฉพิาะกรณ�ที่�#ผัลำการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นเที่5จม�ขี �นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�า สำ�วนกรณ�ที่�#ผัลำการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นจร�งไม�ม�ขี �นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�า

ลำกษณะขีองโคืรงสำร�างผังงานการเลำ&อกที่�า ขี�นตอนการที่�างานที่�#เลำ&อกที่�าเปั(นลำ�าดับถดัไปัหลำงจากการตรวจสำอบเง&#อนไขี จะพิ�จารณาจากอกษรที่�#ใช้�ก�ากบที่�ศที่าง โดัยใช้� “Y” หร&อ “Yes” หร&อ ใช้� ก�ากบที่�ศที่างขีองขี�นตอนการที่�างานที่�#“ ”ต�องที่�าเม&#อผัลำที่�#ไดั�จากการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นจร�ง แลำะใช้� “N” หร&อ “No” หร&อ

ไม�ใช้� ก�ากบที่�ศที่างขีองขี�นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�าเม&#อผัลำที่�#ไดั�จากการตรวจสำอบ“ ”เง&#อนไขีเปั(นเที่5จ

การที่�างานเม&#อผัลำที่�#ไดั�รบการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นจร�งไม�จ�าเปั(นต�องอย2�ที่างซ้ำ�ายขีองสำญลำกษณ-การตดัสำ�นใจ แลำะผัลำที่�#ไดั�จากการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นเที่5จไม�จ�าเปั(นต�องอย2�ที่างขีวาขีองสำญลำกษณ-การตดัสำ�นใจ ลำ�าดับขี�นตอนการที่�างานพิ�จารณาจากตวอกษรก�ากบที่�ศที่างเปั(นหลำก

ลำกษณะโคืรงสำร�างผังงานการเลำ&อกที่�าที่�#ม�การที่�างานเหม&อนกน

ลำกษณะการที่�างานขีองโคืรงสำร�างผังงานที่�ง 2 ผังงานม�การที่�างานที่�#เหม&อนกน ลำกษณะการที่�างานคื&อ หลำงจากตรวจสำอบเง&#อนไขี ถ�าผัลำจากการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นจร�ง กระบวนการที่�#ต�องที่�าเปั(นขี�นตอนต�อไปัคื&อ กระบวนการที่�# 1 ถ�าผัลำจากการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นเที่5จ ไม�ม�กระบวนการใดัเลำยที่�#ต�องที่�าเปั(นลำ�าดับถดัไปั

ต�วอย�างที่�� 2 โคืรงสำร�างผังงานการเลำ&อกที่�า

ผังงานการเลำ&อกซ้ำ&�ออาหาร

จากผังงานการเลำ&อกซ้ำ&�อ การที่�างานขีองผังงานสำามารถอธี�บายลำ�าดับขี�นตอนการที่�างานไดั�ดังน��

1. เร�#มต�น2. รบเง�นมา 200 บาที่3. ตรวจสำอบเง&#อนไขี ซ้ำ&�อพิ�ซ้ำซ้ำ�าหร&อไม� ถ�าใช้�

3.1 จ�ายคื�าพิ�ซ้ำซ้ำ�า 199 บาที่ม�ฉะน�นแลำ�ว

3.2 จ�ายคื�าไก�ย�างห�าดัาว 109 บาที่5. จบการที่�างาน

โครงสร�างผั�งงาน่การที่&างาน่แบบที่&าซ้ำ&�า

ลำกษณะโคืรงสำร�างผังงานการที่�างานแบบที่�าซ้ำ��า ใช้�ปัระโยช้น-ในกรณ�ที่�#ต�องการที่�างานอย�างใดัอย�างหน'#งซ้ำ��ากนหลำายคืร�ง โคืรงสำร�างผังงานแบบที่�าซ้ำ��าจะปัระกอบไปัดั�วยสำญลำกษณ-การตดัสำ�นใจ ใช้�สำ�าหรบตรวจสำอบเง&#อนไขีเพิ&#อตดัสำ�นใจว�าจะเขี�าสำ2�ขี �นตอนการที่�าซ้ำ��าหร&อไม�ลำกษณะการที่�าซ้ำ��าสำามารถแบ�งไดั�เปั(น 2 ลำกษณะคื&อ 

1. ที่�าในขีณะที่�#

2. ที่�าจนกระที่#ง

1. การที่&าซ้ำ&�าลั�กษณะที่&าใน่ขีณะที่��การที่�างานขีองโคืรงสำร�างผังงานการที่�าซ้ำ��าลำกษณะที่�าในขีณะที่�# (Do -

While) ขี�นตอนแรกขีองการที่�างาน คื&อ การตรวจสำอบเง&#อนไขีการที่�าซ้ำ��า ถ�าผัลำที่�#ไดั�จากการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นจร�ง จ'งเขี�าสำ2�ขี �นตอนขีองการที่�างานในสำ�วนขีองการที่�าซ้ำ��าจากร2ปัที่�# 2.7 คื&อ ที่�ากระบวนการที่�# 1 หลำงจากที่�ากระบวนการที่�# 1 เสำร5จแลำ�ว การที่�างานขีองผังงานจะกลำบไปัตรวจสำอบเง&#อนไขีที่�#ใช้�สำ�าหรบการที่�าซ้ำ��าอ�กคืร�ง

ถ�าผัลำที่�#ไดั�จากการตรวจสำอบเง&#อนไขียงคืงเปั(นจร�ง การที่�างานจะเขี�าสำ2�ขี �นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�าซ้ำ��าอ�กคืร�งหน'#ง ที่�าซ้ำ��าเช้�นน��จนกว�าผัลำที่�#ไดั�จากการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นเที่5จ จ'งออกจากขี�นตอนการที่�าซ้ำ��า เพิ&#อที่�างานในขี�นตอนต�อไปั

โคืรงสำร�างผังงานแบบที่�าซ้ำ��าในลำกษณะที่�าในขีณะที่�#

ต�วอย�างที่�� 3 โคืรงสำร�างผังงานการที่�าซ้ำ��าในลำกษณะที่�าในขีณะที่�#

ผังงานโคืรงสำร�างการที่�าซ้ำ��าลำกษณะที่�าในขีณะที่�

จากผังงานสำามารถอธี�บายลำ�าดับขี�นตอนการที่�างานไดั�ดังน��1. เร�#มต�น2. คืร2ให�นกเร�ยนอ�านหนงสำ&อ 10 หน�า3. นกเร�ยนเปั9ดัอ�านหนงสำ&อหน�าแรก4. ในขีณะที่�# ตรวจสำอบนกเร�ยนอ�านไม�คืรบ 10 หน�า

4.1ให�นกเร�ยนเปั9ดัหนงสำ&อหน�าถดัไปั4.2 นกเร�ยนอ�านหนงสำ&อ

5. จบการที่�างาน

2. การที่&าซ้ำ&�าใน่ลั�กษณะที่&าจน่กระที่��งลำกษณะขีองโคืรงสำร�างผังงานการที่�าซ้ำ��าลำกษณะที่�าจนกระที่#ง (Do -

Until) แสำดังในร2ปัที่�# 2.9 การที่�างานขีองโคืรงสำร�างผังงานการที่�าซ้ำ��าลำกษณะที่�าจนกระที่#ง ขี�นตอนการที่�างานที่�#ต�องที่�าเปั(นลำ�าดับแรก คื&อ ที่�าขี�นตอนการที่�างานที่�#ต�องการที่�าซ้ำ��าก�อนอย�างน�อยหน'#งคืร�ง จากร2ปัที่�# 2.9 คื&อ การที่�างานในสำ�วนขีองกระบวนการที่�# 1 หลำงจากน�นจ'งที่�าการตรวจสำอบเง&#อนไขีสำ�าหรบพิ�จารณาว�าจะกลำบไปัที่�ากระบวนการที่�างานที่�#ต�องที่�าซ้ำ��าหร&อไม�

ถ�าผัลำที่�#ไดั�จากการตรวจสำอบเง&#อนไขีเปั(นเที่5จ การที่�างานขีองผังงานจะที่�าการย�อนกลำบไปัที่�าขี�นตอนการที่�างานที่�#ต�องการที่�าซ้ำ��าอ�กคืร�ง แลำ�วจ'งที่�าการกลำบมาตรวจสำอบเง&#อนไขี ถ�าผัลำที่�#ไดั�จากการตรวจสำอบเง&#อนไขียงคืงเปั(นเที่5จ จะกลำบไปัที่�ากระบวนการที่�#ต�องที่�าซ้ำ��าอ�ก ที่�าเช้�นน��จนกว�าผัลำที่�#ไดั�จากการตรวจสำอบเง&#อนไขีออกมาเปั(นจร�ง จ'งออกจากขี�นตอนการที่�าซ้ำ��าเพิ&#อที่�างานในขี�นตอนอ&#นต�อไปั

โคืรงสำร�างผังงานการที่�าซ้ำ��าลำกษณะที่�าจนกระที่#ง

ต�วอย�างที่�� 4 โคืรงสำร�างผังงานการที่�าซ้ำ��าในลำกษณะที่�าจนกระที่#ง

ผังงานโคืรงสำร�างการที่�าซ้ำ��าลำกษณะที่�าจนกระที่#ง

จากผังงานสำามารถอธี�บายลำ�าดับขี�นตอนการที่�างานไดั�ดังน��1. เร�#มต�น2. คืร2อธี�บายเร&#องการบวกเลำขี3. คืร2ให�นกเร�ยนที่�าแบบฝึ;กหดั4. นกเร�ยนสำ�งแบบฝึ;กหดั5. คืร2ตรวจ6. ที่�าซ้ำ��าจนกระที่#ง นกเร�ยนสำ�วนใหญ�ที่�าถ2ก

6.1 คืร2สำอนเร&#องใหม�7. จบการที่�างาน

ขี�อแตกต�างระหว�างการที่&าซ้ำ&�าลั�กษณะที่&าใน่ขีณะที่�� ก�บ ที่&าจน่กระที่��ง