2ο ΓΕΛ ΚΩ «Οδυσσέας Ελύτης»

Μάθημα: Ερευνητική Εργασία (Project)

Σχολικό Έτος: 2013 – 2014

Τετράμηνο: Β’

Τάξη: Β’ Λυκείου

Ομάδα: «Εργαστήρι Παραστατικών Τεχνών»

Ερευνητική Εργασία

«Η Ιστορία του Κινηματογράφου, από τηγέννησή του μέχρι το 1970, μέσα από τιςτεχνολογικές εξελίξεις, τα κυριότερα ρεύματα,και τους σημαντικότερους σκηνοθέτες.»

Εισαγωγή

Ο Κινηματογράφος είναι μία από τις μορφές τέχνης που αναντίρρητα κυριαρχούν

από κάθε άποψη στις μέρες μας. Μαζί με τη μουσική αποτελούν βασικό πυλώνα

αυτού που εύγλωττα αποκαλείται «Βιομηχανία του Θεάματος». Μπορεί ο

αριθμός των θεατών που επιλέγουν τις κινηματογραφικές αίθουσες να

παρουσιάζει πτωτική τάση τα τελευταία χρόνια, όμως το ενδιαφέρον του κοινού

φαίνεται πως παραμένει αμείωτο. Οι σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις (προβολή

ταινιών από την Τηλεόραση, ενοικίαση/αγορά DVD, προβολή/κατέβασμα ταινιών

μέσω Διαδικτύου) αναμφίβολα επέφεραν τη μείωση των εισιτηρίων, συντελούν

ωστόσο ουσιαστικά στη διεύρυνση του κινηματογραφόφιλου κοινού και στην

καλλιέργεια του ενδιαφέροντος τόσο για τον εμπορικό, όσο και για τον λεγόμενο

καλλιτεχνικό, ή art-house κινηματογράφο. Ως αποτέλεσμα, ο Κινηματογράφος

παραμένει μια αγορά γύρω από την οποία διακινούνται ετησίως αστρονομικά

χρηματικά ποσά, ενώ οι κινηματογραφόφιλοι συρρέουν μαζικά στα ανά τον

κόσμο κινηματογραφικά φεστιβάλ, τα οποία παραμένουν πάντα στο επίκεντρο

του καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος.

Η Γέννηση του Σινεμά

Η Έβδομη Τέχνη, όπως έχει χαρακτηριστεί ο Κινηματογράφος, αποτελεί πολύπρόσφατη ανακάλυψη με πολύ πιο σύντομη ιστορική διαδρομή συγκριτικά με τιςυπόλοιπες έξι. Η ανακάλυψη της φωτογραφίας στις αρχές του 19ου αιώνα, σεσυνδυασμό με μια σειρά άλλων τεχνολογικών εξελίξεων, οδήγησαν σταδιακά στηδημιουργία της κινούμενης εικόνας, η οποία, αφού πέρασε από πολλά στάδια,εξελίχθηκε σε αυτό που εδώ και χρόνια ονομάζουμε Κινηματογράφο. Οιημερομηνίες-σταθμοί σ’αυτή τη μακρόχρονη πορεία εξέλιξης είναι βέβαιαπολλοί, αλλά αξίζει να σταθούμε λιγάκι στις εξής.

- 1877: Το άλογο του Edward Muybridge.

Ο Edward Muybridge, στην προσπάθειά του να αποδείξει ότι κατά τον καλπασμόενός αλόγου υπάρχει κάποια στιγμή κατά την οποία και τα τέσσερα πόδια του δενακουμπούν στο έδαφος, τοποθετεί μια σειρά από φωτογραφικές μηχανές κατάμήκος της διαδρομής ενός αλόγου και βγάζει πολυάριθμες συνεχόμενεςφωτογραφίες. Κατά την εξέταση των φωτογραφιών, αποδεικνύεται η αλήθεια τουισχυρισμού σχετικά με τον καλπασμό του αλόγου, αλλά γίνεται και μια ακόματεράστιας σημασίας παρατήρηση. Κοιτώντας τις φωτογραφίες διαδοχικά και τημία αμέσως μετά την άλλη, δημιουργείται η ψευδαίσθηση της κινούμενηςεικόνας. Ο θεμέλιος λίθος για τη γέννηση του κινηματογράφου είχε μόλις τεθεί.

- 28 Δεκεμβρίου 1895: Πρώτη δημόσια κινηματογραφική προβολή στην Ιστορία.

Στις 28 Δεκεμβρίου του 1895, σε ένα καφεστιατόριο στο Παρίσι, οι Γάλλοιαδερφοί Lumière προχωρούν στην πρώτη δημόσια προβολή κινηματογραφικούυλικού της Ιστορίας, όπου το κοινό ήταν υποχρεωμένο να καταβάλει εισιτήριο,επομένως αυτή μπορεί να θεωρηθεί και η ημερομηνία γέννησης τουκινηματογράφου ως μαζικού μέσου ψυχαγωγίας. Συγκεκριμένα, οι αδερφοίLumière προβάλλουν 10 φιλμ μικρής διάρκειας, περίπου 40 δευτερολέπτων τοκαθένα, όλα γυρισμένα από τους ίδιους, και χαρακτηρίζονται ως οι πρώτοικινηματογραφιστές της Ιστορίας. Τα δυο αδέρφια, ο πατέρας των οποίων ήτανιδιοκτήτης εργοστασίου φωτογραφικών υλικών, θεωρούνται επίσης πρωτοπόροιστην κατασκευή και την εξέλιξη των κινηματογραφικών μηχανών.

1. Τα πρώτα χρόνια (1895 -1930). Από τον ασπρόμαυρο στον έγχρωμο και από τον βωβό στον «ομιλούντα» κινηματογράφο.

• Το κοινό αγκάλιασε αμέσως τη νέα αυτή μορφή ψυχαγωγίας, χιλιάδεςκινηματογραφικές αίθουσες δημιουργήθηκαν παγκοσμίως και εκατοντάδες ταινίεςπαράγονταν ετησίως για να ικανοποιηθεί η τεράστια ζήτηση.

• Η προσπάθεια να εισαχθεί ο ήχος και το χρώμα στον κινηματογράφο ήταν διαρκής,αλλά τα πρώτα επαρκώς ικανοποιητικά αποτελέσματα ήρθαν περί τα τέλη τηςδεκαετίας του ’20.

• Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό (περίπου 80%) της παγκόσμιας παραγωγήςκιν/φικών ταινιών παραγόταν στην Αμερική, όπου τα κιν/φικά στούντιο από το 1910άρχισαν να συγκεντρώνονται στο Χόλιγουντ της Καλιφόρνια.

• Μέσα από τις πολυάριθμες παραγωγές οι Αμερικανοί σκηνοθέτες θέτουν τα θεμέλιακαι ορίζουν τους κανόνες της κινηματογραφικής γλώσσας και αισθητικής. Ταυτόχρονα,καθιερώνεται η έννοια του κινηματογραφικού αστέρα με τους Τσάρλι Τσάπλιν καιΜπάστερ Κίτον να κυριαρχούν.

• Ωστόσο, στις χώρες της Ευρώπης κυρίως, αλλά και παγκοσμίως, διαμορφώνονταιποικίλες τάσεις και ρεύματα, όπως του Σοβιετικού Μοντάζ, του ΓερμανικούΕξπρεσιονισμού και του Γαλλικού Ιμπρεσιονισμού, που αναδεικνύουν τη δυνατότηταδιαφοροποίησης από το Αμερικανικό μοντέλο. Έτσι, γεννάται σιγά σιγά για πρώτηφορά ο διαχωρισμός ανάμεσα στον κλασσικό εμπορικό κινηματογράφο και τονκαλλιτεχνικό κινηματογράφο που εξασφαλίζει στον σκηνοθέτη-δημιουργόπερισσότερο χώρο για καλλιτεχνική έκφραση.

2. Από το 1927 ως το 1939.

• Το 1927 είναι μια ιδιαίτερα σημαντική χρονιά. Η εποχή του «ομιλούντος»κινηματογράφου ξεκινά με την ταινία “The Jazz Singer”. Επίσης, διοργανώνεταιγια πρώτη φορά η απονομή των βραβείων Όσκαρ. Τέλος, από το 1927 μέχρι καιτο μακρινό 1963 θεωρείται η Χρυσή Εποχή του Αμερικανικού Σινεμά τουΧόλιγουντ, με πίστη στην κλασσική γραμμική αφήγηση.

• Το 1935 εγκαινιάζεται με την ταινία Μπέκι Σαρπ η 4η φάση εξέλιξης τηςTechnicolor που επιτρέπει την παραγωγή ακόμα καλύτερης ποιότητας έγχρωμωνταινιών.

• Το 1939 θεωρείται ως η σπουδαιότερη ίσως χρονιά για το Χόλιγουντ, σε ό,τιαφορά τόσο το πλήθος των ταινιών που γυρίστηκαν, όσο και την ποιότητά τους.

• Στη Γαλλία, καθ’ όλη τη δεκαετία του ‘30 κυριαρχεί το ρεύμα του ΠοιητικούΡεαλισμού, με κύριους εκφραστές τους Ζαν Βιγκό, Μαρσέλ Καρνέ και ΖανΡενουάρ.

3. Η δεκαετία του ‘40.

• Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος που ξεσπά το 1939 και διαρκεί μέχρι το 1945αναπόφευκτα επηρεάζει την κινηματογραφική παραγωγή αυτής της δεκαετίας.

• Ο Άγγλος σκηνοθέτης Άλφρεντ Χίτσκοκ, ο Γάλλος Ζαν Ρενουάρ και άλλοιομότεχνοί τους εγκαταλείπουν την Ευρώπη και καταφεύγουν στην Αμερική.

• Το 1940, κι ενώ οι Η.Π.Α βρίσκονται ακόμα επισήμως σε ειρήνη με τη ναζιστικήΓερμανία, ο Τσάρλι Τσάπλιν γυρίζει τον «Μεγάλο Δικτάτορα», την πρώτηομιλούσα και ηχητική ταινία του, μια ταινία καταδίκη του φασισμού. Ο Χίτλεραπαγορεύει την προβολή της ταινίας σε όλες τις κατεχόμενες χώρες.

• Το 1941 πριν οι οδυνηρές συνέπειες του πολέμου προλάβουν να γίνουν έντονααντιληπτές στην Αμερική, γυρίζονται μερικές από τις πλέον κλασσικές ταινίες τουΧόλιγουντ, όπως ο «Πολίτης Κέιν», το «Γεράκι της Μάλτας» και τα «Σταφύλια τηςΟργής».

• Από το 1945 ως το 1952 ανθεί στην Ιταλία το κίνημα του Ιταλικού Νέο-ρεαλισμού,που χαρακτηρίζεται από πολλά εξωτερικά γυρίσματα, συχνή χρήση ερασιτεχνώνηθοποιών και θεματολογία σχετική με τη φτώχεια και τις αντιξοότητες της ζωήςπου αντιμετώπιζε κυρίως η εργατική τάξη στη μεταπολεμική Ιταλία.Σημαντικότεροι εκφραστές αυτού του ρεύματος οι Ρομπέρτο Ροσελίνι, ΒιτόριοΝτε Σίκα και Λουκίνο Βισκόντι.

4. Η δεκαετία του ’50.

• Η δεκαετία του ‘50 ήταν η περίοδος κατά την οποία στις Η.Π.Α έλαμψε το άστροτου Άλφρεντ Χίτσκοκ, με μια σειρά από πολύ επιτυχημένες ταινίες που τονκαθιέρωσαν ως μαιτρ των ταινιών δράσης και αγωνίας.

• Η ανακάλυψη της τηλεόρασης και η ταχύτατη εξάπλωσή της οδηγούν τουςπαραγωγούς του Χόλιγουντ στην αναζήτηση κινηματογραφικών θεαμάτων ικανώννα σαγηνεύσουν το κοινό υπερνικώντας την αμεσότητα της τηλεόρασης. Έτσι, τοείδος της επιστημονικής φαντασίας γνωρίζει τεράστια άνθηση και η δεκαετίααυτή χαρακτηρίζεται ως «Χρυσή εποχή των ταινιών Επιστημονικής Φαντασίας».Ιδιαίτερη άνθηση γνωρίζουν επίσης οι ταινίες Γουέστερν.

• Εκτός Χόλιγουντ, την περίοδο αυτή μεγαλουργούν ορισμένοι από τουςκορυφαίους σκηνοθέτες παγκοσμίως. Στην Ιαπωνία, ο Ακίρα Κουροσάβα γυρίζειμερικές από τις σημαντικότερες ταινίες του, όπως οι «Επτά Σαμουράι», ενώ οΙνδός Σατατζίτ Ράι, γυρίζει την «Τριλογία του Απού», ταινίες που μέχρι σήμερατοποθετούνται από τους ειδικούς ανάμεσα στις κορυφαίες όλων των εποχών.

5. Η δεκαετία του ‘60.

• Σταθερά προσανατολισμένο στην κατεύθυνση του εμπορικού κινηματογράφου,το Χόλιγουντ αναζητά την απάντηση στον ανταγωνισμό που του δημιουργεί ηαυξανόμενη παραγωγή ταινιών από άλλες χώρες. Η επιλογή των μεγάλωνστούντιο είναι οι επικές υπερπαραγωγές ταινιών με θεματολογία εποχής, όπως η«Κλεοπάτρα», ή ο «Λώρενς της Αραβίας».

• Σε μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα αντίπαλο δέος στην σχεδόνμονοπωλιακή εμπορική εκμετάλλευση του κιν/φου από το Χόλιγουντ, ανθίζειστην Ιταλία το πολύ επιτυχημένο εμπορικά είδος των «Σπαγγέτι Γουέστερν». Ηπροέλευση του ονόματος προφανής: «Γουέστερν» λόγω της θεματολογίας,«Σπαγγέτι» λόγω καταγωγής.

• Η δεκαετία του ’60 χαρακτηρίζεται επίσης από σημαντική άνθηση τωνπεριπετειών κατασκοπικής θεματολογίας, οι οποίες συχνά ενσωματώνουν τατεχνολογικά επιτεύγματα της εποχής.

• Αναμφισβήτητα το σημαντικότερο κινηματογραφικό ρεύμα της εποχής είναι τοΓαλλικό Νέο Κύμα, με πρωτεργάτες κυρίως νεαρούς κριτικούς κινηματογράφουπου αποφάσισαν να γίνουν σκηνοθέτες και να αναδείξουν τον πρωτεύοντα ρόλοτου σκηνοθέτη ως πραγματικού δημιουργού της ταινίας. Ζαν Λυκ Γκοντάρ,Φρανσουά Τριφό και Αλέν Ρενέ συγκαταλέγονται στους σημαντικότερουςεκπροσώπους του κινήματος.

6. Η δεκαετία του ‘70.

• Τη δεκαετία του ’70 παρατηρείται μια νέα πνοή στον παγκόσμιο κινηματογράφο,με ενδιαφέροντα σενάρια δουλεμένα σε βάθος, εξελιγμένη κινηματογράφηση,αλλά και ιδιαίτερη έμφαση στα μουσικά θέματα των ταινιών.

• Στο Χόλιγουντ η δεκαετία του ‘70 χαρακτηρίζεται από τη γέννηση των“Blockbuster”, των κινηματογραφικών υπερπαραγωγών που προσανατολίζονταικυρίως στο νεανικό κοινό και στοχεύουν στην όσο το δυνατόν ευρύτερη απήχησηκαι τα τεράστια οικονομικά οφέλη.

• Στην Ευρώπη, σκηνοθέτες όπως ο Ιταλός Μπερνάντο Μπερτολούτσι, ο ΣουηδόςΊγκμαρ Μπέργκμαν, ο Γερμανός Βιμ Βέντερς και ο Ρώσος Αντρέι Ταρκόφσκιδημιουργούν ορισμένα από τα κορυφαία έργα τους.

• Στον Ασιατικό κινηματογράφο, οι ταινίες με θεματολογία σχετική με τις πολεμικέςτέχνες της Ανατολής ανθούν, διεγείροντας το ενδιαφέρον του Δυτικού κόσμου γι’αυτές. Η φυσιογνωμία του αθλητή, ηθοποιού και σκηνοθέτη Μπρους Λι αφήνειανεξίτηλο το στίγμα της.

Τα μέλη της ομάδας μας

Αντωνίου Βάσω Νικολάου Άννα

Βουλιάκη Ντιλένα Παράσχου Χριστίνα

Γεροβασίλη Ευδοκία Πασπαρά Ειρήνη

Κανταρζής Ιορδάνης Ραπάι Ορνέλα

Κοκκίνη Μαρία Σώτος Σάββας

Κόρδα Μπέτυ Τίκου Μαρία

Κούρο Ελένη Τουλαντά Ειρήνη

Κουρούνη Ρόζμαρι Φεσσάρας Κώστας

Κώτη Ευαγγελία Χατζηχρήστου Σοφία

Λαουμζή Κοντέσσα

Μπαλάση Σταυρούλα

Μπουρνή Κυριακή