Prawo Prawo Prawo Prawo Prawo ee-Poradnik

Przesłanki i przyczyny rozwodu

Przebieg sprawy o rozwód i separację

Sprawy alimentacyjne

Eksmisja w wyroku sądowym

Kontakty rozwiedzionego rodzica z dzieckiem

Podział majątku

Ustanie małżeństwa w stosunkach transgranicznych

Stwierdzenie nieważności małżeństwakościelnego (tzw. rozwód kościelny)

Rozwód, podział majątku,

alimenty po zmianach

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragmentpełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnierozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przezNetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym możnanabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione sąjakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgodyNetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepieinternetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.

Adres redakcji: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72 tel. (22) 530 40 40; www.gazetaprawna.plRedakcja: Łukasz Sobiech DTP: Joanna ArchackaBiuro Obsługi Klienta: 05-270 Marki, ul. Okólna 40tel. (22) 761 30 30, 0 801 62 66 66; e-mail: bok@infor.pl© Copyright by INFOR Biznes Sp. z o.o. ISBN 978-83-63360-49-8Wydanie I/2012, marzec 2012 r.

Wstęp .................................................................................................................................................... 5Rozdział 1. Przesłanki i przyczyny rozwodu .........................................................................6

1.1. Rozkład pożycia.....................................................................................................................61.2. Rozkład trwały ...................................................................................................................... 71.3. Rozkład zupełny ................................................................................................................... 7

Negatywne przesłanki rozwodu ........................................................................................81.4. Dobro dziecka ........................................................................................................................91.5. Separacja ...............................................................................................................................10

Rozdział 2. Przebieg sprawy o rozwód i separację ............................................................ 132.1. Właściwość oraz skład sądu ............................................................................................ 132.2. Tryb postępowania ............................................................................................................ 132.3. Orzekanie o winie ..............................................................................................................162.4. Wszczęcie postępowania .................................................................................................232.5. Rozprawa ..............................................................................................................................242.6. Separacja w postępowaniu nieprocesowym .............................................................272.8. Wyrokowanie ...................................................................................................................... 312.9. Apelacja ................................................................................................................................. 31

Rozdział 3. Sprawy alimentacyjne...........................................................................................343.1. Alimenty od byłego małżonka .......................................................................................343.2. Zakres świadczeń ...............................................................................................................353.3. Usprawiedliwione potrzeby ...........................................................................................363.4. Rozszerzony obowiązek alimentacyjny .....................................................................37

Co do zasady 5 lat .................................................................................................................373.5. Procedura sądowa ............................................................................................................393.6. Świadczenia alimentacyjne na dzieci ........................................................................39

Charakter świadczeń .......................................................................................................... 40Środki utrzymania i wychowania ...................................................................................41

3.7. Ustalanie wysokości alimentów .................................................................................41Umowa pomiędzy rodzicami ............................................................................................43

3.8. Przygotowanie pozwu ......................................................................................................43Wymagane załączniki ........................................................................................................ 44Trudna sytuacja zobowiązanego .....................................................................................45

3.9. Koszty sądowe .................................................................................................................... 46Wykonalność wyroku ......................................................................................................... 46

3.10. Uchylenie się od alimentacji ....................................................................................... 463.11. Podwyżka alimentów ......................................................................................................47

Właściwość sądu .................................................................................................................473.12. Przygotowanie pozwu ................................................................................................... 48

Podstawa roszczeń .............................................................................................................. 48Zasądzenie podwyżki ......................................................................................................... 49

3.13. Roszczenia matki dziecka pozamałżeńskiego ....................................................... 50

Spis treści

Koszty ciąży i porodu ......................................................................................................... 50Zakres obowiązku alimentacyjnego .............................................................................. 51Przedłużenie okresu alimentacyjnego ...........................................................................52Ustalenie ojcostwa ..............................................................................................................53Nieprzewidziane wydatki ..................................................................................................53

Rozdział 4. Eksmisja w wyroku rozwodowym ....................................................................614.1. Naganne zachowanie małżonka ...................................................................................614.2. Konsekwencje wyroku ....................................................................................................62

Eksmisja po rozwodzie .......................................................................................................62Odrębne postępowanie eksmisyjne ................................................................................62Wykonanie orzeczenia ........................................................................................................63

Rozdział 5. Kontakty rozwiedzionego rodzica z dzieckiem .........................................675.1. Ograniczenie kontaktów ............................................................................................... 685.2. Procedura sądowa ............................................................................................................. 695.3. Kary pieniężne za utrudnianie kontaktów z dzieckiem ...................................... 71

Pieniądze dla uprawnionego ............................................................................................ 71Od razu do komornika ........................................................................................................72Zwrot wydatków ...................................................................................................................72Załączniki do wniosku ........................................................................................................73

5.4. Gwarancje międzynarodowe..........................................................................................73Rozdział 6. Podział majątku ......................................................................................................75

6.1. Majątek wspólny i osobisty .............................................................................................786.2. Podział majątku wspólnego ...........................................................................................81

Możliwości podziału ........................................................................................................... 84Podział umowny ...................................................................................................................85Sprawa w sądzie ................................................................................................................... 86Ważne powody .......................................................................................................................87Postępowanie w sądzie ..................................................................................................... 89

Rozdział 7. Ustanie małżeństwa w stosunkach transgranicznych ...........................957.1. Uznanie orzeczenia sądu zagranicznego .................................................................. 96

Rozdział 8. Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego (tzw. rozwód kościelny) ............................................................................................................... 98

8.1. Istota małżeństwa kościelnego ................................................................................... 988.2. Przyczyny zrywające ........................................................................................................ 99

Błędne wyrażenie zgody ..................................................................................................101Naruszenie formuły kanonicznej ................................................................................. 102Złożenie dokumentów ......................................................................................................103Skarga powodowa ...............................................................................................................103

8.3. Proces kościelny ............................................................................................................. 104Apelacja z urzędu .............................................................................................................. 104Koszty postępowania .........................................................................................................105Stwierdzenie nieważności po rozwodzie ....................................................................105

Indeks wzorów i pism .................................................................................................................114

Wstęp

Mąż lub żona mogą zażądać rozwodu, jeśli nastąpił między nimi zupeł-ny i trwały rozkład pożycia. W tym celu jedno z nich musi złożyć pozew do wydziału cywilnego sądu okręgowego. Orzekając rozwód, sąd może rów-nież wskazać, czy któryś z małżonków ponosi winę za rozpad małżeństwa. Postępowanie rozwodowe może doprowadzić, o ile nie wpłynie to na jego przedłużenie, do podziału majątku należącego małżonków, a także do eks-misji tego z nich, któremu udowodniono mu rażąco naganne postępowanie.

W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga także o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków oraz o tym, w ja-kiej wysokości każdy z nich musi uczestniczyć w kosztach utrzymania i wy-chowania dziecka. Kodeks rodzinny i opiekuńczy pozostawia rozwiązanie tej kwestii w pierwszej kolejności rozwodzącym się rodzicom. Mogą oni sami po-rozumieć się (i jest to najbardziej oczekiwane) co do sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej oraz tego, gdzie dziecko będzie na stałe mieszkać, jak będzie wyglądała komunikacja i forma kontaktu z nim w przypadku rodzica, który nie będzie wychowywał go pod własnym dachem.

Po orzeczeniu przez sąd rozwodu lub separacji między małżonkami usta-je wspólność ustawowa. W takiej sytuacji rozwiedzieni małżonkowie mogą się podzielić wypracowanym podczas trwania małżeństwa majątkiem wspól-nym. W tym przypadku mają oni do wyboru dwie drogi. Po pierwsze mogą zawrzeć między sobą umowę, w której samodzielnie podzielą swój majątek. Gdy zaś nie będą są w stanie dojść do porozumienia, każde z rozwiedzionych małżonków jest uprawnione do zwrócenia się do sądu, który po przeprowa-dzeniu postępowania określi zasady podziału majątku.

Inna jest sytuacja w przypadku małżeństw kościelnych. Mogą one być uznane za nieważne w trzech sytuacjach. Pierwszą z nich jest wystąpienie u przynajmniej jednego z małżonków przeszkody zrywającej w chwili zawie-rania ślubu (m.in. niewłaściwy wiek, pokrewieństwo, impotencja, uprowa-dzenie małżonka, śluby czystości). Drugą jest wadliwe złożenie oświadcze-nia woli (np. wprowadzenie w błąd co do osoby, pozorowanie zgody, głębokie upośledzenie). Trzecią jest niezachowanie właściwej formy kanonicznej mał-żeństwa.

W naszej publikacji przedstawiamy przesłanki i procedury rozwodu, sepa-racji i unieważnienia małżeństwa, powołując się zarówno na naukę prawa, jak i na praktykę (orzecznictwo, liczne przykłady, wzory pism).

Rozdział 1 Przesłanki i przyczyny rozwodu

Mąż lub żona mogą zażądać rozwodu wówczas, gdy nastąpił między nimi zupełny i trwały rozkład pożycia. W tym celu należy złożyć pozew do wy-działu cywilnego sądu okręgowego. Sąd ten jest uprawniony do rozwiązania małżeństwa i może przy tym orzec, który z małżonków ponosi winę za roz-kład wspólnego pożycia.

Rozwód może zostać orzeczony z winy: męża, żony lub obu stron. Natomiast na zgodne żądanie obojga małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W takim przypadku sąd rozwiązuje związek małżeński wyrokiem bez orzekania o winie.

Sąd może jednak nie orzec rozwodu nawet w razie zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, gdy wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych ma-łoletnich dzieci małżonków, albo gdy z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Sąd nie orzeka rozwo-du również wówczas, gdy domaga się go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. Od tej zasady dopuszczalne są dwa wyjątki. Jest to możliwe, gdy ■ drugi małżonek wyraził zgodę na rozwód, ■ odmowa zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasa-dami współżycia społecznego.

1.1. Rozkład pożyciaAby sąd orzekł rozwód rozkład pożycia, ten powinien być zupełny i trwały.

Obie te przesłanki powinny wystąpić łącznie. W praktyce oznacza to, że sąd nie orzeknie rozwodu wówczas, gdy wystąpi tylko jedna z nich, na przykład rozkład pożycia będzie tylko zupełny albo tylko trwały.

Rozpoznając sprawę, sąd powinien wyjaśnić, jakie okoliczności doprowadziły do tego rozkładu pożycia. To właśnie na ich podstawie ustali stopień rozkładu oraz jego trwałość. Nawet wówczas, gdy strony zgodnie domagają się zaniecha-nia orzekania o winie, sąd musi ocenić, czy rozkład pożycia był zupełny i trwały.

Przyczyny rozkładu pożycia mogą być następujące: ■ zawinione (np. alkoholizm, narkomania, agresja, poniżanie małżonka, zdrada małżeńska, niewłaściwy stosunek do dzieci, odmowa wzajem-nej pomocy), ■ niezawinione (np. długotrwała nieuleczalna choroba uniemożliwiająca lub utrudniająca znacznie wykonywanie obowiązków małżeńskich, poważna choroba psychiczna, niedobranie seksualne).W praktyce, we wnoszonych do sądów okręgowych pozwów, małżonkowie

często wskazują jako przyczynę rozkładu pożycia różnicę charakterów. Jeżeli jest to różnica zasadnicza, to wówczas można ją uznać za niezawinioną przy-czynę rozkładu pożycia. Natomiast sama tylko niezgodność charakterów wy-stępująca bez innych przesłanek nie jest uznawana przez sąd za uzasadniają-cą rozkład pożycia.

Rozwód, podział majątku, alimenty po zmianach 7

Oprócz tego występują przyczyny rozkładu pożycia małżeńskiego, które można uznać w zależności od okoliczności – za zawinione albo niezawinione (np. bezpłodność, różnica stanowisk w sprawie wychowywania dzieci).

1.2. Rozkład trwałySąd przyjmuje, że rozkład pożycia jest trwały, gdy z doświadczenia życio-

wego wynika, że w tej sytuacji, w jakiej znajdują się małżonkowie, nie nastą-pi powrót do wspólnego pożycia. Chodzi tu o takie sytuacje, gdy małżonków nic już nie łączy, a polepszenia się stosunków panujących między nimi nie można się spodziewać.

Dokonując oceny rozkładu pożycia, sąd powinien wziąć pod uwagę indywi-dualne cechy charakteru obojga małżonków. Istotna jest też ocena tego roz-kładu przez małżonków. Na przykład jeden z nich może ten rozkład uważać za zupełny i trwały, natomiast drugi twierdzić, że nastąpi powrót do wspólne-go pożycia. Przy takiej rozbieżności ostatecznej oceny powinien dokonać sąd.

Trwałość rozkładu pożycia nie zależy wyłącznie od tego, że utrzymuje się on od dawna, a w dodatku z upływem czasu stosunki między małżonkami jeszcze się pogarszają. W wyjątkowych sytuacjach rozkład pożycia może się okazać trwały już wkrótce po tym, jak wystąpił.

PRZYKŁAD

Czy wkrótce po ślubie może wystąpić trwały rozkład pożycia

Po zawarciu małżeństwa małżonkowie nie podjęli pożycia. Czy wówczas, gdy jed-no z nich wystąpi o rozwód, może powołać się na trwały rozkład pożycia?

Tak. O trwałości rozkładu pożycia nie przesądza długość okresu, przez który się utrzymuje. Dlatego występuje ona wówczas, gdy po zawarciu małżeństwa małżonkowie nie podjęli po-życia, albo w krótkim czasie po ślubie zerwali to pożycie, bo np. jedno z nich dopuściło się zdrady małżeńskiej. Oceniając trwałość rozkładu pożycia, sąd powinien więc ustalić, czy występują przesłanki świadczące o tym, że małżonkowie do siebie powrócą. Może też przy tym porównać okres rozłączenia małżonków z czasem trwania ich małżeństwa.

1.3. Rozkład zupełnySąd przyjmuje, że rozkład pożycia jest zupełny, wówczas gdy między małżon-

kami brak jest jakiejkolwiek więzi duchowej, izycznej, gospodarczej i jakiejkol-wiek innej. Wszystkie te przesłanki powinny występować łącznie.

Nie można jednak mówić o zupełnym rozkładzie pożycia, gdy występuje jedynie brak więzi gospodarczej, np. z powodu braku wspólnego mieszkania zaraz po ślubie, pracy w odległych miejscowościach, albo wówczas, gdy je-

e-Biblioteka Gazety Prawnej8

den z małżonków przebywa w zakładzie karnym. Podobnie gdy między mał-żonkami nie występują kontakty seksualne, a powodem tego jest choroba lub wiek jednego z nich, to wówczas nie można żądać rozwodu, powołując się na okoliczność ustania więzi izycznej. Natomiast na rozkład pożycia można po-woływać się, gdy dochodzi do zdrady przez internet bądź gdy małżonek zosta-nie przyłapany na uprawianiu tzw. wirtualnego seksu.

PRZYKŁAD

Kiedy jest brak więzi duchowej

Małżonkowie są wrogo do siebie ustosunkowani, ale utrzymują poprawne kontakty w interesie wspólnych dzieci. Czy w takiej sytuacji można uznać, że między nimi występuje jednak więź duchowa?

Nie. Zachowanie przez małżonków poprawnych stosunków tylko po to, aby móc utrzymywać kontakty w interesie wspólnych dzieci, nie oznacza, że została między nimi utrzymana więź du-chowa. Skoro są wrogo i niechętnie ustosunkowani do siebie, to tylko z uwagi na te poprawne kontakty nie można twierdzić, że rozkład pożycia między małżonkami nie wystąpił.

Negatywne przesłanki rozwoduNawet jeśli rozkład pożycia jest zupełny i trwały, sąd nie orzeknie rozwodu, gdy

miałoby na tym ucierpieć dobro małoletnich dzieci, rozwód byłby sprzeczny z za-sadami współżycia społecznego (np. dziecko zostało już poczęte, ale jeszcze się nie urodziło), albo żąda go małżonek wyłącznie winny rozpadu. Chodzi tu o ta-kie przypadki, gdy małżonek niewinny nie wyraża zgody na rozwód, a w dodatku jego odmowa nie jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

PRZYKŁAD

Czy małżonek wyłącznie winny dostanie rozwód

Mąż wniósł pozew o rozwód bez orzekania o winie. Natomiast żona doma-gała się ustalenia winy męża za rozkład pożycia. Na podstawie zebranych dowodów w sprawie sąd uznał, że powód jest wyłącznie winnym rozkładu pożycia. Czy dostanie on rozwód?

Tak. Małżonek uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, który domaga się orzeczenia rozwodu, otrzyma go wówczas, gdy małżonek niewinny wyrazi na to zgodę bądź gdy od-mowa zgody jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (np. wówczas, gdy rozwodzący się małżonkowie już kilkanaście lat pozostają w faktycznej separacji bądź są bezdzietni, a konkubina męża spodziewa się z nim dziecka, zaś on chce za-legalizować ten związek).

Rozwód, podział majątku, alimenty po zmianach 9

Małżonek niewinny ma prawo odmówić zgody na rozwód, pod warunkiem że nie narusza przy okazji zasad współżycia społecznego. Innymi słowy oznacza to, że gdy nie chce rozwodu, przy tym nie szykanuje winnego małżonka, to nie narusza prawa.

Sprzeczność orzeczenia rozwodu z zasadami współżycia społecznego nie występuje także wówczas, gdy ten małżonek, który nie chce wyrazić zgody na rozwód, ponosi wyłączną winę za rozkład pożycia. Podobna sytuacja ma miejsce, gdy oboje ponoszą taką winę, lecz nie można udowodnić, że wina tego, który wniósł pozew o rozwód, jest większa. Nie jest sprzeczna z zasada-mi współżycia społecznego także odmowa zgody na rozwód spowodowana względami religijnymi albo moralnymi.

1.4. Dobro dzieckaDobro dziecka jest przesłanką wykluczającą orzeczenie rozwodu, mimo że na-

stąpił zupełny i trwały rozkład pożycia między rodzicami. Chodzi tu jednak wy-łącznie o dobro dzieci małoletnich i w dodatku wspólnych rozwodzących się mał-żonków. Na takich samych zasadach jak dzieci wspólne traktuje się także dzieci adoptowane przez oboje małżonków, a także dzieci jednego z nich, które przyspo-sobił drugi. Przez dobro dziecka należy rozumieć troskę o jego rozwój izyczny, duchowy, a także zapewnienie mu odpowiednich warunków materialnych. Temu dobru podporządkowany jest osobisty interes rodziców. Aby w sprawie rozwodo-wej zrealizować zasadę ochrony dobra dziecka, sąd powinien wziąć pod uwagę jego obecną sytuację i porównać ją z tą, która wystąpi po rozwodzie rodziców. Nie zawsze bowiem dobro dziecka ulegnie pogorszeniu, gdy rodzice rozstaną się. Zda-rza się, że dobro dziecka dozna większego uszczerbku wówczas, gdy rodzice nadal będą przebywać razem, a dziecko będzie świadkiem awantur, a nawet znęcania się jednego z małżonków nad rodziną.

Dobro małoletnich dzieci pochodzących z małżeństwa ma pierwszeństwo przed dobrem: pełnoletnich dzieci, dzieci tylko jednego z małżonków, które pochodzą z jego poprzedniego małżeństwa, a także pochodzących ze związku faktycznego. Nie ma przy tym znaczenia, że dziecko tylko jednego z małżon-ków nie jest jeszcze samodzielne albo wymaga pomocy bądź opieki.

Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie wyraził także pogląd, że sądy nie mogą swobodnie uznawać, czy dobro dziecka uniemożliwia orzeczenie roz-wodu, lecz muszą swoją ocenę oprzeć na ustaleniach i dowodach zebranych w sprawie. Innym słowy dla zastosowania art. 56 par. 2 zd. 1 k.r.o. (przepi-su zakazującego wydania przez sąd wyroku rozwodowego) trzeba odpowie-dzieć na pytanie, dlaczego utrzymywanie martwego małżeństwa służy do-bru dziecka (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 8 kwietnia 2010 r., I ACa 83/2010, LexPolonica nr 2589332). Przykładowo zatem dobro dziecka nie dozna uszczerbku wówczas, gdy środki na jego wychowanie zostaną zapew-nione (np. będą zabezpieczone alimentami w godziwej wysokości), a kontakt dziecka z obojgiem rodziców nie będzie utrudniany.

Istotny przy tym jest również wiek dziecka. Jeżeli jest ono bliskie pełno-letności, to wówczas najczęściej będzie miało kontakt z obojgiem rozwie-

e-Biblioteka Gazety Prawnej10

dzionych rodziców i dlatego ochrona jego dobra w zasadzie nie uniemożli-wia orzeczenia rozwodu.

1.5. SeparacjaKażdy z małżonków może domagać się orzeczenia separacji wówczas, gdy

między nimi nastąpił zupełny rozkład pożycia. W takiej sytuacji małżeństwo istnieje nadal, jedynie małżonkowie pozostają w separacji prawnej.

PRZYKŁAD

Jakie są skutki separacji

Małżonkowie pozostają od kilku lat w separacji. Mąż chce się ponownie oże-nić. Czy fakt pozostawania tak długo w separacji daje mu taką możliwość? Nie. Małżonek pozostający w separacji nie może zawrzeć małżeństwa. Jednakże w pozosta-łych sprawach orzeczenie separacji ma takie same skutki jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód. Natomiast gdy przemawiają za tym względy słuszności, to małżonkowie pozosta-jący w separacji mają obowiązek wzajemnie sobie pomagać, a nawet dostarczać środków utrzymania (obowiązek alimentacyjny). W takiej sytuacji do aktu małżeństwa oraz do odpi-su z niego zostanie wpisana wzmianka o tym, że małżonkowie pozostają w separacji, bądź że została ona zniesiona. Na zgodne żądanie małżonków sąd orzeka o zniesieniu separacji. Z chwilą jej zniesienia ustaną jej skutki. Sąd rozstrzyga wówczas również o władzy rodziciel-skiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków. Ustanie skutków separacji oznacza, że prawa i obowiązki małżonków odradzają się.

Innymi słowy orzekając o separacji, sąd nie rozwiązuje małżeństwa (tak jak to jest przy rozwodzie). Z takim żądaniem może wystąpić nawet mał-żonek, który jest wyłącznie winny rozkładowi pożycia. Separacja zostanie orzeczona, nawet jeśli małżonek niewinny wyraża swój sprzeciw przeciwko takiemu orzeczeniu sądu.

Natomiast gdyby drugi małżonek domagał się w tej sytuacji rozwodu, a w dodatku jego żądanie jest uzasadnione, to wówczas sąd orzeknie roz-wód. Może się jednak zdarzyć, że w tej sprawie orzeczenie rozwodu nie bę-dzie dopuszczalne, natomiast żądanie separacji jest uzasadnione. W takim przypadku sąd orzeknie separację.

Orzeczenie separacji wywołuje określone skutki prawne. Przede wszyst-kim małżonkowie pozostający w separacji nie mogą zawrzeć innego związ-ku. Dodatkowo, jeżeli wymagają tego względy słuszności, małżonkowie po-zostający w separacji są obowiązani do wzajemnej pomocy. Ustawodawca uregulował również reguły dostarczania środków utrzymania przez jedno z małżonków pozostających w separacji drugiemu. Co do zasady są one ana-logiczne jak przy orzeczeniu rozwodu (por. art. 60 Kodeksu). Należy jednak pamiętać, że w przypadku separacji obowiązek dostarczania środków utrzy-

Rozwód, podział majątku, alimenty po zmianach 11

mania przez małżonka nieuznanego za winnego rozkładu pożycia nie wy-gasa po upływie pięciu lat od orzeczenia separacji. Dodatkowo obowiązek jednego małżonka do dostarczania środków utrzymania drugiemu, m.in. po orzeczeniu separacji, wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka. W końcu orzeczenie separacji nie upoważnia, tak jak ma to miej-sce przy rozwodzie, do powrotu do wcześniej posiadanego nazwiska. War-to również pamiętać, że separacja nawet po upływie pewnego czasu od jej orzeczenia nie przekształci się automatycznie w rozwiązanie małżeństwa.

PRZYKŁAD

Czy małżonek w separacji może się rozwieść

Od kilku lat jesteśmy w separacji prawnej z mężem. Chcę wyjść ponownie za mąż i dlatego potrzebny jest mi wyrok rozwodowy. Czy małżonek w se-paracji może się rozwieść?

Tak. Gdy małżonek pozostający w separacji chce ponownie wstąpić w związek małżeński, to musi przedtem wnieść pozew do sądu okręgowego o rozwód. Po prawomocnym orzecze-niu separacji małżeństwo istnieje nadal, mimo że na pozostałych płaszczyznach życia małżon-ków wywołuje takie same skutki co rozwód (z wyjątkiem dotyczącym ponownego wstąpienia w związek małżeński). Prawomocnie orzeczona separacja nie przekształca się automatycznie w rozwiązanie małżeństwa. Dlatego każdy z małżonków pozostających w separacji może wy-toczyć powództwo o rozwód. Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie przewidują ter-minów, które ograniczałyby separowanym małżonkom wniesienie pozwu o rozwód. Mogą więc to zrobić zarówno od razu po uprawomocnieniu się orzeczenia o separacji, jak i dopiero po wielu latach. Małżonkowie pozostający w separacji, którzy występują o rozwód, nie mogą w czasie procesu liczyć na żadne ułatwienia bądź utrudnienia z tego tytułu.

Ustalając, czy między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, sąd bie-rze pod uwagę te same przesłanki, jak wówczas, gdy orzeka o rozwodzie. Po-winien więc ustalić, że między małżonkami nastąpił zanik więzi duchowej, i-zycznej, gospodarczej, a także jakiejkolwiek innej. Natomiast sąd nie bada, czy rozkład pożycia jest trwały, co jest jego obowiązkiem w trakcie wyrokowania o rozwodzie. Nawet jeśli przed sądem zostanie udowodniony zupełny rozkład pożycia, to sąd ma prawo nie orzec separacji wówczas, gdy ucierpiałoby na tym dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków, bądź gdy z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

O tym, czy dobro wspólnych małoletnich dzieci nie ucierpi, sąd decyduje, opierając się na takich samych przesłankach jak wówczas, gdy orzeka o roz-wodzie małżonków. Procedurę w tej sprawie opisaliśmy w części dotyczącej dobra małoletnich dzieci przy rozwodzie (str. 9).

Gdy małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci i oboje żądają se-paracji, to wówczas sąd może ją orzec na ich zgodny wniosek. Musi jednak

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragmentpełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnierozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przezNetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym możnanabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione sąjakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgodyNetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepieinternetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.