وردــك یـنراروههـپـتـسـزان

www.ZKURD.org

ڕێنووسی زمانى كوردی KURDISH DICTATION

2

Sarchia Banokay

اوەڕۆکـن

یکپێشه

انکمام، بنههکشی یهبه

لفبێئه انکبزوێنه هکبزرۆ

لفبێی التینیئه رهتیدیارمهپیته

بزوێنبزوێن و نه

انکئاڵۆزهم، پیتهشی دووهبه

مزه )ئـ(هه قرتاندنی )ئـ(

ی بزوێنی )وو(ێشهک (ەی بزوێنی )ێشهک

ی )ی(ێشهک ی بزوێنی )یی(ێشهک ندیی )ی(ی پێوهێشهک

کسی تاهکم ی )ی(ی سێیهێشهک ی پیتی )ڕ(ێشهک

3

انکجۆرهجۆربه ێشهکم، شی سێیهبه

انکپێشگره اوکێشگر و جێناوی لپ

دراوکفرمانی لێ ردانی فرمانگه

ندی)و(ی پێوه دراوکی لێوشه

)ت(ی فرمان ی بیانیوشه

ی )تر(ئامراز و وشه پاشگر + فرمانی )دا(

(ی )لهێشهک

اریکراورد م، بهشی چوارهبه

بێ()بێ( یان )به ارکڵئاوه

ڕاسپاردن

*************************************

4

یکپێشه

ی ند شێوهچه به کیهوشه هکات کوانی، فێرمان دهپێی یاسا و ڕێسای زمانه(، بهdictation | ءامل ) "ڕێنووس" ن؟:امانهک وهی خوارهم پۆالنهله ئاخۆ ڕاسترتین وشه نووسین.جۆر نهجۆربه

(کاریتێکرد، کاری تێک، ردکاری تێ کردن(. )کارتێکردن، کار تێکردن، کار تێ ک.)رد ستیلێدا(.ستی لێدا، دهستی لێ دا، دهستلێدان(. )دهست لێ دان، دهست لێدان، ده)ده رد(.کرد، نانیکردن(. )نانی کردن، نانک)نان ردن(.کردن، ماڵ وێرانکردن، ماڵوێرانکردن، ماڵوێران ک)ماڵ وێران (.، نییهیه، نی، نی یه)نیه

رچاوگرتنی زانستی بهله " و، بهوردستانکۆڕی زانیاریی کانی "کی بڕیارهگوێرهدرێت بهوڵ ده، ههدام وتارهلهوه، تا رێنهکدەڵێ یاسا و ڕێسا ڕوون ۆمهکاندا، کورووپییهئه زیندووه ڵ زمانهگهاری لهکراورد به ر و، بهۆمپیوتهک

.وهرت بینهکنزی ڵهی بێههکڕێنووسێ له

*************************************

لفبێئه

:ن و بریتین له( دانه٤٣وردی )کلفبێی انی ئهکی پیتهژمارهـ گ ـ ل ـ ڵ ـ م ـ ن ـ کـ ب ـ پ ـ ت ـ ج ـ چ ـ ح ـ خ ـ د ـ ر ـ ڕ ـ ز ـ ژ ـ س ـ ش ـ ع ـ غ ـ ف ـ ڤ ـ ق ـ ائـ ـ

.ێـ یـ ەـ ھـ ووـ ۆـ و

*************************************

5

انکبزوێنه

ێرشێن. کو زیاتر ده وهرێنهکم و زار تۆزێ زیاتر ده)تلفظ(یاندا، ده ەاتی بێژ ک له هکوترێن ده نگانهو دهبزوێن به .وهناو وشه نهخهو بزواندن ده ان جووڵهکبزوێنه

نگیان نیگار و پیتیان بۆ دانراوه( ده٧نها )بی( تهرهلفبێی سۆرانی )عهئه اڵم بهن، بهنگ( ده٨ڕاستیدا )ان لهکبزوێنه :نوورسێن و بریتین لهو ده

(.ـ ی ـ ێ ەا ـ و ـ ۆ ـ وو ـ )

:چێت.(ار دهکی تێدا بهبزوێن کم یههکوردی النی کی کیهر وشه)هه: یاسا

ن(و اnaw( ـ )رد و کKurd( ـ )ر امۆ کkomarر وو ( ـ )سsûrرد ه( ـ )بberd( ـ )یردو ک kurdîێ( ـ )س sê ـ ) (.zanistperwerر هرو هنستپا)ز

*************************************

(i) هکبزرۆ

نت(، وو: )بردن، من، ژن، چل، مردن، بزن، خسکتدا بزوێنیان تێدا نابیرنێ وهڕواڵه له هکن وردی ههکی ندێ وشههه اڵم له، بهراوهک( دیاری iپیتی ) وردیی التینیدا بهکلفبێی ئه له و بزوێنه. ئهنگی بزوێنیان تێدایهڕاستیدا دهاڵم لهبه :(. منوونههکبزرۆ : )ناوی نراوه ، بۆیهو بزر بووه ، دیار نییهنراوهی بۆ دانهکبیدا هیچ پیتێرهلفبێی عهئه

(.xistin( و )خسنت bizin(، )بزن mirdin(، )مردن çil(، )چل jin(، )ژن min (، )منbirdin)بردن

اڵم لهرێت، بهکده ە( بێژ mişik( و )mişkدوو شێوازی ) وردستاندا بهکانی کجۆرهجۆربه ناوچه " لهکی "مشوشه ".کنوورسێت: "مششێواز ده کیه ر بهبیدا ههرهلفبێی عهئه

(.i. )"یههکبزرۆ بی نانوورسێت و، "رهلفبێی عهئه وردی بهکنگی بزوێنی ن دهمیـە(٨وا بێت )هک

*************************************

6

التینی وردی بهکلفبێی ئه

ن، زۆر هنوورسێ، باشرت تێ بگبی دهرهپیتی عه به هکوردی کلفبێی ئه ی لهوهر بڵێین بۆ ئهگهبێ ئهیر نهالتان سه :له بریتییه لفبێیهم ئهبناسن. ئه وردیی التینیکلفبێی ئه گرنگه

A - B - C - Ç - D - E - Ê - F - G - H - I - Î - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - Ş - T - U - Û - V - W - X - Y - Z.

(.A - E - Ê - I - Î - O - U - Û): وهنوورسێنهیان دههکشتهر ههنگ و هه( ده٨) انی بریتین لهکبزوێنه

(.llڵ = و ) (rrڕ = دا: )ۆتاییی وشهکڕاست و ناوه : لهۆکپاش

(.sall= ڵ(، )ساkellk= کڵهک) یان (kerr= ڕ، )که(perroۆ = ڕ )په

وو زۆر کرگرین، چون( وهrr) له کڵهکلفبێی التینی، بۆ نووسینی )ڕ( ئه به تای وشهرهسه ات لهکپێویست نا اڵم زۆر گرنگه(. بهrojۆژ = ڕ (، )rêgaێگا = ڕ (، )razاز = ڕ وو: )ک. وهسه( بهrر )هه پێش چاو، بۆیه ناشیرین دێته

ش، ەڕ ێز، ڕ : ( بنوورسێن. منوونهڕ) ات بهکێ دهست پ)ر( ده به هک تای وشهرهی سهکموو پیتێسۆرانیدا هه له زگار.ڕ

*************************************

رتیدهیارمهپیته

(:رتدا نانوورسێن.کدوای یهوردیدا دوو بزوێن بهکزمانی له: )یاسا (. iar( یان )îarالتینی وا نانوورسێت: ) ر( بهیا، )بۆ منوونه (. oan( یان )ûan( یان )uan( وا نانوورسێت: )نواها )روههه

دات تی دهیارمه هکگرین ردهوه بزوێننهی کپیتێ له کڵهکنووسین، رتدا نهکدوای یهبه هکی دوو بزوێنهوهبۆ ئه مجۆره. به(w و( و )yی ) یتین لهبر هک"، رتیدهیارمهپیتهوترێن: "ده و پیتانهنوورسێن. بهنه وههکدوو بزوێن پێ

نوورسێن:ئاوا ده وهرهانی سهکمنوونه (.yarار ی) (.Wanن او )

7

(یان بۆ و( و )یبیدا )رهلفبێی عهئه راون. لهک( دیاری w( و )yلفبێی التینیدا به پیتی )ئه له (رتیدهیارمهپیته) چن.ار دهک(ش بهuو îانی )کبۆ بزوێنهند ر چه(، ههw و(، )y یچێت: )ار دهکبه

*************************************

بزوێنم نهم بزوێن و هههه

و . بۆ ئهوه(یان پێ بنوورسێتهw( و )yانی )کە"رتیدهیارمهپیته" هک ت نییهی تایبهکبیدا پیتێرهلفبێی عهئه له( و ی) چن، واتهار دهک(ش بهu( و )îانی )کبۆ بزوێنه هکگیرێ رده( وهو( و )یانی )کپیته له کڵهکر هه ستهبهمه

بزوێن:میش نهم بزوێنن و هه( ههو)

(.u و(، )î ی(، )w و(، )y ی)

(.tîrر =ی(. )تSilêmanî ی(، )سلێامنî یبزوێن: ) (.beytت = ی(. )بهkey یهک، )(yی بزوێن: )نه

(.kulل و ک) (،uو بزوێن: ) (.xewtinتن و (، )خهwو بزوێن: )نه

ندی خۆی بۆ متهپیتی تایبه کنگێر دهوو ههکچون لفبێی التیندا زۆر ئاسانه،ئه لهبزوێن نهو بزوێنی وهردنهکجیاجیا کلێ تهحمه، تۆزێ زهوهتهراونهکانیان جیا نهکپیتهبزوێن نهو بزوێنوو کبیدا چونرهلفبێی عهئه . لهدانراوه

(، şayanن ایا: )شبزوێننه بنهوان دهئه وهبێت ئههه بزوێنی کوان پیتێر پێش یان پاش ئهگهاڵم ئه، بهوهرێنهک (.wirdرد و (، )şew وه(، )شkewanن او هک(، )yane هنای(، )mey یه)م

*************************************

8

(ء) مزههه

(، ئإل ؤ ء أ إ ألوو: )کچێت، وهار دهکجۆر بهی جۆربهکند شوێنێچه بی و فارسیدا، لهرهزمانی عه له مزه،ههدوای هێڵێ دوو بزوێن بهی نهوهستی ئهبهمه ویش بهبرێت، ئهار دهک( بهئـنیا شێوازی )وردیدا تهکزمانی اڵم لهبه دا بنوورسێن. کیهورد، کڕاستیدا اڵم لهنارسێت، بهبزوێن دهنه یش بهکندێنێن و، الی ههبزوێن داده به مزهزمانزانان هه ێ لهندهه

هێڵێ دوو ی نهوهات، بۆ ئهکچاوی لێ ب کێبزوێن()نهوو کار هێنا و بڕیاری دا وهک( بهئـشێوازی ) ی بهمزههه :دا بنوورسێن، منوونهتای وشهرهسه ندێ بزوێن لهدا، یان ههکدوای یهبزوێن به

زادائازاد = ناان وائو = ا وهئو = ە یخهۆ ئی = خهۆ رووپاو ئرووپا = و جگارێئجگار = ێ

*************************************

قرتاندنی )ئـ(

ڵ گه(، لهşewو وو: )شهک، وهۆتاییی هاتووهک زوێنبنهی کپیتێ وا به کیهوشه هکدات ندێ جار ڕوو دههه کی نوێ پێکیو وشه وهبنهۆ دهک وههک(، پێahengنگ اههئوو )ک، وهردووهکستی پێ ( دهئـ) به هک کیهوشه

وو: کوه یهی نوێرتی ههکواتایه هکهێنن دهوو پیتی پێش کتوانین بیقرتێنین، چونو ده وهمبێنێته ات )ئـ(کدا پێویست نانگ. لێرهاههوئنگ = شهاههئ+ وشه ها:روهنگ(. ههواههنووسین: )شهبێت. ده ێشهکتا نییه بزوێنو ئه

اراسانی.ک: بێتهده ارئاسانیک ماڵئاوایی = مااڵوایی.

9

.رماشان(کپارێزگای رسی شیرین لهشاری قه له هکێکڕهفشار )ناوی گهفشار = بانهبانئه (.physiologyندامزانی )ارهکندامزانی = ارئهک

(.tool= ستهرههک(، )ئامراز، bar)تووڵ، شیش = (.toolbarتووڵئامراز = توواڵمراز )

ها: روههه

ناز.هکندام، خا، شێرهستێرهندام، گوڵه، گوڵهستێرهر، چاوهسمهندام، چاوهمههک

*************************************

ی بزوێنی )وو(ێشهک

رچ وو ، ûşe شهووبنووسی: ) یهڵهدا بنوورسێت. زۆر ههتای وشهرهسه رگیز نابێ لهو هه ی بزوێنهکنگێ( دهûوو )ûrç ، ن ووûn ، س ووûs بێ بهوو دهکڵو هتد(، به ( وw ی)هکبزرۆ و پیته، وو دوای ئهکبنوورسێت، چون بزوێننه wisس و ، winن و ، wirçرچ و ، wişe شهو: )بێ وا بنوورسێننانوورسێن و ده وههکوا بێت دوو بزوێن پێهکیه، هه

و هتد(.

(.tû وو(، )تçû وو(، )چnûrر وو (، )نsûrر وو نوورسێ: )سۆتاییدا دهکڕاست و ناوه اڵم لهبه

، کوو کر هک: ی ئاوایههکڕاستییه هک. ت و هتد"ومهکحمود، حو ، مهکو کر هکنووسن: "ده ڵههه س بههکزۆر ت و هتد".وومهکحموود، حو مه

*************************************

(e ە) ی بزوێنیێشهک(ی is"دا، واتای )کسی تاهکم "سێیه له هک یشهک(ێverbفعل ) ردارک، ی بزوێنهکنگێده هکی وهڕای ئهره( سهe ە)

(.ەوا سارد= هه It is couldدات: )دهئینگلیزی ێت بهکلبیدا، دهرهلفبێی عهئه اڵم له(، بهHewa sard e)نوورسێت: جیا ده( بهe ەرداری )کلفبێی التیندا، ئه له

، هوردک، هزمان، ڕێهست، دهه، پێنووسهچک، ەوڕ ک، ه، هاوڕێمهی تر: برام(. منوونههوا سارد: )ههوهی پێشیههکوشه .هردبه

01

*************************************

(هی )یێشهک

(، اوو: )مامۆستک، وهۆتاییی هاتووهک(،ـ ی ـ ێ ەا ـ و ـ ۆ ـ وو ـ ) بزوێنی کپیتێ ( بهەی پێش )هکوشه جاری وایه .( mamosta ye هیا(: )مامۆستهینووسین )( دهەجیاتیی ) ئیرت له اتهکو ئه

(. هی ا)مامۆست ک، نه(هیا: )مامۆستوهی پێشیههکوشه ێرنێ بهکبێ بل( دهەوو )کر وه(ش هههیرداری )ک: تێبینی ها:روهنووسێرنێت: ههده وههکر پێۆتاییی هات ههک)یی(ش به هکر وشهگهت ئهنانهته .(، سپی یهیه، سپی)سپیه ک(، نههیی)سپ (.، چی یهیه، چی)چیه ک(، نههیی)چ (.، نی یهیه، نی)نیه ک(، نه)نییه (.وردی یهک، یهوردیک) ک(، نهوردییهک) ییه(.، سنهیی یه)سنه کنه ،(هیییه)سن

*************************************

ی )ی(ێشهک

(.bî ی(، )بmey یه)م ن:هکب م وشانهیری ئهسه

ن رنج بدهر سه، گهەی درێژ کنگێه و دهبزوێن( î یاڵم )، بهورتهکی کنگێه و دهبزوێننه( y یدا، )یهو دوو منوونهله( و yالتینیدا دوو جۆرن ) اڵم له(، بهین: )کوو یهکی )ی( وههکر دوو شێوهبیدا، ههرهلفبێی عهئه له هکبینن ده

(îواته .) التینیدا، اڵم لهوێ، بهی دهوهبزوێنی )ی( تۆزێ وردبوونهی بزوێن و نهوهردنهکبیدا جیارهلفبێی عهئه له .بزوێن زۆر ساناترهنه ی بزوێن لهوهردنهکجیا و جۆرهجۆرن و بهدوو شێوازی جۆربه

(.رتدا نابێ بنوورسێنکدوای یهنگی بزوێن بهدوو ده: )یاسا

00

(.kurdîekanان کهدیور ک= ) (ekanان کە( + )kurdî یوردکن: )هکب یهم وشهیری ئههس

: نووسیوه وههکدوو بزوێنامن پێ هک یهوهویش ئه؟ با، ئهردووهکمان نهورهی گهکیهڵهدا ههو نووسینهئایا له (. kurdîyekanان کهییوردکبنووسین: ) رگرین ووه رتیدهیارمهپیته له کڵهکبێ (. چار؟ دهîe یه) یری ر سهگه. ئهبزوێنهمیان نهو دووه میان بزوێنههکڕاستیدا یهاڵم لهن، بهکوو یهک( وهیـیبیدا )رهلفبێی عهئه له

جیا کئاسانی لێبه نوورسێن، زۆرالتینی چۆن ده ر بزانین بهگه (. بۆیهîy) :ین باشرت بۆمان ڕوونههکی بهکالتینییه .وهرێنهکده

*************************************

(îیی ) ی بزوێنیێشهک

ندێ له. ههنراوهی جیاوازی بۆ دانهکبیدا هیچ پیتێرهلفبێی عهئه له وهداخهو به ەی درێژ کنگێ( دهîیی ) شدا و، ۆتاییی وشهکڕاست و ناوه ت لهنانهگرت، تهرده( وهیی) له یانکڵهکاتێ کموو ( ههîران بۆ بزوێنی )نووسه یاننوسی: وا ده

(. Kifrî ییفرک(، )Silêmanî یی(، )سلێامنsî یی(، )سkurdî ییوردک(، )çîmenن مهیی(، )چsîrر یی(، )سtîrر یی)تار ک)ی( بۆی به کر یهناچاری ههت و بهگر ورددا جێی نهکری ر و خوێنهناو نووسه وو ناشیرین بوو، لهکاڵم چونبه

(.Kifrî یفر ک(، )Silêmanî ی(، )سلێامنsî ی(، )سkurdî یوردک(، )çîmenن مهی(، )چsîrر ی(، )سtîrر یهێرنا: )ت

گیرێ:رده( وهyîی ی) له کڵهکدا م شوێنانه: له(یارهێنانی )یکبه

(، şêneyîیی (، )شێنهpanayî(، )پانایی kotayîۆتایی ک(، )diwayî(، )دوایی berayîرایی (، )بهreşayî ییاشە)ڕ (.tenyayîنیایی ( و )تهWirmêyî(، )ورمێیی Ranyeyîیی (، )ڕانیهHellebceyîیی بجهڵه(، )ههSineyîیی )سنه

*************************************

02

ندی)ی(ی پێوه

ی: مامۆستاوههکڵناوێو ئاوه کنێوان دوو ناو، یان ناوێ وێتههکه دهک هی(یهینگی )و دهندی ئه(ی پێوهی) شۆخ. یچک. قوتابخانه

یی، رماشانی، سنهکوردی، ئیسلمی، کوو: )کۆتاییی بێت، وهک( ی) خۆی به کیهاتێ وشهک دایهوهله هکێشهک . بۆ منوونهیهورهی گهکیهڵههه هکچێ بینووسن، بیر دهیان لههکندییه(ی پێوهیس ئیرت )هکندێ یی(، ههۆیهک

وردستان".ک ینیشتامنی یێتیکبێ بنوورسێت: "یهوردستان" دهکێتی نیشتامنی کباتیی "یهله

راون:کچاو ەندی ڕ (ی پێوهیدا )وهی خوارهم منوونانهندی بقرتێرنێت، له(ی پێوهیهێڵین )بێ وردبین بین و نهده

یویستیخۆشه یپوولهدڵسۆز، په یرماشانیکئێران، یئیسلمی یۆمار کچان، ک یتاییرهسه یقوتابخانهوز، سه یدار ۆن.ک یورامیهه یند، زاراوهرمههونه یییۆیهکمن،

*************************************

کسی تاهکم )ی(ی سێیه

:ان بریتین لهکاوهکل جێناوه ندێ لههه ...مان ...م ...تان ...ت ...یان ی... وو: کوه مانخوارد مخوارد تانخوارد تخوار

یانخوارد یخوارد

03

خۆی به هکردارهک"ی ر "بنهگهدا، ئهو دۆخهردنی ئهکرداناتی گهک . له(یهی) کسی تاهکم اوی سێیهکجێناوی ل :ن، منوونههکبیر مهاو لهکۆتاییی هات، )ی(ی جێناوی لک)ی(

پرسیامن پرسیم پرسیتان پرسیت انیپرسی یپرسی و پرسی(.ئه ک. )نهیو پرسیبێ وا بنوورسێن: من پرسیم، تۆ پرسیت، ئهده

ی تر:منوونه و ، ئهیڕیکو ، ئهیو بڕی، ئهیو دزی)ئه بنهدا دهکسی تاهکم سێیه له هک، نووسین(، ڕین، گۆڕینک)دزین، بڕین،

(.یو نووسی، ئهیگۆڕی

*************************************

ی پیتی )ڕ(ێشهک

دا دێت: ۆتاییی وشهکڕاست و تا و ناوهرهسه له هک ەی گڕ کنگێ" دهڕ"

ڕا، مهڕ از، ههڕ.

رێت.کڵ بهکتێ ڵ )ر(ی سادهگه: نابێ )ڕ(ی گڕ لهتێبینی

(.)ر(ی ساده به ک)ڕ(ی گڕ بنوورسێت، نه بێ بهو ده ەدا گڕ تای وشهرهسه ی )ڕ( لهکنگێموو دههه: )یاسا

و زۆر جیاوازه یهی سادهکنگێی بۆ دانانێن. )ر( دههکینووسن و هێامی )ر( دهشێوهتادا بهرهسه س لههکندێ هه وهیههکهێام اتێ بهکموو بێ هه، دهەوردی، گڕ کنگی )ڕ(ی زمانی موو دهدا ههتای وشهرهسه )ڕ(. له له

)ر( بنوورسێت و خۆمان وا بێت با بههک، ەتا گڕ رهی سهکنگێموو دهزانین ههده بنوورسێت. نابێ بوترێت: "ئێمه ."ەگڕ هکین گهتێی ده

باتیی ی تر لهکیهبێین دوگمه یره، زۆر سهراوهکبۆ )ڕ( دیاری کیهوردیشدا دوگمهکلیلی کختهناو تهت لهنانهته !ی ترهکنگێده هکار بهێنین کبه یهو دوگمهئه

.ۆڵهڕ نگ، ەڕ ش، ەڕ زگار، ڕ نج، ەڕ ژد،ڕ ۆخ، ڕ ێگا، ڕ است، ڕ

04

ر(ده ر،ڵ، دا، ڕا، وهانی )ههکی پێشگرهێشهک

رجێ جێناوی مهێن بهکلوه دهی تر، پێیانهکر شێوازێر چاوگ یان فرمان یان ههچنه سهاتێ دهکم پێشگرانه ئه :کی دوای خۆی. وههکوتبێته نێوان پێشگر و وشههکاو نهکل

چاوگ: ڵخسنت.ڵبڕین، ههێشان، ههکڵورمان، ههکڵڵگرتن، ههردن، ههکڵ: ههڵهه زین، داخورپان.ردن، دابهک: دابڕان، داخسنت، داڕمان، داگرتن، دادا ڕاخسنت، ڕاگوێزان، ڕاگواسنت.ڕین، ێشان، ڕاپهکااگرتن، ڕ: ڕڕا ڕان.رگهرسووڕان، وهرگرتن، وه: وهروه ڕاندن.رپهرخسنت، دهربڕین، دهرهێنان، دهردن، دهکر : دهرده

فرمان: شێ.کڵخه، ههڵمه، ههڵخهڵگره، هه: ههڵهه . داگره.زێنه، دابهەبڕ : دانێ، دامهدا ڕێنه. ڕاگره.پهڕێنه، ڕامهێشه، ڕاپهک: ڕاڕا رخێ.رچهڕێ، وهرگهرسووڕێنه، وهرگره، وه: وهروه رچۆ.ه، دهکر رخه، دهربێنه، ده: دهرده

دۆخی تر: شاو. کااگوێزراو، ڕڕیو، ڕڕێرناو، ڕاپهپاو، دابڕاو. ڕاپهڵخزێرناو. دانراو، داسهشاو، ههکڵنهڵخراو، ههو، ههشاکڵهه رچوو.راو، دهکر رخراو، دهرهێرناو، دهرگێڕاو. دهرسووڕاو، وهرگرته، وهرگرتوو، وهرگیراو، وهوه

05

اوکپێشگر و جێناوی لوا ی دوای خۆی ئههکوته نێوان پێشگر و فرمانههک( یان، ...تان، ...مان، ...ی، ...ت..، .ماو )...کر جێناوی لگهئه ێرنێ:کلوه دهبه پێشگره هکنوورسێن و جێناوهجیا دهبه بڕن. تانڵواسن، ههمه امنڵێشن، ههک یانڵگرن، هه تڵگرن، هه مڵ: ههڵهه .ەبڕ ین، داخه یاننایه، دانه مان: دادا ڕێنن.په یانڕێنن، ڕاشپه تانێشه، ڕاک مگرن، ڕاده یان: ڕاڕا ڕێنه.گه مانر سووڕێنه، وه یانرگری، وهنه یر گرتایه، وه مانر : وهروه خه. یر ڕاندین، دهپه یانر: دهرده

*************************************

(compound verbب کمر دراو )فعلکگیروگرفتی فرمانی لێ

وتن = هک+ کک: )ڕێهاتوون. وه کپێ ند وشهه له دوو یان چهکوترێن و فرمانانه دهبه دراوکفرمانی لێ

هێنان(.ک+ هێنان = پێ کوتن(، )پێهککڕێدان، ۆڵنهکردن، کڕ خسنت، شهک: ڕێکنوورسێن، وهوه دههکر له دۆخی چاوگدا بن پێگهم فرمانانه ئهئه

ربڕین.دان، سهکردن، تێکردن، تااڵنکباتخهار ک( بهڕابردووی دوور، ییڕابردووی گێڕاوه، ڕابردووی ساده، ئێستهانی فرمان )کجۆرهر له دۆخه جۆربهگهئه

ێن:نوورس جیا دهبربێن به .نخهده کـ ڕێ نخهده کـ ڕێ ینخهده کـ ڕێ اتخده کـ ڕێ یخهده کـ ڕێ مخهده ک: ڕێئێسته خست. یانکخست ـ ڕێ تانکخست ـ ڕێ امنکخست ـ ڕێ یکخست ـ ڕێ تکخست، ڕێ مکڕێ :ڕابردووی ساده خستووه ـ تانکخستووه ـ ڕێ امنکخستووه ـ ڕێ یکخستووه ـ ڕێت کخستووه ـ ڕێ مکڕێ یی:ڕابردووی گێڕاوه خستووه. یانکڕێ یانکخستبوو ـ ڕێ تانکخستبوو ـ ڕێ امنکخستبوو ـ ڕێ یکڕێخستبوو ـ تکخستبوو ـ ڕێ مکڕێ ڕابردووی دوور:

خستبوو.

06

هێرناو. کهاته، پێکهاتوو، پێکهاتن، پێکنوورسێن: پێوه دههکوو دۆخی چاوگ پێکروهانی تردا بن ههکر له دۆخهگهئه

وتوو.هکر وتن، سههکر سه

ردان )ترصیف(ی فرمان )فعل(:ی تری گهمنوونه

انی تردا جیا کدۆخه اڵم له. بهوهردنهکڕووننوورسێت: ده وههکدۆخی چاوگ )مصدر(دا پێ فرمان )فعل( له :وهرێنهکده

. وهاتهک، ڕوونی دهوهیتههک، ڕوونی دهوهمههکڕوونی ده :، دۆخی ئێستهکتا .وهنههک، ڕوونی دهوهنههک، ڕوونی دهوهینههکڕوونی ده :ۆ، دۆخی ئێستهک .وهردهک، ڕوونی وهردهک، ڕوونت وهردهکڕوونم :، ڕابردووی سادهکتا .وهردهک، ڕوونیان وهردهک، ڕوونتان وهردهکڕوومنان :ۆ، ڕابردووی سادهک .وهردبووهک، ڕوونی وهردبووهک، ڕوونت وهردبووهکڕوونم یی )نقلی(:، ڕابردووی گێڕاوهکتا .وهردبووهک، ڕوونیان وهردبووهک، ڕوونتان وهردبووهکڕوومنان یی:بردووی گێڕاوهۆ، ڕاک ردبوو.کردبوو، ڕوونی کردبوو، ڕوونت کڕوونم ، ڕابردووی دوور:کتا ردبوو.کردبوو، ڕوونیان کردبوو، ڕوونتان کڕوومنان ۆ، ڕابردووی دوور:ک

*************************************

ستن(بهوههکیهندی )بهی )و(ی پێوهێشهک

انی کێندرێ به وشهکڵرێ و نهکڵدا بگهوتی لههکڵسو خۆ ههربهبێ سهخۆیه و دهربهی سهکیه( وشهandو پیتی ) پێش و پاشی خۆی.

بێ بنوورسێ:بۆ منوونه ده

و تۆ(.)من ک)منو تۆ( یان نه ک)من و تۆ( نه روو ماڵ(.)سه کرو ماڵ( یان نه)سه کر و ماڵ( نه)سه )هیواو ئاوات(. ک)هیوا و ئاوات( نه

07

ر ناهێنن و هه کی نوێ پێکوه مانایههکی جیاوازن و پێیان سێ وشهامهکر وه ههرهانی سهک: منوونهرنجسه رێ.کوه باسیان دهه له خوارهکدراو کی لێشهڵ وگهله یهنیا مانای خۆیان پاراستووه و جیاوازییان ههتهبه

*************************************

ب(کدراو )مرکی لێوشه

م رجهو سه وهبنهۆ دهک وههک، پێیهی ههکیان بۆ خۆی واتایهامهکر هه هک، ند وشهندێ جار دوو یان چههه

و وههکیه ێن بهکبێ بلدراو دهکی لێوشه .دراو(کی لێ)وشهڵێن ده بوونهمتوربهم هێنن، بهده کی نوێرت پێکواتایه دێن: کپێ ند شێوهچه جیا بنوورسێن و، بهنابێ به

:کتییه. بێ هیچ یارمه١

ێن:کلده وههکان پێکنیا وشهبێت و تهدروست ده کتییه، بێ هیچ یارمه"دراوکی لێوشه" جاری وایه

.شامڵەڕ بنوورسێن: وههکبێ پێده اتهکو هێنن و ئهده کی تر پێکواتایه وههکپێ هکش ماڵ، ەش + ماڵ = ڕ ەڕ

.= خوێندنگه خوێندن + گه ر.روهر = زانستپهروهزانست + په ما.ما = پاشبنهپاش + بنه .تێبخانهک= تێب + خانهک .گهله= مه + گه لهمه

(:وتیی پیتی )یارمه . به٢

ێن:کلده وههک( پێوتیی پیتی )یارمه به ،"دراوکی لێوشه" جاری وایه

+ گۆڕ = ئاڵوگۆڕ. وئاڵ + + مڕ = مشتومڕ. ومشت + لفوبێ.+ بێ = ئه ولف + ئه نگوباس.+ باس = ده ونگ + ده

08

(:ەتیی پیتی )یارمه . به٤

ێن:کلده وههک( پێەبزوێنی )تیی پیتهیارمه به ،"دراوکی لێوشه" ی وایهجار

مان.قارهردهمان = به+ قاره ەرد + به نم.گهنم = گوڵه+ گه ەگوڵ + فڕ.رزه+ فڕ = به ەرز + به دیوار.+ دیوار = ئاگره ەئاگر +

دراو:کی لێی تری وشهمنوونه

ر، زانستخواز، ئازادیخواز، واڵتپارێز، روهلفوبێ، هاتوچۆ، زانستپهاروبار، ئهکردباران، وژ، بهکر، خۆ رنجێنهخۆتنووس، گرتوو، ئاڵوگۆڕ، ڕۆژنامهکمردوو، یهکنم، ڕێنووس، باو گهر، گوڵهروهوخۆ، نیشتامنپهممه، ڕاستهسێشه

ڵگورد، وه، هههکانیکجێ، ستبهجێ، دهس، جێبههکماڵ، بێمچهرێز، چهرگبڕ، مناڵپافڕ، جهرزهیامنێر، بهواڵنێر، پههه(، desktop(، ڕوومێز )dashستهێڵ )(، بهdataba) دراوههکما، بنلیل، پاشبنهکختهتاقبۆستان )تاقۆسان(، ملهوڕ، ته

دیوار.(، ئاگرهencyclopedia) زانیارینامه

*************************************

ۆتاییی فرمانداک پیتی )ت( له

وو:کنوورسێت، وهتوانرێ نهمیش دهتوانرێ بنوورسێ و ههم دهۆتاییی فرماندا ههک پیتی )ت( له

ڕوات(.ڕوا( یان )دێت و ده)دێ و ده

ات(.کا( یان )نان دهک)نان ده

*************************************

09

یی بیانوشهوو کر پێویست بوو وهگهوردی بنوورسێت یان ئهکڕێنووسی بێ بهده وهوردییهکناو ی بیانی هاتبێتهکیهر وشههه

.وهوانههکناو دوو بێ بخرێتهده وهخۆی بنوورسێته

ر. بهکم، ئهڵهڵاڵ، قهئه ڵێن "ڕێباز".)مذهب( ده وردیدا بهکزمانی له

*************************************

ی )تر(ئامرازی )تر( و وشه

(ترین، تر) ردنکراورد ئامرازی به

وو: ک، وهوهانی پێشیانهکوشه ێن بهکبێ بلده

جوانرت، جوانرتین :جوان رمرتین.رمرت، گهگه :رمگه

(هکدی، دی) واتای به( تر) یوشه

جیا بنوورسێت:بێ بهدهو خۆیهربهی سهکیه( وشهتری )وشه

ی تر.کرێی تر، نووسهکوێی تر، شهکابرایهک

*************************************

21

(وهه، وه، ڕا، دا) انیکپاشگره

وو:ک، وهوهانی پێشیانهکوشه ێن بهکبێ بلده

وت.هکماڵدا چاوم پێ : لهدا وێڕا هاتی؟ک : لهڕا وێ؟کبۆ وێوهک : لهوه .وهەبیگێڕ وهڵهوههه : لهوه

(دا) فرمانی

جیا بنوورسێت:بێ به( و، دهداڵ پاشگری )گهله یهجیاوازیی هه ـە(دان، دایینڕابردووی ) هک( دای )وشه

پێدا(. ک. )نهدام پێ هکنامه داماڵ له دا(. دوژمن نه کدا، نهدوژمننه ک. )نهدانهن دوژم الوان گوێیان له داوردستانک له ڵێمندا(.به کی بیبینم. )نهسبه داڵێنم به (.وهاڵمیدایهوه ک. )نهوهدایهاڵمی ئاخری وه

*************************************

(له) یێشهک ."رمهردستاندا گهو ک لهنوورسێت: "شۆڕش خۆ دهربهندێ جار سه(، ههله)

ژێر له(، )onر سهله(، )withڵ گهلهدێنێ: ) کدراو پێکی لێکیهو وشه وهی پاشیههکوشه ێ بهکلندێ جار دهههunder) .ژێر(. ر، لهسه ڵ، لهگه و بنوورسێ: )له وهرێنهکجیا دوو وشه دا نابێ بهو دۆخانهله

قرتێرنێن:( دهئـ( و )ـه، )اتهکو و ئه وهبێتهۆ دهک( ئێره( و )ێو ئهڵ )گهندێ جار له(، هههل)

وێ.وێ = لههئ هل .= لێره ێرهئ هل

20

*************************************

بێ(؟)بێ( یان )به

کیهمنوونه به باشرته ستهبهمهو ین، بۆ ئههکاندا بکورووپییهئه ڵ زمانهگهله کارییهکراورد وێ بهمانهده دالێره ین:هکست پێ بده

واوی تهبه وهی پاشی خۆیههکوشه ( بهبێاندنی )کلاندن یان نهک؟ لچیدایه ( لهارکبێ ڵ )گه( لهارکبێجیاوازیی ) گۆڕێ:ده هکواتای وشه

.بوو ارکبێ دوو ساڵ و پیاوهئه .مهستهار ژیان ئهک بێبه :وهرێ ئاواش بینووسینهک. دهمهستهار ژیان ئهک بێ

:وههکتای وشهرهسه ێنین بهکل( دهبێ) وهندرابێتهی لێ سهکنێتییهبوو و خاوهت ههکاتێ ناوێکر هه :س، بێواڵت، بێنیشتامن، بێپاره، بێتامهک، بێخانوو، بێکبێباو و هتد. خانووی نییه هکسێ هک. ی نییهکباو هکسێ هک: واته رێت:کدیاری ده وههکوشه ێ بهکلده هک کۆیهکپاش اندا، زۆر جار بهکووپییهڕ و ئه زمانه له سته،بهم مهئه homelessخانوو = بێ tastelessچێژ = بێتام، بێ (:withoutڵ )گهله یههه جیاوازیی هک

I do not go there without youوێ = تۆ ناچم بۆ ئه بێ ...(lessـ...( = )بێ) (without( = )بێبێ، به)

*************************************

22

ار )قید(کڵئاوه

:ار )قید(. منوونهکڵوترێ ئاوهپێی ده وهاتهکڕوون کردار = فعل(ێکار، فرمان، کچۆنێتیی ) کیهاتێ وشهک

خێرایی"(رد؟ "بهکی رد. )چۆن قسهکی دههقس خێراییبه ئاسۆ یی"(ەتووڕ ؟ "بهوهاڵمی دایه. )چۆن وهوهاڵمی دایهوه ییەتووڕ به سۆما سپایی(.ئه؟ "بهوه. )چۆن هاتهوههاته سپاییئهبه النه

دوور کو، نابێ لێ وهی پاشیههکناوهڵئاوه ێ بهکل" دهبه" هک یهوهئه ێشانه،کرنجڕادا جێگای سهی لێرهوهئه ی تر:. منوونهوهخرێنه

توندی.هێواشی، بهرزی، بهبهشادی، بهجوانی، بهبه

(.hardlyختی سه: )بهوههکڵناوهئاوه ێ بهکلگرێت و ده( دهlyزمانی ئینگلیزیدا ) له م شێوازهئه

23

خـــاڵــبــەنــدی

24

نـــــــاوەڕۆک

یکپێشه

م: خاڵ ).(کهیه

م ـ جووتخاڵ ):(دووه

م ـ بۆر )،(سێیه

م ـ خاڵبۆر )؛(چواره

ی پرس )؟(م ـ نیشانهپێنجه

رسوڕمان )!(ی سهم ـ نیشانهشهشه

» «ی بچووک وانهم ـ جووت کهوتهحه

) ( ورهی گهوانههک م ـ جووتهشتههه

ڵ )ـ(قههم ـ هێڵ یان تنۆیه

م ـ سێ خاڵ )...(یهده

(spaceشایی )م ـ بۆیهیانزه

( و پیتی )ر(\م ـ هێڵی الر )/(، )یهدوازده

25

یکپێشه

بێ ر دهڵێ یاسا و ڕێسای نووسین، نووسهاوکردنی کۆمهچەڕای ڕ رهقێکدا، سهنووسینی ده لههۆی بێتهده کرابێ،چاو نهەندی تێیدا ڕ خاڵبه قێ کهندیش بکات. دهیاساکانی خاڵبه چاویەڕ

.کهنوورساوه یشنت لهتێگهڵهههنجامیشدا، بهئه ر و، لهخوێنه رلێشێواندن لهسه :برێن بریتین لهار دهکدا زۆر بهندیخاڵبه ی لهو نیشانانهئه

: ).(.یهیهم شێوهبه هک. خاڵ، ١ : ):(.یهیهم شێوهبه هک. جووتخاڵ، ٢ : )،(.یهیهم شێوهبه هک. بۆر، ٤ : )؛(.یهیهم شێوهبه هک. خاڵبۆر، ٣ : )؟(.یهیهم شێوهبه ی پرس، که. نیشانه٥ : )!(.یهیهم شێوهبه رسوڕمان، کهی سه. نیشانه٦ : » «.یهیهم شێوهبه ی بچووک، کهوانه. جووت که٧ : ) (.یهیهم شێوهبه هک، ورهی گهوانههک. جووت ٨ : )ـ(.یهیهم شێوهبه هکڵ، قه. هێڵ یان ته٩

: )...(.یهیهم شێوهبه . سێ خاڵ، که١١ . بۆشایی.١١ پیتی )ر(:( و \. هێڵی الر )/(، )١٢

*************************************

26

م: خاڵ ).(:کهیه

نرێت:داده م شوێنانهخاڵ له

ک:رسوڕمان، وهپرس و سه له کدا، جگهیهموو ڕستهکۆتاییی هه . له١

م مانگی کوردییهکهورۆز یهنه. م نووسی.کهدوێنێ نامه

وێت، ی بکهکهاوهێنانی پاشناوهپێش ن م پیتی ناوێک کهم و دووهکهم، یا یهکهدوای یه . له٢ ک:وه

ندی.فکهرهع. شه درخان.م. م. به

ک:نرێ، وهم پیت دادهکهوت، دوای یهو نازناو و ڕێکه ندێ پیشهی ههوه. بۆ کورتکردنه٤

ر دروودی خودای لێ بێ(.مبهر )د. خ.(. )پێغهمبهپێغه سووڵ(.ەفا ڕ دین مستهعیزهسووڵ. )پرۆفیسۆر ەفا ڕ دین مستهپ. عیزه .)د. سۆران. )دوکتۆر سۆران ڵدا.ریان ههساڵ پ. ز. )پێش زایین( سه ٧١١کان ماده

هاتبێت.پێک ند ڕستهچه ر لهگهردێڕ خاڵ دانانرێ، مه. دوای سه٣ نرێ کهی دادهو ڕستانهدوای ئه رسوڕمان لهی سهجیاتیی نیشانه ندێ جاریش له. هه٥

داواکارییان کوو:، وهتێدایه ن.هکراورد بانتان بهکاڵمهوه ی، هکدیاری ب ژماره انت بهکەوێ دێڕ ( بتهWord) کی وهکپرۆگرامێ اتێ لهک هکوڕۆ . ئه٦

پاش کخۆی ئۆتۆماتی :کنێ، وهان خاڵ دادهکژماره ربڕێ.بیروڕای خۆی ده یه. مرۆڤ بۆی هه١ .وهژێر پرسیاره سێ بخاتههکبیروبۆچوونی س بۆی نییههک. ٢ ڵگادا.ۆمهک له یهسانی ههکسێ مافی یههکموو . هه٤

27

ی دوایدا.ڵ وشهگهبێ لهو بۆشاییی هه وهی پێشیههکوشه ێرنێ بهکبێ بل: خاڵ، دهرنجسه

*************************************

م ـ جووتخاڵ ):(:دووه

نرێت:داده م شوێنانهجووتخاڵ له

:ک، یان بگوترێت، وهوهخۆی بگێڕدرێته کوه هک وههکپێش ئاخاوتنێ . له١ «وردستانم.کی کڵمن خه»ئاسۆ وتی: :کبێت، وه وهدانهکو لێ فسیر و ڕاڤهته پێویستی به هک، کیان باسێ کیهدوای وشه . له٢ اری و بۆتان.کاڵن، سۆران، بادینان، بابان، ههرده: ئهیتی بوون لهان برکوردییهک میرنشینه توانرێت دا دهم دۆخه...(، لهوو، بۆ منوونهک، وهبری: )بۆ وێنه ، لهی منوونهوه. پێش هێنانه٤ وو:کدابرنێت، وه هکجووتخاڵه یش دوایکڵێقهته حوی، گۆران، هێمن و هتد.نالی، مه :وشاوهدره یستێرهئه له ەوردی پڕ کبی دهئاسامنی ئه ١١:٢١:٢٢وو: کچێ، وهار دهکدا هێامی جووتخاڵ بهکاتژمێرێکانی کاتهکنێوان . زۆر جار له٣ (.هکچر ١٢و کخوله ٢١و ١١اتژمێر ک)

ی ڵ وشهگهبێ لهو بۆشاییی هه وهی پێشیههکوشه ێرنێ بهکبێ بل: جووتخاڵ، دهرنجسه دوایدا.

*************************************

28

م ـ بۆر )،(:سێیه

ئاسان ه بکات کڕسته وا له نرێ کهداده و شوێنه، لهورتهکی کی پشوویهبۆر نیشانهی بۆ ڕسته ی باشهکرێسهنرێ. بۆر، چارهیهباشی تێ بگهبه ، ڕوون بێت ووهبخوێرنێته

دوورودرێژی پشووبڕ.

نرێ:داده م شوێنانهله وه :ک، وهوهراوهکدوای ناوی بانگ . له١ ئامانج. نهگهوڵدان دههه ن، بهوڵ بده، ههچینهک :کنێوان جێگر و جێلێگیراودا، وه . له٢ ژیا.وردستاندا دهکاڵتی ڕۆژهه ر و مێژوونووس، لهوردستانی، هۆنهکی ستوورهمه :ک، وهی تێدایهوهژماردن و دووپاتبوونه هکی و شوێنانه. له٤

پێویسنت. هک یهو شتانهموو ئهخوێ، ڕۆن، پیاز و برنج هه بوو.ی باش، باشی ههکزانیارییه

:کدا، وهڕسته راو لهکی بانگلێرسوڕمان و وشهی سهی وشهوهردنهک. بۆ جیا٣

کوایهئۆف، چ هه! رێ، ئاسۆ.م بدههکپێنووسه

:کار هێرنابن، وهکبه وههکدوو دوو و پێ هکرت، کیه له کیههوش . بۆ دابڕینی زنجیره٥ ۆڵی لێ نادات.کتی، ی و ماندوویهکهیل تی، بهتی و تینوویهبرسییه به رگهپێشمه ۆنی خۆی کی کیهر، قسههکر قسهگهئه وخۆ، بۆ منوونهی ڕاستهکیهوهدوای گێڕانه . له٦

:ک، وهوهبگێڕێته ."م نییهستهڕ زۆر ئهردنی ماڵپهکوتم، "چێ خۆم

29

، وهتای ڕستهرهسه وتبێتههکنه کرجێمه ، بهوهە، یا، یان(ری )وهدهکپێش ئامرازی لێ . له٧

:کوه

ئاراسی هاوڕێت. نه ، وههکوهۆبوونهکتۆ هاتبووی بۆ نه هو رهبخوێنه هکهکڕتوو ، یان پهبنووسه هکیا نامه.

:ک، وهوهەخێر(و نه ڵێ، نهی )بهدوای وشه . له٨

م نارد.هکڵێ، نامهبه شدار بم.دا ناتوانم بهاتهکو ، لهنه

:ک، وهوهبێتهی دووپات نهوهبۆ ئه کباتیی فرمانێ . له٩ ولێر.ویش، بۆ ههچم بۆ سلێامنی و ئهمن ده

:کار بهێرنێت، وهکری )و( بهدهکبری ئامرازی لێ ێت لهتوانردراودا، دهکی لێڕسته . له١١ رد،کانی کهاوڕێ فۆنی لهله، تهوهرد، خۆی ڕازاندهکر بهشنۆ ویستی بچێ بۆ شایی، جلی له .هکشایییه یاندهیان گرت، خۆیان گهکیه

:کار بهێرنێت، وهکدا بهڕسته ر لهدهک(ی لێهکبری ) توانرێ له. ده١١

ما.بچین بۆ سینه وههک، پێپێم خۆشه رت لێ دام.م، سههکسوپاست لێ ده

ی دوایدا.ڵ وشهگهبێ لهو بۆشاییی هه وهی پێشیههکوشه ێرنێ بهکبێ بل: بۆر، دهرنجسه

*************************************

31

م ـ خاڵبۆر )؛(:چواره

ی کهو ڕستانهلهجار، هێرنێت. زۆرکار دهبه بۆری ساده، ژتر لهخاڵبۆر بۆ وچانگرتنێکی درێ ک:نرێ، وهباتیی خاڵ داده نزیکن له زۆر لێک

توانن کان دهران بوون؛ کوردهندهی ههڕیوهدا، کوردێکی زۆر پهی دوایییهم سااڵنهله نن.یهیان بگهکهلهگه سوودێکی زۆر به

*************************************

پرس )؟(: یم ـ نیشانهپێنجه

ک:، وهپرسیاریان تێدایه ی کهو ڕستانهکۆتاییی ئه خرێتهی پرس، دهنیشانه ت چی لێ کرد؟که. پێنووسه١ ر چوو؟ی کوردی چ ساڵی دهم ڕۆژنامهکهزانی یه. ئایا ده٢

*************************************

رسوڕمان )!(:ی سهم ـ نیشانهشهشه

.مرکردن یان داواکردنهم بۆ ئه، ههرسوڕمانهم بۆ سههه یهم نیشانهئه ستێکی یی، یان ههژارهرسوڕمان، یان پهسه ی کهو ڕستانه، یان ئهو وشانهکۆتاییی ئه . له١

ک:هێرنێت، وهکار ده، بهتێدایه روونییده

سۆز!ستێکی بهچ هه نگت خۆشهند دهچه! یت!لێره هو ئای! ئه ڵکرا.ی! ئااڵی کورد ههئۆخه چ جوانهو مانگهئای له !!

30

برێ، کار ده، بهفرمانپێدان یان داواکردنیان تێدایه ی کهو ڕستانهکۆتاییی ئه ندێ جار له. هه٢

ک:وه

وهرهبڕۆ ده! داخه رگاکهده! هێڵهجێم مهبه!

*************************************

» «:وک ی بچووانهم ـ جووت کهوتهحه

م شوێنانهن و، لهبهکار دهبه کی بچوو وانههکجیاتیی جووت " " له ندێ جاریش هێامیهه برێ:کار دهبه ، کیه، یان ڕستهکیهواژهسته، یان دهکیهوشه ین بهتی بدهوێ گرنگیی تایبهاتێ مبانهک. ١

وو:ک، وهوهو هێامیانهئهناو ینهیخهده

نێن.داده وهتهی نههکۆڵهک به« زمان»ن زانایا زانم.ستانی داهاتوو دهکچرای تاری من "مێژوو" به اتهکو ، ئه«بێلفئه کیه» ین بههکب« انکوردییهک جۆرهلفبێ جۆربهئه»اتێ بتوانین ک

.تبێر دهسهچارهمان ێشهکلێ گه

و ئه خرێتهرێ، دهکاری ناکستێرنێت و دهکاشو ن وهگێڕدرێتهوخۆ دهڕاسته هک کیه. وته٢

:ک، وهوهناوه

ین، من ڕابین هوودم."دهتیت دهیارمه ی، ئێمههکوتی: "ڕاست ده هکنجهگه پیاوه کدێممهمڕۆ قازی موحهئه ئێوه»ردن: کترس ڕووی تێ د، چاونهممهقازی موحه

ر دی تر سهممهدان قازی موحهن، سهی مکخوێنێ دڵۆپه رهه ینێ لهوژن، سبهکده «ن.دهڵدههه

32

ۆتاییی کرسوڕمان و هتد خاڵ، بۆر، هێامی پرسیار، هێامی سه به هکر ڕستهگه: ئهرنجسه .وهانهکوانههکناو خرێنهش دهوانهئه هات،

*************************************

) (: ورهی گهوانههک م ـ جووتهشتههه

چێ:ار دهکبه کستێبهند مهچه به هور ی گهوانههکجووت :کبێت، وهتیی تری ههی تایبهکواتایه هکنێوانی، خرێتهده کیه، یان ڕستهکیه. وشه١

بوو.ی بااڵی ههکستێدا، دهرگێڕانی هۆنراوهوه مێرد )حاجی تۆفیق( لهپیره ( سلێامن زمهدامێنی چیای ئه وتۆتههک هکشاری سلێامنی )پاشای بابان بنیادی ناوهڕ.

:ک، وهی بێگانه. وشه٢

ئاگره( دیوارfirewallپێش به ) ت.هکرهۆمپیۆتهکگرێ بۆ ناو ران دهخۆترنجێنه رکردبوو.ی زوو دهکهمیری )حکومت( فرمانی کاولکردنی ناوچه ختهته کوردی پێویسته بۆ نووسین به( کلیلkeyboardێ)زرێنیی کوردی دامهک.

ک:سێ، وههکردنی کۆچکبوون و کدایۆتاییی ڕووداوێ، یان ساڵی لهکو کستپێ. ساڵی ده٤

ندبوو،هکڵو پوولیشیان هه ه پارهک( ١١١٣ـ ٩٣١وی )سنهتی حهوڵهسنووری ده زوور بوو.رماشان و شارهکهاباد، دان، مهمههه

دا ١٨٢١ساڵی ، توانیی لهناوبانگههب ۆرهکپاشای به هک(، ١٨٣٦ـ ١٧٨٤پاشا ) مهحه نێ.یهواندز ڕاگهەڕ وردستان لهک خۆیییربهسه

33

هێشتا هکر وشهگهاڵم ئه، بهوهی پاشیههکوشه لێرنێ بهکخرێ نابێ بداده هکوان هک: تێبینی

:ک، وهوهوانههک ێت بهکبێ بلبوو دهنه واوته

رد.کی کمساڵ )حج(ێئه وشه( یfileیان له) ڕگهپه» رد بهککوردیدا.»

بێ.اندا بۆشایییان ههکوانههکڵ گهان نابێ لهکوانههکانی ناو ک: وشهرنجسه

*************************************

(:ـڵ )ـقهم ـ هێڵ یان تهنۆیه

هێرنێت:ار دهکبه دام شوێنانهله یهم نیشانهئه :کنوورسێ "وتی"، وهنه ی هێندهوهر، بۆ ئههکسی گفتوگۆ هکی دوو وهردنهکجیا. بۆ ١

ۆ و وتی:کئا ردهکسۆز ڕووی ؟انهکربازهسه ۆ، گوێت لهکـ ئا ڕێن.گهدوامان ده ر بههه ڵێ، دیارهـ به ؟وهـ تۆ بڵێی مباندۆزنه بێ، ناتوانن.مت نهـ خه وێی.ر خۆشم دهگۆڕیشا هه له ا بهوژرام، دڵنیکر گهـ ئه ی وانههک می جووتههکخاڵی یه له هکار بهێرنێ کبه یهورهگه وانههکو بری ئه توانرێ له. ده٢

:کرد، وهکباسامن داورهگه

بوو.ی بااڵی ههکستێدا، دهرگێڕانی هۆنراوهوه مێرد ـ حاجی تۆفیق ـ لهپیره ش وهڕای ئهرهمۆز ـ پێت خۆشه، بخۆی و، سه له ـ جگه میوه دهنرچهتوانی ههده

زێ.ت دابهکهکێشه

34

رێ خاڵیش کند دهر چه، ههوهتای ڕستهرهسه وتههکر گهو ژمێرراودا، ئه نێوان ژماره . له٤ :کدابرنێ، وه

:ت بریتین لهی بابهوهانی باڵوبوونهکرجهمه ندێ لههه ر بێت.نهیهبێ سوودگهده هکتهـ بابه١ وردی.کردنی ڕێنووسی کچاو ەـ ڕ ٢ ندی.ردنی خاڵبهکچاو ەـ ڕ ٤ رێن.کبێ دیاری ان دهکرچاوهـ سه٣

رێ خاڵ دانێین:کشومتان ده کوه ر بێت.نهیهبێ سوودگهده هکته. بابه١ وردی.کردنی ڕێنووسی کچاو ە. ڕ ٢ ندی.ردنی خاڵبهکچاو ە. ڕ ٤ هکوشه له کشێو ویستت به وهبووهجێی نه هکموو وشهر ههگهدا ئهکۆتاییی دێڕێک له. ٣

ەێڕ و در لههه :کنێی، وهڵ دادهقهبنووسی ته

.............................. ڕێباــ ان ...........................کزه

نوورسێ:بێ بۆشایی ده هکڵهقهته م شوێنانهتێبینی: له

١٦ـ١٢اڵبوون: اتی ئاوهک. ات.کمیل ڕا ده ٨ـ٧دا کیهفتههه له

*************************************

35

م ـ سێ خاڵ )...(:یهده

ار ک، بهوهردنهکورتکستی بهمه ، بهقرتێرناوه هک، ، یان ڕستهبری وشه له ە«سێ خاڵ»م ئه :کبرێ، وهده

وتووههکو ...م چاو پێ کوو کر هکهاباد، سلێامنی، رماشان، مهک، همن سن. وێ.هکست دهوت، ئاسن، زێڕ، زیو، گۆگرد و ... دهوردستاندا نهک له ؟ بیستووته... ون! فر...هکون! فریام هکفریام

وههکوشه ێ بهکلده وهبوو ئه"سێ خاڵ" هه دا پێویست بههکی وشهنیوه ر لهگه: ئهرنجسه خۆ بنوورسێ.ربهسهبێ گینا دهئه

*************************************

(:spaceم ـ بۆشایی )یهیانزه

نووسین به زیاتر له مهئه«. بۆشایی»ڵێن خۆ دهربهی سهودای نێوان دوو وشهمه به ن:هکب یهم منوونهیری ئه. سهی نووسین زۆر گرنگهستهرههک ر وۆمپیۆتهک (اوهکـ ئااڵیشه اوهک)ئااڵی شه

.م ڕاستههکی یهوهئه . دیارهمدا بۆشایی نییهدووه ، لهیهمدا بۆشایی هههکیه له

وو:کنێن، وهات، بۆشایی دادهکنا« بۆشایی» پێویست به هکی و شوێنانهندێ جار لهیان هه ڵ".گهبێ بنوورسێ "لهده هکڵ" گه "له

ان کگینا وشه، ئه، یان پێویست نییهدا "بۆشایی" پێویستهکچ شوێنێ بێ بزانێ لهده رنووسه

بێت.یشتنیان قورس دهو تێگه وهستهده نهدهده ڵهواتای هه

36

ن:هکب کیهند منوونهیری چهسه

را(.کبێ: )باس بێ بۆشاییی ههرا( دهک)باس (.هکبێ: )وا مهبێ بۆشاییی هه( دههک)وامه بێ: )جێی هێشت(.بێ بۆشاییی هه)جێیهێشت( ده وێی(.بێ: )خۆشم دهبێ بۆشاییی ههوێی( ده)خۆشمده

انی پێش کڵ وشهگهاتێ لهکموو بێ ههو ده خۆیهربهی سهکیهندی، وشهیوهتێبینی: )و(ی په

بێت:بۆشاییی هه وهو پاشیه

(دهارو وهکرێک )رزێر(.ار و وهکرێک)بێ: بێ بۆشاییی ههرزێر بێ: )گڕ و تین(.بێ بۆشاییی هه)گڕو تین( ده

:کبێ، وهدراو نابێ بۆشاییی ههکی لێوشه

ێش(.کبێ: )خۆڵێش( نابێ بۆشاییی ههک)خۆل ێش(.کبێ: )وێنهێش( نابێ بۆشاییی ههک )وێنه ااڵنووس(.کبێ: )سااڵ نووس( نابێ بۆشاییی ههک)س ڵ(.گهبێ: )لهییی ههڵ( نابێ بۆشاگه )له بێ: )جێژوان(.)جێ ژوان( نابێ بۆشاییی هه مردوو(.کبێ: )باو مردوو( نابێ بۆشاییی هه ک)باو

هکمانا ندهماڵ(دا چههک) دانانی بۆشایی له هکبینن ی مامۆستا هێمندا، دهیهم هۆنراوهله گۆڕێ:ده ؟وێرانه و شارهله ماڵت بۆ چییههکماڵت بێ هک ماڵی منهکیویست ندی دی، گوڵم نهمهوڵهماڵی دههک بێ ئاوا بنوورسێ:ده دیاره هک وێرانه؟ و شارهله ماڵت بۆ چییههکماڵت بێ، هک ماڵی منهکیویست ندی دی، گوڵم نهمهوڵهماڵی ده هک

*************************************

37

( و پیتی )ر(:\ر )/(، )م ـ هێڵی الیهدوازده

گرین، ردههێڵی الری )/( وه له کڵهکنوورسێ، ده ژماره به هکوت هک. بۆ نووسینی ڕێ١

را.کڕزگار ١١/٣/٢١١٤ له کوو کر هکشاری :کوه هێڵی الری له کڵهک، ار چووهکپیتی تێدا به هک کقێناو ده له« ردنکشدابه». بۆ نووسینی ٢(\) .دایهه(کچر \مکزار هه ٤١١) ک: خێراییی تێشکگرین، وههردوه :کچێ، وهار دهکجیاتیی )ممیز( به دا لهناو ژماره. پیتی )ر( له ٤ ١ر٢٤ - ١٢ر٣٨ -

باشی بهی هکستهبهر مهنووسه هکی وههۆی ئه بێتهندی دهردنی خاڵبهکچاو ەڕ

گات.تێ نه هکستهبهمه له ڵههه به ریشخوێنه ر و،خوێنه نێتهیهبگه

38

: سەرچیا خورشید بەنۆکەیی(PDF) ئامادەکردنی بەشێوەی پەرتووک

www.facebook.com/SarchiaKhursheed www.google.com/+SarchiaKhursheed

4102