PROJEKT 2015-2016SHKOLLA: Osman GjiniLENDA: KIMI 11

KLASA:XI-B

TEMA: ROLI I HIDROKARBUREVE

OBJEKTIVATTe dim cfare jane HIDROKARBURET.Te listojm disa metoda si prodhohen ato.

Roli i hidrokarbureve ne jeten e perditshme

Burimet energjetikePakesimi i burimeve energjetikeKarburantet ne Shqiperi dhe ndikimet ne mjedis

E ardhmja energjetike

CFARE JANE HIDROKARBURETHidrokarburet bëjnë pjesë në grupin e kimis organike , dhe janë komponime të përbëra prej dy komponentave kryesorë karbonit dhe hidrogjenit. Hidrokarburet janë burime të rëndësishme në ushqimin e njeriut si përbërje e frutave , karotës në përbërjen e vajit të bimëve të larta, po ashtu gjenden edhe në përbërjen e naftës, gazi nëntokësor. Hidrokarburet janë të ndara nëhidrokarbure aciklike dhe hidrokrbure ciklike.

ENERGJITIKA▪Burimet energjitikeLëndët djegëse janë substanca të

cilat gjatë djegies lirojnë nxehtësi ose formë tjetër të energjisë.

Burimet kryesore janë : qymyri, gazi natyror, nafta. Këto quhen lëndë fosile dhe nuk munden të rigjenerohen.

Nafta dhe gazi natyror plotësojnë 65 % të nevojave të përgjithshme, qymyri 25 %dhe energjia bërthamore 4 %.Njëlloj si qymyrguri nafta dhe gazi natyror prejardhjen e kanë nga gjallesat.

Në ndryshim ngaqymyrguri këto janë formuar nga gjallesa të vogla bimore dhe shtazore që janë depozituar përpara miliona vjetësh në fundin e deteve të cekëta.

Aty në neprimin e mikroorganizmave të trysnisë sëlartë dhe të temperaturës, lënda organikë është shndërruar në një përzierje të ndërlikuarsubstancash të tjera ku mbizotërojnë hidrokarburet.

INDUSTRIA E HIDROKARBUREVE Qeveria e Shqiperis ka percaktuar dy zona per zhvillimin e

infrastuktures detare dhe bregdetare ku do te ndertohen terminale te importimit dhe eksportimit te terminaleve te naftes, Vlora dhe Durresi.

Aktualishte , nenproduktet e naftes zene gati 60% te plotesimit te nevojave me burime energjitike per tregun e brendshem,tendenc kjo dhe per tregun rajonal.

Konsumimi I hidrokarbureve PM10 (grimca të ngurta me përmasa nën 10 mikron) / VIT

BURIMET GLOBALE

Burimet globale të naftës drejt pakësimit në 10 vjet Raporti i ri i publikuar nga një organizatë e rëndësishme për kërkime të energjisë paralajmëron se burimet e naftës në botë mund të fillojnë të pakësohen në 10 vitet e ardhshme.

Ky raport, qe u bë injohur në një takim të Organizatës Ndërkombëtare për Energjinë në Paris, nga Qendra Britanike për Kërkime rreth Energjisë thotë se prodhimi i naftës mund të arrijë në një pikë kulmore në vitin 2020, duke bërë që të ketë mungesa të naftës në botë.

Kërkesa globale për naftë është e pa qendrueshme.

Karburantet ne Shqiperi dhe ndikimet nemjedis. Për cilësinë e ajrit në Shqipëri nuk mund të flitet

bindshëm. Me ligj parashikohet që në qendraturbane duhet të monitorohet dioksidi i squfurit (SO2) dhe oksidet e azotit (NOx). Burime kryesoretë ndotjes së ajrit në Shqipëri kanë qenë historikisht industria e shkrirjes së kromit, ajo e bakrit,metalurgjia e gizës dhe e çelikut, si dhe termocentralet. Burime kryesore të ndotjes së ajrit sote janë nxjerrja dhe përpunimi i naftës, ngrohja shtëpiake, prodhimi i çimentos, si dhe djegia epakontrolluar e plehrave. Transporti është një tjetër shkaktar i ndotjes së ajrit. Makinat e vjetra dhe cilesia e karburanteve, qe ato perdorin jane edhe shkak i ndotjes semjedisit. Forcimi i masave per kontrollin e naftes, kolaudimi i sakte i makinave dhe mos perdorimi i makinave te vjetra jane masat qe duhet te merren per permiresimin e cilesise se ajrit.

Disa nga sëmundjet e lidhura me ajrin e ndotur janë :

Kanceri Sëmundje zemre dhe rreziku per atak Sëmundje mushkërie si cirroza dhe Emfizema Azma Pneumonia dhe komplikacionet e saj Bronkiti dhe pneumonia Alergji të lidhura me aparatin respirator Dhimbje koke dhe migrenë te vazhdueshme

EKSPOZIMI NDAJ BENZINES DHE RREZIQET

SHENDETESORE

Benzina është një substancë shumë toksike e përbërë kryesisht nga hidrokarburet të cilat kane shkalle toksiciteti  të ndryshme. Benzina përmban rreth 150 substanca kimike, shumica e këtyre kimikateve te  permbajne : Toluen, Etilbenzen dhe Xylene.

Ekspozimi ndaj Benzinës mund të ndodhë në disa mënyra:

Nepermjet mjedisit. Ekspozimi ndaj benzinë qe   mund të shkaktohet nga rrjedhja e tankeve nëntokësore  

    Thithja – ose inhalimi ndodh më shpesh  kur  benzina  

është përdorur  në një zonë të  pa ventiluar  mire.

Gëlltitja -  ndodh kur një person pa dashje konsumon ujë te ndotur me benzine. Ushqimi që ka qenë i gatuar me ujë te ndotur  gjithashtu  mund te shkaktojë nivele të larte te demtimeve shendetesore nga  benzina .

Kontakti me lëkurën - Ekspozimi ndaj benzinës mund të ndodhë   edhe nepërmjet  kontaktit të lëkurës . Kimikatet në benzinë perthithen  nëpërmjet lëkurës dhe   ekspozimi i zgjatur ndaj ketyre perberesve con ne demtime serioze te lekures.

Rreziqet shëndetësore  gjate nje  ekspozimi afatgjate ndaj  benzinës• Lekura - kontakti i zgjatur me  lëkurën mund të jape nje tharje te  lëkurës, duke shkaktuar plasaritje, acarim, dhe pezmatim te saj. Edhe pse të rralla, reaksione alergjike janë raportuar.

• Gjaku - pjesëtarët e  ekuipazheve te cisternave te  benzinës dhe piktorët kanë pasur efekte negative në gjak për shkak të ekspozimit të zgjatur dhe të përsëritura  ndaj benzinë s .

• Sistemi nervor periferik - Benzina përmban një shumëllojshmëri të Parafines  si psh n-heksani. Ekspozimi i zgjatur kundrejte  n-heksanit është i njohur  per shkaktimin e  dëmeve të parikthyeshme ne sistemit nervor periferik.

• Sistemi  Neurologjik - Ekspozimi afatgjatë ndaj benzinës ndikon  shumë  ne funksionet neurologjike. Në fakt, efektet mbi kapacitetin e kujtesës, aftesite intelektuale, dhe psikomotorike dhe aftësitë e të mësuarit janë parë në stacion per personat qe kane qene  te ekspozuar ndaj ndikimit te benzines per me shume se 5 vjet.

ELEKTRO ENERGJITIKA DHE EARDHMJA.

Si asnjëherë, njeriu sot në botë nuk ka qenë kaq i përgjegjshëm në përdorimin e energjisë, sa po tregohet sot. Është koha, që kështu duhet të jemi. Kjo është një frazë dhe një moment që duhet kapur dhe duhet vlejë edhe për ne Shqipëtarët. Kur njerëzit e duhur bëhen së bashku, atëherë çdo gjë është dhe bëhet e mundur. Gjithashtu, sot në botë, kur nafta po arrin në çmimet e saj më të skajshme, për herë të parë dhe seriozisht po mendohet se çfarë do të bëhet për ta zëvëndësuara në një të ardhme të afërt. Rrugët e shoqërisë drejt një varësie, gjithmonë e më të vogël ndaj lëndëve djegëse me bazë nafte, sa po vijnë e po bëhen më të qarta. Kjo edhe për faktin se mosha e shfrytëzimit të naftës sa vjen e po dobësohet, dhe për faktin se cili apo cila do ta zërë vendin e saj,veçanërisht në fushën e prodhimit të energjisë?. Gjithmonë e më tepër po forcohet mendimi se,besimi ynë aktual mbi lëndët djegëse fosile (naftë, gaz, qymyr), sa vjen e po bëhet më i pa qëndrueshëm. Përgjigjja konvergon në një të vetme. Pak nga të gjitha burimet e mundshme energjitike ose një e ardhme energjitike me ekonomi hibride, që në një kuptim tjetër quhet shtëpi eshëndetshme.

Ekonomia hibride e përfitimit të energjisë, sigurisht që do të ketë nevojë për një rrjet elektik, ku të mund të përshtasë çdo burim të fituar e të vlefshëm energjie. Por, kjo kërkon së pari të synohet për të patur një sistem energjitik më tepër të decentralizuar dhe demokratik, ku mund të përmirësohet efiçenca, duke shkurtuar distancat midis prodhuesve të energjisë dhe konsumatorit.Kjo kërkon së dyti, që rrjeti të jetë më pak i cënuehëm nga ndërhyrjet, nga mbingarkesat, stuhitëdhe aktet e dhunës. Në këto rrethana po vjen koha, që të mendohet dhe të ndërtohet një rrjet elektrik fleksibël (elastik) dhe dinamik, në të cilin energjia të kalojë në dy kahe, ku që të dyja të rrjedhin (japin) energji dhe të pranojnë kontribute nga mijra shtëpi ose impiante të vegjël teknologjik industrial, të cilat kursejnë dhe prodhojnë energji shtesë. Me një rrjet të tillë hibrid nuk do të jetë më e nevojshme të lodhesh së argumentuari meritat e lëndëve të djegshme fosile (naftë,gaz, qymyr), përkundrejt lëndëve të ripërtëritshme (era, dielli, hidrogjeni, biomasa). Nga ana tjetër,këto burime energjitike garantojnë teknologji të pastër dhe shumë miqësore me mjedisin. Në njëkuptim tjetër, ato përbëjnë atë që sot quhet zhvillim i qëndrueshëm dhe nënkutojnë marrëdhënie të balancuara njeri-naryrë ose balancë njeriu sot-me njeriun nesër.

Punoi : ERVIS CARA

FALEMINDERIT PER VEMENDJEN !