Sazman yadgirandeh mohammadi

1

LEARNING ORGANIZATION

کاوه محمدی

دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه شهید چمران اهواز

استاد راهنما

سرکار خانم دکتر شاهی

1393آبان ماه

سازمان های یادگیرنده

www.administer95.blogfa.com

2


تندانقالب های علمی و تکنولوژیکی دائما در حال رخ دادن هس


4

انسان نیز به تبع آن پیوسته در تغییر است


5

پس هر چه از آن انسان است هم تغییر میکند



.باشدنميانسانیكطبیعيعمرنصفاندازهبهحتيمؤسساتازبسیاریعمرطول

كهبوداینازحاكيشل/داچرویالمؤسسهتوسط1983سالدربررسيیكنتابج

محواند،بودهدنیابزرگشركت500ءجز1970سالدركههایيشركتمسویك

.اندرفتهبینازوشده

ردونبودههاآناثراتوتهدیدهاشناسایيبهقادرهاسازمانكهاستاینامرعلت

.عاجزندها،حلراهوهاگزینهخلق

مام ی تر است كه گریبان گیر تاین نرخ باالی مرگ و میر، نشاني از یك مسأله جد

ازمان اگر حتي موفّق ترین س. مؤسسات مي باشد، نه فقط آنهایي كه از بین مي روند

یت ها دچار فقر یادگیری باشند، به حیات خود ادامه خواهند داد، اما هرگز تمامي قابل

.های خود را به منصه ظهور نخواهند رساند

دهزمینه های شکل گیری نظریه سازمان یادگیرن

وشير.نیستتصادفيامریهستند،یادگیریدرضعفوفقردچارهاسازماناینكه

هشدتعریفافرادمشاغلكهروشيشوند،ميمدیریتوشدهطرّاحيهاسازمانكه

ومكنیفكرچگونهكهاستشدهآموختهماهمگيبهكهراهيهمه،ازترمهمواست

همه،(رتوسیعسطوحدربلكهسازمانداخلدرتنهانه)كنیمبرقرارارتباطچگونه

(1384،سنگه)هستندیادگیریزمینهدراساسيهایناتوانيوجودآورندهبههمهو

ادگیرییویادگیریبهمربوطهاینظریهتكمیلبااساساًیادگیرندهسازماننظریه

ریهنظاینگیریشكلدرمتعددیمحققینرواینازواستگرفتهشكلسازماني

نیست،كلمشتنهانهیادگیرندهسازمانایجادسنگهپیترعقیدهبه.اندداشتهنقش

خوردارندبرآنباآشنایيحداقلیكازكهاستافرادیكلیهپذیرشموردكامالًبلكه

.اندشدهطرّاحيیادگیریبرایهاانسان،سنگهعقیدهبه.

دهزمینه های شکل گیری نظریه سازمان یادگیرن


8

دهزمینه های شکل گیری نظریه سازمان یادگیرنهای تحوالت دنیای امروز و تغییرات سریع، همه بخش ها را مجبور به تغییر در روش

. سنتي نموده استهای كسب و كبار از جملبه سبازمانهای با توسعه دانش و فناوری و گسترش حیطه

های اقتصادی گسترش یافته، ومحیط كسب و كبار ببه مجازی یا تحت شبكه، بنگاهه رقابتي و پر از چالش تبدیل گردیده و پارادایم های جدیدی ظاهر شبده كب محیطي

در چنین محیطي طبیعي اسبت . ها مشكل ساخته استبسیاری از بنگاهبقاء را برایدایم هبای بزرگترین امتیاز رقبابتي در پبارا . تغییر شكل دهندكه امتیازهای رقابتي

.بیان شده استجدید كس و كار، یادگیریتبر بنابراین،سبازمانهایي موفبق . رو، مركزیت پارادایم جدید، یادگیری اسبت از این

كبه همین دلیل استدرست به. تر و بهتر از رقبا یادبگیرندهستند كه زودتر، سریعد شبده و رشب مفهوم سازمان یادگیرنده و یادگیری سازماني در سالهای اخیر مطرح

سازمانها به جبای رفتارهبا و حركتهبای سبنتي خبود كبه . ای داشته استفزایندهكبه شبده اند بود، تبدیل به سازماني دربهترین شكل آن در برگیرنده آموزش نیز مي

ز گیرند، یعني كوشش خود را در جهت یادگیری به عنوان یبك امتیبا همواره یادمي.برندرقابتي به كارمي


:ايجاد سازمان يادگيرنده

یادگیری مركز ثقل فعالیت ها خبود سبازمان دهبي اسبت كبه وی گبي

ران به نظر مي رسد، مهم ترین نقش مبدی . سیستم های آشوب گونه است

در سازمان های آشوب گونبه بسترسبازی و ایجباد زمینبه هبای عملبي

.یادگیری مستمر سازماني است


10

رداستاینیادگیرندههایسازمانیوجودفلسفهسریعمحیطيالتتحوكههایيموقعیت

اقانطبوپذیریانعطافازكههایيسازمانباشد،ميقابتردرعرصهباشندبرخورداربیشتریپذیری

پیتردیدگاهاز.جستخواهندبرتریدیگرانازسازدمیتواناخالقیتبرایراافرادیادگیری،،سنگه

درءبقاوپایدارییادگیرندهسازمانبرایبنابراینومهمنیزپایداریادگیرینیست،كافيصحنه

.باشدميضروری


11www.administer95.blogfa.com


Peter Michael Senge

Born 1947, Stanford, California.

Received a B.S. in Aerospace engineering from Stanford University.

Earned an M.S. in social systems modeling from MIT in 1972.

Ph.D. from the MIT Sloan School of Management in 1978.

Founding chair of the Society for Organizational Learning (SoL).


The Learning Organization

Adaptive Learning

Generative Learning

Learning Organization

Learning organizations are places “where people continually expand their capacity to create the results they truly desire, where new and expansive patterns of thinking are nurtured, where collective aspiration is set free, and where people

are continually learning how to learn together.” (Senge 2006, p. 3)

لقخبرایراخودظرفیتمداوم،طوربهافرادكهاستمكانيیادگیرندهسازمانالگوهایكهاستجایيومي دهندگسترشآنهاست،مطلوبواقعاًكهنتایجي.رندبگییادچگونهكهمي آموزندپیوستهافرادومي یابدپرورشتفكرجدید

(3ص،2006سالسنگه)


تعریف سازمان های یادگیرنده ي سازمان یادگیرنده سازماني است كه در آن یادگیری، نیاز همیشگ

نه كلیه كاركنان تلقي مي شود و درآن ضمن تاكید برآموختن چگوآموختن و جذب وتوزیع دانش نو، به خلق وتولید اطالعات و دانش جدید ومورد نیاز پرداخته مي شود و تمامي این دانش ها در رفتار

(.1383قهرماني، )وعملكردها متجلي مي گردند


تعریف سازمان های یادگیرندهان نظریه پرداز اصلي سازم)) سازمان یادگیرنده از نظر پیتر سنگه

سازماني است كه با استفاده از افراد، (( MITیادگیرنده از دانشگاه ه به ارزشها و سایر خرده سیستمها، وبا تكیه بر درسها و تجربه هایي ك

دست مي آورد، به طور پیوسته عملكرد خود را تغییرمیدهد و آن را.بهبود مي بخشد


:تعريف سازمان ياد گيرنده

.دانش وتخصص کارکنان خود را به روز می کند

.دوره های آموزشی بر گزار کند

.با مراکز آموزش عالی ودانشگاه ها ارتباط دارد

وحل در نتیجه سب ارتقاء دانش كاركنان خود برای بررسي.مسائل پیش آمده در روند كاری مي شود

، به ظرفيت (Learning Organization)واژه سازمانهای يادگيرنده .يادگيری سازمان از تجربيات گذشته اش اشاره دارد


سازمان هايی که در آن افراد به صورت مستترر،ظرفيت هتای .خود را برای خلق نتايج مطلوب به کار می گيرند

.دهندمیپرورشراتفكرجديدالگوهایکههايیسازمان

افرادبرایجرعیهایآرمانوآرزوهابيانکههايیسازمان.استآزاد



صورتبهرايكديگرباگرفتنيادگرفتن،يادکههايیسازمان.کنندمیتشويقمدتبلندومستررجرعی،

ر سازمان يادگيرنده عبارت است از مهارت و توانائی ستازمان د اس ايجاد کسب وانتقال دانتش واصت ر رفتتارافراد بترای انعكت

.دانش وبينش جديد

ستتازمان يادگيرنتتده ستتازمانی استتت کتته دارای توانتتائی ايجتتاد وکسب وانتقال دانش است و رفتتار ختودش را رتوری تعتدي

.دمی کند که منعكس کننده دانش وديدگاه های جديد باشwww.administer95.blogfa.com

:ویژگی های سازمان یادگیرنده

. ايجاد دانش جديد وانتقال آن به سايرين

.استفاده ازمنابع خارجی جهت کسب دانش

. ادغام وبكارگيری دانش خارج ازسازمان

. ترکيب دانش با توليد ، عرليات وخدمات

داقت ، بايد مبتنی برص حيت ، ص بت ، صراحت ، ص.صريريت ، صيانت و صبوری باشد


.افزارینرمهایدادهدرقالبدانشانتقال

. ايجاد محيط مناسب جهت يادگيری

. تشويق کارکنان جهت يادگيری منظم وجدی

. استفاده ازمحرك های تقويتی برنظور رشد دانش

. ارزيابی دانش وبكارگيری آن در راستای توسعه سازمانی 10


پنج مشخصه سازمانهای یادگیرنده

از نظر پیتر سنگه

23

:اصول سازمان يادگيرنده

تفكر سیستمي. 1

قابلیت های شخصي. 2

مدل های ذهني. 3

آرمان مشترک. 4

یادگیری تیمي. 5

تفكر سيستری

قابليت های شخصی

مدل های ذهنی

آرمان مشترك

يادگيری تيری


24

:تفکر سيستمی

نج تفكر سیستمي سنگ بنای تمامي پ

اید این پنج فرمان ب. فرمان یادگیری است

به صورت یك كل واحد دیده شوند

فكر سازمبان بایستي بر اساس ت: یعبني

.جامع بنیان نهاده شود

Personal mastery

قابليت های شخصی

27

، قابلیت شخصيتعهدی است به وسیله یك ه شخص نسبت بیفرآیند یادگیر

1990پیتر سنگه،

:قابليت های شخصی

:مهارت كشف كردن و نیز تعمیق مداوم بینش فردی

:معنای توانائی •

نگرش خ ق به زندگی-1

خ ق و فعال زيستن-2

مي شوندتبدیلقوانین زندگيبه تواناییهای شخصي نهایتاً پس دوحركت اساسي واصلي پدید مي آید


-به صورت مستمر مهارتهای خود رابهبود و تكامل مي بخشد؛

چشم انداز و دیدگاههای خود را به صورت مستمر روشن تر وعمیق تر -

مي سازد؛

صبر و بردباری خود را گسترش مي دهد؛-

تجربیات خود راتفسیر كرده و از آنها یاد مي گیرد؛-

رضانه در مییابد؛غواقعیتها را منصفانه و بي -

.نگاه عمیق و بصیرانه به پدیده ها دارد-

.ندپیتر سنگه ، تسلط فردی را بهعنوان بنیاد سازمان یادگیرنده مي دا

:نظامی است كه طی آن فرد


یادگیریي فردی است كه از طریق آموزشه بهسازی مداوم ب–كاركنان، توسعه و خود

.دست آید



مدل های ذهنی


پیش فرض های كه توسط افراد و

سازمان ها مدلهای ذهني نامیده

مي شود

مدل های ذهنیه مدلهای ذهني، الگوهایي هستند در برگیرنده باورها ، مفروضات وارزشها ك

.بر فهم ما ازجهان و نحوه عمل ما اثر مي گذارند

آگاهي به مدل ذهني ، یادگیری را بي اثر یا كم اثر مي كندعدم

ذهني عبارتند ازعوامل شكل گیری مدل:

تجربه؛-

دانش كس شده؛-

سنت ، عرف و عادات؛-

فرهنگ و هنجارهای اجتماعي؛-

تاثیرات بزرگساالن دركودكي-


مشترک ( آرمان )چشم انداز

جاد توسعه يک چشم انداز مشترک مهم است، در ايايجاد انگيزه در كاركنان برای يادگيری، به عنوان

ركز كننده يک هويت مشترک كه فراهم آورنده تم.و انرژی برای يادگيری است

:آرمان مشترک

:تعريف آرمان مشترک

وع آرمان مشترك يعنی هره افراد تصوير يكسان از يک موض.داشته باشند

”ما چه چیزی را مي خواهیم خلق كنیم“

.رددآرمان مشترک سازمان یادگیرنده باید مداوماً ارزیابي گ


تار بنابراین سازمان های یادگیرنده متمایل به ساخArgyris,C. 1999سازماني تخت و غیر متمركز مي باشند



:(Team Learning)یادگیری تیمی

نند‌هوش‌مهارت‌های‌گفتگو‌و‌تفکر‌جمعی‌است‌و‌طی‌آن‌گروهی‌از‌افراد‌می‌توا

یی‌الزم‌به‌یادآوری‌است‌که‌هوش‌و‌توانا.‌و‌توانایی‌خود‌را‌افزایش‌دهند

.گروهی‌چیزی‌بیش‌از‌مجموع‌استعدادهای‌افراد‌می‌باشد


ادله هنگامي كه افراد اطالعات و تجربیات خود را با یك دیگر مب

ته مي كنند ویا به طور گروهي روی نتایج حاصل از اقدامات گذش

ارت تفكر مي كنند، بینش و دانش گروهي ایجاد مي شود به عب

.دیگر یادگیری فردی تبدیل به یادگیری گروهي مي گردد


های سازمانهای يادگيرنده به طور معمول دارای ساختاردهند مديريت دانش بسيار عالی می باشند كه اجازه مي

.به كسب، اشاعه و اجرای اين دانش در سازمان


شناخت

هد ف

وجود رهبران اندیشمند

وجود كاركنانیادگیرنده و

خال ق

تفویض

اختیار به كاركنان و آموزش آن

ها

مشاركت كامل در اطالعا ت

برخورداری از یك الگوی پویند ه

به كارگیری علم و تجربه

هضروری برای بقای سازمان یادگیرندموارد


وی گي های سازمان یادگیرنده از نظر گرتار کار کنان را در ترام سطور تشويق کنند تا بطور منظم وجدی از محيط ک

.خود بياموزندم در سازمان برای شناخت وياد گيری وادامه آن وضعيتی بوجود آورند که الز

. وضروری استی به به ياد گيری ، بها وارزش دهند وشرايطی ايجاد کنند تا حالت خود انتقال

.رور مداوم ادامه يابد روشهای جديد را می آموزند و راههای قديری انجام کار را فراموش می کنند .


وی گي های سازمان یادگیرنده از نظر گرتندمعتقد« گاردنر وجولر » . يادگيری گروهی را تسهي و ترغيب می کنند :

شتری کارکنانی که از رريق گروههای کاری کار می کنند از کارکردن لذت بييادگيری زيرا آنها به جای اينكه شنونده صرف باشند فعاالنه در جريان. می برند

. مشارکت می کنند و خود را مسئول يادگيری خويش می دانندسازمان يادگيرنده به وجود آورنده ديدگاه های جديد است .ت سازمان يادگيرنده مكانی است که در آن افراد مرتباً توانايی خود را در جه

خلق هر آنچه که مي به خلق آن دارند افزايش می دهند، مدلهای جديد . يادگيری را فراگرفته و ياد می گيرند که چگونه بياموزند


وی گي های سازمان یادگیرنده از نظر گرت

در برابر مشك ت مايوس نشده و ايده های جديد ارائه می دهند .ديادگيری را برای ترام اعضا تسهي می کنند و مداوم آن را انتقال می دهن . به آموزش کارکنان اهريت می دهد و يادآور می شود که هرواره ع قه مند

. فراگيری باشندبر ريسک تأکيد و از سرزنش کردن دوری می کند .

سازمان يادگيرنده شيوه های انجام کار را هدايت می کند .


گهنقد نظریه پیترسن

حاته و دارای تعابير و اصط انتا حدود زيادی آرمان گرايگهنظريه پيتر سنسازمان هایاساساً چهارچوب منظری برای عرلی ساختنگهسن. رمزآلود استترسند توصيه های او برای بسياری از مديران دوراز دس. ارائه نری کنديادگيرنده

وسئوالهای فراوانی بی پاسخ می مانند؛

ک ، چگونه مديران خواهند دانست که چه موقع سازمان تبدي به يبرای مثال؟ چه تغييرات اصولی در رفتار مجروعه افراد سازمان يادگيرنده شده است

ران بايد ؟ چه سياستها و برنامه هايی بايد به اجرا دربيايند؟ مديسازمان الزم استچگونه از وضعيت موجود به وضعيت آينده برسند؟


یادگیرنده مدیریت در سازمانهای سازمانهای يادگيرنده واقعی به رور فعاالنه ای با رراحی اصولی و نه

. برمبنای شانس و تصادف فرايند يادگيری را مديريت می کنندرده سازمانهای يادگيرنده مديريت فرايند يادگيری را از رريق پنج فعاليت ع

: زير انجام می دهندآزمايش کردن با شيوه های جديد،-2،ح مسئله به رريق سيستراتيک-1يادگيری از تجارب و -4، يادگيری از تجارب و گذشته سازمان-3

انتقال سريع و مؤثر دانش -5شيوه های نوين مورد استفاده ديگر سازمانها، و . در پيكره سازمان


يتفاوت سازمان یادگیرنده و یادگیری سازمانرتقای سازمان يادگيرنده، سازمانی است که با ايجاد ساختارها و استراتژيها به ا

يادگيری سازمانی بيش از مجروع توان. يادگيری سازمانی کرک ميكندادفی يادگيری سازمانی و سازمان يادگيرنده مفاهيم متر. يادگيری افراد است

(.جوننز و هندری)نيستند

ازمان و بايد بين يادگيری سازمانی به مفهوم يادگيری افراد وگروههای درون س، فرق سازمان يادگيرنده به معنی يادگيری سازمان به عنوان سيستری کلی

. گذاشت


يتفاوت سازمان یادگیرنده و یادگیری سازمانتسانگ ميگويد:

يادگيری سازمانی مفهومی است که برای توصيف انواع خاصی ازيكه فعاليتهايی که در سازمان جريان دارد به کار گرفته ميشود در حال

. سازمان يادگيرنده به نوع خاصی از سازمان اشاره ميكندازماني به عبارت دیگر، باید گفت سازمان یادگیرنده حاصل یادگیری س

(.1378رهنورد، )است


هراهكارهایي جهت تقویت سازمان های یادگیرند

توجه و اهريت به بهبود سيستم فعاليت ها.

بهينه سازی منابع نيروی انسانی و ارتقای کيفی افراد.

يفی توجه به دانش کاری افراد به عنوان نقطه شروع بهبود بهره وری و ارتقای ک .توليد و خدمات

تفكر سرمايه گذاری و تخصيص بودجه قاب توجه به تربيت و پرورش مغزهای م .و مبتكر

ايجاد فرصت های آموزشی به منظور تقويت و نرو استعدادها و خ قيت ها.

ايجاد فرصت های آموزشی گسترده به منظور فراهم آوردن موجبات رشد و .پرورش کارکنان



ن بر بهبود استفاده از آموزش نه تنها به معنای يادگيری جديد بلكه برای تأثير آ .روند کار کارکنان

حرايت از آموزش واحدهای مختلف سازمان.

انتقال و اجرای سريع يادگيری ساير شرکتها به داخ سازمان.

حرايت و يادگيری ايده های خوب و کارهای موفق ساير بنگاه ها.

توجه بيشتر به بعد انسانی مديريت.

تقويت انگيزه کارکنان.

پرورش و ترويج فرهنگ چشم انداز و سرنوشت مشترك.



پرورش و ترويج تفكر استراتژيک مشارکتی و تعاملی کارکنان.

توجه بيشتر به خ قيت و نوآوری هره جانبه نيروی کار.

گرايش بيشتر به شايسته ساالری.

تقويت ارزش های خانوادگی نيروی کار.

ی و به ويژه به دالي ناامنی اقتصاد)مناسب سازی نيروی کار / کوچک سازی.رقابت جهانی

تشويق معنوی و مادی کارکنان.


هراهكارهایي جهت تقویت سازمان های یادگیرند مكانيزه شدن مشاغ.

يط استفاده بهينه تر از مح/ توجه به مقررات و م حظات جديد زيست محيطی .زيست

استفاده از آموزش به عنوان يكی از زيرساخت های عرده و مهم بهره وری فردی .و سازمانی

استفاده از آموزش برای افزايش توان کارکنان موجود و ارتقای آنان و کاهش .ی شودتأمين نيروی انسانی از منابع خارجی که نوعی ناکامی مديريت تلقی م

قرار دادن آموزش و پرورش نيروی انسانی در صدر اولويت های سازمانی.



رشد توانايی ها و قابليت های کارکنان.

توجه و اهريت به نظام مديريت مشارکتی.

تخصصی تر شدن کارها.

توجه به موضوعات جديد مديريتی.

حذف مقررات دست و پاگير.

افزايش مديريت غيرمتررکز.

تفويض اختيار و بروز خ قيت.

توسعه نظام های مديريتی نوين.

افزايش رقابت و کاهش هزينه



تفويض اختيار و بروز خ قيت.

توسعه نظام های مديريتی نوين.

افزايش رقابت و کاهش هزينه توليد.

تنوع محصوالت.

تحول ساختارهای سازمانی.

تقويت و افزايش قابليت های سازمان.

احترام به کارکنان.

آموزش سيستری کارکنان.


57

با تشکر از بذل توجه شما


Education

Sazman yadgirandeh mohammadi