A DESCOMPOSICIN DO SISTEMA DURANTE O REINADO DE ALFONSO XIII( 1902-1923) INTENTOS DE REFORMAR O VELLO SISTEMA DESDE DENTRO: MAURA, CANALEJAS.

AUMENTO DA CONFLITIVIDADE SOCIAL, A SEMANA TRXICA DE BARCELONA (1909) OU AS FOLGAS XERAIS DE 1917 E DE 1921

O CONFLITO DE MARROCOS E O PROTAGONISMO DO EXRCITO

Crise do sistema

INTENTOS DE REFORMAR O VELLO SISTEMA DESDE DENTRO: MAURA, CANALEJAS.Importante: reformas que non cuestionan a quenda dinstica e o falseamento das eleccins

MAURAMellora do sistema electoralMelloras sociais

Lei electoral de 1907 contra o caciquismo.O problema do artigo 29: cando hai s un candidato, este queda automticamente elexido.Maior autonoma dos concellos e recoecemento das rexins (non se aprobou)

1908 Instituto Nacional de Previsin1909 Recocese o dereito folga e o descanso dominical

Apoio de CAMB e oposicin de liberais e republicanos (bloque de esquerdas)

Duro golpe ao sistema de quenda pacfica

ARTIGO 29

INTENTOS DE REFORMAR O VELLO SISTEMA DESDE DENTRO: MAURA, CANALEJAS.

CANALEJAS1910-12Reformas que atraan s clases populares: reformismo social e limitacin do poder da IgrexaAsesinato de Canalejas en 1912

Lei de asociacin relixiosa , 1910 (lei do cadeado): limitaba o establecemento de novas ordes relixiosas

Lei de mancomunidades provinciais, en 1914 crase a Mancomunitat de Catalunya.

Lei de recrutamento: servizo militar obrigatorio e abolicin da redencin en metlico en caso de guerra.

Diminucin dos impostos de consumos e intenta establecer impostos progresivos sobre a renda

FRACASO

A igrexa, o exrcito, os grupos dominantes non queren perder poder poltico e econmico

Goberno Canalejas

A OPOSICIN AO SISTEMA

REPUBLICANISMOCARLISMOUNIN REPUBLICANA (1903): achegouse aos nacionalismos e provocou a sada de LerrouxPARTIDO RADICAL de Lerroux (1908): anticlerical e anticatalanista, populista.PARTIDO REFORMISTA de Melquiades lvarezCARLISTASINTEGRISTASTRADICIONALISTAS (1919) con Vzquez de Mella, xermanfilo

COMUNIN TRADICIONALISTA (1931)

Principal forza da oposicin.

O seu problema foi a fragmentacin en diversos grupos

Mantn as sas bases en Navarra, Pas Vasco e Catalua. Sempre mantiveron representantes no Parlamento.

Dende 1917, ante o medo ao bolxevismo, reclaman unha ditadura

A OPOSICIN AO SISTEMA

OPOSICIN OBREIRAPSOE e UGTCNT (1910)LDERES:Francisco Largo Caballero

Julin Besteiro

Indalecio Prieto

APOLTICA: nada que ver coa burguesa e as sas institucins

OBXECTIVO: acabar co capitalismo coa expropiacin aos burgueses

MTODO: folga xeral revolucionaria.

Diversas etapas: prohibido de 1911 a 1914.Colaboracin coa UGT (folga xeral de 1917)

Enorme crecemento de afiliacin despois da I Guerra Mundial: uns 700 000 afiliados.

Lderes: ngel Pestaa

Non as grandes accins revolucionarias para non poer en risco a organizacin.

Diferenciacin cos partidos burgueses.

Necesidade de aproveitar as oportunidades do sistema: participan nas eleccins (Pablo Iglesias deputado en 1905) e os obreiros nos organismos estatais

Estreita relacin co sindicato UGT que amosa un enorme crecemento a partir de 1914, de 120 000 a 240 000 en 1921

Forza pequena ao empezar o sculo (uns 3000 afiliados)

Maior presenza en Catalua, Andaluca e Levante, Aragn e Asturias

Francisco Largo Caballero

Julin Besteiro

Indalecio Prieto

ngel Pestaa

Jos Canalejas

Antonio Maura

AUMENTO DA CONFLITIVIDADE SOCIAL

A SEMANA TRXICA DE BARCELONA (1909)

Envo de tropas a Melilla

Embarque no porto de Barcelona dos reservistas

26 de xullo estoupido da folga xeral: incendio de edificios relixiosos

Dureza da represin: uns 100 mortos, 5 executados, 2000 detidos. Cae o goberno Maura

A Semana Trxica

IMPORTANTE: Prodcese unha conxuncin republicano-socialista que, ademais de permitir aumentar a presenza de ambos nos concellos e nas Cortes, far ver a repblica como unha alternativa corrupcin do rxime monrquico

AUMENTO DA CONFLITIVIDADE SOCIAL

IMPACTO DA I GUERRA MUNDIAL

Espaa, pas neutral (goberno Dato)

VANTAXES

Fundamentalmente econmicas: exportacins aos pases belixerantes, mis relacins coas antigas colonias...

Principal problema: o proceso inflacionario que leva ao afundimento da capacidade de compra dos salarios.

IMPORTANTE: Primeiro acordo UGT-CNT para forzar a intervencin do goberno e a convocatoria dunha folga xeral para o 18 de decembro de 1916. o goberno suspende as garantas constitucionais e detn aos firmantes do pacto.

AUMENTO DA CONFLITIVIDADE SOCIAL

A CRISE DE 1917

SOCIALPOLTICAMILITAR

Alza de prezos

Nova Folga xeral

Fracaso pola forte represin e a desunin dos convocantes

Camb busca cambios: mis autonoma

Asemblea de parlamentarios

S 71 de 760 convocados. Fracaso pola divisin interna: a Lliga prefire apoiar ao goberno ante a folga. Non participan os mauristas.

Formacin de Xuntas de defensa. Oficiais descontentos polo sistema de ascensos e polos salarios.

Declaradas ilegais, o goberno termina cedendo: debilidade do poder civil ante o militar

Crise do 17

Varias son as ensinanzas dos sucesos de 1917. A primeira que o sistema da Restauracin, os seus dirixentes e a sa organizacin ofrecan posibilidades moi limitadas para a renovacin poltica. Camb afirmou que "hai das formas de provocar a anarqua, pedilo imposible e adiar o inevitable", atribundo a Dato precisamente o segundo.(...)

Por otro banda, unha ensinanza no menos evidente de canto aconteceu que na Espaa de 1917 os sectores renovadores poderan coincidir en opoerse ao sistema, pero os seus obxectivos eran distintos e heteroxneos. O Ejrcito, os parlamentarios e os sindicatos non tian uns mnimos obxectivos comns, anda que puidera parecelo no momento da protesta. O confusionismo do primeiro e a va violenta dos ltimos fixeron inviables os intentos reformistas dos segundos.

Javier TUSELL. Historia de Espaa no sculo XX

Sen embargo, tan esaxerado afirmar que agosto de 1917 presenciou un intento de revolucin burguesa (a da Asemblea) ou social (a folga) como pretender que a partir deste momento o sistema da Restauracin estaba xa morto. Se cadra pode dicirse que entrou en crise a quenda, pero o sistema da Restauracin non s non morreu senon que durara un quinquenio, do que cabe deducir que era un morto que gozaba de relativa boa sade. Ben percibiu a situacin Ortega y Gasset para quen, se "o sistema de vello equilibrio rachara", o novo non "se erguera" anda

O CONFLITO DE MARROCOS E O PROTAGONISMO DO EXRCITO

MARROCOS como solucin ao desprestixio tralo 98Reparto do territorio entre Francia e Espaa (tratado de Algeciras en 1906 e bilateral con Francia en 1912)

A FAVOROLIGARQUAS e GOBERNO

Razns ECONMICAS (explotacin das minas) e de PRESTIXIO

INDIFERENCIA das masas populares

MOMENTO CRTICO

A derrota de ANNUAL en 1921 (Abd el-Krim)

Aumenta a impopularidade do exrcito e do reiGrandes perdas humanas e materiaisColonialismo en frica

Problema do exrcito: desproporcionado o nmero de oficiais con respecto ao da tropa (1 por cada 5 soldados). O 60% do gasto en defensa a para pagar soldos, de a que sexa un exrcito mal equipado e armado.

LEI DE XURISDICINS

Apoio da cpula do exrcito e pasividade do goberno sometemento do poder civil ao militar Lei de Xurisdicins = delictos de opinin contra o exrcito e a patria seran xulgados por tribunais militares.

A lei supn un cambio no exrcito: de apoiar a unha ou outra opcin poltica (S.XIX) defensa dos seus propios intereses como garantes da unidade da patria (S.XX).

IMPORTANTE:

Desastre de 1898 crticas ao exrcito, xunto co auxe do catalanismo malestar dos militares asalto en Barcelona en 1905 das sedes de publicacins catalanistas crticas co exrcito (Cu-cut e La veu de Catalunya).

Cu-Cut

Os anos finais (1918-1923)Dez gobernos en cinco anos.A suspensin das garantas constitucionais e o peche do Parlamento algo habitual

Aumento da conflitividade socialMobilizacin obreira polo empeoramento da economa.

Auxe do sindicalismo.

Folga en La Canadiense (1919)

En Andaluca estoupan numerosas revoltas no campo (trienio bolxevique)

Estado de guerra, detencin dos lderes e ilegalizacin das organizacins obreiras poen fin rebelin

Radicalizacin

poca do pistoleirismo

Pistoleiros a soldo contratados pola patronal e creacin do Sindicato Libre (sobre todo en Catalua)

Represin por parte do goberno: posta en prctica da lei de Fugas.

Mis de 800 atentados e centos de mortos (entre eles, Dato)