Srpski Srpski srednjovekovni srednjovekovni

gradovigradoviUčenica: Nina RagajiOdeljenje: Graf 22TŠ "Mileva Marić Ajnštajn" Novi Sad

UVODUVOD Srednji vek nam je ostavio u Srbiji dve vrste

spomenika arhitektonskog nasleđa: manastire, srednjovekovne gradove.

U Srbiji su pronađeni ostaci preko 200 srednjovekovnih gradova. 

Srednjovekovni grad je: uređeno naselje za život ali i utvrđenje čiji zadatak je bio odbrana naselja, druma,

trgovačkog i karavanskog puta, rudnika.  Razvoj gradova su prekinuli Turci.

2

POLOŽAJ SrednjovekovniH srpskiH gradovA

Podizani su: uglavnom na uzvišenjima i brdima, iz strateških

razloga jer ih je tako bilo, lakše braniti. mali broj je bio u ravnicama, među njima i Lazarev

prestoni grad Kruševac. Utvrđeni gradovi („tvrdi gradovi“) zidani su: od kamena, od drveta i kamena – manji broj

3

4

VRSTE SrednjovekovniH srpskiH gradovA

1.Župski gradovi – plodne kotline između nenastanjenih brda a svaka je župa imala obično i svoj grad. Tu je bilo pravno i privredno sedište župe.

Seljaci bili vezani za zemlju koju su radili, a plodove njihovog rada najvećim delom iskorišćavali su vladar, vlastela i manastiri.

Mesta gde su stanovali oni su utvrđivali za odbranu. 2.Rudarska naselja – u XIII veku kad se razvilo

rudarstvo u zemlji, sagrađeni su uz rudnike zidovi i kule da ih brane (npr. Novo Brdo).

5

VRSTE SrednjovekovniH srpskiH gradovA

3. Treća vrsta gradova sagrađena je na strategijski važnim komunikacijama kroz zemlju, obično više puteva po klisurama (npr. Beogradska tvrđava)

4. Četvrta je bila sagrađena po periferiji države, tzv. „krajištima“, da bi sprečavala upad neprijatelja u zemlju (npr. Golubac)

5. Gradovi koji su branili bogate manastire (npr. Maglič).

6

Zamak baČ

7

ZAMAK BAČBač- grad po kome je Bačka dobila ime.Najznačajnije i najbolje očuvano srednjovekovno utvrđenje na području Vojvodine. Podignuto je na maloj uzvišici na ostrvu između reke Mostonge (sada presušile) i jednog od njenih rukavaca.  Nastala od 1338 – 1342. god. u vreme vladavine

ugarskog kralja Roberta Anžujskog. U tvrđavu koja ima petougaonu osnovu ulazilo se sa pokretnih mostova. Na svakom uglu nalaze se isturene kule,a u unutrašnjosti je najviša, centralna, tzv.donžon ili branič kula. 8

Srednjovekovni grad MagličMaglič je izgrađen u 13. veku na platou,

na uzvišenju stenovitog grebena koji dominira čitavaom okolinom. Smešten je jugozapadno od Kraljeva.

Arhiepiskop Danilo II je između 1324. i 1337. godine obnovio Crkvu svetog Đorđa, bedeme i druge objekte, opremivši ih potrebnim stvarima.

Tvrđavu čine moćni bedemi i sedam kula.Na vrhu bedema postojale su ograđene

šetne staze. Uz bedeme su bili postavljeni objekti za smeštaj straže i druge namene, dok je rov bio direktno uklesan u stenu radi odbrane.

9

Srednjovekovni grad MagliČ

Srednjovekovni grad MagliČMaglič je izgrađen u XIII.veku na

uskom platou stenovitog grebena koji dominira čitavom okolinom.

Nalazi se na desnoj obali Ibra, oko 16 km južno od Kraljeva.

Bio je značajno uporište za odbranu manastira Žiče i Studenice.

Arhiepiskop Danilo II je između 1324. i 1337. godine obnovio Crkvu svetog Đorđa, bedeme i druge objekte.

Tvrđavu čine moćni bedemi i sedam kula.

10

SREDNJOVEKOVNI GRAD KOZNIK

11

SREDNJOVEKOVNI GRAD KOZNIK

Aktivno utvrđenje još za vreme Kelta i Rimljana.

Nalazi se na putu koji vodi iz doline Rasine u dolinu Ibra osam kilometara severozapadno od Brusa.

Poznat kao Jerinin grad jer je u to vreme žena despota Đurđa Brankovića po predanju zavela veliki kuluk i angažovanje i ljudi i životinja za iznošenje materijala na ovaj teško pristupačan vis.

Sagrađen je na kupastom uzvišenju i opasan jakim bedemom koji prati konfiguraciju terena.

12

Smederevska tvrĐava

13

Smederevska tVRĐAVASagradio ju je despot Đurađ

Branković u nameri da u nju smesti crkvenu i civilnu vlast i učini je prestonicom.

Prostorno je podeljena na Veliki i Mali grad.

U Velikom gradu postojao je mitropolijski kompleks sa pratećim sadržajima i objektima za stanovništvo.

Veliki grad opasuje 19 kula rađenih od lomljenog kamena. Debljina zidova dostiže i do 4,5 metara, a najdeblji su prema kopnenoj strani

U Malom gradu nalazi se šest kula.14

GOLUBAČKA TVRĐAVA

15

GOLUBAČKA TVRĐAVAGrad je sagrađen početkom 14.

veka kao strateški važna tačka za odbrane granice, na ulazu u Đerdapsku klisuru.

Nalazio se u sastavu države kneza Lazara,koji je sela u okolini davao manastirima.

Oko Golubca su se dugo sporili i ratovali Ugari i Turci.

Čini ga ukupno 10 kule i dve velike kolske kapije. 

16

BEOGRADSKA TVRĐAVA

17

BEOGRADSKA TVRĐAVABeogradska tvrđava podignuta je na

grebenu iznad ušća Save u Dunav u razdoblju od 2. do 18. veka kao kompleks odbrambenog karaktera.

Ovu celinu čini sama Beogradska tvrđava, podeljena na Gornji i Donji grad, i park Kalemegdan..

Slovensko ime grada - tvrđave, Beograd, prvi put se pominje 878.

god. u pismu pape Jovana III. Za vreme despota Stefana

Lazarevića (1404-1427) dobila jeoblik razvijenog utvrđenja.

18