MEDEDINGINGSBELEIDEen handleiding voor de leerkracht

EEN WOORDJE UITLEG

Dit is een handleiding voor een les rond mededingingsbeleid.

De les is gebaseerd op de tekst ‘Mededingingsbeleid’ uit het handboek Economix 5 – Algemene Economie (Uitgeverij Pelckmans), pagina 196-197.

Deze handleiding bevat o.a. tips voor de leerkracht, de herwerkte lestekst, toelichtingen bij de aanpassingen aan de oorspronkelijke lestekst, opdrachten voor de leerlingen …

ZELFREFLECTIE

Aan de slag

Vóór de les: de leerkracht neemt de checklist door en selecteert punten waaraan hij tijdens deze les extra aandacht wil besteden.

Na de les: de leerkracht vult de checklist in en reflecteert over de leservaring.

Deze checklist kan bij elke les gehanteerd worden.

Belangrijk: Noteer concrete voorbeelden bij het invullen van de checklist (“Op welk moment tijdens de les heb ik dit wel/niet gedaan?”), zo denk je bewust na over je acties en kan je je later makkelijker herinneren wat je goed of minder goed deed.

Tool: ‘Kijkwijzer voor Taalgericht Vakonderwijs’

Bron: Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Platform Taalgericht Vakonderwijs, Enschede

Doel: de eigen taalgerichte aanpak efficiënt en effectief verbeteren

LESTEKST EN LESVERLOOP

De oorspronkelijke lestekst heeft nood aan meer structuur en een duidelijker taalgebruik.

De highlights op de volgende slides geven de belangrijkste wijzigingen aan de oorspronkelijke lestekst weer en een overzicht van mogelijke opdrachten voor de leerlingen.

Voor de oorspronkelijke lestekst, klik hier

Voor de aangepaste tekst, klik hier

Noot: In de lestekst worden de synoniemen ‘concurrentie’ en ‘mededinging’ door elkaar gebruikt. Er werd bewust gekozen om niet slechts één term te hanteren, aangezien beide woorden in het vakjargon bij bepaalde begrippen gebruikt worden.

HIGHLIGHT 1: WOORDWEB (1/3)

Aan de slag

Begin v/d les: Tijdens een korte brainstormsessie geven de leerlingen een woord of woordgroep dat volgens hen – in welke context ook – bij het centrale begrip ‘mededinging’ past. De leerkracht noteert alles aan bord en dit woordweb blijft gedurende de hele les aan bord staan.

Belangrijk: De leerkracht heeft voor zichzelf reeds een overzicht gemaakt van de noodzakelijke begrippen.

Tool: Woordweb Bron: De lesfabriek – klik hier

Doel: Zicht krijgen op voorkennis leerlingen en motivatie verhogen + de les eindigen met een overzicht van de kernbegrippen

HIGHLIGHT 1: WOORDWEB (2/3) Einde v/d les: Het woordweb staat opnieuw ter discussie: welke

woorden laten we beter weg en welke belangrijke begrippen zijn nog niet vermeld? Elke leerling noteert het woordweb in zijn/haar cursus.

Uiteraard zijn er nog andere manieren om met een woordweb aan de slag te gaan. Wil je meer uitleg over de algemene aanpak van een woordweb en hoe je de voorkennis van je leerlingen kan activeren? Klik dan hier.

Een voorbeeld van een passend woordweb vind je hier of op de volgende slide.

HIGHLIGHT 1: WOORDWEB (3/3)Merk op dat dit woordweb een bepaalde structuur bevat en enkel de belangrijkste woorden. Het woordweb kan er uiteraard anders uit zien, afhankelijk van wie het opstelt en waar de klemtonen gelegd worden.

Belangrijk bij een woordweb is dat er actief wordt nagedacht over de gerelateerde begrippen bij het kernwoord ‘mededinging’.

HIGHLIGHT 2: ZORG VOOR STRUCTUUR EN EEN PASSENDE LAY-OUT (1/2)

We pasten de lay-out en de structuur van de oorspronkelijke tekst aan om er een aantrekkelijk geheel van te maken. Klik hier om de aangepaste tekst te bekijken.

Lay-out en structuur hebben een meerwaarde voor de leesbaarheid en taalgerichtheid van een tekst. De lay-out van een document speelt een grote rol bij de begrijpelijkheid van een tekst en zorgt voor rust. Hieronder volgen een aantal tips voor een goede lay-out.

HIGHLIGHT 2: ZORG VOOR STRUCTUUR EN EEN PASSENDE LAY-OUT (2/2)Aan de slag

Gebruik geen beelden als achtergrond voor je tekst.

Zet belangrijke woorden in het vet, zodat ze geaccentueerd worden.

Een goede lay-out zorgt voor rust.

Zet de belangrijke woorden in het vet.

Gebruik titels en ondertitels die je in het vet zet of groter maakt. Zo gebruiken de lezers sneller de opbouw van de tekst.

Een duidelijke inleiding zorgt voor een betere kadering van de tekst. Ga er niet van uit dat je lezers al over de nodige voorkennis beschikken.

Kies een duidelijk, goed leesbaar lettertype

Bron: Maastricht University

HIGHLIGHT 3: VERMIJD MOEILIJK TAALGEBRUIK

Aan de slag Onnodig moeilijke woorden vervang je of laat je beter weg.

Voorbeelden: sanctioneren bestraffenrestrictief onwettigfundamenteel onmisbaar

Voeg een verklarende woordenlijst toe, het liefst alfabetisch gerangschikt. Verwijs in je tekst naar de woordenlijst door woorden in cursief te zetten. Voeg ook een voorbeeldzin toe aan elk woord uit de woordenlijst.

Laat niet alle vakjargon weg, zoek naar een goed evenwicht.

Bron: VRT-Taalnet

Wil je als leerkracht taalgericht lesgeven, dan vermijd je best moeilijk taalgebruik in je leermiddelen.

HIGHLIGHT 4: VEREENVOUDIG LANGE ZINNEN

Voorbeeld

“Daardoor zijn nationale wetten op de mededinging zeer vaak getrouwe blauwdrukken van de Europese wetten.”

wordt: “Daardoor lijken nationale wetten op de mededinging vaak heel goed op de Europese wetten.”

Bron: Taal – Educatie en school

Zonder afbreuk te doen aan de inhoud van de tekst zorgt een vereenvoudiging van te lange zinnen en constructies voor een aangename leestekst.

HIGHLIGHT 5: GEEF VOLDOENDE VOORBEELDEN (1/2)Voorbeelden zorgen ervoor dat abstracte theorieën beter begrijpbaar worden. Bovendien maken ze de tekst aantrekkelijker voor de lezer.

In de oorspronkelijke tekst vonden we weinig voorbeelden terug. In bepaalde gevallen is het echter noodzakelijk om een theorie te verduidelijken aan de hand van een voorbeeld .

Een uitgewerkte illustratie vind je op de volgende slide.

HIGHLIGHT 5: GEEF VOLDOENDE VOORBEELDEN (2/2)Voorbeeld

“Met antitrustmaatregelen bestrijdt de overheid kartels, restrictieve praktijken en dominante posities.”

Wordt: “Met antitrustmaatregelen bestrijdt de overheid kartels, begrenzende praktijken en dominante posities (bijvoorbeeld een monopolie).

Een voorbeeld van begrenzende praktijken is afnameverplichting. Een brouwer van een heel populair bier spreekt bijvoorbeeld met de cafébaas af dat hij elke maand minstens een bepaalde hoeveelheid van dat bier moet aankopen. Doet de cafébaas dit niet, dan mag hij niks kopen en kan hij het populaire bier dus niet aanbieden in zijn café. Op die manier zal de cafébaas veel reclame maken voor dat ene bier (omdat hij er veel van moet kunnen verkopen). Daarnaast zal hij misschien minder andere soorten bier (bij andere brouwers) kunnen kopen, omdat hij al een hoge bierkost heeft.”

Zonder deze ingrepen, is het begrip ‘restrictieve praktijken’ een abstracte, moeilijk begrijpbare term voor de leerlingen.

HIGHLIGHT 6: KRUISWOORDRAADSEL

Aan de slag

Op het einde van de les vullen de leerlingen in duo het raadsel in (10’).

Nadien wordt de oplossing door de leerlingen aan bord gebracht.

Klik hier voor het kruiswoordraadsel (incl. oplossing).

Tool: Kruiswoordraadsel (met deze tool kan je zelf kruiswoordraadsels maken)

Doel: leerlingen oefenen via een spelvorm de begrippen uit de lestekst

AUTEURS

Liesbeth Cosyn

Nikè Ramakers

Jort Ory