Tài liệu giáo dục môi trường cho học sinh lớp 7

TAØI LIEÄUGIAÙO DUÏC MOÂI TRÖÔØNG

LÔÙP 7

Döï aùn PARC - Vöôøn Quoác gia Yok Ñoân

Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng

Buoân Ñoân 2003

(Taøi lieäu löu haønh noäi boä)

Soâng Sreâpoâk

VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂNChöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng – LÔÙP 7

Lôøi caûm ôn !

Chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Côc KiÓm l©m thuéc Bé N«ng

nghiÖp & Ph¸t triÓn N«ng th«n, ñy ban Nh©n d©n tØnh Dak Lak, V−ên Quèc

gia Yok §«n, ñy ban Nh©n d©n HuyÖn Bu«n §«n, Phßng Gi¸o dôc §µo t¹ohuyÖn Bu«n §«n ®· gióp ®ì chóng t«i trong qu¸ tr×nh biªn so¹n tµi liÖu nµy.

Cho phÐp chóng t«i göi lêi c¶m ¬n ®Õn Ban l·nh ®¹o vµ çn bé c«ngnh©n viªn thuéc çc tæ chøc ®· trùc tiÕp céng t¸c gióp ®ì chóng t«i trong suètqu¸ tr×nh chuÈn bÞ vµ biªn so¹n tµi liÖu nµy: Dù ¸n PARC Yok §«n; PhßngKü thuËt, H¹t kiÓm l©m vµ Ban Du lÞch V−ên Quèc gia Yok §«n, Dù ¸n PARCBa BÓ/Na Hang, Tr−êng TiÓu häc Y Jót, Tr−êng TiÓu häc NguyÔn ThÞ MinhKhai, Tr−êng TiÓu häc NguyÔn Du, Tr−êng Trung häc C¬ së Vâ ThÞ S¸u,Tr−êng Trung häc C¬ cë Lª Hång Phong

Chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n çc çn bé, chuyªn gia, t− vÊn cñaDù ¸n PARC Yok §«n ®· cho phÐp chóng t«i sö dông kÕt qu¶ nghiªn cøu khoahäc cña quÝ vÞ ®Ó phôc vô cho viÖc biªn so¹n tµi liÖu nµy.

Chóng t«i còng mong muèn ®−îc c¶m ¬n tÊt c¶ çc ç nh©n vµ tæ chøc®· tham gia ®ãng gãp ý kiÕn còng nh− cung cÊp tµi liÖu tham kh¶o trong qu¸tr×nh viÕt tµi liÖu nµy, bao gåm: Ch−¬ng tr×nh Ph¸t triÓn Liªn HiÖp Quèc(UNDP), Quü B¶o tån Thiªn nhiªn Hoang d· (WWF). V−ên Quèc gia Çt Tiªn.

Ch−¬ng tr×nh Gi¸o dôc M«i tr−êngDù ¸n PARC - V−ên Quèc gia Yok §«n


MUÏC LUÏC

BAØI 1 : CAÙC KIEÅU RÖØNG CHÍNH ÔÛ VÖÔØN QUOÁC GIA YOK ÑOÂN Trang 5- Muïc ñíchI. GIÔÙI THIEÄU CHUNG 5II. HOAÏT ÑOÄNG 5III. TOÙM TAÉT 6IV. BAØI TAÄP 7V. BAØI ÑOÏC THAM KHAÛO 7

BAØI 2 : HEÄ THOÁNG RÖØNG ÑAËC DUÏNG VIEÄT NAM Trang 9- Muïc ñíchI. GIÔÙI THIEÄU CHUNG 9II. HOAÏT ÑOÄNG 10III. TOÙM TAÉT 12IV. CAÂU HOÛI BAØI TAÄP 13V. THAM KHAÛO 13

BAØI 3 : TAÙI SINH RÖØNG Trang 14- Muïc ñíchI. GIÔÙI THIEÄU CHUNG 14II. HOAÏT ÑOÄNG 14III. KEÁT LUAÄN 16IV. CAÂU HOÛI 16

BAØI 4 : SÖÛ DUÏNG HÔÏP LYÙ NGUOÀN TAØI NGUYEÂN RÖØNG Trang 17- Muïc ñíchI. GIÔÙI THIEÄU 17II. HOAÏT ÑOÄNG 17III. KEÁT LUAÄN 19IV. BAØI TAÄP VEÀ NHAØ 19V. BAØI ÑOÏC THAM KHAÛO 20

BAØI 5 : TÌM HIEÅU VEÀ MOÄT SOÁ LOAØI CHIM Trang 21- Muïc ñíchI. GIÔÙI THIEÄU CHUNG 21II. HOAÏT ÑOÄNG 22III. TOÙM TAÉT 23IV. BAØI TAÄP 23V. PHAÀN THAM KHAÛO 24


BAØI 6 : BUOÂN BAÙN TRAÙI PHEÙP ÑOÄNG VAÄT HOANG DAÕ Trang 25- Muïc ñíchI. GIÔÙI THIEÄU CHUNG 25II. HOAÏT ÑOÄNG 26III. TOÙM TAÉT 26IV. BAØI TAÄP VEÀ NHAØ 27V. BAØI ÑOÏC THAM KHAÛO 27

BAØI 7 : MOÄT SOÁ LOAØI ÑOÄNG VAÄT ÑÖÙNG TRÖÔÙC NGUY CÔ TUYEÄT CHUÛNG Trang 29- Muïc ñíchI. GIÔÙI THIEÄU CHUNG 29II. HOAÏT ÑOÄNG 30III. TOÙM TAÉT 31IV. BAØI TAÄP VEÀ NHAØ 31V. BAØI ÑOÏC THAM KHAÛO 32

BAØI 8 : MOÂ HÌNH V.A.C Trang 33- Muïc ñíchI. GIÔÙI THIEÄU CHUNG 32II. HOAÏT ÑOÄNG 34III. TOÙM TAÉT 35IV. BAØI TAÄP VEÀ NHAØ 35

BAØI 9 : THAÛM HOÏA TÖÏ NHIEÂN Trang 36- Muïc ñíchI. GIÔÙI THIEÄU CHUNG 36II. HOAÏT ÑOÄNG 36III. TOÙM TAÉT 38IV. BAØI TAÄP VEÀ NHAØ 38V. BAØI ÑOÏC THAM KHAÛO 38


Bµi sè 1 :

Çc kiÓu rõng chÝnh ëv−ên quèc gia yok ®«n

Môc ®Ých

- Gióp çc em häc sinh t×m hiÓu vÒ çc kiÓu rõng chÝnh cña V−ênQuèc gia Yok §«n.

- N©ng cao nhËn thøc vÒ gi¸ trÞ cña çc nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn.

I - giíi thiÖu chung

Rõng lµ mét hÖ sinh th¸i mµ trong ®ã bao gåm çc thµnh phÇn h÷u c¬ vµv« c¬ (thùc vËt, ®éng vËt, ®Êt ®¸, khÝ hËu...). TÊt c¶ çc thµnh phÇn nµy cã mèiquan hÖ rÊt chÆt chÏ víi nhau vµ cïng nhau ph¸t triÓn. HÖ sinh th¸i rõng cãkh¶ n¨ng tù ®iÒu hßa vµ duy tr× sù sèng, do vËy hÖ sinh th¸i rõng cã thÓ chèngchäi ®−îc víi nh÷ng biÕn ®æi cña m«i tr−êng.

HÖ sinh th¸i ®Æc tr−ng cña V−ên Quèc gia (VQG) Yok §«n lµ hÖ sinhth¸i rõng kh« h¹n. §©y còng lµ hÖ sinh th¸i ®éc ®¸o ®iÓn h×nh cho 3 n−íc§«ng D−¬ng. VQG Yok §«n ®−îc xem nh− b¶o tµng sèng sinh ®éng ®Ónghiªn cøu vÒ nguån gèc lÞch sö tiÕn hãa, diÔn thÕ vµ mèi quan hÖ gi÷a rõngth−êng xanh víi rõng khép, gi÷a rõng khép vµ rõng b¸n th−êng xanh. Rõngbao phñ 90% tæng diÖn tÝch cña V−ên vµ bao gåm çc kiÓu rõng chÝnh sau:Rõng khép; Rõng th−êng xanh; Rõng b¸n th−êng xanh; Rõng tre nøa.

Ii - ho¹t ®éng

Gi¸o viªn lÇn l−ît dïng h×nh ¶nh cña çc kiÓu rõng vµ m« t¶ cho çc emhäc sinh vÒ çc kiÓu rõng chÝnh cña VQG Yok §«n.

1. Rõng khép.

Lµ kiÓu rõng th−a c©y l¸ réng, rông l¸ vÒ mïa kh«, xanh t−¬i trë l¹i vµomïa m−a. Do rõng th−a c©y vµ t¸n l¸ kh«ng liªn tôc nªn ¸nh s¸ng mÆt trêi cãthÓ dÔ dµng chiÕu xuèng mÆt ®Êt, nhê vËy nªn líp cá d−íi t¸n rõng ph¸t triÓnrÊt m¹nh.

Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng 5


Çc loµi c©y th−êng gÆp trong rõng khép lµ: DÇu trµ beng, DÇu l«ng, DÇu®ång, CÈm liªn, Cµ chÝt. §Æc ®iÓm cña çc loµi c©y nµy lµ cã vá dµy, sÇn sïi,nøt s©u, l¸ to, cã kh¶ n¨ng chÞu löa. VÒ mïa kh«, hÇu nh− tÊt c¶ çc loµi c©y®Òu rông l¸, rõng tr«ng x¬ x¸c, kh¸c h¼n víi diÖn m¹o rõng xanh t−¬i vµo mïam−a.

KiÓu rõng nµy ph©n bè hÇu nh− kh¾p çc khu vùc cã ®Þa h×nh dèc thoaitho¶i.

2. Rõng th−êng xanh.

Lµ kiÓu rõng kÝn l¸, xanh t−¬i quanh n¨m. Çc loµi c©y chñ yÕu gåm cã:Sao çt, Vªn vªn, DÇu r¸i, Cµ te, Tr¾c, Gi¸ng h−¬ng... §Æc ®iÓm chung cñaçc loµi c©y nµy lµ l¸ xanh t−¬i quanh n¨m. Çc loµi c©y ph©n tÇng râ rÖt.

§©y lµ lo¹i rõng ph©n bè chñ yÕu ë khu vùc nói Yok §«n.

3. Rõng b¸n th−êng xanh.

§©y lµ kiÓu rõng n»m ë ranh giíi gi÷a rõng khép vµ rõng th−êng xanh.Trong kiÓu rõng nµy cã c¶ çc loµi c©y th−êng xanh vµ c©y rông l¸. Rõng b¸nth−êng xanh cã n¨m tÇng trong ®ã tÇng cao nhÊt lµ çc loµi c©y rông l¸. Çcloµi c©y ®Æc tr−ng cña rõng b¸n th−êng xanh gåm cã: B»ng l¨ng æi, Muång®en, Tr¾c...

4. Rõng tre nøa.

Cã diÖn tÝch nhá, ph©n bè r¶i r¸c ven theo çc s«ng suèi. Çc loµi ®Æctr−ng cña kiÓu rõng nµy gåm cã: Lå «, le, tre nøa... Çc loµi c©y nµy phï hîpvíi çc khu vùc Èm −ít.

III - tãm t¾t

V−ên Quèc gia Yok §«n cã 4 kiÓu rõng chÝnh sau: Rõng khép,Rõng th−êng xanh, Rõng b¸n th−êng xanh vµ Rõng tre nøa. ÇckiÓu rõng nµy cã vai trß quan träng trong viÖc ®iÒu hßa, duy tr× sùsèng. §©y lµ m¸i nhµ cña nhiÒu loµi ®éng, thùc vËt.

Chöông trình Giaùo duïc Moâi tröôøng6


IV - Bµi tËp

1. Quanh s©n tr−êng cã bao nhiªu lo¹i c©y ? H·y kÓ tªn sè c©y ®ã ?

2. H·y vÏ mét khu rõng mµ em thÝch. Cho biÕt ®ã lµ lo¹i rõng g× ?

3. VQG Yok §«n cã bao nhiªu kiÓu rõng chÝnh ? §ã lµ nh÷ng kiÓu rõngnµo? H·y cho biÕt ®Æc ®iÓm cña tõng kiÓu rõng ?

4. Em ®· biÕt g× vÒ VQG Yok §«n ? H·y kÓ vÒ ®iÒu ®ã. (Tæ chøc chohäc sinh tham quan thùc tÕ vµ viÕt ®o¹n v¨n m« t¶ vÒ VQG Yok §«n).

V - bµi tham kh¶o

HÖ sinh th¸i rõng kh« h¹n

HST rõng kh« h¹n, ®iÓn h×nh lµ rõng khép, lµ lo¹i rõng nhiÖt ®íi ®Æctr−ng ë khu vùc §«ng Nam ¸. HST nµy ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn mïa m−atËp trung vµ mïa kh« kÐo dµi ®Õn 7 th¸ng, v× vËy vµo mïa m−a, rõng cã thÓ bÞngËp n−íc ®Õn 1m ë çc vïng tròng, vµ ng−îc l¹i vµo mïa kh« rõng tån t¹itrong ®iÒu kiÖn ®Êt nøt nÎ do thiÕu n−íc. Víi hoµn c¶nh tù nhiªn kh¾c nghiÖtnh− vËy, rõng kh« h¹n, ngoµi gi¸ trÞ vÒ gç, l©m s¶n vµ nguån tµi nguyªn ®éngvËt rõng, cßn cã gi¸ trÞ nhiÒu mÆt vÒ m«i tr−êng nh− t¸c dông ®iÒu hßa khÝhËu, chèng röa tr«i ®Êt... còng nh− gi¸ trÞ vÒ ®a d¹ng sinh häc. ë ViÖt Nam,theo thèng kª cña ViÖn Khoa Häc L©m NghiÖp hiÖn cã kho¶ng 500.000 harõng khép. Hai huyÖn Bu«n §«n vµ Ea Sup (§¨k L¨k) cã diÖn tÝch rõng khéplín nhÊt víi kho¶ng 357.000 ha (riªng khu vùc Yok §«n cã 58.000 ha, ë khuvùc s¸t biªn giíi Campuchia.

Trong HST rõng kh« h¹n tån t¹i vµ ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i gç quý nh−Gi¸ng h−¬ng, Cµ te, Tr¾c, Gô mËt... ë ®©y cã çc loµi cho dÇu nhùa tù nhiªnmµ ë rõng Èm th−êng xanh kh«ng cã ®−îc, nh− quÇn hÖ DÇu r¸i, DÇu ®ång,çc c©y cña quÇn hÖ nµy th−êng cao 20-25 m t¹o thµnh tÇng −u thÕ sinh th¸irÊt ®Ñp vµ cho dÇu nhùa láng rÊt cã gi¸ trÞ, mçi c©y cã thÓ cho 6 - 7 kg nhùaláng mçi mïa thu ho¹ch. Bªn c¹nh çc loµi c©y cho nhùa láng cßn cã çc loµicho nhùa chai côc nh− CÈm liªn, Sao ®en; nhùa cña c©y ®−îc tiÕt ra mét çchtù nhiªn theo çc vÕt nøt däc cña vá th©n, vá cµnh hoÆc t¹i ®iÓm xuÊt ph¸t cñanh¸nh, ®«ng thµnh thái cøng dµi nh− th¹ch nhò cã mµu tr¾ng rÊt ®Ñp, t¹o nªnsøc thu hót trong du lÞch sinh th¸i rõng khép mµ ë çc rõng kh¸c kh«ng cã.Hµm l−îng tinh dÇu trong c©y DÇu r¸i chiÕm ®Õn 50%.



Mét ®Æc tÝnh sinh th¸i quan träng cña çc loµi c©y ë rõng kh« h¹n lµ kh¶n¨ng chèng chÞu cao víi n¹n ch¸y rõng. Vµo mïa kh«, líp l¸ rông vµ th¶mt−¬i lµm måi dÉn löa rõng lan réng vµ thiªu rôi líp c©y t¸i sinh. Tuy nhiªnkh«ng ph¶i toµn bé líp c©y t¸i sinh ®Òu bÞ chÕt ch¸y, çc loµi c©y hä dÇu ërõng khép cã líp vá dµy vµ cã bóp bao chåi gióp chóng chèng chäi víi löarõng, nh÷ng c©y xÊp xØ 2m trë lªn hÇu nh− tho¸t khái sù tiªu diÖt cña löa. §Ócã ®−îc ®Æc tÝnh sinh th¸i thÝch nghi víi n¹n ch¸y rõng x¶y ra hµng n¨m vµomïa kh«, quÇn hÖ thùc vËt c©y hä dÇu ë ®©y ph¸t triÓn chiÒu cao rÊt nhanh vµogiai ®o¹n ®Çu cña sù t¸i sinh tù nhiªn. Khi c©y cao ®Õn 10-15m th× chiÒu caoph¸t triÓn chËm l¹i, th©n c©y ®−îc bao bäc bëi mét líp vá dµy, cøng.

D−íi t¸n cña rõng c©y hä dÇu cã th¶m cá mµ n¨ng suÊt cña chóng rÊtcao, ®©y lµ nguån thøc ¨n chñ yÕu cho çc loµi ®éng vËt cã mãng guèc trongHST rõng khép.

Nguån gien ®éng vËt quý hiÕm trong HST kh« h¹n rõng khép cã Bß tãt,Tr©u rõng, Bß rõng, Bß x¸m, H−¬u vµng, Hæ, Voäc b¹c, Voäc ngò s¾c, Voi,R¸i ç, CÇy mùc, Chã rõng (lµ loµi ¨n thÞt lÇn ®Çu tiªn ph¸t hiÖn ë ViÖt Nam),GÊu ngùa, C«ng, Gµ l«i h«ng tÝa, Gµ tiÒn mÆt ®á, Ç sÊu... §©y lµ nguån gientù nhiªn quan träng kh«ng chØ ®èi víi ViÖt Nam mµ cßn ®èi víi khu vùc vµquèc tÕ, v× trong sè 51 loµi ®éng vËt quý hiÕm vµ 10 loµi ®Æc h÷u cña §«ngD−¬ng th× HST rõng khép ViÖt Nam cã tíi 38 loµi quý hiÕm vµ 5 loµi ®Æc h÷u(nh÷ng loµi nµy ®· ®−îc ®−a vµo S¸ch §á ViÖt Nam).

Voi ®−îc xem lµ mét trong nh÷ng loµi ®éng vËt ®Æc tr−ng cña HST rõngkh« h¹n ë T©y Nguyªn. Voi nhµ ®−îc thuÇn d−ìng tõ voi rõng kh«ng chØ lµph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn quan träng phôc vô s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña ng−êid©n mµ cßn lµ ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch kh«ng thÓ thiÕu trongçc tour du lÞch sinh th¸i, tham quan c¶nh quan tù nhiªn nói rõng T©y nguyªn.

NhiÒu loµi c©y d−îc liÖu quý ®−îc ph¸t triÓn trong HST rõng kh« h¹n nh−§Þa liÒn, Thiªn niªn kiÖn, S©m bè chÝnh, Hµ thñ «, M· tiÒn, Chai côc... lµ nh÷ngs¶n phÈm tù nhiªn cã ho¹t tÝnh sinh häc cao, tõ l©u ®· ®−îc ®ång bµo T©yNguyªn khai th¸c ®Ó ch÷a trÞ nhiÒu bÖnh nan y vµ båi bæ søc kháe cho con ng−êi.

HST rõng khép ë T©y Nguyªn ®· tõ l©u ®−îc xem lµ mét trong nh÷nglo¹i h×nh rõng ®éc ®¸o ë n−íc ta vµ §«ng Nam ¸. Thiªn nhiªn n¬i ®©y cßnl−u gi÷ ®−îc nhiÒu c¶nh quan ®Æc s¾c, víi nh÷ng çnh rõng th−êng xanh trªnnói Yok §«n, rõng b»ng l¨ng ven s«ng suèi, rõng tre nøa, rõng le, çc hå n−íctù nhiªn, çc dßng s«ng, th¸c n−íc... lµ n¬i tån t¹i vµ ph¸t triÓn nhiÒu loµi sinhvËt quý hiÕm, ®Æc h÷u. §©y lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tæ chøc çcho¹t ®éng ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i bªn c¹nh nh÷ng trung t©m phôc håi vµnu«i d−ìng çc nguån gien sinh vËt quý hiÕm cña HST ®Æc biÖt nµy.



Bµi sè 2 :

HÖ thèng rõng ®Æc dông viÖt nam

Môc ®Ých- Gióp çc em häc sinh t×m hiÓu vÒ hÖ thèng vµ chøc n¨ng cña çc

kiÓu rõng ®Æc dông cña ViÖt Nam.

- N©ng cao nhËn thøc vÒ b¶o vÖ çc nguån tµi nguyªn rõng.


Rõng lµ hÖ thèng hç trî cho sù sèng cña tr¸i ®Êt th«ng qua viÖc c©n b»ngl−îng ¤xy. Bªn c¹nh ®ã, rõng cã va trß rÊt quan träng trong viÖc chèng xãimßn ®Êt, h¹n chÕ thiªn tai, t¨ng c−êng kh¶ n¨ng gi÷ n−íc cña ®Êt. Ngoµi ra,rõng cßn cung cÊp cho con ng−êi nhiÒu lo¹i tµi nguyªn thiªn nhiªn nh− gç,d−îc th¶o, vµ lµ n¬i sinh sèng cña nhiÒu loµi ®éng vËt.

Röøng ñaëc duïng (Special used forest) laø loaïi röøng ñöôïc sö duïng ñeå baûotoàn thieân nhieân, maãu chuaån hÖ sinh th¸i röøng cuûa quoác gia, nguoàn gen thöïcvaät, ñoäng vaät röøng, nghieân cöùu khoa hoïc, baûo veä di tích lòch söû, vaên hoùa vaødanh lam thaéng caûnh, phuïc vuï nghØ ngôi du lòch (Quy cheá quaûn lyù Röøng ñaëcduïng ñöôïc Chính phuû ban haønh ngaøy 11/01/2001).

Theo quy ho¹ch cña Nhµ n−íc, HÖ thèng rõng ®Æc dông cña ViÖt Nambao gåm: V−ên Quèc gia (VQG), Khu b¶o tån thiªn nhiªn (KBTTN), Khu b¶ovÖ c¶nh quan (KBVCQ) vµ Khu b¶o tån loµi hay sinh c¶nh (KBTL-SC). Vµ®−îc chia thµnh 3 lo¹i chÝnh sau:

1. Vöôøn quoác gia.

2. Khu baûo toàn thieân nhieân, goàm:- Khu döï tröõ thieân nhieân.- Khu baûo toàn loaøi (sinh caûnh).

3. Khu röøng vaên hoùa – Lòch söû – Moâi Tröôøng (hoaëc khu röøng Baûo veäcaûnh quan).



Ii - Ho¹t ®éngGi¸o viªn lÇn l−ît gi¶i thÝch cho çc em häc sinh vÒ ®Þnh nghÜa vµ vai

trß, chøc n¨ng cña çc kiÓu rõng ®Æc dông theo nh÷ng ®iÓm chÝnh sau:

1. Vöôøn Quoác gia.Laø vuøng ñaát töï nhieân ñöôïc thaønh laäp ñeå baûo veä laâu daøi moät hay nhieàu

HST, phaûi baûo ñaûm caùc yeâu caàu:+ Phaûi bao goàm maãu chuaån cuûa caùc HST cô baûn (Coøn nguyeân veïn

hoaëc ít bò taùc ñoäng), caùc neùt ñaëc tröng veà sinh caûnh cuûa caùc loaøi ñoäng, thöïcvaät, caùc khu ñòa maïo coù giaù trò veà maët khoa hoïc, giaùo duïc vaø du lòch.

+ Phaûi ñuû roäng ñeå chöùa ñöïng ñöôïc moät hay nhieàu HST khoâng bò thayñoåi bôûi nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa con ngöôøi, tyû leä dieän tích cuûa HST töïnhieân phaûi ñaït töø 70% trôû leân.

+ Coù ñieàu kieän veà giao thoâng ñeå tieáp caän töông ñoái thuaän lôïi.

2. Khu baûo toàn thieân nhieân.

Laø vuøng ñaát töï nhieân ñöôïc thaønh laäp nhaèm baûo ñaûm dieän theá töï nhieân,ñöôïc chia thaønh hai loaïi:

a) Khu döï tröõ thieân nhieân:

Laø vuøng ñaát töï nhieân coù döï tröõ taøi nguyeân thieân nhieân vaø tính ña daïngsinh hoïc cao, ñöôïc quaûn lyù baûo veä nhaèm baûo ñaûm dieãn theá töï nhieân, phuïc vuïcho baûo toàn, nghieân cöùu khoa hoïc vaø laø vuøng ñaát thoûa maõn caùc ñieàu kieän:

+ Coù HST töï nhieân tieâu bieåu, coøn giöõ ñöôïc caùc ñaëc tröng cô baûn cuûa töïnhieân, ít chòu taùc ñoäng coù haïi cuûa con ngöôøi, coù heä ñoäng, thöïc vaät phong phuù.

+ Coù caùc ñaëc tính ñòa sinh hoïc, ñòa chaát hoïc, sinh thaùi hoïc quan troïnghay caùc ñaëc tính khaùc coù giaù trò khoa hoïc, giaùo duïc, caûnh quan vaø du lòch.

+ Coù caùc loaøi ñoäng, thöïc vaät ñaëc höõu ñang sinh soáng hoaëc caùc loaøiñang coù nguy cô bò tieâu dieät.

+ Phaûi coù ñuû roäng nhaèm baûo ñaûm söï nguyeân veïn cuûa HST, tyû leä dieäntích cuûa HST töï nhieân caàn baûo toàn ñaït töø 70% trôû leân.

+ Ñaûm baûo traùnh ñöôïc söï taùc ñoäng tröïc tieáp coù haïi cuûa con ngöôøi.



b) Khu baûo toàn loaøi (sinh caûnh):

Laø vuøng ñaát töï nhieân ñöôïc quaûn lyù, baûo veä nhaèm baûo ñaûm sinh caûnh(vuøng soáng) cho moät hoaëc nhieàu loaøi ñoäâng, thöïc vaät ñaëc höõu hoaëc loaøi quyùhieám vaø phaûi thoûa maõn caùc ñieàu kieän:

+ Coù vai troø quan troïng trong vieäc baûo toàn thieân nhieân, duy trì cuoäcsoáng vaø söï phaùt trieån cuûa caùc loaøi, laø vuøng sinh saûn, nôi kieám aên, vuøng hoaïtñoäng hoaëc nôi nghæ, aån naùu cuûa ñoäng vaät.

+ Coù caùc loaøi thöïc vaät quyù hieám, hay laø nôi cö truù hoaëc di truù cuûa caùcloaøi ñoäng vaät hoang daõ quyù hieám.

+ Coù khaû naêng baûo toàn nhöõng sinh caûnh vaø caùc loaøi döïa vaøo söï baûo veäcuûa con ngöôøi, khi caàn thieát thì thoâng qua söï taùc ñoäng cuûa con ngöôøi vaøosinh caûnh.

+ Coù dieän tích tuøy thuoäc vaøo nhu caàu veà sinh caûnh cuûa caùc loaøi caànbaûo veä.

3. Khu röøng Vaên hoùa – Lòch söû – Moâi tröôøng (hoaëc Khu röøng Baûoveä caûnh quan).

Laø khu vöïc bao goàm moät hay nhieàu caûnh quan coù giaù trò thaåm myõ tieâubieåu vaø coù giaù trò vaên hoùa – lòch söû, nhaèm phuïc vuï cho caùc hoaït ñoäng vaênhoùa, du lòch hoaëc ñeå nghieân cöùu thí nghieäm, bao goàm:

+ Khu vöïc coù caùc thaéng caûnh treân ñaát lieàn, ven bieån hay haûi ñaûo.

+ Khu vöïc coù caùc di tích lòch söû – vaên hoùa ñaõ ñöôïc xeáp haïng hoaëc coùcaùc caûnh quan nhö thaùc nöôùc, hang ñoäng, nham thaïch, caûnh quan bieån, caùcdi chæ khaûo coå hoaëc khu vöïc rieâng mang tính lòch söû truyeàn thoáng cuûa daânñòa phöông.

+ Khu vöïc daønh cho nghieân cöùu thí nghieäm.



4. Heä thoáng caùc Vöôøn Quoác gia (VQG).

Heä thoáng caùc VQG thaønh laäp nhaèm muïc ñích:

- Baûo veä caùc khu caûnh quan töï nhieân quan troïng coù yù nghóa quoác gia vaøquoác teá phuïc vuï muïc ñích khoa hoïc, gi¸o duïc vaø du lÞch sinh th¸i (DLST).

- Duy trì beàn vöõng traïng thaùi töï nhieân hay gaàn töï nhieân cuûa caùc vuøngvaên hoaù ñieån hình, caùc quaàn theå sinh vaät, nguoàn gen cuûa caùc loaøi, nhaèm baûoñaûm tính ña daïng vaø beàn vöõng.

- Duy trì caùc caûnh quan thieân nhieân, caùc sinh caûnh cuûa caùc loaøi ñoäng,thöïc vaät hoang daõ, caùc khu ñòa maïo coù giaù trò veà khoa hoïc vaø giaùo duïc.

- Phaùt trieån DLST.

Nhö vaäy moät trong nhöõng muïc ñích quan troïng cuûa vieäc thaønh laäp heäthoáng caùc VQG lµ nh»m baûo toàn nhieàu giaù trò töï nhieân vaø vaên hoùa baûn ñòa,vaø phaùt trieån DLST. Noùi caùch khaùc, tieàm naêng quan troïng ñeå phaùt trieånDLST laø heä thoáng caùc vöôøn quoác gia.

Naêm 1961, VQG ñaàu tieân ñöôïc thaønh laäp taïi Cuùc Phöông (Ninh Bình).Cho ñeán nay heä thoáng VQG ôû Vieät Nam ñaõ phaùt trieån treân 20 vöôøn. Ñaây laøcaùc ñieåm tieàm naêng DLST raát lôùn ôû nöôùc ta caàn ñöôïc ñaàu tö khai thaùc, goùpphaàn tích cöïc phaùt trieån du lòch Vieät Nam vaø baûo toàn ña daïng sinh hoïc.

III - tãm t¾t

HÖ thèng rõng ®Æc dông ®¹i diÖn cho çc vïng sinh th¸i kh¸cnhau, ®−îc bè trÝ ë nh÷ng vÞ trÝ cã tÝnh ®a d¹ng sinh häc kh¸c nhau.

ViÖc thµnh lËp nh÷ng khu rõng ®Æc dông nh»m b¶o tån nh÷nghÖ sinh th¸i rõng ViÖt Nam, b¶o vÖ nguån gen ®éng vËt vµ thùc vËt,®Æc biÖt lµ nh÷ng loµi ®éng thùc vËt quý hiÕm cã nguy c¬ bÞ tuyÖtchñng, b¶o vÖ çc khu rõng v¨n hãa, lÞch sö, c¶nh quan, m«i tr−êng.

MÆt kh¸c cßn cung cÊp nhiÒu nguån lîi quan träng kh¸c chocéng ®ång ®Þa ph−¬ng nh− ®iÒu tiÕt n−íc, khÝ hËu, cung cÊp d−îcliÖu, t¨ng thu nhËp tõ çc dÞch vô du lÞch...



IV - C©u hái vµ bµi tËp1. Sö dông b¶n ®å vµ chØ ra nh÷ng vïng cã V−ên Quèc gia, khu b¶o tån

thiªn nhiªn, Khu b¶o tån çc loµi hay sinh c¶nh, Khu b¶o tån c¶nh quan ?2. Em h·y cho biÕt sù kh¸c nhau vµ gièng nhau gi÷a V−ên Quèc gia vµ

Khu b¶o tån.3. Çc khu rõng ®Æc dông cã ý nghÜa nh− thÕ nµo cho viÖc nghiªn cøu

khoa häc ?4. Çc khu rõng ®Æc dông cã lîi Ých g× trong viÖc b¶o vÖ m«i tr−êng ?

V - Tham kh¶o

Quy ho¹ch çc khu rõng ®Æc dông

Nh×n chung trong çc khu rõng ®Æc dông ®Òu ®−îc chia thµnh nh÷ng khuvùc nh− sau:

1. Ph©n khu b¶o vÖ nghiªm ngÆt.

Lµ khu vùc cã tÝnh ®a d¹ng sinh häc cao nhÊt, hÇu nh− ch−a bÞ t¸c ®éngcña con ng−êi. Khu nµy ®−îc b¶o vÖ mét çch nghiªm ngÆt, cÊm tuyÖt ®èimäi t¸c ®éng lµm ¶nh h−ëng ®Õn hÖ sinh th¸i.

2. Ph©n khu phôc håi sinh th¸i.

Lµ khu vùc cã thÓ t¸c ®éng ®Ó phôc håi çc hÖ sinh th¸i, ®Æt çc tr¹mnghiªn cøu khoa häc, tham quan du lÞch...

3. Ph©n khu hµnh chÝnh dÞch vô.Lµ khu vùc dµnh cho x©y dùng v¨n phßng lµm viÖc, nhµ nghØ...4. Vïng ®Öm cña V−ên Quèc gia vµ Khu b¶o tån thiªn nhiªn.TÊt c¶ çc Khu b¶o tån thiªn nhiªn ®Òu cã vïng ®Öm. Vïng ®Öm lµ vïng

n»m ngoµi vµ gÇn s¸t víi khu b¶o vÖ nghiªm ngÆt cña V−ên Quèc gia, khub¶o tån thiªn nhiªn (khu vùc cã d©n c− sinh sèng).

HiÖn tr¹ng hÖ thèng rõng ®Æc dông ViÖt Nam.§Ó b¶o vÖ çc hÖ sinh th¸i tù nhiªn vµ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn quý

gi¸ cßn l¹i, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ChÝnh phñ ®· cã rÊt nhiÒu nç lùc nh−Ch−¬ng tr×nh 327. Ch−¬ng tr×nh 5 triÖu ha rõng vµ viÖc thµnh lËp çc khu rõng®Æc dông. Theo quy ho¹ch míi ®Õn nay n−íc ta cã 102 khu rõng ®Æc dông víitæng diÖn tÝch lµ 2.054.931 ha.

Gi¸o cô trùc quan cã liªn quan.B¶n ®å hÖ thèng rõng ®Æc dông cña viÖt Nam.



Bµi sè 3 :

T¸i sinh rõng

Môc ®Ých- Gióp çc em häc sinh t×m hiÓu vÒ qu¸ tr×nh t¸i sinh rõng.

- Gióp çc em n©ng cao ý thøc vµ tham gia vµo çc ho¹t ®éng trångrõng.


T¸i sinh lµ mét qu¸ tr×nh sinh häc ®Æc thï cña hÖ sinh th¸i rõng. Lµ sùxuÊt hiÖn mét hÖ c©y con cña nh÷ng loµi c©y gç ë nh÷ng kho¶ng trèng trongrõng, d−íi t¸n rõng, hoÆc ë rõng sau khi bÞ khai th¸c (gäi lµ nh÷ng n¬i cßnhoµn c¶nh rõng). Cã 3 kiÓu t¸i sinh rõng: T¸i sinh tù nhiªn; T¸i sinh nh©n t¹o;Xóc tiÕn t¸i sinh tù nhiªn. Çc kiÓu t¸i sinh rõng ®−îc thÓ hiÖn qua çc h×nhthøc t¸i sinh nh−: T¸i sinh h¹t; T¸i sinh chåi; T¸i sinh th©n ngÇm.

Ii - Ho¹t ®éng

1. Çc kiÓu t¸i sinh.

Cã 3 kiÓu t¸i sinh rõng:

a) T¸i sinh tù nhiªn:

Lµ qu¸ tr×nh t¸i t¹o thÕ hÖ rõng míi theo con ®−êng tù nhiªn, vµ c¬ b¶n lµkh«ng cã sù t¸c ®éng cña con ng−êi. KÕt qu¶ cña ph−¬ng thøc nµy phô thuécvµo quy luËt cña tù nhiªn.

¦u ®iÓm Lîi dông ®−îc nguån gièng t¹i chç vµhoµn c¶nh rõng s½n cã

Nh−îc®iÓm

Kh«ng chñ ®éng ®iÒu tiÕt ®−îc tæ thµnhloµi c©y vµ mËt ®é c©y t¸i sinh

b) T¸i sinh nh©n t¹o:

Lµ ph−¬ng thøc t¸i sinh rõng cã sù t¸c ®éng tÝch cùc cña con ng−êi tõ khigieo h¹t gièng tíi khi trång vµ ch¨m sãc c©y.



¦u ®iÓm: Chñ ®éng ®−îc loµi c©y vµ mËt ®é t¸i sinh rõng

Nh−îc ®iÓm: §ßi hái ph¶i cã vèn, kü thuËt...

c) Xóc tiÕn t¸i sinh tù nhiªn:

Xóc tiÕn t¸i sinh rõng tù nhiªn lµ ph−¬ng thøc t¸i sinh trung gian cña t¸isinh tù nhiªn vµ t¸i sinh nh©n t¹o.

¦u ®iÓm:

TËn dông ®−îc nguån gièng t¹i chç vµ tiÓu hoµn c¶nhrõng s½n cã.Cã thÓ trång rÆm (trång xen ghÐp) çc loµi c©y theomôc ®Ých

Nh−îc ®iÓm:Ph¶i n¾m v÷ng kü thuËtvµ quy luËt t¸i sinh cña tõnglo¹i c©y rõng

2. Çc h×nh thøc t¸i sinh rõng.

Cã 3 h×nh thøc t¸i sinh: T¸i sinh h¹t,t¸i sinh chåi, t¸i sinh th©n ngÇm.

a) T¸i sinh h¹t:

Lµ h×nh thøc t¸i sinh mµ theo ®ã thÕ hÖ rõng míi ®−îc h×nh thµnh tõ h¹tgièng. T¸i sinh h¹t tr¶i qua ba giai ®o¹n:

- Giai ®o¹n 1: C©y mÑ ra hoa kÕt qu¶ vµ ph¸t t¸n h¹t gièng.

- Giai ®o¹n 2: H¹t gièng n¶y mÇm.

- Giai ®o¹n 3: C©y t¸i sinh sinh tr−ëng.

b) T¸i sinh chåi (t¸i sinh v« tÝnh, t¸i sinh dinh d−ìng):

Lµ h×nh thøc c©y con sinh ra tõ chåi cña c©y mÑ. C©y con t¸i sinh cã thÓ®−îc sinh ra tõ chåi gèc hoÆc chåi rÔ, trong ®ã t¸i sinh chåi gèc cã thÓ ®−îcsinh ra tõ chåi ngñ hoÆc chåi bÊt ®Þnh (Lµ chåi chóng ta kh«ng x¸c ®Þnh ®−îcvÞ trÝ sÏ mäc ra), nh− Mì, Xoan...

c) T¸i sinh th©n ngÇm:

Lµ h×nh thøc mµ theo ®ã c©y con ®−îc sinh ra tõ th©n c©y mäc ngÇmd−íi ®Êt (nh− çc loµi Tre, Nøa...).



Gi¸o viªn gióp häc sinh th¶o luËn çc ý sau:

- H·y th¶o luËn h×nh thøc t¸i sinh nµo lµ ph¸t t¸n ®−îc c©y con réngnhÊt vµ nhê vµo lîi thÕ cña giã.

- H·y th¶o luËn h×nh thøc t¸i sinh nµo lµ chËm vµ khã cã thÓ ph¸t triÓntrong mét ph¹m vi réng.

Iii - kÕt luËn

Rõng cã kh¶ n¨ng tù t¸i sinh. Rõng t¸i sinh theo nh÷ng quyluËt riªng. T¸i sinh phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tõng loµi c©y, ®iÒukiÖn ®Þa lý vµ hoµn c¶nh rõng.

Cã 3 kiÓu t¸i sinh rõng: T¸i sinh tù nhiªn; T¸i sinh nh©n t¹o;Xóc tiÕn t¸i sinh.

T¸i sinh tù nhiªn diÔn ra rÊt chËm; t¸i sinh nh©n t¹o cã møc ®é®a d¹ng sinh häc thÊp; xóc tiÕn t¸i sinh cã møc ®é ®a d¹ng sinh häctrung b×nh.

T¸i sinh cã 3 h×nh thøc: T¸i sinh h¹t, t¸i sinh chåi, t¸i sinh th©nngÇm.

IV - C©u hái

1. Víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph−¬ng hiÖn nay chóng ta nªn ¸pdông kiÓu t¸i sinh rõng nµo lµ hîp lÝ nhÊt? Cho vÝ dô ?

2. Theo b¹n ®Ó t¸i sinh 1ha rõng theo kiÓu nh©n t¹o ph¶i tiªu tèn kho¶ngbao nhiªu tiÒn ?

3. H·y so s¸nh viÖc tµn ph¸ rõng cña con ng−êi víi viÖc t¸i sinh rõnghiÖn nay ë ®Þa ph−¬ng. NÕu tèc ®é tµn ph¸ tiÕp tôc diÔn ra, th× kho¶ng30 n¨m n÷a rõng Bu«n §«n chóng ta sÏ nh− thÕ nµo ?



Bµi sè 4 :

Sö dông HîP LýNGUåN TµI NGUYªN RõNG

Môc ®ÝchGióp çc em häc sinh t×m hiÓu:

- ThÕ nµo lµ tµi nguyªn rõng (Rõng cã t¸c dông nh− thÕ nµo ®èi víicon ng−êi vµ çc loµi sinh vËt kh¸c trªn tr¸i ®Êt).

- T¹i sao ph¶i sö dông tµi nguyªn rõng hîp lý ?- Sö dông tµi nguyªn rõng nh− thÕ nµo lµ hîp lý ?

I - Giíi thiÖu

Rõng cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi ®êi sèng cña con ng−êi vµ cña çcloµi sinh vËt kh¸c trªn tr¸i ®Êt.

Trªn thÕ giíi rõng che phñ 3.837 triÖu ha, chiÕm 29% diÖn tÝch lôc ®Þa;trong ®ã rõng «n ®íi chiÕm 1.280 triÖu ha (33%), cßn l¹i 67% lµ rõng rËm nhiÖt®íi vµ xÝch ®¹o. Tuy nhiªn diÖn tÝch rõng trªn thÕ giíi ®ang gi¶m mét çchnghiªm träng do n¹n khai th¸c rõng trµn lan. Theo Quü Quèc TÕ vÒ B¶o VÖThiªn nhiªn, hµng tuÇn cã h¬n 400.000 ha rõng bÞ ph¸t hoang hoÆc bÞ suy tho¸i.

ViÖc khai th¸c qu¸ møc nguån tµi nguyªn rõng kÐo theo nh÷ng hËu qu¶nghiªm träng nh−: Kh«ng khÝ bÞ « nhiÔm; lò lôt, h¹n h¸n x¶y ra th−êng xuyªnh¬n; NhiÒu loµi ®éng vËt bÞ mÊt n¬i c− tró; C©n b»ng sinh th¸i bÞ ph¸ vì...

CÇn ph¶i cã biÖn ph¸p b¶o vÖ vµ khai th¸c rõng hîp lý ®Ó tr¸nh nh÷nghËu qu¶ do viÖc mÊt rõng g©y nªn.

II - Ho¹t ®éng1. T¹i sao ph¶i sö dông nguån tµi nguyªn rõng mét çch hîp lý ?

(Gi¸o viªn gîi ý ®Ó H/S nªu lªn nh÷ng lîi Ých cña rõng tõ ®ã kÕt luËn nÕukh«ng khai th¸c vµ sö dông hîp lý th× chóng ta, ®Æc biÖt lµ thÕ hÖ sau kh«ngnh÷ng kh«ng thÓ h−ëng ®−îc nh÷ng lîi Ých mµ rõng cã thÓ mang l¹i mµ cßnchÞu nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng do mÊt rõng g©y nªn).



* Rõng cung cÊp cho con ng−êi nhiÒu vËt dông cÇn thiÕt nh− thøc ¨n,gç, thuèc men, quÇn ¸o...

* Rõng ®¶m b¶o çc nguån cung cÊp n−íc s¹ch.

* Rõng gióp gi¶m c−êng ®é giã, h¹n chÕ xãi mßn, gi¶m tho¸t h¬i n−íc ëthùc vËt vµ ®Êt, ®iÒu tiÕt n−íc trong ®Êt.

* Rõng gióp lµm s¹ch bÇu khÝ quyÓn, cung cÊp kh«ng khÝ trong lµnh chocon ng−êi vµ ®éng vËt.

* Rõng lµ n¬i tró Èn cña nhiÒu loµi ®éng vËt quý gi¸ gióp t¹o nªn sù ®ad¹ng sinh häc.

2. Lµm thÕ nµo ®Ó b¶o vÖ rõng ?

a) Trß ch¬i:

* ý nghÜa cña trß ch¬i : B¶o vÖ rõng lµ tr¸ch nhiÖm cña mäi ng−êi

* Chän 14 em häc sinh, ®ãng çc vai sau (LÊy giÊy khæ A4, viÕt ch÷ lªnråi d¸n lªn l−ng ¸o).

Çn bé kiÓm l©m : 3 ng−êi

Thî s¨n : 2 ng−êi

Ng−êi khai th¸c gç lËu : 2 ng−êi

Ng−êi bu«n gç lËu : 2 ng−êi

Ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng : 2 ng−êi

Ng−êi d©n kinh tÕ míi : 2 ng−êi

ThÇy lang : 1 ng−êi

* Gi¸o viªn chuÈn bÞ 100 çi kÑo: 20 çi mµu ®á t−îng tr−ng cho çc lo¹igç quý; 20 çi mµu xanh t−îng tr−ng cho ®éng vËt sèng trong rõng; 20 çimµu tr¾ng t−îng tr−ng cho ®Êt rõng; 20 çi mµu tÝm t−îng tr−ng cho d−îcliÖu; 20 çi mµu vµng t−îng tr−ng cho çc l©m s¶n kh¸c.

* XÕp r¶i r¸c çc viªn kÑo lªn bµn gi¸o viªn vµ bµn thø nhÊt cña häc sinh.Çc çn bé kiÓm l©m cè g¾ng gi÷ kh«ng cho sè kÑo trªn (rõng) mÊt ®i; nh÷ngng−êi kh¸c t×m çch ®Ó lÊy sè kÑo (kÓ c¶ dïng m−u mÑo) cµng nhiÒu cµng tèt.Trß ch¬i diÔn ra kho¶ng 3 ®Õn 5 phót råi dõng l¹i.



* Th¶o luËn:

1. Ng−êi kiÓm l©m cã thÓ gi÷ vÑn toµn sè kÑo (rõng) kh«ng ?

2. §Ó cã thÓ gi÷ vÑn toµn sè kÑo (rõng), ng−êi kiÓm l©m cÇn cã sù hç trîcña ai ?

3. Nh÷ng ng−êi hç trî cÇn ph¶i lµm g× ®Ó gióp ng−êi kiÓm l©m cã thÓ gi÷vÑn toµn sè kÑo (rõng) ?

4. B¶o vÖ rõng lµ tr¸ch nhiÖm cña ai ?

b) Th¶o luËn: Gi¸o viªn gîi ý ®Ó çc em nªu çc biÖn ph¸p b¶o vÖ rõng.- Gi¸o dôc mäi ng−êi vÒ tÇm quan träng cña rõng, khuyÕn khÝch vµ cã biÖnph¸p ®Ó mäi ng−êi khai th¸c rõng hîp lý.

- Ng¨n chÆn viÖc chÆt ph¸ rõng; tÝch cùc trång rõng; th©m canh rõng; ¸pdông n«ng l©m kÕt hîp.

- Kh«ng s¨n b¾t, kh«ng ¨n thÞt thó rõng.

- Gi¸o dôc vÒ d©n sè ®Ó gi¶m ¸p lùc ®èi víi tµi nguyªn rõng.

- X©y dùng vµ ph¸t huy cã hiÖu qu¶ çc Khu b¶o tån vµ V−ên Quèc gia

III - KÕt luËn

Rõng rÊt quan träng ®èi víi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña con ng−êi.Tuy nhiªn hiÖn nay, do sù khai th¸c qu¸ møc cña con ng−êi, diÖntÝch vµ chÊt l−îng rõng ®ang bÞ gi¶m vµ suy tho¸i nghiªm träng.Chóng ta ph¶i chÊm døt tµn ph¸ rõng vµ cã biÖn ph¸p khai th¸crõng hîp lý, nÕu kh«ng chóng ta sÏ ph¶i høng chÞu nh÷ng hËu qu¶th¶m khèc vÒ m«i tr−êng nh− xãi mßn ®Êt, lò lôt, h¹n h¸n...

IV - Bµi tËp vÒ nhµ1. Em h·y gi¶i thÝch t¹i sao viÖc diÖn tÝch rõng gi¶m cã ¶nh h−ëng xÊu

®Õn m«i tr−êng ?

2. Lµ mét häc sinh em cã thÓ lµm g× ®Ó gãp phÇn b¶o vÖ rõng ?



v- Bµi ®äc tham kh¶o

V× sao nãi rõng lµ kho b¸umµu xanh ?

Trªn thÕ giíi rõng rÊt nhiÒu, nã lµ kho b¸u mµu xanh to lín cña thiªnnhiªn. Rõng lµ quª h−¬ng cña loµi ng−êi. Tæ tiªn xa x−a cña loµi ng−êi-loµiv−în ban ®Çu ph¸t triÓn tõ ®©y. Ngµy nay rõng xanh vÉn phôc vô con ng−êimét çch v« t−.

Tõ gãc ®é sinh th¸i vµ m«i tr−êng mµ xÐt, rõng lµ l¸ phæi cña qu¶ ®Êt, lµnßng cèt c©n b»ng sinh th¸i. Th«ng qua t¸c dông quang hîp, rõng xanh duy tr×sù c©n b»ng gi÷a khÝ çcbonÝc vµ khÝ «xy trong kh«ng khÝ. Ngoµi ra rõng cßncã nhiÒu chøc n¨ng kh¸c.

Rõng cã thÓ l−u chøa nguån n−íc, c¶n trë n−íc xãi mßn ®Êt. Mïa m−a,rõng cã thÓ ph©n t¸n n−íc lò lµm ®Ønh lò xuÊt hiÖn chËm. Mïa kh« rõng gi÷cho l−u l−îng n−íc s«ng vÉn b×nh th−êng.

Rõng cã thÓ ®iÒu tiÕt khÝ hËu, ng¨n giã, ch¾n çt. DiÖn tÝch rõng lín cãthÓ lµm thay ®æi bøc x¹ ¸nh n¾ng mÆt trêi vµ t×nh tr¹ng l−u th«ng cña kh«ngkhÝ. Trong rõng çc t¸n l¸ c©y lín vµ th©n c©y c¶n lµm gi¶m tèc ®é giã. Rõngcßn lµ n¬i khö « nhiÔm vµ lµm s¹ch m«i tr−êng. Rõng gièng nh− m¸y hót bôithiªn nhiªn, 15 mÉu rõng mçi n¨m cã thÓ hót 36 tÊn bôi. Rõng th«ng cßn cãthÓ tiÕt ra nh÷ng chÊt keo giÕt chÕt çc loµi vi khuÈn g©y bÖnh b¹ch cÇu, kiÕtlþ, lao phæi, cã t¸c dông lµm trong s¹ch m«i tr−êng.

Rõng lµ kho gen khæng lå, nã chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong vµnhsinh vËt. Trong rõng thùc, ®éng vËt, vi sinh vËt cã rÊt nhiÒu, chñng lo¹i v«cïng phong phó.

NÕu kh«ng cã rõng th× −íc tÝnh kho¶ng 4,5 triÖu loµi vËt trªn qu¶ ®Êt bÞtiªu diÖt, lò lôt trµn lan, sa m¹c kh«ng ngõng më réng, m«i tr−êng sinh sèngcña con ng−êi sÏ v« cïng tåi tÖ. HiÖn nay ng¨n chÆn chÆt ph¸ rõng, b¶o vÖ c©nb»ng sinh th¸i lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña chóng ta. ChØ cã b¶o vÖ rõng tèt th×qu¶ ®Êt cña chóng ta míi cã thÓ ngµy cµng tèt ®Ñp.

VËy theo em viÖc khai th¸c hîp lý nguån tµi nguyªn rõng cã vai trß quanträng nh− thÕ nµo ?



Bµi sè 5 :

T×m hiÓu vÒ mét sè loµi chim

Môc §Ých

- Gióp häc sinh t×m hiÓu ®Æc ®iÓm sinh häc cña loµi chim.

- Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ çc loµi chim hiÖn cã trong V−ên Quèc giaYok §«n.

I - Giíi thiÖu chung

Chim lµ ®éng vËt cã x−¬ng sèng, hai chi tr−íc tiÕn hãa thµnh çnh, béx−¬ng ch¾c xèp nhÑ gióp chim cã thÓ bay dÔ dµng. Da phñ l«ng vò vµ nhiÖt ®éc¬ thÓ ®−îc æn ®Þnh tõ 37- 43 ®é. ThÝnh gi¸c ®ãng mét phÇn ®Æc biÖt quanträng trong ®êi sèng cña chim bëi gióp chim x¸c ®Þnh: l·nh thæ, kÎ thï, conmåi, ®−êng ®i, nhËn biÕt sù nguy hiÓm.

Thøc ¨n cña chim v« rÊt ®a d¹ng vµ tïy thuéc vµo nhu cÇu cña mçi loµivµ m«i tr−êng sèng. Cã thÓ chia thµnh 3 nhãm chÝnh: Nhãm chim ¨n ®éng vËt,nhãm chim ¨n thùc vËt vµ nhãm chim ¨n t¹p. Do thøc ¨n kh¸c nhau nªn çchkiÕm ¨n cña çc loµi chim kh¸c nhau. Chóng cã thÓ ¨n cïng lo¹i thøc ¨nnh−ng çch kiÕm måi th× kh¸c nhau. (VÝ dô: Cïng ¨n c«n trïng nh−ng cã loµikiÕm ¨n trªn mÆt ®Êt, cã lo¹i kiÕm ¨n trªn c©y). §iÒu nµy ®−îc gi¶i thÝch lµ docÊu t¹o sinh häc kh¸c nhau gi÷a çc loµi (nh− cÊu t¹o má, ch©n).

§a phÇn chim ho¹t ®éng vµo s¸ng sím vµ tr−íc khi trêi tèi bëi v× nh− thÕchóng cã thÓ dÔ dµng t×m thÊy thøc ¨n ë nh÷ng thêi gian nµy vµ l¹i Ýt çc loµikh¸c ®i kiÕm ¨n.

Chim sinh s¶n theo mïa. Chóng th−êng lµm tæ theo mïa vµo lóc thêi tiÕt

thuËn tiÖn, Êm ¸p. ë vïng cã hai mïa th× chim ¨n c«n trïng sÏ sinh s¶n vµo ®Çumïa m−a, loµi ¨n thÞt sinh s¶n vµo gi÷a mïa kh« (V× lóc nµy c©y rông hÕt l¸ nªndÔ ph¸t hiÖn con måi), chim ¨n qu¶ vµo cuèi mïa kh« (lóc nhiÒu hoa qu¶).



HÇu hÕt çc loµi chim b¾t ®Çu ®Î trøng sau khi tæ lµm xong. KÝch th−íccña trøng tû lÖ víi kÝch th−íc chim. Mµu s¾c cña trøng ë mçi loµi còng kh¸cnhau. Chim cã kÝch th−íc nhá ®Î mçi ngµy 1 qu¶ trøng vµo buæi s¸ng; Chimlín ®Î çch ngµy. Mét sè loµi Êp sau khi ®Î hÕt trøng (TrÜ, SÎ,VÞt), sè kh¸c Êpngay sau khi ®Î qu¶ trøng thø nhÊt (çc loµi chim ¨n thÞt).

Theo çc sè liÖu nghiªn cøu gÇn ®©y, V−ên Quèc gia Yok §«n 250 loµichim. 21 loµi trong sè nµy ®· ®−îc liÖt kª trong s¸ch §á ViÖt Nam.

II - ho¹t ®éng

1. §Æc ®iÓm sinh häc cña chim.

• Gi¸o viªn chuÈn bÞ s½n bøc tranh cña mét con chim ch−a hoµn chØnhsau ®ã yªu cÇu häc sinh lªn b¶ng vÏ hoµn chØnh bøc tranh.

• HoÆc tranh cña mét con chim ch−a hoµn chØnh cïng víi çc bé phËncßn thiÕu cña con chim trong bøc tranh. Yªu cÇu häc sinh ghÐp çc bé phËnvµo bøc tranh cho ®óng.

• Sau khi hoµn chØnh bøc tranh yªu cÇu häc sinh miªu t¶ h×nh d¸ng bªnngoµi cña loµi chim.

• V× sao loµi chim th−êng cã má nhän ? (CÊu t¹o sinh häc cña chim g¾nliÒn víi tËp qu¸n ¨n uèng cña loµi).

• T¹i sao cã mét sè loµi chim ®Æc biÖt lµ loµi ¨n h¹t th−êng nuèt nh÷ngh¹t sái nhá ? (Nh÷ng h¹t sái nhá sÏ gióp chim ghiÒn thøc ¨n trong mÒ). T¹isao gµ m¸i th× th−êng ¨n vá trøng ? (§Ó hÊp thô l¹i chÊt kho¸ng ®Ó t¹o vá choqu¶ trøng míi).

• Yªu cÇu häc sinh lªn b¶ng ®iÒn vµo tªn çc c¬ quan néi t¹ng cña loµichim (1. DiÒu (Loµi chim cã diÒu vµ mÒ trong khi ®ã ®éng vËt cã vó l¹i kh«ngcã), 2. MÒ, 3. Ruét, 4. Gan).

2. Chim sèng trong nh÷ng m«i tr−êng nµo ?

• Cho häc sinh lµm viÖc theo nhãm th¶o luËn xem loµi chim sèng trongm«i tr−êng nµo.

• Cho häc sinh th¶o luËn theo nhãm xem thö con ng−êi ®· vµ ®ang g©yh¹i ®Õn loµi chim nh− thÕ nµo ?



+ Ph¸ rõng. DiÖn tÝch rõng hiÖn nay chØ cßn kho¶ng 10%. HËu qu¶ lµm«i tr−êng sèng cña çc loµi ®éng, thùc vËt bÞ thu hÑp hoÆc tµn ph¸. Sù biÕnmÊt cña mét sè loµi ph¸ vì chuçi thøc ¨n vµ kÐo theo sù biÕn mÊt cña mét sèloµi kh¸c.

+ ¤ nhiÔm (®Æc biÖt lµ « nhiÔm do chÊt th¶i c«ng nghiÖp g©y ra) ngµycµng t¨ng ¶nh h−ëng nghiªm träng ®Õn hÖ sinh th¸i.

+ ThiÕu ý thøc cña ng−êi d©n trong c«ng t¸c b¶o vÖ hÖ ®éng thùc vËt nãichung vµ loµi chim nãi riªng: S¨n b¾t chim lµm thøc ¨n, nu«i lµm c¶nh, bu«n b¸n...

• Häc sinh lµm viÖc theo nhãm vµ th¶o luËn xem muèn b¶o vÖ loµi chimchóng ta ph¶i lµm g× ?

+ Kh«ng s¨n b¾n.

+ Kh«ng bÉy chim.

+ Kh«ng b¾t chim lµm vËt nu«i c¶nh, lµm thøc ¨n hay bu«n b¸n.

+ Kh«ng ph¸ tæ chim hay lÊy trém trøng cña chim.

+ Kh«ng ph¸ ho¹i m«i tr−êng sèng cña loµi chim.

III - Tãm t¾t

Chim lµ ®éng vËt cã x−¬ng sèng, hai chi tr−íc tiÕn hãa thµnhçnh, bé x−¬ng ch¾c xèp nhÑ gióp chim cã thÓ bay dÔ dµng. Chim lµmét trong nh÷ng loµi rÊt cã Ých chóng gióp ph¸t t¸n h¹t, gióp hoa thôphÊn còng nh− b¾t çc lo¹i s©u bä g©y h¹i cho mïa mµng. HiÖn naytrong V−ên Quèc gia Yok §«n cã nhiÒu lo¹i chim sinh sèng trong ®ãcã nhiÒu loµi quý hiÕm cÇn ®−îc b¶o vÖ nh− loµi chim C«ng, Gµ l«itr¾ng, Gµ l«i hång tÝa, Hång hoµng. Cèc ®Õ, H¹c cæ tr¾ng...

IV - Bµi TËp1. Em h·y kÓ tªn 10 loµi chim cã trong khu vùc V−ên Quèc gia Yok §«n.

2. Em h·y vÏ c¶nh rõng víi c¶nh bay l−în cña çc loµi chim.

3. Em h·y s¸ng t¸c mét c©u chuyÖn vÒ mét loµi chim sèng trong vïng.

4. Em h·y nªu çc nguyªn nh©n g©y h¹i ®Õn çc loµi chim.



v- Bµi ®äc tham kh¶o

Chim Cöu

Çch ®©y ®· l©u cã mét loµi chim sèng chØ sèng trªn mét hßn ®¶o gäi lµ®¶o Mauritius ngoµi ra kh«ng cã n¬i nµo trªn tr¸i ®Êt cã loµi chim nµy. Loµichim nµy ®−îc gäi lµ chim C−u. §©y lµ mét lo¹i chim lín vµ kh«ng biÕt bay,nh−ng cã thÓ t×m ®−îc thøc ¨n trªn mÆt ®Êt. Khi sèng trªn hßn ®¶o nµy loµichim C−u ®−îc rÊt an toµn bëi v× kh«ng cã loµi s¨n måi nµo ë ®©y.

Mét ngµy nä vµo thËp niªn 1600, mét con tµu tõ Ch©u ¢u chë theo nhiÒuthñy thñ ®Õn hßn ®¶o nµy vµ hä sèng ë ®ã trong nhiÒu th¸ng. Trong kho¶ngthêi gian ë trªn hßn ®¶o nµy nh÷ng ng−êi thñy thñ c¶m thÊy ch¸n bëi v× häkh«ng cã g× ®Ó lµm v× vËy hä míi nghÜ ®Õn viÖc s¨n b¾n loµi chim nµy sau métkho¶ng thêi gian ng¾n toµn bé loµi chim nµy biÕn mÊt. Con chim C−u cuèicïng trªn tr¸i ®Êt chÕt vµo n¨m 1681. Trªn hßn ®¶o nµy còng cã mét lo¹i c©y®Æc h÷u. Kh«ng l©u sau khi loµi chim C−u biÕn mÊt ng−êi ta thÊy r»ng kh«ngcã thªm mét c©y con nµo ®©m chåi ®Ó thay thÕ cho nh÷ng c©y ®· giµ.

Çc em cã biÕt t¹i sao kh«ng ? Bëi v× Chim C−u ¨n qu¶ cña lo¹i c©y nµysau khi tiªu hãa nã th¶i ph©n ra ngoµi cïng víi h¹t trong ph©n. §ã lµ lý do t¹isao lo¹i c©y nµy cã thÓ t×m thÊy trªn kh¾p n¬i trªn hßn ®¶o nµy. Nh−ng bëi v×loµi chim C−u ®· biÕn mÊt çc h¹t c©y kh«ng cßn ®−îc ph¸t t¸n vµ bãn ph©ncho nªn kh«ng cã c©y con míi nµo ®−îc mäc lªn. Nh÷ng c©y giµ cçi dÜ nhiªncuèi cïng råi còng chÕt.

Ngµy nay vÉn cßn l¹i kho¶ng 4 hoÆc 5 lo¹i c©y ®ang bÞ ®e däa nµy trªn®¶o (trªn 300 tuæi). Chóng cho rÊt nhiÒu qu¶ nh−ng h¹t th× kh«ng thÓ n¶ymÇm ®−îc. Cã mét ng−êi míi lÊy nh÷ng h¹t c©y nµy cho gµ t©y ¨n th× cã 2hay 3 h¹t n¶y mÇm. §©y lµ nh÷ng h¹t ®Çu tiªn kÓ tõ 300 n¨m qua n¶y mÇm.Ngµy nay ng−êi ta vÉn cã thÓ trång lo¹i c©y nµy nh−ng chØ b»ng çch nh©n t¹obëi v× gµ t©y kh«ng thÝch ¨n lo¹i qu¶ nµy vµ chóng l¹i chØ sèng trong chuång.



Bµi sè 6 :

Bu«n b¸n tr¸i phÐp®éng vËt hoang d·

Môc ®Ých

- Gióp çc em t×m hiÓu kh¸i niÖm vÒ ®éng vËt hoang d·.

- T×nh tr¹ng mua b¸n ®éng vËt hoang d· vµ çc biÖn ph¸p ng¨n chÆn.

I. Giíi ThiÖu Chung

1. §éng vËt hoang d· lµ g× ?

§éng vËt hoang d· lµ çc loµi ®éng vËt sèng trong m«i tr−êng tù nhiªncña chóng vµ kh«ng cã sù t¸c ®éng cña con ng−êi. ThÝ dô, mét con hæ sÏ ®−îcgäi lµ ®éng vËt hoang d· nÕu nã sèng tù nhiªn ë mét khu rõng nhÊt ®Þnh... Cãmét sè loµi ®éng vËt hoang d· ®−îc phÐp khai th¸c trong tù nhiªn ®Ó sö dông.VËy bu«n b¸n ®éng vËt hoang d· lµ g× ?

2. Bu«n b¸n ®éng vËt hoang d·

Bu«n b¸n ®éng vËt hoang d· lµ hµnh vi th−¬ng m¹i hãa çc loµi ®éng vËtcã gi¸ trÞ kinh tÕ hay gi¸ trÞ sö dông cao ®Ó kiÕm lîi nhuËn hay sö dông, çcloµi ®éng vËt ®ã ®ang ®−îc Nhµ n−íc ta b¶o vÖ trong tù nhiªn.

Hµng ngµy cã hµng ngh×n ®éng vËt kh¸c nhau ë çc khu vùc kh¸c nhaubÞ lÊy ra (b¾t ®i) khái n¬i sinh sèng trong tù nhiªn ®Ó mang ®i bu«n b¸n.

ChÝnh ng−êi d©n cña chóng ta sÏ lµ nh÷ng ng−êi ph¶i chÞu nh÷ng thiÖtthßi tõ ho¹t ®éng bu«n b¸n ®éng vËt hoang d·. §iÒu nµy ¶nh h−ëng kh«ngnhá ®Õn cuéc sèng cña chóng ta. Tr−íc hÕt chóng ta sÏ cµng nghÌo h¬n, bëinguån tµi nguyªn ®éng vËt quý hiÕm ®· bÞ mÊt ®i.



II - Ho¹t ®éng

1. Ph¸t cho mét tæ mét tê r¬i t×m kiÕm çc ®éng vËt sèng trong rõng,xem thö tæ nµo sÏ t×m ®−îc nhiÒu con vËt h¬n tæ ®ã sÏ th¾ng.

Sau khi çc em häc sinh ®· kÓ tªn ®−îc hÕt çc con vËt xuÊt hiÖn trong têr¬i, gi¸o viªn cã thÓ gi¶i thÝch thªm cho häc sinh biÕt ®−îc r»ng trong rõng cãrÊt nhiÒu loµi ®éng vËt hoang d· sinh sèng vµ trong sè ®ã lµ nh÷ng con vËt mµçc em võa míi t×m ra.

2. VÉn cho çc em lµm viÖc theo nhãm, sau ®ã tõng nhãm lÇn l−ît kÓ raçc nguyªn nh©n v× sao cã hµng ngh×n ®éng vËt hoang d· bÞ b¾t ®i khái n¬isinh sèng ®Ó mang ®i bu«n b¸n.

Cuéc sèng nghÌo ®ãi. ý thøc b¶o vÖ cßn thÊp. Nhu cÇu cña con ng−êi (nhu cÇu ®Æc s¶n cña çc nhµ hµng, kh¸ch s¹n). Phong tôc tËp qu¸n l¹c hËu cña ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng. ThiÕu sù quan t©m cña chÝnh quyÒn çc cÊp...

3. Gi¸o viªn cã thÓ cho häc sinh tiÕn hµnh mét trong hai ho¹t ®éng sau:

a. Mçi nhãm h·y nghÜ ra mét biÓu ng÷ kªu gäi mäi ng−êi kh«ng thamgia vµo bu«n b¸n ®éng vËt hoang d· mµ h·y b¶o vÖ chóng.

- H·y b¶o vÖ nh÷ng ng−êi b¹n cña chóng ta !

- S¨n b¾n ®éng vËt hoang d· lµ ph¹m ph¸p !

b. H·y th¶o luËn theo nhãm xem ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng n¬i çc em sinhsèng cã s¨n b¾n vµ bu«n b¸n ®éng vËt hoang d· hay kh«ng ? NÕu cã th× çcem h·y cho biÕt v× sao? (Do tham lam, do h¸m lîi, do tËp qu¸n, gi¶i trÝ...).Th−êng th× hä bu«n b¸n nh÷ng ®éng vËt hoang d· nµo ?

III - Tãm t¾t

§éng vËt hoang d· lµ nguån di s¶n quý gi¸ cña thiªn nhiªn vµkh«ng thÓ thay thÕ ®−îc khi mÊt ®i. Bu«n b¸n çc loµi ®éng vËthoang d· lµ ®ang b¸n rÎ t−¬ng lai cña chÝnh m×nh.



IV - Bµi tËp vÒ nhµ

§äc c©u chuyÖn Chó Rïa May M¾n sau ®ã tr¶ lêi c©u hái v× sao ®éng vËthoang d· chØ thÝch sèng trong rõng ? Em sÏ lµm g× ®Ó cã thÓ lµm gi¶m ho¹t®éng mua b¸n ®éng vËt hoang d· ?

V - Bµi §äc tham kh¶o

Chó rïa may m¾n

Ngµy xöa ngµy x−a ë mét khu rõng nä cã mét chó rïa nhá cã tªn lµ MayM¾n. Tªn chó lµ vËy bëi chó th−êng gÆp rÊt nhiÒu may m¾n trong cuéc sèng.

Mét h«m, mÑ chó ph¶i ®i kiÕm ¨n xa nªn ë nhµ chØ cßn ba chÞ em chó.§Õn chiÒu muén mµ mÑ chó vÉn ch−a vÒ. C¶ ba chÞ em ®Òu thÊy ®ãi nªn lªnmiÖng hang ®Ó ®îi mÑ vÒ. Bçng cã mét bãng ®en xuÊt hiÖn, May M¾n cïnghai chÞ liÒn ch¹y trèn. Nh−ng kh«ng kÞp. Con CÇy ®en ®· b¾t ®−îc hai chÞ cñaMay M¾n vµ ¨n ngon lµnh. ChØ cã May M¾n kÞp thêi trèn tho¸t, nh−ng chó l¹ibÞ l¹c ®−êng.

Ngµy th¸ng tr«i ®i, May M¾n trë thµnh mét chó rïa kháe m¹nh vµ cã bémai mµu x¸m rÊt gièng víi mµu cña ®¸ nªn chó ®· tho¸t chÕt nhiÒu lÇn bëicon ng−êi lÇm t−ëng chó lµ hßn ®¸. Mét h«m, May M¾n quyÕt ®Þnh b¬i theodßng n−íc ®Ó t×m mÑ. §Õn mét çnh ®ßng, chó gÆp con CÇy ®en ®· xuýt ¨nthÞt chó tr−íc ®©y. Con CÇy xin lçi “T«i xin lçi, nh−ng chóng t«i kh«ng cè ý,hä hµng nhµ cÇy chóng t«i ph¶i lµm nh− vËy. Cßn b©y giê, cËu h·y ®i ®i, conng−êi s¾p ®Õn råi, hä sÏ b¾t c¶ hai chóng ta ®Êy”.

Nghe xong nh− vËy, May M¾n véi vµng t×m ®−êng ch¹y trèn nh−ngnh÷ng con chã cña ng−êi thî s¨n ®· nh×n thÊy chó vµ b¾t ®−îc chó. Cïng víiMay M¾n vµ CÇy ®en cßn cã ba con Rïa kh¸c. TÊt c¶ ®Òu bÞ nhèt chung vµomét bao t¶i.



H«m sau, May M¾n vµ çc b¹n kh¸c bÞ mang ®i b¸n cho mét tªn bÐo ¸c®éc. Tªn bÐo lµ mét tªn chuyªn ®i b¸n çc loµi ®éng vËt hoang d· nªn MayM¾n thÊy cã nhiÒu b¹n kh¸c nh− GÊu, KhØ, Tª tª, Gµ Rõng, R¾n còng bÞ nhètvµo lång. V× rÊt ®ãi vµ mÖt nªn May M¾n ®· thiÕp ®i, nh−ng chó vÉn nghethÊy r»ng ngµy mai tªn bÐo sÏ ®−a m×nh sang Trung Quèc b¸n.

May M¾n c¶m thÊy rÊt buån v× con ng−êi kh«ng quan t©m ®Õn cuéc sèngcña çc loµi ®éng vËt mµ chØ quan t©m ®Õn tiÒn. May M¾n vµ çc b¹n quyÕt®Þnh bá trèn. H«m sau, khi tªn bÐo chuyÓn çc loµi ®éng vËt ra xe « t«, métb¹n KhØ ®· kÞp thêi ®ôc nhiÒu lç nhá ë bao t¶i. Khi xe chuyÓn b¸nh, çc loµi®éng vËt chui ra khái bao t¶i vµ tho¸t ra ngoµi. Khi xe dõng l¹i, tªn bÐo mëcöa ra, çc loµi ®éng vËt ®Òu lao ra cöa nh−ng ®Òu bÞ tªn bÐo b¾t l¹i. ChØ cãMay M¾n tho¸t n¹n.

May M¾n trèn vµo mét bôi rËm vµ ngåi im cho ®Õn khi tªn bÐo bá ®i.Nh−ng thËt kh«ng may m¾n, chó l¹i bÞ mét ng−êi n«ng d©n b¾t. Ng−êi n«ngd©n mang chó vÒ nhµ ®Þnh b¸n chó cho mét tªn l¸i bu«n kh¸c. ThËt may m¾n,con trai ng−êi n«ng d©n biÕt ®−îc ý ®Þnh cña bè m×nh nªn ®· t×m çch gi¶itho¸t cho May M¾n.

CËu bÐ ®em May M¾n ®Õn mét çnh rõng vµ nãi “ Rïa ¬i, b¹n h·y vÒ víirõng ®i, h·y trèn cho kü nhÐ nÕu kh«ng b¹n sÏ bÞ b¾t l¹i ®Êy”. May M¾n c¶m¬n cËu bÐ råi bß vµo rõng. Tõ ®ã trë ®i, May M¾n rÊt sî con ng−êi vµ lu«nlu«n kÓ l¹i c©u chuyÖn cña m×nh cho çc loµi vËt kh¸c biÕt ®Ó c¶nh gi¸c.



Bµi sè 7 :

Mét sè loµi ®éng vËt®øng tr−íc nguy c¬ tuyÖt chñng

Môc ®Ých :

- Gióp häc sinh biÕt thÕ nµo lµ tuyÖt chñng.

- T×m hiÓu mét sè nguyªn nh©n lµm cho mét sè loµi ®éng vËt cã nguyc¬ bÞ tuyÖt chñng.

- T×m hiÓu mét sè loµi ®éng vËt ë V−ên Quèc gia Yok §«n ®ang®øng tr−íc nguy c¬ bÞ tuyÖt chñng.

I. Giíi thiÖu chung

1. Kh¸i niÖm vÒ tuyÖt chñng.

Kh¸i niÖm “TuyÖt chñng” cã rÊt nhiÒu nghÜa vµ kh¸c nhau tïy thuéc vµotõng bèi c¶nh cô thÓ. Mét loµi bÞ coi lµ tuyÖt chñng khi kh«ng cßn mét ç thÓnµo cña loµi ®ã cßn sèng sãt t¹i bÊt kú n¬i nµo ®ã trªn thÕ giíi. VÝ dô nh−:Khñng long ®· bÞ tuyÖt chñng çch ®©y hµng triÖu n¨m.

Nh÷ng loµi cã nguy c¬ bÞ tuyÖt chñng cã nghÜa lµ nh÷ng loµi nµy sèl−îng cßn rÊt Ýt vµ ®ang dÇn dÇn biÕn mÊt.

2. Nguyªn nh©n cña sù tuyÖt chñng.

Çc ho¹t ®éng cña con ng−êi ®· lµm cho nhiÒu loµi bÞ tuyÖt chñng. KÓ tõn¨m 1600 ®Õn nay, kho¶ng 2,1% çc loµi ®éng vËt vµ 1,3% loµi chim trªn thÕgiíi ®· bÞ tuyÖt chñng. Tèc ®é tuyÖt chñng cña çc loµi trë nªn ngµy cµng cao.Çc loµi cßn sèng sãt th× còng cã nguy c¬ tuyÖt chñng. H¬n 99% nh÷ng sùtuyÖt chñng thêi cËn ®¹i lµ do con ng−êi g©y ra.



3. Mét sè loµi ®éng vËt cã nguy c¬ tuyÖt chñng ë V−ên Quèc gia Yok §«n.

1. Voäc v¸2. V−în ®en3. Sãi ®á4. Chã Rõng5. GÊu ngùa6. GÊu chã7. MÌo ri8. Beo Löa9. B¸o hoa mai10. Hæ11. Nai cµ Tong12. H−¬u vµng13. Bß tãt14. Bß x¸m15. Tr©u rõng

16. Chån di17. D¬i chã tai ng¾n18. CÇy tai tr¾ng19. Sãc bay tr©u20. Culi nhá21. KhØ ®u«i lîn22. KhØ mÆt ®á23. R¸i ç th−êng24. R¸i ç l«ng m−ît25. CÇy mùc26. Voi27. Cheo cheo Nam d−¬ng28. Mang lín29. Bß rõng30. S¬n d−¬ng

Ii - Ho¹t ®éng

1. §Ó gi¶i thÝch cho häc sinh biÕt nh÷ng lo¹i tuyÖt chñng kh¸c nhau,tr−íc hÕt gi¸o viªn cø ®Ó cho häc sinh tù lµm viÖc theo nhãm b»ng çch kÕthîp mét phÇn ë cét A víi mét phÇn ë cét B ®Ó t×m ra çc lo¹i tuyÖt chñngkh¸c nhau. Sau khi häc sinh lµm xong gi¸o viªn míi söa l¹i cho ®óng ®¸p ¸n.

Cét a

1. TuyÖt chñng trong tùnhiªn hoang d·.

2. TuyÖt chñng côc bé.

3. TuyÖt chñng vÒ ph−¬ngdiÖn sinh th¸i häc.

Cét b

a. Sè l−îng ç thÓ cña loµi ®ã cßn l¹i rÊt Ýt ®Õnnçi t¸c dông cña nã kh«ng cã chót ý nghÜa nµo®Õn nh÷ng loµi kh¸c trong tù nhiªn.

b. NÕu nh− mét ç thÓ cßn sãt l¹i chØ nhê vµo sùkiÓm so¸t, ch¨m sãc, nu«i d−ìng cña con ng−êi.

c. Loµi kh«ng cßn sèng sãt t¹i n¬i chóng ®·tõng sinh sèng nh−ng ng−êi ta vÉn cßn t×m thÊychóng t¹i nh÷ng n¬i kh¸c trong thiªn nhiªn.

§¸p ¸n : 1 b, 2 c, 3 a.



2. Häc sinh tiÕp tôc lµm viÖc theo nhãm; mçi nhãm thö t×m ra çcnguyªn nh©n lµm cho mét sè çc loµi ®éng vËt bÞ tuyÖt chñng.

- Do n¹n s¨n b¾n.- Do tµn ph¸ rõng ; ®éng vËt hoang d· mÊt n¬i c− tró.- Do thiªn tai.- Do bu«n b¸n tr¸i phÐp ®éng vËt hoang d· còng nh− çc bé phËn

cña ®éng vËt hoang d·.- Do ch¸y rõng.- Do thiÕu thø ¨n.- Do thiÕu chÊt kho¸ng.- Do thiÕu n−íc uèng trong mïa kh«.

3. §øng tr−íc nguy c¬ mét sè loµi ®éng vËt ë V−ên Quèc gia Yok §«ncã nguy c¬ bÞ tuyÖt chñng, chóng ta ph¶i lµm g× ? (kh«ng s¨n b¾n, kh«ng ph¸rõng...).

III - Tãm t¾t

§éng vËt hoang d· lµ mét trong nh÷ng tµi nguyªn thiªn nhiªn cãgi¸ trÞ nhÊt. §Ó b¶o vÖ çc loµi thó kh«ng bÞ tuyÖt chñng, chóng ta ph¶iquyÕt t©m b¶o vÖ rõng v× ®ã lµ ng«i nhµ lý t−ëng nhÊt cña çc loµi thó.Bªn c¹nh ®ã mçi chóng ta ph¶i cã nh÷ng hµnh ®éng thiÕt thùc nh»mng¨n chÆn hiÖn t−îng s¨n b¾n. ChØ cã lµm nh− vËy chóng ta míi cãcuéc sèng t−¬i ®Ñp cïng víi çc loµi ®éng vËt trong t−¬ng lai.

Iv - Bµi tËp vÒ nhµ

1. H·y ®äc bµi tham kh¶o vµ t×m hiÓu xem v× sao çc loµi vËt l¹i cã nguyc¬ bÞ tuyÖt chñng?

2. H·y hái «ng bµ bè mÑ xem cã nh÷ng con vËt nµo mµ tr−íc ®©y häth−êng hay thÊy nh−ng ngµy nay th× kh«ng cßn n÷a vµ nguyªn nh©n th× v× sao?

3. H·y t−ëng t−îng ra cuéc sèng yªn b×nh cña çc loµi vËt trong rõng vµvÏ vÒ cuéc sèng ®ã. (Häc sinh ë nhµ cã thÓ lµm viÖc theo nhãm).



V - Bµi §äc Tham Kh¶o

V× Sao cÇn nghiªm cÊm mua b¸n ngµ voi ?

L©u nay nhiÒu loµi ®éng vËt, thùc vËt quý hiÕm trë thµnh môc tiªu s¨n®uæi, bu«n b¸n kiÕm lêi cña ç nh©n vµ tæ chøc bu«n lËu quèc tÕ. T×nh tr¹ngnµy ngµy mét nghiªm träng. Nh÷ng kÎ s¨n b¾n trém chØ v× cÆp ngµ voi mµnhÉn t©m b¾n chÕt nh÷ng con voi lín ®ang ®øng tr−íc nguy c¬ bÞ tuyÖt chñng.Cã kÎ nhÉn t©m b¾n chÕt nh÷ng con khØ mÑ ®u«i s− tö hoÆc khØ mÑ tay dµi ®Ó

b¾t nh÷ng con khØ con ®em b¸n lÊy tiÒn. ë ch©u phi bän s¨n b¾n trém thËmchÝ cßn d· man b¾n chÕt çc chuyªn gia vµ nh©n viªn b¶o vÖ rõng nguyªn thñy®Ó b¾t trém chim, thó quý. Nh÷ng sù viÖc ®ã x¶y ra kh«ng chØ mét lÇn.

Hµnh ®éng s¨n lïng bu«n b¸n chim, thó quý khiÕn nhiÒu loµi ®éng vËtquý hiÕm ngµy cµng ®Õn gÇn nguy c¬ tuyÖt chñng. Ngµy nay viÖc bu«n b¸nc«ng khai vµ bu«n lËu chim, thó quý trªn thÕ giíi vÉn diÔn ra hµng ngµy hµnggiê. Tuy nhiÒu tæ chøc vµ ç nh©n kªu gäi d©n chóng kh«ng mÆc ¸o l«ng thó,kh«ng ®eo çc trang søc lµm tõ x−¬ng, r¨ng, ngµ, l«ng chim, thó quý... HiÖnnay ®· cã 50 n−íc tham gia ký C«ng −íc quèc tÕ b¶o vÖ ®éng, thùc vËt hoangd·. Tuy nhiªn, cã mét sè n−íc dï ®· tham gia vµo C«ng −íc vÉn vi ph¹m çc®iÒu luËt quy ®Þnh, mét sè n−íc kh¸c tuy cã nguån ®éng, thùc vËt hoang d·phong phó nh−ng vÉn ch−a chÞu tham gia c«ng −íc quèc tÕ. NhiÒu kÎ bu«n lËuquèc tÕ bÞ sa l−íi ph¸p luËt nh−ng chØ bÞ xö lý nhÑ, kh«ng ®ñ r¨n ®e chóngchÊm døt ho¹t ®éng bu«n lËu chim, thó quý. Bëi vËy muèn b¶o vÖ nguånchim, thó quý trªn thÕ giíi khái bÞ tuyÖt chñng, céng ®ång quèc tÕ cÇn cãtiÕng nãi chung, çc ChÝnh phñ vµ çc tæ chøc nh©n d©n cÇn cã çc ho¹t ®éng®ång bé, nghiªm kh¾c trõng ph¹t vµ ng¨n chÆn çc ho¹t ®éng s¨n b¾n, bu«nb¸n chim, thó quý. Cã nh− vËy çc loµi ®éng vËt quý hiÕm míi tho¸t kháihiÓm häa tuyÖt chñng.



Bµi sè 8 :

M« h×nh V.A.C

Môc ®Ých

- Gióp häc sinh t×m hiÓu vÒ m« h×nh VAC (thÕ nµo lµ VAC ?) qua®ã thÊy ®−îc môc ®Ých vµ ý nghÜa cña m« h×nh nµy.

I - giíi thiÖu chunG

1. Giíi thiÖu chung vÒ m« h×nh VAC

V: V−ên c©y.

A: Ao ç.

C: Chuång nu«i gia sóc, gia cÇm.

M« h×nh VAC lµ sù kÕt hîp gi÷a ba lo¹i h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trªncïng mét diÖn tÝch canh t¸c, nh»m tËn dông ®−îc diÖn tÝch canh t¸c, ®Ó t¹o ranhiÒu lo¹i s¶n phÈm hµng hãa.

2. Mèi t−¬ng t¸c võa ®¬n gi¶n võa thó vÞ gi÷a V víi A vµ C.

VAC lµ m« h×nh sinh th¸i hoµn chØnh, çc thµnh phÇn sinh th¸i liªn quanvíi nhau mét çch chÆt chÏ vµ hç trî lÉn nhau.

HÖ sinh th¸i VAC h×nh thµnh tõ kinh nghiÖm rÊt ®éc ®¸o cña nh©n d©n tavµ cã c¬ së khoa häc v÷ng ch¾c, nã dùa trªn c¬ së t¸i sinh n¨ng l−îng mÆt trêith«ng qua quang hîp cña c©y trång vµ t¸i sinh chÊt th¶i, lµm s¹ch m«i tr−êng,t¸i t¹o nªn nh÷ng s¶n phÈm cã Ých. Kü thuËt ¸p dông trong VAC lµ th©m canhcao, sö dông mét çch hîp lý n¨ng l−îng mÆt trêi, ®Êt ®ai, vèn ®Çu t− ®Ó ®¹thiÖu qu¶ cao.

§Ó thÊy ®−îc mèi t−¬ng t¸c võa ®¬n gi¶n võa thó vÞ gi÷a V víi A vµ Ch·y theo dâi s¬ ®å sau:



Rau, cñ, qu¶

V−ên chuångPh©n h÷u c¬

(1) (2) (3) (4)

(1) Rau, chÊt th¶i(2) N−íc t−íi, bïn(3) Ph©n h÷u c¬ (ñ)(4) N−íc, ®¹m ç

ao

II - Ho¹t ®éng1. §Ó gióp çc em hiÓu thÕ nµo lµ V.A.C

Yªu cÇu çc em liÖt kª mét sè lo¹i h×nh v−ên c©y, ao, bÓ ç vµ mét sèlo¹i h×nh ch¨n nu«i mµ çc em ®· ®−îc biÕt ®Õn.

V−ên c©y Ao, BÓ Chuång nu«i

V−ên c©y ¨n qu¶ Ao nu«i ç thÞt Nu«i gia cÇm

V−ên c©y gièng Ao nu«i ç gièng Nu«i lîn

V−ên rau Ao nu«i t«m Nu«i t«m

V−ên c©y thuèc Ao nu«i l−¬n Nu«i chim

V−ên hoa c©y c¶nh Ao nu«i ba ba Nu«i tr©u bß

Ao nu«i ç c¶nh Nu«i ong

Cho çc em häc sinh lµm viÖc theo nhãm hoÆc theo tæ nh×n m« h×nhVAC th¶o luËn xem V−ên, Ao, Chuång cã mèi quan hÖ t−¬ng t¸c nh− thÕ nµo.Sau khi th¶o luËn xong, mçi nhãm cö ra mét em lªn tr×nh bµy mèi quan gi÷aV, A vµ C.



Gi÷a V, A vµ C lu«n cã mèi liªn quan kh¨ng khÝt. B¾t ®Çu tõ V−ên, tíiAo råi tíi chuång, mçi bé phËn nh− nh÷ng m¾t xÝch vµ mãc nèi víi nhau chÆtchÏ trong vßng tuÇn hoµn. Çc ho¹t ®éng vµ s¶n phÈm cña V−ên sÏ bæ trî choçc ho¹t ®éng vµ s¶n phÈm cña Ao, ®Õn l−ît m×nh çc ho¹t ®éng vµ s¶n phÈmcña Ao sÏ bæ trî cho çc ho¹t ®éng vµ s¶n phÈm cña Chuång vµ ng−îc l¹i.

2. Yªu cÇu häc sinh lªn b¶ng liÖt kª nh÷ng lîi Ých cña m« h×nh VAC.

Trong qu¸ tr×nh sinh tr−ëng c©y xanh sÏ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã Ýchphôc vô cho ®êi sèng con ng−êi vµ ®éng vËt (L¸, cñ, qu¶, h¹t, rÔ... lµm thøc ¨ncho gia sóc, gia cÇm).

Ao, hå lµ ph−¬ng tiÖn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp rÊt cÇn thiÕt cho conng−êi, v−ên c©y, çc ho¹t ®éng trång trät vµ ch¨n nu«i. Ng−îc l¹i, çc chÊtth¶i cña con ng−êi, ho¹t ®éng trång trät, ch¨n nu«i lµ thøc ¨n cho çc sinh vËtsèng trong n−íc.

Çc s¶n phÈm cña ch¨n nu«i phôc vô tÝch cùc cho trång trät vµ lµ thøc¨n cña mét sè ®éng vËt nu«i kh¸c sèng trong ao, hå.

iii. Tãm T¾t

VAC lµ mét m« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, mét hÖ sinh th¸ihoµn chØnh, mét chu tr×nh xö lý khÐp kÝn çc phÕ th¶i trong n«ngnghiÖp mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, gióp lµm gi¶m « nhiÔm m«itr−êng xung quanh.

Mçi miÒn, vïng cã ®iÒu kiÖn khÝ hËu, canh t¸c, møc ®é ¸p dôngkü thuËt kh¸c nhau, vËy cÇn ph¶i x©y dùng, ph©n khu vùc cho V−ên,Ao, Chuång mét çch hîp lý. Bªn c¹nh ®ã chän gièng c©y trång, vËtnu«i phï hîp ®Ó ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ cao trong s¶n xuÊt.


1. Gia ®×nh em cã sö dông m« h×nh VAC kh«ng ? NÕu cã em h·y hái«ng bµ, bè mÑ hoÆc anh chÞ vÒ lîi Ých cña m« h×nh nµy lµ g× ? Cßn nÕu kh«ng,t¹i sao gia ®×nh l¹i kh«ng ¸p dông m« h×nh nµy?

2. H·y vÏ mét m« h×nh VAC mµ em cho lµ lý t−ëng cho v−ên nhµ em.



Bµi sè 9 :

TH¶M HäA Tù NHIªN

Môc ®Ých Giíi thiÖu cho häc sinh:

- Kh¸i niÖm th¶m häa tù nhiªn.- HËu qu¶ cña th¶m häa tù nhiªn.- T¸c ®éng cña con ng−êi ®Õn th¶m häa tù nhiªn.- BiÖn ph¸p kh¾c phôc th¶m häa tù nhiªn.

I - GIíI THIÖU CHUNG

Th¶m häa tù nhiªn lµ çc sù kiÖn trong tù nhiªn g©y thiÖt h¹i ®Õn conng−êi nh−: Lò lôt, h¹n h¸n, nói löa phun, ®éng ®Êt, ch¸y rõng, dÞch bÖnh (nh−®¹i dÞch AIDS)...

Çc th¶m häa tù nhiªn ®· g©y nªn çi chÕt cho hµng triÖu ng−êi trªn tr¸i®Êt vµ nhiÒu thiÖt h¹i kh¸c (tµi s¶n, søc kháe...) trong kho¶ng thêi gian sau ®ã.Ngoµi ra çc th¶m häa nµy khiÕn cho con ng−êi ph¶i tèn nhiÒu c«ng søc, tiÒncña vµ thêi gian ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶ cña chóng.

VÊn ®Ò ®¸ng lo l¾ng lµ çc th¶m häa nµy ngµy cµng x¶y ra th−êng xuyªnh¬n. Çc ho¹t ®éng cña con ng−êi lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y nªnnh÷ng th¶m häa tù nhiªn nªn con ng−êi ph¶i cã tr¸ch nhiÖm trong viÖc kh¾cphôc hËu qu¶ vµ h¹n chÕ çc th¶m häa nµy.

II - Ho¹t ®éng

1. ë §¾k L¾k th−êng ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng th¶m häa tù nhiªn nµo?(Yªu cÇu häc sinh th¶o luËn víi b¹n ngåi c¹nh m×nh råi tr¶ lêi).

§¾k L¾k th−êng ph¶i chÞu nh÷ng trËn lò lôt vµ h¹n h¸n rÊt lín lµm ¶nhh−ëng ®Õn tÝnh m¹ng ng−êi d©n, mïa mµng bÞ mÊt m¸t.



2. Çc th¶m häa tù nhiªn bao gåm nh÷ng lo¹i nµo ? Con ng−êi cãthÓ dù ®o¸n tr−íc çc th¶m häa tù nhiªn kh«ng ?

- Nªu mét sè th¶m häa tù nhiªn, yªu cÇu H/S ph©n lo¹i theo 3 lo¹i sau:Th¶m häa vÒ khÝ t−îng, th¶m häa vÒ vËt lý, vµ th¶m häa vÒ sinh häc.

VÝ dô :

• Lò lôt , h¹n h¸n, (th¶m häa vÒ khÝ t−îng).

• Nói löa phun, ®éng ®Êt, (th¶m häa vÒ vËt lý).

• DÞch bÖnh, dÞch c«n trïng, (th¶m häa vÒ sinh häc).

- Hái H/S: Con ng−êi cã thÓ dù ®o¸n tr−íc çc th¶m häa tù nhiªn kh«ng ?

Víi sù trî gióp cña çc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, con ng−êi cã thÓ dù ®o¸n tr−ícnh÷ng trËn lò lôt, h¹n h¸n, hoÆc thËm chÝ ®éng ®Êt. Tuy nhiªn ®«i khi conng−êi kh«ng thÓ dù ®o¸n ®−îc çc th¶m häa nµy, nhÊt lµ th¶m häa vÒ vËt lý vµth¶m häa vÒ sinh häc. VÝ dô kh«ng ai biÕt ®Ých x¸c t¹i sao dÞch Õch nh¸i, ch©uchÊu, bä dõa, c©y xÊu hæ Nam Mü ®· tõng x¶y ra trªn thÕ giíi.

3. T¸c ®éng cña con ng−êi ®Õn çc th¶m häa tù nhiªn.

(Chia líp thµnh çc nhãm nhá, mçi nhãm cã mét nhãm tr−ëng ®iÒukhiÓn nhãm th¶o luËn sau ®ã tr×nh bµy ý kiÕn cña nhãm tr−íc líp).

- ViÖc chÆt ph¸ rõng lµ nguyªn nh©n g©y ra s¹t lë ®Êt, lò lôt, tõ ®ã g©ynªn mét sè dÞch bÖnh theo sau lò lôt.

- NhiÖt ®é tr¸i ®Êt ngµy cµng Êm dÇn lªn vµ lç thñng tÇng «z«n, vµ «nhiÔm m«i tr−êng lµ do hËu qu¶ cña viÖc con ng−êi th¶i qu¸ nhiÒu chÊt khÝ®éc h¹i vµo bÇu khÝ quyÓn (do dïng ph−¬ng tiÖn ®i l¹i ch¹y b»ng x¨ng dÇu;khãi tõ çc nhµ m¸y, dµn khoan, ®èt r¸c, ®èt rõng lµm n−¬ng rÉy, xÞt thuèc trõs©u, thö tªn löa vµ vò khÝ h¹t nh©n...).



iii - Tãm t¾t

HËu qu¶ cña çc th¶m häa tù nhiªn lµ v« cïng th¶m khèc:Hµng triÖu ng−êi chÕt, tµi s¶n bÞ mÊt m¸t, dÞch bÖnh ph¸t sinh.

Çc ho¹t ®éng cña con ng−êi gãp phÇn g©y nªn çc th¶m häa tùnhiªn nªn con ng−êi ph¶i cã ý thøc vµ biÖn ph¸p gi¶m thiÓu vµ ng¨nchÆn çc th¶m häa tù nhiªn trªn.


1. Con ng−êi t¸c ®éng ®Õn çc th¶m häa tù nhiªn nh− thÕ nµo ? T¹i saoçc th¶m häa tù nhiªn ngµy cµng x¶y ra th−êng xuyªn h¬n ?

2. H·y hái nh÷ng ng−êi lín tuæi vÒ çc th¶m häa tù nhiªn mµ hä ®·chøng kiÕn hoÆc biÕt (chóng x¶y ra nh− thÕ nµo, t¹i sao, hËu qu¶), sau ®ã kÓl¹i cho líp vµo buæi häc sau.

V - Bµi ®äc tham kh¶o

Mét trËn lôt ë óc

C©u chuyªn nµy x¶y ra ë mét thÞ trÊn nhá n−íc óc. N−íc óc lµ mét n−íccã khÝ hËu rÊt kh« h¹n vµ v× thÕ khi cã trËn lôt x¶y ra th× mäi ng−êi ®Òu biÕt ®Õn.

Mét h«m trËn lôt trµn vÒ mét thÞ trÊn, ®i kÌm víi nã lµ mét ®µn muçi,®«ng ®Õn nçi kinh hoµng. Con ng−êi kh«ng cã çch nµo tiªu diÖt ®−îc. Vµobuæi tèi mäi ng−êi c¶m thÊy rÊt khã chÞu v× bÞ muçi ®èt, hä kh«ng muèn rakhái nhµ. MÊy ngµy sau chuån chuån xuÊt hiÖn víi mét sè l−îng rÊt ®«ng,nhiÒu ®Õn nçi chóng bay ngoµi bÇu trêi lµm trêi tèi sÇm l¹i. Mäi ng−êi rÊt sîkh«ng biÕt chuyÖn g× sÏ x¶y ra, chØ trong vµi ngµy ®µn muçi ®· bÞ chuånchuån tiªu diÖt. Ch¼ng mÊy ngµy sau Õch xuÊt hiÖn ë vïng ®Çm lÇy ®ã vµ ®·



tiªu diÖt toµn bé ®µn chuån chuån. Chuån chuån vµ muçi ®· bÞ tiªu diÖt hÕtråi ? Mét thêi gian sau l¹i xuÊt hiÖn mét lo¹i sinh vËt l¹ kh¸c, loµi nµy l¹i b¾t®Çu ¨n Õch. Loµi nµy cã th©n h×nh dµi vµ cã thÓ nuèt ®−îc nh÷ng con Õch toh¬n th©n h×nh cña chóng.

Hái häc sinh : Çc em cã ®o¸n ®−îc ®ã lµ loµi g× kh«ng ?

MÊy ngµy sau sè l−îng Õch bÞ gi¶m nhiÒu, v× nh÷ng con vËt ®ã ¨n rÊtkháe vµ sè l−îng Õch kh«ng ®ñ cho chóng ¨n chóng ph¶i ¨n c¶ chuét n÷a. Mäing−êi ®Òu nghÜ r»ng sÏ cã loµi kh¸c to h¬n xuÊt hiÖn. §óng nh− dù ®o¸n, h«msau trªn bÇu trêi xuÊt hiÖn nh÷ng con chim rÊt to, ®ã lµ loµi chim có. Loµi nµychuyªn ¨n r¾n vµ chuét, chóng cã ®«i ch©n rÊt to vµ kháe khi sµ xuèng ®Êtchóng dïng ®«i ch©n vµ çi má ®Ó b¾t r¾n, chuét ¨n thÞt. DÇn dÇn sè l−îng r¾nvµ chuét còng gi¶m ®i rÊt nhiÒu.

Çc em h·y thö ®o¸n xem ®iÒu g× sÏ x¶y ra khi loµi r¾n vµ chuét biÕn mÊtchØ cßn riªng loµi có ?


PARC YOK DON

DÖÏ AÙN XAÂY DÖÏNG CAÙC KHU BAÛO VEÄ NHAÈM BAÛO TOÀN TAØI NGUYEÂN

THIEÂN NHIEÂN TREÂN QUAN ÑIEÅM SINH THAÙI CAÛNH QUAN

PARC - VIE/95/G31 & 031

TAØI LIEÄU DO DÖÏ AÙN PARC TAØI TRÔÏ

Röøng khoäp vaøo muøa möaRöøng khoäp vaøo muøa möaRöøng khoäp vaøo muøa möa

GEFU N

D P

KIEÅM LAÂM

Education

Tài liệu giáo dục môi trường cho học sinh lớp 7